ლიტხელი

ლექცია N2

ელინისტურ ეპოქაში აქცენტი უნდა გავაკეთოთ ქანდაკებაზე. ქანდაკება ეს არის

ელინისტრუი სამყაროს მთავარი ენა. ძვ.წ. ის მეოთხე საუკუნეშ ხდება დიდ ევოლუცია
ელინისტურ ქადნდაკებაში. ფრაქსიტელი არის მთავარი მოქადნაკეა მისი გავლენით
ანტიკურ პერიოდშ. ის არის ანტიკური პერიოდის მთავარი მოქანდაკე . მთავარი
გამოგენბეა რომელიც მას უკავშრიდება ეს არის რო მან გამოიგონა ხელოვნების ისეთ
ობიექტი, როგორიცაა შიშლი ქალი. მანამდე შიშლე ქალს არ აქანდაკებდენენ, კაცს კი .
ქალის მოქანდაკებისას მანმდე ან მთელი ტანი ჰქონდა დაფარული ან წელს ქვემოთ იყო
დაფარული, რადგან მიიჩნეოდა, რომ გენიტალიების გამოჩენა ქლაის შემთხვევაში იყო
უხამსი.

პრაქსიტელეს ეკუთვნის აფროდიტეს გნიდოსელი. ეს იყო იმდენად პოპულარული

ქანდაკება, რომ მასზე ანეგდოტებიც არსებობდა. მას აქვს ორსამდე ასლი . ყველაზე
ცნობილი არის ორი ასლი მიუნხენშ და ლუვრში შენახული.

მედიჩების ვენერა.

ბერძNულ ქანდაკებას აქვს თავისი სილამაზის სტანდარტები და ფრაქტსიტეელს მიეწეება

ამ სტადნარტების ჩამოყალიბებბა.

ძირიატადად სამი დეტალია ამ სტანდარტებშ:

1. მუცელი. ბერძNებს მიაჩნდათ, რომ სილამაზის თვალსაზრისთ ქალის სხუელშ ყველაზე

მნიშვნლოევანი იყო მუცელი. ცოტა დაკუნთული და ცოტა წინ წამოწეული უნდა
ყოფილიყო. ვიზუალურ ხელოვნებაში სავსე სხეული მიიჩნევა ესთეტიურად. მუელზე
შეტეხილობა უნდ აჰქონდეს კუჭის არეშ, ეს არ არის ბუნებრივი თუმცა ბერძNებს მიაჩნდათ ,
რომ ეს ესთეტურია.

2. კისერი. ბერძNებს მიაჩნდათ, რომ გრძელი კისერი იყო მნიშვბელოვანი და რომ

გამოსჩენოდათ გრძელიკისერი თმა აწეული უნდა ჰქონოდა ქალს.

3. ეს დეტალი დღემდე შემორჩენილია ვიზუალურ ხლოვენბაში, სამოდელო

ფოტოგრფიაში განსაკუთრებულად. ასე იქმნება ბერძნული სილამაზის ხაზი. ეს არის
მკერდი. რომელსაც ბერძNული ეწოდება. ის უნდა იყოს აუცილებლად პატარა და ასევე
მნიშვბნეოვანია ფორმა ანუ ე.წ. გაქცეული მკერდი. ანუ ერთმანეთის საპირისპირო მხარეს
უნდა იყურებდოეს მარცხენა და მარჯვენა ნაწილი.

გარდა ამისა ფრაქტისეტელემ მოიგონა ერთი, რამ რაც ძირითადად შენარჩნუებულია . ეს

არის მორცხვი ქალღმერთების იდეა. სხეული პერსონაჟსა მთლიანად შიშველია , თუმცა
არის ხელის მოძრაობა, რითაც იფარავს გენიტალიას ან მკერდს ქალი. ეს არის ერთგვარი
ფარისევლური სიმორცხვე. პრესონაჟი გულწრფელია, თუმცა ავტორი არის
ფარისველური ამის მიმართ. ტიციათანახ ვხდეავთ ამას, რუბენოს ვენერა სადაც იგივეა
ხელის მოძარაობა. ტიციანი ამას აკეთებს ამ ფარისევლურ ჟესტს აკეთებს უკიდურესად .
ვენერას წითელი ბეჭედი უკეთია ნეკა თითზე. ნახატი ისეა, რომ ნეკა თითი მოთავსებულია
გენიტალიაზე, თუმცა ეს წითელი ბეჭედი იმას მიანიშნებს მაყურებელს, რასაც ფარავს ეს
ხელი ანუ ისრის ფუნქციას ასრულებს და ყურადღებას ამახვილებს ამაზე.

ბოტიჩელთანაც ვხედავთ მსგავს დეტალს, თუმცა რადგან რენესანსია მიიჩNეოდა რომ

ქალს გრძელი და ხუჭუჭა თმა უნდა ჰქონოდა და მკერდიც მიიჩნეოდა მისი სიშიშვლე
უხეშად ამიტომ დაფარულია.

ანუ სილამაზის სტანდარტები და მორცხვი ქალების სერია.

რაც შეეხება შიშველ კაცებს:

ლაოკოომის ქანდაკება, რომელიც არის ენეიდანს და ილიადას პერსონაჟი. ამ ქანდაკების

ავტოირ არ ვიცით ზუსტად. ამ ქანდაკება განსაზღვრა რენესანსი. ბევრს მიაჩნიამ რომ
სწორედ ამიტომაცაა მიქელანჯელოს ხელოვნება ასეთი. განსაკუთრებით მხატვრობა .
სავარაუდოდ მიქელანჯელომ ნახა ეს ქანდაკება და მიხვდა, რომ ვიზუალურ ხელოვნებას
სხვა აქცენტები გაუკეთდეს, განსხვავებით და ვინჩისგან და ამ ქანდაკებამ მოახდინა მასზე
გავლენა.

ეს არის ყველაზე დიამიკური ქანდაკება რაც შექმნილა.მე-17 საუკუნეშ ლორენცო ბერლინი

შეეცდება გუატოლდეს ამ ქანდეკების დინამიკას. ჩვეულებრივ ავტორები ცდილობენ
ხოლმე რომ 1 ან ორი ფიგურა იყოს გამოხატული, რომლებიც ერთმანეთთან რაღაც
დაკავშირებულია, მაგრამ ამ ქანდაკებაშ ვხდეავთ, რომ 4 ფორმა შექმნას , 3 ადამიანის
ფიგურა და გველის ფიგურა, ორმლებიც სრულიად არიან დინამიკაში . ქანდაკებაში
ეპიზოდის დრამატიზმი იზრდება იმის მიხედვითმ როგორც იზრდება გველის ფორმა .
ქანდაკების კითხვა უნდა დაიწყო მარჯვენა დაბლა კუთხიდან. რომ დავუკვირდეთ გველის
სხეულს და იმას, რაზეცაა გველის სხვეული შემოხვეული ესაა ახალგაზრდა ბავშვის კოჭი
და შედარებით მსუბუქი რკალია. მეორე რკალი ზრდასული მამკაცის წვივია და რჯალიც
გაცილებით უფრო მძიმეა. იზრდება გეომეტრიული პროგრესიით ეს რკალები . მესამე
რკალი არის პირველი ორი რკალის ჯამი და აღემატება კიდეც. ეფექტის გასაზრდელად
ცალი ფეხია ჩათრეული ბავშვის და ამის მერე კიდე იზრდება და გადავიიდა ზრდასურული
მამაკაცის ბარძაყზე. იმდენად ახლოსაა მოთავსებული ეს რკალები ქმნის ერთი რკალის
ეფექტსს. კაცის სხუელშ ყველაზე მნიშვნელოვანია ტორსი ანუ სხეულს არაფერი არ უნდა
ფარავდეს ამიტომ გველი გადის სურათიდან და ზურგიდან ესხმის თავს მთავარ
ოერსინაჟს. ამით აბტორიი ესთეტურ სტანდარტებს ინარჩნებს და თან დრამატიზმია .
ემოცია გაძ₾იერებულია იმითაც, რომ ბერძნული წარმოდგენით ღმერთებს არ უნდა
შეტყობოდათ თრმა ადამიანური ემოცია, ტანჯვამ ტკივილი .... დელაკრუასთანაც არსი ეს
შენარჩუენბული. თუმცა ავორმა იცის, რომ სახის გაომეტყველების გარეშე დაკარგავს
ყველაფერს ამტომ პერსონაჟს გაუკეთა წვერი და მწყაზარი (ლამაზი, მშვიდი ) სახე კიარ
ქოდნეს არამედ წვერით შენიღბოს და შექმანს ამით დრამატული ეფექტი და როდესაც
პირს გააღებ სახის პროპორცია ირევა ეგრევე. ეფექტი არის ის, რომ ტკივილისგან აქვს
გაღებული, თუმცა მთავარი მოტივი არის, რომ ამით დრმაატული ეფექტი შეუნარჩნოს
პერონაჟს.

არსებობს ქანდაკების სამი ტიპი: ბერძNული, რომაული, მოდერნნული.

ბერძნეი როცა წადნაკებას აკეთებენ მათთვის მნიშნეკოვანია ადამიანს ჰგავდეს ანუ

ფიზიკურობის, ხორციელობსი შეგრძნება ძალიან მნიშნელოვანია. რომაულს პირიქით
კიდიათ ფიზიკურობის შეგრძNება, ის ძირითადად გამოიყენება პოლტიკური , რელიგიური ,
იდეოლოგიური თვალსაზრისით. მაგ ავგუსტუსის ქანდაკება.

რენენსანსის და მრე პერიოდში გასნკაუთრებული პოპულაურლი ხდება რომაული

ქანდაკებები. ანუ პრინციპი რაარი ადამიანს კიარ უნდა გავდეს, იდეას უნდა გავდეს .

ქანდაკება მოწყვლადი ხელოვნების დარგია, რომელსაც გასნკუთრებით გამიყენებენ

მასებზე გავლენის მოსახდებად, პოლიტიკური აქცენტი ძალიან ძლიერია . ქანდაკება
როგორც ხელოვნების დარგი ყველაზე ახლოს მიდის პოლიტიკის მართვის წრეებთან.

რომაულ ხელოვნება არის უფრო მეტად პოლიტიკური და სოციალური არის. ამიტომ

ბერძNულისგან გასნხავვებით რეალისტური მიმართებები უფრო ცხადია. გასნაკუთრებით
ეს ეტყობა რომაულ ბიუსტებს. რომაულშ რელაისუტური ეფექტებიც ძალიან
მნიშვნელოვანია.

რომაული ლიტერატურა:

რომაულ ლიტერატირასში შეიცვალა ადამიანის მოდელი. რომაული ლიტერატურა

გვთავაზობს ძალინ მნიშვნელოვან სიახლეს, რომელსაც ადამიანი დემიურგის იდეას
ვეძახით. რომელიც დადებითიც შეიძ₾ება იყოს და უაყოფითიც . ეს არის სოციალური
მოდელი ადამიანის განვითარებისა და შეგვძლია გამოვყოთ 4 მოდელი. ეს არის
აღებულუ რეალური ცხოვრებიდან აღებული და შეგვიძ₾ია ვიპივით მსგავსებები დღესაც .

1. ის უნდა იყოს არსაიდან ანუ უნდა იყოს ახალი კაცი საზოგადოებაში, რომელშიც სხდები .
ის უნდ აიყოს ჩამოსული ისეთ ადგილიდა, რომელსაც დიდად მნიშვნელობა არ აქვს ან
სიეთი ადგილიდან სადაც ვერარ დაბრუნდება. მაგალითად ენიასი , ის მოდის ტროადან ,
მაგრამ ტროა დამწავარია და ვერ დაბრუნდება უკან. აი სტალინი არის არსაიდან
მაგალითად, რადგან გორი მის შემთხვევაში არსად არი.

2. ანუ ხალ ახალი კაცი და პირველი უნდა გქოდნეს დესტრუქციული ენერგია. ანუ
ჩამოხვედი და უნდა დაანგრიო ის ადგილი, სადაც ჩამოხვედი,რაც გულისმხობს
სოციალური სტრუქტურის პრინციპულ ცვლილებას.

3. აღმშენებლობითი ნიშანი, ჯერ ანგრევ მერე აშენებ. რუსეთი - სსრკ, რესპუბილა -

საფრანგეთის იმპერია...

4. დროზე უნდა მოკვდეს. უნდა წააგო ვატერლოო, თავი მოიკლა ბუნკერში...

პრინციპი არის ესეთი მოდიხარ არსაიდან, ანგრევ, აშენებ და დროზე კვდები .

ფილმი: ნავთობი, there will be blood.

რომაულ ლიტერატრაზე საუბრისას უნდა ვახსენოთ კიდევ ორი კაცი: 1. აპოლეუსი, მან
დაწერა ჩვენამდე შემორჩნეილი პრიევლი რომანი, რომელსაც ქვია ოქროს ვირი.
ბერშNულ ლიეტრატურაში ხდება ისე, რომ ტრაგედია და კომედია გამოიყოფა
ერთამენთისგან (წინა ლექცია). ოქროს ვირი არის კომედია. მისი მიზანია აღწეროს
რომაულის საზოგადოება და მისი ნაკლები. მან გავლენა მოახდინა ძალიან ბევრ რამეზე ,
მაგალითად ოინოქიო კვაჭი კვაჭატნრიაძე...

რონეაული თხრობის მეორე მხარეს წარმოადგენს პლუტარქე. ოქროს ვირი იწერება

როგროც პასუხი პლუტარქეს ტექტსის, რადგან ერთ ადამიანს განდიებს, მერეო აკნინებს.

რაომაულ ლიტერატურას ახასიათებს აქცენტის გაეკთება ადამიანზე , როგორც სოციალურ

არსებაზე. ღმერთები გვერდზეა გადაწეული.

ლიყერაურაშ მწერელბი ორ ძღტად ჯგუფად შეგვიძ₾ია დავყოთ

1. მწერლებიმ რომელსაც ღმერთი ჰქოიათ თავი ანუ რამე თუარ აღვწერე არ მომხდარა ,
მაგ. პარიზის ღვთისმშბლის ტაძარი, კაცი, რომელიც იცინის... ანუ აღწერენ ყველაფერს
საერთოდ.

2. პლუტარქე როარ ყოფილიყო არ იარსებებდა აკა მორჩლაძე. პლიტარქე არის პირველი

ავტორი რომელიც მიხვდა რომ ადამიანებს ადმაიანური ამბები ადამიანურად მოუყვე .
რაომაულ აქიტექტურაშ არის 3 ძირითადი მიმართულება:

1. იმპერიული აქრიტექეტურა, ტრიუმფალური სვეტები და ტრიუმფალური თაღები .

გამარჯვების

2. ჩვეულებრივი აქტიტექუტა, საყოველთაო აქროტექურა. კოლიზეუმი მაგ.

3. სასულიერო არქტურექტუა. რომალი ტაძრები ერთვარი ჰიბრიდია ბერ Nძული და

ეტრსუკული ტათრებისა.

მთაარი არის პოლიტიკური აქცენტი რომაულ არქიტეტურაზე.

მოხუცი წყლს მტვირთველის ქანდაკება.