‫جمهوري اسالمي ايران‬

Islamic Republic of Iran ‫استاندارد ملي ايران‬

INSO
‫سازمان ملي استاندارد ايران‬
17761 Iranian National Standardization Organization 16671
1 St. Edition ‫چاپ اول‬
2014
1931

‫ محاسبه توزيع کربني و‬-‫فرآورده های نفتي‬

n-d-M ‫تعیین گروههای ساختاری به روش‬

Petroleum products- Calculation of carbon

distribution and structural group analysis
by the n-d-M method

ICS:75.080
 ‫به نام خدا‬
‫آشنايي با سازمان ملي استاندارد ايران‬

‫موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتي ايران به موجب بند يک مادۀ‪ 3‬قانون اصالح قوانین و الزامات مؤسسۀ استاندارد و تحقیقات‬
‫صنعتي ايران‪ ،‬مصوب بهمن ماه ‪ 1331‬تنها مرجع رسمي کشور است که وظیفه تعیین‪ ،‬تدوين و نشر استانداردهاي ملي‬
‫(رسمي) ايران را به عهده دارد‪.‬‬
‫نام موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتي ايران به موجب يکصدو پنجاه و دومین جلسه شوراي عالي اداري مورخ ‪ 1321/6/92‬به‬
‫سازمان ملي استاندارد ايران تغییر و طي نامه شماره ‪ 916/33333‬مورخ ‪ 1321/3/92‬جهت اجرا ابالغ شده است‪.‬‬
‫تدوين استاندارد در حوزه هاي مختلف در کمیسیون هاي فني مرکب از کارشناسان سازمان صاحب نظران مراکز و مؤسسات‬
‫علمي‪ ،‬پژوهشي‪ ،‬تولیدي و اقتصادي آگاه و مرتبط انجام مي شود وکوششي همگام با مصالح ملي و با توجه به شرايط تولیدي‪،‬‬
‫فناوري و تجاري است که از مشارکت آگاهانه و منصفانۀ صاحبان حق و نفع‪ ،‬شامل تولیدکنندگان‪ ،‬مصرفکنندگان‪،‬‬
‫صادرکنندگان و وارد کنندگان‪ ،‬مراکز علمي و تخصصي‪ ،‬نهادها‪ ،‬سازمان هاي دولتي و غیر دولتي حاصل مي شود‪ .‬پیش نويس‬
‫استانداردهاي ملي ايران براي نظرخواهي به مراجع ذينفع و اعضاي کمیسیونهاي فني مربوط ارسال ميشود و پس از دريافت‬
‫نظرها و پیشنهادها در کمیتۀ ملي مرتبط با آن رشته طرح و در صورت تصويب به عنوان استاندارد ملي)رسمي) ايران چاپ و‬
‫منتشر ميشود‪.‬‬
‫پیش نويس استانداردهايي که مؤسسات و سازمان هاي عالقه مند و ذيصالح نیز با رعايت ضوابط تعیین شده تهیه مي کنند‬
‫درکمیتۀ ملي طرح و بررسي و درصورت تصويب‪ ،‬به عنوان استاندارد ملي ايران چاپ و منتشر مي شود‪ .‬بدين ترتیب‪،‬‬
‫استانداردهايي ملي تلقي مي شود که بر اساس مفاد نوشته شده در استاندارد ملي ايران شمارۀ ‪ 3‬تدوين و در کمیتۀ ملي‬
‫استاندارد مربوط که مؤسسه استاندارد تشکیل ميدهد به تصويب رسیده باشد‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫مؤسسۀ استاندارد و تحقیقات صنعتي ايران از اعضاي اصلي سازمان بین المللي استاندارد )‪ (ISO‬کمیسیون بین المللي‬
‫الکتروتکنیک )‪ 9(IEC‬و سازمان بین المللي اندازه شناسي قانوني )‪ 3(OIML‬است و به عنوان تنها رابط‪ 2‬کمیسیون کدکس غذايي‬
‫)‪ 3(CAC‬در کشور فعالیت مي کند‪ .‬در تدوين استانداردهاي ملي ايران ضمن توجه به شرايط کلي و نیازمنديهاي خاص کشور‪،‬‬
‫از آخرين پیشرفتهاي علمي‪ ،‬فني و صنعتي جهان و استانداردهاي بینالمللي بهره گیري ميشود‪.‬‬
‫مؤسسۀ استاندارد و تحقیقات صنعتي ايران مي تواند با رعايت موازين پیشبیني شده در قانون‪ ،‬براي حمايت از مصرف کنندگان‪،‬‬
‫حفظ سالمت و ايمني فردي و عمومي‪ ،‬حصول اطمینان از کیفیت محصوالت و مالحظات زيست محیطي و اقتصادي‪ ،‬اجراي‬
‫بعضي از استانداردهاي ملي ايران را براي محصوالت تولیدي داخل کشور و ‪ /‬يا اقالم وارداتي‪ ،‬با تصويب شوراي عالي استاندارد‪،‬‬
‫اجباري نمايد‪ .‬مؤسسه ميتواند به منظور حفظ بازارهاي بین المللي براي محصوالت کشور‪ ،‬اجراي استاندارد کاالهاي صادراتي و‬
‫درجهبندي آن را اجباري نمايد‪ .‬همچنین براي اطمینان بخشیدن به استفاده کنندگان از خدمات سا زمانها و مؤسسات فعال در‬
‫زمینۀ مشاوره‪ ،‬آموزش‪ ،‬بازرسي‪ ،‬ممیزي و صدورگواهي سیستم هاي مديريت کیفیت و مديريت زيست‪ -‬محیطي‪ ،‬آزمايشگاه ها و‬
‫مراکز کالیبراسیون (واسنجي) وسايل سنجش‪ ،‬مؤسسۀ استاندارد اين گونه سازمان ها و مؤسسات را بر اساس ضوابط نظام تأيید‬
‫صالحیت ايران ارزيابي ميکند و در صورت احراز شرايط الزم‪ ،‬گواهینامۀ تأيید صالحیت به آن ها اعطا و بر عملکرد آنها نظارت‬
‫مي کند‪ .‬ترويج دستگاه بین المللي يکاها‪ ،‬کالیبراسیون (واسنجي) وسايل سنجش‪ ،‬تعیین عیار فلزات گرانبها و انجام تحقیقات‬
‫کاربردي براي ارتقاي سطح استانداردهاي ملي ايران از ديگر وظايف اين سازمان است‪.‬‬

‫‪1- International organization for Standardization‬‬

‫‪2- International Electro technical Commission‬‬
‫)‪3- International Organization for Legal Metrology (Organization International de Metrology Legal‬‬
‫‪4- Contact point‬‬
‫‪5- Codex Alimentarius Commission‬‬

‫ب‬
 ‫کمیسیون فني تدوين استاندارد‬
‫" فرآوردههای نفتي– محاسبه توزيع کربني و تعیین گروههای ساختاری به‬
‫روش ‪"n-d-M‬‬

‫سمت و‪ /‬يا نمايندگي‬ ‫رئیس‪:‬‬

‫شرکت ملي پخش فرآورده هاي نفتي‬ ‫اشرفیان‪،‬فرهاد‬
‫(لیسانس شیمي)‬

‫دبیر‪:‬‬
‫معاون پژوهشکده شیمي و پتروشیمي پژوهشگاه استاندارد‬ ‫امینیان‪ ،‬وحید‬
‫(فوق لیسانس شیمي)‬

‫اعضاء‪( :‬اسامي به ترتیب حروف الفبا(‬

‫عضو هیئت علمي گروه پژوهشي پتروشیمي پژوهشگاه استاندارد‬ ‫بنازاده‪،‬علیرضا‬

‫(دکتراي شیمي تجزيه)‬
‫گروه پژوهشي پتروشیمي پژوهشگاه استاندارد‬ ‫بیگلري‪،‬حسن‬
‫(فوق لیسانس شیمي)‬
‫شرکت نفت سپاهان‬ ‫حاج باقري‪،‬سمیه‬
‫(فوق لیسانس شیمي)‬
‫شرکت پژوهش وفناوري پتروشیمي‬ ‫حويزي ‪،‬جمال الدين‬
‫(فوق لیسانس مهندسي شیمي)‬
‫آزمايشگاه پتروسنجش آپادانا‬ ‫حیاتیان‪،‬زهرا‬
‫(لیسانس شیمي)‬
‫شرکت تعاوني مرواريد مشکین‬ ‫خراساني‪،‬امین‬
‫(لیسانس مديريت بازرگاني)‬
‫شرکت نفت پارس‬ ‫شیخ علیزاده‪،‬کاملیا‬
‫(لیسانس شیمي)‬
‫شرکت نفت ايرانول‬ ‫غیشه ‪،‬نازنین‬
‫(لیسانس شیمي)‬

‫ج‬
‫اتحاديه صادرکنندگان فراورده هاي نفت‪،‬گازوپتروشیمي‬ ‫فقیهي‪،‬ايرج‬
‫(فوق لیسانس مديريت)‬

‫گروه پژوهشي پتروشیمي پژوهشگاه استاندارد‬ ‫قلي پورزنجاني‪،‬نوشین‬

‫(دکتراي مهندسي شیمي)‬

‫شرکت کاسترول ايران‬ ‫کرمدوست‪،‬ساناز‬

‫(فوق لیسانس شیمي)‬
‫صنايع دفاع‬ ‫محمدي‪،‬شعبان‬
‫(فوق لیسانس شیمي)‬
‫شرکت نفت بهران‬ ‫نظري‪،‬جعفر‬
‫(لیسانس شیمي)‬

‫د‬
 ‫پیش گفتار‬

‫استاندارد " فرآوردههاي نفتي – محاسبه توزيع کربني و تعیین گروههااي سااختاري باه روش ‪ "n-d-M‬کاه‬
‫پیش نويس آن در کمیسیونهاي مربوط تهیه و تدوين شده و درسیزدهمین اجالس کمیتاه ملاي اساتاندارد‬
‫فراورده هاي نفتي مورخ ‪ 1329/11/93‬مورد تصويب قرار گرفته است‪ ،‬اينک به استناد بند يک ماده ‪ 3‬قانون‬
‫اصالح قوانین و مقرار سازمان ملي استاندارد ايران‪ ،‬مصوب بهمن ماه ‪ ،1331‬به عناوان اساتاندارد ملاي اياران‬
‫منتشر ميشود‪.‬‬
‫براي حفظ همگامي و هماهنگي با تحوالت و پیشرفتهاي ملي و جهاني در زمینه صانايع‪ ،‬علاوم و خادمات‪،‬‬
‫استانداردهاي ملي ايران در مواقع لزوم تجديد نظر خواهد شد و هر پیشنهادي که براي اصالح و تکمیال ايان‬
‫استانداردها ارايه شود‪ ،‬هنگام تجديد نظر در کمیسیون فني مربوط مورد توجه قرار خواهاد گرفات‪ .‬بناابراين‪،‬‬
‫بايد همواره از آخرين تجديد نظر استانداردهاي ملي استفاده کرد‪.‬‬

‫منبع و ماخذي که براي تهیه اين استاندارد مورد استفاده قرار گرفته به شرح زير است‪:‬‬
‫‪ASTM D3238 : 95(2005), Standard Test Method for Calculation of Carbon Distribution and‬‬
‫‪Structural Group Analysis of Petroleum Oils by the n-d-M Method‬‬

‫ه‬
 ‫فرآوردههای نفتي – محاسبه توزيع کربني و تعیین گروههای ساختاری به‬
‫روش ‪n-d-M‬‬

‫هشدار‪ -‬اين استاندارد مسايل ايمني مربوط به عملیات‪ ،‬وسايل و مواد مصرفي را که ممکن است خطر آفرين باشد در بر‬
‫نمي گیرد‪ .‬رعايت تمام جوانب به عهده آزمايشگر خواهد بود‪ .‬بنابراين آزمايشگر بايد قبل از انجام آزمون به کار گرفتن روش‬
‫هاي ايمني و بهداشتي مناسب و توجه به دستورالعملهاي مربوطه پیشبینيهاي الزم را قبل از کار به عمل آورد‪.‬‬

‫هدف و دامنه کاربرد‬ ‫‪1‬‬

‫هدف از تدوين اين استاندارد‪ ،‬محاسبه توزيع کربني و تعیین حلقه هاي کربني موجود در‬ ‫‪1-1‬‬
‫فراورده هاي نفتي فاقد ترکیبات الفیني است که با استفاده از مقادير ضريب شکست‪ ،‬چگالي و وزن‬
‫ملکولي )‪ (n-d-M‬صورت مي گیرد‪ .‬اين روش نبايد براي روغن هايي که ترکیب اجزا آن هاخارج از‬
‫گستره هاي زير است‪ ،‬استفاده شود‪:‬‬
‫محدوده توزيع کربني‪ :‬تعداد کربن هاي موجود در ساختارهاي حلقوي نبايد از ‪ 33‬درصد‬ ‫‪1-1-1‬‬
‫بیشتر باشد‪ .‬درصد کربن هاي موجود در ساختارهاي آروماتیکي نبايد بیش از يک و نیم برابر کربن هاي‬
‫موجود در ساختار نفتنیکي باشد‪.‬‬
‫محدوده حلقه های کربني‪ :‬تعداد حلقه ها در هر ملکول نبايد بیشتر از ‪ 2‬حلقه باشد‪ .‬از اين‬ ‫‪1-1-1‬‬
‫تعداد نبايد بیشتر از نصف آن حلقه هاي آروماتیکي باشد‪ .‬در مورد فرآورده هايي که داراي مقدار قابل‬
‫توجهي گوگرد هستند‪ ،‬تصحیح الزم بايد صورت گیرد‪.‬‬

‫يادآوری ‪ – 1‬ترکیب اجزا در برش هاي پیچیده نفتي اغلب برحسب نسبت حلقه هاي آروماتیکي )‪ ،(RA‬حلقه هاي نفتني‬
‫)‪ ،(RN‬و زنجیره هاي پارافیني )‪ (Cp‬ارايه مي شود‪،‬که به اين ترتیب بیان کننده يک ملکول میا نگین فرضي است‪.‬به صورت‬
‫ديگر‪ ،‬ترکیب اجزا ممکن است برحسب توزيع کربني بیان شود‪ .‬در اين حالت درصدتعداد کل اتم هاي کربن موجود در‬
‫حلقههاي آروماتیک )‪ ،(CA%‬حلقههاي نفتنیک )‪ (CN%‬و زنجیرههاي پارافیني )‪ (CP‬گزارش ميشود‪.‬‬

‫واحدها در سیستم ‪ SI‬مد نظر هستند و واحدهايي که درون پرانتز آمده اند فقط‬ ‫‪1-1‬‬
‫اطالعاتي ميباشند‪.‬‬

‫مراجع الزامي‬ ‫‪1‬‬

‫مدارك الزامي زير حاوي مقرراتي است که در متن اين استاندارد ملي ايران به آنها ارجاع داده شده است‪.‬‬
‫بدين ترتیب آن مقررات جزئي از اين استاندارد ملي ايران محسوب ميشود‪.‬‬
‫در صورتي که به مدرکي با ذکر تاريخ انتشار ارجاع داده شده باشد‪ ،‬اصالحیه ها و تجديد نظرهاي بعدي‬
‫آن مورد نظر اين استاندارد ملي نیست‪ .‬در مورد مدارکي که بدون ذکر تاريخ انتشار به آن ها ارجاع داده‬
‫شده است‪ ،‬همواره آخرين تجديد نظر و اصالحیههاي بعدي آنها مورد نظر است‪.‬‬

‫‪1‬‬
 ‫استفاده از مراجع زير براي کاربرد اين استاندارد الزامي است‪:‬‬
‫‪ 1-9‬استاندارد ملي ايران شماره ‪ :3219‬سال ‪ ،1332‬روش طیف سنجي فلوئورسانس اشعه ايکس با‬
‫پاشندگي انرژي – روش آزمون‬
‫‪2-2 ASTM D 1218 Test Method for Relative Index and Refractive Dispersion of‬‬
‫‪Hydrocarbon Liquids‬‬
‫‪2-3 ASTM D 1480 Test Method for Density and Relative density (Specific Gravity) of‬‬
‫‪Viscous Materials by Bingham Pycnometer‬‬
‫‪2-4 ASTM D 1481 Test Method for Density and Relative density (Specific Gravity) of‬‬
‫‪Viscous Materials by Lip kin Bicapillary Pycnometer‬‬
‫‪2-5 ASTM D 1552 Test Method for Sulfur in Petroleum Products (High-Temperature‬‬
‫)‪Method‬‬
‫‪2-6 ASTM D 2502 Test Method for Estimation of Molecular weight (Relative Molecular‬‬
‫‪Mass) of Petroleum Oils from Viscosity Measurements.‬‬
‫‪2-7 ASTM D 2503 Test Method for Relative Molecular Mass (Molecular Weight) of‬‬
‫‪Hydrocarbons by Thermoelectric Measurement of Vapor Pressure‬‬
‫‪2-8 ASTM D 2622 Test Method for Sulfur in Petroleum Products by Wavelength‬‬
‫‪Dispersive X-Ray Fluorescence Spectrometry‬‬

‫خالصه روش آزمون‬ ‫‪9‬‬

‫ضريب شکست و چگالي فرآورده مورد نظر در ‪ 91‬درجه سلسیوس اندازه گیري مي شود‪ .‬وزن ملکولي نیز‬
‫به صورت تجربي اندازه گیري شده و يا با استفاده از اندازه گیري گرانروي در ‪ 33/3‬و ‪ 23/32‬درجه‬
‫سلسیوس (‪ 111‬و ‪ 911‬درجه فارنهايت) تخمین زده مي شود‪ .‬سپس با استفاده از اين داده ها و معادالت‬
‫مناسب‪ ،‬توزيع کربني )‪(CA%, CN%, CP%‬محاسبه يا تعیین نوع حلقهها )‪ (RA, RN‬تعیین ميشود‪.‬‬

‫اهمیت و کاربرد‬ ‫‪4‬‬

‫توزيع کربني و تعیین حلقه هاي کربني به منظور معرفي کلي ترکیب اجزاء برش هاي سنگین نفتي‬
‫به کار ميرود‪.‬‬
‫اين داده ها مي تواند به همراه ويژگي هاي ديگر در عملیات تقطیر‪ ،‬پااليش‪ ،‬پااليش با حالل يا‬
‫هیدروژناسیون روغن هاي پايه ويا هردو و نیز به منظور مقايسه فرآورده هاي حاصل از منابع اولیه متفاوت‬
‫به کار روند‪ .‬عالوه بر اين‪ ،‬اين دادهها اغلب با ويژگيهاي بحراني کارايي فرآوردهها در ارتباط است‪.‬‬

‫اندازه گیری ويژگيهای فیزيکي‬ ‫‪5‬‬

‫ضريب شکست در ‪ 91‬درجه سلسیوس با استفاده از روش ‪ ASTM D 1218‬صورت ميگیرد‪.‬‬ ‫‪1-5‬‬

‫چگالي در‪ 91‬درجه سلسیوس با استفاده از روشهااي ‪ ASTM D 1480‬ياا ‪ASTM D 1481‬‬ ‫‪1-5‬‬
‫صورت ميگیرد‪.‬‬

‫‪9‬‬
‫وزن ملکولي میانگین با استفاده از روش هاي ‪ ASTM D 2502‬يا ‪ ASTM D 2503‬محاسبه‬ ‫‪9-5‬‬
‫ميشود‪.‬‬

‫تعیین مقدار گوگرد‬ ‫‪7‬‬

‫درصد گوگرد با استفاده از روشهاي ‪ ASTM D 1552‬يا ‪ ASTM D 2622‬محاسبه مي شود‪.‬‬ ‫‪1-7‬‬

‫محاسبه توزيع کربني و تعیین حلقههای کربني‬ ‫‪6‬‬

‫فاکتورهاي ‪ ‬و ‪ ‬را از چگالي مشاهده شده )‪ (d‬و ضريب شکست مشاهده شده )‪ (n‬با‬ ‫‪1-6‬‬
‫استفاده از معادالت زير محاسبه کنید‪:‬‬
‫‪ν  2.51 (n 20‬‬ ‫‪20‬‬
‫)‪D - 1.4750) - (d 4 - 0.8510‬‬ ‫(‪)1‬‬
‫)‪  (d 4 - 0.8510) - 1.11 (n D - 1.4750‬‬
‫‪20‬‬ ‫‪20‬‬
‫(‪)9‬‬
‫درصد کربن هاي آروماتیک )‪ (CA%‬را از ‪ ‬و جرم ملکولي )‪ (M‬و با استفاده از يکي از‬ ‫‪1-6‬‬
‫معادالت زير محاسبه کنید‪:‬‬
‫‪C A %  430  3660/M‬‬ ‫اگر ‪ ‬مثبت است‪:‬‬ ‫(‪)3‬‬
‫‪C A %  670   3660/M‬‬ ‫اگر ‪ ‬منفي است‪:‬‬ ‫(‪)2‬‬
‫درصد کربن موجود در کل ساختار حلقوي (حلقه هاي آروماتیک و نفتنیک) را از ‪ ‬و وزن‬ ‫‪9-6‬‬
‫ملکولي محاسبه کنید‪:‬‬
‫‪C R %  820  - 3 S  10000/M‬‬ ‫اگر ‪ ‬مثبت است‪:‬‬ ‫(‪)3‬‬
‫‪C R %  1440  - 3 S  10600/M‬‬ ‫اگر ‪ ‬منفي است‪:‬‬ ‫(‪)6‬‬
‫که درآن‪S‬درصدجرمي گوگرد است ‪.‬‬
‫درصد کربن هاي نفتنیک )‪ (CN%‬و درصد کربن هاي پارافینیک )‪ (CP%‬را از معادالت زير‬ ‫‪4-6‬‬
‫محاسبه کنید‪:‬‬
‫‪CN %  CR % - CA %‬‬ ‫(‪)3‬‬
‫‪C P %  100 - C R %‬‬ ‫(‪)3‬‬
‫تعداد متوسط حلقههاي آروماتیک در ملکول را از ‪ ‬و وزن ملکولي محاسبه کنید‪:‬‬ ‫‪5-6‬‬
‫‪R A %  0.44  0.055 M‬‬ ‫اگر ‪ ‬مثبت است‪:‬‬ ‫(‪)2‬‬
‫‪R A %  0.44  0.080 M‬‬ ‫اگر ‪ ‬منفي است‪:‬‬ ‫(‪)11‬‬
‫متوسط تعداد کل حلقهها در ملکول )‪ (RT‬را از ‪ ‬و وزن ملکولي محاسبه کنید‪:‬‬ ‫‪7-6‬‬
‫)‪R T %  1.33  0.146 M ( - 0.005 S‬‬ ‫اگر ‪ ‬مثبت است‪:‬‬ ‫(‪)11‬‬
‫)‪R T %  1.33  0.180 M ( - 0.005 S‬‬ ‫اگر ‪ ‬منفي است‪:‬‬ ‫(‪)19‬‬
‫که در آن ‪ S‬درصد جرمي گوگرد است‪.‬‬
‫تعداد متوسط حلقههاي نفتني در ملکول )‪ (RN‬را از تفاضل زير به دست آوريد‪:‬‬ ‫‪6-6‬‬

‫‪3‬‬
‫‪RN  RT - RA‬‬ ‫(‪)13‬‬
‫تعداد حلقهها را با تقريب ‪1/11‬حلقه و توزيع کربني را با تقريب ‪ 1/1‬درصد گزارش کنید‪.‬‬ ‫‪8-6‬‬

‫دقت و انحراف‬ ‫‪8‬‬

‫دقت اين روش با استفاده از نتايج آزمون هاي آماري بین آزمايشگاهي به شرح زير به دست‬ ‫‪1-8‬‬
‫آمده است‪:‬‬
‫تکرار پذيری – اختالف بین نتايج آزمون متوالي که توسط يک آزمون کننده تحت شرايط‬ ‫‪1-1-8‬‬
‫ثابت با دستگاه و مواد شیمیايي يکسان در مدت طوالني و انجام صحیح روش آزمون‪ ،‬فقط در يک مورد از‬
‫هر ‪ 91‬مورد ميتواند از مقادير نشان داده شده در جدول شماره ‪ 1‬بیشتر باشد‪.‬‬
‫جدول شماره ‪1‬‬

‫تجديد پذيری‬ ‫گستره‬ ‫درصدتوزيع‬

‫کربني‪/‬نوع حلقه‬
‫‪1/6‬‬ ‫‪ 9/3‬تا ‪32/6‬‬ ‫‪CA%‬‬

‫‪1/9‬‬ ‫‪ 93/3‬تا ‪23/9‬‬ ‫‪CN%‬‬

‫‪1/1‬‬ ‫‪ 39/3‬تا ‪63/6‬‬ ‫‪CP%‬‬

‫‪1/12‬‬ ‫‪ 1/19‬تا ‪1/62‬‬ ‫‪RA‬‬

‫‪1/13‬‬ ‫‪ 1/61‬تا ‪9/21‬‬ ‫‪RN‬‬

‫‪1/13‬‬ ‫‪ 1/33‬تا ‪3/33‬‬ ‫‪RT‬‬

‫تجديد پذيری – اختالف بین دو نتیجه منفرد و مستقل که توسط آزمون کنندههاي مختلف‬ ‫‪1-1-8‬‬
‫در آزمايشگاه هاي متفاوت با مواد شیمیايي يکسان در مدت طوالني و انجام صحیح روش آزمون‪ ،‬فقط در‬
‫يک مورد از ‪ 91‬مورد ميتواند از مقادير نشان داده شده در جدول شماره ‪ 9‬بیشتر باشد‪.‬‬
‫انحراف اين روش را نميتوان تعیین کرد زيرا مواد مرجع مناسبي براي آن وجود ندارد‪.‬‬ ‫‪1-8‬‬

‫‪2‬‬
 ‫جدول شماره ‪9‬‬

‫تجديد پذيری‬ ‫گستره‬ ‫درصدتوزيع‬

‫کربني‪/‬نوع حلقه‬
‫‪1/3‬‬ ‫‪ 9/3‬تا ‪32/6‬‬ ‫‪CA%‬‬

‫‪3/6‬‬ ‫‪ 93/3‬تا ‪23/9‬‬ ‫‪CN%‬‬

‫‪3/2‬‬ ‫‪ 39/3‬تا ‪63/6‬‬ ‫‪CP%‬‬

‫‪1/12‬‬ ‫‪ 1/19‬تا ‪1/62‬‬ ‫‪RA‬‬

‫‪1/93‬‬ ‫‪ 1/61‬تا ‪9/21‬‬ ‫‪RN‬‬

‫‪1/93‬‬ ‫‪ 1/33‬تا ‪3/33‬‬ ‫‪RT‬‬

‫‪3‬‬