‫جمهوري اسالمي ايران‬

Islamic Republic of Iran ‫استاندارد ملي ايران‬

INSO
‫سازمان ملي استاندارد ايران‬
17651 Iranian National Standards Organization 11561
1 St. Edition ‫چاپ اول‬
2014
1931

‫روان كنندهها – روغن موتور براي موتورهاي‬

– API SN ‫بنزيني در سطح كيفيت معادل با‬
‫ويژگيها‬

Lubricants –
Engine oil for use in gasoline engines
equivalent to API SN – Specifications

ICS:75.100
 ‫به نام خدا‬
‫آشنايي با سازمان ملي استاندارد ايران‬

‫سازمان استاندارد ايران به موجب بند يک مادۀ‪ 3‬قانون اصالح قوانین و الزاماا مؤسسا اساتاندارد و تحقیقاا صانتتي اياران‬
‫مصوب بهمن ماه ‪ 1331‬تنها مرجع رسمي کشور است که وظیفه تتیین تدوين و نشر استانداردهاي ملي (رسامي اياران را باه‬
‫عهده دارد‪.‬‬
‫نام سازمان استاندارد ايران به موجب يکصدو پنجاه و دومین جلساه واوراي عاالي اداري ماور ‪ 1321/6/92‬باه ساازمان ملاي‬
‫استاندارد ايران تغییر و طي نامه وماره ‪ 916/33333‬مور ‪ 1321/3/92‬جهت اجرا ابالغ وده است‪.‬‬
‫تدوين استاندارد در حوزههاي مختلف در کمیسیونهاي فني مرکب از کاروناسان ساازمان صااحب نظاران مراکاز و مؤسساا‬
‫علمي پژوهشي تولیدي و اقتصادي آگاه و مرتبط انجام ميوود وکووشي همگام با مصالح ملي و با توجاه باه وارايط تولیادي‬
‫فناوري و تجااري اسات کاه از مشاارکت آگاهاناه و منصافان صااحبان حا و نفاع واام تولیدکننادگان مصار کننادگان‬
‫صادرکنندگان و وارد کنندگان مراکز علمي و تخصصي نهادها سازمانهاي دولتي و غیر دولتي حاص مايواود‪ .‬پای ناوي‬
‫استانداردهاي ملي ايران براي نظرخواهي به مراجع ذينفع و اعضاي کمیسیونهاي فني مربوط ارسال ميوود و پ از دريافات‬
‫نظرها و پیشنهادها در کمیت ملي مرتبط با آن روته طرح و در صور تصويب به عنوان استاندارد ملاي رسامي اياران ااا و‬
‫منتشر ميوود‪.‬‬
‫پی نوي استانداردهايي که مؤسسا و سازمانهاي عالقهمند و ذيصالح نیز با رعايات ضاوابط تتیاین واده تهیاه مايکنناد‬
‫درکمیت ملي طرح و بررسي و درصور تصاويب باه عناوان اساتاندارد ملاي اياران ااا و منتشار مايواود‪ .‬بادين ترتیاب‬
‫استانداردهايي ملي تلقي ميوود که بر اساس مفاد نووته واده در اساتاندارد ملاي اياران وامارۀ ‪ 3‬تادوين و در کمیتا ملاي‬
‫استاندارد مربوط که مؤسسه استاندارد تشکی ميدهد به تصويب رسیده باود‪.‬‬
‫سازمان استاندارد ايران از اعضاي اصلي سازمان بین المللي استاندارد )‪ 1(ISO‬کمیسیون باین المللاي الکتروتکنیاک )‪ (IEC‬و‬
‫‪9‬‬

‫سازمان بین المللي اندازه وناسي قانوني )‪ 3(OIML‬است و به عنوان تنها رابط‪ 2‬کمیسیون کدک غذايي )‪ 3(CAC‬در کشاور‬
‫فتالیت مي کند‪ .‬در تدوين استانداردهاي ملي ايران ضمن توجاه باه وارايط کلاي و نیازمناديهااي خاا کشاور از آخارين‬
‫پیشرفتهاي علمي فني و صنتتي جهان و استانداردهاي بینالمللي بهره گیري ميوود‪.‬‬
‫سازمان استاندارد ايران مي تواند با رعايت موازين پی بیني وده در قانون براي حمايت از مصر کننادگان حفا ساالمت و‬
‫ايمني فردي و عماومي حصاول اطمیناان از کیفیات محصاوت و مالحظاا زيسات محیطاي و اقتصاادي اجاراي بتضاي از‬
‫استانداردهاي ملي ايران را براي محصوت تولیدي داخ کشور و ‪ /‬يا اقالم وارداتي با تصويب ووراي عاالي اساتاندارد اجبااري‬
‫نمايد‪ .‬مؤسسه ميتواند به منظور حف بازارهاي بین المللي براي محصوت کشور اجراي استاندارد کاتهاي صادراتي و درجاه‪-‬‬
‫بندي آن را اجباري نمايد‪ .‬همچنین براي اطمینان بخشیدن به استفاده کنندگان از خدما سا زمانها و مؤسسا فتال در زمین‬
‫مشاوره آموزش بازرسي ممیزي و صدورگواهي سیستم هاي مديريت کیفیت و مديريت زيست‪ -‬محیطي آزمايشگاه ها و مراکز‬
‫کالیبراسیون (واسنجي وساي سنج مؤسس استاندارد اين گونه سازمان هاا و مؤسساا را بار اسااس ضاوابط نظاام تأيیاد‬
‫صالحیت ايران ارزيابي ميکند و در صور احراز ورايط تزم گواهینام تأيید صالحیت به آن ها اعطا و بر عملکرد آنها نظاار‬
‫ميکند‪ .‬ترويج دستگاه بینالمللي يکاها کالیبراسیون (واسنجي وساي سنج تتیین عیار فلازا گرانبهاا و انجاام تحقیقاا‬
‫کاربردي براي ارتقاي سطح استانداردهاي ملي ايران از ديگر وظايف اين سازمان است‪.‬‬

‫‪1- International organization for Standardization‬‬

‫‪2- International Electro technical Commission‬‬
‫)‪3- International Organization for Legal Metrology (Organization International de Metrology Legal‬‬
‫‪4- Contact point‬‬
‫‪5- Codex Alimentarius Commission‬‬

‫ب‬
 ‫كميسيون فني تدوين استاندارد‬
‫"روان کنندهها – روغن موتور براي موتورهاي بنزيني در سطح کیفیت متادل با ‪– API SN‬‬
‫ويژگيها"‬

‫سمت و‪ /‬يا نمايندگي‬ ‫رئيس‪:‬‬

‫مسئول پروژه گروه پژوهشي روغن پژوهشگاه صنتت نفت‬ ‫ویرخاني مژگان‬
‫(فوق لیسان مهندسي ویمي‬

‫دبير‪:‬‬
‫متاون پژوهشکده ویمي و پتروویمي پژوهشگاه استاندارد‬ ‫امینیان وحید‬
‫(فوق لیسان ویمي‬

‫اعضاء‪( :‬اسامي به ترتیب حرو الفبا(‬

‫مسئول کنترل کیفیت ورکت نفت سپاهان‬ ‫اديبي فر محسن‬

‫(فوق لیسان مهندسي ویمي‬

‫کاروناس گروه پژوهشي پتروویمي پژوهشگاه استاندارد‬ ‫بیگلري حسن‬

‫(فوق لیسان ویمي‬

‫تحقی وتوسته ورکت نفت ايرانول‬ ‫رئی‬ ‫تدين محمدصادق‬

‫(فوق لیسان ویمي فیزيک‬

‫مسئول کنترل کیفیت ورکت نفت سپاهان‬ ‫حاج باقري سمیه‬

‫(فوق لیسان ویمي‬

‫مديرکنترل کیفیت ورکت نفت سپاهان‬ ‫حاف فرقان مجید‬

‫(فوق لیسان ویمي تجزيه‬

‫وفناوري پتروویمي‬ ‫ورکت پژوه‬ ‫حويزي جمال الدين‬

‫(فوق لیسان مهندسي ویمي‬

‫مديرعام ورکت تتاوني مرواريد مشکین‬ ‫خراساني امین‬

‫(لیسان مديريت بازرگاني‬

‫ج‬
‫مديرآزمايشگاه ورکت تحقی طراحي وتولیدموتور ايران خودرو‬ ‫ورقي پیمان‬
‫(فوق لیسان نیرومحرکه‬

‫مسئول کنترل کیفیت ورکت نفت پارس‬ ‫ویخ علیزاده کاملیا‬

‫(لیسان ویمي‬

‫اداره اجراي استاندارد ویمي وپتروویمي‬ ‫رئی‬ ‫عباسپور وهناز‬

‫(فوق لیسان‬

‫کنترل کیفیت ورکت نفت ايرانول‬ ‫رئی‬ ‫غیشه نازنین‬

‫(لیسان ویمي‬

‫اتحاديه صادرکنندگان فراورده هاي نفت گازوپتروویمي‬ ‫فقیهي ايرج‬

‫(فوق لیسان مديريت‬

‫سرپرست گروه پژوهشي پتروویمي‬ ‫قلي پور نووین‬

‫(دکتراي مهندسي ویمي‬

‫مسئول کیفي وفني ورکت کاسترول ايران‬ ‫کرمدوست ساناز‬

‫(فوق لیسان ویمي‬

‫مسئول کنترل کیفیت ورکت نفت سپاهان‬ ‫محمدي بهرام‬

‫(فوق لیسان مهندسي ویمي‬

‫مدير تحقیقا گروه صنايع ویمیايي سازمان صنايع دفاع‬ ‫محمدي وتبان‬
‫(فوق لیسان ویمي‬

‫سرپرست کنترل کیفیت ورکت نفت بهران‬ ‫نظري جتفر‬

‫(لیسان ویمي‬

‫ورکت افزون روان‬ ‫وثوق مهدي‬

‫(لیسان ویمي‬

‫د‬
 ‫پيش گفتار‬

‫استاندارد "روان کنندهها – روغن موتور باراي موتورهااي بنزيناي در ساطح کیفیات متاادل باا ‪– API SN‬‬
‫آن در کمیسیونهاي مربوط تهیه و تدوين وده و در بیست ودومین اجالس کمیته‬ ‫نوي‬ ‫ويژگيها" که پی‬
‫‪ 1329/19/91‬مورد تصويب قرار گرفته است اينک به اساتناد بناد‬ ‫ملي استاندارد فرآورده هاي نفتي مور‬
‫يک ماده ‪ 3‬قانون اصالح قوانین و مقرار سازمان ملي استاندارد اياران مصاوب بهمان مااه ‪ 1331‬باه عناوان‬
‫استاندارد ملي ايران منتشر ميوود‪.‬‬
‫براي حف همگامي و هماهنگي با تحوت و پیشرفتهاي ملي و جهاني در زمینه صانايع علاوم و خادما‬
‫استانداردهاي ملي ايران در مواقع لزوم تجديد نظر خواهد ود و هر پیشنهادي که براي اصالح و تکمیا ايان‬
‫استانداردها ارايه وود هنگام تجديد نظر در کمیسیون فني مربوط مورد توجه قرار خواهاد گرفات‪ .‬بناابراين‬
‫بايد همواره از آخرين تجديد نظر استانداردهاي ملي استفاده کرد‪.‬‬

‫منبع و مأخذي که براي تهیه اين استاندارد مورد استفاده قرار گرفته به ورح زير است‪:‬‬
‫‪API 1509,September 2012:Engine oil licensing and certification system.‬‬

‫ه‬
 ‫روان كنندهها – روغن موتور براي موتورهاي بنزيني در سطح كيفيت‬
‫معادل با ‪ – API SN‬ويژگيها‬

‫هدف و دامنه كاربرد‬ ‫‪1‬‬

‫هد از تدوين اين استاندارد تتیین ويژگي هاي روغن موتور مناسب براي موتورهاي بنزيني است که به‬
‫روغني در سطح کیفیت متادل با ‪ API SN‬و يا ‪ API SN (RC)1‬نیاز دارند‪.‬‬

‫مراجع الزامي‬ ‫‪1‬‬

‫مدارك الزامي زير حاوي مقرراتي است که در متن اين استاندارد ملي ايران به آنها ارجاع داده وده است‪.‬‬
‫بدين ترتیب آن مقررا جزئي از اين استاندارد ملي ايران محسوب ميوود‪.‬‬
‫در صورتي که به مدرکي با ذکر تاريخ انتشار ارجاع داده وده باود اصالحیه ها و تجديد نظرهاي بتدي‬
‫آن مورد نظر اين استاندارد ملي نیست‪ .‬در مورد مدارکي که بدون ذکر تاريخ انتشار به آن ها ارجاع داده‬
‫وده است همواره آخرين تجديد نظر و اصالحیههاي بتدي آنها مورد نظر است‪.‬‬
‫استفاده از مراجع زير براي کاربرد اين استاندارد الزامي است‪:‬‬
‫استاندارد ملي ايران ‪ :123‬سال ‪ 1336‬فرآورده هاي نفتي – محاسبه واخص گرانروي با استفاده‬ ‫‪1-1‬‬
‫از گرانروي کینماتیک در دماهاي ‪ 21‬درجه سلسیوس و ‪ 111‬درجه سلسیوس‬
‫‪ 1-1‬استاندارد ملي ايران ‪ :126‬سال ‪ 1333‬روش اندازهگیري مقدار کف در روغنهاي روان کننده‬

‫‪ 9-1‬استاندارد ملي ايران ‪ :123‬سال ‪ 1336‬فرآورده هاي نفتي ‪ -‬اندازه گیري نقطه اوتتال و نقطه‬
‫گیري به روش باز کلیولند – روش آزمون‬ ‫آت‬
‫‪ 4-1‬استاندارد ملي ايران ‪ :911‬سال ‪ 1333‬روش اندازهگیري نقطه ريزش روغنهاي نفتي‬

‫‪ 6-1‬استاندارد ملي ايران ‪ :336‬سال ‪ 1336‬فرآورده هاي نفتي – تشخیص خوردگي تیغه مسي –‬
‫روش آزمون‬
‫‪ 5-1‬استاندارد ملي ايران ‪ :9339‬سال ‪ 1363‬عدد قلیايي ک در محصوت نفتي به روش تیتراسیون‬
‫پتانسیو متري اسید پر کلريک‬
‫‪ 1-1‬استاندارد ملي ايران ‪ :3931‬سال ‪ 1336‬روغن هاي روان کننده – اندازه گیري باريوم کلسیم‬
‫منیزيم و روي در روغنهاي روان کننده کار نکرده به روش طیف سنجي جذب اتمي‬
‫‪ 8-1‬استاندارد ملي ايران ‪ :3922‬سال ‪ 1332‬ويژگي ها و روش هاي آزمون روغن پايه با واخص‬
‫گرانروي بات‬

‫‪1- Resource Conserving‬‬

‫‪1‬‬
 ‫ تتیین میزان اتال روغنهاي روان ساز در اثر تبخیر‬1333 ‫ سال‬:3331 ‫ استاندارد ملي ايران‬3-1

‫ فرآوردههاي نفتي – اندازه گیري پايداري بروي سیات‬1331 ‫ سال‬:6123 ‫ استاندارد ملي ايران‬11-1
‫حاوي مواد پلیمري با استفاده از نازل تزري ديزلي – روش آزمون‬
2-11 SAE J 300, Engine oil viscosity classification (latest active issue).
2-12 ILSAC GF-5 Passenger Car Engine Standard.
2-13 ASTM D 412-06a (2013), Standard test method for Vulcanized Rubber and
thermoplastic elastomers – tension.
2-14 ASTM D 2240-05, Standard test method for Rubber property durometer hardness.
2-15 ASTM D 2622-10, Standard test method for sulfur in petroleum products by
wavelength dispersive X-ray fluorescence spectrometry.
2-16 ASTM D 4684-08, Standard test method for determination of yield stress and
apparent viscosity engine oils at low temperature.
2-17 ASTM D 4951-02 Determination of additive elements in lubricating oils by
ICP-AES.
2-18 ASTM D 5133-05, Standard test method for Low Temperature Low, Shear Rate
Viscosity / Temperature Dependence of Lubricating Oils using a Temperature- Scanning
Technique.
2-19 ASTM D 5185-13 Standard test method for multielement determination.
2-20 ASTM D 6082-06, Standard test method for high temperature foaming
characteristics of lubricating oils.
2-21 ASTM D 6335-09, Standard test method for determination of high temperature
deposits by thermo – oxidation engine oil simulation test.
2-22 ASTM D 6417-09, Standard test method for estimation of engine oil volatility by
capillary gas chromatography.
2-23 ASTM D 6557-10, Standard test method for evaluation of Rust Preventive
characteristics of automotive engine Oils.
2-24 ASTM D 6593-10, Standard test method for evaluation of automotive engine oils for
inhibition of deposit formation in a spark- ignition internal combustion engine fueled with
gasoline and operated under low temperature, light – duty conditions.
2-25 ASTM D 6709-09a, Standard test method for evaluation of automotive engine oils in
the sequence VIII, spark – ignition engine (CLR Oil test engine ).
2-26 ASTM D 6794-10, Standard test method for test method for measuring the effect
on filterability of engine oils after treatment with various amounts of water and a long
heating time.

9
2-27 ASTM D 6795-10, Standard test method for measuring the effect on filterability of
engine oils after treatment with water and dry ice and a short (30 – min) heating time.
2-28 ASTM D 6891-10, Standard test method for evaluation of automotive engine oils in
the sequence IVA, spark- ignition engine.
2-29 ASTM D 6922-13, Standard test method for determination of homogeneity and
miscibility in Automotive Engine Oils.
2-30 ASTM D 7097-09 Standard test method for determination of moderately
high temperature piston deposits by thermo – oxidation engine oil simulation test – TEOST
MHT.
2-31 ASTM D 7216-13 Standard test method for determining automotive engine oil
compatibility with typical seal elastomers.
2-32 ASTM D 7320-10 Standard test method for evaluation of automotive engine oils
in the sequence IIIG, spark-ignition engine.
2-33 ASTM D 7528-13 Standard test method for bench oxidation of engine oils by
ROBO Apparatus.
2-34 ASTM D 7563-10 Standard test method for evaluation of the ability of engine oil to
emulsify water and simulated Ed85 fuel.
2-35 ASTM D 7589-13 Standard test method for measurement of effects of automotive
engine oils on fuel economy of passenger cars and light – duty trucks in sequence vid spark
ignition engine.

‫طبقه بندي‬ 9
.‫ طبقه بندي مي گردد‬SAE J 300 ‫اين نوع روغن موتور بر حسب درجا گرانروي مطاب با استاندارد‬
SAE 5Wx SAE 0Wx ‫لیکن درجه هاي گرانروي در اين استاندارد به روغن موتورهاي اند درجه اي‬
.‫ محدود ميوود‬SAE 15 Wx ‫ و‬SAE 10 Wx
.‫ نیز در هر طبقه محدوديتها در صور لزوم تتريف وده است‬API SN (RC) ‫براي روغن موتور‬

‫ويژگيها‬ 4
‫مواد تشكيل دهنده‬ 1-4

‫روغن پايه‬ 1-1-4

‫ سال‬:3922 ‫روغن پايه مورد استفاده در ساخت اين نوع روغن موتور بايد مطاب با استاندارد ملي ايران‬
‫ را‬9 ‫ و‬1 ‫ براي روغنهاي پايه باود تا بتواند ويژگيهاي مندرج در جدولهاي‬1API ‫ و طبقه بندي‬1332
.‫در روغن موتور ايجاد کند‬

.‫ به پیوست (ب مراجته کنید‬-1

3
 ‫مواد افزودني‬ ‫‪1-1-4‬‬

‫بسته هاي مواد افزودني مورد استفاده بايد داراي تايیديه از آزمايشگاه هاي مورد تأيید سازمان ملي‬
‫استاندارد ايران مبني بر انجام آزمون هاي موتوري باود‪ .‬نوع روغن پايه مصرفي در آزمون هاي موتوري‬
‫مربوطه بايد از نظر گروههاي مندرج در طبقه بندي ‪ API‬براي روغنهاي پايه مشخص وود‪.‬‬

‫نسبت هاي به کار برده وده‬ ‫يادآوري – تولید کننده روغن موتور بايد اطالعا فني کام راجع به منشأ روش پاتي‬
‫روغن پايه و مواد افزودني را در اختیار سازمان ملي استاندارد ايران قرار دهد‪.‬‬

‫رسوب و گرد و‬ ‫‪ 9-1-4‬روغن موتور بايد وفا و عاري از هر گونه نا خالصي از قبی آب مواد متل‬
‫غبار بوده و نیز فاقد بوي زننده باود‪.‬‬
‫روغن موتور بايد پايداري و همگني خود را در طول نگه داري و قب از مصر حف کند‪.‬‬ ‫‪4-1-4‬‬

‫بسته بندي و نشانه گذاري‬ ‫‪6‬‬

‫روغن موتور بايد در ظرو مناسب و در اندازه هاي يک لیتري تا ‪ 913‬لیتري (بشکه بسته بندي وود‪ .‬بر‬
‫روي ظرو مشخصا زير بايد به صور خوانا نووته وود‪:‬‬
‫درجه گرانروي روغن موتور بر مبناي درجا ‪SAE‬؛‬ ‫‪1-6‬‬

‫سطح کیفیت روغن موتور به صور "متادل با "‪ API SN‬و يا )‪"API SN (RC‬؛‬ ‫‪1-6‬‬

‫کاربرد روغن موتور از لحاظ بنزيني و يا ديزلي بودن آن؛‬ ‫‪9-6‬‬

‫حجم خالص بر حسب لیتر؛‬ ‫‪4-6‬‬

‫نام و نشاني ورکت تولید کننده به زبان فارسي و عالمت تجاري آن؛‬ ‫‪6-6‬‬

‫عبار "ساخت ايران "به زبان فارسي؛‬ ‫‪5-6‬‬

‫وماره و تاريخ ساخت‪.‬‬ ‫‪1-6‬‬

‫‪2‬‬
 ‫جدول ‪ -1‬ويژگيهاي شيميايي و فيزيكي‬
‫( ‪)1‬‬
‫حدود قابل قبول‬

‫رديف‬
‫روش آزمون‬ ‫واحد‬ ‫ويژگي‬
‫‪1 Wx‬‬ ‫‪6 Wx‬‬ ‫‪11 Wx‬‬ ‫‪16 Wx‬‬
‫(‪9‬‬
‫مطاب با الزاما استاندارد ‪( SAE J 300‬آخرين انتشار‬ ‫‪-‬‬ ‫درجه گرانروي‬ ‫‪1‬‬
‫استاندارد ملي ايران ‪123‬‬ ‫گزارش وود‬ ‫‪-‬‬ ‫واخص گرانروي‬ ‫‪9‬‬
‫(‪9‬‬
‫‪ASTM D 3133‬‬ ‫حداکثر ‪19‬‬ ‫تزم نیست‬ ‫‪-‬‬ ‫واخص ژتتین‬ ‫‪3‬‬
‫استاندارد ملي ايران ‪6123‬‬ ‫از آزمون در درجه گرانروي خود باقي بماند‬ ‫روغن پ‬ ‫‪-‬‬ ‫پايداري بروي‬ ‫‪2‬‬
‫‪ ‬اگر نتیجه آزمون ‪ CCS‬روغن کار کرده کاواکتر ياا مسااوي از حاداکثر‬
‫مقدار مجاز براي روغن کار نکارده در جادول ‪ SAE J 300‬باواد ‪MRV‬‬
‫گرانروي ظاهري روغن کار کرده(‪( 2‬روغن پ از آزمون ‪ ROBO‬طب‬
‫استاندارد ملي ايران ‪ 3319‬و‬ ‫روغن کار کرده در درجه متادل آن بايد قاب قبول باود‪.‬‬
‫‪-‬‬ ‫استاندارد ‪ ASTM D 3393‬يا پ از آزمون ‪ Sequence IIIGA‬طب‬ ‫‪3‬‬
‫‪ASTM D 2632‬‬ ‫‪ ‬اگر نتیجه آزمون ‪ CCS‬روغن کار کرده بزرگتار از حاداکثر مقادار مجااز‬
‫استاندارد ‪ASTM D 3391‬‬
‫براي روغن کار نکرده در جدول ‪ SAE J 300‬باود ‪ MRV‬روغن کار کرده‬
‫در ‪ 3‬درجه سلسیوس باتتر (درجه بتدي بايد قاب قبول باود‪.‬‬
‫فراريت‪:‬‬
‫استاندارد ملي ايران ‪3331‬‬ ‫حداکثر ‪13‬‬ ‫درصد وزني‬
‫‪ ‬آزمون نوواك يک ساعت در ‪931 C‬‬
‫‪°‬‬
‫‪6‬‬
‫‪ASTM D 6213‬‬ ‫حداکثر ‪11‬‬ ‫درصد وزني‬ ‫‪ ‬آزمون تقطیر وبیه سازي وده در ‪331 °C‬‬
‫استاندارد ملي ايران ‪123‬‬ ‫حداق ‪121‬‬ ‫درجه سلسیوس‬ ‫نقطه اوتتال حداق‬ ‫‪3‬‬
‫کف‪:‬‬
‫‪°‬‬ ‫‪°‬‬ ‫‪°‬‬ ‫‪°‬‬
‫الف‪ -‬در (‪ 92 C 33 F‬و (‪ 23/3 C 911 F‬حداکثر‬
‫استاندارد ملي ايران ‪126‬‬ ‫ده ‪ /‬صفر‬ ‫(‪3‬‬
‫مرحله ‪ I‬تماي به ايجاد کف‪ /‬پايداري کف‬ ‫‪‬‬
‫پنجاه ‪ /‬صفر‬ ‫میلي لیتر‬ ‫مرحله ‪ II‬تماي به ايجاد کف‪ /‬پايداري کف‬ ‫‪‬‬
‫‪3‬‬
‫ده ‪ /‬صفر‬ ‫مرحله ‪ III‬تماي به ايجاد کف‪ /‬پايداري کف‬ ‫‪‬‬
‫ب‪ -‬در ‪ 131°C‬درجه سلسیوس حداکثر‬
‫‪ASTM D 6139‬‬ ‫میلي لیتر‬
‫يکصد ‪ /‬صفر‬ ‫تماي به ايجاد کف ‪ /‬پايداري کف بتد از يک دقیقه‬ ‫‪‬‬
‫)‪(Option A‬‬

‫‪3‬‬
 ‫ادامه جدول ‪1‬‬

‫حدود قابل قبول‬

‫رديف‬
‫روش آزمون‬ ‫واحد‬ ‫ويژگي‬
‫‪1 Wx‬‬ ‫‪6 Wx‬‬ ‫‪11 Wx‬‬ ‫‪16 Wx‬‬
‫پايداري امولسیون‬
‫تزم نیست (هیچ آبي جدا نشود‬ ‫‪-‬‬
‫‪ ‬صفر درجه سلسیوس ‪ 92‬ساعت‬ ‫‪2‬‬
‫استاندارد ملي ايران ‪126‬‬
‫تزم نیست (هیچ آبي جدا نشود‬ ‫‪ 93 ‬درجه سلسیوس ‪ 92‬ساعت‬
‫قابلیت فیلتر ودن‬
‫‪ASTM D 6323‬‬
‫‪31‬‬ ‫درصد‬ ‫جريان حداکثر‬ ‫الف‪ EOFT -‬کاه‬
‫جريان حداکثر‬ ‫ب‪ EOWTT -‬کاه‬
‫‪31‬‬ ‫‪ ‬با ‪ 1/6‬درصد آب‬ ‫‪11‬‬
‫‪ASTM D 6322‬‬ ‫‪31‬‬ ‫درصد‬ ‫‪ ‬با ‪ 1/1‬درصد آب‬
‫‪31‬‬ ‫‪ ‬با ‪ 9/1‬درصد آب‬
‫‪31‬‬ ‫‪ ‬با ‪ 3/1‬درصد آب‬
‫‪ASTM D 6299‬‬ ‫با روغن هاي مرجع ‪ ASTM‬بايد امتزاج پذير و همگان باوند‪.‬‬ ‫‪-‬‬ ‫همگني و امتزاج پذيري‬ ‫‪11‬‬
‫استاندارد ملي ايران ‪911‬‬ ‫‪-29‬‬ ‫‪-36‬‬ ‫‪-33‬‬ ‫‪-93‬‬ ‫درجه سلسیوس‬ ‫نقطه ريزش حداکثر‬ ‫‪19‬‬
‫‪°‬‬
‫استاندارد ملي ايران ‪336‬‬ ‫‪1b‬‬ ‫‪-‬‬ ‫خوردگي تیغه مسي ‪ 3‬ساعت در ‪ 111 C‬حداکثر‬ ‫‪13‬‬
‫‪ASTM D6333‬‬ ‫(‪3‬‬
‫‪111‬‬ ‫‪-‬‬ ‫حداق‬ ‫زنگ زدگي مقدار میانگین تیرگي‬ ‫‪12‬‬
‫)‪(BRT‬‬
‫اکساي ‪:‬‬
‫(‪6‬‬
‫‪ASTM D‬‬‫‪3123‬‬ ‫‪33‬‬ ‫(‪23 33‬‬ ‫میلي گرم‬ ‫‪ -‬ايجاد رسوب در دماي نسبتاً بات )‪ (TESOT MHT‬حداکثر‬ ‫‪13‬‬
‫‪3‬‬
‫‪ASTM D 6333‬‬ ‫الزامي نیست (‪31‬‬ ‫میلي گرم‬ ‫‪ -‬ايجاد رسوب در دماي بات )‪ (TESOT 33C‬حداکثر‬
‫‪ASTM D 2231‬‬ ‫‪1/16‬‬ ‫درصد وزني‬ ‫مقدار فسفر حداق‬ ‫‪16‬‬
‫‪ASTM D 2231‬‬ ‫‪1/13‬‬ ‫الزامي نیست‬ ‫درصد وزني‬ ‫مقدار فسفر حداکثر‬ ‫‪13‬‬
‫‪ASTM D 3133‬‬ ‫الزامي نیست(‪32‬‬ ‫درصد وزني‬ ‫مقدار فسفر بتد از آزمون ‪ ASTM D 391‬حداق‬ ‫‪13‬‬
‫‪ASTM D 2231‬‬ ‫(‪3‬‬
‫الزامي نیست‬ ‫(‪6‬‬
‫يا‬ ‫‪1/3‬‬ ‫‪1/3‬‬ ‫الزامي نیست‬ ‫درصد وزني‬ ‫حداکثر‬ ‫مقدار گوگرد‬ ‫‪12‬‬
‫(‪1/6‬‬
‫‪ASTM D 9699‬‬

‫‪6‬‬
 ‫ادامه جدول ‪1‬‬

‫حدود قابل قبول‬

‫رديف‬
‫روش آزمون‬ ‫واحد‬ ‫ويژگي‬
‫‪1 Wx‬‬ ‫‪6 Wx‬‬ ‫‪11 Wx‬‬ ‫‪16 Wx‬‬
‫استاندارد ملي ايران ‪ 3931‬يا‬
‫طب مشخصا ماده افزودني استفاده وده‬ ‫درصد وزني‬ ‫عناصر‬ ‫‪91‬‬
‫‪ASTM D 2231‬‬
‫میلي گرم‬
‫استاندارد ملي ايران ‪9339‬‬ ‫طب مشخصا ماده افزودني استفاده وده‬ ‫‪KOH‬‬ ‫عدد قلیايي ک‬ ‫‪91‬‬
‫بر گرم‬
‫نوع اتستومر‬
‫‪Ethylene‬‬ ‫‪Hydrogenated‬‬
‫‪Fluoro carbon‬‬ ‫‪Silicone‬‬ ‫‪Poly acrylat‬‬
‫‪Acrylic‬‬ ‫‪Nitrile‬‬
‫‪ASTM D 3916‬‬ ‫‪Rubber‬‬ ‫‪Rubber‬‬ ‫‪Rubber‬‬
‫‪Rubber‬‬ ‫‪Rubber‬‬ ‫سازگاري با اتستومر‪:‬‬
‫)‪(FKM-1‬‬ ‫)‪(VMQ-1‬‬ ‫)‪(ACM-1‬‬
‫)‪(AEM-1‬‬ ‫)‪(HNBR-1‬‬ ‫‪99‬‬
‫‪ASTM D‬‬ ‫‪231‬‬ ‫‪ 31‬و ‪-3‬‬ ‫‪ 3‬و ‪-9‬‬ ‫‪ 21‬و ‪-3‬‬ ‫‪ 11‬و ‪-3‬‬ ‫‪ 2‬و ‪-3‬‬ ‫درصد‬ ‫تغییر حجم‬ ‫‪‬‬
‫‪ASTM D‬‬ ‫‪9921‬‬ ‫‪ 11‬و ‪-91‬‬ ‫‪ 6‬و ‪-6‬‬ ‫‪ 11‬و ‪-31‬‬ ‫‪ 11‬و ‪-3‬‬ ‫‪ 11‬و ‪-11‬‬ ‫‪Pts.‬‬ ‫تغییر سختي‬ ‫‪‬‬
‫‪ASTM D‬‬ ‫‪219‬‬ ‫‪ 31‬و ‪-31‬‬ ‫‪ 11‬و ‪-63‬‬ ‫‪ 3‬و ‪-31‬‬ ‫‪ 13‬و ‪-91‬‬ ‫‪ 21‬و ‪-21‬‬ ‫درصد‬ ‫تغییر استحکام کششي‬ ‫‪‬‬
‫حدود قاب قبول براي روغن موتور )‪ API SN (RC, Resource Conserving‬در صور تفاو با مقادير ‪ API SN‬در داخ پرانتز آمده است‪.‬‬ ‫‪1‬‬
‫به پیوست الف مراجته کنید‪.‬‬ ‫‪9‬‬
‫اگر سطوح کیفیت ‪ CI4‬و يا ‪ CJ4‬بر "‪ "S‬مقدم باود و تايیديهاي از ‪ API‬هم موجود نباود آزمونهاي ‪ (ASTM D 6593) Sequence VG‬آزمون ‪ (ASTM D 6557) BRT‬و واخص ژتتین )‪ (ASTM D 5133‬الزامي نیست‪.‬‬ ‫‪3‬‬
‫اين آزمون براي روغن ‪ 13Wx‬تزم نیست‪.‬‬ ‫‪2‬‬
‫پايداري کف براي روغن ‪ 13Wx‬پ از ‪ 11‬دقیقه و براي ساير درجا پ از يک دقیقه تتیین ميوود‪.‬‬ ‫‪3‬‬
‫براي تمام درجههاي گرانروي در صورتي که سطوح کیفیت "‪ CI2 CH2( "C‬و يا ‪ CJ2‬بر "‪ "S‬مقدم باود و تايیديه‪ API‬نیز وجود نداوته باود محدوديت فسفر گاوگرد و ‪ TEOST MHT‬باه کاار نمايروناد‪ .‬لایکن باراي‬ ‫‪6‬‬
‫روغنهاي ‪ CJ2‬محدوديتهاي فسفر و گوگرد به کار ميروند‪ .‬تزم به ذکر است اين روغنها اصوتً براي موتورهاي ديزلي طراحي ودهاند و ممکن است همه الزاما کارايي را طب توصیههاي سازندگان خودروهااي بنزيناي‬
‫نداوته باوند‪.‬‬
‫براي درجه گرانروي )‪ 1 W 91 (RC‬نیز اين آزمون الزامي نیست‪.‬‬ ‫‪3‬‬
‫براي درجه گرانروي‪ API SN SAE 11 W 31‬مقدار ‪ 1/6‬است‪.‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪3‬‬
 ‫(‪1‬‬
‫جدول ‪ – 1‬آزمونهاي موتوري‬
‫(‪9‬‬
‫حدود قابل قبول‬
‫روش آزمون‬ ‫ويژگي‬ ‫رديف‬
‫‪ 11 Wx‬و ‪1 Wx, 6 Wx‬‬ ‫‪16 Wx‬‬

‫)‪ASTM Sequence IIIG (D7320‬‬ ‫قبول وود‬ ‫قبول وود‬ ‫و گرانرو ودن روغن‬ ‫ساي‬ ‫‪1‬‬

‫)‪ASTM Sequence VG (D6593‬‬ ‫قبول وود‬ ‫قبول وود‬ ‫لجن و تك‬ ‫ساي‬ ‫‪9‬‬

‫)‪ASTM Sequence IVA (D6891‬‬ ‫قبول وود‬ ‫قبول وود‬ ‫سوپا‬ ‫ساي‬ ‫‪3‬‬

‫)‪ASTM Sequence VIII (D6709‬‬ ‫قبول وود‬ ‫قبول وود‬ ‫خوردگي ياتاقان‬ ‫‪2‬‬

‫)‪ASTM Sequence VID (D7589‬‬ ‫الزامي نیست (قبول وود‬ ‫الزامي نیست (قبول وود‬ ‫مصر سوخت‬ ‫‪3‬‬

‫‪ -1‬حدود قاب قبول طب استاندارد ‪ API 1509: 2012‬و ‪ IISAC GF5‬ميباود‪.‬‬

‫با مقادير ‪ API SN‬در داخ پرانتز آمده است‪.‬‬ ‫‪ -9‬حدود قاب قبول براي روغن موتور)‪ API SN(RC‬در صور تفاو‬

‫‪3‬‬
 ‫پيوست الف‬
‫طبقه بندي ‪ SAE‬بر اساس گرانروي براي روغنهاي موتور ) ‪( SAE J300-2007‬‬

‫(اطالعاتي)‬

‫گرانروي در ‪ 111‬درجه‬
‫سلسيوس‪ ،‬با سرعت‬ ‫گرانروي ظاهري در دماي پايين‪،‬‬
‫گرانروي در ‪ 161‬درجه‬ ‫(‪9‬‬ ‫(‪3‬‬
‫برشي كم ‪ ،‬ميلي متر‬ ‫ميلي پاسكال ثانيه‬ ‫درجه‬
‫سلسيوس‪ ،‬با سرعت برشي‬ ‫(‪3‬‬
‫مربع بر ثانيه‬ ‫گرانروي‬
‫زياد(‪ ، 3‬ميلي پاسكال ثانيه‪،‬‬
‫مربوط به هنگام‬ ‫‪SAE‬‬
‫حداقل‬ ‫مربوط به پمپاژ‬ ‫(‪1‬‬
‫حداكثر‬ ‫حداقل‬ ‫روشن كردن موتور‬
‫روغن(‪ 2‬حداكثر‬
‫حداكثر‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪3/3‬‬ ‫‪ 61111‬در ‪-21 ºC‬‬ ‫‪ 6911‬در ‪-33 ºC‬‬ ‫‪1W‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪3/3‬‬ ‫‪ 61111‬در ‪-33 ºC‬‬ ‫‪ 6611‬در ‪-31 ºC‬‬ ‫‪3W‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪2/1‬‬ ‫‪ 61111‬در ‪-31 ºC‬‬ ‫‪ 3111‬در ‪-93 ºC‬‬ ‫‪11 W‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪3/6‬‬ ‫‪ 61111‬در ‪-93 ºC‬‬ ‫‪ 3111‬در ‪-91 ºC‬‬ ‫‪13 W‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪3/6‬‬ ‫‪ 61111‬در ‪-91 ºC‬‬ ‫‪ 2311‬در ‪-13 ºC‬‬ ‫‪91 W‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪2/3‬‬ ‫‪ 61111‬در ‪-13 ºC‬‬ ‫‪ 13111‬در ‪-11 ºC‬‬ ‫‪93 W‬‬
‫‪9/6‬‬ ‫‪> 2/3‬‬ ‫‪3/6‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪91‬‬
‫‪9/2‬‬ ‫‪> 19/3‬‬ ‫‪2/3‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪31‬‬
‫‪ ( 3/3‬درجههاي ‪1W21‬‬
‫‪> 16/3‬‬ ‫‪19/3‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪21‬‬
‫‪11W21 3W21‬‬
‫‪ ( 3/3‬درجههاي ‪13W21‬‬
‫‪> 16/3‬‬ ‫‪19/3‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪21‬‬
‫‪ 93W21 91W21‬و ‪21‬‬
‫‪3/3‬‬ ‫‪> 91/2‬‬ ‫‪16/3‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪31‬‬
‫‪3/3‬‬ ‫‪> 96/1‬‬ ‫‪91/2‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪61‬‬

‫يادآوري – براي بررسي آماري دادهها به استاندارد ‪ ASTM D 3244-07‬مراجته وود ‪.‬‬

‫استاندارد ملي ايران ‪ : 3319‬سال ‪ ( ASTM D 5293-08 ) 1331‬؛ آزمون ‪CCS‬‬ ‫‪-1‬‬
‫‪ -9‬استاندارد ملي ايران ‪ : 321‬سال ‪( ASTM D 445-06 ) 1333‬‬
‫‪3- 1 mPa.s = 1 cP ; 1 mm2/s = 1 cSt‬‬
‫) ‪4- ASTM D 4684-08 ( MRV‬‬
‫) ‪5- ASTM D 4683-04 , or ASTM D 4741-06 , or ASTM D 5481 – 04 ( HTHS‬‬

‫‪2‬‬
 ‫پيوست ب‬
‫طبقه بندي ‪ API‬براي روغن هاي پايه‬

‫( اطالعاتي )‬

‫گوگرد‬ ‫تركيبات اشباع‬

‫ساير‬ ‫شاخص گرانروي‬ ‫گروه‬
‫( درصد وزني )‬ ‫( درصد وزني )‬
‫‪-‬‬ ‫‪<1/13‬‬ ‫و ‪ /‬يا‬ ‫‪< 21‬‬ ‫‪31->191‬‬ ‫‪I‬‬

‫‪-‬‬ ‫‪≤1/13‬‬ ‫و‬ ‫≥‬ ‫‪21‬‬ ‫‪31->191‬‬ ‫‪II‬‬

‫‪-‬‬ ‫‪≤1/13‬‬ ‫و‬ ‫≥‬ ‫‪21‬‬ ‫‪≥ 191‬‬ ‫‪III‬‬

‫(‪1‬‬
‫‪PAO‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪IV‬‬

‫روغن پايههاي ديگر به غیر‬

‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪V‬‬
‫از گروههاي ‪ I‬تا ‪IV‬‬
‫(‪9‬‬
‫‪PIO‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪VI‬‬

‫‪1- Poly Alpha Olefins‬‬

‫‪2- Poly Internal Olefins‬‬

‫‪11‬‬