10/3/2021

CHAPTER 5

RA QUYẾT ĐỊNH, HỌC

HỎI, SÁNG TẠO VÀ
KHỞI SỰ KINH DOANH

Mục đích học tập (1 of 2)

5-1. Hiểu rõ tính chất của hoạt động ra quyết định quản
trị, phân biệt giữa các quyết định được lập trình và các
quyết định không được lập trình, và giải thích tại sao hoạt
động ra quyết định không được lập trình lại là một quá trình
phức tạp và không chắc chắn.
5-2. Mô tả sáu bước các nhà quản trị cần thực hiện để
đưa ra quyết định tốt nhất.
5-3. Xác định ưu điểm và nhược điểm của việc ra quyết
định theo nhóm và mô tả các kỹ thuật có thể cải thiện hoạt
động này

©McGraw-Hill Education.

1
 10/3/2021

Mục đích học tập(2 of 2)

5-4. Giải thích vai trò của học hỏi và sáng tạo mang tính
tổ chức trong việc giúp các nhà quản trị cải thiện quyết
định của họ.
5-5. Mô tả phương thức các nhà quản trị có thể khuyến
khích và thúc đẩy khởi sự kinh doanh để tạo ra tổ chức học
tập, và phân biệt giữa nhà khởi nghiệp và nhà khởi nghiệp
nội bộ.

©McGraw-Hill Education.

1. Bản chất của ra quyết định quản trị

Ra quyết định
Ra quyết định là quá trình nhà quản trị đáp lại
các cơ hội và nguy cơ bằng cách phân tích các
lựa chọn và đưa ra quyết định về các mục tiêu
tổ chức và các phương hướng hành động cụ
thể

©McGraw-Hill Education.

2
 10/3/2021

Ra quyết định (1 of 3)
Ra quyết định được lập trình
Ra quyết định thường lệ, gần như tự động tuân
theo các quy định hoặc hướng dẫn đã được
thiết lập.
• Các nhà quản trị đưa ra cùng quyết định rất
nhiều lần trước đó
• Các quy định, hướng dẫn được hình thành
dựa trên những kinh nghiệm của những quyết
định trong quá khứ.

©McGraw-Hill Education.

Ra quyết định (2 of 3)
Quyết định không được lập trình
Ra quyết định không được lập trình diễn ra để
đáp lại các cơ hội và nguy cơ bất thường,
không dự đoán được.

©McGraw-Hill Education. Copyright Blend Images/ Shutterstock.com RF

3
 10/3/2021

Chủ đề thảo luận (1 of 6)

Sự khác biệt chính giữa ra quyết định được
lập trình và ra quyết định không được lập
trình là gì? [MT 5-1]

©McGraw-Hill Education.

Ra quyết định (3 of 3)
Trực giác
Cảm giác, niềm tin và linh cảm có sẵn trong
tâm trí, đòi hỏi ít nỗ lực và thu thập thông tin, và
dẫn đến các quyết định ngay lập tức
Phán đoán dựa trên suy luận
Các quyết định đòi hỏi thời gian và nỗ lực và
bắt đầu từ việc thu thập thông tin cẩn thận, tạo
ra các lựa chọn thay thế, và đánh giá các lựa
chọn thay thế

©McGraw-Hill Education.

4
 10/3/2021

2. Mô hình cổ điển
Mô hình ra quyết định cổ điển
Một cách tiếp cận mang tính chỉ định đối với
việc ra quyết định dựa trên giả định rằng người
ra quyết định có thể xác định và đánh giá tất cả
giải pháp thay thế có thể có, hậu quả của chúng
và lựa chọn một cách duy lý phương hướng
hành động phù hợp nhất
Quyết định tối ưu
Quyết định phù hợp nhất có thể trong bối cảnh
những gì nhà quản trị tin rằng sẽ là những kết
quả mong muốn nhất đối với tổ chức.
©McGraw-Hill Education.

Mô hình ra quyết định cổ điển

Hình 5.1
Liệt kê tất cả phương hướng Giả định rằng tất cả thông tin
hành động có thể có và hậu về các phương án đều có sẵn
quả của các phương án khác
nhau đó với các NQT.

Xếp hạng mỗi phương án Giả định các NQT sở hữu

từ thấp nhất đến cao nhất khả năng tinh thần để xử lý
theo ưu tiên cá nhân thông tin này.

Lựa chọn phương án đem Giả định các NQT biết

đến kết quả tương lai phương hướng hành động
được mong đợi tương lai nào là tốt nhất cho
tổ chức.

Jump to Appendix 1 long image description.

©McGraw-Hill Education.

5
 10/3/2021

Mô hình hành chính (1 of 2)

Mô hình hành chính
Một cách tiếp cận việc ra quyết định giải thích
tại sao việc ra quyết định luôn luôn không chắc
chắn và rủi ro, và tại sao các nhà quản trị
thường đưa ra các quyết định thỏa đáng hơn là
quyết định tối ưu.

©McGraw-Hill Education.

Mô hình hành chính (2 of 2)

Tư duy hợp lý có giới hạn
Những hạn chế nhận thức giới hạn khả năng
diễn giải, xử lý và hành động dựa trên thông tin
của một người.
Thông tin không đầy đủ
Xảy ra vì toàn bộ các phương án ra quyết định
là không thể biết hết được trong hầu hết các
tình huống và những kết quả liên quan đến các
phương án đã biết cũng không chắc chắn

©McGraw-Hill Education.

6
 10/3/2021

Tại sao thông tin không đầy đủ?

Hình 5.2

Jump to Appendix 2 for long image description.

©McGraw-Hill Education.

Nguyên nhân gây ra thông tin không đầy đủ (1 of 4)

Rủi ro
Mức độ xác suất xảy ra của những kết quả có
thể có của một phương hướng hành động cụ
thể.
Sự không chắc chắn
Xác suất của các kết quả thay thế nhau không
thể xác định được và kết quả tương lai là không
biết được

©McGraw-Hill Education.

7
 10/3/2021

Nguyên nhân gây ra thông tin không đầy đủ (2 of 4)

Hình 5.3
Cô gái trẻ hay bà già?

Thông tin mơ hồ
Thông tin có thể được
diễn giải theo nhiều
cách và thường mâu
thuẫn nhau.

©McGraw-Hill Education.

Nguyên nhân gây ra thông tin không đầy đủ (3 of 4)

Giới hạn thời gian và chi phí thông tin

Các nhà quản trị không có cả thời gian và tiền
bạc để tìm kiếm tất cả các giải pháp thay thế có
thể và đánh giá tất cả kết quả tiềm tàng của
những giải pháp thay thế đó

©McGraw-Hill Education.

8
 10/3/2021

Nguyên nhân gây ra thông tin không đầy đủ (4 of 4)

Quyết định thoả đáng

Là một chiến lược tìm kiếm và chọn các
phương án chấp nhận được, hoặc thỏa đáng,
để đối phó với các vấn đề và cơ hội thay vì cố
gắng đưa ra quyết định tốt nhất.
Nhà quản trị tìm kiếm và chọn các phương án
chấp nhận được, hoặc thỏa đáng, để đối phó
với các vấn đề và cơ hội thay vì cố gắng đưa ra
các quyết định tối ưu.

©McGraw-Hill Education.

Chủ đề thảo luận (2 of 6)

Mô hình cổ điển và mô hình hành chính về
ra quyết định giúp các nhà quản trị đánh giá
được sự phức tạp của hoạt động ra quyết
định thực tế như thế nào? [MT 5-1]

©McGraw-Hill Education.

9
 10/3/2021

3. Các bước trong quá trình ra QĐ

Hình 5.4
Bước 1: Nhận biết yêu cầu cần ra quyết định

Bước 2: Tạo ra các phương án

Bước 3: Đánh giá các phương án

Bước 4: Lựa chọn trong số các phương án

Bước 5: Thực hiện phương án đã chọn

Bước 6: Học hỏi từ các phản hồi

Jump to Appendix 3 long image description.

©McGraw-Hill Education.

Các tiêu chí chung để đánh giá các phương hướng hành
động thích hợp
Hình 5.5

©McGraw-Hill Education.

10
 10/3/2021

Chủ đề thảo luận (3 of 6)

Tại sao các nhà quản trị giỏi đôi khi vẫn đưa
ra các quyết định tồi? Mỗi nhà quản trị có
thể làm gì để cải thiện kỹ năng ra quyết định
của mình? [MT 5-1, 5-2]

©McGraw-Hill Education.

4. Ra quyết định theo nhóm (1 of 4)

• Vượt trội hơn so với ra quyết định cá nhân
• Các lựa chọn ít có khả năng trở thành nạn nhận
của sự thiên vị
• Cho phép khai thác những kỹ năng, năng lực
và kiến thức tích luỹ tổng hợp của các thành
viên trong nhóm.
• Cải thiện khả năng tạo ra các phương án khả
thi
• Cho phép NQT xử lý thêm thông tin
• NQT chịu ảnh hưởng từ các quyết định đều
đồng ý hợp tác
©McGraw-Hill Education.

11
 10/3/2021

Ra quyết định theo nhóm(2 of 4)

Tư duy nhóm
Mô hình của việc ra quyết định sai lầm và thiên
lệch xảy ra trong các nhóm có các thành viên
cố gắng đạt được sự thống nhất với nhau mà
không đánh giá chính xác thông tin liên quan
đến quyết định.

©McGraw-Hill Education.

Ra quyết định theo nhóm(3 of 4)

Phương pháp người đóng vai ác
Là một phân tích mang tính phê phán về một
phương án được ưu tiên, được đưa ra để đối
phó với những thách thức nêu ra bởi một thành
viên nhóm, người đóng vai ác – người bảo vệ
các phương án ít được ưa chuộng hơn hoặc
đối lập để tranh luận.

©McGraw-Hill Education.

12
 10/3/2021

Ra quyết định theo nhóm(4 of 4)

Sự đa dạng của những người ra quyết định
Những nhóm đa dạng thường ít thiên về tư duy
nhóm, bởi vì các thành viên nhóm đã khác
nhau và do đó ít chịu áp lực phải đồng nhất.

©McGraw-Hill Education.

5. Học tập và sáng tạo có tính tổ chức(1 of 3)

Học hỏi có tính tổ chức
Là quá trình các NQT
tìm cách cải thiện mong
muốn và khả năng của
nhân viên để hiểu và
quản trị tổ chức cũng
như môi trường tác
nghiệp.

©McGraw-Hill Education. Copyright Morgan Lane Photography/Alamy RF

13
 10/3/2021

Học tập và sáng tạo có tính tổ chức (2 of 3)

Tổ chức học tập
Là tổ chức trong đó các nhà quản trị làm mọi
thứ có thể để tối đa hoá khả năng tư duy và
hành xử một cách sáng tạo của các cá nhân,
nhóm và do đó tối đa hoá tiềm năng diễn ra
việc học hỏi mang tính tổ chức

©McGraw-Hill Education.

Các nguyên lý tạo ra một tổ chức học tập của Senge

Hình 5.6 Các nguyên lý tạo ra 1 tổ chức học tập của Senge

Jump to long image description.

©McGraw-Hill Education.

14
 10/3/2021

Học tập và sáng tạo có tính tổ chức (3 of 3)

Sự sáng tạo
Là khả năng của người ra quyết định để khám
phá những ý tưởng nguyên gốc và mới lạ dẫn
đến các phương hướng hành động khả thi

©McGraw-Hill Education.

Thúc đẩy tính sáng tạo cá nhân

Những điều kiện nhất định thúc đẩy tính sáng
tạo cá nhân
• Mọi người được trao cơ hội và quyền tự do tạo ra
ý tưởng mới.
• Mọi người có cơ hội thử nghiệm, phạm phải sai
lầm và học hỏi từ những sai lầm
• Không bị phạt vì những ý tưởng có vẻ kỳ quặc
• Phản hồi mang tính xây dựng

©McGraw-Hill Education.

15
 10/3/2021

Thúc đẩy sự sáng tạo theo nhóm

Động não
• NQT gặp mặt trực tiếp để tạo ra và tranh luận về
nhiều phương án.
• Thành viên nhóm không được phép đánh giá
phương án nào cho đến khi tất cả các phương án
được tạo ra.
• Thành viên nhóm được khuyến khích đổi mới và cấp
tiến nhất có thể.
• Khi tất cả các phương án đã được tạo ra, ưu và
khuyết điểm của từng phương án được thảo luận và
đưa ra một danh sách rút gọn các phương án tốt
nhất.
©McGraw-Hill Education.

Xây dung tính sáng tạo nhóm (1 of 2)

Sự hạn chế năng suất
Là hiện tượng giảm năng suất trong các phiên
động não do tính chất phi cấu trúc của động
não.
Kỹ thuật nhóm danh nghĩa
Là kỹ thuật ra quyết định trong đó các thành
viên nhóm viết ra các ý tưởng và giải pháp, đọc
các đề xuất của họ trước cả nhóm và thảo luận,
sau đó xếp hạng các phương án.

©McGraw-Hill Education.

16
 10/3/2021

Xây dung tính sáng tạo nhóm (2 of 2)

Kỹ thuật Delphi
Là kỹ thuật ra quyết định, trong đó thành
viên nhóm không gặp mặt trực tiếp mà trả
lời bang văn bản cho các câu hỏi do
trưởng nhóm đề ra

©McGraw-Hill Education.

6. Khởi sự kinh doanh và sáng tạo (1 of 3)

Nhà khởi nghiệp
Là những cá nhân nhận thấy cơ hội sau đó
quyết định phương thức huy động các nguồn
lực cần thiết để sản xuất hàng hoá và dịch vụ
mới hay có cải tiến
Nhà khởi nghiệp xã hội
Là những cá nhân theo đuổi các sáng kiến và
cơ hội để giải quyết các vấn đề và nhu cầu xã
hội nhằm cải thiện các phúc lợi xã hội

©McGraw-Hill Education.

17
 10/3/2021

Khởi sự kinh doanh và sáng tạo (2 of 3)

Nhà khởi nghiệp nội bộ
Là nhà quản trị, nhà khoa học và nhà nghiên
cứu làm việc trong một tổ chức và nhận thấy cơ
hội phát triển các sản phẩm hay cải tiến và
phương thức để sản xuất các sản phẩm đó.

©McGraw-Hill Education.

Khởi sự kinh doanh và sáng tạo (3 of 3)

Khởi sự kinh doanh
Là hoạt động huy động các nguồn lực để tận
dụng cơ hội cung cấp cho khách hàng các sản
phẩm/ dịch vụ mới hoặc được cải tiến.

©McGraw-Hill Education.

18
 10/3/2021

Khởi sự kinh doanh nội bộ và học hỏi mang

tính tổ chức
Người lãnh đạo sản phẩm
Là nhà quản trị nắm “quyền sở hữu” của một
dự án và đem đến khả năng lãnh đạo và tầm
nhìn để đưa sản phẩm từ giai đoạn ý tưởng tới
khách hàng cuối cùng.
Nhóm thử nghiệm đổi mới
Là một nhóm người được cố tình tách khỏi hoạt
động bình thường của tổ chức để khuyến khích
họ dành tất cả sự chú ý vào phát triển sản
phẩm mới.
©McGraw-Hill Education.

19