I.

ĐỊNH NGHĨA
1. Về văn hóa
Văn hóa vốn là một yếu tố tinh thần, và đồng thời cũng thuộc về những thành tố có liên
quan đến vật chất, đã có từ thuở “khai thiên lập địa”; và tính đến thời điểm hiện tại, nó vẫn luôn
tồn tại và phát triển song song với đời sống của con người. Không chỉ có thế, văn hóa còn
thường được biết đến như những “cái riêng”, “cái khác biệt”, tạo nên điểm nhấn đặc trưng cho
từng nhóm người, từng xã hội và từng quốc gia. Có lẽ ấy chính là nguyên do mà văn hóa chứa
đựng một hàm nghĩa rất rộng, cũng như có rất cách hiểu, cách nhìn nhận khác nhau về văn hóa
trên thế giới.

Ban đầu, từ văn hóa trong tiếng Việt được biết đến là một từ gốc Nhật, ý muốn nói về
những nét xăm mình, mà qua đấy người nhìn có thể dễ dàng hơn trong việc phân biệt cá nhân
này với những đối tượng còn lại. Ngoài ra, dựa vào các đề án nghiên cứu ở phương Tây, thông
tin tìm được cho thấy khái niệm văn hóa (trong tiếng Latinh là Culture) vốn được cấu thành từ
các dạng của động từ Latinh colere, là colo, colui, cultus với hàm nghĩa: gìn giữ, nuôi dưỡng,
chăm sóc hoặc đề cập đến địa phận cư trú hay là các hoạt động cày xới, trồng trọt; sau đó được
hiểu với nghĩa khái quát hơn là vun trồng trí tuệ, tình cảm con người.

Như đã để cập ở trên, văn hóa mang một hàm nghĩa rất rộng, và vì thế mà nó cũng có vô
vàn những khái niệm cùng cách hiểu khác nhau. Minh chứng là vào khoảng năm 1952, đã có 2
nhà nhân loại học người Mỹ là Alfred Kroeber và Clyde Kluckhohn, họ thực hiện một thống kê
cho thấy văn hóa có đến 164 định nghĩa cũng như khái niệm khác nhau. Thế nhưng, định nghĩa
văn hóa do nhà nhân chủng học E. B. Tylor đưa ra vào năm 1871 lại chính là định nghĩa đầu
tiên được chấp nhận và được mọi người sử dụng rộng rãi trên thế giới, ông cho rằng: “Văn hóa
là một tổng thể phức tạp bao gồm các kiến thức, tín ngưỡng, nghệ thuật, đạo đức, luật lệ, phong
tục và toàn bộ những kỹ năng, thói quen mà con người đạt được với tư cách là thành viên của
một xã hội.”

Tính đến thời điểm hiện tại, tuy đã có rất nhiều định nghĩa về văn hóa. Thế nhưng được
thừa nhận và sử dụng phổ biến hơn cả là định nghĩa văn hóa của UNESCO, theo đó: “Văn hóa
phản ánh và thể hiện một cách tổng quát, sống động mọi mặt của cuộc sống (của mỗi cá nhân và
của mỗi cộng đồng) đã diễn ra trong quá khứ, cũng như đang diễn ra trong hiện tại, qua hàng
bao nhiêu thế kỷ nó đã cấu thành một hệ thống các giá trị, truyền thống, thẩm mỹ và lối sống và
dựa trên đó từng dân tộc khẳng định bản sắc riêng của mình.”

Hoặc như Hồ Chủ tịch đã từng quan niệm: “Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc
sống, loài người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa học,
tôn giáo, văn học, nghệ thuật, những công cụ sinh hoạt hằng ngày về mặc, ăn, ở và các phương
thức sử dụng. Toàn bộ những sáng tạo và phát minh đó tức là văn hóa”.

Đúc kết được từ muôn vàn những định nghĩa cũng như khái niệm đã và đang tồn tại, từ đó
ta có thể khẳng định: Văn hóa chính là một yếu tố không thể thiếu trong đời sống tinh thần lẫn
vật chất của mỗi con người. Nó là tập hợp chung các yếu tố hữu hình cho đến vô hình; và là bản
sắc của một tập thể, một xã hội, một dân tộc và cả một quốc gia. Nhưng khi nói sâu hơn về định
nghĩa văn hóa trong các hoạt động quản trị - kinh doanh, văn hóa lại được biết đến như một tập
hợp của các giá trị cốt lõi, niềm tin, sự thấu hiểu và những chuẩn mực được chia sẻ bởi các
thành viên trong cùng một tổ chức. Ngoài ra, văn hóa còn là một mô thức của các giá trị nền
tảng được chia sẻ và các quan niệm về cách thức thực hiện các công việc trong tổ chức đấy.

2. Về văn hóa doanh nghiệp

Văn hóa doanh nghiệp (còn được biết đến với tên gọi Văn hóa tổ chức hay Văn hóa kinh
doanh) là cụm từ chỉ những giá trị cũng như các yếu tố thuộc về phạm trù văn hóa – thứ vốn đã
được hình thành và tồn tại xuyên suốt quá trình hoạt động của một doanh nghiệp. Hoặc, ta có
thể định nghĩa văn hóa doanh nghiệp chính là bản sắc riêng, là những quan niệm về tập quán,
truyền thống, là hệ giá trị cốt lõi đã được doanh nghiệp tích lũy và cô đọng trong xuyên suốt
thời gian tồn tại và phát triển của chính nó. Những giá trị ấy in sâu vào “tiềm thức” của doanh
nghiệp và rồi có những ảnh hưởng nhất định về mặt tinh thần, ví dụ như tình cảm, lối tư duy,
hướng suy nghĩ, hay cách hành xử của hầu hết các thành viên trong tổ chức trong việc đề ra,
thực hiện và theo đuổi các mục đích. Ngoài ra, văn hóa doanh nghiệp còn thường được nhìn
nhận như đời sống tinh thần và tính cách của một con người, nó góp phần nâng cao năng lực
cạnh tranh của doanh nghiệp trong thời đại mới bằng cách tạo ra những dấu ấn riêng biệt cho
doanh nghiệp so với vô vàn đối thủ khác. Bởi thế, có thể nói văn hóa doanh nghiệp chính là một
trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển về lâu dài của doanh nghiệp.
II. BIỂU HIỆN

Hiện nay, văn hóa doanh nghiệp được chia thành 2 cấp độ, bao gồm: cấp độ bề mặt, ý muốn nói
đến những yếu tố văn hóa hữu hình mà con người ta có thể dễ dàng nhìn thấy bằng mắt thường,
dễ dàng chạm đến, sờ lấy cũng như nghe được. Thứ hai, chính là các yếu tố vô hình, được biết
đến như các giá trị, niềm tin – những nhân tố thầm kín mà quan trọng, được tích lũy trong suốt
vòng đời của một doanh nghiệp.

Thứ nhất, về Cấp độ bề mặt

Tầng bề mặt bao gồm những yếu tố do con người tạo ra, đồng thời cũng là những sự vật, hiện
tượng mà con người có thể nhìn thấy, nghe thấy hoặc cảm nhận được khi tiếp xúc với doanh
nghiệp. Đây là những giá trị biểu hiện ra bên ngoài, điển hình như: kiến trúc xây dựng, sản
phẩm, máy móc – thiết bị công nghệ, các nghi lễ truyền thống, khẩu hiệu, biểu tượng,... Và cấp
độ bề mặt còn bao gồm những yếu tố như cách thức ăn mặc, các chuẩn mực về hành vi, phong
cách giao tiếp thường thấy ở các nhân viên hay nhóm người làm việc trong cùng một tổ chức.

Đặc trưng của các yếu tố thuộc về cấp độ bề mặt kể trên không chỉ dừng lại ở việc “các yếu tố
ấy có thể dễ dàng nhìn thấy được”, mà còn bởi sự biến chuyển nhanh chóng theo thời gian,
chúng có thể thay đổi mau chóng khi doanh nghiệp có sự đổi mới trong chiến lược, luân chuyển
ngành nghề, sản phẩm kinh doanh nhằm tạo ra sự đột phá trong thị trường hiện nay khi phải đối
đầu với vô vàn đối thủ cạnh tranh còn lại. Ngoài ra, một đặc trung cơ bản khác của tầng văn hóa
này là việc dễ nhận biết nhưng đôi khi lại khá khó để lý giải được ý nghĩa ẩn sâu trong chúng.
Hay nói một cách đơn giản hơn, người quan sát có thể dễ dàng mô tả các đặc điểm thuộc về cấp
độ bề mặt của một tổ chức, nhưng để có thể hiểu được tường tận những ý nghĩa ẩn sâu trong
đấy, họ cần phải là “một phần nào đó” tồn tại và gắn bó với doanh nghiệp đủ dài để có thể thấm
nhuần những giá trị cốt lõi đã và đang tồn tại trong doanh nghiệp.

Thứ hai, về Các giá trị - niềm tin

Đi ngược lại với cấp độ bề mặt kể trên, giá trị và niềm tin lại là những yếu tố không thể quan
sát, cũng chẳng thể chạm đến hay nghe thấy nhưng lại có thể được nhận thức thông qua cách
con người giải thích và khẳng định những gì họ làm. Hay ta có thể nói, các giá trị và niềm tin
chính là những quan niệm chung, chúng tồn tại đủ lâu để dung hòa và trở thành một lẽ đương
nhiên trong tiềm thức của các thành viên trực thuộc tổ chức; vì lẽ đó mà các giá trịn hay niềm
tin đều được họ coi trọng và công nhận. Nói cho cùng, các yếu tố ấy vốn đã có sự bắt rễ qua
từng thế hệ của tổ chức, được hình thành, tích lũy và cô đọng lại trong xuyên suốt quá trình phát
triển của công ty; thế nên chúng rất khó để có thể thay đổi hay bị thay thế. Và những giá trị ấy
có thể được giải thích thông qua các câu chuyện, ngôn ngữ, và các biểu tượng mà các thành
viên trong tổ chức sử dụng,…

III. CÁC YẾU TỐ

⧫ Các biểu tượng
Các biểu tượng được định nghĩa như là một vật thể, hành động, hoặc một sự kiện mà chúng
giúp ích trong việc truyền tải các ý nghĩa đến với mọi người. Không chỉ có thế, chúng còn tồn
tại như một nét sáng tạo, một dấu ấn riêng biệt của tổ chức giữa vô vàn những đối thủ cạnh
tranh khác trong thị trường. Và các biểu tượng còn được xem là loại ngôn ngữ vô cùng đặc sắc
và phong phú. Bởi lẽ chúng không cần phải thông qua lời nói hay hành động, thế nhưng vẫn có
đủ sức mạnh trong việc thu hút sự chú ý cũng như chuyển tải các giá trị cốt lõi quan trọng mà tổ
chức doanh nghiệp đề ra và mong muốn các thành viên hướng đến.

⧫ Các thông điệp

Cũng giống như như các biểu tượng, thông điệp tồn tại trong doanh nghiệp với vai trò tương tự
một điểm nhấn, một nét riêng tạo nên sự khác biệt cho chính doanh nghiệp ấy. Nó có thể được
cấu tạo từ một nhóm từ hoặc một câu đơn giản những vẫn có thể chuyển tải trọn vẹn giá trị cốt
lõi đến với mọi người nhờ vào cách diễn đạt cô đọng, ngắn gọn về triết lý hoạt động cũng như
châm ngôn kinh doanh của công ty. Chẳng những thế, thông điệp còn được xem như là thứ công
cụ giúp doanh nghiệp quảng bá hình ảnh, thương hiệu một cách hiệu quả bởi cấu trúc ngắn gọn,
dễ nhớ và dễ hiểu của chính nó.

⧫ Các câu chuyện (not.checked)

Các câu chuyện – một trong những yếu tố cấu thành văn hóa doanh nghiệp, bắt nguồn từ những
sự kiện lịch sử đáng nhớ, đáng trân trọng và cần được truyền tải lại trong xuyên suốt quá trình
hoạt động của tổ chức. Chúng không chỉ đơn thuần là những câu chuyện lịch sử độc đáo đã có
từ những ngày đầu phát triển doanh nghiệp, mà còn được xem như một phần di sản của chính
doanh nghiệp ấy. Hoặc, ta có thể hiểu đơn giản hơn, các câu chuyện chính là một bài tường
thuật được cấu thành từ những sự kiện nổi bật trong quá khứ, nó được lặp đi lặp lại thường
xuyên và đồng thời được chia sẻ bởi hầu hết cách nhân viên trong tổ chức. Những câu chuyện
ấy đã góp phần hỗ trợ trong việc hình tượng hóa tầm nhìn cũng như những giá trị tinh túy của
công ty thông qua cách tường thuật lại hấp dẫn, lôi cuốn. Từ đấy giúp cho người nhân viên dễ
dàng nhân cách hóa, hiểu rõ và hấp thụ các giá trị nền tảng ấy.

⧫ Những anh hùng

Những người anh hùng, hay chính là các nhân chứng sống, là minh họa và đồng thời cũng chính
là đại diện cho các huyền thoại đã từng tồn trại trong tổ chức. Ngoài ra, yếu tố thuộc về văn hóa
doanh nghiệp - những người anh hùng, còn được xem là nét đặc sắc, điểm đặc trưng của một
nền văn hóa doanh nghiệp lâu đời. Họ chính là các nhân tố đóng vai trò như một tấm gương
sáng, là hình mẫu lý tưởng cho các nhân viên hướng đến, nỗ lực để đạt được. Và những người
anh hùng này vẫn sẽ luôn trường tồn và tiếp tục ảnh hưởng đến nền văn hóa của doanh nghiệp
kể cả khi họ đã qua đời. Bởi lẽ, những con người ấy chính là những huyền thoại bền vững tồn
tại trong các sự kiện quá khứ, rồi được nhắc đến và nhớ về thông qua câu chuyện thường được
mọi người trong tổ chức chia sẻ, kể đi kể lại nhiều lần trong xuyên suốt quá trình hoạt động của
doanh nghiệp.

⧫ Các nghi lễ
Các nghi lễ là những hoạt động có hoạch định, hay đã được lên kế hoạch từ trước và có sự
chuẩn bị chu đáo, kỹ lưỡng. Chúng thường mang sắc thái nghiêm trang nhưng cũng không kém
phần gần gũi, tình cảm; và hay được thực hiện định kỳ hoặc bất thường (tùy vào truyền thống
của từng doanh nghiệp) với mục đích nhằm thắt chặt mối quan hệ giữa các thành viên trong
doanh nghiệp, được tổ chức chủ yếu vì lợi ích của người tham dự. Ngoài ra, những nhà quản trị
còn có thể sử dụng nghi lễ như một cơ hội quan trọng để truyền tải, giới thiệu về những giá trị
cốt lõi được doanh nghiệp đặc biệt chú ý và coi trọng, để rồi từ đó nhấn mạnh những giá trị
riêng biệt của tổ chức, tạo điều kiện cho các thành viên cùng chia sẻ về những sự kiện trọng đại,
tôn vinh và tưởng nhớ các anh hùng.

IV. CÁC LOẠI HÌNH

Các loại hình văn hóa doanh nghiệp không chỉ là yếu tố cốt lõi tác động đến quá trình phát triển
cũng như thích nghi của đội ngũ nhân viên trực thuộc, mà chúng còn mang lại những ưu điểm
khác nhau và góp phần tạo ra sự hài lòng nhất định từ phía khách hàng. Như thế, để có thể đề
cập đến vai trò quan trọng của những giá trị văn hóa này đối với tổ chức, nhà quản trị cần xem
xét cả môi trường bên ngoài lẫn chiến lược, mục tiêu của công ty. Các nghiên cứu hiện nay đã
đúc kết được 4 loại hình văn hóa dựa trên 2 khía cạnh tiêu biểu: Thứ nhất là Mức độ đòi hỏi
của môi trường, bao gồm sự chọn lựa giữa tính linh hoạt hay tính ổn định; và khía cạnh còn lại
là Mức độ tập trung của chiến lược công ty, ở đây ta đề cập đến vấn đê công ty lựa chọn chiến
lược xoáy vào bên trong (hướng nội) hay bên ngoài (hướng ngoại).

⧫ Văn hóa định hướng vào sự thích ứng (not.checked)

Đây là loại hình văn hóa được hình thành dựa trên yếu tố cốt lõi, ấy chính là “sự thích ứng” –
một trong những nền tảng không kém phần quan trọng mà mỗi doanh nghiệp nên có khi đối
diện với môi trường hoạt động luôn đòi hỏi tổ chức phải “nhanh – nhạy” trong tác phong làm
việc để có thể đưa ra quyết định cấp thiết trong điều kiện rủi ro cao. Chính vì thế mà các nhà
quản trị trong loại hình văn hóa này thường ưu tiên những giá trị có khả năng hỗ trợ cho tổ chức
trong việc phát hiện nhanh chóng, giải thích và chuyển hóa những dấu hiệu mới từ môi trường
sang hành vi. Đồng thời, đội ngũ nhân viên trực thuộc cũng sẽ được giao quyền tự chủ trong
việc đưa ra quyết định và tự do hành động để đáp ứng những nhu cầu mới của khách hàng. Có
lẽ vì thế mà năng lực phản ứng nhanh trước yêu cầu cũng như đổi mới thường được xem trọng
và đánh giá cao trong các tổ chức áp dụng mô hình văn hóa định hướng vào sự thích ứng.

⧫ Văn hóa định hướng vào thành tựu

Khác biệt so với mô hình văn hóa định hướng vào sự thích ứng, văn hóa định hướng vào thành
tựu lại thích hợp với những doanh nghiệp hướng đến phương cách hoạt động là phục vụ cho
một nhóm khách hàng riêng biệt và không cần phải đối mặt với những cái “mới”, với nhu cầu
lớn về sự linh hoạt hay thay đổi nhanh chóng. Ở loại hình này, các tổ chức thường đề cao các
giá trị liên quan đến sự cạnh tranh, khả năng sáng tạo hay tính quyết đoán, và cả việc giảm thiểu
chi phí cũng như sự sẵn lòng gắn bó lâu dài với doanh nghiệp. Việc thiết lập mục đích là “giành
lấy thắng lợi” và “đạt được những mục tiêu đã đề ra” đã góp phần tạo nên sự liên kết vững vàng
giữa con người với hoạt động trong tổ chức lại với nhau.

⧫ Văn hóa định hướng vào sự tận tụy

Nếu như 2 mô hình văn hóa kể trên có mục tiêu chiến lược chủ yếu hướng đến môi trường bên
ngoài, văn hóa định hướng vào sự tận tụy lại nhấn mạnh cả sự linh hoạt lẫn sự tập trung vào bên
trong như lời cam kết và tham gia của lực lượng lao động trong tổ chức để thích ứng với sự thay
đổi liên tục của thị trường / môi trường hoạt động. Loại văn hóa này đề cao những vấn đề về
nhu cầu của nhân viên trong tổ chức. Và để đáp ứng những nhu cầu ấy, các tổ chức thường
hướng đến cũng như đặc biệt quan tâm các vấn đề có liên quan đến sự chăm sóc, lắng nghe,
thấu hiểu và tạo lập môi trường làm việc thoải mái dễ chịu. Đồng thời, nhà quản trị trong loại
hình văn hóa này còn đặc biệt nhấn mạnh những giá trị cần có, ấy chính là sự hợp tác và quan
tâm cả khách hàng lẫn bộ phận nhân viên trong đơn vị, tránh sự phân biệt về địa vị giữa người
với người.

⧫ Văn hóa định hướng về sự ổn định

Đúng với cái tên “Văn hóa định hướng về sự ổn định”, loại hình thức văn hóa này hướng đến
các khía cạnh bên trong với một môi trường nhất quán - ổn định. Vì thế, nguyên tắc hàng đầu
thường được nhắc đến chính là việc tuân thủ các quy định được tổ chức đề ra; và đồng thời
đánh giá cao, cũng như coi trọng sự thịnh vượng của doanh nghiệp. Không chỉ có thể, loại hình
văn hóa định hướng vào sự ổn định còn đặc biệt nhấn mạnh các phương pháp vận hành tổ chức
một cách hợp lý, có trật tự; đồng thời hay hỗ trợ và khen thưởng cho các cách thức làm việc áp
dụng phương pháp hợp lý, trật tự như trên. Thế nhưng rõ ràng ta có thể thấy, hiện nay trong một
thế giới đang không ngừng chuyển mình thay đổi, chỉ còn số ít những doanh nghiệp lựa chọn
phương cách là hoạt động trong môi trường ổn định và nhất quán như vậy; còn lại hầu hết các
nhà quản trị vẫn đang chuyển hướng sang các loại hình mang tính chất linh hoạt để có thể hòa
hợp với sự thay đổi của môi trường. Bởi lẽ, phải thay đổi và linh hoạt song song với sự thay đổi
và linh hoạt của thị trường thì mới có thể tồn tại lâu dài.

V. VAI TRÒ
Văn hóa doanh nghiệp vốn đã tồn tại từ khi doanh nghiệp được hình thành và vẫn luôn hiện hữu
trong suốt quá trình nó phát triển và hoạt động mạnh mẽ. Vì lẽ đó, ta có thể nói các giá trị thuộc
về văn hóa doanh nghiệp chính là “nếp nhà chung”, là một trong những yếu tố quan trọng ảnh
hưởng đến hoạt động kinh doanh của tổ chức. Nó không chỉ mang đến cho doanh nghiệp những
nét văn hóa độc đáo, hay bản sắc riêng biệt; mà nó còn góp phần nâng cao khả năng cạnh tranh
của doanh nghiệp trên thị trường, cũng như thúc đẩy sự phát triển bền vững của một tổ chức. Và
dưới đây là các vai trò nổi bật của văn hóa doanh nghiệp, được phân tích cụ thể ở nhiều góc
nhìn khác nhau:
Thứ nhất, văn hóa doanh nghiệp góp phần nâng cao khả năng cạnh tranh của tổ chức. Từ trước
đến này, đã có nhiều nhà nghiên cứu cho rằng một nền văn hóa doanh nghiệp đủ mạnh mẽ và
vững chắc sẽ mang đến cho doanh nghiệp một lợi thế cạnh tranh tuyệt vời. Bởi lẽ nói cho cùng,
văn hóa doanh nghiệp chính là “cái gốc”, là nền tảng của một doanh nghiệp, và chỉ khi “cái
gốc” ấy đủ mạnh mẽ thì mới có thể tạo nên sự thống nhất, đồng điệu, tối thiểu hóa được các
nguy cơ gây tổn hại, cũng như tạo nên sự hòa hợp không chỉ trong mối quan hệ giữa người với
người mà còn trong hàng loạt những hoạt động khác của tổ chức. Để rồi từ đấy tiếp tục nâng
cao hiệu quả - hiệu suất của doanh nghiệp và cuối cùng là tạo nên một lợi thế cạnh tranh tuyệt
vời, tạo nên một chỗ đứng vững chắc cho tổ chức trong thị trường chung.

Thứ hai, văn hóa doanh nghiệp đã và đang tạo nên nét văn hóa độc đáo – bản sắc riêng biệt cho
doanh nghiệp. Vốn dĩ, văn hóa doanh nghiệp thường được ví von như “cái riêng”, “cái đặc sắc”
của một tổ chức vì nó góp phần tạo nên sự khác biệt giữa doanh nghiệp này với doanh nghiệp
khác, đồng thời còn giúp cho doanh nghiệp gây dựng nên thương hiệu, tên tuổi của riêng mình
trong thị trường chung. Và sự khác biệt đó được thể hiện rõ nét thông qua các yếu tố hữu hình
như khẩu hiệu, biểu tượng, cho đến đồng phục nhân viên,… hay các yếu tố vô hình, thường
nghiêng về những giá trị, niềm tin vỗn đã tồn tại lâu đời trong một tổ chức.

Thứ ba, văn hóa doanh nghiệp chính là một trong những yếu tố có tầm ảnh hưởng đến các hoạt
động của doanh nghiệp. Như đã đề cập ở trên, văn hóa doanh nghiệp tạo nên sự đồng điệu và
hòa hợp trong một tổ chức. Vì thế có thể nói nó chính là nhân tố làm giảm thiểu những mâu
thuẫn, cũng như thiết lập nên sự đoàn kết, gắn bó giữa các thành viên trong doanh nghiệp. Việc
hình thành và dựng xây một nền văn hóa chung cũng đồng nghĩa với việc tạo ra sự thống nhất
trong quan điểm, lối tư duy, cách suy nghĩ để rồi cuối cùng hướng đến một mục đích chung
nhất, ấy chính là mang lại lợi ích cho tổ chức và những thành viên trực thuộc tổ chức. Ngoài ra,
các giá trị thuộc về văn hóa doanh nghiệp còn đóng một vai trò quan trọng giúp tạo động cơ làm
việc cho các nhân viên trực thuộc tổ chức – yếu tố quyết định đến vấn đề hiệu quả - hiệu suất
hoạt động của doanh nghiệp. Lý thuyết về động cơ làm việc hay tháp nhu cầu của Maslow cho
rằng mong muốn làm việc lâu dài của nhân viên trong một doanh nghiệp không chỉ bị ảnh
hưởng bởi vấn đề lương thưởng, mà còn chịu không ít tác động từ các yếu tố khác, như ý nghĩa
và sự hứng thú mà công việc mang lại, mục tiêu làm việc của họ, hay cách họ nhìn nhận những
giá trị mà doanh nghĩa cũng như ban lãnh đạo có thể mang lại, cũng như xem xét bản thân họ có
được thừa nhận, coi trọng hay không và cả vấn đề về đảm bảo sự an toàn trong công việc,… Vì
thế, một nền văn hóa phù hợp, thống nhất chặt chẽ giữa các quy định rõ ràng cùng với chiến
lược làm việc hiệu quả sẽ ảnh hưởng tích cực đến môi trường làm việc và cả sự trung thành, tận
tâm tận tụy của người lao động. Từ đó khơi gợi nhiệt huyết làm việc để mang lại thành quả hoạt
động có giá trị to lớn cho doanh nghiệp.

Kết lại, ta có thể khẳng định rằng: việc phát triển văn hóa doanh nghiệp cũng đồng nghĩa với
việc tạo dựng một bệ phóng cho doanh nghiệp phát triển. Bởi lẽ, nói cho cùng thì văn hóa doanh
nghiệp chính là cội rễ của sự sáng tạo, sự kết nối trong doanh nghiệp; nó không chỉ là động lực
tinh thần mà còn là yếu tố mang lại những tác động nhất định đến sự hình thành, tồn tại và phát
triển của một tổ chức trong thời kỳ đổi mới.

1. Giới thiệu về Công ty Thương mại và Xuất nhập khẩu Viettel

Theo Nghị định số 58/HĐBT, ngày 01 tháng 09 năm 1989, tập đoàn Viễn thông Quân
đội Viettel chính thức ra đời. Ban đầu, tập đoàn được biết đến với tên gọi Tổng Công ty điện tử
thông tin SIGELCO, với đặc điểm là một Doanh nghiệp Nhà nước trực thuộc Binh chủng thông
tin liên lạc – Bộ Quốc phòng Việt Nam. Đến tận hơn 15 năm sau, cụ thể là vào ngày 06 tháng
04 năm 2005, Bộ Quốc phòng mới đưa ra việc sửa đổi và quyết định thành lập Tổng công ty
Viễn thông Quân đội. Thế nhưng những thay đổi không chỉ ngừng lại tại đấy, vào thời điểm
cuối năm 2009, tức 4 năm sau đó, lại có một sự chuyển đổi từ Tổng công ty Viễn thông Quân
đội thành Tập đoàn Viễn thông Quân đội, với vốn điều lệ lên đến 50 tỷ đồng do chính Nhà nước
sở hữu và chi phối. Đấy là một tập đoàn chuyên kinh doanh đa ngành nghề, nhưng phổ biến hơn
cả là các dịch vụ như viễn thông, đầu tư tài chính, và thương mại điện tử, v.v… Ngoài ra, nhiệm
vụ chính của tập đoàn đa ngành nghề này còn liên quan đến việc triển khai hệ thống thông tin
liên lạc, chịu trách nhiệm và đảm bảo các nguồn tin quân sự, góp phần phục vụ cho an ninh,
quốc phòng Việt Nam.

Đối với một nhánh nhỏ của Tập đoàn Viễn thông Quân đội Viettel, chính là Công ty
Trách nhiệm hữu hạn Nhà nước một thành viên Thương mại và Xuất Nhập khẩu Viettel, gồm
có những thông tin cơ bản như sau. Đây là tổ chức được biết đến với vai trò là thành viên trực
thuộc Tập đoàn Viettel, chịu trách nhiệm chủ yếu trong việc xuất nhập khẩu các thiết bị bán lẻ
nói chung. Quá trình hình thành bắt đầu vào khoảng đầu năm 1997, đối diện với sự thay đổi
trong thị trường từ những năm về trước, tập đoàn nhận thức rõ việc thành lập một công ty con
chuyên phụ trách và chịu trách nhiệm chính về mảng xuất nhập khẩu vật tư thiết bị thông tin,
viễn thông là một điều cần thiết. Đó là lí do chính giải thích cho sự ra đời của Phòng Xuất Nhập
khẩu, với các nhiệm vụ được đề ra bao gồm việc tạo dựng, duy trì các mối quan hệ hợp tác với
các đối tác trong và ngoài nước; đồng thời có trách nhiệm trong việc thực hiện các thủ tục mua
bán, hay nhập khẩu các thiết bị phục vụ cho những dự án cũng như tham gia đấu thầu các dự án
liên quan đến lĩnh vực thông tin, viễn thông quân đội.

Không chỉ đề cập đến chủ trương phát triển hạ tầng mạng lưới, tập đoàn còn hướng đến
mục tiêu chung liên quan đến vấn đề kinh doanh các dịch vụ viễn thông trong nước, đồng thời
đáp ứng các nhu cầu nhập khẩu thiết bị và triển khai điện tử viễn thông trên thị trường. Đó là
những nguyên do chính dẫn đến kết quả là vào ngày 12 tháng 01 năm 2006, Công ty Trách
nhiệm hữu hạn Nhà nước một hành viên Thương mại và Xuất Nhập khẩu Viettel chính thức ra
đời. Tổ chức trực thuộc Tổng Công ty Viễn thông Quân đội Viettel, với tên gọi tắt là
Viettelimex và sau này được đổi sang Viettel Commerce. Từ đấy, công ty chính thức được đưa
vào hoạt động độc lập, chuyên về mảng xuất nhập khẩu các thiết bị bán lẻ đầu cuối, với số vốn
điều lệ ban đầu là 35 tỷ đồng. Ngày truyền thống của công ty được ấn định là ngày 06 tháng 04
năm 1997.
2. Về Văn hóa doanh nghiệp của Công ty Thương mại và Xuất nhập khẩu Viettel
a. Logo

Đối với logo cũ

Ở logo cũ của Viettel, đặc điểm gây ấn tượng

mạnh nhất có lẽ chính là hình tượng dấu ngoặc kép
được công ty cách điệu và lồng ghép một cách đầy
sáng tạo với tên thương hiệu Viettel. Và hàm ý của
dấu ngoặc kép ấy phần nào đã chuyển tải cũng như
gửi gắm sự trân trọng, sự lắng nghe cũng như thấu
hiểu của Viettel đến với các đối tượng như khách hàng hay đối tác làm ăn. Bởi lẽ ý nghĩa của
dấu ngoặc kép là muốn nói đến sự tôn trọng, xem trọng lời nói của một ai đó, vì khi ấy ta sẽ bỏ
câu nói của họ vào dấu ngoặc kép. Điều này đã phần nào cho thấy việc doanh nghiệp luôn coi
trọng khách hàng, luôn trân trọng cũng như quan tâm và lắng nghe để có thể đáp ứng tối đa nhu
cầu mỗi khách hàng đưa ra. Không chỉ có thế, logo Viettel còn đặc biệt gây ấn tượng với người
xem bằng sự kết hợp vô cùng phong phú giữa 3 tông màu, ấy chính là xanh, vàng và cuối cùng
là trắng. Trong đó, gam màu xanh là đại diện cho trời (thiên), còn màu vàng lại là hàm ý chỉ đất
(địa), rồi cùng cùng màu trắng mang ý nghĩa nói về con người (nhân). Viettel đã mượn sự kết
hợp giao hòa giữa cả 3 yếu tố trời – đất – con người (thiên
thời, địa lợi, nhân hòa) để thể hiện một khát vọng, cũng như
lời khẳng định cho sức mạnh to lớn của công ty trên thương
trường, và sự phát triển bền vững của thương hiệu Viettel
ngày nay.

Đối với logo mới

Nếu như ở logo cũ, người xem đã quá “quen mắt” với sự kết hợp hài hòa giữa dấu ngược
kép được cách điệu cùng những gam màu xanh – vàng – trắng vô cùng mềm mại, nền nã và
mang lại cảm giác nhu hòa. Thì khi đến với logo mới được công bố của Viettel vào năm 2021
đây, ta lại bị thu hút bởi gam màu đỏ chói lọi, rực rỡ, và hoàn toàn trái ngược với logo cũ được
sử dụng trong suốt khoảng thời gian trước đây. Viettel chọn một tông màu đỏ nổi bật như thế
nhằm bộc lộ sự trẻ trung, niềm khát hao cũng như sự đam mê rực cháy và đầy năng động của
doanh nghiệp. Đấy cũng chính là gam màu chính của lá cờ Tổ quốc, của niềm tự hào dân tộc;
đồng thời, chính màu đỏ ấy cũng đã phần nào bộc bạch sự mạnh mẽ, vững chắc và bản lĩnh tiên
phong của thương hiệu Viettel. Đề cập sâu hơn về mảng thiết kế, ta có thể thấy logo mới được
lược bỏ dấu ngoặc kép đặc trưng bao quanh chữ Viettel và thay vào đó đã phát triển thành
khung hội thoại điện tử mới mẻ, hiện đại. Đấy không chỉ là lời khẳng định rằng dù cho có ở bất
cứ thời đại kỹ thuật công nghệ phát triển mạnh mẽ như thế nào đi nữa, Viettel vẫn sẽ luôn gìn
giữ tinh thần tôn trọng, lắng nghe và thấu hiểu khách hàng để có thể mang lại những trải nghiệm
sử dụng dịch vụ tốt nhất cho họ. Mà còn có mục đích là nhấn mạnh sự chuyển mình mạnh mẽ
của thương hiệu Viettel từ một Công ty Viễn thông trở thành Công ty cung cấp dịch vụ số.
Ngoài ra, sự thay đổi trong định dạng font chữ của Viettel cũng là một trong những điểm nổi bật
ở logo mới, với cách viết thường, đơn giản hóa đi so với logo cũ, Viettel muốn hướng đến sự
cởi mở, thân thiện, cũng như dễ dàng nhận biết của tên thương hiệu ở mọi nơi mà nó xuất hiện.

b. Slogan

Như đã đề cập ở mục tổng giới thiệu về doanh

nghiệp, vào thời điểm mới thành lập, Viettel được
biết đến với tên gọi Tập đoàn viễn thông quân đội
Viettel. Tức là ở những năm đầu, Viettel chỉ là một doanh nghiệp chuyên cung cấp các dịch vụ
cũng như những sản phẩm trên nền tảng viễn thông. Và vì thế mà slogan “Hãy nói theo cách
của bạn” được công ty đề ra là hoàn toàn hợp lý và phản ánh rõ nét phạm vi, mục tiêu hướng
đến và châm ngôn trong quá trình hoạt động của Viettel. Ấy chính là sự trân trọng mà doanh
nghiệp dành cho khách hàng, Viettel sẽ luôn lắng nghe, thấu hiểu và xem trọng từng lời nói của
khách hàng để có thể từng bước hoàn thiện, mang lại những dịch vụ tốt nhất cho khách hàng.

Thế nhưng ở thời điểm hiện tại, khi Viettel đã đủ lớn

mạnh để vươn xa hơn, thực hiện một bước chuyển mình từ
Công ty Viễn thông sang Công ty dịch vụ số, bắt đầu “lấn
sân” sang những mảng về xây dựng, phần mềm, nghiên cứu,
… Và đó là lí do vì sao mà slogan “Hãy nói theo cách của
bạn” không còn phù hợp nữa, bởi nó không thể phản ánh
đúng bản chất hiện tại cũng như mục tiêu tương lai của Viettel. Vì thế mà doanh nghiệp cũng đã
có một sự thay đổi nhất định về slogan, từ “Hãy nói theo cách của bạn” rút thành “Theo cách
của bạn”. Tuy có sự giảm thiểu về số lượng chữ, thế nhưng slogan mới lại mang một hàm nghĩa
bao quát hơn, phản ánh đúng hơn hướng hoạt động, mục tiêu và châm ngôn của doanh nghiệp
trong hiện tại và cả tương lai. “Theo cách của bạn” ở đây ý muốn đề cập đến sự phát triển toàn
diện về mọi mặt của Viettel, Viettel giờ đây trở nên đa dạng hơn để khách hàng có thể làm được
mọi thứ theo cách của họ, điều đó bao quát cả nhu cầu “nói”. Có thể nói, “Theo cách của bạn”
đã và đang là đích đến trong trải nghiệm dịch vụ, sản phẩm mà không chỉ Viettel, còn có nhiều
doanh nghiệp và người dùng toàn cầu đang hướng đến.

c. Nhận diện Công ty Thương mại và Xuất nhập khẩu Viettel

Đối với Viettel, một doanh nghiệp lớn không chỉ được biết đến bởi quá trình hình thành
và phát triển lâu dài, mà còn đặc biệt gây ấn tượng mạnh bởi “tính kế thừa”. Đấy chính là sự
tiếp nối và thừa kế lại những “cái riêng”, những nét văn hóa đặc sắc vốn đã tồn tại từ lâu đời
của công ty mẹ, và các công ty con hay những nhánh nhỏ khác của Viettel sẽ là những nhân tố
có trách nhiệm kế thừa các dấu ấn ấy. Điều đó đã phần nào được thể hiện qua sự nhận diện của
Công ty Thương mại và Xuất Nhập khẩu Viettel (bao gồm logo, slogan). Với tiêu chí vẫn giữ
lại những nét văn hóa doanh nghiệp riêng của Viettel – công ty mẹ; nhưng đồng thời cũng đảm
bảo phù hợp với loại hình hoạt động hiện tại của công ty, ấy là xuất nhập khẩu thiết bị và bán lẻ
thiết bị đầu cuối; và cuối cùng là có thể tạo ra dấu ấn riêng giúp bộ phận khách hàng phân biệt
Viettel Commerce (Công ty Thương mại và Xuất Nhập khẩu Viettel) với hàng loạt những
nhánh nhỏ khác của Viettel (như Viettel Telecom, Viettel Network, Viettel Distribution...). Vì
thế, Công ty Thương mại và Xuất Nhập khẩu Viettel đã có những thay đổi vô cùng khéo léo
trong việc tạo ra logo cho riêng mình.

Điểm đặc biệt gây chú ý có lẽ chính là tông màu nổi bật của bộ nhận diện, vẫn là sự kết
hợp hài hòa giữa gam màu trung tính – màu trắng, với gam màu nóng – màu đỏ. Thế nhưng ở
đây, Công ty Thương mại và Xuất Nhập khẩu Viettel đã vô cùng tinh tế trong việc đảo màu chữ
với màu phông nền so với logo truyền thống của công ty mẹ nhằm tránh sự trùng lặp dễ gây
nhàm chán, và đồng thời cách chuyển đảo độc đáo này còn ngầm khẳng định Viettel Commerce
chính là một nhánh nhỏ của Viettel. Thế nên việc nó có sự đồng bộ màu sắc hay kiểu chữ là vô
cùng hợp lý. Nói một cách khách quan, khi nhìn vào logo của Công ty Thương mại và Xuất
Nhập khẩu Viettel, khách hàng vẫn có thể nhận biết ấy chính là doanh nghiệp Viettel nhưng đã
toát lên tính chất ngành nghề chuyên môn hơn, ấy chính là “thương mại và xuất nhập khẩu”. Có
thể thấy, đây là một bộ nhận diện đơn giản nhưng không kém phần nổi bật, dễ nhìn – dễ ghi nhớ
và điều quan trọng là phù hợp để lấy làm backdrop cho hệ thống các siêu thị và cửa hàng bán lẻ
của công ty.

d. Những câu chuyện và những người anh hùng

Đối với bất cứ doanh nghiệp nào, không chỉ có Viettel hay Viettel Commerce, những
yếu tố nghiêng về mặt tinh thần, như các câu chuyện được đúc kết trong xuyên suốt quá trình
hoạt động của doanh nghiệp, hay những vị anh hùng góp công lớn kiến tạo nên “đế chế” ngày
nay. Tất cả đều đóng một vai trò không thể thiếu trong đời sống tinh thần của doanh nghiệp. Bởi
nói cho cùng, đấy chính là cội nguồn của doanh nghiệp, là điểm khởi đầu và là một nét văn hóa
có gì đó rất riêng, không thể bắt gặp được ở bất kỳ doanh nghiệp nào khác. Những giai thoại
thường hay tường thuật một cách chân thật về những ngày đầu gian khó của một công ty “trẻ”,
về nét văn hóa làm việc hết mình, quyết liệt và triệt để của những người lính kinh doanh thời kỳ
đầu, với cùng chung một mục tiêu là xây dựng nền móng vững chắc cho mai này.
 Và ở Công ty Thương mại và Xuất Nhập khẩu Viettel, câu chuyện thường được nhắc
đến nhiều nhất ắt hẳn là công cuộc đàm phán đầy cam go với bên Tập đoàn Bưu chính Viễn
thông Việt Nam, hay còn có tên gọi tắt là VNPT, của Giám đốc Trần Thanh Tịnh. Giai thoại
này là một minh chứng rõ nét về sự kiên trì mặc gian truân của ông, hay của chính Viettel
Commerce để có thể vượt qua nhiều trắc trở và phát triển vững mạnh như ngày hôm nay. Đấy là
câu chuyện về sự trì hoãn đã gây không biết bao nhiêu khó khăn cho công ty trong việc kết nối
mạng xuất phát từ phía VNPT, thế nhưng ông Trần Thanh Tịnh với sự kiên trì bền bỉ “một tấc
không đi, một ly không rời”, đã khiến cho bên đối thủ nản chí và buộc phải ký kết nối với Công
ty Thương mại và Xuất Nhập khẩu Viettel.

Hay một giai thoại khác cũng thường được các nhân viên trong công ty truyền tai nhau,
đấy chính là câu chuyện về cuộc đàm phán mua sắm thiết bị của nguyên Giám đốc Đỗ Ngọc
Cường. Với sự quyết liệt và không kém phần bền bỉ trong công cuộc đàm phán với các đối tác
nước ngoài, đồng thời cũng vô cùng mưu trí trong cách mời cùng lúc nhiều đối tác cung cấp có
tiếng khác trên thế giới, để hãng này được chứng khiến các đối thủ là những hãng lớn khác đàm
phán. Và tận dụng cả giai đoạn khủng hoảng thừa thiết bị di động GSM 2G thời bấy giờ, ông
cùng với Ban Giám đốc công ty đã tiết kiệm một khoản chi phí khổng lồ trong việc nhập khẩu
thiết bị so với mệnh giá được dự trù ban đầu.

Mỗi câu chuyện kể về mỗi người anh hùng khác nhau, mỗi giai đoạn và những khó khăn
khác nhau. Thế nhưng chính các giai thoại được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác của công
ty chính là một phần quan trọng trong đời sống tinh thần của doanh nghiệp. Nó tồn tại như một
lời nhắc nhở cho lớp nhân viên mai này về những cống hiện không ngừng nghỉ của các thế hệ đi
trước, và vì vậy họ cũng cần phải có trách nhiệm làm việc hết mình vì lợi ích chung, vì mục tiêu
chung của toàn bộ doanh nghiệp. Chính vì lẽ đó mà hằng năm, vào các dịp đặc biệt như Lễ
Tổng kết năm của công ty, ban lãnh đạo vẫn thường hay tôn vinh các gương mặt tiên tiến, và lại
tiếp tục truyền bá về các giai thoại cùng những người anh hùng ngày nào như một nét văn hóa
riêng của Viettel, trưởng thành và không ngừng phát triển qua những thách thức và thất bại.

e. Các nghi lễ
Xuất thân là công ty con của một tập đoàn quân đội trực thuộc nhà nước, có lẽ vì thế mà
Công ty Thương mại và Xuất Nhập khẩu Viettel vẫn luôn kế thừa sự nghiêm túc cũng như duy
trì các chuẩn mực của nghi lễ quân đội. Điển hình là các nguyên tắc trước khi tiến hành nghi lễ,
hội họp: ban lãnh đạo cùng các nhân viên ở đấy đều phải thực hiện chỉnh đốn trang phục, tác
phong; chào – báo cáo chỉ huy và đồng thời tuân theo mệnh lệnh mà người chủ trì đưa ra. Tuy
các nghi lễ kể trên có chút nặng nề và cứng nhắc về mặt hình thức, thế nhưng đấy lại chính là
một nét văn hóa riêng chỉ có ở doanh nghiệp quân đội. Không những vậy, nó còn góp phần đảm
bảo sự nghiêm túc, tính chặt chẽ, cũng như tạo lập thói quen tập trung tối đa cho từng thành
viên trong công ty. Từ đó, hạn chế được việc vừa tham gia hội họp lại vừa làm việc riêng để rồi
không nắm bắt được những ý mấu chốt cần lưu ý. Và đồng thời, những lễ nghi này còn phần
nào phản ánh được sự nghiêm túc của doanh nghiệp không chỉ trong cách thức hoạt động – điều
hành tổ chức. Mà nó còn tồn tại như một lời cam kết về sự bài bản trong việc hợp tác, lắng nghe
và thấu hiểu khách hàng của doanh nghiệp. Vì vậy có thể nói các nghi lễ quân đội của Công ty
Thương mại và Xuất Nhập khẩu Viettel chính là một trong những yếu tố góp phần tạo nên
thương hiệu, xây dựng lòng tin cho các khách hàng, cũng như đối tác với doanh nghiệp.

Các nghi lễ được tổ chức thường xuyên trong năm thường là những ngày lễ lớn / những
ngày kỷ niệm liên quan đến các sự kiện trọng đại của quốc gia, quân đội và ngày truyền thống
của tập đoàn, công ty. Vào những ngày lễ lớn như thế, các nghi lễ thường được tổ chức nhờ vảo
sự hỗ trợ của Đoàn nghi lễ Quân đội, để có thể vừa đảm bảo vẫn giữ nguyên những hình thức, lễ
nghi quân đội vừa tạo cảm giác thoải mái, không quá trịnh trọng và cứng nhắc. Không chỉ có
thế, ở Công ty Thương mại và Xuất Nhập khẩu Viettel còn hay tổ chức định kỳ Hội nghị Thi
đua quyết thắng nhằm đánh giá lại toàn bộ các hoạt động thi đua của tổ chức, thông qua đó tôn
vinh những tập thể, những cá nhân có thành tích hoạt động nổi bật, xuất sắc. Ngoài ra, ở Viettel
Commerce còn có một số những nghi lễ được tổ chức hằng này, như: Lễ đón chào năm mới và
Lễ ra quân đầu năm, hay Đại hội đại biểu người lao động,…

3. Vai trò của Văn hóa doanh nghiệp đối với Công ty Thương mại và Xuất Nhập
khẩu Viettel
Trong xuyên suốt 24 năm từ ngày thành lập (năm 1997) cho đến nay – khi đã chuyển
mình và trở thành một doanh nghiệp có chỗ đứng vững chắc trong nền kinh tế thị trường, các
yếu tố thuộc về văn hóa doanh nghiệp của Công ty Thương mại và Xuất Nhập khẩu Viettel vẫn
luôn hiện hữu. Nó không chỉ mang giá trị của một “nếp nhà chung”, không chỉ là những nhân tố
thuộc về đời sống tinh thần của tổ chức, không chỉ là bản sắc riêng, là dấu ấn độc đáo,… Mà
văn hóa doanh nghiệp còn đóng vai trò như một yếu tố then chốt ảnh hưởng đến hoạt động kinh
doanh của công ty. Nó nâng cao khả năng cạnh tranh, thúc đẩy sự phát triển bền vững của
Viettel Commerce. Và sau đây là các vai trò nổi bật của văn hóa doanh nghiệp đối với Tập đoàn
Viettel nói chung và Công ty Thương mại và Xuất Nhập khẩu nói riêng.

Thứ nhất, văn hóa doanh nghiệp góp phần nâng cao khả năng cạnh tranh của Viettel
Commerce. Văn hóa doanh nghiệp của hầu hết các doanh nghiệp nói chung, hay của Công ty
Thương mại và Xuất Nhập khẩu Viettel nói riêng, đều được xem là “cái gốc”, là nền tảng của
một tổ chức. Bởi lẽ, nó có thể mang lại sự đồng điệu và hòa hợp từ các mối quan hệ giữa người
với người trong tổ chức, cho đến các hoạt động kinh doanh lớn nhỏ. Vì vậy có thể nói, văn hóa
doanh nghiệp của Viettel Commerce là yếu tố then chốt giúp gia tăng sự gắn kết, nâng cao tình
đoàn kết của các thành viên trực thuộc công ty. Dẫu cho mỗi cá nhân đều có mỗi vai trò khác
nhau, mỗi người mang một màu sắc riêng biệt, không ai là giống ai cả. Song, chính văn hóa
doanh nghiệp đã hiện hữu và trở thành “chất keo” gắn kết những sự riêng lẻ rời rạc ấy lại với
nhau thành một khối thống nhất. Qua đó, các thành viên trong tổ chức sẽ hình thành nên sự
đồng điệu trong suy nghĩ, mục tiêu, và hành động. Để rồi từ đấy có thể cùng tương trợ, phối
hợp, giúp đỡ lẫn nhau nhằm hoàn thành nhiệm vụ chung, cùng lớn lên và phát triển từ những
trải nghiệm và khó khăn. Đúng với khẩu hiệu hành động của tổ chức, “Growing together”. Có
thể nói, từ sự phối hợp trơn tru mà văn hóa doanh nghiệp mang lại, năng suất cũng như hiệu quả
công việc của tổ chức sẽ được cải thiện đáng kể. Và vì thế, văn hóa doanh nghiệp chính là một
trong những chiếc chìa khóa mang lại thành tựu to lớn cho Công ty Thương mại và Xuất Nhập
khẩu Viettel, mang lại một vị thế vững vàng và đồ sộ cho tổ chức trong thị trường chung hiện
nay.

Thứ hai, văn hóa doanh nghiệp đã và đang tạo nên bản sắc riêng, dấu ấn đặc sắc cho
doanh nghiệp Viettel Commerce. Chính nó đã tô vẽ và nhấn mạnh sự khác biệt giữa Công ty
Thương mại và Xuất Nhập khẩu Viettel với vô vàn các công ty thương mại và xuất nhập khẩu
thiết bị bán lẻ khác. Đồng thời văn hóa doanh nghiệp còn góp phần giúp cho tổ chức gây dựng
nên thương hiệu và tên tuổi cho “Viettel Commerce” ngày nay, tạo dấu ấn sâu sắc trong lòng
khách hàng không chỉ bởi chất lượng phục vụ ổn định, nguồn sản phẩm đa dạng mà còn bởi bản
sắc văn hóa phong phú, mới mẻ nhưng cũng không kém phần truyền thống, giản đơn. Và sự
khác biệt ấy đã được thể hiện thông qua các yếu tố hữu hình như biểu tượng logo rực rỡ, qua
khẩu hiệu hoạt động “có tâm, có tầm”,…
 Thứ ba, văn hóa doanh nghiệp chính là một trong những yếu tố có tầm ảnh hưởng đến
môi trường làm việc chung của một tổ chức. Nó góp phần tạo ra một môi trường làm việc phù
hợp với nhu cầu của nhân viên; nằm ngoài vấn đề về lương thưởng, môi trường làm việc lành
mạnh, thoải mái và gần gũi cũng chính là một trong nhiều nguyên nhân giúp Viettel Commerce
“giữ chân” được các nhân tài ở lại tổ chức. Văn hóa doanh nghiệp của Công ty Thương mại và
Xuất Nhập khẩu Viettel đã tạo nên sự hòa hợp không chỉ trong công việc, hay các mối quan hệ
đồng nghiệp mà còn mang đến sự phù hợp, thống nhất và gắn kết trong môi trường làm việc
chung của công ty. Tổ chức vẫn luôn duy trì môi trường hoạt động làm việc hiện đại, lành
mạnh; đảm bảo sự công bằng trong các chế độ lương thưởng và tạo cơ hội thăng tiến cho mọi
thành viên trực thuộc tổ chức. Từ những yếu tố kể trên, có thể nói bản sắc văn hóa độc đáo của
Viettel Commerce đã thành công trong việc khơi gợi nhiệt huyết làm việc của các cán bộ nhân
viên, bằng chứng là những thành quả to lớn mà tổ chức gặt hái được nhờ có sự hỗ trợ và nỗ lực
hết mình của các thành viên trực thuộc.

Thứ tư, văn hóa doanh nghiệp đặc sắc chính là chìa khóa giúp Công ty Thương mại và
Xuất Nhâp khẩu Viettel thu hút, giữ chân nguồn nhân lực giỏi. Viettel nói chung, hay Viettel
Commerce nói riêng là một doanh nghiệp lớn sở hữu nền văn hóa đặc sắc và lâu đời. Vì lẽ đó,
từ lâu công ty đã củng cổ và không ngừng xây dựng một đội ngũ ban lãnh đạo, ban quản lý từ
các trụ sở trung tâm cho đến những chi nhánh, siêu thị, cửa hàng nhỏ với vốn tri thức, phong
thái làm việc chuyên nghiệp, năng động, cởi mở và “thấm đượm” văn hóa Viettel. Đi cùng với
đó là các quy định hoạt động rõ ràng, kỷ luật tốt cung những chính sách thúc đẩy phát triển hiệu
quả. Chính những nhân tố này đã phần nào trở thành điểm thu hút, trở thành ưu điểm của tổ
chức. Họ truyền bá tinh thần Viettel đến với các nhân viên cấp dưới, cho đến bộ phận đối tác
làm ăn và khách hàng. Họ tạo động lực làm việc, xây dựng môi trường hoạt động phù hợp với
nhu cầu của nhân viên, từ đấy khơi gợi lòng trung thành của các thành viên bằng những sự thấu
hiểu, lắng nghe. Và kết quả là Viettel Commerce ngày nay vẫn đang phát triển lớn mạnh với đội
ngũ công nhân viên năng suất, trung thành và hết mình với công ty.

4. Ý nghĩa của Văn hóa doanh nghiệp đối với Công ty Thương mại và xuất nhập khẩu
Viettel
Đối với Công ty Thương mại và Xuất nhập khẩu Viettel, có thể nói văn hóa doanh
nghiệp chính là yếu tố then chốt nắm giữa mọi giá trị của công ty. Nó không chỉ là “nếp nhà
chung” của một tổ chức, mà nó còn là cội rễ, là điểm bắt đầu, và là tiếng nói chung của toàn thể
doanh nghiệp. Văn hóa doanh nghiệp vẫn luôn tồn tại và không ngừng phát triển song song với
đời sống của công ty, nó giờ đây giống hệt như sợi dây gắn kết những con người trong tổ chức
lại với nhau, tạo nên sự đồng điệu không chỉ trong tiềm thức mà còn góp phần hình thành nên
sự phối hợp mượt mà trong cả hành động.

Không chỉ có thế, các yếu tố thuộc về văn hóa doanh nghiệp của Viettel Commerce còn
là những thành tố tạo nên bản sắc riêng, dấu ấn đặc biệt cho doanh nghiệp. Và chính những cái
riêng ấy đã thành công trong việc dựng xây tên tuổi, thương hiệu của Công ty Thương mại và
Xuất Nhập khẩu Viettel ngày nay. Mang đến cho công ty một chỗ đứng vững chắc trong thị
trường chung giữa vô vàn các đối thủ cùng ngành khác. Đúc kết lại, văn hóa doanh nghiệp
chính là chiếc chìa khác nắm giữ thế mạnh của công ty.

Có lẽ vì thế, mà cho đến tận bây giờ, văn hóa doanh nghiệp của Viettel Commerce
không chỉ là phần không thể thiếu của công ty. Mà nó còn hiện hữu như một niềm tự hào to lớn
của biết bao con người làm việc ở đấy. Họ không chỉ tự hào bởi bản sắc văn hóa lâu đời, đặc
sắc; mà còn tự hào vì chính những thành lựu mà văn hóa doanh nghiệp đã mang lại cho công ty.
Bằng chứng lớn nhất có lẽ là bảng thành tích xuất sắc trong xây dựng và thực hành văn hóa
doanh nghiệp mà Viettel đã được ban tổ chức của cuộc vân động Xây dựng văn hóa doanh
nghiệp Việt Nam trao tặng vào ngày 8 tháng 11 năm 2020.

III.       Bạn hiểu tổng thể về hoạt động quản trị như thế nào? Giải thích. Chức năng/công
việc trong chương mà nhóm bạn thuyết trình có vai trò như thế nào trong hoạt động quản trị
nói chung.
Về các hoạt động quản trị
Thuật ngữ quản trị nếu như được hiểu một cách đơn giản, thì “quản” chính là hành động
sắp xếp ai đó vào khuôn mẫu đã được quy định sẵn; còn “trị” lại hàm ý cho việc sử dụng quyền
lực cá nhân để buộc những đối tượng kể trên phải tuân theo khuôn khổ, và nếu như họ có ý định
làm trái lại với khuôn mẫu ấy thì phải nhận một hình phạt tương đương. Thế nhưng, để có thể
giải thích quản trị theo một cách rõ ràng, khái quát và có tính “học thuật” hơn lại khá khó. Bởi
lẽ, hai từ “quản trị” mang một hàm nghĩa rất rộng, và đấy cũng chính là nguyên do mà từ trước
đến nay tuy đã có vô số những lời giải thích khác nhau cho khái niệm về quản trị. Thế nhưng
cho đến thời điểm hiện tại, vẫn chưa thực sự có một dịnh nghĩa nào được tất cả mọi người trên
thế giới cùng chấp nhận hoàn toàn.

Quản trị trong nhận định của Hacord D. Koontz và O’Donnel đề cập đến vấn đề “thiết
kế và duy trì một môi trường mà trong đó các cá nhân làm việc với nhau trong các nhóm có thể
hoàn thành các nhiệm vụ cũng như các mục tiêu đã đề ra.” Với định nghĩa này, họ nhấn mạnh
rằng thực ra không có lĩnh vực hoạt động nào của con người có thể quan trọng hơn công việc
quản trị. Và vì thế mà những nhà quản trị dù ở bất kỳ cấp bậc nào từ cao đến thấp, hay thuộc về
bất cứ tổ chức nào trên thế giới từ nhỏ đến lớn, thì đều có chung một nhiệm vụ, đấy chính là xây
dựng, củng cố và duy trì một môi trường làm việc lành mạnh, để từ đó các nhân viên có thể
nâng cao năng suất, hoàn thành được những mục tiêu cùng nhiệm vụ doanh nghiệp đã đề ra.

Hoặc, như Mary Parker – “mẹ đẻ của khoa học quản trị hiện đại” đã cho rằng: “Quản trị
là nghệ thuật đạt được mục đích thông qua người khác.” Có chút khác biệt so với khái niệm của
Koontz hay O’Donnel, bà Mary Parker lại nhấn mạnh rằng con người chính là nguồn lực chính
của quản trị. Thế nên định nghĩa này đặc biệt đề cập đến việc những nhà quản trị có thể góp
phần giúp doanh nghiệp “chạm đến” mục tiêu chung được đề ra từ trước bằng cách sắp xếp,
phân công công việc hợp lý cho những thành viên khác trong tổ chức thực hiện, chứ không phải
hoàn thành công việc bằng cách giải quyết một mình / làm việc cá nhân.

Ở một lối tư duy khác, James Stoner và Stephen Robbins lại đưa ra một định nghĩa khác
về quản trị, thế nhưng ở đây điểm nổi bật chính là khái niệm này đã được hai ông lột tả và trình
bày một cách đầy đủ, rõ nét hơn. “Quản trị là tiến trình hoạch định, tổ chức, lãnh đạo và kiểm
soát những hoạt động của các thành viên trong tổ chức và sử dụng tất cả các nguồn lực khác của
tổ chức nhằm đạt được mục tiêu đã đề ra.” Từ đấy, ta có thể hiểu hoạt động quản trị phải được
thực hiện theo tiến trình, bắt đầu với hoạch định, sau đó đến tổ chức, lãnh đạo rồi cuối cùng kết
lại bằng việc kiểm soát các nguồn lực của tổ chức. Đồng thời khái niệm trên lại một lần nữa
nhấn mạnh việc hầu hết các nhà quản trị đều có chung một nhiệm vụ, ấy chính là thực hiện các
hoạt động quản trị nhằm dẫn lỗi cho bộ phận nhân viên làm việc hiệu quả, đạt được mục tiêu đã
để ra từ trước. Tức là, cần phải đạt được các mục tiêu kể trên theo cách thức có hiệu quả và hiệu
suất cao nhất.

Về vai trò, chức năng của văn hóa doanh nghiệp trong các hoạt động quản trị
 Như đã đề cập từ trước, văn hóa doanh nghiệp không đơn thuần chỉ là bản sắc riêng của
một tổ chức, hay là một yếu tố không thể thiếu trong đời sống tinh thần của toàn bộ thành viên
qua biết bao thế hệ. Mà nó còn chính là chiếc chìa khóa quyết định việc “đóng lại” hay “mở ra”
sự thành công, trường tồn của một doanh nghiệp. Văn hóa doanh nghiệp tồn tại cùng với những
vai trò quan trọng, tựa như việc trở thành “chất keo” gắn kết mối quan hệ giữa người với người
trong công ty, từ đấy tạo nên sự đồng điệu và mượt mà trong việc tiến hành các hoạt động; cho
đến chức năng tương tự như một nhân tố giúp điều phối môi trường làm việc lành mạnh và tạo
động lực thúc đấy các nhân viên trong tổ chức, v.v… Vai trò – chức năng của văn hóa doanh
nghiệp trong quản trị được phản ánh rõ nét hơn qua một số khía cạnh sau:
Thứ nhất, văn hóa doanh nghiệp đóng vai trò như một công cụ hỗ trợ cho việc hoạch
định và tổ chức trong các hoạt động quản trị, nhưng phần lớn là tổ chức. Bởi lẽ, bất cứ doanh
nghiệp nào muốn tồn tại lâu dài – phát triển bền vững đều phải trải qua những giai đoạn như
định hướng các mục tiêu cần thực hiện trong tương lai; sau đó tập trung vào các cách thức để
hoàn thành kế hoạch, ví dụ như việc xây dựng chiến lược cụ thể, đi kèm với đó là định hình
những hoạt động cần thực hiện để bổ trợ cho chiến lược ấy, và đồng thời phân bổ nguồn lực hợp
lý, v.v…Khi khâu phác họa và xây dựng chiến lược kinh doanh phù hợp được hoàn thiện, yếu
tố còn lại quyết định việc mục tiêu đề ra có đạt được hay không chính là cách thức mà tổ chức
nỗ lực để hoàn thành kế hoạch đấy như thế nào. Đấy cũng là lúc các thành tố thuộc về văn hóa
doanh nghiệp cần được nhấn mạnh về tầm quan trọng của chúng trong hoạt động quản trị. Bởi
lẽ, nếu muốn thực hiện trơn tru như những gì kế hoạch đã định ra từ trước hay muốn hoàn thiện
được mục tiêu chung của doanh nghiệp, việc đầu tiên cần đảm bảo chính là chiến lược đó phải
được thực hiện dưới sự thống nhất, đoàn kết giữa các nhân viên trong cùng một tổ chức. Và như
đã đề cập từ trước, văn hóa doanh nghiệp chính là yếu tố kết dính quan trọng đấy, nó chính là
gốc rễ của tổ chức giúp kết nối các thành viên trực thuộc công ty lại với nhau. Bởi lẽ, mỗi cá
nhân mang một màu sắc riêng, mỗi người đều có những kỹ năng, vai trò và trách nhiệm của
riêng họ, không ai là giống với ai cả; vì thế sự tồn tại của văn hóa doanh nghiệp đã làm hòa hợp
hơn và kết nối họ thành một thể thống nhất. Từ đó tạo nên sự đồng điệu, gắn kết trong suy nghĩ,
lối tư duy và cả hành động - ấy chính là cùng hướng đến mục tiêu chung của doanh nghiệp. Vì
vậy có thể kết luận rằng: cách thức để hoàn thành kế hoạch bước đầu cần có sự thống nhất và
gắn kết giữa các nhân tố quan trọng – đấy chính là những thành viên trong tổ chức; còn sự
thống nhất cũng như gắn kết đó chỉ thực sự tồn tại khi có văn hóa doanh nghiệp.
 Thứ hai, văn hóa doanh nghiệp còn là một trong những yếu tổ bổ trợ cho việc lãnh đạo
trong hoạt động quản trị. Lãnh đạo, bao gồm việc sử dụng sức ảnh hưởng để động viên nhân
viên, cho đến việc tạo dựng những giá trị văn hóa để có thể dễ dàng chuyển tải các mục tiêu
quan trọng đến với mọi người trong tổ chức, và cuối cùng là truyền cảm hứng cũng như động
lực đến nhân viên với kỳ vọng họ sẽ thực hiện, hoàn thành công việc ở mức hiệu quả, hiệu suất
cao hơn. Từ khái niệm trên ta có thể thấy, văn hóa doanh nghiệp chính là nhân tố giúp các nhà
quản trị hoàn thiện hơn trong công tác lãnh đạo. Bởi lẽ các yếu tố thuộc về văn hóa doanh
nghiệp, như những giai thoại kể về công lao to lớn của các vị anh hùng trong tổ chức, đã và
đang tồn tại như một phần giá trị cốt lõi mà nhà quản trị muốn truyền tải đến nhân viên. Đấy
chính là hàm ý sâu xa trong những câu chuyện được kể đi kể lại, nhấn mạnh về mục tiêu chung
của tổ chức, đó là sự phát triển và đứng lên từ các thử thách, khó khăn. Những điều này không
chỉ giúp cho lớp nhân viên thế hệ mai sau hiểu thêm về lịch sử và quá trình dựng xây công ty,
mà còn góp phần hình tượng hóa những mục tiêu mà các thành viên trực thuộc tổ chức cần
hướng đến, khơi dậy trong họ động lực phát triển, làm việc để tiếp tục hoàn thiện kỹ năng của
bản thâm, đóng góp cho sự phát triển dài lâu của doanh nghiệp. Không chỉ có thế, như đã đề cập
trước đấy, văn hóa doanh nghiệp còn là yếu tố giúp cấu thành môi trường làm việc lành mạnh
với các quy định chặt chẽ cùng chiến lược phát triển hiệu quả, bởi chính sự đồng điệu và gắn
kết chính là các thành tố tạo nên cái “lành mạnh” cần có trong môi trường làm việc. Từ đó,
chẳng những động viên, tạo hứng thú làm việc cho các cá nhân mà còn hỗ trợ việc cải thiện
năng suất làm việc và cuối cùng là khơi dậy mong muốn được gắn bó với doanh nghiệp dài lâu
trong tiềm thức của họ. Nói cho cùng, lãnh đạo không chỉ là sự nghiêm khắc, uy quyền mà còn
cần phải có những mặt nhẹ nhàng, gần gũi thì mới thực sự mang lại hiệu quả. Và chính văn hóa
doanh nghiệp là công cụ giúp hình thành nên “nét nhẹ nhàng” mà công tác lãnh đạo cần có.

LỜI MỞ ĐẦU

Từ trước đến nay, thứ tồn tại lâu dài và bền vững song song với vòng luân chuyển của xã
hội, với những biến chuyển của nhân loại có lẽ vẫn luôn là văn hóa. Văn hóa dường như đã hiện
hữu từ thuở “khai thiên lập địa”, nghĩa là nó đã có từ rất lâu, và dù cho xã hội có đổi thay bao
nhiêu hay con người có “đến” và “đi” thế nào, thì văn hóa vẫn ở đấy, tiếp tục phát triển và tồn
tại như một cá thể với vòng đời vô hạn. Hoặc như các học giả đã từng nói, văn hóa chính là cán
cân cân bằng mặc cho thế gian có nhiều biến chuyển. Và dường như, bất cứ dân tộc nào, tổ chức
nào, quốc gia nào nếu muốn tồn tại dài lâu, bền vững đều phải thực hiện được một điều, ấy
chính là sở hữu nền văn hóa riêng và phải biết gìn giữ nền văn hóa đấy. Dĩ nhiên, các doanh
nghiệp cũng không phải là ngoại lệ.

Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, các yếu tố cấu thành một doanh nghiệp bền vững,
ổn định không đơn giản chỉ xoay quanh những vấn đề liên quan đến mô hình doanh nghiệp,
cách thức tổ chức, vận hành hay nguồn lợi nhuận phong phú mà tổ chứ có được từ mức chi phí
nhỏ hơn, v.v… Mà còn cần có sự góp mặt của những thành tố khác, điển hình như văn hóa
doanh nghiệp. Đấy là những giá trị thuộc phạm trù niềm tin, là các giá trị cốt lõi, và đồng thời là
di sản cần được cô đọng, dựng xây trong suốt thời gian dài hoạt động của mỗi doanh nghiệp.
Quan niệm về văn hóa doanh nghiệp vốn đã xuất hiện từ rất lâu và dần dà vai trò của nó lại càng
được nhấn mạnh hơn cả. Đấy có lẽ là lí do mà cho đến thời buổi 4.0 hiện nay, văn hóa doanh
nghiệp chưa bao giờ là chủ đề ngừng “hot” đối với các tổ chức trong nền kinh tế thị trường. Bởi
lẽ nói cho cùng, trong thời buổi mà sự cạnh tranh ngày càng trở nên gay gắt, các doanh nghiệp
luôn không ngừng nỗ lực để tạo cho mình vị thế riêng, tên tuổi và thương hiệu riêng trong lòng
khách hàng. Thì không thể phủ nhận chuyện văn hóa doanh nghiệp chính là chiếc chìa khóa
nắm giữ sự thành bại của một tổ chức. Vì văn hóa doanh nghiệp chính là thứ tài sản vô hình
nhưng lại mang một giá trị khổng lồ, để có được một nền văn hóa riêng, một bản sắc độc đáo thì
cần phải có sự mài dũa của thời gian. Đấy cũng chính là nguyên do mà văn hóa doanh nghiệp
trở thành phần di sản vô giá của một tổ chức

Để hiểu rõ hơn và có một cái nhìn đúng đắn về vai trò cũng như tầm quan trọng của văn
hóa doanh nghiệp, em đã chọn đề tài “Văn hóa doanh nghiệp, quan trọng hay không?” cho bài
tiểu luận Quản trị học cuối kỳ. Bài tiểu luận không chỉ phân tích sâu hơn về khái niệm cũng như
các đặc tính của văn hóa doanh nghiệp, mà còn đề cập đến vai trò quan trọng của nó đối với các
doanh nghiệp hiện nay. Mà ở đây, em lựa chọn Công ty Thương mại và Xuất Nhập khẩu Viettel
để làm ví dụ nhằm cụ thể hóa tầm quan trọng trong chức năng của văn hóa doanh nghiệp kể
trên. Và cuối cùng kết lại bằng việc đề cập đến vai trò của văn hóa doanh nghiệp trong chính
các hoạt động quản trị nói chung.

PHẦN KẾT LUẬN

Thông qua bài tiểu luận này, em mong muốn được khẳng định lại tầm quan trọng của văn
hóa nói chung và văn hóa doanh nghiệp nói riêng đối với các hoạt động quản trị cũng như vô
vàn những doanh nghiệp hiện nay. Và ở thời điểm hiện tại, việc duy trì, phát triển bản sắc văn
hóa riêng cho tổ chức là một điều vô cùng cần thiết. Bởi lẽ, nó không chỉ có những tác động to
lớn đến những hoạt động kinh doanh của công ty mà còn là yếu tố cốt lõi quyết định sự thành
bại về dài lâu của doanh nghiệp. Ví dụ điển hình chính là Tập đoàn Viễn thông Quân đội Viettel
cũng như Công ty Thương mại và Xuất Nhập khẩu Viettel (một nhánh nhỏ của Viettel) kể trên.
Đấy chính là một tổ chức sở hữu bề dày lịch sử đáng ngưỡng mộ cùng nét văn hóa đầy đặc sắc.
Sở dĩ tổ chức kể trên có thể vững bước phát triển và tồn tại lâu dài như thế cũng đều nhờ vào
chiếc chìa khóa mang tên Văn hóa doanh nghiệp. Một nền văn hóa được xem là đặc sắc khi nó
có khả năng tồn tại lâu dài, duy trì những cái xưa cũ truyền thống nhưng vẫn không ngừng đổi
mới để hòa hợp với thị trường chung hiện nay. Đó cũng là câu trả lời giải đáp cho câu hỏi “Vì
sao các doanh nghiệp không chỉ cần tìm ra hướng đi phù hợp mà còn cần phải đúc kết nên nền
văn hóa doanh nghiệp của riêng mình thì mới có thể phát triển và tồn tại dài lâu?”