บทที่ 1

บทนำ

หัวข้อที่จะที่ศึกษำ การศึกษาการลบรอยเลือดบนเสื้อผ้าจากปวยเล้ง
1.1 ที่มำและควำมสำคัญของโครงงำน
ผักโขมฝรั่งหรือปวยเล้งมีสารออกซาเลตปริมาณมาก และจากสมบัติของการจับกันของสารออก
ซาเลตและธาตุโลหะ ผู้วิจัยเห็นว่า สารออกซาเลทสามารถนามาใช้ประโยชน์ในการช่วยขจัดคราบ
เลือดได้ เนื่องจากในเลือดมีส่วนประกอบของธาตุเหล็ก (Iron) หรือ Ferrous (Fe2+) ซึ่งสามารถจับกับ
สารออกซาเลท ได้เป็นสารประกอบที่ไม่ละลายน้า เรียกว่า เฟอร์รัสออกซาเลท (Ferrous Oxalate)
หรือเหล็กออกซาเลท (Iron (II) Oxalate) สูตรโมเลกุล คือ FeC2 O4 และผักโขมฝรั่งเป็นผักที่เจริญได้
ทั่ว ไปตามแหล่ง ธรรมชาติ เช่น ริมทาง ป่าละเมาะ ป่ารกร้าง สวนผัก สวนผลไม้ของชาวไร่ชาวนาใน
ประเทศไทยมีผักโขมฝรั่ง อยู่หลายสายพันธุ์แต่สายพันธุ์ที่นิยมนามารับประทานเป็นอาหาร ได้แก่
ผักโขมจีน ซึ่งมีทั้งใบสีแดงและสีเขียว ผักโขมบ้าน ผักโขมหนาม ผักโขมยักษ์ ปวยเล้ง หรือผักโขมฝรั่ง
ผักโขมมีรสชาติออกหวาน ทานง่าย ทั้งยังอุดมด้วยคุณค่าทางอาหารสูง ได้แก่ โปรตีน กรดอะมิโน
วิตามิน และแร่ธาตุต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นวิตามินเอ วิตามินบี 2 วิตามินบี 6 วิตามินบี 9 วิตามินเค
ธาตุ แคลเซี ย ม ธาตุเหล็ก ธาตุแมกนี เ ซี ย ม ธาตุ โ พแทสเซีย ม ธาตุทองแดง ธาตุแมงกานีส และ
ธาตุสังกะสี แม้ผักโขมฝรั่งจะมีคุณค่าทางอาหารสูงดังที่กล่าว ไปข้างต้น แต่ก็ยังมีผลเสียต่อร่างกาย
หากรับประทาน ในปริมาณมากเกินไป เนื่องจากสารออกซาเลท (Oxalate) ที่พบมากในผักโขมฝรั่ง
สามารถจับกับธาตุโลหะ อย่างธาตุเหล็กและแคลเซียมในร่างกาย ส่งผลให้เกิดการตกตะกอนจนอาจ
จับตัวเป็นก้อนนิ่วได้ โดยเฉพาะก้อนนิ่วที่เป็นสารแคลเซียมออกซาเลท ซึ่งพบได้มากถึงร้อยละ 75
ในทางเดินปัสสาวะ ดังนั้นไม่ควรรับประทานผักโขมฝรั่งมากเกินไป
สุขอนามัยเป็นพื้นฐานของชีวิตมนุษย์ โดยในปัจจุบัน ยิ่งสังคมเจริญมากเท่าใด มนุษย์ก็พัฒนา
คิดค้นสารเคมีขึ้นมาเพื่อชาระล้างและเพื่อทาความสะอาดหลากหลายมากขึ้นเท่านั้น ทั้งน้ายาล้างห้องน้า
น้ายาล้างพื้น และน้ายาขจัดคราบ เป็นต้น ผลิตภัณฑ์เหล่านี้ล้วนมีส่วนประกอบที่เหมือนกัน คือ
สารช่วยทาความสะอาดที่เรียกว่า ดีเทอร์เจน (Detergent) โดยปกติแล้วผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ เหล่านี้
ใช้สารตั้งต้นเหมือนกัน แต่สารเติมแต่งจะแตกต่างกันไป ซึ่งล้วนเป็นสารเคมีสังเคราะห์ทั้งสิ้น สารเคมี
บางตัวก็เป็นอันตรายต่อร่างกายมนุษย์ ทั้งในลักษณะแพ้เฉียบพลันหรือลักษณะสะสมความเป็น
พิษในร่างกาย การเลือกใช้ ผลิตภัณฑ์ทาความสะอาด จึงควรพิจารณาส่วนประกอบ รวมไปถึงชนิด
และปริ มาณที่ใช้ เพื่อความปลอดภัยของผู้บริโ ภค และเนื่องจากการใช้ส ารเคมีนั้นเป็น อัน ตราย
ต่อร่างกายมนุษย์ และเครื่องนุ่มห่มต่าง ๆ รวมไปถึงค่าใช้จ่ายที่สูงขึ้น ก็มีส่วนเกี่ยวข้องกับสุขอนามัย
ที่เป็นสิ่งสาคัญของมนุษย์ โดยส่วนมากคือปัญหาความสะอาดจากคราบที่ฝังแน่นบนเสื้อผ้า โดยคราบ
ที่ขจัดได้ยาก คือ คราบเปื้อนของเลือด สิ่งอานวยความสะดวกหรือผลิตภัณฑ์ที่สามารถลบคราบเลือด
ได้ องค์ประกอบหลักคือสารเคมีที่อาจก่อให้เกิดการระคายเคืองผิว หรือเกิดอันตรายต่อผิวของมนุษย์
ดังนั้น น้ายาขจัดคราบเลือดที่มีส่วนประกอบจากธรรมชาติจึงเป็นทางเลือกที่ดีที่สุด ซึ่งผู้วิจัยเลือกสาร
สกัดจากผักโขมฝรั่ ง หรือปวยเล้ งมาทดลอง เนื่องจากผั กโขมฝรั่งสามารถหาบริโ ภคได้ง่าย และมี
ราคาที่ถูก

1.2 วัตถุประสงค์ของโครงงำน
1.2.1 เพื่อศึกษาสารออกซาเลตที่อยู่ภายในผักโขมฝรั่งที่สามารถจับกับธาตุโลหะได้
1.2.2 เพื่อศึกษาการลดความเสี่ยงเป็นโรคทางผิวหนังจากการใช้ผลิตภัณฑ์ทาความสะอาดจาก
สารเคมี โดยการใช้องค์ประกอบจากธรรมชาติ

1.3 ขอบเขตของกำรวิจัย
1.3.1 ศึกษาการใช้สารออกซาเลตจากผักโขมฝรั่งที่สามารถจับกันกับธาตุโลหะได้ เพื่อลบรอย
เลือดบนเสื้อผ้า
1.3.2 ศึกษาระยะเวลาในการกักเก็บเสื้อผ้าที่ใช้ผักโขมฝรั่งในการซักล้างรอยเลือด หรือทาความ
สะอาดรอยเลือดบนเสื้อผ้า โดยการใช้ผักโขมฝรั่ง
1.3.3 ศึกษาและเปรียบเทียบระหว่างผลิตภัณฑ์ทาความสะอาดเสื้อผ้าจากสารเคมี และการใช้
ผักโขมฝรั่งในการลบรอยเลือด โดยตรวจสอบจากความปลอดภัยในการใช้งาน และจานวนเงินที่ใช้

1.4 สมมติฐำนของกำรวิจัย
ผักโขมฝรั่งสามารถลบคราบเลือดบนเสื้อผ้าได้

1.5 ตัวแปรของกำรวิจัย
1.5.1 ตัวแปรต้น คือ ผักโขมฝรั่ง
1.5.2 ตัวแปรตาม คือ ประสิทธิภาพในการลบรอยเลือดและ ลดการระคายเคืองผิว
1.5.3 ตัวแปรควบคุม คือ
1.5.3.1 วิธีการใช้สารจากผักโขมฝรั่งลบรอยเลือดบนเสื้อผ้า
1.5.3.2 วิธีการเปรียบเทียบระหว่างการใช้ผักโขมฝรั่งทาความสะอาด และผลิตภัณฑ์จาก
สารเคมี
1.6 นิยำมศัพท์เฉพำะ
1.6.1 สุขอนามัย คือ นิสัยหรือพฤติกรรมในการดูแลสุขภาพไม่ให้เกิดอาการเจ็บป่วยเพื่อคุณภาพการใช้
ชีวิตที่ดี
1.6.2 ดีเทอร์เจน (Detergent) คือ สารซักฟอก ซึ่งเป็นสารสังเคราะห์ชนิดหนึ่งใช้สาหรับการซัก
ล้าง สามารถกาจัดสิ่งสกปรกและชาระล้างไขมันได้ดีทั้งในน้าอ่อนและน้ากระด้าง
1.6.3 ผักโขมฝรั่ง คือ ผักโขมฝรั่งเป็นไม้พุ่มเตี้ยและเป็นพืชล้มลุกปีเดียว ลาต้นอวบน้ามีสีเขียว
ตั้งตรงแตกกิ่งก้านสาขามาก โคนมีสีแดงน้าตาล ใบเป็นใบเดี่ยวรูปไข่คล้ายสามเหลี่ยมใบออกแบนสลับ
ผิวเรียบหรือมีขนเล็กน้อย ขอบใบเรียบ หลังใบเป็นคลื่นเล็กน้อย ดอกเป็นดอกช่อสีม่วงปนเขียว

1.7 ประโยชน์ที่คำดว่ำจะได้รับ
1. ได้ศึกษาและสามารถดาเนินการสร้างผลิตภัณฑ์ลบรอยเลือดจากผักโขมฝรั่ง
2. สามารถใช้สารออกซาเลตจากผักโขมฝรั่งที่สามารถจับกันกับธาตุโลหะ มาใช้ในการลบรอย
เลือดบนเสื้อผ้าได้
3. สามารถเปรียบเทียบระหว่างผลิตภัณฑ์ทาความสะอาดเสื้อผ้าจากสารเคมี และการใช้ ผักโขม
ฝรั่งในการลบรอยเลือด โดยตรวจสอบจากความปลอดภัยในการบริโภคใช้งาน และจานวนเงินที่ใช้ได้