Универзитет „Св.

Кирил и Методиј“ – Скопје

Фармацевтски факултет

Семинарска работа по предметот микробиологија со паразитологија

на тема:

АНТИХЕЛМИНТИЦИ, БЕНЗИМИДАЗОЛИ –
МЕБЕНДАЗОЛ И АЛБЕНДАЗОЛ

Подготвиле и изработиле: Ментор:

1. Јована Стојческа Виш научен соработник д-р Маја Јурхар Павлова
2. Теона Стојческа
3. Божидар Јованоски
4. Вероника Каровска
5. Велика Стојанова

1
 Општо за хелминтии поделба.
Хелминтите се црви кои хелминти кои се поделени во различни
паразитираат кај човекот, животните и групи и подгрупи.
растенијата. Науката што
ги проучува се вика хелминтологијаи
тие припаѓаат на кралството на Хелминти
животни (Animalia) во поткралството на
Metazoa. Некои хелминти имаат
одвоени полови, а некои се
хермафродити. Создаваат огромен број Валчести црви Сплескани црви
јајца кои се исфрлаат во надворешната (Nemathelmintes) (Platyhelminthes)
средина од каде што стигнуваат до
преодните или постојаните домаќини.
Телото им е покриено со заштитна
обвивка – кутикула под која се наоѓа
мускулен слој, а нивната телесна Tении Метили
празнина е исполнета со внатрешни (Cеstodes) (Trematodes/
органи. Nematodes)

Cyclophyllide Pseudophyllidea

Валчестите црви имаат долго

Слика 1. Хелминти несегментирано цевчесто тело кое е
Хелминтите се повеќеклеточни обвиткано со отпорна и еластична
организми со големина од неколку кутикула, која обезбедува ригидност,
милиметри до повеќе вретеновидна форма и синусоидна
метри. Распространети се насекаде низ подвижност.
светот, а особено во тропски и
суптропски предели со влажна клима.
Хигиенската состојба е директно
поврзана со нивната распространетост.
Обично паразитираат во телесните
празнини, најчесто во дигестивниот
тракт но се среќаваат и во
Слика 2. Валчест црв
урогениталниот тракт, црниот дроб,
мозокот и во белите дробови. Помал Сплесканите црви имаат
број паразитира во крвта и ткивата. понатамошна поделба на Castodes и
Инфестацијата со хелминти најчесто е Trematodes, а пак Cеstode sподлежат на
асимптоматска но може да се развие во уште една поделба.
посериозно заболување. Во хуманата
медицина се застапени голем број на

2

Слика 3. Сплескан црв.
Цестодите од потклaсата
Cyclophyllidea се изградени од глава со
која се закачуваат за слузницата за
цревата на домакинот. Тие немаат
дигестивен тракт ниту телесна празнина
и се исхрануваат по пат на дифузија.
Карактеристично за сплесканите црви е
тоа што тие се хермафродити и во секое
нивно членче се наоѓаат машки и
женски полови органи. Терминалните
проглатидии имаат разгранет утерус со
јајченца кои ги исфрлаат во надворешна
средина.
Трематодите претставуваат
хермафодити со исклучок на крвните
паразити. Тие се во форма на лист и
телото им е сплескано чија должина
варира од 7-8 cм. Немаат телесна
празнина и имаат добро развиен
дигестивен канал со pharynx, esophagus
и црево кои најчесто завршуваат
затворено. Во текот на животниот
циклус хелминтите поминуват низ три
фази: јајце, ларва и возрасен црв.
Развивајќи се тие поминуваат од една
во друга форма. Во постојаниот
домаќин хелминтите се во возрасна
форма, активно се хранат,
размножуваат и положуваат јајца кои ги
исфрлаат во надворешната средина.
Слика 4. Trematoda.
Заболувања предизвикани од
хелминти. Антихелминтици.
Многу луѓе ширум светот се
носители на хелминти (црви) од една
или повеќе врсти. Во некои случаи,
овие инфкеции предизвикуваат само
непријатно чувство, без други потешки
здравствени проблеми, како што е
примерот со малата детска глиста.
Други инфекции, како што се
шистозомијаза или анкилостомијаза,
можат да доведат до озбилни тешкотии.
Човекот е примарно домаќин за
повеќето, но не и за сите типови црви.
Постојат два значајни клинички типови
хелминти – кога црвите живеат во
дигестивниот тракт на домаќинот и кога
живеат во други ткива.
Најважни типови на црви кои
живеат во дигестивниот тракт
(поточно во цревата на домаќинот) се:
 Тении (Cestodes) – Taenia
saginata, Taenia solium,
Hymenolepis nana,
Diphyllobothrium latum.
 Валчести црви (Nemathelmintes)
– Ascaris lumbricoides, Enterobus
vermicularis, Trichuris trichiura,
Strongyloides stercolaris, Necator
americanus, Ankylostoma
duodenale.
Слика 5. Ascariasis и Taenie saginata
Најважни типови на црви кои
живеат во ткивата на домаќинот се:
 Nematoda или метили –
Schistosoma haematobium,
3
 Schistosoma mansoni, широк спектар на дејство на цревните
Schistosoma japonicum. нематоди и на цестоди.
 Ткивни валчести црви – Бензимидазолите се добро
Trichinella spiralis, познати биолошки активни
Dracunculus medinensis, хетероциклични прстени кои содржат
Wuchereria bancofti, Loa азот и се широко користени како
loa, Onchocerca volvulus, антифунгални, антибактериски,
Brugia malayi. антипаразитски и антихелминтни
лекови. Дополнително бензимидазолите
супституирани со N1 и C2 и нивните
деривати се исто така моќни биолошки
активни соединенија. N1-
супституираниот бензимидазол како
5,6-дихлоро-1-β-D-рибофуранозил
Слика 6. Brugia malayi и Schistoma haemotobium бензимидазол е познат по инхибиција
Антихелментиците можат да на фазата на елонгација во тек на
дејствуваат на два начини – преку транскрипцијата со РНК полимераза II.
парализа на црвот или преку
оштетување на неговата надворешна
обвивка што доведува до парцијална
дигестија или активирање на имуниот
систем на домаќинот, што води до
отстранување на хелминтот од
организмот. Дејството на најголем број
антихелминтици е насочено на
возрасниот повеќеклеточен организам, Слика 7. Нумериран несупституиран бензимидазол
а не на млади клетки кои се
На слика 7. е прикажана
размножуваат, и бидејки хелминтите се
основната структура на еден
цревни инфекции каректеристично е
бензимидазол со нумерирани атоми,
тоа што црвите не мораат да бидат
при што можат да се забележат
убиени, доволно е само да се овозможи
поважните позиции каде што настанува
нивно исфрлање од
супституцијата и се добива потребниот
организмот.Настанува проблем во
лек (позиции N1и C2, а може и позиција
лекувањето на хелминтите кои имаат
C6).
ткивна фаза во својот развој. Лековите
дејствуваат на невромускулната Постојат повеќе бензимидазолни
координација на паразитот, антихелминтици, а едни од
метаболизмот на јаглехидратите и на најкористените се мебендазол (Vermox)
микротубуларната активност. и албендазол.
Бензимидазоли. Мебендазол (Vermox).
Мебендазолот е антихелментик
Hајчесто за лекување на
од групата на бензимидазоли со широк
хелминтите се користат
спектар на дејство.
бензимидазолите, кои се лекови со

4
Структурна формула.
Механизам на дејство.
Иреверзибилно блокирање на
преземањето на глукоза и други
нискомолекуларни нутриенти од страна
на хелминтот, што доведува до
дегенеративни промени кај нематодите
и цестодите. Кај плочестите црви,
предизвикува пореметување во
микротубулите што доведува до
блокирање на движењето на клеточните
органели, акумулацијата на
хидролитички и протеолитички
супстанци и клеточна автофаголиза.
Ресорпција.
Слабо се ресорбира во ГИТ,
меѓутоа ресорпцијата се зголемува
доколку се внесува со храна.
Метаболизам.
Во хепар.
Елиминација.
Најголем дел преку фецесот, а
само мал дел преку урината.
Индикации.
Инфекции предизвикани од
Ascaris lumbricoides, Enterobus
vermicularis, Trichuris trichiura, Necator
americanus. Ankylostoma duodenale,
Trichinella spiralis, Taenia saginata,
Taenia solium.
Контраиндикации.
Не смее да се дава на трудници,
доилки, деца под 2 години.
Несакани ефекти.
Ретки - чешање во устата и
вртоглавица, а по примена на повисоки
дози од овој антихелментик – појава на
алопеција, реверзибилна неутропенија,
леукопенија, еозинофилија, анемија,
хематурија.
Фармацевтска дозирана форма.
Филм-обложени таблети 100 mg.
Дозирање.
Дозирањето зависи од типот на
инфекција и телесната тежина на
пациентите, но во најголем број случаи
се дозира на 24 часа по 200-400 mg
(зависно од телесната маса). Кај
возрасни и деца над 2 години,
терапијата трае 28 дена, па следи две
недели пауза; циклусот се повторува 3
пати.
Начин на издавање.
Лекот се издава само со рецепт!!
Албендазол.
Албендазолот е антихелментик
од групата на бензимидазоли со широк
спектар на дејство.
Структурна формула.
Механизам на дејство.
Пореметување на метаболизмот
на црвот и селективно го спречува
вградувањето на глукоза во текот на
сите 3 развојни фази од животот на
црвот. Како последица на тоа се јавува
недостиг на глукоза во самиот паразит,
5
што доведува до помала синтеза на АТР следи две недели пауза; циклусот се
и умирање на црвот. повторува 3 пати.
Ресорпција. Начин на издавање.
Во ГИТ се ресорбира помалку од
Лекот се издава само со рецепт!!
5%.
Метаболизам.
__________________________________
Во хепар, каде што
ресорбираниот албендазол се
метаболизира во албендазол сулфоксид
и потоа во циркулацијата се врзува за
крвните протеини.
Елиминација.
Преку урината.
Индикации.

Инфекции предизвикани од
Enterobus vermicularis, Ascaris
lumbricoides, , Trichuris trichiura, Necator
americanus. Ankylostoma duodenale,
Taenia spp.

Контраиндикации.

Не смее да се дава на трудници,

доилки, деца под 2 години.

Несакани ефекти.

Ретки – пореметувања на ГИТ,

меѓутоа не се сериозни и не доведуваат
до прекин при примена на лекот.

Фармацевтска дозирана форма.

Филм-обложени таблети 200 mg.

Дозирање.

Дозирањето зависи од типот на

инфекција и телесната тежина на
пациентите, но во најголем број случаи
се дозира на 24 часа по 400 mg (две
таблети). Кај возрасни и деца над 2
години, терапијата трае 28 дена, па

6
Содржина
Општо за хелминти и поделба 2
Заболувања предизвикани од хелминти. Антихелминтици 3
Бензимидазоли. 4
Мебендазол (Vermox). 4
Албензадол. 5

Користена литература:
1. Clinical Pharmacy and Therapeutics 5 R. Walker C. Whittlesea 2011 505 Color Atlas of
Pharmacology 2 H. Lüllman, K. Mohr, A. Ziegler, D. Bieger 2000
2. Drugs - From Discovery to Approval 3 R. Ng 2015 507 Essentials of Medical Pharmacology
6 K. D. Tripathi 2013 202 Essentials of Physical Chemistry 1 D. Shillady 2011 031
Foundations of Evidence - Based Medicine 1 M. Jenicek 2015
3. Pharmacology: Princples and Practice 1 M. Hacker, K. Bachmann, W. Messer 2009
4. Hazelton, Justine Charlotte. Reactions of 2H-Benzimidazoles and synthesis of some potential
anthelmintics. Salford: Universityof Salford, 1989.
5. Patil SB: Medicinal significance of benzimidazole analogues: a review. Int J Pharm Sci & Res
2020; 11(6): 2649-54. doi: 10.13040/ IJPSR.0975-8232.11(6).2649-54.
6. Synthesis and Medicinal Applications of Benzimidazoles: An Overview, Sreerama
Rajasekhar, Barnali Maiti, M. M. Balamurali and Kaushik Chanda
7. Регистар на лекови на Р. Македонија.