Panimulang

Linggwistika
PAGGANYAK
 Wika

Antropologo

Pilologo

Dalubwika
 Ang pagkilala at pagpapangkat-pangkat ng halos 5,000 wika
sa daigdig ayon sa kani-kanilang pinagmulan ay hindi biru-
birong gawain. Sa payak na paglalarawan, ang ganitong
gawain ay naisasagawa ng mga antropologo, at dalubwika sa
pamamagitan ng pagtutulad-tulad sa iba’t ibang wika upang
alamain kung ang mga ito’y may pagkakahawig, kundi man
pagkakaktulad, sa palatunugan, sa palabuuan, sa palaugnayan at
sa talasalitaan o leksikon. Ipinalalagay ng mga palaaral na ang
dalawang wikang may pagkakatulad o pagkakahawig sa
nabanggit na mga lawak ay mga palatandaan na ang
dalawang wika ay magkaangkan.
 Binabakas din ng mga antropologo ang kasaysayan ng
pagpapalaganap ng tao sa daigdig, ang pag-uugnayan ng
mga tao na may kinalaman sa kanilang pagkakalakalan o
pulitika, ang heograpiya, at iba pa na may kaugnayan sa
pagbakas ng pinagmulan ng iba’t ibang wika. Kung
nasakop ng isang bansa, halimbawa, ang isang bansa
noong mga unang panahon, natural lamang na asahan na
ang pagkakalapit o pagkakalayo ng mga bansa, ang mga
dagat, mga bundok na nakapagitan sa mga ito ay mga
salik na isinasaalang-alang sa pag-uuri-uri ng mga wika.
 Ang pagbakas sa kasaysayan ng mga wika ay
masasabing nakabalik lamang ng mga 6,000
hanggang 8,000 taon dahilan sa kawalan ng mga
datosn na pananaligan. Sa katotohanan, ang
pagbakas sa ibang wika ay ni hindi nakaabot sa
nakaraang 2,000 taon.
 Maraming linggwista, antropologo at pilologo
ang nagsagawa ng pagkaklasipika ng iba’t ibang
wika sa daigdig. Sa kabuuan ay masasabing
malaking-Malaki ang pagkakahawig ng kani-
kanilang klasipisyon bagama’tmay mga bahaging
sila’y nagkakaiba.
 Indo-European (pinakamalaking angkan)

Finno-Ugrian

Altaic

Caucasian sa rehyon ng Caucasus U.S.S.R.

Afro-Asiatic

Korean

Japanese

Sino-Tibetan sa silangang Asya

Malayo-Polinesian (sumusunod nang laki sa Indo-European)

Papuan (New Guinea at mga kalapit-pulo)

Dravidian (Hilagang India)

Australian

Austro-Asiatic (Hilagang-Silangang Asya)

I. Indo-European (pinakamalaking angkan)
(a) Germanic (o Teutonic)
1. English-Frisian - sinasalita sa baybayin ng Netherlands at Alemanya
English -pinakamalaganap sa kasalukuyan
Frisian ng mga pulong malapit at sakop ng Netherlands at Alemanya
2. Dutch-German
Dutch ng Netherlands
German ng Alemanya
Flemish ng Belgium
(Ang Afrikaans, isa sa dalawang wikang opisyal ng Unyon ng Hilagang Africa, ay buhat sa Dutch; Ang Yiddish na gumagamit
ng alpabetong Ebreo ay buhat sa Aleman)
3. Scandinavian
Danish ng Denmark
Swedish ng Sweden at Finland
Riksmal at Landsmal ng Norway
Icelandic ng Iceland
Anglo-Saxon ng Britanya

(b) Celtic
1. Breton ng Timog-Kanlurang Pransya
2. Welsh ng Wales
3. Iris of Ireland
4. Scots Gaelic ng Scotland
I. Indo-European (pinakamalaking angkan)
(c) Romance
1. Portuges ng Portugal at Brazil
2. Espanyol ng Espanya, Latin Amerika
3. Pranses ng Pransya at mga bansang sakop; isa sa mga opisyal na wika ng Belhika, Belgian Congo, Switzerland, at Canada
4. Italyano ng Italya
5. Rumanian ng Rumania
6. Sardinian
7. Rhato-Romanic
(a) Romansch – isa sa apat na opisyal na wika ng Switzerland (ang iba Aleman, Pranses, at Italyano)
8. Haitian Creole
9. Catalan at Galician ng Espanya
10. Latin (Oscan, Umbrian, Venetic) – sinasabing kauri ng mga pikaugat na wika ng mga wikang Romance.
(d) Slavic ng Silangang Europa
1. Ruso – buhat sa rehyon ng Moscow, kumulat sa katimugang Asya; pangalawang wika ng U.S.S.R. ; pangalawa sa Ingles sa dami
ng nagsasalita.
2. Byelorussian at Ukrainian – wika sa gawing hilagang Rusya.
3. Polish ng Poland
4. Czech Czechoslovakia
5. Slovak ng Slovakia
6. Serbo-Croatian ng Yogoslavia
7. Bulgarian ng Bulgaria
I. Indo-European (pinakamalaking angkan)
(e) Baltic
1. Lithuanian ng Lithuinia
2. Latvian ng Latvia

(f) Alabanian
(g) Armenian – Sinasalita sa kahilagaang Caucasus at sa ilang lugar sa Near East.
(h) Griyego ng Greece(f) Alabanian
(i) Iranian (Kurdish sa kanlurang Turkiya; Persyano sa mga Muslim ng India at Pakistan; Pashto o Afghan sa bahagi
ng Afghanistan at pagligid-ligid ng Pakistan; Balochi sa isang bahagi ng Pakistan.

(j) Indic – mga wika sa gawing timog ng India at Pakistan

1. Hindi ng Republika ng India
2. Urdu ng Pakistan
3. Bengali ng Nepal
4. Nepali ng Nepal
5. Sinhalese ng Ceylon
6. Sanskrito – ginagamit pa ring wikang pampanitikan at panrelihiyon sa Indya.
II. Finno-Ugrian
(a) Finnish ng Finland

(b) Estonian ng Estonia

(c) Hungarian ng Hungary

(d) Lappish, Mordvin, Cheremiss – mga wikang kaangkan ng kumalat sa gawing timog ng Europa at Asya.

III. Altaic
(a) Turkic (Turkish, Azerbaijani – timog-kanlurang ng Iran at Caucasus; Kirghiz, Uzbeg, Kazak-
kalagitnaang Asya.

(b) Mongol ng Mongalia

(c) Manchu-Tungus ng Silangang Mongolia

IV. Caucasian sa rehyon ng Caucasus sa U.S.S.R.
(a) South Caucasian (Georgian, Mingrelian)
(b) North Caucasian ( Abkahasian, Avar, Chechen, Kabardian)
(c) Basque

V. Afro-Asiatic – timog ng Africa at hilagang-kanluran ng Asya.

(a) Semitic
1. Ebreo ng Israel – wikang ginamit sa Matandang Tipan.
2. Arabiko ng Arabia.
3. Maltese ng Malta
4. Assyrian ng Assyria
5. Aramaic – sa wikang ito naisulat ang unang Bibliya; wikang ginamit ni Hesukristo at ng
kanyang mga disipulo.
6. Phoenican (kahawig na kahawig ng matandang Ebreo, wika noon ng komersyo sa
Mediterranean at pinagmulan ng ating matanda alpabeto)
V. Afro-Asiatic – timog ng Africa at hilagang-kanluran ng Asya.
(b) Hamitic
1. Egyptian
2. Berber ng Timog Africa at ng Sahara
3. Cushitic ng Silangang Africa
4. Chad ng Nigeria
(c) Mende ng Kanlurang Africa

(d) Kwa ng Gitnang Africa

(e) Sudanic ng Sudan

(f) Bantu (Swahili, Congo, Luba, Ngala, Shona, Nyanja, Ganda, Kafir, atb.) ng
Niger-Congo
VI. Korean

VII. Japanese
(a) Niponggo
(b) Ryuku ng RyuKyu Isalands sa kanlurang Pasipiko

VIII. Sino-Tibetan ng silangang Asya

(a) Tibeto-Burman
(b) Chinese (Mandarin, Fukien, Wu, Cantonese)
(c) Kadai (Thai, Siamese, Laotian, Lao, Shan)
IX. Malayo-Polenesian (sumusunod nang laki sa Indo-European); kumalat
sa kapuluan sa Pasipiko at sa kanluran ng Madagascar)
X. Papuan
XI. Dravidian (Hilagang India)
XII. Australian
XIII. Austro-Asiatic (Hilagang-Silangang Asya)
Maraming salamat sa
pakikinig!