MODYUL 1: ANG LINGGWISTIKA AT -Yiddish gamit ang Ebreo- Aleman ANG GURO 3. SCANDINAVIAN LINGGWISTIKA- maaghan na paraan sa pag- - Danish ng Denmark aaral ng wika - Swedish ng Sweden at Finland LINGGWISTA- tawag sa taong nagsasagawa - Riskmal at Landsmal ng Norway ng maagham na pag-aaral sa wika - Icelandic ng Icelan POLYGLOT- taong nakapagsasalita ng iba’t - Anglo-Saxon ng Britanya ibang wika ngunit hindi siya linggwista B. CELTIC PROSESO SA MAAGHAM NA PAG-AARAL - Breton ng Timog-Kanlurang Pransya NG WIKA - Welsh ng Wales - Ang proseso ng pagmamasid - Irish of Ireland - Ang proseso ng pagtatanong - Scots Gaelic ng Scotland - Ang proseso ng pagklasipika C. ROMANCE - Ang proseso ng paglalahat - Portuges ng Portugal at Brazil - Ang proseso ng pagberipika at pagrebisa - Espanyol ng Espanya, Latin Amerika, at MODYUL 2: ANG WIKA Brazil - Pranses ng Pransya at mga bansang sakop; SIMULA-SIMULA NG WIKA isa sa mga opisyal na wika ng Belhika, ANG PANINIWALA NG MGA ANTROLOGO Belgian Congo, Switzerland at Canada - ang kauna-unahang wikang masasabi noon - Italyano ng Italya ay isang uri ng wikang halos katulad ng sa - Rumananian ng Rumania mga hayop - Sardinian BIBLYA- kwento tungkol sa Tore ng Babel -Rhato-Romanic MGA TEORYA SA PINAGMULANG NG WIKA -Romanch-isa sa apat na opisyal na wika ng Switzerland( ang iba---Alleman, Pranses, at MGA PRINSIPAL NA ANGKAN NG WIKA Italyano) I. INDO-EUROPEAN- pinaka-malaking - Haitian Creole angkan ng wika -Catalan at Galician ng Espanya A. GERMANIC O TEUTONIC - Latin( Oscan, Umbrian, Venetic)- *ENGLISH-FRISIAN- sinasalita sa baybayin sinasabing kauri ng mga pinakaugat na wika ng Netherlands at Alemanya ng mga wikang Romance *ENGLISH- pinakalaganap sa kasalukuyan D. SLAVICNG SILANGANG EUROPA 2. DUTCH- German RUSO- buhat sa rehiyon ng Moscow Dutch ng Netherland - kumalat sa katimugang asya German ng Alemanya - pangalawang wika ng USSR Flemish ng Belgium - Byelorussian at Ukrainian- wika sa gawing hilaga ng Rusya - Polish ng Poland C. MANCHU-TUNGUS ng Silangang - Czech ng Czechoslovakia Mongolia - Slovak ng Slovakia IV. CAUCASIAN SA REHIYON NG CAUCASUS - Serbo- Croatian ng Yogoslavia SA USSR - Bulgarian ng Bulgaria (a) South Caucasian(Georgian, Mingrelian) E. BALTIC (b) North Caucasian ( Abkahasian, Avar, - Lithuanian ng Lithuania Chechen, Kabardian) - Latvian ng Latvia (c) Basque F. ALABANIAN G. ARMENIAN - sinasalita sa kahilagaang Caucasus at sa ilang lugar sa Near East V. AFRO-ASIATIC H. GRIYEGO NG GREECE (a) Semitic I. IRANIAN - Ebreo ng Israel- wikang ginamit sa Kurdish ng Kanlurang Turkiya matandang Tipan J. INDIC - Arabiko ng Arabia - mga wika sa gawing timog - Maltese ng Malta sa India at Pakistan - Assyrian ng Asyria - Hindi ng Republika ng India - Aramaic- sa wikang ito nasulat ang unang - Urdu ng Pakistan bibliya;wikang ginamit ni Hesukristo at ng - Bengali ng Bengal kanyang mga disipulo - Nepali ng Nepal - Phoenician ( kahawig na kahawig ng - Sinhalese ng Ceylon matandang Ebreo - Sanskrito- ginagamit pa ring wikang (b) Haminic pampanitikan at panrehiyon sa Indiya - Egyptian II. FINNO-UGRIAN - Berber ng Timog Africa at ng Sahara - Finish ng Finland - Cushitic ng Silangang Africa - Estonian ng Estonia - Chad ng Nigeria - Hungarian ng Hungary (c) Mande ng Kanlurang Africa - Lappish, Mordvin, Cheremiss- mga wikang (d) Kwa ng Gitnang Africa kaangkan ng kumalat sa gawing timog ng (e) Sudanic ng Sudan Europa at Asya. (f) Bantu ( Swahili, Congo, Luba, Ngala, Shona, Nyanja, Ganda, Kafir, atb.) III. ATLAIC A. TURKIC- Turkish VI. KOREAN Azerbaijani-timog-kanluran ng Iran at VII. JAPANESE Caucasus;Kirghiz, Uzbeg,Kazak kalagitnaang (a) Niponggo Asya (b) Ryuku ng Ryukyu Islands sa kanlurang B. MONGOL NG MONGOLIA Pasipiko VIII. SINO-TIBETAN NG SILANGANG ASYA (a) Tibeto-Burman( Tibetan, Burmese, - nagsagawa ng pananaliksik tungkol sa Garo, Bodo,Naga, Kuki-Chin, Karen) kung paano lumaganap sa Pilipinas ang iba't (b) Chinese ( Mandarin, ibang wikang ating nakilala. Fukien,Wu,Cantonese) TATLONG PANAHON (c) Kadai 9 Thai, Siamese, Laotian, Lao, A. NOONG 700 B.C. Shan) B. NOONG 200 B.C. IX. MALAYO-POLINESIAN C. NOONG 1100 B.C. Indo-European-kumalat sa mga kapuluan sa 7 PANGALAN NA GINAMIT NINA DAVID AT Pasipiko at sa kanluran ng Madagascar HEALEY SA PAGPAPANGKAT NG WIKA (a) Indonesian ng East 1.Southern Philippine Family Indies;Tagalog,Bisayan, 2. Northern Philippine Family Ilocano,Pampango,Samar-Leyte, Bikol,atb. 3. Southern Mindanao Family ng Pilipinas; Chamerro ng Guam 4. Chamic Family (b)Malay ng Sumatra, Malay, Borneo;Batak 5. Philippine Stock ng Sumatra;Balinese ng Bali, Dayak ng 6. Malay Stock Borneo, Makassar ng Celebes 7. Philippine Superstock (c) Micronesian (d) Polynesian( Hawaiian, Tahitian, Samoan, SA ISINAGAWANG PAGPAPANGKAT NINA Maori) DAVID AT HEALEY (e) Melanesian ( Fijian ng Fiji) 1. Ang Tagalog , Kapampangan, Cebuano at Bicol ay higit na magkakalapit sa isa't isa X. PAPUAN ( New Guinea at mga kalapit- kaysa Ilocano at Pangasinan na magkalapit pulo) din sa isa't isa. XI. DRAVIDIAN (Hilagang India) 2. Ang Tagalog ay higit na malapit sa (a)Telugi kapampangan kaysa Cebuano at Bicol (b)Tamil (c) Kannarese ng Kanara PAG-AARAL NI CONKLIN (d) Malayalam ng hilagang – kanlurang 2 PANGKAT NG WIKA India 1. ILOKO-TYPE- Ilokano at Pangsinan XII. AUSTRALIAN 2. TAGALOG-TYPE- Tagalog, Bicol, XIII.AUSTRO-ASIATIC(Hilagang -Silangang Hiligaynon, Cebuano at Waray Asya) KAPAMPANGAN- nasapagitan ng 2 pangkat GLOTTOCHRONOLOGY- isang paraan ng pagtaya kung anong petsa o panahon MODYUL 3: ANG ANGKANG PAG-AARAL NI DYEN MALAYO-POLINESYO AT ANG MGA - kinikilalang pinaka pangunahing linggwista WIKA ng wikang Malayo-Polinesyo - siya ay nagsagawa ng pag-aaral ng 60 na MGA NAGSAGAWA NG PAG-AARAL SA wika sa Pilipinas WIKA - hindi niya tinaggap ang resulta ng pag- DAVID A HEALEY (1962) aaral nina David at Healey isinasaayos sa paraang arbitraryo - ayon sa kaniya, higit na malapit ang - lahat ng wika ay nakabatay sa mga tunog Tagalog sa Cebuano at Kuyunnon kaysa na kung tawagin ay ponema Kapampangan PONOLOHIYA- pag-aaral ng mga ponema (tunog) SINTAKIS- makaagham na pag-uugnay ng MODYUL 4: ANG WIKA AT mga pangungusap DALUBWIKA DISKORS- pagkakaroon ng makahulugang WIKA palitan ng dalawa o higit pang ideya mula sa - nagmula sa salitang Latin na “Lengua” na tao o kausap ang literal na kahulugan ay “Dila ALFRED NORTH WHITEHEAD - sinasalitang tunog at isang proseso ng - wika ay kabuuan ng kaisipan ng lipunang pagpapalitan ng impormasyon na kadalasan lumikha na ginagawa sa pamamagitan ng mga - sumasalamin ng lahi at katauhan karaniwang simbolo. ROBINS 7 KATANGIAN NG WIKA - wika ay sistematikong simbolo na 1. Ang wika ay Sistema nakabatay sa arbitraryong tuntunin na 2. Ang wika ay binubuo ng mga tunog maaring magbago 3. Ang wika ay arbitraryo 4. Ang wika ay pakikipagtalastasan HENRY SWEET 5. Ang wika ay buhay - wika ay pagpapahayag ng ideya 6. Ang wika ay naglalarawan sa kultura ng DELLY HYMES bansa - wika ay buhay, bukas na sistema, binabago 7. Ang wika ay naglalahad ng saloobin ng at bumabago sa kapaligiran, isang tao kasanayang panlipunan at makatao 3 KAHALAGAHAN NG WIKA MICHAEL HALLIDAY 1. PANLIPUNAN- Upang magkaroon ng AYON SA KANIYA MAY 7 GAMIT ANG WIKA pakikipagunawaan 2. PANGKABUHAYAN- Upang magkaroon Intrumental – pagpapahayag ng mabisang pakikipagtalastasan. Regulatori – pagbibigay ng utos 3. PAMPULITIKA- Upang maliwanag na Interaksyonal – pagbuo ng ugnayan masulat at maipatupad ang mga batas. Personal – damdamin, opinion at identidad Heuristiko – pagkalap ng impormasyon DALUBWIKA Imahinatibo – katha, kwento o jokes - tumutukoy sa taong nag-aaral ng wika Impormatibo – datos o impormasyon MGA DALUBWIKA AT ANG KANILANG PANANAW SA WIKA EMMANUEL TOD - wika ay isang set o kabuuan ng mga HENRY GLEASON sagisag na ginagamit sa komunikasyon - wika ay masistemang balangkas at NGUGI IHIONG SALAMYAAN- silungan ng mga marikeno - wika ay kultura kung saan nakekwentuhan, nagsasama sama TAMBAYAN PAMELA C. CONSTANTINO AT GALILEO S. TAGALOG- MARIKINA- impukan ng ZAFRA kaalamang bayan - wika ay isang kalipunan ng mga salita BUENVENIDO LUMBERA - wika ay parang hininga ALFONSO O. SANTIAGO - wika ay sumasalamin sa mga mithiin, pangarap, damdamin… JOSE VILLA PANGANIBAN - wika ay paraan ng pagpapahayag ng kuro- kuro at damdamin
MODYUL 5: WIKA AT KULTURA
WIKA- isang bahagi ng pakikipagtalastasan na ginagamit araw-araw - nagbibigay anyo sa diwa at saloobin ng isang kultura - wika ay nakapaloob at nagsisilbing puso ng kultura KULTURA- kabuuang katawagan sa mga kaisipan, kaugalian, tradisyon at gawi ng isang lipunan EDWIN SAPIR- wika ay isang likas at makataong pamamaraan ng paghahatid ng mga kaisipan, damdamin at mithiin SAPIR-WHORF HYPOTHESIS - wika ay nakaiimpluwensya sa kung paano magisip at gumalaw ang isang tao o grupo - nagkakaroon gn iba’t-ibang pananaw CAROLL- isang sistema ng mga sagisag na binubuo at tinatanggap ng lipunan TODD- wika ay isang set o kabuuan GLEASON- wika ay masistemang balangkas ng sinasalitang tunog
PLV Lektyur 1 FILDIS - Introduksiyon Sa Filipino Bilang Wikang Pambansa, Wika NG Bayan, at Wika NG Pananaliksik Na Nakaugat Sa Pangangailangan NG Sambayanan