‫دافغانستان اسالمی جمهوریت‬

‫جمهوری اسالمی افغانستان‬

‫د ما لېې وزارت‬
‫وزارت مالیه‬
‫د ګمرکاتو او عوایدو معینیت‬
‫معینیت عواید وگمرکات‬ ‫دعوایدو لوی ریاست‬
‫ریاست عمومی عواید‬ ‫د حقوقي خدمتونو او پالیسۍ ریاست‬
‫د مالیاتي اظهارلیک توزیع کولو او وړاندې کولو طرزالعمل‪:‬‬
‫مبنی‪:‬‬
‫دغه طرزالعمل پر عایداتو باندې د مالیاتو قانون د(‪ )108‬او د مالیاتو چارو د ادارې قانون د(‪ )62‬مادې د حکمونو مطابق د مالیاتي‬
‫اظهارلیکونو د ویشلو او وړاندې کولو په موخه چمتو شوې دی‪.‬‬
‫په دې طرزالعمل کې د کلنې مالیاتي اظهارلیکونو‪ ،‬د ربعواره انتفاعي مالیې اظهارلیکونو او د موضوعي مالیاتو د فورمو ویشلو او‬
‫وړاندې کولوڅرنګوالی تشریح شوې دي‪.‬‬
‫سوابق‪:‬‬
‫د قانون د حکمونو سره سم د مالیاتو د محاسبې او ورکړې په موخه د مالیاتو له ادارې څخه د مالیاتي اظهارلیکونو‪ ،‬فورمو او‬
‫تخنیکي مرستو ترالسه کول د مالیه ورکوونکي له حقونو څخه دي او په دې اړه باید اړینې اسانتیاوې او ځانګړی میکانیزم شتون‬
‫ولري ترڅو مالیه ورکوونکي په آسانۍ سره وکولی شي په قانوني وخت کې اظهارلیک ترالسه‪ ،‬ډک او وړاندې کړي‪.‬‬
‫اوسمهال د مالیاتي ادارو له الرې د سپینو اظهارلیکونو د ویشلو پروسه یوه اندازه پیچلې ده او ډیر مراحل پکې طی کیږي چې دغه‬
‫پروسه د ستونزو او د وخت ضایع کیدو المل کیږي‪ .‬د بیلګې په ډول ځینې اظهارلیکونه په لمړي ګام کې د ځانګړي لیبل او‬
‫شمیرې پرته مالیه ورکوونکي ته ویشل کیږي‪ ،‬مالیه ورکوونکی اظهارلیک ډکولو څخه وروسته بیاځلې د مالیاتو ادارې ته د‬
‫اظهارلیک لپاره د ځانګړې لیبل او شمیرې ترالسه کولو په موخه رجوع کوي‪ ،‬او د محاسبه شوې مالیې د ورکړې لپاره بانک ته‬
‫مخه کوي‪ .‬له ورکړې څخه وروسته مالیه ورکوونکی د دریم ځل لپاره مالیاتي ادارې ته رجوع کوي او خپل اظهارلیک تسلیموي‪.‬‬
‫له یوه پلوه مالیاتي ادارې ته څوځلې رجوع کول د مالیه ورکوونکو د وخت ضایع کیدو او نااړینو لګښتونو المل کیږی او له بل‬
‫پلوه په مالیاتي ادارو په ځانګړي ډول د خدمتونو د وړاندې کولو په برخه کې د ګڼې ګوڼې او بې نظمې المل کیږي‪.‬‬
‫طرزالعمل‬
‫‪ .I‬د اظهارلیک ویشل او وړاندې کول‪:‬‬
‫د پورتني واقعیت په درک کولو سره او د اظهارلیک وړاندې کولو او د مراحلو په طی کولو کې د آسانتیا او روڼتیا‬
‫راوستلو په برخه کې د عوایدو لوی ریاست د اوسنۍ پالیسۍ پر بنسټ‪ ،‬اړتیا لیدل کیږي چې مالیه ورکوونکي ته د سپینو‬
‫اظهارلیکونو ویشل‪ ،‬ډکول او وړاندې کول په الندې دریو پړاونو کې ترسره شي‪.‬‬

‫‪ .1‬د سګټاس سیستم له الرې د سټیکر چاپولو سره یوځای د سپینو اظهارلیکونو ویشل‪:‬‬
‫د مالیاتي اظهارلیکونو د فورمونو (کلنې اظهارلیک‪ ،‬د ربعواره انتفاعي مالیې اظهارلیک او د موضوعي مالیاتو فورمې)‬
‫ترالسه کولوپه موخه د مالیه ورکوونکي د رجوع پر مهال‪ ،‬د خدمتونو وړاندې کولو څانګه باید سپین اظهارلیک له ټولو‬
‫ضمیمه پاڼو سره یوځای د سټیکر په لګولو سره چمتو‪ ،‬مالیه ورکوونکي ته یې توزیع او پرله پسې شمیره یې په سیستم او د‬
‫ثبت په کتاب ورسوی‪ .‬همدا راز مالیه ورکوونکی کوالی شي مالیاتي اظهارلیکونه د مالیې وزارت له ویبپاڼې څخه ترالسه‬
‫او ورڅخه ګټه واخلی‪.‬‬

‫‪ .2‬مالیه ورکوونکي لخوا اظهارلیک ډکول او بانک ته د مالیاتو ورکړه‪:‬‬

‫مالیه ورکوونکی مکلف دی چې د قانون د حکمونو سره سم ‪ ،‬په قانون کې د یادو شوو محاسباتي الرو په رعایتولو سره او د‬
‫ځاني ارزونې د روحیې پر بنسټ مالیاتی اظهارلیک د شته اعدادو او ارقامو له مخې ډک او د اظهارلیک پر مخ سنجش شوې‬
‫د ورکړې وړ مالیه اړوند بانکي حساب ته چې د مالیاتي ادارې لخوا معرفي شوې د نظر وړ بانک کې تحویل او وروسته‬
‫اظهارلیک او د تحویلۍ سند په ټاکل شوي قانوني موده کې اړوندې مالیاتي ادارې ته وړاندې کړي‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫په همدې توګه مالیه ورکوونکي کوالی شي خپله مالیه د بانک له الرې مالیاتي حساب ته چې د مالیاتي ادارې لخوا معرفي‬
‫شوې‪ ،‬ولیږدوي‪.‬‬

‫‪ .3‬د مالیاتي ادارې د خدمتونو وړاندې کولو څانګی یا آرشیف ته د مالیاتي اظهارلیک وړاندې کول او تسلیمي ترالسه کول‪:‬‬

‫پس له دې چې مالیه ورکوونکی د اظهارلیک له مخې د ورکړې وړ مالیه اړوند بانک کې تحویل کړي‪ ،‬دقانون د حکمونو‬
‫سره سم مکلف دی چې مالیاتي اظهارلیک د تحویلۍ له سند سره یوځای په ټاکل شوی موده کې اړوندې مالیاتي ادارې ته‬
‫وړاندې کړي‪ .‬د خدمتونو وړاندې کولو د میز مسؤل یا د آرشیف مسؤل کارکوونکی اظهارلیک تسلیموي او مالیه ورکوونکي‬
‫ته د اظهارلیک سپارلو تصدیق ورکوي‪.‬‬
‫د اظهارلیک توزیع کول‪ ،‬ډکول او وړاندې کول په الندیني ډایاګرام کې ښودل شوي دي‪:‬‬

‫‪ .۱‬له ټولو فورمو او ضمیمو سره اظهارلیک توزیع‬

‫کول‪ ،‬د سیستم له الرې د خدمتونو وړاندې کولو په‬
‫څانګه کی د سټیکر لګول‬
‫اړین وخت‪ :‬په یوه ساعت کې‬
‫‪ 1.1‬له ویب پاڼې څخه اظهارلیک ترالسه کول‬

‫‪ .۲‬د مالیه ورکوونکي لخوا د اظهارلیک‬

‫‪ .۳‬د خدمتونو وړاندې کولو برخې یا آرشیف ته‬
‫اظهارلیک وړاندې کول او مالیه ورکوونکي ته د‬
‫اظهارلیک د وړاندې کولو تصدیق ورکول‬
‫اړین وخت‪ :‬په یو ساعت کې‬
‫ډکول او اړوند بانک ته مالیه تحویلول‬
‫اړین وخت‪ :‬د مالیې پورې تړاو لري‬
‫‪ 2.1‬د بانک له الرې لیږد ( ‪Wire‬‬
‫)‪transfer‬‬

‫‪ .II‬د مالیه ورکوونکي د دوسیې د داخلي پړاوونو طی کول‪:‬‬

‫اړوندې مالیاتي ادارې ته د مالیه ورکوونکي لخوا د مالیاتي اظهارلیکونو او فورمو وړاندې کولو څخه وروسته اړینه ده چې‬
‫یاد سندونه په یوه ټاکلې موده کې خپل پړاوونه طی کړی‪.‬‬
‫د خدمتونو وړاندې کولو له برخې څخه نورو برخو ته د دوسیې لیږدول‪ ،‬د جواز د نوي کولو د تصدیق مکتوب صادرول او‬
‫بررسۍ ته د دوسیې لیږدول (د اړتیا په صورت کې) د ټاکلې مودې سره یوځای الندې پړاوونه په بر کې نیسي‪.‬‬
‫‪ .1‬د ابتدایی موندنو په موخه ) اړوندې برخې (‪( Case manager‬ته د دوسیې لیږد‪:‬‬
‫تر دې وروسته چې مالیاتي اظهارلیکونه ډک او له تحویلۍ څخه وروسته د خدمتونو وړاندې کولو برخې ته وړاندې شو‪ ،‬د‬
‫خدمتونو وړاندې کولو برخه دغه اظهارلیکونه ترتیب او د هماغه ورځې په پای کې چې اظهارلیک پکې وړاندې شوی یا په‬
‫زیات ډول تر بلې ورځې پورې د دوسیو اړوند مسؤلې برخې ته د ارزونې او لومړنیو موندنو په موخه لیږدوي‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫اړونده برخه مالیاتي اظهارلیکونه له ټولو ضمیموي سندونو سره یوځای ارزوي او خپلې لمړنۍ موندنې وړاندې کوي‪ .‬که‬
‫چیرې اظهارلیک او ضمیموي اسناد کوم نواقص یا نیمګړتیاوې ولري په دې صورت کې مالیه ورکوونکي ته خبر ورکول‬
‫کیږي ترڅو ژر تر ژره د نواقصو په لیری کولو او د نیمګړتیاوو په بشپړولو کی اقدام وکړي‪.‬‬
‫که چیرې لومړنې موندنې په اظهارلیک کې وړاندې شوې مالیاتو سره چې پخپله د مالیه ورکوونکي لخوا محاسبه شوې دی‬
‫توپیر ولري‪ ،‬د مالیې ټاکلو تعدیل شوې یاداښت مالیه ورکوونکي ته د مالیې د ورکړې په موخه صادر یږي او اړوند بانکې‬
‫حساب ته د مالیې د تحویلولو سند ترالسه کولو څخه وروسته د مالیه ورکونکي دوسیه د خطر ارزونې کمیټې ته معرفي او‬
‫راجع کیږي او همدا راز د جواز د نوي کولو مکتوب هم مالیه ورکوونکي ته صادر کیږي‪ .‬په دې برخه کې د سندونو ارزونه‬
‫او لومړنۍ موندنې باید د لسو ورځو مودې په ترڅ کې بشپړ شي‪.‬‬

‫‪ .2‬د خطر د تحلیل کمیټې ته د دوسیې لیږد‪:‬‬

‫کله چې د مالیه ورکوونکي دوسیه د خطر د تحلیل کمیټې ته ولیږدول شي کمیټه د کاري پالن مطابق او ځانګړې اجنډا سره‬
‫سمه جوړیږي او د اړوند طرزالعملونو مطابق د مالیه ورکوونکي اسناد ارزوي‪ .‬که چیرې اړتیا وي کمیټه دوسیه بررسۍ ته‬
‫معرفي کوي که نه دوسیه بیرته اړوندې برخې ته مسترد او ساتل کیږي‪ .‬د یادونې وړ ده چې د خطر د تحلیل په کمیټه کې د‬
‫دوسیې د پړاوونو د طې (طی مراحل) کولو پرمهال‪ ،‬دوسیه بررسۍ ته راجع کولو په وخت کې او کله چې دوسیه د بررسۍ‬
‫الندې وي که چیرې مالیه ورکوونکی ته کومه ځانګړی مالیه ټاکل شوي وی او مالیه ورکوونکي ته یې په اړه خبر نه وي‬
‫ورکول شوی د جواز د نوي کیدو مانع نشي کیدای‪.‬‬

‫‪ .3‬بررسۍ ته د مالیه ورکوونکي دوسیه لیږدول‪:‬‬

‫پس له دې چې د خطر د تحلیل په کمیټه کې د مالیه ورکوونکي د دوسیې ارزونه بشپړه شي د کمیټې د پریکړې پر اساس د‬
‫مالیه ورکوونکي دوسیه د مالیاتي ادارې د بررسۍ برخې ته راجع کیږي‪ .‬د بررسۍ میکانیزم او نور اجراات د بررسۍ په‬
‫تعلیماتنامه کې توضیح شوي او د هغه سره سم اجراات تر سره کیږي او که په پای کې د بررسۍ له امله د تحصیل وړ مالیه‬
‫رامنځته شي د قانون د حکمونو مطابق د مالیې د ټاکلو تعدیل شوې یادښت مالیه ورکوونکي ته د مالیې ورکولو په موخه‬
‫صادریږی او یو نقل یې د مالیې د محاسبې او تحصیل برخې ته ورکول کیږي‪ .‬د بررسۍ له بشپړیدو څخه وروسته دوسیه‬
‫اړوندې برخې ته د ساتنې په موخه بیرته لیږدول کیږي‪.‬‬

‫د دوسیې د پړاوونو طې کول (طی مراحل) لکه څنګه چی پورته توضیح شو په الندی ډیاګرام کی هم ښودل شویدی‪.‬‬

‫‪ .2‬د خطر تحلیلولو د‬ ‫‪ 1‬د دوسیې‬

‫د خطر د تحلیل کمیټې ته راجع‬ ‫اړوندی څانګی ته د‬
‫شاخصونو پر اساس‬ ‫ارزونه او‬ ‫دوسیې ارجاع‬
‫کول‬
‫دوسیه ارزیابي کول‬ ‫لومړنې موندنې‬
‫که چیرې په اظهارلیک کې‬ ‫وړاندې کول‬
‫که چیرې په اظهارلیک کې‬
‫درج شوې مبلغ د لومړۍ‬
‫بررسۍ ته اړتیا نشته‬ ‫درج شوې مبلغ د لومړۍ‬
‫موندنو له مبلغ سره توپیر‬
‫موندنو له مبلغ سره توپیر‬
‫ولري‬
‫ولري‬
‫اړوندې برخې ته‬
‫د مالیې د ټاکلو‬ ‫د جواز د نوی کیدو‬
‫بیرته مستند او ساتل‬
‫تعدیل شوی یادښت‬ ‫مکتوب صادریږی‬
‫کیږي‬
‫صادریږی‬
‫د خطر د تحلیل د کمیټې د ارزونی پر اساس‬
‫دوسیه بررسۍ ته معرفی کیږی‬

‫‪ .3‬د بررسۍ آمریت د تعلیماتنامې د الرښود مطابق‬

‫دوسیه بررسي او د قانون د حکمونو مطابق اجراات‬
‫کوي‬

‫‪3‬‬
 ‫دغه طرزالعمل د منظورۍ له نیټې څخه نافذ او ټولې مالیاتي ادارې یې پر تطبیق باندې مکلفې دي‪.‬‬

‫دعوایدو لوی رئیس‬ ‫د عوایدو د حقوقي خدمتونو او پالیسۍ رئیس‬ ‫د عوایدو د پالیسۍ د طرح او تحلیل آمر‬

‫وکتل شو‬
‫منظور دی‬

‫د عوایدو او ګمرکونو معین‬

‫‪4‬‬