‫به نامی که جان جهان ست و جانان ما‬

‫تاریخ نمایش در ایران‬

‫مباحث گذشته‪:‬‬

‫شرح مباحث درس‪ -1:‬نمایش در ایران باستان‪ -2،‬نمایش پس از اسالم ‪ -3،‬شیوه های شاخص نمایش های‬
‫سنتی[ نقالی‪ ،‬نمایش های شادی آور سنتی ‪ :‬نمایش های عروسکی وتخت حوضی(تقلید) و شبیه خوانی(تعزیه)]‬
‫‪ -4 ،‬تئاتر درایران( از دوره ناصری تا پایان دوره پهلوی) ‪.‬‬

‫نمایش در ایران باستان ‪:‬‬

‫‪ -‬اندیشه و ساختار اجتماعی در ایران باستان‪ :‬چرا پدیده ای چون تئاتریونان درتمدن ایران شکل نگرفت؟‬

‫‪ -‬نمود های ذوق نمایشی ایرانیان در آئین ها و سنت های باستانی‪:‬‬

‫شمشیر برای مراسم آیینی‪ -‬نمایشی مهری‬

 ‫قربانی گاو مقدس توسط میترا‬

‫آئین های سوگ و سور‪:‬‬

‫سوگ سیاووش ‪ ،‬مغ کشی ‪ ،‬کراسوس بازی‬

‫میر نوروزی ‪ ،‬کوسه برنشین ‪ ،‬کوسه گردی ها ‪ ،‬عروس گله( عروس غوله ‪ ،‬پیربابو )‬

‫‪ -‬ویژگی مشترک آئین های سوگ وسور باستانی ‪ :‬دسته روی‪ ،‬شبیه سازی و نوحه یا سرود (موسیقی)‪.‬‬
‫سوگ سیاوش (دیوار نگاره پنج کنت تاجیکستان)‬
‫‪ -‬رقص و سرگرمی های نمایشی‪ :‬نشانه های موجود دراکتشافات باستانی(جام ارجان و‪)...‬‬

‫تصاویر مربوط به جام ارجان (سده هفتم وهشتم پیش از میالد)‬

 ‫‪ -‬نقل و قصه گویی‪ :‬گوسان های پارتی ‪ ،‬خنیاگران ساسانی و قواالن‪.‬‬

‫‪ -‬ظرفیت ها و ویژگی های نمایشی برخی از متون ادبی مکتوب‪ :‬درخت آسوریک ‪ ،‬یادگار زریران‬
‫‪،‬ارداویراف نامه ‪ ،‬کارنامه اردشیر بابکان‪.‬‬

‫‪ -‬قصص وافسانه های به جای مانده از دوران باستان که در دوره اسالمی مکتوب شده اند‪ :‬سمک عیار‪،‬‬
‫ویس ورامین و قصص اساطیری وافسانه های تاریخی اقتباس شده در منظومه های حماسی وعاشقانه دوره‬
‫اسالمی ( شاهنامه‪ ،‬هفت پیکر‪ ،‬خسرو وشیرین و‪).....‬‬
‫نشانه هایی از تئاتر یونان ‪ :‬نشانه هایی از حضور بازیگران وتماشاخانه های یونانی در دوران اسکندر مقدونی‬
‫وسلوکیان ‪ /‬اشکانیان‪ :‬یونانی دوستی‬

‫نقش برجسته سیماچه تئاتر یونانی در کاخ اشکانی‬

 ‫‪ -‬آئین های باران خواهی ‪ :‬چمچه گلین‪ ،‬چمچه خاتون‪ ،‬بوکه ی بارانه و‪....‬‬

‫‪ -‬پیک های نوروزی ‪ :‬حاجی فیروز‪ ،‬نوروز نوسال ‪ ،‬نوروزی خوانی‪ ،‬تکم گردانی و‪...‬‬

‫برخی ازمنابع‪:‬‬

‫نمایش درایران ‪ ،‬بهرام بیضایی تهران ‪:‬روشنگران ومطالعات زنان‪ ،‬چاپ دوم ‪ ( .1331‬بخش های مقدمات و‬
‫نمایش های پیش از اسالم )‬

‫ریشه های نمایش در آیین های ایران باستان‪ ،‬محمدعلی رحیمی وآرمین رهبین تهران‪ :‬اهورا‪.1333 ،‬‬

‫قهرمانان بادپا درقصه ها ونمایشهای ایرانی‪ ،‬خجسته کیا‪ ،‬تهران‪ :‬مرکز‪.1331 ،‬‬