Filipino sa Piling

Larangan
(AKADEMIK)

Mapanuring Pagsulat at Tekstong

Akademiko

Layunin

Pagkatapos ng araling ito, inaasahang maisasagawa ng mga

mag-aaral ang sumusunod:

1. Makilala ang pagkakaiba ng pagiging kritikal at

analitikal;
2. Maisa-isa ang katangian ng mapanuring pagsulat;
3. Matukoy ang estruktura at proseso ng
mapanuring pagsulat; at

4. Maisa-isa ang katangian ng mapanuring

manunulat.

Kakailanganin sa mapanuring pagsulat ang isang

mapanuring pag-iisip.

Mapanuring Pagsulat at Tekstong Akademiko

Napapaloob sa mapanuring pag-iisip ang pagiging:

a. analitikal
-napaghihiwahiwalay at napaggugrupo ang mga
ideya sa loob ng teksto upang maunawaan at gawan ng
ebalwasyon
 b. kritikal
-naiuugnay ang mga ideya sa iba’t ibang reyalidad sa labas ng
teksto at nagagawan ng pagsusuri ang nabubuong mga relasyon
kaugnay rito

Ilang Katangian ng Mapanuring

Pagsulat

1. Layunin – Karaniwang
pagpapaunlad o paghamon ito sa mga
konsepto o katuwiran.

2. Tono – Impersonal ito, hindi parang nakikipag usap

lang. Hindi rin ito emosyonal.

3. Batayan ng datos – Pananaliksik at kaalamang

masusing sinuri upang patunayan ang batayan ng
katuwiran dito.
Ilang Katangian ng
Mapanuring Pagsulat

* Obhetibo ang posisyon – Batay ito sa pananaliksik.

Iniiwasan dito ang anumang pagkiling. Makikita ang
pagka-obhetibo sa paksa, organisasyon, at mga detalye.

* Katotohanan vs. Opinyon –

Katotohanan- Kailangan ang pruweba o

ebidensiyang mapagkakatiwalaan o talagang
nangyari, hindi haka-haka o gawa-gawa lamang
Opinyon – batay sa sariling damdamin,
karanasan, at paniniwala.
 Ilang Katangian ng
Mapanuring Pagsulat

4. Balangkas ng Kaisipan (Framework) o Perspektiba

-Ito ang piniling ideya o kaisipan na gustong

patunayan ng sumulat.

-Binibigyang pagkakataon dito ng sumulat na ipokus ang

atensiyon ng mambabasa sa ispesipikong direksiyon o
anggulo hanggang sa umabot sa kongklusyon.

-Ginagamit ng sumulat ang mga datos at

konsepto upang paunlarin ang argumento.

Ilang Katangian ng
Mapanuring Pagsulat

5. Perspektiba – Nagbibigay ng bagong

perspektiba o solusyon sa umiiral na
problema.

6. Target na mambabasa – Kritikal, mapanuri, may

kaalaman din sa paksa, kaya naman mga akademiko o
propesyonal ang target nito. Tinatawag silang mga
kadiskursong komunidad.
 Estruktura at Proseso ng Mapanuring
Pagsulat
1. Introduksiyon

- Ito ang pinakatesis o pokus ng pag-aaral o paksa

- nalilinaw ang nais patunayan sa

pamamagitan ng paksang pangungusap o tesis na
pangungusap

-napakikitid ang isang malawak na paksa.

Estruktura at Proseso ng Mapanuring

Pagsulat
Mahalagang puntos sa pagsulat ng
introduksyon:

a. Pagpapatunay bilang pokus o tesis ng pag aaral

1) Fact o Depinisyon
“Ang global warming ay
penomenong pang-Asya.”
2) Sanhi at Bunga
“Ang popularidad ng SUV ay
nagpalala sa polusyon sa bansa.” 3) Halaga
“Mahalagang kasangkapan sa
pagkatuto ang unang wika ng bata.” 4)
Solusyon at Patakaran
“Sa halip na K to 12, ang
kahirapan muna ang dapat
 pagkaabalahan ng gobyerno.”

b. Paksang Pangungusap - Ang pagkakaroon ng

malakas na paksang pangungusap o tesis na
pangungusap ang magpapalakas din ng mga
argumento at batayan o datos.

Maliban sa tesis na pangungusap na

naglalahad ng suliranin o problema, mahalaga ring ilahad
nito ang layunin, rasyonal o kahalagahan ng paksa, at
pamamaraan at datos na ginamit bilang overview.

Estruktura at Proseso
ng Mapanuring
Pagsulat
c. Atensiyon sa Simula - Upang makuha ang atensiyon ng
mambabasa, magkaroon din ng estratehiya kung paano
sisimulan ang introduksiyon.

1) Tanong
“Bakit kailangang ipagpatuloy
ang pag-aaral ng Filipino sa kolehiyo sa
ilalim ng Programang K to 12?”

2) Impormasyon, Pigura
“Pinatunayan ng estadistika ng
NEDA na 13 sa 17 rehiyon sa buong
bansa ang nakaranas ng kabawasan ng
kahirapan noong 2012 kompara sa
2009. Pinakamataas dito ang
CARAGA na bumaba ng 14.2
porsiyento ang naranasang kahirapan.
(Neda.gov.ph)”
 3) Depinisyon
“Ang terminong malinaw na
ikinakabit sa pagkalalaki ay ang
machismo (mula sa Espanyol, ginagamit upang
bawasan ang pangangailangang ipagyabang ang pagkalalaki), na
karaniwang umiiral sa mga bansang Latino-Amerikano, lalo
na sa Mexico. – Salin, Geert Hofstede, Culturés
Consequences, 2001, p. 309”

“Di gaya ng istorya sa bibliya

ng

4) Sipi
mga Ebreo kung saan ang lalaki ang unang nilikha kaysa sa
babae, at ang babae ay nilikha mula sa kaniyang tadyang, na
naglalahad ng kultural na pagkiling sa dominansya ng lalaki, sa
mito ng subanen, ang babae at lalaki ay galing sa
iisang pigurang putik, hinati sa dalawa, at
magkapareho sa simula pa. – Salin, Florentino
Hornedo, “Pagmamahal
and Pagmumura,” Essays. 1997”

2. Katawan

a. Sa bahaging ito pinauunlad at nagsusulat ng mga talata.

Mahalaga rito ang tuloy-tuloy, organisado, maayos, at makinis na
daloy ng ideya kung saan:

1) Ang unang pangungusap na talata ay kaugnay

ng naunang talata.
 2) Ang mga sumusuportang ideya ay
magkakasama sa loob ng talata.

Pagsulat
b. Malinaw at lohikal na talata upang suportahan ang tesis.

c. Kaayusan ng talata – Maaaring batay ito sa

kronolohikal na ayos, kahalagahan ng ideya, hakbang-
hakbang, o serye.

d. Pagpapaunlad ng talata – Maliban sa malakas na argumentong

magpapatunay sa isinasaad ng talata ang ebidensiya batay sa
pananaliksik.

Estruktura at Proseso ng Mapanuring

Pagsulat
1) Ebidensiya – May dalawang uri ang ebidensiya: pangunahin at
di-pangunahin.

* Pangunahin – interbyu, karanasan, sarbey, anekdota,

eksperimento.
* Di-pangunahin – mga teksto, libro, artikulo,
pahayagan, website.

– Mahalaga ring ang ebidensiya ay

mapagkakatiwalaan, may katotohanan, at wasto.
2) Argumento – Ito ang magpapaliwanag kung bakit sumusuporta
ang datos sa gustong patunayan o tesis.
3) Pagbubuo – Ilang elemento sa pagbubuo ng talata ang
dapat bigyang-diin gaya ng:
*Pagsisimula ng bagong talata
*Mga transisyon sa bawat talata
at sa loob ng talata
 *Haba ng talata

e. Pagbuo ng Pangungusap

1. Iba-ibahin ang uri at anyo ng pangungusap upang

bigyang-tuon ang ideya at hindi maging kabagot-bagot ang
pagbasa sa sinulat na akda.

2. Paggamit ng iba’t ibang uri ng

pangungusap (payak, tambalan, hugnayan, at iba pa).
f. Paggamit ng angkop na salita –

Ang mga salitang ginagamit sa akademiko at

mapanuring teksto ay sumusunod sa ilang pamantayan at
panuntunan gaya ng sumusunod: 1. Lebel ng pormalidad
2. Pormal kaya hindi pinapaikli o
dinadaglat ang mga salita.
3. Hindi nakasasakit sa o nirerespeto ang kalagayan ng kapuwa
gaya ng lahi, bayan, bansa, pisikal na kalagayan, kultura,
relihiyon, kasarian, trabaho, pinag-aralan, pamilya, at iba pa.

4. Gumagamit ng mga salitang maiintindihan ng

mambabasa, hindi ng isang partikular na grupo lamang.

5. Umiiwas sa yupemismo o pailalim na

gamit ng salita upang itago ang katotohanan.

Konklusyon
 - Ito ang huling bahagi ng teksto na
isinasagawa sa pamamagitan ng pagbubuod, pagrebyu ng mga
tinalakay, paghahawig (paraphrase), o kaya’y paghamon,
pagmungkahi, o resolusyon.
Mula sa mapanuring pag-iisip nabubuo ang isang mapanuring
manunulat na nagtatalay ng sumusunod na katangian:

1. Aktibong nag-iisip kaugnay ng kahalagahan at kabuluhan ng

sinulat sa kaniyang buhay, pamilya, komunidad, kapuwa, lipunan,
bansa, at daigdig batay sa dati niyang kaalaman at karanasan.

Mapanuring Pag-iisip,
Mapanuring
Manunulat

2. Gumagamit ng datos o batayan na pahayag o katuwiran na

mapagkakatiwalaan at hindi ayon sa haka-haka o pamamalagay
lamang.

3. Nagtatanong kaugnay ng mga sitwasyon mula sa pag analisa ng

mga datos, ebalwasyon nito, pagbubuod, at pag uugnay nito sa
paksa.

4. Malayang nag-iisip nang hindi hinahayaang

maimpluwensiyahan ng iba’t ibang salik at datos.
5. Sinusuri ang mga sitwasyon mula sa iba’t ibang lente o
perspektiba at hindi lamang sa iisang takbo ng isip.

6. Sinusuportahan ang iba’t ibang perspektiba ng katuwiran at

ebidensiya.

7. Tinatalakay ang mga ideya sa paraang organisado,

malinaw, at masusi.
8. Nirerespeto ang kalagayan ng kapuwa kaugnay ng pisikal,
sikolohikal, mental, pangkasarian, kinabibilangang lahi, uri, grupo
at etnisidad nito sa pamamagitan ng maingat na paggamit ng wika.