Good morning and greetings of peace to everyone.

Bago po ako magsimula nais ko po munang batiin ng

malugod ang ating mga bisita, mga guro, at mga magulang ng mga mag-aaral na magtatapos sa taong
ito.

At first, when Sir Cesar approached me inviting to be the guest speaker, I was truly hesistant kasi sino
nga ba ako para magbahagi ng inspirasyon sa mga kabataan knowing na naghihikahos lang kami sa
buhay.

Visitors, friends, teachers pls allow me to speak in Cebuano, Filipino and English as a medium of
communication

If my memory serves my right, the most painful yet inspiring statement that I have had heard noon ay
"MAKAHUMAN BA KAHA NA NGA POBRE RAMAN NA SILA, MASAYANG RANA ILA GIGASTO" this
negative statement, I turned it as my motivation to achieve my dreams in life.

I will tell a short story of how I became a teacher and the struggles na naranasan ko noong nag-aaral pa
ako. I pursue my Grade 1 and 2 here in Hiluctogan Elementary School at malinaw pa sa aking ala-ala na
yung baon po namin dati ay 2-3 dalawa hanggang limang peso lamang. Palit lang mi ug tag dos nga puto
unya ice tunga tu gaon namo solve na among snack pero kung wala gyud mooli nalang mi sa balay
maghukad ug dukot pero kung dato dato aw swerti na ug lami na ang kaon ug naay asukal sabawan ug
ininit nga tubig. Those were the days that I can say that life was hard but at the same time easy kay dili
man mi kamao mag inarte sa una.

When I set my foot into High School year 2008 in Polahongon National High School nakaingon gyud ko
nga pobreha gyud d.i namo no? What made me think that way? Kasi pupunta po kami ng paaralan na
naka tsinelas lang, every morning nagdadasal na Lord untag naay mupalit ug utan para naa koy baon, ug
naay sud an inig ka buntag magbawon most of the time "UYAP" usahay buwad kung maka arang arang
ang ginikanan. In fact I could still remember when we bought "HALO-HALO" (chichirya) na ginawa
naming ulam para mairaos ang aming tanghalian (name some classmates na umattend) salamat sa
tigpipisong chichirya noon na bumubuhay sa aming sa tuwing tanghalian. Another vivid scenario when I
was in High School ay noong kumakain kami kasama ko sina Mary Grace Puda at Renzy Ortega, akmang
bubuksan namin ang aming mga baunan ay naglaro muna kami ng GUESSING GAME, kung ano ang ulam
nami sa tanghalian na iyon. Renzy gave us a clue sa ulam nya, sabi niya "ITO AY PUTING BAHAY NA
WALANG PINTUAN" and ITLOG, FRIED EGG yung ulam niya samantalang yung saakin ay HIPON at kay
Mary Grace ay PINIRITONG TUYO. Out of nowhere may lumabas na thoughts sa isipan ko, I told Grace
"lamia sa iyang sud an pirmi no? Samantalang kita katagsa ra makasuwa ug ing ana pero sige lang
importante naka eskwela ta no? And she nod. The struggle that I/we encounter the most in High School
ay yung salitang "GOOD FOR" siguro pamilyar kayong lahat dahil uso ito noong kapanahunan namin.
Taniel, pag good for sa ngadto ka Tatay Opok nimo ug bugas aron naa kay mabaon ugma. This is the line
of my Tatay that I could not forget and will never forget for the rest of my life. Uwaw baya mangutang
no? Pero salamat kay naa koy kauban para dili ko mauwaw kay parehas man mi duha maoy sugoon sa
amo ginikanan mangutang, Imagine mo baktas ka ug 3km? Para dili mi mauwaw makit an nga naglukdo
ug bugas nga inutang ari mi muagi sa suba, plus na nato ang kakulba ug naa mi makasugat nga dili namo
kaila.

Of all the hardships that I have been through, nga matog mag hunahuna ug naka eskwela ba inig ka
ugma, nga magbawon ug hipon, bulad or worst chichirya para lang makapaniudto it does not stop nor
discouraged me to pursue my education. Amidst those struggle I am still blisfful for I finished my high
school as an academic achiever. Dili saktong rason nga pobre ka dili ka makahuman, dili saktong rason
ka nga pobre ka dili na kaya nimo kaya makakuha ug maanindot nga grado.

After graduating in High School, hindi ako nakapagpatuloy sa Kolehiyo sapagkat hindi talaga kaya ng
mga magulang ko lalo na't malaki raw ang gastusin sa kolehiyo. Everytime I saw my classmates in High
School, Jahna and Alda passedby wearing their uniform, it pains me alot, nasuya ko kay gusto sad nako
makasul-ot ug samang uniporme nga gisul-ot nila kay lagi ambisyoso ko nga pagkatawo gusto ko
makahuman.

When I was in Tacloban City working as a service crew in Pinutos Express (Robinson Palo) tried my luck.
I was with Renie Cruz that time. Gigising ng madaling araw para libre yung umagahan at sasakyan pero
may kapalit na extrang trabaho at uuwi ng lagpas sa oras na hindi alintana at ininda ang oras. I was
slapped by the reality na yun pala ang totoong hamon ng buhay, ang magtrabaho. One night I received a
message from my Brother asking how am I doing, and I responded "D.a gikapoy nya murag gibarikos na
ug tumindog, kidding aside pero a tear flow dahil ang sarap pala na may nangangamusta no sa panahong
pagod ka" his response changed my life, he said "Uli ngadto dong, bantayi sa ug pila kabulan imo
umangkon kay pa eskwelahon ka namo kaya man siguro namo tabang tabangan mag-igsoon" while I
read that message from my brother humaguhol po ako sa iyak. "TABANGAN" that word moved my heart
and thanked God that I have siblings who are kind-hearted and willing to help kahit may sariling ng
pamilya.

My life in college was a roller coaster ride, nahihirapan pero lumalaban. In fact, I almost gave up but
thank God I was saved by His grace. I could have imagine kung papaano ko nabayaran ang napakaraming
bayarin but then again I thank God kasi nandiyan sya. Everytime may Birthday Celebration mga kaklase
ko o di kaya mga kapatid nila, they invited me as their EMCEE. Imagine ilang oras lang sa gabee may 500
pesos ka na busog ka pa kaya naranasan ko din po ang maging estudyante sa umaga at nagtatrabaho sa
gabe (Minsan lang naman). Graduating in college is the biggest flex in my life bonus nalang po yung mga
maliliit na achievements ko.

Right after I finished my degree, well to be specific wala gyud ko nakapaso sa graduation kay kani laging
pobre ra, kanang ginaingon nila nga MOPASA KA KAUBAN IMO GINIKANAN MOKUHA SA IMO DIPLOMA,
wala ko ka experience ana but I am still grateful dahil natapos ko lahat ng subjects ko and finally dahan
dahan ko nang maabot mga pangarap ko. I took my Licensure Examination for Teacher September 2021
and passed at first attempt.
 "Nay, Tay I made It! Nakapasar ko! Nihilak ko sa kalipay kay wala ko gipasagdan sa Ginoo iya gidungog
ang among pag-ampo. Tinood gyud ila giingon nga "LIHOK TAWO KAY TABANGAN TAKA", I showed God
that I am persevere to finish my degree and thus he helped me.

Month of May year 2022, I applied in Notre Dame of Abuyog Incorporation, a private Catholic School in
abuyog leyte and still blessed kasi na hired po ako agad. Ngayon, I am very proud of my little
achievements in life, I am now a teacher in Notre Dame of Abuyog teaching Grade 8, 11 and 12. I am
also a School Publication Adviser and recently joined Area School's Press Conference in Mac Arthur Leyte
and won various awards as a coach.

Ladies and Gentelemen who would have thought na yung batang nangangarap noon ay ganap na guro
na ngayon, who would have thought na ang batang umuulam ng checherya noon ay nagtuturo na sa
prestihiyosong paaralan ngayon, who would have thougth na yung batang nanguguntang noon ay
nakakatulong na ng paunti-inti ngayon. And who would have thought na yung batang naglalakad ng 3km
pauwi galing paaralan ay may sariling menamaneho na ngayon.

My dear parents, why am I sharing these story noong nangangarap pa lang ako? Gusto ko pong
ipabatid na hindi hadlang ang kahirapan para makapagtapos tayo ng pag-aaral hanggat may taong
naniniwala sa atin. Kaya sa ating mga magulang at mga kapatid na nakikinig ngayon, I am encouraging
you to please support your child or siblings na nangangarap dahil yung mga pangarap nila ay hindi lang
para sa kanila kundi para sa pamilya. My achievements are not only for me kundi para din sa pamilya ko.
Gusto ko po na ako yung simula ng mga propesyonal sa pamilya namin dahil ayaw kong maranasan ng
mga pamangkin ko ang kahirapang aking naranasan noong nag aaral pa lang ako. Minsan kahit gaano
kaliit ang ating itinutulong ay malaking bagay na ito sa kanila upang ibsan ang napakaraming problemang
kinakaharap nila. Kaya't wag kang mag atubiling tumulong dahil baka sa susunod na panahon ikaw
naman ang tutulungan ng taong tinulungan mo. Sabi nga nila na ang permanenteng bagay dito sa
mundo ay ang PAGBABAGO.

To the completers,as you move on to the next chapter of your lives, I encourage you to always look
back and remember who have had helped you. I encourage you to remember all the lessons you have
learned from your beloved teachers in this institution. Remember the moments of triumph, as well as
thr moments of defeats. All of these triumph and defeats have shaped you into the incredible
individuals.

So what does the future holds for you? That is for you to decide whether susugal ka sa laban ng buhay
o susuko nalang at maging talunan. On your way to success it wont always be easy as there are
countless obstacles you are going to face and there come a time for a moments of doubts na sasabihin
mo sa sarili mo na "Kapoy naman, moondang nalang ko" but have you noticed na pagkatapos ng ulan ay
may bahaghari, pagkatapos ng luha ay may saya. What does these mean? Ibig pong sabihin po nito na
bago natin makamtan ang TAGUMAPAY ay dadaan muna tayo sa mga mahirap at matinding pagsubok.
And in the end it will always WORTH IT. As Aristotle once said, the roots of education is bitter but the
fruit is sweet.
 As you go out into the world, I encourage you to be kind, be curious, and be open-minded. Listen to
others, learn from them, and respect individual differences. Embrace new experiences, take risks, and
never stop learning. Most importantly, never ever give up in your dreams.

Before I end this speech, I would like to request the completers and I would like you also to repeat the
words that I am about to utter. Look at your teachers in the eyes and say "Maam/Sir Salamat sa
pagbakana, salamat sa pagtudlo, mabuhay kayo butihing guro" . Now I want you to approach your
mama/papa hug them and say Ma, Wala ko diri kung wala ka, daghang salamat kaayo.

Congratulations again Completers. You have accomplished something truly amazing and the world is
waiting for you. So go out therr and make it a better place.