‫لباس سومر و ماد‬

‫ساجده هوشمند (لباس زنان)‬ ‫گرد اورندگان‪:‬‬

‫زهرا گلچین (لباس مردان)‬
‫سما فرزین فر ( زیوراالت‪)۰۰۰‬‬
‫تاریخ ‪۱۴۰۱ ۱۲ ۱۸:‬‬
‫سرکار خانم محمدی‬
‫تاریخ پوشاک ایران‬
‫سومریان و ماد ها‬
 ‫نزدیک کرمانشاه امروزی(سومریان)‬
‫پیرامون سال ‪ ۸۰۰۰‬پ‪.‬م مردم گنج دره و تپه اسیاب •‬
‫تپه اسیاب‬ ‫گنج دره‬
‫سومریان‬
‫پیرامون سال ‪ 8000‬پ‪.‬م‪ ، .‬مردم "گنج دره" و "تپه آسیاب" (هردو در‬
‫نزدیکی خاور شهر امروزی کرمانشاه) ‪.،‬‬
‫آب و هوای کوهستان ‪ ،‬زیستگاه نیاکان سومریان بسیار سرد بوده است و‬
‫آنها میتوانسته اند برای پوشش خود از پوست پشمدار جانوران بهره برند ؛‬
‫ولی با پاگذاریشان (ورودشان) به میاندورود "دجله فرات" پوشیدن جامهء‬
‫کتانی بسیار بایدی (واجب) شد ‪ ،‬چون آب و هوای این سرزمین بسیار گرم‬
‫بود ‪.‬‬
‫پارچه کتانی و ‪۰۰۰‬‬
‫دامن شرابه دار‬
‫لباس مختلف مردان(‪( kaunakes‬‬
‫پیدایش لباس استین دار‬
‫‪Gown‬‬
‫دستیابی سومریان به شیوة جدیدی از تهیة پوست‪ ،‬این امکان رابرای آنها‬
‫فراهم آورد که به شکل دیگری از پوشش – که بیشتر شبیه یک لباس‬
‫می )‪gown‬بود‪ -‬دست پیدا کنند‪ .‬به این لباس‪ ،‬اصطالحا ً لباس بلند‬
‫گویند‪۰‬‬
 ‫مادها‬
‫• پوشاک و مد ایران در دوره ماد شامل کاله‪،‬پیراهن‪،‬شلوار‪،‬کفش‪،‬کمربند‪،‬جبه و شنل بوده‬
‫است‪.‬‬
‫ایرانیها پیراهن چیندار خاور نزدیک را پذیرفته و آن را اصالح کردند و به آن‬
‫سربند و کاله شیاردار بلندی که احتماالً از سربند پَردار آشوری اقتباس شده بود‪ ،‬افزودند‪.‬‬
‫از این رو گاهی اوقات پژوهشگران این سبک را «جامهٔ پارسی» و لباس برگرفته از‬
‫آسیای میانه را «جام ٔه مادی» مینامند‪ .‬این نامها همیشه دقیق نیستند‪ ،‬با این حال‬
‫هرودوت گواهی میدهد که «پارسیان» برحسب عادت‪ ،‬لباس «مادها» را میپوشیدند‪.‬‬
 ‫کاله‬

‫• چون مادها از اقوام مختلف(مانند سکاها و سغدها و …)بودند لذا سعی میکردند که کاله‬
‫قومی خود را حفظ کنند‪.‬در بررسی های تاریخی از جمله تخت جمشید ‪ ۵‬کاله بازشناخته‬
‫شده است‪:‬‬
 ‫انواع کاله ها‬

‫کاله ساده نمدی با دنبالهای در پشت آن‬ ‫‪.1‬‬

‫کاله گرد نمدی که عالوهبر دنباله پشتسر دارای گوش پوش نیز بوده‬ ‫‪.2‬‬
‫کاله گرد نمدی با دنباله نوکتیز یکسره در پشت و گوش پوش هایی بلندتر(گویند‬ ‫‪.3‬‬
‫مردم سغد این کاله را بر سر میگذاشتند)‬
‫کاله نمدی بیدنباله دارای دو گوشپوش نوک تیز بلند‬ ‫‪.4‬‬
‫کاله بلند نوکتیز دارای دنباله یکسره و بندی متصل به یکی از گوشپوشها برای‬ ‫‪.5‬‬
‫بستن کاله(این کاله را مادپوشانی به یر دارند که به وسیله یک نفر مادی مقرب دربار‬
‫برای معرفی هدایت میشوند‬
‫موقعیت طبقاتی‬

‫کاله نزد ماد گذشته از پوشاندن سر‬

‫وصورت درمقابل سرما و گرما جنبه‬
‫آرایش و نمایشی نیز داشته است ‪ .‬ماد ها‬
‫برای نمایش خصوصیات مذهبی صنفی ‪،‬‬
‫قومی و نژادی خود از کاله استفاده می‬
‫کردند که نماینده موقعیت طبقاتی افرادی‬
‫است که آن را بر سر نهاده اند‪.‬‬
 ‫• پیراهن‪:‬‬

‫• پیراهن مادها بدون چین که در جلوبسته و بدون درز بوده که‬

‫بلندی آنـ به زانو میرسد‪ .‬پیراهن مادی دارای آستین بلندی‬
‫است که با مالیمت از سرشانه به سوی مچ دست تنگ‬
‫شده‪،‬چسبان و اندکی چین دار میشود‪ .‬در نقوش تخت جمشید‬
‫سه نوع یقه در این نوع پیراهن دیده شده است‪:‬‬

‫نوعی گرد است و چال گردن را میپوشاند‪.‬‬ ‫•‬

‫نوعی سه گوش بسیار مالیم و نزدیک به خط مستقیم است‪.‬‬ ‫•‬
‫نوع سوم از سر یک شانه مستقیم به سرشانه دیگر رفته‬ ‫•‬
‫است که این نوع بسیار کمتر دیده شده است‪.‬‬
‫شلوار‬
‫• شلوار‪:‬‬

‫• شلوار مادی‪ ،‬راسته بوده تا مچ پا و روی‬

‫کفش میرسیده‪ ،‬از باال به پایین بهتدریج‬
‫تنگ میشده و در مچ نواری داشته که در‬
‫قسمت جلو گره میخورده و دمپای شلوار را‬
‫جمع میکرده و همچنین نواری به شکل‬
‫رکاب به پایین شلوار دوخته میشده تا از‬
‫باال رفتن ساق آن جلوگیری کند‪.‬‬
‫شلوار رکاب دار‬
‫• نوعی شلوار به شکل شلوار های تنگ رکاب دار‬
‫امروزی بوده که در نقوش تخت جمشید و‬
‫پاسارگاد کمی گشاد تر و بلند تر روی کفش را می‬
‫گرفته و با رکابی در زیر کفش دیده می شود و‬
‫گاهی از درزی به درز دیگر شلوار متصل می‬
‫شدند این رکاب سبب می شد که شلوار هنگام‬
‫سواری و یا شکار باال کشیده نشود نوع دیگر‬
‫شلوار که در نقوش تخت جمشید دیده می شود‬
‫شلواری است با همان فرم با چین های افقی که‬
‫کناره های درز های شلوار جمع می شوند و این‬
‫نوع شلوار همچنین در تن پوش مجسمه یکی از‬
‫بزرگان مادی با باشلق و شنل بلند آستین دار‬
‫مشاهده می شود‪.‬‬
‫شنل‬
‫درنقوش تخت جمشید دو نوع شنل را‬
‫مشاهده شده است‪:‬‬
‫‪ :۱‬یکی با آستین بلند که مشخصا ً بلندی‬
‫آن تا مچ پا می رسید و مانند یک خرقه‬
‫شانه را می پوشانید‪.‬‬
‫‪ :۲‬نوع دیگر بدون آستین بود‬
‫که بوسیله دو نوار از طرفین یقه در‬
‫زیر گلو گره می خورد‪.‬‬
‫گاهی هم این نوع شنل بصورت پوستی بر روی شانه افکند می شد اشراف و بزرگان از پوست یوز پلنگ ومردم عادی از پوست گوسفند استفاده می کردند‪.‬‬
‫کفش‬

‫• کفش مادی از چرمی یکتکه‬

‫بوده که مانند جوراب به پا‬
‫کشیده میشده است و از نمای‬
‫نیمرخ درزی در آن دیده‬
‫نمیشود‪.‬‬
‫کمربند‬

‫• کمربند مادی یکتکه چرم بلند‬

‫بهاندازه دو برابر دور کمر بوده‬
‫است‪ ،‬مردم عادی دو کمربن ِد دیگر‬
‫برای آویزان کردن کماندان و قمه‬
‫نیز داشتهاند‪.‬‬