YUNIT 1: ANG PAGTATAGUYOD NG pagkakaroon ng trabaho ng mga magaaral na
WIKANG PAMBANSA SA MATAAS NA magtatapos sa ilalim ng ngayon ay umiiral
ANTAS NG EDUKASYON AT LAGPAS PA na sistema ng edukasyong K to 12. ▪ Dahilan nito ay mas magiging handa ang mga mag-aaral na harapin ang pagiging kabahagi ng PANIMULA lakas paggawa ng bansa. ▪ Ang mga magtatapos ng grade 12 ay maaaring • Umani ng samo’t saring reaksyon ang pumili sa pagitan ng pagtatrabaho o pagbabago sa sistemang pang-edukasyon ng pagpapatuloy sa kolehiyo matapos ang bansa lalo’t higit sa usapin ng noong labindalawang taon sa basic education. pagtatangka na tanggalin ang mga asignatura sa Filipino at Panitikan sa kolehiyo. C. ASEAN INTEGRATION • Iba’t ibang institusyon at mga makawikang ▪ Ang ASEAN integration naman ay kabahagi organisasyon ang nagpahayag ng kanikanilang upang maging tugma ang kalakaran ng mga tindig at nagpaabot ng kanilang pagtutol sa mga kasaping bansa ng organisasyon. hakbangin na ito. ▪ Ito ay para sa lalong matibay na ugnayan at • Ang mga inisiyatibang ito ang nagbunsod sa pagtutulungan sa pagitan ng mga miyembro. pagtatatag ng Tagapagtanggol ng Wikang Filipino (Tanggol Wika), isang alyansang HAMON NG K-12 KURIKULUM binubuo ng mga dalubiwika, guro, mga mag- Bagaman maraming positibong implikasyon ang K aaral, at iba pang nagmamahal sa wika upang to 12, mayroon din itong mga naging hamon. isulong ang patuloy na pagyabong ng wika. • Tulad na lamang ng tangkang pag-aalis sa mga • Ilang promenenteng paaralan din ang asignaturang may kaugnayan sa Panitikan at nagpahayag ng kanilang pagsuporta sa layunin Filipino. ng grupo sa pamamagitan ng posisyong papel. • Taong 2011 pa lamang nang magsimula ang usap-usapan ukol dito. Dahil sa ilan nga sa 1. MGA POSISYONG PAPEL HINGGIL SA pokus nito ay mas mapadalas ang pagkakaroon FILIPINO AT PANITIKAN SA KOLEHIYO ng trabaho dito at higit sa ibang bansa at ang A. STANDARDS pagsunod sa yapak ng mga mauunlad na bansa, ▪ Bahagi na ng kasaysayan ng Pilipinas ang nabigyang diin ang pagpapaunlad ng pagbabagong bihis ng sistema ng edukasyon kasanayan sa paggamit ng wikang Ingles sa ng Pilipinas. K to 12. ▪ Ito ay naka-angkla sa ideya ng international • Ito ay tumataliwas sa mga nauna nang mga standards, labor mobility, at ASEAN hakbangin para sa pagpapayabong ng integration. Batid ng mga nagpanukala ng wikang pambansa, ang Filipino. Mula rito ay nasabing pagbabago ang kahingian na umusbong na ang mga damdaming handang sumabay sa tinatawag na international ipahayag ang kanilang pagtutol ang standards dahil ang Pilipinas ay kabilang pasasawalang bahala sa Filipino. sa iilan na lamang na mga bansa na may sampung taon lamang na basic education MGA GRUPONG NABUO: at ang karagdagang dalawang taon ay • Ang Alyansa ng mga Tagapagtanggol ng magbubukas ng pinto sa mas maraming Wikang Filipino o Tanggol Wika ang opurtunidad para sa mga mag-aaral alyansang nangunguna sa pakikibaka laban sa pagpaslang ng Commission on Higher B. LABOR MOBILITY Education (CHED) sa Filipino at Panitikan. ▪ Ang ideya ng labor mobility ay alinsunod • Philippine Government and Constitution sa pagtatangkang mas mapabilis ang subjects sa kolehiyo at kapatid na organisasyon ng Alyansa ng Mga Tagapagtanggol ng Kasaysayan (Tanggol • Kadalasang idinadaan sa pagsulat ng posisyong Kasaysayan) na grupong nagtataguyod naman papel ang paggaganyak, at pagpapaunawa ng ng pagkakaroon ng required at bukod na punto ng sumulat tungkol isang paksa. asignaturang Philippine History/Kasaysayan • Karaniwang ginagamit ito ng mga organisasyon ng Pilipinas sa hayskul. at institusyon upang ipabatid sa publiko ang kanilang paniniwala at rekomendasyon bilang ANG PAGKABUO SA ALYANSANG isang pangkat. TANGGOL WIKA: • Nabuo ang Tanggol Wika sa isang 1. “Pagtatanggol sa wikang Filipino, tungkulin konsultatibong forum noong Hunyo 21, 2014 sa ng bawat Lasalyano.” – Departamento ng De La Salle University-Manila (DLSU). Filipino DLSU • Halos 500 delegado mula sa 40 paaralan, • Agosto 2014 nang nagpahayag ang kolehiyo, unibersidad, organisasyong pangwika Departamento ng Filipino ng De La Salle at pangkultura ang lumahok sa nasabing University ng kanilang saloobin sa konsultatibong forum. pamamagitan ng kanilang posisyong papel na • Kasama sa mga tagapagsalita sa forum na iyon may pamagat na “Pagtatanggol sa wikang si Dr. Bienvenido Lumbera, Pambansang Filipino, tungkulin ng bawat Lasalyano.” Alagad ng Sining. • Nakapaloob sa posisyong papel na ito na: • Ang forum na iyon ay kulminasyon ng mga (POSISYONG PAPEL NG DLSU) nauna pang kolektibong inisyatiba mula pa MENSAHE NG POSISYONG PAPEL MULA noong 2012. SA DLSU • Mababatid sa posisyong papel na ang ANG PAGSASAMPA NG KASO responsibilidad ng paaralan na hubugin ang • Noong 2015, pinangunahan ng Tanggol Wika ang pagkakakilanlan ng bawat indibidwal. pagsasampa ng kaso laban sa anti-Filipinong • Isa sa mga inaasahan ay ang mapanatili ang CHED Memorandum Order (CMO) No. 20, ugnayan ng paaralan at ng komunidad lalo at Series of 2013, sa Korte Suprema. higit yaong mga nabibilang sa laylayan. Higit a. Agad na naglabas ng Temporary Restraining kanino man ay sila ang mas nangangailangang Order (TRO) ang Korte Suprema para ipahinto marinig at mabigyang atensyon. ang pagpaslang sa Filipino at Panitikan sa • Sa pamamagitan ng wikang Filipino ay kolehiyo, bunsod ng kasong isinampa ng magiging mabisa ang pagpapahayag ng mga Tanggol Wika. saloobin at pangangailangan ng mga b. Bagamat tuluyang binawi ng Korte Suprema mamamayan. ang TRO noong 2019, tuloy ang pakikipaglaban • Ito ang nagbibigay boses sa mga ordinaryong ng Tanggol Wika sa iba pang arena. tao at kung mawawala ito ay tuluyan nang hindi c. Marami-rami pang kolehiyo at unibersidad ang malilinang ang ugat na sanay magdudugtong sa mayroon pa ring Filipino at Panitikan, at malayong agwat ng karaniwan at mga nakahain na sa Kongreso ang House Bill 223 edukadong tao. upang muling ibalik ang Filipino at Panitikan • Mas magiging malabo na na maging pantay bilang mga mandatoring asignatura sa kolehiyo. ang mga mamamayan mula sa iba’t ibang (https://tanggolwika.org/) estado sa buhay at mananatiling pinid ang mga labi kung dayuhang wika ang kailangan upang PAGSULAT NG POSISYONG PAPEL makapagpahayag ng saloobin at • Maraming tulad ng Tanggol Wika ang pangangailangan. nagpahayag ng kani-kanilang saloobin sa pamamagitan ng posisyong papel. 2. “Ang Paninindigan ng Kagawaran ng • Ang posisyong papel ay isang pasulat na Filipino ng Pamantasang Ateneo de Manila gawaing akademiko kung saan inilalahad ang sa Suliraning Pang-wikang Umuuugat sa paninindigan sa isang napapanahong isyu na CHED Memorandum Order No. 20, Series of tumutukoy sa iba’t ibang larangan tulad ng 2013” edukasyon, politika, batas, at iba. • Ito ay mula sa panulat ng mga guro ng Ateneo • Ganito ang karanasan ng mga mag-aaral sa De Manila University. UP Manila sa pagbibigay nila ng serbisyong • Nakapaloob dito na: pangkalusugan sa mamamayan. (POSISYONG PAPEL NG ATENEO) • Kailangan nilang matutong magpaliwanag at MENSAHE NG POSISYONG PAPEL MULA makipagtalastasan sa wikang Filipino upang SA ATENEO DE MANILA mapakinabangan ng mamamayan ang kanilang • Bilang mga Pilipino, tungkulin nating kaalaman. pagyabungin ang bawat butil ng ating pagkakakilanlan. “PAGPAPATUTO DIN SA IBA” • Kaakibat ito ng ating pagiging malaya at ng • Ito ang pinakamainam na porma na lahat ng sakripisyo ng ating mga ninuno. pagkatuto. • Kaya naman ang tahasang pagtatanggal sa • Ang pagbibigay serbisyo sa kapwa gamit ang asignaturang Filipino at Panitikan sa kurikulum kaalamang natutunan ay higit pa sa salaping ay isang paraan ng pagkitil sa ating identidad maaaring matanggap ng isang propesyunal. at pagsasawalang bahala ng lahat ng buhay • Kaya gaano man kahusay ang magiging na binuwis para makamit ito. produkto ng bagong kurikulum kung hindi • Malinaw sa posisyong papel ng Ateneo de naman ito magagamit sa pagtulong sa kapwa Manila ang pangangailangang mapagtibay ay hindi din makapagbibigay ng pag-unlad. ang Filipino bilang isang disiplina nang sa • Binibigyang diin sa posisyong papel ng UP gayon ay mapataas din ang kalagayan ng mga Diliman na dapat kaagapay ng pangrehiyong wika. intelektwalisasyon ay ang pag gamit nito sa • Ang pagyakap sa ibang wika habang makataong paraan. pinababayaan at iniisang tabi ang sariling wika ay nagtutulak sa atin palayo sa sariling bayan at 3. “Paninindigan ng Kagawaran ng nagpipiring sa atin sa mga totoong intensyon ng Filipinolohiya ng Politeknikong Universidad nagpapalawig nito. ng Pilipinas (PUP), Samahan ng mga Dalubguro at Filipino (SADAFIL), Samahan Unibersidad ng Pilipinas, Diliman – ng mga Batang Edukador ng Wikang Departamento ng Filipino at Panitikan sa ilalim Filipino at mga Sining ng Plipinas, PUP ng Kolehiyo ng Arte at Literatura. Ugnayan ng Talino at Kagalingan”. • Isa rin sa mga pamantasang nagpahayag ng tinig • Ito ay nailathala taong 2014. ukol sa isyung pagtatanggal ng Filipino at • Dito ay ipinahayag ng Polytechnic University Panitikan. of the Philippines, Manila na ang “umiiral sa • Anila, ang Filipino ay wika na “susi ng realidad sa Pilipinas na ang Filipino ay kaalamang bayan”. wikang panlahat. • Buo rin ang kanilang paninindigang “nasa wika • Nandyan ito, umiiral at ginagamit sa araw araw ang pagtatanyag ng kaalamang lokal – mga na pakikipagtalastasan ng mga Pilipino. kaalamang patuloy na hinubog at humuhubog sa • Mga Pilipino ang kusang tumanggap nito bayan. bilang wikang pambansa at naging katangi- • Sariling wika rin ang pinakamabisang tangi ang tatag nito dahil ito ang identidad ng daluyan para mapalaganap ang dunong bayan at lipunang Pilipino. kaalamang pinanday sa akademya. • Mahalaga ang pagpapaunlad nito sa bawat • Layunin dapat ng edukasyon ang humubog Pilipino kaya kung ihihiwalay sa mga mag aaral ng mga mag-aaral na tutuklas ng dunong ng kolehiyo sa Pilipinas ang patuloy na pag bayan at napakikinabangan ng bayan. aaral ng wikang Filipino, tinanggal narin natin • Gawain ng mga guro sa Filipino sa antas ang identidad natin bilang Pilipino. tersarya ang sanayin ang mga mag aaral na • Dahil kung ano ang wika mo yun ang gamitin ang wikang Filipino upang gawing identidad mo. kapaki-pakinabang ang napili nilang disiplina sa • Kalakip ng pagka-Pilipino ang wikang pang araw araw na buhay ng mga mamamayan. Filipino at ang paglinang nito ay paglinang din ng sariling identidad. • Ito ay nagbibigay diin sa lalong SA PANGKALAHATAN… pangangailangan ng mga mamayan lalo’t higit • Samakatuwid, ang bawat posisyong papel na ng mga mag-aaral na linangin ang kani-kanilang nailathala sa paksang ito ay naging malaking identidad. bahagi sa pagkakaroon sa kasalukuyan ng mga • Malinaw ang pahayag sa posisyong papel na asignaturang umiinog sa Filipino at Panitikan. ang pagtatanggal ng pag-aaral ng Filipino sa • Ang hakbang at inisyatiba na isinaalang- kolehiyo ay pagtatanggal din ng alang ng mga organisyon at pamantasan ay pagkakakilanlan ng mga Pilipino. nagbigay ng magandang bunga sa kalagayang • Ang pag-aaral ng wika at panitikan sa kolehiyo pang-edukasyon ng susunod na henerasyon. ay higit na mainam na panahon para mas • Patuloy na magiging mapanghamon ang mapalalim ang pagmamahal sa sariling pagyakap sa globalisasyon at nawa kaalisabay identidad at mapataas ang antas kasabay ang nito ay mas humigpit ang pagyakap sa sariling paglinang din ng kani-kaniyang propesyon at pagkakakilanlan at identidad. larangan. • Sa kabila ng pagbabago sa napakaraming • Upang kasabay ng mga lumalagong Pilipino aspekto ay manatili sana ang pagmamahal sa ay ang pagyabong din ng wikang Filipino. Filipino at Panitikan. • Inaasahang dadami ang mga propesyonal na PHILIPPINE NORMAL UNIVERSITY magmamahal at magpapaunlad sa sariling wika • Ayon naman sa Philippine Normal University, matapos ang pagtatalakay sa mga posisyong ang “isang moog na sandigan ang wikang papel na ito upang maibalik ang Filipino at Filipino upang isalin ang hindi magmamaliw Panitikan sa kolehiyo. na karunungan na pakikinabanagan ng mga mamamayan para sa pambansang 2. FILIPINO BILANG WIKA NG kapakanan. KOMUNIKASYON SA KOLEHIYO AT MAS • Ang paaralan bilang institusyong panlipunan ay MATAAS NA ANTAS mahalagang domeyn na humuhubog sa kaalaman at kasayan ng bawat mamamayan ng PANIMULA bansa. • Kasabay ng mga pagbabagong dulot ng • Kaakibat sa proseso ng pagtuturo at pagkatuto internasyonalisasyon at globalisasyon ay tila ang wikang Filipino upang lubos na maunawaan paglamlam din ng pag-unawa at pagluwag ng at mailapat sa paaralan ng buhay ang mga yakap ng mga Pilipino sa sariling wika. araling hindi lamang natatapos sa apat na sulok • Isa sa mga karaniwang mukha ng pang araw ng silid aralan.” araw na gawain ang mga pinaiksing salita sa • Ang paaralan ang nagiging kanugnog ng chat at text at ang mga pinaghalong wika sa tahanan kung saan lalong pinapanday ang isang pangungusap. pagkatao ng bawat indibidwal. • Kadalasang mali rin ang baybay sa mga • Ito ang siyang nagbibigay katuturan sa mga pasulat na gawain at gayun din sa bigkas sa mga karaniwang karanasan at nagpapaliwanag ng pasalitang aktibidad. mga bagay sa mas malalim na perspektibo. • Marami rin ang naglilitawang makabagong • Binigyang pansin sa posisyong papel ang salita mula sa iba’t ibang dako ng mundo na malaking gampanin ng paaralan sa pagbuo dulot ng kulturang popular na mas pinipiling ng tulay na magdudugtong sa kung ano man gamitin lalo’t higit ng mga kabataan sa ang mga napag-aralan sa silid ay syang magamit pakikipagtalastasan. at madala sa paglabas dito. • Nagbago na ang porma at paraan ng • Ito ang nagpapaigting ng pagnanais na komunikasyon ngayon at tila ito ay palayo sa malinang sa paaralan ang sariling wika at sariling atin. panitikan at nang sa gayon ay masiguradong • Matutunghayan sa paksang ito ang pagtatalakay bahagi ng paglago ng mga mag-aaral ang sa mga isyung kinapaloloban ng paggamit ng midyum na batid ng bawat Pilipino. Filipino bilang midyum ng komunikasyon. • Ito ay magbibigay daan din sa kapaki- pakinabang na talastasan at talaban ng ideya. ARTIKULO XIV, SEKSIYON 6 G. DAVID MICHAEL M. SAN JUAN • Maaalaala na ang pagpapayabong ng • Naglathala ng artikulong 12 Reasons to Save Filipino ay hindi lamang dala ng mga the National Language, noong Agosto 10, umpukan bagkos ito ay nagmula sa mas 2014. malalim na pundasyon tulad ng nasasaad sa • Tamang tama ang pagkakagawa ng atikulong ito ikalawang talata ng Artikulo XIV, Seksiyon 6 dahil sa Buwan ng Wika kung kailan ng kasalukuyang saligang-batas na “Subject to binibigyang pugay at tuon ang wikang the provisions of law and as the Congress may pambansa at isa ay sa panahong ito kainitan ang deem appropriate, the Government shall take pagpakikipaglaban sa pagbabalik ng steps to initiate and sustain the use of Filipino asignaturang Filipino at Panitikan sa kurikulum as a medium of official communication and as ng kolehiyo. language of instruction in the educational • Ang unang dahilan na kaniyang binigay ay system.” ang nasasaad sa Artikulo XIV Seksyon 6 ng • Malinaw sa probisyong ito ang responsibilidad kontistusyon ng bansa. ng gobyerno na itaguyod ang pagbuo ng mga • Aniya ay nakaririmarim ang mga ahensya ng hakbangin upang patuloy na magamit ang gobyerno na gumagZamit ng Ingles bilang wika sa mas malalim pamamaraan sa opisyal na wika ng komunikasyon at gayundin pamayanan man o paaralan. ay ang mga institusyong tila sumasalungat sa • Ang mga inisiyatibang nagpapalawak ng pagsusulong ng Filipinisasyon. saklaw ng gamit sa Filipino bilang wikang • Sunod niyang binigyang diin ay ideya ng panturo at wika ng komunikasyon ay epektibong gamit ng Filipino bilang wikang inaasahang magmumula sa pamahalaan ayon panturo kung ito ay ituturo rin bilang isang sa Saligang Batas. sabjek o disiplina. • Isa rin ay ang globalisasyon at ASEAN EXECUTIVE ORDER NO. 335 integration, kung saan inaasahan ang • Ang dating Pangulong Corazon C. Aquino ay pagpapatibay ng sariling Bwika, panitikan, at nagbigay diin din sa probisyong ito sa kultura upang may maibahagi tayo sa pamamagitan ng Executive Order No. 335. pandaigdigan at pangrehiyong na palitan sa • “Nag-aatas sa lahat ng mga Kagawaran, panlipunan at pangkalingang unawaan. Kawanihan, Opisina, Instrumentaliti ng • Ito ay isa ring paraan ng paglinang ng napag- Pamahalaan na magsagawa ng mga hakbang aralan at napagtalakayan sa hayskul tulad ng na kailangan para sa layuning magamit ang kung paano nililinang ang ibang disiplina sa Filipino sa opisyal na mga Transaksiyon, hayskul at kolehiyo. Komunikasyon, at Korespondensiya.” • Bukod pa rito, ang Filipino at Panitikan ay parehas sa College Readiness Standard sa LUMBERA ET AL. (2007) CHED’s Resolution No. 298-2011. • Ayon kay Lumbera et al. (2007) ang Filipino RESULTA NG NATIONAL ACHIEVEMENT ang wikang ginagamit sa paglinang at TEST SA FILIPINO pagpapalaganap ng isang edukasyong na ➢ Ang resulta ng National Achievement Test sa nagtataguyod ng kapakanan ng bansa, Filipino ng sa hayskul ay mababa pa rin sa nagpapayaman ng diwang mapagtanong at itinalagang lebel ng masteri ng Kagawaran mapanlikha at umuugat sa buhay at pakikibaka ng Edukasyon at dahil dito ay lalong ng nakararami. nangangailangan ng Filipino sa kolehiyo upang • Mula dito ay mababatid na ang ugat ng mapunan ang kulang pang natutuhan ng mga sinasabing wika na likas sa ating mga mag-aaral sa hayskul. Pilipino ay Filipino. KALAGAYAN NG FILIPINO SA SENIOR • Kaya ito ay nararapat lamang gamitin sa ano HAYSKUL mang aspekto ng komunikasyon at pagkatuto. ➢ Batid din ng lahat na hindi kayang masakop ng senior hayskul masakop lahat ng content at performance standards na kasalukuyan ng itinuturo sa kolehiyo. ➢ Filipino ang wikang pambansa at sinasalita ng tigib sa mga aklat at sanggunian na nasa 99% ng populasyon. nakalimbag sa Filipino. ➢ Ito ang kaluluwa ng bansa. Ito ay • Ang lahat ng balikbayan at bisita ay nagbubuklod sa mga mamayan tulad kung sinasalubong sa airport ng mga karatula sa paano tayo binubuklod ng mga awit, tula, at iba wikang Filipino. pang panitikan na nakalimbag sa Filipino. • May tatak at paliwanag sa Filipino ang mga ESTADOS UNIDOS, MALAYSIA, AT ibinebentang de-lata at nakapaketeng produkto. INDONESIA • Idinadaos ang mga kumperensiya sa wikang ➢ Mga bansang nagpapatupad din ng K to 12. Filipino, at kung kailangan, may mga tagasalin ➢ Ang kanilang wikang pambansa at panitikan sa Ingles at ibang wikang global. ay mandatori na core courses sa kolehiyo. • Nagtutulong-tulong ang mga eksperto at ➢ Dinagdag pa niya na maraming panukalas na guro sa mga wikang katutubo sa Wikang isinumete sa CHED upang gamitin ang Filipino Pambansa. sa multi/interdisiplinari na pamamaraan. • Nagsasalita sa Filipino ang mga mambabatas kahit hindi sila nkaharap sa telebisyon para • Ipinahayag din ni G. San Juan na matagal nang maintindihan ng bayan. namamayagpag ang Ingles sa kurikulum ng • At hindi nag-iisa ang Pangulong Benigno C. kolehiyo mula noong 1906 samantalang ang Aquino III sa pagtatalumpati sa wikang Filipino ay nito lamang 1996, at panahon na Filipino. upang maremedyohan ang nagdaang panahon • Tunay nga na kapag nangyari ang mga bagay ng makasaysayang kaapihan. na ito ay maikukunsidera na ang paggamit sa • Higit sa lahat ang Filipino ay isang Filipino bilang wika ng komunikasyon ay nasa pandaigdigang wika na itinuturo at pinag- mataas na antas na o higit pa. aaralan sa mahigit walumpong institusyon at unibersidad sa ibang bansa. • Ang pag-aalis nito sa kurikulum ng sariling bansa kung saan ito ay nag-ugat ay tiyak na makaaapekto sa negatibong paraan sa katayuan ng Filipino bilang pandaigdigang wika.
G. VIRGILIO S. ALMARIO (2014)
• Nakalathala sa kanyang akda na napakarami pang dapat gawin upang ganap na magtagumpay ang wikang Filipino. • Aniya, hindi sapat ang pagdedeklara ng Buwan ng Wikang Pambansa tuwing Agosto bilang tugon sa Proklamasyon Blg. 1041 ng Pangulong Fidel V. Ramos noong Hulyo 5, 1997. • Dagadag pa niya, ang wikang Filipino ay totoong mabubuhay at yayaman sa pamamagitan ng patuloy na paggamit araw- araw ng mga mamayan. • Bagaman kung tutuusin, hindi sapat kahit ang panyayaring siyento posiyento na ang mga mamayang Pilipino ay nakapagsasalita at nakuunaw sa wikang Filipino. • Kasama rin sa akdang ito ang pag-aasam na sa darating na panahon, sinumang nais mag-aral pa ay maaaring magbasa sa isang aklatang