TRƯỜNG ĐẠI HỌC LAO ĐỘNG - XÃ HỘI

LIÊN CHI ĐOÀN KHOA BẢO HIỂM

--------***--------

BÀI DỰ THI
TÌM HIỂU PHÁP LUẬT VỀ PHÒNG CHỐNG THAM
NHŨNG
Đề tài: Phát huy vai trò của nhân dân trong đấu tranh phòng,
chống tham nhũng, lãng phí

Họ và tên:Nguyễn Việt Hoàng

Sinh ngày:19/07/2004

Lớp:D18BH01

Mã Sinh viên:1118030027

Hà Nội, tháng 11/2021

 NỘI DUNG

Trong cuộc chiến đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí
hiện nay, việc tìm ra các giải pháp để phát huy vai trò của nhân
dân có ý nghĩa hết sức quan trọng.

Chủ tịch Hồ Chí Minh coi tham ô, tham nhũng, lãng phí là căn bệnh
“tứ chứng nan y” của các nhà nước. Người nhấn mạnh: “Tham ô là trộm
cắp. Lãng phí tuy không lấy của công đút túi, song kết quả cũng rất tai hại
cho nhân dân, cho chính phủ. Có khi tai hại hơn nạn tham ô” (1). Sự
hoành hành của tệ nạn tham nhũng, lãng phí không chỉ làm suy giảm uy
tín, vai trò lãnh đạo của Đảng mà còn ảnh hưởng trực tiếp tới đời sống
mọi mặt của nhân dân lao động, làm xói mòn niềm tin của nhân dân đối
với Đảng cầm quyền. Chừng nào trong bộ máy công quyền của Nhà nước
còn tồn tại những “con sâu làm rầu nồi canh”, những phần tử “làm nghèo
đất nước và nhân dân”, còn hiện tượng tham ô, tham nhũng, lãng phí…
thì chừng đó nguy cơ “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” còn tồn tại!

Xuất phát từ chính những đòi hỏi của thực tiễn, việc phát huy cao độ
vai trò của nhân dân trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng luôn là
một vấn đề có ý nghĩa hết sức quan trọng. Song trong nhiều năm qua,
công việc này vẫn còn những hạn chế nhất định. Thậm chí có lúc, có nơi,
người dân dũng cảm tố cáo những hành vi tham nhũng, lãng phí nhưng
không được bảo vệ, thậm chí bị trù dập, trả thù... Cơ chế động viên nhân
dân phát hiện, tố cáo các vụ việc tham nhũng, lãng phí còn chưa được
thực hiện một cách nghiêm túc, thống nhất; một số vụ án tham nhũng,
lãng phí chưa được xử lý kịp thời, hình thức xử lý còn thiên về “xử lý
hành chính” là chủ yếu... Những nguyên nhân trên đã không tạo cho
người dân động lực trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí
đồng thời cũng hạn chế kết quả của cuộc chiến ngăn chặn và đẩy lùi tham
nhũng, lãng phí.

Trong bối cảnh hiện nay, khi các thế lực phản động trong và ngoài
nước đang ra sức đẩy mạnh chiến lược “Diễn biến hòa bình”, “bạo loạn
lật đổ”, cùng với đó là “tình trạng tham nhũng, lãng phí, quan liêu… chưa
được ngăn chặn, đẩy lùi mà còn tiếp tục diễn biến phức tạp” (2) thì việc
động viên nhân dân phát huy vai trò tích cực trên mặt trận phòng, chống
tham nhũng, lãng phí đã và đang trở thành một yêu cầu mang tính cấp
thiết.

1
 Thực tiễn lịch sử Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản đã
khẳng định việc động viên, phát huy vai trò của nhân dân luôn là một
trong những nhân tố góp phần quyết định mọi thắng lợi của sự nghiệp
cách mạng. Và trận chiến phòng, chống tham nhũng, lãng phí hiện nay
cũng không nằm ngoài quy luật chung đó. Để ngăn chặn và đẩy lùi tình
trạng tham nhũng, lãng phí - thứ “giặc nội xâm” như cách nói của Chủ
tịch Hồ Chí Minh, theo chúng tôi, cần tập trung thực hiện có hiệu quả
một số vấn đề sau:
Một là, đề cao trên thực tế quyền làm chủ của nhân dân trong cuộc
đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí.
Đây là giải pháp cơ bản, có ý nghĩa quan trọng. Trước hết, cần củng
cố và tăng cường mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa Đảng với nhân dân.
Tiếp tục quán triệt và thực hiện nhất quán quan điểm, chủ trương, chính
sách của Đảng, coi trọng nguyện vọng và lợi ích chính đáng của nhân
dân, kết hợp chặt chẽ giữa phát triển đất nước với nâng cao đời sống mọi
mặt của nhân dân. Tổ chức Đảng các cấp cùng với chính quyền địa
phương và đội ngũ cán bộ, đảng viên phải làm tốt công tác dân vận, vận
động nhân dân ở cơ sở, thực sự quan tâm, lắng nghe ý kiến của nhân dân
để từ đó kịp thời tháo gỡ khó khăn, khắc phục những mâu thuẫn phát sinh
trong nội bộ nhân dân trên cơ sở giải quyết hài hòa các mặt lợi ích.

Hoàn thiện hệ thống chính sách, thiết chế thực hiện quy chế dân chủ ở
cơ sở gắn với những đòi hỏi mới của thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội ở
từng địa phương. Thực hiện dân chủ hóa đời sống xã hội trên cơ sở bảo
đảm phát huy quyền làm chủ thực sự của nhân dân theo đúng phương
châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”. Trong các hoạt động,
cần đề cao tính minh bạch, bảo đảm sự tham gia rộng rãi của nhân dân ở
tất cả các khâu, các bước. Các cấp chính quyền cần có cơ chế phù hợp để
động viên nhân dân nêu cao trách nhiệm trong đấu tranh phòng, chống
tham nhũng, lãng phí; tôn trọng, lắng nghe và tiếp thu có chọn lọc những
ý kiến đóng góp của nhân dân, đồng thời cần thực hiện nghiêm những
quy định về bảo vệ người tố cáo tham nhũng, tiêu cực; gắn với đó là đẩy
nhanh việc xử lý những vụ án tham nhũng, lãng phí nhất là những vụ án
thu hút sự quan tâm, chú ý của dư luận, xử lý nghiêm mọi hành vi tham
nhũng, lãng phí,...
Hai là, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, phổ biến pháp
luật trong quần chúng nhân dân.
Thực tế thời gian vừa qua cho thấy, một trong những nguyên nhân cơ
bản hạn chế hiệu quả tham gia của nhân dân trong cuộc chiến phòng,
chống tham nhũng, lãng phí chính bởi nhân dân chưa hiểu đầy đủ về hệ
thống quy định, pháp luật về phòng, chống tham nhũng, lãng phí. Vì vậy,
cùng với việc tiếp tục xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật phù hợp
với yêu cầu trách nhiệm, thẩm quyền của các cấp, các ngành cần tăng

2
cường công tác tuyên truyền, giáo dục, phổ biến kiến thức pháp luật đến
mọi tầng lớp nhân dân trong xã hội thông qua các hình thức phù hợp với
từng nhóm đối tượng cụ thể như giáo dục chuyên đề, học tập, nghiên cứu
văn bản, phổ biến kiến thức… gắn với việc phát huy vai trò của đội ngũ
cán bộ chuyên trách ở cơ sở. Nội dung tuyên truyền, phổ biến phải toàn
diện trong đó tập trung vào các điều, khoản của “Luật Phòng, chống tham
nhũng”, “Luật Khiếu nại, tố cáo”...

Ba là, phát huy vai trò của các đoàn thể chính trị - xã hội trong
giám sát, phát hiện và tố cáo những vụ việc tiêu cực, các hành vi tham
nhũng, lãng phí.
Hệ thống đoàn thể chính trị - xã hội ở địa phương là những tổ chức
đại diện cho quyền lợi, lợi ích và nguyện vọng của nhân dân. Phát huy vai
trò của các tổ chức này trong giám sát các hoạt động ở địa phương; giám
sát, phát hiện và tố cáo những vụ việc tiêu cực... là góp phần phát huy vai
trò của nhân dân trong cuộc chiến phòng, chống tham nhũng, lãng phí.
Nghị quyết Đại hội XI của Đảng nhấn mạnh “coi trọng và nâng cao vai
trò của các cơ quan dân cử, của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể nhân
dân… và của nhân dân giám sát cán bộ, công chức” (3).

Cụ thể, cần từng bước đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt
động của các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội ở địa phương, nhất là tổ
chức Mặt trận Tổ quốc; khắc phục tình trạng mệnh lệnh hóa, hành chính
hoá, quan liêu, xa dân; hướng mạnh công tác về cơ sở, qua đó nắm chắc
tình hình quần chúng; chủ động phối hợp giải quyết những vấn đề bức
xúc trong nhân dân; kịp thời tham mưu cho cấp ủy, chính quyền giải
quyết, xử lý trên cơ sở tôn trọng những quy định của pháp luật và đáp
ứng nguyện vọng chính đáng của nhân dân.

Đồng thời, cần đặc biệt chú trọng kiện toàn và nâng cao hiệu quả hoạt
động của Ban thanh tra nhân dân ở cơ sở để tổ chức này thực sự là nơi tập
hợp quần chúng ở xã, phường, thị trấn và các cơ quan hành chính sự
nghiệp, các tổ chức kinh tế - xã hội trong công tác giám sát việc thực thi
chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước tại cơ sở. Quan tâm nâng
cao hơn nữa hiệu quả hoạt động của Ban thanh tra nhân dân trong giám
sát hoạt động của chính quyền nói chung và trong thực hiện quy chế dân
chủ ở cơ sở, đấu tranh phòng, chống tham nhũng nói riêng. Mặt trận Tổ
quốc các cấp và Ban thanh tra nhân dân phải thực sự là những tổ chức giữ
vai trò quan trọng trong giám sát, phát hiện và tố cáo những vụ việc tiêu
cực, các hành vi tham nhũng, lãng phí.

3
 Phát huy vai trò của nhân dân đã và sẽ là vấn đề có ý nghĩa to lớn trong
cuộc chiến phòng, chống tham nhũng, lãng phí hiện nay. Tiếp tục đẩy
mạnh thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 về “Một số vấn đề cấp bách về
xây dựng Đảng hiện nay” gắn với quán triệt và thực hiện những nội dung
của Hội nghị Trung ương 5 khoá XI, trên cơ sở phát huy cao độ vai trò
của nhân dân chính là cơ sở quan trọng để cuộc chiến phòng, chống tham
nhũng, lãng phí của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta sẽ tiếp tục gặt hái
được nhiều thành công hơn nữa. Với việc phát huy vai trò của nhân dân,
tệ nạn tham nhũng, lãng phí nhất định sẽ bị ngăn chặn và đẩy lùi.

Liên hệ bản thân

Tham nhũng là một hiện tượng phổ biến của mọi nhà nước, ở bất kỳ thời đại nào,
tham nhũng cũng đều gây nên những tác hại vô cùng nghiêm trọng, đều là một trong
những nguyên nhân dẫn đến sự bất ổn về chính trị, kìm hãm sự phát triển kinh tế -
xã hội. Có nhiều định nghĩa và cách hiểu khác nhau về tham nhũng. Theo Khoản 2,
Điều 1 - Luật Phòng, chống tham nhũng nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam:
"Tham nhũng là hành vi của người có chức vụ, quyền hạn đã lợi dụng chức vụ,
quyền hạn đó vì vụ lợi".
Dù hiểu theo cách nào thì tham nhũng được xem là hành vi gây ảnh hưởng
nghiêm trọng đến sự phát triển bền vững của đất nước, đặc biệt là đối với các nước
đang phát triển như nước ta, làm cho kinh tế chậm phát triển, thất thoát, lãng phí tài
sản của nhân dân, thiệt hại ngân sách, gây rối loạn nền kinh tế, gia tăng khoảng
cách giàu nghèo. Hơn nữa, nó làm xói mòn lòng tin của Nhân dân vào Đảng, vào
Nhà nước, làm cho chế độ chính trị dần suy yếu từ bên trong, tạo điều kiện cho các
thế lực thù địch tấn công, dẫn đến sụp đổ nếu không kịp thời chấn chỉnh. Chủ tịch
Hồ Chí Minh coi tham ô, lãng phí và quan liêu là ba kẻ thù nguy hiểm. Người viết:
"Tham ô, lãng phí và bệnh quan liêu là kẻ thù của nhân dân, của bộ đội và của
Chính phủ. Kẻ thù khá nguy hiểm, vì nó không mang gươm mang súng, mà nó nằm
trong các tổ chức của ta, để làm hỏng công việc của ta.
Biểu hiện, tác động của tham nhũng trên mọi mặt, lĩnh vực của đời sống xã hội, để
lại ảnh hưởng nặng nề, làm cho đạo đức xã hội xuống cấp và tổ chức đảng, bộ máy
nhà nước suy yếu. Khi một bộ phận cán bộ, đảng viên giàu có một cách bất thường,
không kê khai, giải thích rõ được nguồn gốc tài sản sẽ gây tâm lý hoài nghi, tâm lý
thích hưởng thụ, lười lao động, dẫn đến hành vi vi phạm pháp luật của một bộ phận
dân cư, trong đó có giới trẻ.
Cùng với đó là sự suy thoái đạo đức trên nhiều phương diện, trong đó có cả những
lĩnh vực được xã hội tôn vinh như giáo dục, y tế, len lỏi cả vào những mối quan hệ
gần gũi, thiêng liêng nhất. Tham nhũng khiến cán bộ, đảng viên suy thoái về tư
tưởng chính trị, đạo đức lối sống lười học tập, nghiên cứu, rèn luyện đạo đức, thích
hưởng thụ, lệch lạc về lối sống, suy nghĩ, coi thường tổ chức, vi phạm chế độ sinh
hoạt Đảng, chế độ công tác. Việc đánh giá, nhận xét cán bộ, quy hoạch và thực hiện
quy hoạch cán bộ có nơi, có lúc thực hiện chưa nghiêm túc; Một số cán bộ lãnh đạo,
quản lý, công chức, viên chức trình độ, năng lực chưa đáp ứng yêu cầu, phẩm chất
đạo đức, lối sống thiếu gương mẫu, nói chưa đi đôi với làm...
Những biểu hiện này là nguy cơ làm suy yếu Đảng, giảm hiệu lực điều hành của
chính quyền, tác động xấu đến tâm lý, niềm tin của toàn xã hội đối với bộ máy công
quyền.
Gần đây, xuất hiện cụm từ "lợi ích nhóm" và sự chi phối của nhóm lợi ích này

4
được xem như là một kiểu tham nhũng nghiêm trọng nhất, tham nhũng có tổ chức.
Khái niệm "lợi ích nhóm" lần đầu tiên được nêu trong bài phát biểu tại Hội nghị Trung
ương 3 [Khóa XI] của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và được Nghị quyết Trung
ương 4 [Khóa XI] "Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay" xác định là
nhiệm vụ quan trọng phải đấu tranh phòng, chống. Sự biến tướng, thoái hóa của
"nhóm lợi ích" tạo ra "chủ nghĩa tư bản thân hữu" còn gọi là chủ nghĩa tư bản lợi ích,
"chủ nghĩa tư bản bè phái", "chủ nghĩa tư bản lũng đoạn"... Chủ nghĩa tư bản thân
hữu đẻ ra quan hệ nhóm thân hữu.
Mối quan hệ này dựa trên nguyên tắc cả hai bên cùng có lợi, thâm nhập lẫn nhau,
thâu tóm các nguồn tài chính, của cải, quyền lực chính trị, biến nhà nước thành công
cụ của một nhóm người thực hiện độc quyền về kinh tế kết hợp độc quyền chính trị.
Tham nhũng ảnh hưởng, tác động đến tất cả các lĩnh vực, trong đó dẫn đến mất
niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, ảnh hưởng đến sự tồn vong của chế độ. Nhiệm
vụ chống tham nhũng là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân, các cấp, các ngành, mỗi
tổ chức Đảng, mà trước tiên phải phát huy vai trò của người cán bộ, đảng viên.
Người cán bộ, đảng viên muốn đóng góp vào công cuộc đấu tranh phòng, chống
tham nhũng trước tiên phải đóng góp xây dựng tổ chức mình, tích cực phát hiện,
đấu tranh với những hiện tượng tham nhũng, lãng phí, thiếu minh bạch trong chi
tiêu, quản lí hành chính, quản lý tài sản công, công tác bổ nhiệm, sử dụng cán bộ,
sử dụng thời gian hành chính trong cơ quan, đơn vị mình công tác.
Mỗi cán bộ, đảng viên phải gương mẫu, nói đi đôi với làm, xây đi đôi với chống, tự
phê bình và phê bình, nhất là cán bộ giữ cương vị lãnh đạo, quản lý, đứng đầu trong
cơ quan, tổ chức. Tự phê bình và phê bình đúng nguyên tắc, "thấu tình đạt lí", có
tình đồng chí, có sức thuyết phục sẽ giúp cán bộ, đảng viên nâng cao bản lĩnh chính
trị, đạo đức cách mạng từ bỏ những thói hư tật xấu, nhất là những cám dỗ về vật
chất, không tham nhũng, đồng thời đấu tranh với những hiện tượng tiêu cực, tham
nhũng trong tổ chức mình.
Ngoài tự học hỏi, rèn luyện thuần thục các kỹ năng mềm, kỹ năng cơ bản trong công
tác, tùy vào từng vị trí công tác, người cán bộ, đảng viên cập nhật những thông tin,
kiến thức mới... nâng cao hiệu quả tham mưu, mạnh dạn tham gia nghiên cứu xây
dựng các sáng kiến đề tài khoa học phục vụ công tác chuyên môn. Muốn làm được
điều này, các cơ quan, tổ chức phải có chính sách khuyến khích, động viên, tạo điều
kiện cho cán bộ, đảng viên tham gia học tập, khen thưởng, biểu dương kịp thời,
đánh giá khách quan, bổ nhiệm sử dụng hợp lý để cán bộ, đảng viên có động lực rèn
luyện, phấn đấu. Cùng với đó, tăng cường giáo dục chính trị tư tưởng, thường xuyên
nắm bắt tư tưởng, dư luận của cán bộ, đảng viên, cung cấp thông tin hoạt động điều
hành trên các lĩnh vực công tác, thông tin thời sự, nhân sự...một cách công khai để
cán bộ, đảng viên nắm rõ, vững vàng về nhận thức, đồng thuận,thống nhất cùng tổ
chức mình trong công cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng