ZAMORA MEMORIAL COLLEGE

COLLEGE DEPARTMENT

BACACAY, ALBAY

FILIPINO BILANG
IKALAWANG WIKA

MGA TAGAPAG-ULAT
MARICRIS BERIA

QUENNIE ADAMOS

VICKY BALUNCIO

MTCHIE BARAQUIEL

MIKE BERIDO

(BSE FIL. III-A)

LINGGWISTIKA

 ang linggwistika ay maagham na pag-aaral ng wika.

LINGGWISTA
 Ang isang taong nagsasagawa ng maagham na paraan ng pag-aaral ng wika.
 Ang isang linggwista ay hindi nangangahulugang laging maraming alam na wika,
maaaring matawag na linggwista ang isang tao kahit isa, dalawa o tatlong wika lamang
ang kanyang alam.
 Iba ang linggwista sa polyglot. Ang polyglot ay isang taong maalam o
nakapagsasalita ng iba’t ibang wika ngunit hindi nangangahulugan na isa na
siyang linggwista.
 Malaki rin ang pagkakaiba ng linggwista sa isang anawnser. Ang isang anawnser ay
mahusay magsalita o gumamit ng wika ngunit hindi nangangahulugan na isa na siyang
linggwista. Gayundin naman, ang isang linggwista ay mahusay magsagawa ng maagham
na pagsusuri sa mga wika, ngunit hindi laging dapat asahang katulad siya ng
isang anawnser na mahusay magsalita.
 Nasusuri ng isang linggwista ang isang wika kahit hindi siya marunong magsalita nito sa
pamamagitan ng isang impormante, isang gawaing hindi nagagawa ng isang karaniwang
anawnser o kaya’y ng isang polyglot.

LIMANG PROSESO SA MAKAAGHAM NA PAG-AARAL NG LINGGWISTIKA

 Ang proseso ng pagmamasid. Ang pagtitipon ng obhektibo at walang kinikilingang mga
datos at ng mga obserbasyong hindi nakukulayan ng emosyon ay ang pinakaunang
hakbang na karaniwang isinasagawa ng isang linggwistika.
 Ang proseso ng pagtatanong. Ang paglalahad ng suliranin o ng tanong ay maaaring
kasabay, kasunod n una sa proses ng pagmamasid. Ngunit ang isang lingwista ay hindi
basta nagtatanong. Ang gawaing ito ay hindi lamang prosesong maagham.
 Ang proseso ng pagklasipika. Laging tinatangka ng isang linggwista na maisaayos ang
bunga ng kanyang pananaliksik o pagsusuri sa isang sistematikong paraan. Ang isang
kalipunan ng mga datos, kung walang sinusunod na sistema ng pagkakaayos ay hindi
mapakikinabangan nang maayos.
 Ang proseso ng paglalahat. Ang pagtipon o pagkolekta ng mga datos at ang pagklasipika
sa mga ito ay kailangang humantong sa paglalahat, pagbubuo ng mga haypotesis, ng mga
teorya at prinsipiyo, ng mga tuntunin o batas. Ang proseso ng pagklasipika ay dapat
humantong sa pagbuo ng nasabing mga abstraksyon ayon sa naging resulta ng
obserbasyon at pagsusuring isinagawa sa mga datos.
 Ang proseso ng pagberipika at pagrebisa. Ang ano mang paglalahat haypotesis. Teorya at
prinsipyo, mga) tuntunin o mga batas na nabuo ng isang linggwista ay kailangang patuloy
na mapailalim sa pagsubok upang mamodipika o marebisa kung kailangan.

KAHALAGAHAN NG LINGGWISTIKA SA GURO NG WIKA

 Ang malawak na kaalaman ng guro sa paggamit ng wika ay nakatutulong upang mas
mabisa niyang magamit ang wika sa pagkatuto ng kanyang mga mag-aaral sapagkat
 nagkakaroon ng depth o lalim ang pagtuturo ng guro kapag may malalim siyang
pagkaunawa sa kalikasan at kakanyahan ng wika.
 Ang kaalaman sa linggwistika ay nakatutulong sa isang guro sa pagtukoy sa mga
layunin sa pagkatuto, sa pag-alam sa mga paraan at pamaraan ng pagtuturo, sa pagtaya
sa kaangkupan ng isang pagbabago sa pagtuturo ng wika sa pagsasaayos ng mga dapat
ituro sa wika, at iba pa.
 Sa kabilang dako, ang kakulangan ng isang guro ng kaalaman sa linggwistika ay
nagdudulot ng pikit-matang pagtangggap sa anumang pagbabagong dala ng mga iskolar
at edukador buhat sa ibang bansa. Kung ang guro ay may mayamang kaalaman sa wika,
mauunawaan niyang ang isang teknik na ginamit at naging matagumpay sa ibang
bansa ay hindi nangangahulugang magiging angkop ding gamitin sa pagtuturo ng
wikang Filipino. Mahalaga ang ugnayan ng isang linggwista at ng isang guro ng wika.
Bagaman ang isang linggwista ay dalubhasa sa larangan ng wika, maagham ang kanyang
pag-aaral at pagsusuri sa wika at mayaman sa karanasan.

KASAYSAYAN NG LINGGWISTIKA
Ayon Constantino (1972)
 Ang pag-aaral sa mga wika ay napapangkat sa tatlong panahon:
1. Panahon ng mga Kastila
2. Panahon ng mga Amerikano
3. Panahon Kalayaan o kasalukuyang Panahon.

Panahon ng Kastila

 Nagsimula noong ika-16 na daantaon at natapos noong ika-19 na daantaon. Ang pag-
aaral sa mga wika sa Pilipinas:Ayon kay Scheerer (1918), ay isinasagawa ng mga
misyunerong Kastila na karamihan ay mga paring Heswita at Dominikano sa layuning
mapabilis ang pagpapalaganap ng Kristyanismo sa dakong ito ng daigdig.
 Napatunayan ng mga misyonerong Kastila na higit na madali na sila ang mag-aral sa mga
katutubong wika kaysa ang mga 'Indios' ang turuan ng wikang Kastila.
 Kaya't nang dumating sa Cebu noong Pebrero 13, 1965 ang 6 na paring Augustinian na
kasama ni Adelantado Miguel Lopez de Legaspi, ay gayon nga ang kanilang isinagawa sa
pagpapalaganap ng relihiyong Katoliko Romano. Ang mga pag-aaral sa wika na
isinagawa ng mga prayle ay mga pag-aaral na hindi sopistikado.
 Natural lamang na magkagayon sapagkat ang linggwistika ay hindi pa gaanong nalilinang
ng mga panahong iyon, bukod sa mga prayleng nagsagawa ng mga pag-aaral ay hindi
nagkaroon ng pormal na pagsasanay sa larangan ng aghamwika
 Gayunpaman, ang isinagawang pag-aaral ng mga prayle ay maituturing na napakahalaga
bilang mga panimulang pag-aaral sa ating mga katutubong wika.
  Ang itinuturing na pinakadahilan kung bakit napabilis ang pag-aaral sa mga wikang
katutubo noong panahon ng Kastila ay ang pagkakahati-hati ng kapuluan sa apat na
Orden noong 1594
 Ang kabisayaan ay hinati sa mga Augustinian at Jesuitas
 Ibinigay din sa mga Augustinian ang Ilocos at Pampanga
 Ang Intsik at mga lalawigan ng Pangasinan at Cagayan ay ibinigay sa mga Dominican.
 Ang mga Franciscan naman ang pinangasiwa sa kabikulan. Sapagkat nagkaroon ng
kanya-kanyang tiyak na pangangalagaan ang bawat Orden, nagkaroon ng sigla ang pag-
aaral sa mga katutubong wika na humantong sa paglilimbag ng mga gramatika at
diksyunaryo.
 Ngunit kapansin-pansin na sinadya man o hindi ay napakaraming naisagawang pag-aaral
sa Tagalog.
Ayon kay Phelan
 Hindi kukulangin sa 24 na aklat ang nalimbag tungkol sa wikang Tagalog,
 Samantalang 5 lamang sa mga wikang Bisaya.
 Ang dahilan marahil ay sapagkat Tagalog ang wikang ginagamit sa Maynila na siyang
pinakasentro ng pamahalaan.
Panahon ng Amerikano
 Ang pagsakop ng mga Amerikano sa Pilipinas ang naging sanhi ng panibagong pagtingin
sa pag-aaral sa mga wikang laganap sa kapuluan.
 Ang mga linggwistang paring Kastila'y napalitan ng mga linggwistang sundalong
Amerikano.
 Ano ba ang pinagkaiba ng layunin ng mga Kastila sa pag-aaral ng ating wika, sa layunin
ng mga Amerikano?
 Kung ang pangunahing layunin ng mga Misyonerong Kastila ay mapabilis ang
pagpapalaganap ng Kristiyanismo sa kapuluan, ang mga Amerikano naman ay maihasik
sa sambayanang Pilipino ang ideolohiyang demokratiko.
 Ang naging suliranin ng mga prayleng Kastila at ng mga sundalong Amerikano ay iisa:
 Ang kawalan ng isang wikang magiging daluyan ng komunikasyon upang
maisakatuparan ang kani-kanilang layunin.
 At tulad din ng mga Kastila, inisip ng mga Amerikanong higit na madali kung sila ang
mag-aral ng mga pangunahing wika sa kapuluan kaysa kanilang hintayin na matuto ng
Ingles ang nakararaming Pilipino.
 Isa pa, inisip din ng mga Amerikano na higit na magiging madali ang pagtuturo ng Ingles
sa mga Pilipino kung mauunawaan ng mga guro ang pagkakatulad at pagkakaiba ng
Ingles sa iba't ibang wika sa kapuluan.
 Noon nagsimula ang pagsusuri sa mga pangunahing wika sa kapuluan, lalo na sa
Tagalog.Ilan sa mga isinagawang pag-aaral noon ang mga sumusunod:
 "Handbook and Grammar in Tagalog" ni MacKinlay (1905)
 isang "Grammar of Ilocano" ni Henry Swift (1909) at
  isang "Primer and Vocabulary of Maguindanao" ni R. S. Porte (1903). May ilan ding
pagsasaling-wika na isinagawa noon tulad ng:
 Pagsasalin ni C. C. Smith (1906) sa Ingles ng isang aklat sa gramatika ng wikang
Magindanao na sinulat sa Kastila ni J. Juanmarti, at ang

 Pagsasalin ni O. T. Mason sa Ingles ng isang pananaliksik na sinulat ni F. Blumentritt sa

wikang Aleman noong 1899 tungkol sa mga tribo sa kapuluan at ang kani-kanilang
wikang sinasalita. (c.f. Constantino 1972)
 Ngunit hindi lubhang lumawig ang pagsusuring- wika na isinagawa ng mga dalubwikang
sundalong Amerikano dahil sa pagkakapalit ng pamahalaang sibil sa pamahalaang militar
noong 1901.
 Pumalit sa mga sundalong Amerikano ang mga dalubwikang may higit na kakayahan at
kasanayan sa pagsusuring-wika dahil karamihan sa mga ito'y propesor sa mga
unibersidad sa Estados Unidos at sa Unibersidad ng Pilipinas na itinatag noong 1908.
 Ayon kay Constantino, sa mga pangunahing linggwista noong Panahon ng mga
Amerikano, ay nangunguna ang mga ss:
 Cecilio Lopez (isang Pilipino)
 Otto Scheerer at H. Costenoble (mga Aleman), Morice Vanoberbergh (misyonerong
Belhikano),
 Carlos Everett Conant, Frank R. Blake, at Leonard Bloomfield (mga Amerikano).
Panahon ng Kalayaan o Kasalukuyang
 Nagsimula ang panahong ito pagkatapos ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig at makamit
ng Pilipinas ang kalayaan noong 1946.
 Sa panahong ito ay masasabing dumami na nang dumami ang pagsusuri sa mga wika sa
Pilipinas (Constantino 1972)
Ayon kay Constantino
 Ang pag-unlad ng aghamwika sa Pilipinas pagkatapos ng Ikalawang Digmaang
Pandaigdig ay naimpluwensyahan ng tatlong mahahalagang pangyayari:

1. Ang una ay ang pagtatag sa Pilipinas ng 'Summer Institute of Linguistics' noong

1953. Mula noon ay marami nang mga linggwistang misyonero na kasapi sa
nasabing organisasyon ang nagtungo rito sa Pilipinas at nagsagawa ng mga
pagsusuri sa mga iba't ibang wika at wikain sa kapuluan. Ginamit ng mga
linggwistang ito ang kanilang natutuhan sa mahigit na maunlad na paaralan ng
linggwistika sa Estados Unidos.

2. Ang ikalawa ay ang paggamit ng makalinggwistikang pamamaraan sa pagtuturo

ng Ingles sa mga Pilipino na lumikha ng malaganap na pagnanais upang suriin
ang mga wika sa kapuluan. Ang ganitong interes ay humantong sa pagtatag noong
 1957 ng 'Philippine Center for Language Study' sa ilalim ng pangangasiwa
Departamento ng Edukasyon ng Pilipinas at ng Unibersidad ng California sa LA.

3. Ang gradwal na pagdami ng mga linggwistang Pilipino, lalo na pagkaraan ng

1960. Masasabi hanggang noong matapos ang 1950 ay iisa ang Pilipinong
maituturing na linggwista sa tunay na kahulugan nito.
 Ngunit pagkaraan ng ilang taon dahil sa patuloy na nagiging impluwensya ng Amerika sa
Pilipinas ay naragdagan na nang naragdagan ang mga linggwista sa kapuluanAng mga
linggwistang Pilipinong ito ay mahahati sa dalawang pangkat:
1. Mga nagsipagtapos sa mga unibersidad ng Estados Unidos at ng Canada.
Mababanggit dito ang ilang kilalang mga linggwista sa kasalukuyan, tulad nina
Constantino at Casambre ng UP, Sibayan at Otanes ng PNC, Gonzales ng De la
Salle, Llamzon at Pascasio ng Ateneo, Natividad ng DEC, atbp.
2. Mga nagsipagtapos sa Pilipinas. Sa Ateneo-PNC Consortium for a Ph.D. in
linguistics, halimbawa ay mayroon ng walong nakatapos- Ma. Lourdes Bautista,
Elvira Vergara, Gloria Chan-Yap, Rosa Soberano, Sis. Ma. Isabelita Riego de
Dios, Casilda Luzares, Teresita Rafael at Emma S. Castillo.

ANG LINGGWISTIKA SA PAGLINANG NG WIKANG FILIPINO

Sinasabi ang isang gurong may malalim na pagkaunawa sa linggwistika ay may malalim na
kaalaman sa kakayahang pagtuturo at nakatutulong sa kanya sa pagtukoy sa layuning ang
pagkatuto, paraan sa pagtuturo, pagtataya sa mga pagbabago sa wika at pag-aayos ng mga dapat
ituro sa wika.
1. Pagbibigay importansiya sa mga Aklat- Pambalarila
Hindi madaling sumulat ng isang aklat, nangangailangan ito ng masusing paglikom ng mga
datos upang makabuo nito. Mga aklat sa balarila na pinaghanguan ng mga sumusulat ng mga
aklat upang magamit ng guro sa pagtuturo ng wika.
Narito ang mga hanguang aklat sa mga sumusunod:
 Balarila ng wikang Pambansa ni Lope K. Santos
 A Manual of the Philippine National Language ni Cecilio Lopez
 Tagalog Text ni Leonard Bloomfield
 Tagalog Reference Grammar nina Schanachter at Otanes
 Binagong Gabay sa Ortograpiya ng Wikang Filipino 2013 ng KWF (Komisyon sa
Wikang Filipino)
 EDPITAF (Educational Development Projects Implementating Task Force).
2. Paglutas sa Suliranin Ukol sa Balarila ng Wika
 Hindi lingid sa ating kaalaman ang problemang kinakaharap natin tungkol sa wika na
tiyak na malaki ang pakinabang na maidudulot ng mga linggwista.
3. Pagpapaunlad ng wika.
 May dalawang prinsipal na paraan sa pagpapaunlad ng wika.
a. Literatura o Panitikan
b. Gramatika o Balarila

PAGLINANG NG LINGGWISTIKA SA WIKANG FILIPINO

MALAYO O POLYNESIAN
 Ang malay ay may malaking impluwensiya sa ating wika at panitikan. Mahahalintulad
ang sinaunang alpabeto na baybayin sa wikang ito. Gayon din ang mga wikang Bisaya,
Bikol, Tagalog, Kapampangan, Pangasinense at Ilokano.
ABACEDARIO (Ika-15 siglo)
 Mula sa baybayin ay naipalaganap ang paggamit ng alpabetong romano bilang
palatitikang Filipino. Binubuo ito ng 30 titik, limang paying at 25 ang katinig.
 Nang dumating ang unang mananakop na Espanyol ay saka lamang pumasok ang mga
tunog na /e/at/o/ dahil sa mga hiram na salitang Romano na may ganitong tunog. Ang
tunog na /r/ ay sinasabing hirma din sa kanila. Wala pang /r/ sa baybayin.
 Sapilitang itinuro ang Abecedario sa mga katutubong Filipino upang mas madaling
magamit at mapalaganap ang kristyanismo.
TAGALOG NG KATIPUNAN (1897)
 Itinakda noong Nobyembre 1, 1897 sa panahon ng himagsikan, ang Saligang Bats ng
Biak na Bato na nag-aantas na ang Tagalog ang magiging opisyal na wika ng mga
Pilipino.
 Ito ang naging midyum sa paghatid-sulat at Dokumento ng Katipunan
 Partikular itong tinukoy sa Artikulo VII na nagsasaad na “Ang Wikang Tagalog ay isang
magiging Opisyal na Wika ng Republika”
INGLES (1901)
 Sa kapangyarihan ng batas Blg.74 ng Komisyong Pampilipinas noong 1901, ipinag-utos
na gamitin ang Ingles bilang wikang panturo sa paaralang bayan (De Vera,2010)
 Ang mga sundalo na tinatawag na Thomasites ang mga nagging guro noon.
ALPABETONG INGLES (1901)
 -Matapos ang pananakop ang mga Espanyol sa Filipinas, sumusunod naman ang mga
Amerikano na nagdala sa bagong alpabetong Ingles na may 26 na titik, limaang patinig at
21 na katinig.
INGLES AT KASTILA (1935)
  Alinsunod sa binanggit na Artikulo 13, Seksiyon 3 ng Saligang Batas ng 1935, Ang
Pambansang Assembleya, itinakdang batas na Ingles at Kastila ang kinikilalang mga
wikang Opisyal.
PAKIKIBAKA SA TAGALOG (1936)
 Dahil sa pakikibaka sa wikang tagalog ay naitatag ang Surian ng Wikang Pamabansa sa
ilalim ng Batas Komonwelt Bilang 184 noong Nobyemvre 13, 1936 (Pambansang
Asembleya).
ABAKADA (1940)
 Mula sa baybayin ay napalaganap ang paggamit sa alpabetong Romano bilang
palatitikang Filipino.
 Ito ang nagiging batayan ni Lope K. Santos sa kanyang binuong ABAKADANG Tagalog
nang kangyang isinulat ang Balarila ng Wikang Pambansa noong 1940.
TAGALOG AT HAPON (1942)
 Ang panahon ng hapon ang tinaguriang Gintong Pampanitikan ng mga Tagalog sapagkat
sumiklab ang paggamit ng katutubong wika particular ang wikang Tagalog.
 Sa bias ng Militar Order Blg.13/2, na ibinaba noong 1942, nag utos na gawing wikang
opisyal ang Tagalog at Hapon (Nihongo).
TAGALOG AT HAPON (1941-1945)
 Batay sa Laurel Constitution, Saligang Batas 1943, Artikulo 9, seksiyon 2,
Pagpapalaganap ng Filipinismo at Ideolihiyang Japones.
WIKANG PAMBANSANG PILIPINO (1946)
 Mula sa Tagalog, ito ay nagging Wikang Pambansang Pilipino noong 1946 alinsunod sa
Batas Komonwelt Blg. 570.
 Kasabay ng pamamayagpag ng batas na ito ang mga sumusunod na proklamasyon.
 Ang Proklamasyon Blg.12 (Marso 26, 1954) na nilagdaan ni Pangulong Ramon
Magsaysay, Pagdiriwang ng Linggo ng Wika simula Marso 29 Abril 4 at Araw ni
Balagtas tuwing Abril 2.
FILIPINO (1969)
 Panahong Marcos. (Paghikayat sa paggamit ng Filipino sa mga komunikasyon at opisyal
na korepondensya).
FILIPINO (1973)
 Itinakda sa Saligang Batas 1973, Artikulo XIV, Seksyon 3, ang Ingles at Filipino pa rin
ang kinikilalang mga wikang opisyal ng bansa.
 Sa larang ng Edukasyon, itinakda ang Kautusang Pangkagawaran Blg. 25 (Hulyo 10,
1974), ang patakarang Edukasyong Bilingguwal.
PINAGYAMANG ALPABETONG NG (1976)
 Naging puristiko o masyadong tradisyonla o makaluma ang paraan o atake ng palatitikan
sa Abakada ni Lope K. Santos kaya noong 1976 ay pinalitan ng SWP, ang sistema ng
pagsulat sa Filipino.
 Ito ay sa pamamagitan ng DEC Memorandum Blg. 194 serye ng 1976 na may pamagat na
"Mga Tuntunin sa Ortograpiyang Filipino Kaya ito tinatawag na "pinagyamang alpabeto"
sapagkat sa kasaysayan ay nagtataglay ito ng pinakamaraming bilang ng titik o letra.
FILIPINO (1987)
 Nang sumapit ang 1987, tuwirang inihayag ng Saligang Batas sa ilalaim ng Artikulo 14,
Seksiyon 6 na ang Wikang Pambansa ay Filipino. Kasabay nito bilang wikang panturo o
auxiliary languages at Ang Opisyal na Wika ng Filipinas ay Filipino at Ingles (Seksiyon
7)
 Sa panahong din ito nalikha ang Linangan ng mga Wika sa Pilipinas (LWP), alinsunod sa
Kautusang Tagapagpalaganap Blg. 117 bilang pamalit sa SWP (Surian sa Wikang
Pambansa).
PAGSILANG KWF (1991)
 Agosto 14, 1991. Itinatag ang KWF (Kumisyon sa Wikang Filipino) ayon sa Batas
Republika Blg. 7104 bilang kapalit sa LWP (Linangan ng mga Wika sa Pilipinas)
 Proklasmasyon Big 1041 (1997) na nilagdaan ni Fidel V. Ramos, isang buwan ng Agosto
ipagdiriwang ang Wikang Pambansa.

PINAKAKONTROBERSIYAL NA ALPABETO (2001)

 Panahong G. Macapagal-Aroyo. Nagatas na ibalik ang Ingles bilang wikang panturo.
Kasunod pa nito ay nagpalabas ng E.0. No. 210 (Ituturo ang Ingles simula sa unang
baiting: gagamiting wikang panturo sa Ingles, Matematika at agham) Kung kayat
nalimitahan ang wikang Filipino na panturo na lamang sa asignaturang Filipino at
Araling Panlipunan.
ORTOGRAPIYANG PAMBANSA (2013-2014)
 Sa pamumuno ni Virgilio S. Almario ay nagkaroon ng pinakamatino at
pinakamakatwirang tuntunin sa alpabeto ng wikang Filipino. Nananatili ang 28 na titik na
may limang patinig at 23 katinig.
MOTHER TONGUE
 Sa kasalukuyan ay ipinatutupad sa bansa ang Mother Tongue Based-Multilinggual
Education (MTB-MLE) sa mga mag-aaral sa pre-school hanggang ikatlong baiting
 alinsunod sa Kautusan Big. 74, Serye 2009 ng Kagawaran ng Edukasyon bilang bahagi
ng kurikulum ng K-12.
TANGGOL WIKA
 Sa kabila ng pagbibigay-halaga sa wikang Filipino bilang bahagi ng instruksiyon sa K-
12, kabaligtaran naman ang sinapit nito pagdating sa antas ng kolehiyo sang-ayon sa
itinakda ng CHED Memo Order 20 (CMO 20) noong 2013.
 Nanguna sa panawagang panatilihin ang pagtuturo ng assignaturang Filipino at paggamit
ng wikang Filipino sa bagong kurikulum na isasakatuparan sa taong 2018-2019 sa
kolehiyo.
 Noong Abril 22,2015 ay ibinaba ng Korte Suprema ang desisyon para sa isang
Temporary Restraining Order (TRO) na nagpapaliban sa pagsasakatuparan ng bagong
kurikulum.