ፋንቲቲ ላኹ

ቤናኻሱ ምዛኒኩ ቴግባርካ፣ ሜሜርካስታ ሜሳርካ

ፋንቲቲኩ እሚካ ፡-

1. ቤንኩ ምዛኒኩ ቴግባርካ ፣ ሜሜርካስታ ሜሳርካ ፡-

1.1. ታንኬንጚው ምዛኒው ቴግባርካ
1.2. ምዛኒኩ ሜሜርካ ፣ ኣይኔትካስታ ሜሳርካ ፣
1.2.1. ምዛኒኩ ሜሜርካ
1.2.2. ምዛኒኩ ኣይኔትካ ፣
1.2.2.1. ካንትጚዳስታ ሊኪፄዳ ትኩቱኺ ምዛኒ
1.2.2.2. ሚዲቢኒስታ ሚዲቢኒ ያኻስ ምዛኒ
1.2.2.3. ካስስቱስታ ሚዲቢኒ ያኻያሱ ምዛኒ
1.2.3. ምዛኒኩ ሜሳርካ
1.2.3.1. ጛርቱስታ ኣፄብጚው ምዛኒ
1.2.3.2. ካንትጚውስታ ንባሮ ኩፕፅጝካ
1.2.3.3. ካሲስትስ ክንትጙ ኪሲው ታንኬንጜ
1.2.3.4. ዝርዝርስ ጋማጋምፂ ሊኪፂካ
1.2.3.5. ሴኔድኩ ቴግባርካ ፣
1.3. ሊሊትጙንኩ ምዛኒኩ ሴልካው ይሴንስታ ዳግዳግከ ኬምፕካ ፣
1.4. እምፕላንቲ ኣቹ ኽምባ ኽይፄ ኮንኪው ክንቲው ጉስፂዳ ቴክሌልጙንኩ ምዛኒኩ ሴልካ ፣
1.4.1. እምፕላንቲ ኣቹ ኽምባ ኽይፄ ኮንኪ ምዛንካ
1.4.2. ቴግባርኩ ዙርምካ ፣ ዴጌፋጚኩስታ ኣድርፅጚኩ ስልካ

ቱፂ

1
እን ፋንቲቲዳ ትኩት እይስታኩ ቤናኻዳ ክንፅፅጝ ክንትጝኩ ካሲሲት ፣ ምዛኒኩ ኣይኔትካ ዳስታ ቹትካ ምዛኩ
ኣሳብ ምሽካኽ ፡፡ እንጚዳ ምዛኒኩ ኣይኔትካስታ ጛጂሱ ቴግባር ጌሌፅስትኹታ ፣ ጛራ ጛራ ክላ ይሴንስታ ዳግሳጊ
ኬምፕካጊ ዴዴጝ ዴዴጝስ ዲግካ ፡፡

እን ክንቲዴስ ፋሌንጋ ታሜት ክንፅፃንትካ ፡-

 ምዛኒዳስታ ፋታኒ ክችዳ ዝኩንኩሳ ሊሊትጜ ሺሻና ፡፡

 ምዛኒኩ ኣይኔትካዋ ጌሌፃና ፡፡
 ትክላሊስ ቤንኩ ምዛኒኩ ኣይኔትካዋስታ ሜሜርካዋ ጌሌጝስ ካላና ፡፡
 እምፕላንቲ ኣቹ ኮንኪው ክንቲው ጉስፂዳስታ ክንትጝ ክንፅፅጝ ሴልካ ክቻዳ ዝኩኽሳ ታምትጚ ጌሌፃና
 ቤንኩ ምዛንካውሳ ይሴንስታ ዳግዳግ ኬምፕካዋ ሼሻና
 እምፕላንቲ ኣች ኮንኪው ክንቲ ጉስፂኻዳ ዝኩንኩሳ ምዛኒኩ አይኔትካዋ ፣ ኣላምካዋስታ ቴጌቤርጝኩ
ሴልካዋ ሺሻና ፡፡
 ምዛኒ ዴስ ኣግስቱን ንባርካ ቴርትጝስ ክንትጝ ክንፅፅጙሳ ንባሮ እያንኩ ዋሼንካ ምዛኒኩ ኣይኔትካ
ያኹንታ ሺሻጝስ ካላና ፡፡
 ክንታንትካስ ቴሟባሩሳ ዙርሜ እይጝ ክንቲውሳ ዎይሜ ኣድርፅጝስ እያውሳ ትክሞ እርዳትስታና
 ክንፅፅጝኩ ሜስርካ ፡-
 ሞጁልካ ፣
 እምፕላቲ ኣችኩ ክምባ ኽይፂ ኮንኪ ክንትፂ ፣ ክንፅፂ እስታ ክንቲው ቴረት ጉስፅካ ( 1-8 )
 ሊሊትጙንኩ እማኝካ ሜፃፍካ ፣
 ክንትጝ ክንፅፅጙ ሴልካ ፡-
 ጌሌፅጚው ክንፅፂ - ኬቹ ኩስጚ
 ጛርቱው ፂኒስጚ - ካሴስታ ዙርሚ
 ፕሮጀክቱ ግብሪ
 ቴቤቤርጚስታ ኣፄብቱ ክንቲ

ምዛኒኩ ሴልካ ፡-

 ጛርቱ ፣ ፃምሪኩስታ ኬቹ ቴግባርካ ፣

 ቤናኻስኩ ካንትጝካ ፣
 እንፅኼ ቤናኻዳ ዲግስጝሲ ፣
 ጛርቱስታ አፄብጚው ግማጋሚ ፣
 ድንጌቱ ፋታኒ ፣
2
  ካሉ ካሲ ፣
 ፕሮጀክቱ ግብሪ ፣
1. ቤንዳ ምዛኒኩ ሜሜርካ ፣ ምዛኒኩ ቴግባርካስታ ምዛኒኩ ሜሳርካ ፣
ክንቲው ታምብ ክንታንቲ ክንቴ ዊዱሲ እምፕልታቓኻዳ ዝኩጝስስታ እንፃኽስትጝስ ካላታ ቢኪፅጝያኽ ፡፡
እን ያኺስጉ ክንቲው ካሲስትስ ክንታንትካ ውላ ፋይስታወሳ ኣቕቶ እሚካማ አግስታና ንጝ ጋቲውያኽ ፡፡
ሽረትስታ ሁስሌይታ ( 1995 ) እስቲታ ያኹኒ ክንታንትካ ክንቲው ቤንሾ ኣንትጝዴስ ፋና ኣንቤብጝዳስታ
ፃፊጙ ካሌቕትዳ ሊሊት ጛኑታ አቕስ ፡፡ እንስ ሊሊትጚኪ ኔኬታማጊ ካሳውሳ ክንቲውሳ ሴሎ ቴኬምስትናና
ክንትፅኒ ትየስ ሲፋው ቤኑ ኣችዳ እንጚ ሊሊትጚ ታንኬናጊ ካስጝ ይጉዋላ ፡፡ እንጚሱ ምክንያቲስ ክንፅፃንትካ
ቤናኸዳ ዝኩንኩ ክንታንት ካውሳ ፋዮ ማንዲጝስ ቼጌርስታና ፡፡
ምዛኒው እንዳርት ፡፡
ምዛኒውሳ እንዳርቶ ክንፅፃንትካ ቴግባርስ ያቑኑዲብ ዝኩኒውላ ፣ ምዛኒውስ ኣሳብ ምሽሳ ማሉኽስ ኩፂ
ፃንኩ ትኹ ኣሳብ እላኪ ፡፡ እምፕላኒ እምፕላኒ ምዛኒስታ ፋታኒ እምፕልካ ያኹንታ እርዳትስታንኩ
ክንፅፃንካ ዝኩና ፡፡ ምዛኒ ንጝሊሊትጙንኩ ምዛኒኩ ሴልካስ ድንጌት ቤናኻሱ ፋታኒ ፣ ካንትጚ ፣ ቤኑስታ ጝኑ
ግብሪ ፣ እ.እ.ኮ. ክንትጝ ክንፅፅጙሳ ንባሮ ኩፕፅጝስ ቴኬምስትናው ክንቴ ታንኬንጚው ሴልያኽ ፡፡ እኒጚዴስ
ድምክና ምዛኒ ፋታኔ ዴሜካማ ማንችካ ግምጋሚኩ ኣይኔትካ ኣስሜችስታኑ ክንቲው ካሲስ ትያኽ ፡፡ እን
ንጝኪ ክንታቲውሳ ልግሶ ፣ ኬሽጜ ፣ ክንትጝ ክንፅፅጙሳ ኩምችኔ ፣ ክንታንቲውሳ ካሊጝቶ ማሉኽስ ንባሮ
እሚጝስ እርዳታውያኽ ፡፡
ፋታኒ ባኑ ክስ ካሲካዋ ፋሽጝስ ክንታንትካውሳ አቕቶ አኹኪ ሊኪጝስ ቴርስታው ፣ ክንታንትካውሳ ኣቕቶ
ቼፋስ ( ግሬድስ ) ሊክጝስ ቴኬማው ምዛኒው ኣይኔት ያኹታ ሊንስታ ግሩንላንድ ( 1998 ) ጌሌፅካ ፡፡

ቴግባር 1. ኣይምሮ ጉሽጝፄ ቴግባር ፃምሪው ኩስጚ ሲፋንኩ ኣሲካዋ ፃምሪ ፃምሪስ ታኼካማ
እንፃኽስቲንዴስ ፋሌንጋ ፣ ቤንኩ አፄብሊ ኣሳቡሳ ኪሲ ፄፓን ፡፡
በ. ምዛኒዳ ንጝ እንዳርማ ያኹታ እንቶጂሱ ጊሊፅጚስ ጌሌፃን !
ሰ. ምዛኒዳ ፣ ፋታኒዳስታ እሊኩ ሊኪፅካ ክቻዳ ዝኩኽሳ ታምትጚ ጌሌፃን ፡፡
1.1. ምዛኒኩ ቴግባርካ ፡-

ቴግባር 2. ኣይምሮ ጉሽጝፂኩ ካሲካ

በ. እምፕላንቲው ክንቲጝናስኩ ክንታንትካ ሜዜንናው እንዳርማሲይ ?

ሰ. ምዛኒ ኩሳ ዎይምካዋ ቴኬምስትናና እንዳራ እንዳራ ፄውኔ ?

ምዛኒው ካሲስትዴ ኣግፃኩስ ንባርካዋ ክንቲስ ወሳኔ እይጝስ ቴኬምስትጝ ክንፅፃንትካ ዴስ ማንዲስቴ ፡፡

3
ምሳሊስ ፡- ክንፅፃንትካ ምዛኒዴስ ፋሌንጋ ሲፋንኩ ካሲካዋ ጉሽካማጊ ንባርካዋ አግፁጝስ

ካላነና ፡፡ እንዳ ክንፅፅሲ ? ክንቲኩ እሚካዋ ዋትጜ ክንፅሲ ? ክንታንትካ

ክንታኑሳ ቻቤላናማ ?

ምዛኒ ሜንችካ ቴግባርካዋ ኣኮሜችጝስ እርዳቴ ፡፡ እኒጛኪ ፡-

 ክንቲ ጄሜርስቱስ ክንታንትካው ቻቤልጙ ኣቾ ጋሚጝስ ፣

 ክታንትካውሳ ቤዴርንኹ ታሪኮስታ ኣቕቱሳ ጁፂ ሊኪጝሲ ፣
 ክቲኩ እሚካዋ ጎሌላማ እክዶ ፋሽጝስስታ ማንዲስታንኩ ክንትጝኩ ዎይምካ ታምጝስ ፣
 ክንታንትካው ክንትጙ ልግሱሳ ንባሮ ኩፕፅሲስታ ፌፄምጙሳ ኣቾ ታንኬንጝጝስ ኣሜቻው ዳድስ
ክንፅፂንትካ ምዛኔ ቴኬምስትጝስ ካላና ፡፡

ምዛኒ ክንፅፅጝኩ ሴልካዋስታ ክንትፅጝኩ ዴስጝጝካውሳ ዎይሜ ምልኻትጝስ ንባሩ ኣሊታ ያኻማ ካንትስቴ ፡፡
ምንያትኪ ክንታትካውስ ክንትጙሳ ኣሬኽቶ ክንፅፃንቲ ቴኬምስታው ክንፅፅጙ ሴልዳ ዎሴንስታው ኣኽጝሲይኽ ፡፡

እንዴስ ድምክና ምዛኒ ክንታንትካው ክንትጙሳ ፋዮ እርዳ ትስትጝስ እርዳቴ ፡፡

እንጚስኪ ክንታንትካዋ ማሱኽሳ ኣኺኔ ንባሮ ኩፕፅጝሲ ፣ ታናታንጝስስታ ኽይጝሲ ክላ ክንታንትካ ጛጂሱ
ኣክምታ ካንታማጊ ኣችጝጝሲ ቴኬምስታና ፡፡

ቶርግስተን ( 2006 ) እስታው ማራማርጛንቷታ ያኹኒ ቤንኩ ምዛንካዋ ኣኬድኑስ ግቦ ጎሌልጝ ፋይፃንቲያኽ ፡፡
እንጚስኪ ፡-

1. ክንቲው ኣመኑ ጂሚሪዳ ዎሽን ክንታንትካ ኣንቤብ ጙስታ ፂፌጙ ቼጌርስታኑታስታ ዎሼን ክንታንትካ
ዴሜካ ጋያ ችግርዳ ያኹንታ ጎሌልጝ ክርፄያኽ ፡፡ እንሱ ምክንያትኪ እንጛ ክንታትካ ፃይኑ ችግርታ
ሊሊትጙንኩ ክንትፅጝኩ ሴልካዋ ፋይፃንኩ ኣኽጝስያኽ ፡፡
2. ክንቲው ጊዝዳ ክንታንትካውሳ ክንትጙሳ ልግስ ታንኬንጝጝ ፋይፄ ፡፡ እን ንጝኪ ጋያ ችግርዳ እሺ ንኩ
ክንታንትካ ኣንቤብጝኩሳስታ ፃፊጝኩስ ሴልካዋ ቴኬምስትካ ካሊጙ ታንኬንጝጝ ማሺላ እፊኩ ክንታንትካ
ዴስ ቤደርንካማ ክንታንኩስስታ እጝግራ ይጉንኩሳ ዲብካዋ ሼሻማ ፌፄምጝ ፡፡
3. ሜንች ፋይ ዝኩክ ክንታንትካዋ ጎሌላማ ጛዴስ ክንትፅጝስ ካሊፃንኩ ክንትፅጝኩ ሴልካዋ ኣኬድጝስ ንባርካዋ
ኩፕፅጝ ፣
4. ክንትጝ ክንፅፅጝ ጊዝዳ እሺኹ ካሲሲት ክንታንትካውሳ ክንትጙሳ ልግሶ ኬሽጝፅጙሳ ካሊጙ ሜንዜንጝ ክላ
ጉድያኽ ፡፡

4
ታንኬንጛንቲ ምዛኒ ፡- ቤናኻዳ ታንኬንጙኽ ጊዝስ ሊሊትጙንኩ ሴልካዋ ቴኬምስታማ ክንታንትካውሳ ልጝሶ
ማሉኽሲ ንባሮ ኩፕፅጚ ታንኬንጛንቲ ምዛኒ እስቴ ፡፡ እንጚ ጊዝዳ ክንፅፃንትካ ክንታንትካውስ ንባሮ ኩፕፅስስታ
ውሳኒዳ ታምብጝስ ሚዲቢኔስታ ሚዲቢኒጋው ምዛኒስ ጋማጋምጝስ ካላና ፡፡

ታንኬንጛንቲ ምዛኒው ሴልስ ክንፅፃንትካ ጛጂስኩ ክንታንትካ እይስቱንኩ ቴግባርካዋ እንፃኽስትጘ ø ፣ ቤናኻዳ
ዝኩኽ ኩስጚ ጊዛይ ኣሴቴፍ ጛንኩ ኣኽጘ ø ፣ ክንቱኑ ኣይኔትስ አንቤባን ኩስታ ፃፋንኩ ኣኽጘ ø ፣ ቴግርካዋ
ኣኮሜቻኒስክላ ክችክቺስ እንፃኽስትጝስ ካላንኩ ኣኽጘ ø ሜዜናና ፡፡ ምዛኒዴስ ኣግስቱንኩሳ ንባርካዋ ቴረታ
ፄውጝስክላ ክንታንትካው ፋይሊ ኣስሜምጛንሳ ክንፅትጝ ክንፅፅጝኩ ሴልካዋ ኣኬድካማ እንፅኺዳ እሽፃና ፡፡

እንዴስ ድምክና ክንፅፃንትካ ጛጂስኩ ክንታንትካዋ ማሉኽስ ኩፕፁንኩ ንባርካዋ ታናታንካማ ፣ ክንታንትካ
ካንፅፁኑስ ክንቲውሳ ልግሶ ሺሽግሲ ፣

 ዎሼን ክንታንትካ ክችክቺሽ ልግሶ ካንፃፁንታ ፣

 ዎሼንስ ክንትጝስ ቼጌርስታኑታ ፣
 ዎሼን ዴሜካ እሊኩሳጊ ኽስጝ ንካማ ( እኒዋ ጎሌላማ ኣድርፅጙሳ ሴሎ ቴኬምስታማ ክንፅፅጝ
ፋይፃውታ ስታ

እንግራ ይጉዳ ክንታንትካዋ ግሹላ ሊሊት ንኹሳ ሴሎ ቴኬምስትናና ዴጌ ፋጝስ ካላና ፡፡ እሊውሽስ
ዴሜካ ምዛኒው ካሲስትዳ ክንትጝ ክንፁፅጙ ካሲሲቱስ ልግሶ ጋማጋምጝስስታ ክንታንትካው ክንትጙ
ፋይታ ኬሽጝፅጝስ ካሊፃንኩሳ ንባርካዋ አግፅጝስክላ እርዳታውይኽ ፡፡

1.2. ምዛኒኩ ሜሜርካ ፣ ኣይኔትካስታ ሜሳርካ ፣

ቴግባር 3. አይምሮ ጉሽጝፃንት ካሲካ

በ. እንዳራ ሜዜንጝ ዝኩታስታ ዎሼኔ ሜዜንጙሳ ሴሎ ቴኬምስትጝ እይስታውታ ዎሴንጝስ

ጁፂ እንዳራ ያኽጝ እይስታው ?

ከ. እምፕላንቲ ኣችኩስታ ላጛንቲ ኣችኩ ክንታንትካ ታኼካማስታ ናካ ከሌጅዳ ታኼካማ

ዎሼን ዎሼን ምዛኒኩ ኣይኔትካ ስታ ሴልካ ዝኩንታ ጌሌፃን !

1.2.1. ምዛኒኩ ሜሜርካ ፡-

5
ክንታንትካዳ ክንቲውስ ልግሶ ቴኬማንትካ ንባርካዋ ኩፕፅጝስ ካሊፃንኩ ምዛኒኩ ኣይኔትካ ዝኩና ፡፡ እኒጛ
ምዛኒኩ ኣይኔትካ ክንፅፅጝ ዴስ ፋና ፣ ክንፅፅጝ ጊዛይስስታ ክንፅፅጝ ዴስ ፋሌንጋ ንባርካዋ ኩፕፅጝስ
ቴኬምስትናኩ ያኽጝስ ካላና ፡፡ ምዛኒው ኣይኔት ጎሌልጚ ክላ ፌፂምስታው ስዶ ያኻውሌስ ሜሜሪዳ
ቴርታማኽ ፡፡

ሬዩትዝልስታ ኮተር ( 2011 ) ጂ ኣንኩዋ ቤንኩ ክንትጝ ክንፅፅጝኩ ምዛኒኩ ሜሜርካዋዳ ትኩቶ እይጝ
ፋይፃውታ ጌሌፅካ እኒጛኪ ፡-

1. ምዛኒው ጉሲልጚ ታምብ ክንታንትካ እንዳራ ክንትጝ እይስታውታ ፣ ታንቡኑሳ ክንትጝ ልግሱ
ኣችታጊ እንዳራ ክንትጝ እይስታውታ ሺሽጝያኽ ፡፡
2. ምዛኒው ጂሚሪታ ክንፅፃንቲ ክንቲውሳ ካሲስቶስታ ክንቲውሳ ዎይሜ ማራማርጝስ ኹሉቺፋ
ቤናኻሳ ካንትጝ እደስቴ ፡፡
3. ምዛኒው ካሲስት ክንትጝ ክንፅፅጙ ካሲሲትስ ንባሮ እያው ኣኽጝ እይስቴ ፡፡
4. ምዛኒው ካሲስት ታንኬናንቲስታ ታንኬንጛንቲ ዝኩኽ ክንትጝ ክንፅፅጙሳ ካሲስቶ ዴጌፋው ኣኽጝ
እይስቴ ፡፡
5. ክንታንቲው ክንትጙ ካሲ ኹሱ ቺፋ ታንኬ ንጚ ፋይፄ ፡፡

ክንፅፃንትካ እምፕሎ ንባቦ ክንታንትካ ኣንቤባንታ ካሲጝስ ፊዳልካዋ ፃፋ ኒስታ ኬች ኬችስ እንፃኽስታኒስ
ካንትጝስ ንባርካዋ ኩፕፅጝስ ካሊስቴ ፡፡ እንስ ንባሮ ይስጝፅጝሲ ክንትጝ ክንፅፅጙሳ ካሲሲቶ ኣኬድጝስ
ንባርታጊ ቴኬምስትጝስ ካላና ፡፡ እሊው ቴኬማንቲ ምዛኒው ሜሜሪ ምዛኔ ክንትጝ ክንፅፅጝ ጊዛይ
ቴኬምስታ ካሲጝይኽ ፡፡

ሊንስታ ግሩንላንድ ( 1998 ) ጌሌፁኑታ ምዛኒ ይሺቺ ክንትጝ ክንፅፅጙ ዊዲ ዎይሚ ያኻውሌስ ዎይሜ
ኣግፅጝስ ዳድታ ካንትስትጝ እይስታውታ ክንፅፃንትካ እፎዳትስትጝ እይስቴ ፡፡ እንዴስ ድምክና
ሙካርካስስታ እሊኩ ሜዜንፅካ ሊሊትጙንኩ ንባርካዋ ኩፕፃማጊ ዎይሜ ታናታናማጊ ክንትጝ ክንፅፅጝስ
ኽዮ እይናናጊ ቴኬምስትናቲው ይኹንዴስ ግርቦ ፣ ጊዘስታ ኣብቶ ስዶ ድፅጝታ ካንትስታው ኣኽጘ ø
እርዳትስትጝ እይስቴ፡፡

እንዴስ ጃላ ዝርዝርስ ጌሌፅስቱንኩ ምዛኒኩ ሜሜርካ ክንቲው ቴርት ማቔንትጚ ዝኩታ ቴክሌልጝፅጝስ
ካሊስቴ ፡፡ እንጚ ታምትጚ ኩፂ ኬውጛቲውስታ ጚስ ጜዋ ዛኽትጛውስታ ሜጌብጛው ያኹታ ኣቕስቴ ፡፡
ስሉ ጊሊፅፄ 1 ፡- ክንቲው ቴረቱ ዛኽትጚ

ክንቲው ቴረት እሚካ

እስታ ኣላምካ

6
 ክንትጝ ክንፅፅጝ
ምዛኒ

ዎይሚ ዝኩኽ ክንትጙ ካሲ ካንትስታታ ፋይስቱንዴስ ፣ እንጛ ሹኻጊ ዛኽትጜካማ ዲግጝ እይስቴ፡፡
እንዴስ ድምክና ክንፅ ፅጝኩ ሴልካ ክንቲው ኣች ቴቱታ እሚካዳስታ ኣላምካ ስርስትጝ ዝኮ ፡፡ እኒጛ
ኣላምካዋ ዋኽትጝፅጝስ ዴሜካ ሊሊትጙንኩ ምዛኒኩ ሴልካዋስታ ኣይኔትካዋ ቴኬምስትጝ እይስቴ ፡፡
ክንቲው ቴረት ፣ ክንትጝ ክንፅፅጝስታ ምዛኒኩ ካሲስትካ ዛኽትጛንኩ ያኻኒስ ፣ ክንታንትካውሳ ክንትጙሳ
ካሲስቶስታ ጛርቱው ግብሬ ኣኮሜችጝሲ ፣ ወንስወላ ይስጝፃንቲ ያኼ ፡፡ እን ኣኽጝስኪ ክንፅፃንትካ
ሊሊትጙንኩ ምዛንካስ ንባርካዋ ኩፕፃኒስ ክንቲው ቴረት ኣላምካ ታምቡንኩ ኣኹኪ ታምብካያስኩ
ኣኽጘ ø ካንትፃው ኣኽጝ እይስቴ ፡፡

ቴግባር 4 ፡- ክንቲው ቴረት ጉስፄ ፣ ክንትፃንቲውሳ ሜምሬ እስታ ጛርቱውስስታ

ፃምሪውስ ግብሪ

ሲፋንኩ ካሲካዋ ፋና ፋናኪ ጛራ ጛራ እንፃኽስቲንዴስ ፋሌንጋ እንፃኽስቲኑሳ ኣፄብስ ካንትፃንስታ

ኩስጛን ፤ ዊዲዊዳኩ እምፕልቱ ኣስሜምጝቱኑስ ዙርሜ ቤንኩ ኣፄብካስ ቤንጝፃን፡፡

በ. እምፕላንቲ ኣቹ ኽምባ ኽይፄ ኮንኪ ክንቲው ቴረት ጉስፄዳ ኣንቤብጝ ( ፃፊጝ ) ኩፕካ ዲብካኻዴስ
እምፕል እምፕሎ ጎሌላን !

ከ. እምፕላንቲ ኣቹ ኽምባ ኽይፂ ኮንኪ ክዳቲው ቴርት ጉስፄዳ ኣኹኪክንትፂው ሜምሪዴስ ( 1-8 )
ቴርቱንኩ ኣላምካኃዴስ እምፕሎ ጎሌላን ፤ ኣንዴስኪ ኣኬድ ስቱንኩ ክንትፅጙ ስልካዴስስታ ምዛኒኩ
ሴልካ ዴስ ፣ ክንቲኩ ኣላምካዋ ግቦ ታምፃንኩ ኣኹኪ ታምፃቲንኩ ኣኽጘ ø ጋማጋምጝ ፣

ሰ. ክንቲኩ ኣላምካ ፣ ክንትፅጝኩስታ ሜንዜንጝኩ ሴልካ ፄዌንትጛንኩ ኣኽጘ ø ስታ ፄዊንት ጛቲንኩ

ኣኽጘ ø ታናታንትካማ ኣግፂኑስ ግራፍስ ( ቻርትስ ) ካንትፃን !

1.2.2. ምዛኒኩ አይኔትካ ፡-

7
ምዛኒኩ ኣይኔትካ ማንችካ ያኻኒስ ፣ ኣቕስቱንኩ እስታ ሜንች ጊዛይ እንፅኺዳ ሼንኩ ምዛኒኩ ኣይኔትካ
፡-

1.2.2.1. ልኺትጚ ዳስታ ሲፊርፂዳ ትኩቱኺ ምዛኒው ኣይኔት ፣

1.2.2.2. ሚዲቢኒስታ ሚዲቢኒ ያኻያሹ //
1.2.2.3. ካሲስቱስታ ቴክሌል ጝፄው ምዛኒው ኣይነት ክኽ ፡፡ እኒጛዋ ምዛኒኩ ኣይኔትካዋ
ጛራ ጛራ ሲፋኽታ ጌሌፅኔ ፡፡

1.2.2.1. ልኺትጚዳ ትኩቱኽስታ ሲፊርፂዳ

ትኩቱኺ ምዛኒው ኣይኔት ፡-

በ. ልኺትጚዳ ትኩቱኺ ምዛኒው ኣይኔት እስታዊ ክንታንትካውሳ ካሌጝቶ እሊኩ ክንታንትካሊ

ልኺትጝፅጝስ ኣኮሜችናው ምዛኒው ኣይኔትያኽ ፡፡ ክንቲጝናስኩ ክንታንትካሊ ፣ እምፕል ኬቴምዳ
ክንታንኩ ክንታንትካ እሊው ኬቴማኻዳ ክንታንኩ ክንታንትጝሊ ፣ እምፕል ዎራዳዳ ክንታንትካሊ ፣
………. ልኺትጝፅናናጊ ሜዜንናው ምዛኒው ኣይኔት ያኽ ፡፡ ልኺትጚዳ ትኩቱኽ ምዛኒው ኣይኔትዳ
ልኺትጛንኩ ክንታንትካ ክችክቺ እድሚዳ ፣ ክንቲው ኣችዳስታ እሊኩ ኣኼንዳ ክላ ዲግጛንኩስታ
ፄጌርጛንኩ ኣኽጝ እይስ ፡፡ ሊኺትጝፅካ ፋታንካ ቴርስቱንዴስ ፋሌንጋ ባኑኩ ላምብትካ ፌቴንስታንትካዋ
ካፅጝስ ፋታኔ ፌቴሽማ ቼሜትጝፅጝ ፋይፄ ፡፡ እን ፋታኒው ዎይሚ ዴስ ጁናና ዎሼኒ ኬቾ ኩክሪዳ ዎሽኒ
ጝሹላ ክቺክቺዳ ፣ ዎሼን ዴሜካ ኬፋ ንኹሳ ዎይሜ ኣግፁንታ ፃንኩፃማ ታናታንጝስ ካሊስቴ ፋታኒ
ቴርስታው ክንታንትካው ኮንኪስ ያኹኒ ክርፂያኽ ፡፡

ልኺትጚዳ ትኩታውንኩ ፋታንካ ሊሊትጙንኩ ኮንኪኩ ካሌቕትካዋ ሜዜናንኩ ኣኽጝሲ ፣ ክንትጝ

ክንፅፅጙሳ ሴሎ ማሉኽስ ሙንቾ ንባሮ ምልኻታላ ፡፡ እን ያኼስጉ ክንትጝ ክንፅፅጙ ካሲሲትዳ ክንፅፃንትካ
፣ ክንቲኩ ጝንካ ፣ ዎራድካ ፣ ……. ካንፅፁኑሳ ልግሶ ኣኹኪ ካንፅፁ ኑሳ ልግስስታ ኪስሜ ጋማጋምጝስ
ካሊስቴ ፡፡ እሊው ዳድስኪ ልኺትጚ ዳ ትኩታው ምዛኒ ሲፊርፄ ቴኬምስትናው ጊዛይ ፣ እምፕልካ
እምፕልካ እንፃኽስትጘ ø ካላቲንኩ ክንታንትካ ትክላሌ ኣክሞ ቴኬምስትጝዴስ ኬቻ ሲፊርፂ ካሲያውስ
ይሺቺዳ ትኩታንታ ፄዌ ፡፡ እንታኮው ዴሜካ ይሴን ክንታንትካ ክላ እሳንስ ቴክላላ ኣቕቶ ቴኬምስቲንታ
ፄዋው ኣኽጝሲ ዳግዳጌ ኬምፓ ፃይ ፡፡

ከ. ሲፊርፂዳ ትኩታው ምዛኒ ልኺትጝፂዳ ትኩታው ምዛኒዴስ ፌሬስፃው ፣ ሲፊርፂዳ

ትኩታው ምዛኒ ካንትጝፃው ክንታንቲውሳ ካሌጝቶ ቤዴርናማ እምስትኹ ክንቲው ታምብሊ ( gooe )
አኽጝስ ያኽ ፡፡ ሲፊርፂዳ ትኩት ኹዊ ምዛኒኩ ካሲካዋ ቴርስታኑ ክንታንቲ ክንቲ እስታማ ኣሲብስታው
8
ክንቲው እሚዴስያኽ ፡፡ እሊው ሜካስ ዴሜካ ሲፊርፂዳ ትኩቱኺ ምዛኒ ፣ ክንታንትካ ክንታኒኪ ያኻ
ክንታንወሌስ ይጉዋኒ ክንታና

እስታማ ጋሚስታው ክንቲው እሚዴስ ኣኹኪ ታምባና እስታው ክንቲው ኣላሚታ ካንትስታማ ካሲ
ቴርስቴ ፡፡ ትክላሊስ ክንታንትካ ክንቲው ካሲሲት ጊዛይ ማንዲስታው ካሌቕትዳ አኹኪ ኣቕትዳ
ታንቡኑሳ ኣቾ ሜዜንጝጘ ø ፋኑሲ ሲፊርፂዳ ትኩቱኽሳ ምዛኔ ቴኬምስትኔ ፡፡

1.2.2.2. ሚዲቢኒስታ ሚዲቢኒ ጋው ምዛኒ ፡-

ብራውኑ ( 2012 ) ጊሊፅጚታ ሚዲቢኒ ምዛኒ ንጝ ክንታንትካው ኣቕጜስታ ካሌቕትጜ ሊክጝስ ቴርስታው
ዴስፅካው ፣ ፕሮጀክትካው ፣ ……. ሊክጝያኽ ፡፡ ሚዲቢኒ ምዛኒ ክንቲው ኣላሚ ዎሴንስታ ማስታ
ጊዝስስታ እክድስ ዎሴንስታማ ክንታንትካውሳ ክንቲውሳ ኣቾ ኣቕጝሲ ዲጋውያኽ ፡፡ ምሳሊስ ፡-
ክንታንትካ ኬሌቴፍጝፃማ ኣንቤብጙሳ ኣቾስታ ካሌቕቶ ኣቕግኪ ሚዲቢኒ ምዛኒስ ሊክጝስ ካሊስቴ ፡፡
ሚዲቢኒ ምዛኒው ፊርስፂታ ሚዲቢና ጋቲው ምዛኒ ዴሜካ ኣኬድስታውሌስ ፣ ታምብጝታጊ
ኣኮሜችስታውስታ ክንታንትካስ እይስታው ዙርሚ ክላ እይስታው ምዛኒው ኣይኔትያኽ ፡፡ ሚዲቢኒጋው
ምዛኒ ክንታንትካ እንፃኽስታንኩ ዎሺንኪ ካሲካስ እምቢታማ ዙርሜ እይጝ እይስታውያኽ ፡፡ ሚዲቢኒ
ያኻያሱ ምዛኒ ክንቲው ካሲስትዳ ኬሲትስታው ኣኽጝታጊ ክንትጝ ክንፅፅጝ ጊዛይ ክንታንትካ ጊስቼፋ
ታምቡኑ ኮንኪውሳ ካሌቕቱስ ኣቾ ጛራ ጛራ ሜዜንግስ ቴኬምስትናውያኽ ፡፡ እን ያኻማኪ ሜንች
ጊዛይ ሜዲቢኒ ጋው ምዛኒስ ኣግስትኹዊ ዎይሚው ንባር ሜዜብስታላ ፡፡ ፌያፌያማ ኩፂ ንባርታ
ሜዜጌብስታማ ካንትጝፅጝስ ቴኬምስትኔ ፡፡

1.2.2.3. ካሲስቱስታ ቴክሌልጝፂ ምዛኒ ፡-

ሜንች ጊዛይ ቤናኻዳ ኣኮሜችስታንኩ ክንትጝ ክንፅፅጝኩ ምዛንካ ካሲስት እስታ ቴክሌል ጝፂ ምዛንካ
እስታንኩያኽ ፡፡ ክንፅፃንትካ ክንታንትካውሳ ክንትጙሳ ሌጌስቶ ሜዜንጝስ ክንቲው ቴረት ጉስፂዴስ ኣኹኪ
ክንትፂ ሜፃፍኻዴስ ሙካሪውሳ ፋታኔ ፍሽካማጊ ጊዝቺፋ ፌቴናና ፡፡ እንታኮንኩ ክንትጝ ክንፅፅጙ
ካሲስትስ እለት ቺፋ ክንታኑስ እሜካዋ ኣኹኪ ኣሜትሽሱ ኬምፕዳ ኣኹኪ ኣሜትሻሱ ዊዲዳ
እይስትኹሳ ክንቴ ጋማጋምጝስ እይስታው ሊኪፂያኽ ፡፡

በ. ካሲስቱ ምዛኒ ክንትጙ ካሲስት ጊሲስት ኣኮሚችስታው ምዛኒው ኣይኔት ያኹስ ፡-

 ክንታንትካ ክንቲ ዎትጚ ክንቱንታ ክንፅፃንትካስ ንባሮ እይጝስ ካሌ ፡፡

 ክንታንትካ ምዛኒዴስ ፋሌንጋ እንዳራ ክንፅፅጝስ እይስታውታ እሚካዋ ሺሻጝስ ካሊፄ ፡፡

9
 ትክላሊስ ካሲስቱ ምዛኒ ቤናኻስ ክንቲ ጊዛይ ቤናኻሱ እንፅኺ ፣ ጝኑ እንፅኺ ፣ ኬሴቱ ሙካሪ ፣
ፕሮጀክቱ እንፅኺ እ.እ.ኮ ምስልካ ኣኽጝስ ካላና ፡፡

ከ. ቴክሌል ጝፂ ምዛኒ ዴሜካ ክንትጝ ክንፅፅጙ ዴስ ፋሌንጋ ክንታንትካ ፋንቲቲው ዊዲዳ ፣ ኣሜት ሻሱ
ኪንዲዳ ፣ ኣሜትሻሱ ዊዴዳ ካንትፁኑስ ክንትጙሱ ልግሶ ሊኪጝስ ንባርካዋ ኩሩፅናው ምዛኒው
አይኔትያኽ ፡፡ ቴክሌል ጝፂ ምዛኒስ ክንታንትካ ቤዴርንካማ ክንቱኑሳ እሜ ማሉኽሳጉ ፋንሽስ ክንታኑሳ
ክንቲውሳ እሜ ምልኻታላኽ ፡፡ እንዴስ ኬቻ ክንታንትካ ክንቲ ዴስ ፋሌንጋ ክንቲው ኣላሚ ዋኽትጙኽ
ኣኹኪ ዋኽትጛያሱ ኣኽጘ ø ፣ ማንዲስታው ኣሴብጙስታ እንፃኽስትጙ ካሲ ይንቱኺ ኣኹኪ ይንታያሱ
ኣኽጘ ø ሊኪፂ ምዛኒው ኣይኔትያኽ ፡፡

እምፕል ምዛኔ ካሲስቱ ኣኹኪ ቴክሌልጝፄ ንጝስ ካሊፃው ኣግስትኹሳ ንባሮ ቴኬምስትናው ኣላሚያኽ ፡፡

ምሳሊስ ፡- ክንፅፃንትካ ፋንቲቲው ዊዲዳ ሙካሪውስ ፋታኔ እይጝስ ፣ ፋታኒው ዎይሚዴስ ኣግፁኑስ
ንባሮ ክንፅፅጙሳ ሴሎ ኬሽጝፅጝስ ፣ ክንታንትካውሳ ክንቲውሳ ልግሶ ማሊጝስ ፣ ዴጌፋስታ ንኩሳ
ዴጌፍጝስ ፣ ክንትጝስ ችግርዳ ዝኩንኩሳ ጎሌላማ አጌዝግስ ፣ ጎቤዝካዋ ዴሜካ አድርፅጙሳ ክንቴ እይግሲ
፣ …….. ቴኬምስትኑ ጌዴስ ቴክሌልጝፂ ፋታኒ ንጝ እንጚያኽ ፡፡

ምዛኒኩ ካሲካስታ ዙርምካ ፡-

ቴፋ ቴር ካሲሲስቱ ታንኬንጝካ ቹትካ ካሲካ ንባብኩ ምዛንካ ምዛኒው ኣላሚ

1 ጋያ ችግርዳ ( አሴሴብፃንቲ ችግርዳ ) ዝኩንኩ ጎሌልጚ ምዛኒው ጂሚሪ

10
 ክንታንትካ ናጂይ ? ዲጊስ ታንኬንጝጚ ፋይፃንኩ '' first Alert ''
ኣይጂይ ?
2 ድምክኒስ ዴጌፍስትጝ ፋይፃንኩ ኣጂይ ? ኬችሳ ካሲሲቱ ኬሽጝጚ ክንትጙ ልግስ
ዎትጜ ሲሪጝስ ካላስቴ ትኩቶ እይጝ ፋይፃንኩ ታንኬንጝጚ ታንኬን ጝጚ
ካሌቕትካስ ሺንይ ? ቻርት
3 ክታንትካው ይስን ኬምፕካ ዎሺን ዎሺንይ ? ምሪማሪው ኻልትስ
ዳጝ ዳጝ ካኬምፕ ካስ ? ክንታንት ውላ
ክንቲው ካሊጝትስ ክችክችካማ ?
4 ክንታንትካዋ ኃራ ኃራ ፋይስታው ክንቲው ዎይሚዳ ትኩቱኽ ግብዳ ታምብጙ
ግብዳ ታምፅናማ ? ቤንኩ ክንታንትካ ክላ ምዛኒ ቼሜትጝፄ
ክንቲውሳ ግቦ ታምፅካማ ? ዎሪዳው ክንቲው
ግብዳስ ታምፅናማ ?

ስል ላኃ - ካሲስቱ ኬሽጝጚ ታንኬንጝጚ ካሲስቱ ምዛኒው ኣሳብ ምሽ ክንቲው ግብሪስ ኬሽጝ ንኹዊ
ኣሳብ ምሽያኽ ፡፡ ሩትዝልስታ ኩተርታ ( 2011 ) ክንትጝ ክንፅፅጙ ኩምችኒውሳ ንባሮ ኣግፅጝስ
ካሊፃንኩስታ ክንትጝ ክንፅፅጝ ጊዝዳ ቴኬማንኩ ምዛኒኩ ሴልካ እንዴስ ሲፋንኩያኽ ፡፡ እኒጛ ፡-

በ. ጎሌልጚው ምዛኒ ሰ. ካሲስቱ ኪስው ታንኬንጝጚው ምዛኒ እስታ

ከ. ምርምሪው ምዛኒ ሸ. ዎይሚዳ ትኩታው ምዛኒ እስታንኩያኽ

ታንኬንጝጚ ምዛኒ ካሲስቱ ክንቲው ኪሲው ታንኬንጚዳ ዴሜክስታማ ኣስሜችስትጝስ ካሌ ፡፡ እምፕል

ክንቲው ኣሜታኻዳ ክንፅትጝ ክንፅፅጙ ኩምችኒስ ንባርካዋ ኩፕፅጝስ ታንኬንጝጚኩ ምዛኒኩ ሴልካዋ
ቴኬምስትጝ እይስቴ

ቡ. ጎሌልጚው ምሳኒ ፡-

ጎሌልጚው ምዛኒ ክንቲው ኣሜት ጁሜሪዳ ክንታንትካ ክንቴ ጁሜርጝዴስ ፋና ሜዜንስታኑ ምዛኒው
ሴልያኽ ፡፡ ምዛኒው ኣላሚኪ ቤንዳ ሜዴብስቱንኩ ክንታንትካ ክቻዴስ ዎሺን ክንታንትካ ቤኑ ኣችስ

11
ሜቴናኑታ ፣ ዎሽን ዴሜካ ሜቴናቲንኩ ያኹንታ ፣ ዎሺን ግሹላ ኣሜቱ ዊዲያኺታ ታምብጝስ
ካላቴንኩስታ ኣሲሲብፂ ችግርዳ ዝኩንኩ ክንታንትካዋ ጎሌልጝስ ቴኬማው ምዚያኽ

ኩ. ፍታሺው ምዛኒ ( diaqnotlc Asessement ) ፡-

ፍታሺው ምዛኒ ክንታንቲውስ ካንትጙሳ ችግር ዝኩክሳ ክንታንትካዋ ሺሽጝስስታ ክንታንትካውሳ ዳግዳጊ
ኬምፓ አግፅጝስ ዲጋው ምዛኒው ሲሊ ፡፡

ምሳሊስ ፡- ፊዳልካውሳ እቑፄ ቹኒትካማ ክችክቺስ ፃፊጝስ ቼጌርስታንኩስታ ዴጌፍስትካማጊ

ልግስ ካንፅፅጝስ ካሌካ ያስኩ ክታንትካ ዝኩዋኒ ፣ እኒ ክንታንትካ ክችክቺስ ማሌፍ

ፅካማ ፃፊጝስ ቼጌርስቱኑ ምክንያቴ ማሊጝስ እይስታው ፍታሺው ምዛኒያኽ ፡፡

ፍታሺው ምዛኒስ ችግርኩ ኣሊካዋ ይቪችካዋ ሽሽጝስ ያኻውሌስ እኒጛ ችግርካዋ ዎጌድፅጝስ ክላ እርዳቴ
ክንፅፃንትካ እንጘ ፍታሺው ሴል አግፁኽ ንባርዴስታ ጁያካማ ችግሮ ዎታኮው ዳድስ ዎጌድፅጝስታ ችግሮ
ኽይጝስ ካሊፃውስ ክንፅፅጙሳ ሴሎ ቴኬምስታንታ እርዳታውያኽ ፡፡

ኸ. ካሲስቱ ልግስ ታንኬንጝጚ ምዛንካ ፡-

ክንቲው ኣሜታኻዳ ዎሲንስትኹዊ ጊዝስ ኣኮሜችስታው ምዛኒው ኣይኔት ካሲስቱ ልግስ ታንኬንጝጚ
ምዛኒ እስቴ ፡፡ ክቲው ካሲስት ጊዛይ ክንታንትካ ክንቱንኩ ስካውካ ካሌጝትካ ፣ ስካውካ ኣሳብ ምሽካ
ዋስታ ካንቲ ጊዝዴስ ናቴ ካንፅፁኑሳ ልግሶ ሊኪ ጝስ ዲጋው ምዛኒያኽ ፡፡ ምዛኒኩ ንባርካ ክላ ክንቲ
ኣሜቱ ጂሚሪዳ ኣሲስብፂ ችግርዳ ሺንኩ ክንታንትካ እስታ ጛጂሱ ኣችዴስ ጃላ ያኹንኩ ክንታንትካ
ኔኬትጝ ካላንኩ ኣኽጝስ ፣ ክንፅፃንትካ ምዛኒውሳ ንባሮ ቴርታ ፄውካማ ክችስካማ ክንፅፅጝስ ካላንታ
እርዳታውያኽ ፡፡

ሰ. ዎይማ ትኩቺካ ምዛንካ ፡-

ዎይማ ትኩትካ ምዛንካ ክንትጝ ክንፅፅጙ ካሲስትዳ ትክላሊስ ማንዲስታን አላምካዋ ታምቡንኩ ኣኹኪ
ታምብካይስኩ ኣኽጘ ø ጋማጋማጝስ ዲጋንኩ ምዛንካኽ እኒጛ ምዛንካ እምፕል ቤኑሳ ኣኹኪ እምፕል
ክንቲ ጝናሱሳ ፣ እምፕል ክልሉሳ ፣ …… ክንታንትካው ትካላሌ ኣቕቶ ሊክጝስ ኣኮሜችስታው
ሊኪፂያኽ ፡፡ እንጚ ምዛኒ ዲጋውክላ እምፕል ቤኑ ኣችዳ ያኻማ ኣሜቱ ዊዲዳኽ ፡፡

1.2.3.2. ጛርቱኩስታ ኣፄብኩ ምዛንካ ፡-

12
ጛርቱ ምዛኒ ክንታንትካ ጛጛሩው ክንቲውሳ ልግስ ሜዜንካማ እንዳራ እንዳራ ክንትጝ እይስታውታ
ጎሌልካማ ታምባኑሳ ኣላሚውሳ ታምቦ ሺሽካማስታ ኣኬድካማ ሜዜናኔ ምዛኒያኽ ፡፡ ክታንትካ ጛጛራስ
ጋማጋምጝስ አግፃኑሳ ንባሮ ጁፃ ፄውካማ ኬፍ ንኹ ኣችሾ ታምፃውሳ ክንቴ አድርፅጝስ ክላ ካላና ፡፡
ኣፄብጚው ምዛኒኪ ጛርቱው ምዛኒዴስ ሊሊትኔ ፡፡ እንንጝኪ ኣፄብጚው ምዛኒ ቴቤቤርጚስ ክንትጙሳ
እድሎ ፌቴራው ኣኽጝሲ ክንቴ ክንታንትካ ጛጂ ጉሳንታ አጌዛውታ ብራውን ( 2012 ) ጌሌፃ ፡፡

ትክላሊስ ጛርቱ ምዛኒኪ ያኻ አፄብጚው ምዛኒ ክንታንትካ ጛጛሪዕሳ ግብሬ ጋማጋማንታ ፣ ክንቴ ክላ
ጛጛራሱ ጉሽጝጚስ እርዳትጛንታ አጌዛውያኽ ፡፡

1.2.3.3. ካንትጚስታ ታንኬንጝጚ ንባሪ እምፂ ፎርሚ ፡-

ካንትጚስታ ታንኬንጝጚ ንባራ እምፂ ፎርሚ ጌርክ ጌርኩ ክንትጝ ክንፅፅጙሳ ኩምችኔ ንባሮ ኩፕፅናው
ሜሳሪያኽ ፡፡ ክንፅፃንትካ ጌርክ ቺፋ ክንታንትካውሳ ኪንቲውስ ሲፍጝጜ ማሊጝስ ቴኬማውያ
ታንኬንጝጚስታ ካንትጚያኽ ፡፡

ምሳሊ ፡- ካንታንትካ ታንኬንጝጊስ ቤናኻዳ ዝኩንኩ ክንታንትካ ክቻዴስ ዎሺኒ ጎቤዝ ፣ ዎሺኒ ዴሜካ
ሴሌቻንቲ ፣ ዎሼኒስ ኩሚቺ ያኹታ ሽሽጝስ ካስታው ፡፡

1.2.3.4. ዝርዝር ሲፊርፂ ፡-

ዝርዝር ሜዜንጙ ሲፊርፄ ሜንች ጊዛይ ቴርስታው ፁፍስ ዲጋንኩሳ እንፅኽካዋ ሜዜንጝስ
ያኹስ፣ማንዲስታውሳ ኩምችኒውስ ኣቾ ግልፁስ ካንትፄ ፡፡

ዝርዝር ሜዜንጙ ሲፊርፄ ኮንኪኩ ካሌቕትካውሳ ልግሶ ሜዜንጝስ ቴኬሜ ፤ እንዴስ ድምክና ክንታ
ንትካውሳ እሌትኩ ቴግባርካዋ ፣ ዴስፅካዋ ፣ ፕሮጀክትኩ ግብርካዋ ፣ እ.እ.ኮ ሜዜንጝስ ክላ እርዳቴ ፡፡

1.2.3.5 ማዴሩ ንባሪ ፡-

13
ክታንትካ እንፃኽስትኑ ላምብስትካ ግብርካ ፣ ፍታንካ ፣ ሙካርካ ፣ ሜዜንጝኩ ዝርዝርካስታ ሊሊትጙኑኩ
ንባርካ ኣኮሜችስታኑ ንባራ ኩፕፄያኽ ፡፡

ቴግባር
ቴግባር 5 ኣሲብጝ፣ ፃምርስጝስታ እምፕልትጝ ኬቹ ኩስጚ፡-

እንዴስ ሲፋንኩ ካሲካዋ ፍናኪ ጛራ ጛራ ዴብቴርዳ ዙርሜ ፃፋን! ታንኬንፅጝስኪ ጛራ ጛራ ዚርፂኒ

ዙርሚዳ ኬችኩ ኣፄብሊ ኩስጝጛን! ኣንዴስ ፋሌንጋ ኣስሜምጝቱኑ ዙርሚዳ ኣኹኪ ካራካር ጝፂ ኣሳብዳ
ቤንኩ አፄብሊ ኩስጛን!

1. ‹‹ቴግባሩ ዴስጝጚዳ እሼንኩ ሚዲቢኒ ያኻካያስኩ ምዛኒኩ ኣይኔትካጊ ካሲስትኩ ምዛንካማ?›› እን

እስቲዳ ንባርስ እርዳትፂካማ ጌሌፃን!
2. ጊዝቺፋ ቴርስታዊ ጋምቢጙ ካሲ፣ ኣሜትሱ ክንዲ ፍታንካስታ ፄጌሩንኩጊ ቴክሌልጝፂ ፍታኒዳ
ሜዴብስታና፡፡
1.2.3. ምዛኒኩ ሜሳርካ (Tools of Assesment)
1.2.3.1. ካሲስቱ ታንኬንጚ

ክንትጝ ክንፅፅጙ ካሲሲቱ ታንኬንጚ ክንታንትካው ውሳ ክንትጙሳ ልግሶ ታንኬንጝጝ ያኹሲ፣ ክንቲው
ካሲስት ልግሱ ኪሲ ታንኬንጝጝ፣ ክንትጙ ካሲስቱሳ ማራማርጝስ ዎይሜ እይጝ፡፡
ክንቲው ኣሜትዳ ካሲስቱ ቴግባሩ ትክላሌ ኣኺኔ ካንትጝስ ካሊፃውሳ ንባሮ እንዴስ ሲፋ ውሳ ዝርዝሮ
እርዳትስትጝ እይስቴ፡፡

ማዴሩ ቴግራርታ እምስታንኩ ክንታንቲኩ ግብርካ እንዴስ ሲፋንኩያክ፡፡ እኒጛኪ፡-

 ድርሴቱ ቑቲስታ ዊድዊዲው ፁፍ፣

 ሪፓርትኩኩስታ ፕሮጀክትኩ ኩፕካ ዲብካ፣
 ግልኩ ታክስፅካ፣
 ጛርትኩስታ ኣጼብኩ ዙርሚታ እይስቱንኩ ግምጋሚኩ ውቴትካስታ ሜዜንኩ ፎርምካ፣
 ቤናኻዳ ዲግካሺንኩ ካንትስቱንኩስታ ቹኒትስቱን ንባርካ፣
 ሜዜንጝስ ቴኬምስትኑኩ ውቴትኩ ንባርካስታ ፁፍካ፣

ናኪኒ ጊዝዳ ዎሼኒዳ እድሚዳጊ ዝኩንኩ ክታንትካ ማዴሩሳ ቴግባርካዋ ጎድጛ ቴኬምስትጝ እይስታውታ
እዳትስ ትጝ እይስቴ፡፡

14
ትክላሊስ ምዛኒስ ክንታንትካ ክንቱኑሳ እርዳትስቱን ኣኹኪ እርዳትስ ትካያስኩ ኣኽጙ ማሊጝከ
ቴኬማውያኽ፡፡ እንንጝኪ ምዛኒውሳ ንባሮ ካንትጝስ ክንቲውሳ ካሲሲቶ ክንፅፃንትካ፣ ክፅትፃኒስ እንዳርማ
ይጉታ፣ እንዳርማ ዳንጉታ፣ ቾታብላ ክንታንትካ ውሳ ሲፍጝጜ ታንኬንጝጝሲ፣ ክቲውሳ ቴርቶ ዲግሳንኩ
ሙዋቴንካክላ ቴርስትኩ ሜፃፋሷ ትክም፣ ዳግዳጌስቴ ይስን ኬምፓ ጋማጋምጝስ ካላኑ ምዛኒው ንባርዴስ
ጁጝሲያኽ፡፡

ቴግባር 7
እንዴስ ኩክራ ቲፊግድማኻዳ ዲጉንኩ ምዛኒኩ ስልካስ እይስቱኹ ምሳሊው ካንቲስ ኩክራዳ ዝን ምዛኒኩ
ኣይኔትካው ይሲንስታ ዳግዳጊ ኬምፓሳ ፃፊካማጊ ኬችስ ኩስጛን፡፡

ምዛኒው ኣይኔት ይሲን ኬምፕ ዳግዳጊ ኬምፕ

ምሳሊስ፡- 1. እምፕል ቤናኻዳ፣ ክቲ ጝናዳ፣ 1. ልቓ ካሲ ካስ እምፕላኒስ ውላ
ካንትጝጚዳ ዎራዳዳ፣ ዞንዳ ክልልዳ፣ … ክንታንኩ ኮንኪኩ ካሌቕትካዋ ሜዜናው
ትኩታው ምዛኒ ክንታንትካ እሊኩ ክልልዳ እስታ ኣኽጝሲ ኣግስታው ንባር
ኡራሙሪዳ ዝኩንኩ ክንታንትካዋ ክንቲውሳ እክዶ ፍሽጝስ
ካንትጝፅጝስ እርዳቴ እርዳታላ፡፡
2. ቤኑ ኣችስ ዝኩኽ ሊኪፂታ ዝኩኺ 2. ሜዜንስታንኩ ክታንትካ ውላ
ክንታንትካው ልግስታ ንባሮ ካንትፄ፡፡ ዙራሙሪዳስ ይንቴ ካስኩ
3. ክታንትካው ክንቲውሳ ልግስ ምልኻቴ፡፡ ኣኽጝንስ ካና፡፡ እንጚስ ምዛኒ
4. እምፕል ቤናኻዳ ቴርስታማ እይስትግስ ውላዋ ዎኪላቲ ኣኽግስ ካሌ፡፡
ካሌ፡፡ 3. ፋይስታቲው ሊኺ ትጚክላ
ፌቴርስቴ እምፕላኒ እምፕላኒ
4. ጚሺቲ ሜዜንጙ ኣይኔት ያኼ፡፡
ምሳሌስ 8 ንቲ ስታ 10 ንቲው ፍታኒ
15
ስፊርፄ ዳትኩቱክ
ምዛኒ
ካንትጝካ
ታክስፅካ
ቴክሌልጝፄ ፍታኒ

ምዛኒኩ ኣይኔትካ ይሲን ኬምፕ ዳግዳጊ ኬምፕ

ሺሽፄው ምዛኒ
ፍታሺው ምዛኒ
ካሴስቱ ታንኬንጝጚ
ኣላሚዳ ትኩታው ምዛኒ
ዝርዝር ሲፊርፄው ሜንዜንጙ ፎርሚ
ማዴፋ ቴግባር ምዛኒ
ሚዲቢኒ ምዛኒ
ሚዲቢኒ ያኻያሱ ምዛኒ
ጛርቱው ምዛኒ
ኣፄብ አፄባሱ ምዛኒ

1.3. እምፕላንቲ ኣቾ ክንቲው ቴርትዳ ኣንቤብጙስታ

ፃፊጙሳ ካቕቶ ማዜንጝስ ቴኬማስትያኩ ሴልካ፡-

16
ክንቴ ኣኬድኑሲ ሜዜንጝኩ ሴልካክላ ኣብርቱ ኣኬድ ስታና፡፡ እምፕላንቲ ኣችኩ ክንቲኩ ቴርትካ ሜፃፍካ
እስታንኩ፣ ሜፃፍካ፣ ሞጁልካ፣ ክንቲው ጉስፂኩ ቴርትካ፣ … ያኻኒስ፣ ክንታኑሳ እጊ ዛኽትጝፃማ ክንትፅጝ
ፋይፄ፡፡

1.4.1. እምፕላንቲ ክንቲው ኣቹ ክንቲው ቴርትዳ ዝኩንኩ ምዛንካ፡-

ቴግባር፡- ኣይምሩው ጉሽጝፅካ ካስካ፡-

1. ቤናኻዳ ዎሺን ኣንቤብጝስታ ፃፊጝኩ ኣኀንካዋ ሜዜንታን?

2. ቤናኻዳ ሜንች ክንታንትካ ዝኩዋኒስ ዎታኮንኩ ምዛኒኩ ኣይኔትካዋ ቴኬምስትጝ ሳሲርቴ ኒካማ
ኣሴብታን?

እምፕላንቲ ኣችካ-ክት ካንፅፅጝኩ ክንቲኩ ቴርትካዳ ክታንትካ ክንትጝ እይስቱንኩ ካሌቕትካ፣ ኣሳብ
ምሽካስታ ክንትጝኩስታ ሜዜንንኩ ሴልካጊ ዛራዛርስትካማ ዲግካ፡፡

ክንፅፅጝኩስታ ምዛኒኩሳ ሴልካዋክላ ሜፃፍካኻዳ ኣግስታና፤ ልቓኪ እንዴስ ኩክራ ዲግካ፡፡ እኒጛኪ

1. ክፅፅጝኩ ሴልካ፡- ትንታኒስ ክንፅፅጝ

 ሴሉ ዴስጝጚ፡- ትንታኒውስ ወይኪ ጌሌፅጝጜስ ክፅፅጝ ጊዛይ ክታንትካው ዙርሚ ጋያኪ እንፃኽስቲስ፣
እንፃኽስትኔስ ‹‹፣እንፃኽስታን›› ናው ክቲ ጊዛይ ክታንትካውሳ ልቕልቕቴ ሜዜንጝስታ ዙርሜ እይጝ
እይስቴ፡፡
 ዴጌፍጝዳ ትኩቱኽ ጋምቢጚ ጊዛይ ክንታንትካ እንዴስ ፋና ክንቱኑሳ ዲቦ ቴርታማ ካሴ ዲጋዮስ ዙርሜ
እያና፡፡ እንጚኪ ጊዙሳስታ ፍንሽሱሳ ክንቲውሳ እሜስታ ሴሎ ዎሺንጝስ ሚፂታ ኣጌሌጌሌ፡፡
2. ሜዜንኩ ሴልካ፡-
ካንትጚ ፡- ክንፅፃንትካ ቤናኻዳ ክንታንትካ ኣንቤባኒስ፣ ፃፋኒስ፣ ኩስጛኒስስታ ዙርሜ
እይኒስ ጛራ ጛራ ታንኬንጚካማስታ ማሌካማጊ ሜዜጌብጝስ ካላና፡፡ ኣኺኔ ጌሌፃንቲካ
ሜዝጌብካ፡- ክንታንትካዋ ማሊናው ጊዛይ ኣኺኔ ታክስጝስ ኣሜቻታ
ጛራ ጛራ ልቕልቕጜ ክችክቺስ ሜዜጌባማጊ ታክስፂ እሚጝ እይስቴ፡፡
ሚዲቢኒ ያኻያሱ ታንኬንጝጚ፡- ክንፅፃንቲ (ክንፅፃንታ) ልቕልቓማጊ ክንታንትካውሳ
ልቕልቕቴ ማላማጊ እስታ ቹኒታማጊ ታንኬንጝጚ ፄዌ፡፡ ምሳሊስ፡- ፊዳልካዋ
እቑዊጝ፣ ካልካዋ ሲሪጝ፣
3. ቴግባርኩ ግብርካ፡-
 ኣካልኩ ልቕልቕካስ ዙርሜ፡- ክታንትካ ዲግሳንኩ ካሲካስ ኣካልኩ ልቕልቕካስ ዙርምካዋ
17
 ዙርፃንታ ፄውስቴ፡፡ ምሳሊስ ፡- ክንታንትካ እምፕል ፊደሉሳ ድምፆ ቹኒታኒስ ታፎ ቼቤትጝስ
ኣኹኪ ቤቴርጝስ ኣኹኪ ቤቴርጝስ ምልኻቶ ካንፅፃና፡፡
 ጌሌፅጝጚ፡- ክንታንትካ ክንቱኑ አሳብምሸሳ አኹኪ ሴሎ ቤንኩ ክታንትካስ (ክንፅፃንቲስ)
ጌሌፅጚ ፄዋና ንጚያኽ፡፡
4. ፁፍኩ ዙርምካ
 ስልኩ ዎኪልካ ፡- እንጚ ጊዛይ ክታንትካ ፊዳልካውሳ ምልኻቶስታ ድምፅካዋ ዛኽትጝፅጝስ
ካልካዋስታ ስልካዋ ቴኬምስትጝስ ጌሌፃና፡፡
 ቴክሌልጝፂ ፍልቕፂ፡- ክንታንትካ ክንቱኑሳ ዲቦ ጛጛሩስ አሳቦ ቴክሌልጝፄካማ ፁፋሳ ሪፓርት
ዲግሳኑ ዳድ ቴክሌልጝፂ ፍልቕፂያኽ፡፡
 ስልኩ ጌሌፅፅካ፡- እንጚኪ ክንታንትካ ክንቱኑ አሳብ ምሻሳ ኣኹኪ አድርፁኑሳ
ካሌቕቶ ኣችትጝፂካማ ስልስ ምኬላኑ ካሲስትያኽ፡፡ ምሳሊስ ስልካ፣ ቻሪትካ፣ ቲሪግድምካ፣ ..
 ካርድካ፡- ክንፅፃንቲ ካርድካዋስታ ካሲካዋ ቴርሳማ ፃፌካማጊ ክንፅፃንቲስ ዙርፅካማ ቤንዲስ
ፌካማ ካሳና፡፡ ምሳሊስ፡- ‹‹ኣቆ ኣኹው ፃሚት ታምፃው ችግር ዴስ ካላካልጝጛንኩ ቴግባርካዋ
ፃፋን፡፡›› ናው አሳብስ ካርድዳ ዘርማ ፃፊፅጝ፡፡
 እንፃኽስታማ ካንፅፅጝ፡- ክንታንትካ ካሲስቱኑ ካሲስ ፅላ ዎሬኬታዳ ዙርሜ ፃፋንዴስ ፋሌንጋ፣
ዎሬኬቶ ፍን ፍንዳ እንኩርጝስ ክንፅፃንቲ ካንታታ ፄኑ ዳድያኽ፡፡
 ኬቹ ግብሪ፡- ልቓ ኣባልካ ዝኩኑ ኬችስ ያኻካ እንፃኽስታኒስ ክንፅፃንቲ ዲጊስ ኣግስታማ
ዴጌፍጝስታ ኣጌዝጝ ጋያ ፋይፃንቲያኽ፡፡ እን ያኻማኪ ክንፅፃንቲ ኬቾ ጉስጝስታ ክችዳ ያኻማ
ኣብርቱ እንፃኽስትጝ ፋይፃላ፡፡
 ቴቤቤርጝስ ክንትጝ፡- ሊሊትጙንኩ ስካውካ ኣሳብምሻ ካዋስታ ካሌጝትካዋ እምፕልቱ
ኣድርፅጝስስታ ቼጌር ፃንትካ ኣሳብካዋ እምፕልቱ እርዳትስጝስ ካሊፃው ክንትጙ ካሲስት
ቴቤቤርጝስ ክንትጚ ያኽ፡፡ እንጚዴስ እምፕል እሊውዴስ ክንትጝስ ካላፃው ክንትጙ ሴልያኽ፡፡
 ቴርቴርስ ዲብስጝ ፡- እን ክንትጙ ሴልስ ክንታንትካ ጛጂሱ ዙራሙሪስ ያኻካማ ቴርስቴሮ
ማዲትጚካ ማጊ ዙርሜ እይካማጊ ኩስጛኑ ክንትጙ ሴልያኽ፡፡

 ኣፄቡ ጋምቢጝጚ፡- ክንታንትካ ጛጂስ እይስትኹሳ ቴግባሮ ዊዱንዴስ ፋሌንጋ፣ እንፃኽስቱኑሳ ግብሬ
ጛስ ጛዋ ኪስጚካ ጋምባና፡፡ ኣንዴስ ፋሌንጋ ክንፅፃንቲ ክንታንትካ ዲግስኑስሳ ዙርሜ ካንትጝስ
ቴክሌልጝፂ እይጝስ ካሌ፡፡
 ኬቹ ግብሪ፡- ክንፅፃንቲ ክንታንትካዋ ፅልካ ፅልካ ኬችካዋ ኣችትጝፅሱስታ ፕሮጀክቶ እይጝስ
ክንታንትካ ጛራ ጛራ ኣቪቼቴፍጛንታ ፄውጝ፡፡ እን ዴስ ድምክና ሊሊትጙንኩ ጉሳንቲ፣ ፃፋንቲ፣…
ኮንኩሳ ኣላፍጝቶ እያማጊ ይስጝፅጝ እይስቴ፡፡

18
  ቤናማ ጛምቢጝ፡- ሜንች ክንታንትካ ዝኩኑ ቤንዳ ፁፋሳ ግብሬ ጋምቢጝስ እርዳታው ሴሊ፡፡ እንስ
ፍናኪ ፋኑሳ ግብሬ ክንፅፃንቲ ካንታማ ኬሽጝፄ ኣሳቦ እዩንዴስ ፋሌንጋ ክንታንትካ እጝግራ ካንት
ካማስታ ኬሽጝፄካማ ፃፋኑ ኣኺኒያኽ፡፡
1.4.3. ዴጌፍጙስታ ኣድርፅጙ እይጝጚ፡-

ክንትጝ ክንፅፅጝኩ ካሲስትካ ክቻዳ ማላጛ ፋይፃንት ዲብካ ዴስ ዙርሜ እይጙ ካሲስትያኽ፡፡ እንጚዳኪ ሜዲቢኒ
ያኻያሱ ምዛኒስ ዋታኮውሳ ዙርማ እይጝ ፋይፃውታ ንባሩ ኣሊ ኣኽጝስ ኣጌሌጌሌ፡፡

ምሳሊስ፡- ክንፅፃንቲ ክታንትካውሳ ኣሳይመንቶ ካንታ ማስታ ኣሬማማ ግብሪዙርማሳ እይጝስ ካሌ፡፡

ክንፅፃንቲ ግብሪ ዙርማስ እዩሲ ሲፋንኩ ጉዳይካዋ ኣኮሜችጝ ፋይፄ፡፡ እኒጛኪ፡-

1. ክንታንትካ ክችክችካ ኣኹኪ ክችክችካ ጋቲንኩ ኣኽጘ ø ድኹጝ እይስቴ፡፡

2. ክንታንትካ ዋሽኔ ክችክችካ ዎሺኔ ጝሽሎ ስቴትካ ያኹንታ እርዳትፅጝ ፋይፄ፡፡
3. ጊዛይስ ግሪውስ ዙርሜ እይጝ እይጝ እይስቴ፡፡
4. እንዴስጌና ግብሬ ኣኮሜችጝሲ እንዳራ ፄውጝ እይስታውታ ኩስጝፅጝ ፋይፄ፡፡
5. ግብሪው ዙርሚክላ ጋምባውስታ ይሴን ኬምፕዴስ ጃሜርጝ እስታ
6. ክንታንትካ ስቴቶክላ እሜ ክችሳንታ ከስጝፅጝ ፋይፄ፡፡

ዴጌፍጝ ንጝ ክቲውሳ እ እርዳትስትጝስስታ ካሌጝቶ ሌጌፅጝስ ቼጌርስታንኩ ክንታንትካስ ክንፅፃንቲ ዲብሳ

ማጊስታ ይስጝፃማጊ ኣጌዛው ካሲስት ያኽ፡፡

ታንኬንጝፅጝስ ክንታንትካዋ ኣጌዝጝስስታ ክችጝፅጝ ስስታ ግብራ ዙርሜ እይጝሲ፣ ክንፅፃንትካ ሜዜንጘ ø ፄዋኒ
ንባሮ ኣግፅጝስ ፄዌ፡፡

እንዴስ ሊላ ዴሜካ ጎቤዝካስስታ እምቢቴካማ እርዳትስታንኩ ክንታንትካ ጛዲስሳ ግብሬ ዊዱንዴስ ፋሌንጋ
ትኩቶ እሚያው ኣድርፅጙሳ ካሲስቶ ቴኬምስትጝ እይስቴ፡፡ እንዴስ ኬቻኪ ክንታንትካውሳ እርዳትስትጛ ካሊጘ ø
ኣድርፃንኩሳ ቴግባርካዋ እይጝ ፋይፄ አኹኪ ክንትጝ ክንፅፅጙ ካሲስታትዳ ጎቤዝካ ክንታንትካስ ይዝኩ ኑንኩስታ
ድምክና ቴግባርካዋ እይጝሲ፣ ክንታንትካው ክንትጙካሲስት ኬሽጙኽ ያኻታ ፄዌ፤

እንዴስ ድምክና ክንፅፃንቲ ካሲስቱ ምዛኔ ጎቤዝካ ክንታንትካስ ቴኬምስታማጊ ኣድርፅ ጙሳስታ ይስጝፅጙሳ ክንቴ
እይጝ እይስቴ፡፡ እን ይኺቲዬስ ኩፄ ጌርክ ቺፋ ስካዌ ዲቦ (ኣቕቶ) ኣግፂቲዬስ ክንቴ ቻቤልጙ ፋይ ኔኬታማጊ
ካስጝስ ካሌ፡፡ እንሳ ኮንኩ ክንታንትካ ሜንችካ ያኻኒ ዴሜካ ጛስ ጛዋ እርዳትጛኑሳ ሴሎ ቴኬምስትጝ ክርፂ
ዲቢያኽ፡፡ ነ

19
 ፋንቲቲ ላጛ
1.1 ሜንቻ ክንታንንትካ
1.2 ሜንቻ ክንታንትካውሳ ፋዮ ታምባ ፄዋው ክንትፃንትካው ባይርካስታ ዴስካ
1.3 ሜንቻ ክንታትካው ባይርካስታ እምትጙንሱ ክንትፅካ ሴልካ
1.3.1 ታምብኩ አይኔትካ ፣ አንቤብጘ ø ስታ ፃፊጘ ø ክንትሽስታ ሊሊትካ ክንትፅካ ሴልካ
1.3.1.2. ክንትጙ ዲንጉት ዝኩክ ክንታንትካ
1.3.1.3. አይምሩው ዳንጉት ዝኩክ ክንታንትካ ( ኦቲዝም )
1.3.1.4. ካንትጙ ዳንጉት ዝኩክ ክንታንትካ
1.3.1.5. እንኮኾጙ ዳንጉት ዝኩክ ክንታንትካ
1.3.1.6. አካሉ ዲንጉትጚስታ ቲኑ ችግር ዝኩክ ክንታንትካ ፣
1.3.1.7. አይምሩው ልግስ ዳቴንት ስታ ( ድንግርግርንጝ ዳቴንት ) ዝኩክ ክንታንትካ
1.3.2. ጅፊፃው አሼናኻዳ ዝኩንኩ ክንታንትካ ፣
1.3.3. ማንቻ ባይልስታ ኮንኪ ዝኩ ክንታንትካ
1.3.4. ሊሊትት ካሊስት ዝኩክ ክንታንትካ ፣
1.3.5. ፆቲውሳ ቴርት ክቻ አሳብስታ ክችክችታ
ብያኔ ------------- ፍንጭ
የተነ ተንዳኝ እምትጙንኩ ሊሊትት
1.4. ሜንች ክንታንትካውሳ ፋዮ ዋክትጝፃው ሊሊቶ ክንትፅጙሳ ሴሎ ቴኬምስትጝ
1.4.1. ሊሊትትስ ክንትፅጙ ከስጝጚውሳ ሊኪጘ ø /ምዛኔ / ቴኬምስትጝ ፣
1.4.2. ሜንቻ ክንታንትካውስ ፋዮ ክቻፄውኸ ክንትጝስንትፅጙ ሴልካ
1.4.3. ሜንቻ ክንታንትካውስ ፋዮ ክቻ ፄውኽ ክንትጝ ክንታፅጙ ሴል
1.4.4. ሊሊትውስ ክንትፅጙሳ ሴሎ ኬቾ ቴኬምስቲኒስ

ቱፂ

20
እን ፋንቲቲ እምፕላንቲ አችዳ ክንቲ ጝናዳ አውጚ ኽምባ ብሳፂ ኮንኪታ ቤናኻዳ አግስታንኩ ሊሊትታ
ክንታንትካዳ ትኩቱኽሳ ኺትጝፄ ዲግሴ ፡፡

እምፕላንቲ ቤን ደሜካ ሊሊት ፋይ ዝኩክሳ ክንታንትካዋ ታምባ ፄዋው ( ፀናትዳ ስርስትካውካማ

ቴረንካሳ ) ሴልካዋ ዲግሳና ፡፡ ሹኻንቲ ቤንዳ ችግሩሳ አይኔትካ ዲብስስ ጙስታ ኮንኪካ ችግር ፣ ክንትጙ
ችግር ፣ አቲዝም ፣ ካንትጙ ችግር ፣ ቹኒትጙ ችግር ፣ አካሉ ዳንጉስትስታ ቲኑ ችግር ፣ አይምሩው
ልግሳ ዳቴንታ ሊሊት ካሊስት /ኽስጝንኹ ካሌቕት ዝኩክ ክንታንትካ ጐኻ ቢሪሀስ ደሴስጝስ ምኽረስታ
፡፡ ድምክኑኪ እንስ ቤናኻስ ሜንቻ ክንታንትካዋ ቢሠርኩ ክንትጙስታ ፃፊጙ ፋይ ታምባ ፄዋው ፣
ፆቲው ቴርቶ ክቻፄውኽስታ ክችክችቶ ይስጝጝፃው ክንትጝ ክንትፅጙ ሴልካሲላ ዲጋና ፡፡ አሊዲዳኪ
ቢኪስታው ክንትጝ ክንትፅጙ ሴሎስታ ኽይስታ ክንታንትካውዳ ፋይዳ ደደድጋስትኹ ኬቹሳ
ዳዲሪጃጝጜቴኬጝ ካሊስታውስታ ደሴስጝስ ሞኬርስታ ፡፡

ክንቲኩ አለምከ ፡-

ታሜትካ ክንተታፃንታሳ እንሳ ፋንቲቴ ዊዱኑዴስ ፋሌንጋ ፡-

 ሜንቻ ክንታንትካ ቤናኻዳ ዝኩኔ ዴጌፋና ( ቻቤላና) ፣

 ቤናኻዳ ክንታንትካ ፃፊጘ ø ስታ አንቤብጙ ክንታኑውስ ጊዝስ ቻኒስቶ ፈቲራንጙ ችግርካስታ እሊኩ
ሜንቻ አይኔትካዋ ኺትጝፃና ፣
 ክንታንትካውሳ ሊሊቶ ፋዮ ታምባ ፄዋንኩ ፅናትዳ ዳዳስቱንሱ እርዳቲኩ አጌለጌለንትካዋ ዴዴጝስ
ኺትጝፀጝስ ካለና ፣
 ሜንቻ ክንታንትካዋ እርዳታንኩ ዋይምካ ያኹንኩ ሊሊትትው ክንታጝ ክንታፅጙ ሴልካውሳ ባይሬ
ኔፄፄርጝፃና ፣
 ሊሊትዊ ክንታፅጙሳ ሴልካዋ እርዳታንኩ ክንታፃንቲውሳታ ክንቴ ቤናው አኼንካውሳ ፋዮ
እርዳትስታና ፡፡
 ክንታንትካውሳ ሜንቾ ፋያሳ ዳዳ ፄውኽ ሊሊቴ ኬቾ ዋትጚ አዴሬጅጛው ስታስታ ሊሊትወ
ካስትፅጝኩሳ ሴልካዋ ዋትጛ ጛጎጐሌልጝስ ካሊስታው አኽፄ ጌሌፃና ፣
 ፃቲውሳ ቴርቶ በእርዳትስትጙሳ ፋይስቶ ጌሌፃና ፣
 ፃቲ ቴርታው ክችት ቤናኻዳ ዋትጛ አግጝ ካሊስታው አኼኔ ኺትጝፃና ፡፡

ክንትጝ ክንታፅጝኩ ሴልካ

 ሚኒ እንካራ
 ሊሊትካ ክንትጝ ክንትፅጝኩ ኬቹ ቴረት ፡-

21
ሜንችካ አኹ ልቓ አባልካ ዝኩኑ ቡድን ፣ ለጛስ ፣ አብርቱ ኬች ፣ እእኮ. አዴርጅ

 ሜስኩ እንፅኺስታ ጐቤንጝ ፣

 እርግኒ ምሳሊስታ ስሉ አደራጅጅጜ ቴኬምስትጝ ፣
 ውን አኔማውሳ እርግቲኔ ምሳሌ ተኬምስትጝ ፣
 ፅፌቱ ቱርሚስታ ኩስጝጚ
 ጛር እንፅኺ
 ክንታጝ ክንትፅጙ ማቴሪያል ( አከኽካ )
 ካወስታ ካንቲ
 አባላምቲ አች ኣውጚ ኽምባብስፂታ ኮንኪታ ክንቲ ቴርታ ሜሳርካ
 ቹኒትስታንኩስታ ካንትካንኩ አክኽ ( ሜቴሪያል )
 ካንትጝቴሮ ማንዳማ ዲብካማ ካሉ ዙርሚ
 ድንጌቶቱፈተኒ ፕሬጄክት

1.1 ሜንቻ ክንታንትካ

ክንትፃንትካ ቤናኻዳ ጌቴማ ኩዴስ ፍንጉትካዴ እምፕል ክንታንትካው ሜንችት ያኽ ፡፡ ክንታንትካው

ሜንችት ጌሌፅፅጝ ሜንችካኽ ፡፡ እኒጛኪ ስንኪ ፣ ባይል ፣ ፆቲ ፣ አካሉስታ አይምሩው /አሴብጙስታ
ማራማርጝጚው ኬሊስት / ሊሊትቴኽ እንዴስ ድምክኒ ክንታንትካ ቢዲሪስ አቕትከስ ፣ ጛውስ
ክንታንትካ ክንቲስ ኬፍኑኑ ቺፋ ሜንችት ዴሜካማጊ ካሴ ውንጜውላ ሊሊቲ ክንትጙ ፋይ ዝኩክስታ
ሜንችካ ሜንቻ ክንታንትካዋ ክንታፅጝ ቺጊርፂያኼ ፡፡ ያኹኒውላ ውላዋ ቤናኻስኩሳ ክንታንትካውሳ ፋዮ
ዋትጛ ዋክትጝ ፅጝስ ካኔ? ሊሊትትዊ ክንትጝ ክንትፅጘ ø ቴጌቤር ጝስ ካሊፃውስ እክዶ ዋትጛ አኬቴጋ ንጝስ
ክንታፃንትካ ጛጛርትጛሳ ካሲጝስ ቢካና ሜንቻክንታንትካ ሜንቾ ሊሊቴ ተምክርካዋ
(ዴስካዋ ) ፣ ካንትካዋስታ አስብካዋ ቤንሾ እሚካማ ይንታንታ ፂኒስጝ ቴኬማዌኽ ፡፡ ሜንቻት ውለጊ
ክንታንትካ አሴባትውሳስታ ያቑኑሳ ዲቦ አድርፅጝስ እርፋትጘ ø ካሊጘ ø ቻቤል ናውስታ ዴኔክፅጝዳ
ካሊናዌኽ ፡፡

ቴግባር 1፡- ፃምርፅጝስታ አብርስጚ

22
ሲፋንኩሳ ካስካዋ ፀምዳ ፅምዳ ታኼካማ እንፃኽ ስታንስታ እንት

ዙርምካዋ ቤንኩ ክንታንትካስ ቤንጝፃን

1. እምፕላንቲ አች ክንቲጝዳ እሽቲኑ ጉዝማይ ቤናኻዳ ክንታንትካውዳ ክችዳ ታዜብቱንኩ ሊሊትጝ

እንደርካ እንደርካይ እሺ ?
2. ክንትፃንትካ ቤናኻዳ ክንትጝ ክንትፅጙዳ ዲዳ እኒጛዋ ሊሊትካዋ ሌንጌድሳኑ ዋትጛይ እሺኹ ?

ቶርግሳንታጊ ( 2012 ) “አንቤብጝስታ ፃፊጘ ø ክንትፅጝ ቼጌርፃ ፄዋው ክንታንትካው አቕቱ ሊሊት ፣
አስብ ምሸሳታ ካሌቑዳ አችዳ አግስትጝስታ እንሳ ሊሊትቶ ታምባ ፄውጝስ ካሊ ፃውሳ ክንትፅጙሳ ሴሎ
ፋይጜኽ ፡፡” ናና እንሊ እምትጝ ፄካማ ፣ ቶርግሳን ፣ ቤናኻዳ ሊሊቲ አችዳ አግስታንሱ ክንታንትካዋ
ቹኒትጙ ፣ ዲብስጙ አንቤብጙስታፃፊጙ ካሊስትካዋ አደጊስጙ አኸኒዳ ቻኒስቶ ቺፃንኩ ሹኻ ሜንቻት
አይኔትካዋ ሺሼካማ ፣ ሜንቻ አይኔትካውሳ ሊሊቶስታ አችካዋኪላ ኺትጝፄካ ፡፡ እኒጛኪ አችካ
ሲፋንኩያኽ ፡-

 ካሉስስታ ፁፋሳ ኮንኬ እርዳትስትጝስ አኹ ቴኬምስትጝስ እርዳታውስ ዲብስጙስታ አይምሩክ

ካሊስትካ ፣
 ካልካዋ ክችክቺስ ሴሊቴና ጝፃማ አንቤብጝስ ካሊፃንኩስ ዲብስጙ ( ካ ኮንኪ ) ስታ ኮንኪው ካሊስት
( ምሳሊስ ፡- ፊደልካዋ እቑጝ ፣ ምላዲሳ አቕቶ ቴኬምስትጝስ ሌጌሴምካ ካልካዋ አንቤብጝ )
 ኔክኔክፅጝ ፣ እምኔትስታ ክንትጙዴስ ፣ ከንታንቲ/ታ አንቤብጝ ሳቻ ፃፊጙ ክንቲው አኺኒዳ ዋሳላካሳ
ዋይሚዌና ይኹታ /ታኹታ ጚ አሴባው / ብታው ሲፋው / ታው ክንትጙ ሴል ፣ አኹ አድርስጝ አኹ
ክንትጝ ዝኩኽ /ት ክንትጙ ሴል አኹ ካሊስቶ ቴኬምስትጝስ ካለና )
ክንትጙ ልግስ ክንትጝ ክንታፅጙ ሴልካው ፅንሱትትስታ ክንትጝ ክንትፅጝ ዴስስትኹ ጊዝ ሚንቺታሊ
ድንግር ዝኩታ ( ፊልድ ፣ ኬትና ሮዜር 2007 ) ጌለፅሳ ፡፡
ክንትፃንትሳ ክንትፅጝዴስ ፍንዳ ፣ ሜንቻ ክንታንትካውሳ ፋዮ ሺሽጝስታ ውኖ ክንታፅጙሳ ሴልካዋ
አኬድጝስ ፣ ልኪቴ ካስጝፅጝ ዝኩ ኪያኽ ፡፡ ሜንቻ ክንታንትካ ዝኩኑዳ ቤናኽዳ ጌቴማንኩ ሜንችካ
ችግርካ ሜንችካስ ቢሲስትኹሳ ሊሊትቱው ክንትጝ ክንትፅጙ ሴል ቴግባራዋ አኽጝ ክቻዳ ካሊስታው
አኺኔ ሶኖው ፣ በርነስና ግርፌን (1998 ) ጌሌፅካካ ፡፡ ክንታንትካ ንባቦ ወይምትስ

23
 ክንትጝስክላ ያኻ እሊኩሳ ክንቲኩሳ አይኔትካዋ ዋይምትስ አንቤብካዋ ክንትጝስ አባላምቴ ቢኪስታው
ካሊስትካዋ ፣ ሴልካዋስታ አሰብ ምሽካዋ ክንትጝ ቢከሰቴ ፣ ( አንቶን ፣ 2015 )

ፕሮጄክቱ እንፅኺ - 1

ስካውካዴስ እምፕላንቲ አች አውጚ ኽምባ ብስፂ ኮንኪታ ክንታፅጙ

ክንቲ ቴርት ፣ ክንታንቲው ሜፃፍ አኹ ክንትፃንቲው ጙንኩሳ ማራማራን ( ፌቴሸን )
ስልካዋ ካንትጝስ ባይልካሳ ቢሊትካዋ ሺሻን ፣ ክንትፃንቲው ጉስፂ አባለምቲ ቤንዳ ከካንታንትስታ
አንቤብጙሳ ካሊስቶ ሊሊቲ አችዳ ዝኩንኩ ክንታንትካ ቢኪስታው ክንትጝ ክንትፅጙሳ ሴሎ ዋትጛ
ቴኬምስታንስታ አንቤብትካማ አግፂኑሳ ዋይሜ ቤንኩ አፄብካስ ሪፖርቶ ፄፓን ፡፡

2.2 ሜንቻ ክንታንትካውስ ፋዮ ታምባ ፄዋውሳ ክንትፄንትካው ባይሪስታ ዴስካ ሜንቻት ባይሊ ፣
አይማኖት ሊስታ ዙራሙሪው ዘዴ ሊሊትዴስ ጃላ እሰኑኽ አሰብ ምሻኽ ፡፡ ቤናኻዳ ሜንች
አይኔትካ ሜንቻት አግስታና ፡፡ ፅናትዳ ዳድቱኽሶራ ልግስኩሳ አችካዋ እርዳትፅኹ ክንትጝ ክንትፅጙ
ሴሎ ቴኬምስትጝሲ ውላጊ ስራስሪ ዋይሚስትካ ያኻንታ እርደቴ ፡፡

እምፕል ክንትፂ ቤናኻዳ ክንታንኩ ክንታንትካስ ውላስ ያኻንኩ ሊሊትትታ ክንትጝክንትፀጙሳ

ዜድካስታ ክንትፅጙክ ሴልካ ዝኩና ( ሀሰብ ሩክ ፣ 2012 ) ፡፡ እኒጛ ሴልካዋ ክንትፅጙ አባለምታ ፄውናና
ቴኬምስትጝስ ፋሌንጋውላ ያኹኒ ልቓ ክንታንትካዋ ቴኬምስትኑኒ ክንታፅጙ ሴልካ ሊሊትካ ድምክንካ
ክንታጝ ክንትፅጙ ብላትካዋ /ሴልካዋ / ፋይጝ ይጐላ ፡፡ ፀናትኩ አግፅካ ካንትፃኑ ውስታ ክንትጙ ችግር
ዝኩክሳ ክንታንትካ

ዋይምታሳ ኬሽጝፅጝስ ቴኬምስትናው ክንታጝ ክንታፅጙ ዴስ ውላውላ ክንታንትካውሳ ክንቲውሳ ዋይሜ

አሼሼልጝስ ትክሞ ዝኩታ እርዳትስትጝ ቴኬማንቲያኽ ( ስኖው ፣ በርንሰናግሪፊን ፣ 1998 ) ፡፡

ክንትፃንትካ ፣ ክንታንትካ ጌና ፀሊስ ድምስ አንቤብጘ ø ክንትጘ ø ጄሜሩንታ ፣ ፋይስታውሳ እርዳቴ

ፄውጝስታ ሜንቻታስ ቢኪስታው ሊሊትትውስ ክንትጝ ክንታፀጝ ሴል ካሳ ክንትፀጝ ዝኩኪያኽ ፡፡

ጅዌልታ ( 1994 ) አግስት እምፕላንቲ ቤንዳ ወግስ አንቤብጝስ ካሌካያስኩ ክንታንትካ ሲፋንኩ ቤን
አቻዳ አንቤብጝ ስኪያኻ ክንቲኩሳ እምካዋ ክንትጝስ ቼጌርስታና ፡፡ እንኪ ክንቲ ቻቤልጛዳ ኬፍንኩሳ

24
ቻኒስቶ ቺፅጝዴስ ውላ ጃላ ጛክንታሳ ቻቤልጘ ø አቲጝ አዲጊ ጌቴምጝስ ካሌ ፡፡ ፅናትካ ካንትፃኑውስታጊ
፡-

 እምፕላንቲ ቤንዳ አንቤብጝስ ቼጌርስታንኩ ክንታንትካ 4 ንቲ ቤና ታምባኒስ 88% ድምካምካ

አንቤባንትካ አኽጙ ድል ዝኮ ፡፡
 እምፕላንቲ ቤንዳ ክቻክችካ አንቤባንትካ ያኻኑኩ ክንታንትካ 4 ንቲ ቤና ታምባኒስ 87% ክቻክችካ

አንቤባንትካ ያኽጙ ደል ዝኩዬ ፡፡

ቢኪስትኹ ክንትጝ ክንታፅጙ ሴል ክችክቺ ጊዝስ ቴግባርዋ ፄውጝስ ሼጊስስታ አንቤብጝስ ካሌ ፡፡ ክንቲ
ቤናኻዳ ዝኩንኩሳ ውላዋጊ ክንታንትካዋ ጌዴፍጝስ ክንታፃንትካ ሲፋጝጝ ካላንኩ ሜንችካ አችካ ዝኩና ፡፡
ፅናት እሊውስ አጌርስ ፂኒስስትኩ ያኹኒውላ አግስት ጝሺሱውስ ጊዝስ ውላስጊ ፄጌርጛ ውስ አኪኒስ
ከንት ስታማጊያኽ ፡ ቴኬማው ዲብ ክንታንትካዋ እርዳታውስታ ውላጊ ክንታንትካ ክንቲስ ኬሽጝጛኑ
ቢካውስታ ክች ጙኽ ክንትጝ ክንትፀጙ ካስጝጜ ቴግባራዋ ፄውጝስ ካሊጘ ø እርዳትስትጜኽ ፡፡ እንኪይ ፣
ክንትጝ ክንትፅጙ አኺኒ ኬፍንኹ አሴብጙ አቾ ካሴንኩ ማራማርጝፃንኩ ካስካዋ ዲግስጝስ አንቤብጝስ
ቼጌርስታንኩ ክንታንትካዋ እርዳትጝ ካሊስታው አኺኔ እርዳትስት ጝስ ካሊፅጜኽ ፡፡

ሜንቻትካ ክንትፂ ቤና ዋይሚስትካ ባይርካ ( ካሊ 2008 )

 ጛጛርትጛሱሳ ባይሎ ሺሽፅካዋ ትንካቢስ ያቕካ ፤ ዋትጛ ክንቱንኩ አኺኔ ኪውዋ ታክሳና ፣
እንዲሁም ጛጂ ክንቱኒው ሴል /ደድ/ ውላውሳ ክንታንትካውሳ ፋዮ ታምባ

ፄዋቲንኩ እሺንታ እርደትስታንኩ ፣ እንጚሳ ቤዴርኹ ዴሶ ቴኬምስትካማ ዴፃትውስ ወርፍሳ

ክንታፅጙክሳ ሴልካዋ ክንታንትካው ሜንችትካ ውሊ አኺኒሊ ክችሳና ፡፡
 ውላጊ ክንታንትሳ ክንትጝስ ካሊንኩ አኺኔ አምነንኩስታ እንሳኪውላ ክንታንትካስ ፌይጝፃንኩያኽ
፡፡ ስራስሪዋ ክንታፅጙውስ አኺኒስ ዋይምሳ አኼንካዋ / ኪሲ ይንትጝስ ከራው አኺኔ / አይምናና
፡፡
 ክንቲ ቴርታ ቼጌርፅካሳታ ይሴንት ኑንሱ ክንቲኩ እምካዋ ዲግስጝስ ማራማርጝስ
ማራማርጝፃውስስታ ኬፍንኹስ ክንቲው ዋይሚኩ አለምካዳ ትኩቶ ፄዋና ( ብሉምካሳ ኬፍቴንሳ
ክንቲኩ አለምካውስ ሚዲብጝጜ ታክሰን ) ፣
 ክንታንታካ ውይይትስስታ ቴቤቤርጝጚስ ሴልካዋ እንፃኽስታንኩስ ቴግቤርካስ እርዳቴ እይጝስ ፣
ክንታንትካ ቴግባርካዴ አግስቱ ንከስ ሜሬጅካዋ ቢኪስታውሳ እርዳትስታንታስታ ወግስ
እርዳትስታንታ ፄውጝስ ከሊስታውስጊ አጌዘና ፡፡
 ውላዋጊ ክንታንትካዋ እርዳትጝስ ልቡስ ልቦ ጛጛርትጛሳ ካራንታ ፄዌ ፡፡
25
  ቤናኻዳ እይስታውሳ ክንቴ ስራስሪ ዝኮኑ ውኑ አሌሙ አኺኒሊ ድንግካና ፡፡ ሜንችካ ሜስክኩ
ማራማርጛንትካ ዋላዋጊ ክንታንትካዋ ጌዴፋው ፅናትዳ ደድድትኹ ፃጌርጛንሳ ክንትጝ ክንታፅጝ
ቴግባካዋ ሺሼካ ( ዴንታን ፣ 2015 ፣ ኮል 2008 ፣ ሀስብሩክ 2012 ) ፡፡ እኒጛኪ ፣
 አይሎ ፋይስትካ ያኹንኩሳ ካሌቕትካዋ ፣ ሴልካዋስታ አሳብ ምሸካሳ ክንትፅጝ ፣
 ቤናኻዳ እይስታው ሊኪፂ ዋይሚዳ ዳድስትኹ ሜዴባና ጋውዳ ( ካንቲ ፣ ፌያፈያማ
እምስታው ባይሀክ ሜዝጌብ ) ሚዲቢኔ ኸስታቢኪፅካ ( ሳትስ ሜቴንስትኹ /ቢሲስትኹ ንባብ )
ሊኪስትኹ ክንትጝ ክንትፅጙሳ ካስጝጜ እንፃኽስትጝ፣
 ኩቲስታ ሴልዌና ክንትጝ ክንትንትፅጙሳ ሴሎ እንፀኻዙርፂስታ ዴስፁካሊ ቴኬምስትጝ፣
 እንትፃንትካስ እርዳትስካማጊ ኽይ ዝኩህሳ / ቹኒ ትስታንኩሳ ፅፌትካዋ ደግስካማጊ
አንቤብጙሳስታ ፃፊጙሳ ካሌቕትካዋ ቴግባራዋ ፄውጝስ ካላኑ አኹ እንፃኽስትጝሳ ካላኑሳ ድልካዋ
ፈቴርጝስ ፣
 ክንታንትካውስ ኬሽጝጜ ሲፋጝጚ ፣ ፋይስታንቲ ያኹስ እንግራ ክንትፅጝ ፣
ስሉ ጊሊፅፂ 3 ፡- ሜንቻ ክንታንትካው ፋዮ ዋኽትጝፅጝስ ፋይስታንኩ ከርሻማርሽካ ፣ እርዳቲ

እሚ ፡- ክንታንትካ ክንታጝስ ቢከንኩ ዲብካ

ሚፅካ ፡- እምፕላንቲ አቹው ክንቲው ጉስፂ ስታ
አውጚው ኽምባ ብስፂታ ኮንኪታ ክንታቲውስታ ክንትፃንቲው ሜፃፍ

መቲሪያልካ ፡- ክንቲካ ዋታኮው ዙራሙሪ ፡- ቲንዌናክንታ ጝክንትፅጙ

ማቴሪያል ፋይፄ ሚፅካ ፣ እምፕላንቲ ዘውሙሪ ዋትጛይ ፌቴርኔ ?

አቹው ክንቲው ጉስፂ ክንታንትካው ሚፂ ፡- ባይሎስታ ፆቲቴር ታሱሳ

ክንቲው ኮሌጅ ክንቲስ ቴርቱንኩ ሞጁልካ ክችቶ ዋኽትጝ ፁንኩ ሜፃፍካ

ቴግባርካስታ ድምክንካ ፅፌትካ ( ምሳሊስ ፣ ማቲሪያልካ ፡- ክንትፅጝኩ ዴስክላ

ኽሳንትካ ሜፃፍካ ፣ ድምፃ ኬፍ ፅጝሳ ሊኪጝ ፡- ክንታትካ ውሳ ፋዮስታ ከንትጝ

ክንትፅጝው ዴሶ ሺሻማ ሊኪጝስ እንዳራይ
አንቤብስታንኩ ሜፃፍካ ፣ እ.እ.ኮ )
ፋይፄ ? ሚፅካ ፡- ክምባ ብስፂ ኮንኪስ
ማቴሪያልካ ክንታፃንትካው ክንቲው ኮሌጅዳ
26 ቴርቱ ንሱ ሞጁል ካስታ ቴግባርካው ሊኮፂ
ስታ ልክካ
ዜድካዋ /ሴልካ /ሜንቻ ክንታንትካውሳ ፋዮ

ታምባ ፄውጝስ ዋታ ኮንኩሳ ሴልካዋ ቴኬምስትጝ

ፋይፄ ?

ሚፅካ ፡-

 እምፕላንቲ አችኩ ክንትፃንትካውዳ ማኖል /

ጉስፂ / ዳ አግስታንኩ ቤዴርት እይስታኩ
ጉዳይካ
 ክንትፃንትካው ክንቲው ኮሌጅዳ ክንቲስ
ቴርቱንኩ ዴስፅካ ፣ ክንቲው ሚኒስቴርስ
ቴርቱንኩ ሚፂ ክንታስታ ፆቲ ቴረታው
ክችክችት ካንቱንኩ ፅፌትካ

27
ስሉ ጊሊፂ ፡- አሊ ሊሊቲ ክንትጝ ከስጝጜ አኬ ድጝስ እርዳታንኩ ሜሜርካ /ስልትዝ ፣ ሲመስስታ ኔልሰን
2010 )

ቴግባር ላጛ ጛርቱስታ ኬቹ እንፅኺ

ክንቲኩ ዘይብካ ቢከስታው ክንትጝ ክንትፅጝ አኺኒ ቴኬምስ ትጝስ አጌዘራዊ እንሳ ካንታውሳ ፅናቶስታ
ምርምሬ ስራ ፄውጝሳ እይስቱንኩሳ ካንትካ እንደርካ እንዳርካይ ?

1. ፂኒስታኑ ጉዝማይ ዋታኮውሳ ዙራሙሪይ ( አኺኔይ ) ጘ ø ለልታን ?( ችግምቴ አኹ

ክልኽሚንቹኽሳይ ?
2. አንቤብታኑ ጊዜይ አንቤብቱኑሳ አስቦ እርዳትስጝስዋታ ኮንኩሳ ሴልካዋ ቲኪምስቴን?
አንቤብቱኑሳ ታክስፂስ ዴዴጝካ ታክስካዋ እምቴናማ ? አኹሳ እንጚታ ካልስ ታክስታናማ ?
አንቤብቱኑስ ኽሰውስ አቕጝሶ አፄብካሊ ኩስጝታናማ ? ፂኒስጝስ ቲኪምስቴኑ እሊው ሴል ዝኩኒ
ድቖን
3. ዋታኮው ስብኒይ ዝኩኹይ ? ( እንኮኽስቱማ አኹ ምክንያትዌናይ ቤፍት አኹ ካንትስታዊ ግልፂይ
) ? ፅንግትጝቱማ አኹ አቓ ጉስ ፅካይ ( ሜርኾኩ / አቒይ ? ) አኼንካ ፂኒስጙ ሴልዳ ጉሊልጝጚዳ
ቻኒስቴ ቺፄ ኒካማ አሴብታናማ ?
4. ክንትጙ ዴስ ሜሴል ጛኩሳስታ ሊሊትታኩሳ ትኩምካዋ ኬችኩ አባልካሊ አስቦ ኪስጝጛን ፡፡
5. ዙርምካውሳ ፄጌር ጜስታ ሊሊቶ ቬኑ ስላጊሊፂደ ፃፋንስ
- ክንታንትካውሳ ሜንችቶ ሺሼማ ሜዴብጝስ ቴኬምስትናሱ ዴስካ ደድካዴስ እምፕል ክንትጙ ዘይቪ
ሊሊቶ ቴኬምስትጜኽ ፡፡ እኒጛጊ አቕ ጛው ያኹኽ ክንትጙ ዘይቪ ( ምሳሊስ
፡- ካንትኽስ ክንትጝ ፣ ደሴስጝስ ክንትጝ እ.እ.ኮ. ዝኩታ አሴብስቴ ፡፡ ያኹኒ ክንትጙ ዘይቪው አሰብ
ምሸ ክንትፅጙ እንፅኺስ ቴኬምስትጙ ፋይስት ዴጌፋንኩ ፅናትካ ቼፍዳ ቶንሱ ጋቲንኩያኽ ፡፡ ( ፓሽር
፣ ማክዳን ኤልስታ ብጆርክ 2009 ) እንታውላ ዲጊ ጊዘይስኩ ፅናትካው አግስት ክንት ፃንቲ
እኒጛውሳጊ ክንታንትሳውሳ ፋዮ ክንትጙ ዘይቪኩ አይኔትካሊ ታምትጝፅጝስ ፄዋውሳ ፅሬቶ ዊዳፊስ
ዴጌፋላ ፡፡ ክንታንትካውሳ ክንትጝጝኩሳ ዛይቭካዋ ሺሽጝስ አጌላ ጌለንኩ ሊኪፅካ ዋይሚስታ የኼካማ
አግስቴካያ ፡፡

28
 ጋያውላ ፓሽርስታ አፄብካ እንዴስ ኪቻ ክንትፃንትካ ክንቲውሳ ልግሶ ዴጌፋንሱ ካላንኩስታ ፅናትዳ
ደድስ ቱንኩ ክንቲኩሳ ዴስካዳ ትኩቱኒ ኬሽንኩ አኺኒዳ ኩስጛና ፡፡ ኔልስንዳ ( 2012 ) ካንቲዳ አቒያ
ክንትጙሳ ካሊስቶ እማማ ካሜንስታውስታ እንኪ ክንትጙ ካሊስት ዋይሚስታ ያኹኽ ዴስጝጙስ
ጌዴፍስቱኒ ኽስኹሳ ሌጌሳጝስ ካሊው አኺኒ አምንስቴ ክንትፃንትካስ ኽስኹሳ ኬሽኹ ያኻው
ሊሊትካ ሜንችካ ክንትጝ ክንትፅጉ ሴልካዋ ቴኬምስታማ ክንትፅጝስታ ክንታንትካ አሴቴፍጝጛንታ
ፍሎ እይጝስ ካፃው ፄጌርስ አሴፍ ጜኽ ፡፡
ያኬስጉ ክንትፅጙሳ ሴሎ ክንታንትካ ክንታኑዴስ አሰብ ምሸዴስ ፣ ካሌቕትስታ ሴልሊ ድንግርስጝዳ
ትኩቶ እይጝ ፋይፄ ( ቢኪስቴ ) ( ኔልሰን 2010 ) ፡፡ እኒዳ ጁጝሳ ከለው ስሲ ቢሊትካ ክንትጝ
ክንታፀጝ ሴልካደስታ ዙርምካው አይኔትካዋ ቴኬምስትጝስ ክንታንትካውሳ ሜሬጄ ይስጝፅጝስታ
እሊኩሳ ካሌቕትካዋ እሜንታ እርደትጝስ ካሊፃርብ ቤናኸሱ ቴግባርካዋ ዋትጛ አዴፍጝስ ካሊኔ ?
ነውያኽ ፡፡ አንስ አጌለጌለንኩ ምሳልካ ሲፋካማ ዲግካ ፡፡
ምሳልካ ፡- ሚኒ እንክራ ድራማ
- ሜንቻቶ ሌን ጌድፃን ክንትፅጙ ሴልካ ኬቹ እንፅኺ ፣
- እንፂስስታ ቾዋኬችስ ) አፄብካው እንፅኺ ፣ ቲቢቢርጚው እንፅኪ ፣
- ሜስኩ እንፅኺስታ ሜስኩ ጉቢንጝ ፣
- ውናያኹኽ ማሊፊ ፣ ስልኩ ቴረታካ ፣ እሚው ዝርዝር ጊሊፂ ፣ ስል ፣ ቻርቲ ፣ ቴራግድሚ ስታ
ግራፎ ቴኬምስትጝ
- ውኑ አሌምኩሳ ምሳልካዋ ቴኬምስትጝ
- ፅፌቱ ዙርሚ ፣ ኩስጝጚ ፣
- አይምሩ ( ክዮ እያው ካርቲ )
- ክንታንትካ ማሌፍካዋ ( ምሳሊስ ፣ ሞኸዋሩፅንቱ ማሊፊ ) ስታ እሊኩ ፈትርኩ እንፅኸካዋ
ዲግሳንታ ድሎ እይጝ ዴንሳን ( 2012 ) ክንታንትካ አንቤብጘ ø ስታ ፃፊጘ ø ክችክቺስ ክንትጝስ
ቼጌርስታንኩ ጊዝካ ዝኩና ፡፡ እንስኪ ሜንችካ ምክንያትካ ዝኩጝስ ካላንኩ አኺኔ አሴባና ፡፡ እስታ
እኒጛዋ ምክንያትካዋ ሺሽጝስ ምኬርጝስታ አንጝዳ ደድስትኹ ክንትጝ ክንትፅጙ ሴሎ ቴኬምስትጝ
ፋይፃዌኽ ፡፡

29
ክንታንትካ ቼጌርስታንኩ ዲብካዴስ እንግርዳ እሊኩ ስርኩይ ስሌቕትካው ዴዴጝት ዝኩጝስ ስራው አኺሬ
ጌሜትጝ ፋይፄ ፡፡ ያኼስጉ ክንታንትካ እርዳትስትጙ ችግር ጌቴማኒ ሊከፄ ከስጝፀጝስ እኒጛ ስርኩይ
ከሌቕትካዳ ትኩቱኽ ክንትጝ ክንታፅጝኩ ሴልካዋ ቴጌቤርጝ ፋይስታዌኽ ፡፡ ድምክኔ ኪውላጊ ያኽኑውላ
ልቓ ስርኩ ካሌቕትካው ዴደጝት ዝኩክሳ ክንታንትካዋ ክንትጙ ደንትጙ ድንጉት / አካሉ ድንገት / ዝኩክ
ያኽጝስ ካለና ፡፡ ያኼስጉ ክንታንትካ ደንጉት ዝኩጝስ ካሌ ናማ አሴብጝዴ ሰፋና ጛጛርትጛሳ ከሊኒ
ምቡኺስታ እርደቱስታ እንፅኺ ዙርፃሳ እይጘ ø ሟፅጝኽ ኩቲ ክንቲው አግጝጚ / ክንታጝ ክንታፅጙ ሴል
ሲፍጝ ፋይፄ ፡፡ ክንታንትካ ኬሽጝፅጘ ø ካንትፅጝስ ካሌከያሱ ሲፋንኩ ምክንያትካ ያኽጝስ ካሌ ፡፡

- ፊዴልካውሳ ድምፆ ኩንችስጙ እንግርት / ደቴንት /

- ካልካዋ አቕቱ እንግርት / ደቴንት /
- ቤዴራ / ትክለሊ / አቕቱ እንፂጝ አኹ ዲብካዋ እርዳትጝስ ፋይፃንኩ ምክንያትዌና ያኻማ አሴብጙ
ካሌቕቱ ዳቴንት
- ክንታፃንቲው / ታው ክንታንትካውሳ ልግሱሳ አቾስታ ዝኩኹሳ አሳብ ምጅሳስታ ካቕቱሳ አክሞ
እርዳትስታያሱ ክንትጝ ክንትፅጙሳ አኺኔ ቴኬምስትጝ ፣
- ስራ ያኹንኩ ካቕትካ ( ሜሬጄ ኺትጝፅጝ ፣ ሜሬጄ ኽይ ዝኩኹ ፄጌርስ አዴሬጅጝስታ አሬኽትስ
አንቤብጝ ) ዳ ፍታና አኺኔ ባይጝ፡፡
- ንባቦ ክንታኒስ ከቦ ከቦ ኬርታኒስ ቴስፌ ኬዋናስታ ፄጌር ጙንኩሳ እንኮክ ስትካዋ አቲጝው ፣
ያኼስጉ ክንታንትካስ እርዳትሳ ጙሳ ዴዴጝቱ ታምባ ፄዋንኩ ( ጃላዳ ዛራዙርስቱንኩዴ ሊላ ) እሊኩ
ሜንችካ ምክንያትካ ዝኩጝስ አላንኩ አኺኔ እርዳትስትጝ ቴኬሜ

ምሳሊ ፡- Amha 201 ስታ TEAnn 22 ኻዳ ራንዱሳ ማሊፌ ክንቲውስታጊ ምክንያትካ ክንታንቲው /

ንታ ይስጝትጘ ø ባይጝ ፣ ክንትፂ ሜፃፋ ትኹርኹት / ውስብኔቲ / ስታ አንቤብስታው ፆሀክንያት (
ፍትኾትስ አኹ ጝን እንፅኻሳ እንፃኸስትጝስ / ያኽጝስ ካሌ ፡፡ ድምክኔኪ ፅፌቱ አዋኪርጝጚ ( ሴንሳንቲ
አኹ ጌሌፃንቲ ) ፣ እርዳትስትጙ አች ቢዲሪ አቕቱ ሊሊት ስታ ክንታንትካ ቢኪስታኑ ደዳ ምክንያካኽ ፡፡
አሊዲደኪ ክንታንትካ ልኪቲስ ጉዶ ዋይሜ ሜዜ ጌብፃኑስታ ኬፍንኹ እርደትስትጙ ካስች ዝኩክሳ
ፄጌርካማ ካንትስትጝስ ከለና፡፡

ያኼስጉ ሲሩ ካሌቕቱ ዳቴንትስታ ዚሪ ቕቱኒ እርዳትስትጙ ካሊስች ዝኩክሳ ፄጌርካዋ ካንትስትጝስ ከለና
፡፡ ያኼስጉ ሲሩ ካሌቕቱ ዳቴንትስታ ዚሪ ቕቱኒ እርዳትስትጙ ካሊስት ዝኩንኩ አኽጝስ ካሌ ፡፡ እን
ዴሜካ ያኸው ክንታትሳ ክንቲስ ቤዴርኹ አቕት ዝኮኒያኽ ፡፡ ክንታንትካ አንቤብጙስስታ ፃፊጙሳ ካሌቕቶ
ሌጌፃንኩሳስታ እርዳትስ ትጝዳ ትኩታንታ እርደታንኩሳ ሴልካዋስታ ካቕትካዋ ክንትጝ ዝኩዋ ፡፡
ክንትጝኩሳ ሴልካዋ ስታ ካሌቕትካዋ ክንትጝ ዲብካዋ እርዳትስትጝስ አይሎ አጌዜ ፡፡ እኒጛዋ ሴልካዋ ስታ
ካቕትካዋ ዋትጛ ክንትፅጝ ዝኩንኻ አኺኔ Amla 201 TEAM 222 ስታ TEAM 224 ስታ እሊኩሳ ኮርስካ
30
ኻዳ ክንቲካ ፡፡ እንስኪ ክንታንትካ አንቤብጝ ፣ ፃፊጝ ፣ ዲብስጝስታ ቹኒትጘ ø ከላንታ ክንትጝስ ዝኩኹሳ
ሜንችካ ሴልካዋ ክንቲካኽ ፡፡ ስካውካ ሴልካዋ ክንትፄኒስ ዴዴጝካ ንባብካዋ ቴኬምስትጘ ø ስታ
ጐሌልስቱንኩ ክንትጙ ሴልካዳ ትኩትጘ ø ዚኒኬን ፡፡ ቴክሌልጝስ ስካውካ ሴልካዋ ክንትፄኑ ጉዝማይ
ቲከምስትጝስቢ ኬንኩ ልቓ አችካ ዝኩና ፡፡

ጛጂኪ ፡-

- ክንትፅ ጙሳ ሴሎ አቕትጝፅጝ ፡- ክንትፅጙ ሴሉሳ ስሞ ፣ እንደርማስ ክንተፅናሽ አኺኔ ፣ ሴል

አንቤባማስታ ቹኒታማ እርዳትስትጙ ካሌቕቶ አድርስጝስ ወዳስታ ዋትጛ አጌዘኩ አኺኔ ጌሌፃይጝ ፣
- ማሊፌ ቴኬምስትጝስ ሴሎ እንፃኽስታማ ከንትፅጝ ፡-
ዋትጛ ቲኪምስቴንኻ አኺኔ ግቢታታ ካንትፃኻ አኺኒስክንቴ ትኩትስ አሴፓን
( “እንፃኽስቴስ” )
- ጛርትስ እንፃኽስታንኩሳ ዴስፅካዋ እይጝስታ አንቤብጙሳ ዲስጝጜ ፄዋንኩሳ ድልካዋ ፌቴርጝ ፡፡
ሊሊትካ ክንቲኩ አይኔት ከኩሳ እሚካ ዝኩክ ፅፌትካዋ ቴኬምስታን ( “ እንፃኽስታን” )
- እንሳ ስካዋ ሴሎ ቴኬምስትጙ ችግር ጌቴሙኒጊ ክንታንትካዋ ሊኪጝስ እንግራ ክንትፃን፡፡
- ሲፍጝጙኽሳ ይስጝፄ እይጝ ፡- እንዳርማኪኪ ክንታንታካ ሴሎ ክንቱኒክላ ጐሌልስ ትኹሳ /ሺሽስቱኽሳ/
ሴሎ ዋኒስታ ዋትጛ ቴኬምስትጝ ዝኩኔ ታክስጝ ቢኪስቴ ፡፡ ኩታ ክንታፅጙ ሴል ( ጛጛርትጛሳ
ካሊኒምቡ ) ቢኪስቲኒቡ /ኺስታ ዳጌ ሲፍጝጜስታ ዲጊፍጝጜ ፄውጝ ፣ ልቡስ ልቦ ጛጛርትጛሳ ካሌካማ
ክንታንታ ባይፅፅጝስታ እለኩሳ ሴልካዋ ቴኬምስትናና ክንትፅኑኒ ፋሌንጋ ኪላ አንቤብ ጝስስታ ፃፊጝስ
ቼጌርስታንኩ ክንታንትካ ዝኩኑስ ከላላ፡፡ እንኪ ዳንጉት ዝኩክሳ ፣

ቤናኻዳ ክንታፅጙሳ ኮንኬ ዲብስጘ ø ከላቲንኩሳስታ አንቤብጘ ø ስታ ፃፊጘ ø ክንትጝስ ሲጊፂ አኼናካዳ
ዝኩንኩ ክንታንትካዋ ክቻክችሴ እሊውስ ዴሜካ ሊሊት ካሊስት ዝኩንኩሳታ አሬኽቶ ክንታፅጙሳ ሴሎ
ፋያንኩ ክንታንትካ ዝኩኒስ ከለና ፡፡ ካሌቕትዳ አንድ ፅፈትዳ ሲፋው ቤን ትካታው ሊሊቲ ካሌቕትዳ
አቕትዳስታ ካሊስትዳ ስታ አቻከዳ አግስታንኩ ሜንችት ክንታንትካዋ ሜሬጄ ዲግስጝደ ያኼ ፡፡

ቴግባር ሹኻ ኬቹ እንፅኺ

ቤናኻዳ ቢሊቲ ክንቲው ፋይ ዝኩክ ሜንቻ ክንታንትካ

ዝኩንታ አሴብጝስ እምፕላንቲ አችቦ ክንቲፂ ሜፃፍስ ክንትፅፄ

እሜ ጐሌላንስታ ( ምሳሊስ ፣ ታሪኩሳ ኑነውስ ውኪርጜ ዋትጛ

ዋኽችጝፅኔ ንጝስ ) ጊዝቤኑስ ክንቴ ቴኬምስትጝስ ሴሎ ክንትፃን ፡፡

31
ዲጉንኩዴስ 1-------4 ኪስታ እይስቱንኩሳ አትካዋ ቴኬምስታን

2.3 ሜንች ክንታንትካው ባይሪስታ ጐንጉ ክንትፅጙክ ሴልካ

ውላ ሚፂ ክንቲ እይስትጝ 1 ንቲ አች ክንቲጝንካዳ ( SNIE 202 ጋናውስ ኮርሳስኻዳ ዳንጉት ( አካሉ

ዳንጉት ) ዝኩክ ክንታንትካ ፣ ዳንጉትጝጚው አይኔትካስታ ጊሊፂ ባይሪ ያኹኒውላ ጐሌውስቱንኩ ክንትጝ
ክንትፅጙክ ሴልካዋ ካንትኹስ ክንቲካ ድምክኔኪ ዳንጉት ዝኩክስ ክንታንትካው ፋይ ታምባ ፄዋው ሴል
ካንታውስ ፣ ክንቲው ሚኒስቴሩ ቢሩስ ቴርተኽ ( ክንቲው ሚኒስቴር ፣ ጊዝ ጌለፅስታያሱ ) ማስልዝኩዋ
፡፡ እንሱ ቤኑ አለሚክላ ሜንችስ ኬስታስታንኩ ዴሳስቱንኩ ዳንጉትካ ንጝኪ ፡- ከንትጙ ዳንጉት ፣ እኮኽጙ
ዳንጉት አይምሩም ልግስው ዳቴንት ዝኩክሳ ክንታንትካዋ ክንታትፅጝስ ሴልካዋ ካንትጜኽ ፡፡ ሜንቺትስ
ኬሴታንኩ ዳንጉትጝካ እስታንኩ ሜንቾ ጊዝ ሜንችካ ክንታንትካዳ ካንትስታንኩ ደንጉትጝካኽ ፡፡ እምፕል
አይኔት ዳንጉት ዝኩክ ክንታ ንታካክላ ያኸቻኹኒ ፄጌርጛንኩ ጋቲኩ አኺኔ ሼውንጝ ፋይፄ ፡፡

ሊሊትካ ያኹን ባንታ ትኩትጝስ እይስታው እንፃኽስትጝስትጝስ ካላኑዳ ዲብዳ አኽጝ ዝኩዋ እንዳጁጝ
እይስታው ካሲ “ክንታንትካ ጛውሳ ይወቶ / እንኬ / ዲሊትካ ናውሳኽ” ድንጉት ዝኩክሳ ክንታንትካዋ
አባላምቴ አታኪ አቛያስታ ክንታንትካ አኺኔ ቻቤውጝስታ ዝኩኹሳ ዳንጉትኔኩፂ ላጛንቲዳ አችዳ
አሴብጝ ቢኪስትኹኼኽ ፡፡ ጃላዳ ድኹስቱንኩዴስ ( ቶኬምስቱንኩ ዴስ ) ዳንጉ ትጝጝካዴስ ድምክኒ እሊኩ
ባይልካ ዋኮንኩ ፣ ፆቲው ቴርት ፣ ጉኩኒው አቹ ሊሊትካ ፄጌርጙንኩ ሜንችትስ ድምክኒ ምክንያትካ
ያኹንታ እንስ ቤንስ ኺትጝጜ

እንቤን ዳንጉት ዝኩክሳ ክንታንትካዋስታ እሊኩ ሜንቻ ክንታንትካ ( ሊሊት እይስትስታ ኽስጝንኩ
ካሊስት ዝኩክሳ ዴሜካማ ዴስጝስ አጌዛንኩሳ ሴልካዋ ኺትጝፃና ይጉንኩ ፋንቴትካ ውላዋጊ ክንታንትካዋ
አንቤብጝ ስስታ ፃፊጝስ ከሊፃንኩ ዝርዝርካ ስርኩ አንቤብ ጙክስታ ፃፊጙ ሴልካዋ ክንቴና ፡፡ ድምክኔኪ
ውላውላጊ ክንታንትካውሳ ፋዮ ታምባ ፄዋንኩ ክንትጘ ø አሬኸፃንኩሳታ አንቤብጘ ø ስታ ፃፊጘ ø
ቼጌርሳታንኩ ክንታንትካዋ እርዳታንኩ ትክላልካ ሴልካ ክላ ዲግካ ፡፡

2.3.1 ደንጉትጚኩ አይኔትካ ፣ አንቤብጘ ø ስታ ፃፊጘ ø ክንት ጝስታ ሊሊትትዊ

ክንትፅጝኩ ሴልካ
ቴግባር 4 ፡- አይምሩው ልቕልቕፂ

32
 ሲፋንኩሳ ካስካዋ ፅሙኒስ አንቤብትካማ እርዳትስቲኑሳ ክንትፃንቲስ
ቴርስቴሮ ድቖን
1. እንት ዙራሙሪዳ ዋታኮው አይኔት ዳንጉት ዝኩክሳ ክንታንታ ዋይ ከንቲካ ታቕካ ? ( ምሳሊስ
ካንትጙ ዳንጉት ፣ ቺኒትጙደንጉት ቲኑ ችግር አይምሩ ልግሳው ዳቴንት ፣ እ.እ.ኮ ) ?
2. ክንታንትካ መላጊ ክንቲጝና ከስናማ ?
3. ክንትፃንትካ ክንታንትካዋ ዋታጛይ እርዳታን ? ክንትፃንትካ ፄውጝስ ብላኑ እርዳቲ እንደር
እንደር ኒካማይ አሴብታን ?

2.3.1.1 ዲብስጙስታ ኮንኪው ዳንጉት ዝኩክ ክንታንትካ

ዲብስጙ ችግር ዲብስጝጝኩ ድምፅካ /ፊዴልካዋ ክችክቺስ እቒጝስ አኹ አሬኽትስ አንቤብጝጘ ø አቲጝስታ
ዲብስጘ ø አቲጘ ø 2 ቴክሌልጝጝፃው ያኹስ ድምፆ ፍሽጙ ችግርስታ ከኮንኬ እርዳትስትጘ ø ባይጘ ø ክላ
ሚፅጝፃዌኽ ፡፡ ( ክንቲው ሚኒስቴር ፣ ጊዝ ጌላፅስታያሱ ) ድምፅዴሜካ ዲብስስትኹስ ፃንኩትቶ
ቴክሌልጝፄ አለም አቡቕ አቻስ ሚንቺትስ ክንታንትካዳ ካንትስታው ዲብስጝጙ ችር ( 8p ሮሮረአ dis
order / ፅምፆ ፍሽጝሊ እምት ጝጙሊ እምት ጙኽ ችግርስ / Alticlel ation caror / ኸ ፡፡ እን ችግር ሊሊትስ
ክንታንትካ ጂሚሪ አች ቤንካ ኻዳ ጛከንኪስ አንቤብጝስ ክንታንስታ ድምፅካዋ አባላምቴ ጊዞ ፍሽጝስ ምሴራኑስ
ስንትስታና ፡፡ ክችክቺስ ልቓ ድምፅካው ፍሽጝጚ ችግርካ ጊዙውስ አኺኒስ ክንታንትካው ኮንኪ ደድረታማጊ
ካሳኒ ክቺጝስ ካሌ ፡፡ ክንታንትካ ድምፅካዋ ምስል ካስ ሜዴብካማጊ አኺኒስ ጛጛርትጛሱሳ ኮንኪውሳ ድምፅካዋ
ክንታና ፡፡ እሊውስ እስቲስ ትክላሊስ ውላዋጊ ኮንኪኩሳ ድምፅካዋ ጌና ክንትጝስ ጄሜሪኒ አውቶማቲኩ ያኹኽ
ደድስ ክችሴካማ ዲብስጝስ ካላለ ፡፡ እን ዴሜካ ማንዲስታዌኽ ፡፡ ያኼስጉ ቼሜትጝ ስቱኽ ዲብስጙችግር ዝኩክ
ስራስሪ ልቓ ችግርካዋ ክቼኑው ላስ ዝኩንታ ሲፍጝስ ካላና ልቓ ኮንኪ ኹኩክ ድምፅካ እሊኩዴስ ድምፅካዴስ
ኪቻ ዲብስጝስ አይሎ ቼጌርፃና ፡፡

ማንችካ ክንታንትካ ክንቲጝናሾ ቶኑው ጊዘይ ቼጌርፅካ የኹንኩ ኮንኪኩሳ ድምፅካዋ ዲብስጝስስታ ኮንኪውሳ
ድምፅካዋ ዲብስጝስስታ ኮንኪውሳ ድምፄቶ / አኺኔ/ ሺሽጝስ ካሊስት ጌና አድርትዳ አግስታንዱ አግስቴ ፡፡
ዲብስጝጙ ችግርዴስ እሊው ኮንኪው ችግር ዝኩክ ስራስሪ ዝኩና ፡፡ እኒ ክንታንትካ ዲስስታውሳ እንፅኼንቶ
እርዳት ስትጘ ø ባይጝ አኹ ኮንኬ ጛጂ ቴኬምስትጘ ø ካሊጘ ø አቲጙ ችግር ዝኩኪያኽ ፡፡ ያካማውላ ኮንኪው
ችግር ( languagedigordor ) ዝኩክ ልቓ ክንታንትካ ኮንሴ እርዳትስት ጘ ø ባይጝስታ ኮንሴቴ ኬም ስትካማ
አስብካዋ ጌሌፅጘ ø ካሊጘ ø አቲጙ ችግር ዝኩኪያኽ ፡፡ መላጊ ችግርካ ንጝኪ ዲብስጚውስታ ኮንው ችግር
ምልኻትካ እምፕልዳ ክንትስታሱ ክንታንትካ ኪል ዝኩና ፡፡ ትክላሊስ ዲብ ሰጝስታ ኮንኪው ችግር ዝኩክ

33
ክንታንትካ ድምክኒስ ክላቹኒትጝ ፣ ዲብስጝ ፣ ፃፊጘ ø ፣ አንቤብጘ ø ዴስት ጉዝማይ ቼጌርስትጝስ ካላና አንቤብጝ
ሊስታ ፃፊጝሊ ድንግሬንካ ያኹንኩሳ ስታ ክንታንትካዳ ዝኩጝስ ካላንኩ ዲብስ ጝስታ ኮንኪው ዛቢትጝጚ ካንትፅካ
ሲፍን ኩያኽ ፡፡

- ችግሮስታ አሶቦ እሊውስ ቤንጝ ፅጘ ø ባይ ፣

- ፄጌርጌርጛው ድሚ ፣ አንቓ ምስታርቲ ፣ ባይልስታ ኮንኪው አቕቱ ታምባ ዝኩክ አፄብካ እምትጝፃኑዴስስታ
ፃዴዴጝ ቱኽስፅፌቱሳ ዲብቴርቶ ቴኬምስታና
- ስራኸዳ ዝኩንኩሳ ድምፅካዋ ዲብስጙሳ ካሊስቶ ፣ ንጝኪ ድምፅካዋ ) ካካዋ ኬረታኒስ እሊውስ ዴሜካኒስ
ዜቤ
- እሊኩ ክንታንትካ ስሴርስስታ ክችክቺስ እቑጝስ ካላንሱሳ ልቓ ፊዴልካውስ ድምፆ እቑጘ ø ካጘ ø አቲጝ ፣
- ዲብሳኑ ጊዜይ ቢኪስታውስ አሳቦ ፍልቕቴከታ አሠክቶ ሲፋማ ዲብስጘ ø ካሊጘ ø አቲጝ፡፡ ክችክቼ ካሎ
አሬኽትስ ስታ ፄጌር ጙንኩሳ ድምፅካዋ /ካልካዋ እንቖኽፅጝ ጊዜይ ካፅጝስ ካላና ፣
- ዲብሰኒስ ድኽድኽንጝስታ ድምፁ ኪውትጝጚ ( ንጝኪ ዲብስጝጙስ ክችዳ አፍታስ ኬውጝፄካማ እንግራ
ሲፍጝ ) ችግር ካንትስቴ
- ካልካዋ ክችክቺስ ቴኬምስትጘ ø ባይጝ ፣ ኽምባ ብስፂ ኮንኪው ካሴውስ ሰዋሰውሳ አኺኔ ማንዳማ
ዲብካጝስስታ ዲብሰኑ ጉዛይ ቹኒታንቲ ቶያሱሳ አሰቦ ክችሳማ እርዳትፅጝስ ካሊስትጘ ø ኣቲጙ ችግር
ካንትሳቴ ፡፡ ልቓ ክንታንትካ ክንትፅፄ ኮንኬ ሊሊቲ ስራቶ / ውኪርጚ ዝኩኔ
እርዳትስትጘ ø ባይጝስ ጆማ ስራስሪ ዲብስጙስታ ኮንኪው ችግር ዝኩክስታ ቼፍስታንካ አኽጝስ ካላንኩ
እንዳ ክንትፃንትካ ትንካሴ ፄውጝ ዝኩኪያኽ ፡፡
- እሊኩስ ቶውስስ ደድስ ጛጛርትጛስ ጌሌፅጘ ø አቲጝ ፣
- አሳብ ምሸስ እርዲትስትጙደቴንት ( ሊሊትስ ክንቲ ኔክፃውስታ ቴክኒኩ ካልካውስ ኽዮ ስታ አሰብ ምሽካዳ
ክችዳ ዝኩኹሳ ድንግሮ እርዳትስትጘ ø ባይጝ ፣ ትኹርኹርካ ዳብቴርትካዋ እርዳትስ ትጘ ø ባይጝ ፣
ፃማኪውላ ቑትካ አሳብ ምሸካዋ ኪትጝፅጘ ø አቲጝ )
- ክንታንትካ ኮንኪስ ዳቴንትካ ድምፅካዋ እቔንታ ከሴንኩስ ሙካርካዋ እሚንኩ ክችክቺስስታ አሬኽትስ
አንቤብጙሳ ሊኪፅካው እይስታኒ ዊድማ እንፃኽስጙ ችር ከልንትስቴ ፡፡ ስራስሪ እቑንጝስ ካሊቲንኩ
እምፕልካ እምፕልካ ካልካ ዝኩጝስ ካላንኩ አኺኔ እርዳትስትጝ ፋይፄ ፡፡ ቤናኻዳ ኮንኪውስታ ደብሰጝጚው
ችግ ዝኩክሳ ክንታንትካዋ ፍንሾስ ዲግጝንካማ እንጅ ኮንታ ያኽስቱኒ ቴኬምስታንትካ ያኽጝስ ካለና ፡፡ እንኪ
ክንትፃንትካው አካሉስ ልቕልቕቶ ዲጊስ ካንትጝስ ካልካውስ ፊቲርጝጜ ሲፍጝጚስ ካሊፄ ፡፡

34
 አግፅጝስ ካሊስቱኑስታ ፋይፃንታ ያኼካማ አግስታኒ ቴክኖሎጂ ኬቴትኹ እርዳትፂ ሚዲያ ቴኬምስታንታ
ፄውጝስኪላ ቢኬ ( ክንቲው ሜኒስቴር ፣ 2013 ) ዲብስጝስታ ኮንኪው ችግር ዝኩክሳ ክንታንታካዋ
እርዳትጝስ ክንታፃንትካ ሜንችካ እርዳፀካዋ እይጝስ ካለና ፡፡ እኒ ጛኻዴስ ሲፋንኩ ቹቶካታቶ ኬምስታና ፡፡
- ልቡናማ አኹ እርግናማ ዲብስጝ ፣ ካንትስታንኩ ምልኻትካዋ ( አኹ ፓስተርካዋ ፣ ፅፌትካዋ ፣ ስልካዋስታ
ፄጌርጛንኩሳ ) ቴኬምስትጝስታ ሜሜርካዋ ግልፅስ ቤዴራ ሴፍካዋ ማንዱኽስ ፄጌርስ ዲግስጝ ፡፡
- ዲብካዋ ዳሊስትስ እርዳትስትጝሳ ካላንታ ቴኬማንትሳ ሜሬጃካዋ ካባማጊ ዲብስጝ ፣ ሲሳ ቴርትጘ ø
ቴኬምስትጝ ፣
- ፊዴልካውስ ድምፆስታ ካሎ ጉድጛ እቒጝ ፣ ቤናኻዳ ፌቴርስታን ያኺኔ ካንትጝስ ሺሻንታ ፄውጝ ፡፡ ያኽሽ
ዲብስጚ ኩሳ ድምፅካዋ ፊቲር ጜስታ ባይሬ አንዴመትካስ ቤንካዋ ቴኬምስታማ ካንትፅጝ ምሳስ ፣ “በ”
እቑስቱስ ኬንፔር ታምትጛማ ባይፅጛው አኺኔ ፣ ኔዜርጝስ ካንትፅጝ ፣ ወዘተ. ክንታንትካዋ እርዳትጝስ ካሊፄ
፡፡ ድክንውላ ክንታፃንትካ ፣ እምፕል ድምፅ ፌቴርስታው ጉዝማይ ድምፁሳ ፊቲርጜ ባይሬ ዋትጛ አኺኔ
አካሉ ልቕልቕቲስ ክንታንትካክ ሞዴለ አኹ ካንታግቢታ ያኽጝስ አብርቱ እቑያንታ ፄውጝ ዴስጝፅጝ
ዝኩኪያኽ ፡፡
- ክንታንትካውሳ ኮንኪውሳ ካሌቕቶ ሌጌፅጝስ እንክሪ ፄጌራስ ፣ ሜዝሙርስ ፣ ጅሚስ ፣ ዜሚስስታ ድምፆ
ኪስጝጝስ ክንትፅጝኮንኪው ችግር ዝኩክክንታንትካ ካ አቕት ልቕ አኺኒስ ሜንችካ ሉ ኩፕቲ እላቲኩያኽ ፡፡
ያኽስጉ ኬፍንኹ ቤኑ አችዳ አግስታንኩ ክንታንትካዋ ክንታስታ ክፅልካዋ ቴኬምስትጝስ ካልካ
እንፃኽስቴካማጊ ዴስጛንታ ፄውጝ ፋይፄ ፡፡
- ክንታንትካ ዲጉኹሳ አሳብ ምሻሳ ቢዲሪ አቕትሊ ድንግርሳንታ ፄውጝስ እምፕሎ ዲቦ እርዳትስትጙሳ
ካሊስቶ ሌጌፃንታ ዴጌፍጝ ፋይፄ ፡፡
- ድምፆ ኬፍፃማ ዲብስጝ ፣ አንቤባማ እርዳትስትጙሳ ሴሎ ቴኬምስትጝስታ ካስካዋ ካልስ ፣ እንክርጝጚ ስስታ
ኩስጝጚስ ፄጌርስ ኔፄፄርጝ ፄካማጊ ( አን ኬሹስ ) ዲግስጙሳ ሴሎ ቴምስትጝ ሜሬጄ ትክሞ ዝኩኽስ ልቓስ
ልቓስ አኮሜችጝስስታ ሜሬጂ ፌይጛውሳ አሬኽቶ ክችስጝስ ቹኒትንትካስ ታምባታ ፄውጝ ፡፡
- ዲብስጝጙ አኹ ኮንኪው ችግር ዝኩክስ ክንታንትካዋ ቹኒትጙ ደንጉት ዝኩጝስ ካሌ አኺኒስ ምልኻቱሳ ኮንኬ
ቱትጝፂው ሴል ፄዌ ካማ ቴኬምስትጝስ ካላንታ እርዳትስትጝ ፣
- ቤን ጉዝማይኩሳ ክንትካዋስታ ቴግባርካዋ ግልፅስስታ ቢካውስ ቴርስጝስታ ካቢትጝካዋ ስካዋስታ ካንታ
ዙርምካዋ ሚፅጝ ፣
- ክንታንትካ ዲጋዩንኩ ካስካስ አሴብካማ ዙርፅፂ ዳላውላ ጊዞ አግፃንታ ፄውጝ ፣
- ልኽዳድቱ ችግር ዝኩኩሳ /ዝኩፃ ክንቴንታ /ታዋ ልቐ ካልካስ ይቢችካሳ ዛራንኩሳ ከስካዋ ካሲጝ ፡፡ አቛፍናዳ
ዲግሳንኩሳ ዳብካዋ ዳላውዋ ዴስጝጙውሳ ጊዞ እይጝ ኪውላ ቢኪስትኹ ያኽ ፡፡ ክንታንትካ ክንትፂ ቤናሳ
ዲብስጝስስታ ክንትጝስ አሜቻው ዙራሙሪ አኺኔ አምንጝ ዝኩኪያኽ ፡፡ አሳብካዋ ጌሌፅጝስ ካሊፃንኩ
ሜንችካ ድልካዋ ፌቴርጝ ኪውላ ፋይፄ ፡፡ እሳንፅጝ / Expansian / (ንጝኪ ሌጌሴምካ ዳካቴርትካዋ
ዲብስንታ አጌዝጝ ) ኺትጝፅጝ / Ela borate / ( ንጝኪ ጛሬ ኽሳውሳ ኺትጝፅጝ ) እስታንኩ ሴልካዋ

35
 ቴኬምስታንታ ፄውጝስ ኮንኪውሳ ካሌቕቶ ሌጌፅጝስ ካላስቴ ፡፡ ክንታንታካ ሳ ሲስንኩስ ከለካስ ዙርፅካዋ
እይካማ ዊዲኒምቡ ኺስታ ዳላውሳ ጊዞ እይጝ አይሎ ዙርሜ ዲብስጝስ ሞሴርጝ ፋይፃንቲ ጋውያኽ ፡፡

2.3.1.2 ክንትጙዳንጉት ዝኩክ ክንታንታካ

ክንትጙ ዳንጉት ዝኩክ ክንታንትካ ሲፋንኩዴስ እምልስ አኹ እምፕልዴስ ጃላ ያኹንኩሳ አይምሩው (

አይምሩው አሴብጝስታ ኩንችስጝጙ ) ችግር ኬሴትስቱኪያኽ ፡፡

ንጝኪ ኮንኬ እርዳትስትጝስ ቹኒትጝስ ፣ ዲብስጝስ ፣ ፊዴልካዋ ሺሽጝስ አኹ ፃፊጝስ እርዳትስታኑውስ አኺኒዳ
ችግር ጌታ ማኩያኽ ፡፡ እኒጛ ክንታንትካ ግልፅስ አቕስቱኽ እንኮኽስትጉ ዛቢትጙክ ( ካንትጙስታ ቹኒትጙ ችግር )
እለቲ ኩያኽ ያኼስጉ ችግር ካንታማ እርዳትስታጝ አኹ እንኮኻማ እርዳትስት ጝዳኽ ፡፡

- ክንትጙ ደንጉት ዝኩክ ክንታንትካ ፣ ዲብስጝጙሳ ድምፅካዋ እርዳትስትጙ ስታ እሉኩስጊ ችግርካዋ ዝኩክስ
ችግርካዋ ኩቴ ክንትፅጙስ ሴሎ ቴኬምስትጝሱለ ፌኪጝስ ካሊስታቲንሱ ሜንችካ ፅናትካ ቼሜት ጝፄካ (
ቶርግሰን ፣ 2007 ፤ አንቤብጙ ችግር ዝኩክ አሌም አበቕ ማቢራ አቕ ፣ እትሜቱ ጊዙ ቴኬስስታያሱ ) ፡፡
ክንትጙ ዳንጉት ዝኩክሳ ክንታንትካዋ ሺሽጙ ጉዳይ ቴንኬክስትጘ ø ፋዬ ፡፡
- ክንትጙ ደንጉት ዝኩክ እናና አሴብናኩ ክንታንትካ ችግር እላቲኩ አኽጝስ ካላና ፡፡ ምንያትኪ ቢኪስት ኹስታ
ክችክቺ ክንትፅጙ ሴል ሲፋማ ክንትፅጘ ø ባይጝ ሜንችካ

ክንታንትካዋ ክንትጙ ችግር ዝከኩ/ት እናና ወሴንጝዴስ ፍንዳ ክንታውጝ ኩሳ ሴልካውሰ ቢኪስቴ ስታ
ክችክችት ውንት አኽጝ ዝኩዋ ፡፡ ፅናትስ ቼሜትጝስቱታ ክንታንትካው ልግሱ አኺኒዳ ደድስትኹ ክንትፅጙሳ
ሴሎ ( ምሳሊሳ ከቲ ክንታፅጙ ሴል ስታ ጛሬ ካሊኒምቡ ጌዳፍጙሳ ሴሎ ሲፍጘ ø ባይጝክንታንትካ ክንትጙ
ችግር ዝኩኹስታ ቼፍፅጝስ ካሌ ( ቶርግሳን ፣ 2007 ) ፡፡ ቶርግሰን እርዳትፃውስታ ክንትጙ ዳንጉት ዝኩክ
እስታማ ጌሜት ስቱንኩ ክንታንትካ ኻዴስ ፣ ቢኪስታ ውስ ጉዝስ ሊሊትስ ዲብስጝኩ ፅምፅካው አቕት
ኩቲስ ሴልስ ( እንፃኽስቴስ ፣ እንፃኽስትኔስ ፡፡ እንፃኽስታን ) ክንቱኒዴስ እንግራ ሜንችካ ክንታንትካ ክንትጙ
ዳንጉት ዝኩክስታ ፀናቶስ ቼሜትጝስታ ፡፡ ያኼስጉ ክንትጙ ዳንጉት ዝኩክ እስትካማ ጌሜትስታንኩ
ክንታንትካ ኸዴስ ሜንችካው ችግር ቢኪስታው ክንታፅጙ ሴል ቢኪስታው ጊዝስ ቴኬምስትጘ ø ባይጝ
ያኽጝሳ ካለው አኽጝስ ክንታፅጙሳ ሴሎ ፌቴሽጝ ቢኪስታውያኽ ፡፡ ሲፋንኩሳ ክንታጙሳስታ ፃፊጙ ካሌቕት
ችግርካ ክንታንትካው ችግር ኬሴትስትኹ ክንትጙ ዳንጉት ምክንያትካ አኹ ቢኪስታው ክንትፅጙ ሴሎ
ቴኬምስትጘ ø ባይጝሊ ያኽጘ ø ስታ ያኺኔ ባይጘ ø ሺሽጝስ ካሊፃንኩ ቶኬማንትካኽ ፡፡ ክንትፃንትካ
ወይሚስቴ ክንትጝ ክንትፀጙሳ ሴሎ ቴጌቤርካማ ክንታንትካ ጝሺውላ ሴሸጝትጜ ከንፅፂንቲያስ ስታ ክንትጝስ
ቼጌርስታንኩ ያኻኒ ክንታ ንትካው ችግ ክንትጙ ዳንጉቱ ናማ አሌድጝ ካሊስቴ
ክንትጙ ዳንጉት ካንትፅካ ሲፋንኩያኽ ፡-
36
 ዲብስጙክ ድምፅስታ ክንቲ ድምፃው አቕት ክንትጙ አኺኒዳ ክንታንትካ ክንቲውስ ልግሶ ካንትፅጘ ø ባይጝ
አኹ ክንትጝስ ቼጌርስትጝ
 ፃጌርጛንኩ ዲብስ ጝጚካ ድምፁ ወኬለኩ ፊዴልካኩ ድምፅኩ ምልኻትካዋ ሺሽጝጝስ ቼጌርስቱኒ ፣ አኹ
ዲብስጝጚውሳ ድምፆ ወኬሌንሳ ፊዴልካዋ ሜሊፌ ሺሽጝስ ዴኽዳ ዝኩ ኹሳ ፊዴሎ “ኼ” ምልኻትሊ
አላቔትጝፅጙ አኺኑ አኹ ሱካንቴ “ዮ” ስታ ዋልታንቴ “ይ” ድምፆ ወኬላንኩሳ ማሌፍካዋ ዴኽዴክንጝ ፣ )
 ፊዴልካውሳ ድምፆ ሺሽጝስ ቼጌርስትጝ ፣ ሳሉዳ አሊዲዳ ታሲ ዝኩክ ካልካዋ ቹኒታማ ሺሽጝስ ካሊጘ ø
አቲጝ ( ደውሻ /ኬውሻ /ማሊሓ / ቹኒ ታማ አኹ ካንታማ ሺሽጝስ ካሊጘ ø አቲጝ ምሳሊሳ “ግሴጝ” ነውስ
ካሎ ግሴጝ ናማ እቒጝ / ፃፊጝ
 ፊሬቕቲኒ ክንትጙ ካሊስት ዝኩጝ ፣ ፃፊጝስ ቼጌርስትጝ አስቦ ፅፌትስ ቴርስጝ ፣ ዲብቴርቶ ወኬርፅጝ ፣ ቱንዜ
ፃፊጙ ችግርስታ ክንቲምልኻታሳ ክችክቺስ ቴኬምስትጘ ø ባይጝ አኹ ፌዴልካዋ ክችክቺስ ማሌፍፅጝስ (
ግርሰምና ካሪስ 1997 )

 ሳሴርት ኑንኩ ያኼስጉ ቑትጝኑንኩ እቑፀካ ካልካዋ እርዳትስትጝስታ ታክስጘ ø አቲጝ ፣

 አንቤብጝስ ልቡንጝ ፣ ክንቲ ምልኻታሳ አንቤብጘ ø አቲጝ ( አንቤብጘ ø ዜኔግጝ ) ካልካዋ ግምትስ አንቤብጝ
አሬካማ አንቤብጙ ሴል ዝኩጘ ø ኩፕፅጝ ፣ እምትጝፀጙ ችር ዝኩጝ ፣ ታክስጙ ካሊስት ዜሬቕቴና አኽጝስታ
አይምሮ ኻዳሜሬጄ ኩፕፅጝስታ ታክስጘ ø አቲጝ ፣
 ቹኒታማ / አንቤባማ እርዳትስትጙ ካሊስት ዜሬቕትጝ ፣ አሰቦ ሳበሳባማ ትክለሊዳ ታምጝስ ቼጌርስትጝ ፣
 አንቤባማ / ቹኒታማ እርደትስትጝስ ካሊፃው ሴል እላ አኽጝ አኹ ልግሶ አቲጝያኽ ፡፡ ጃላዳ ዞራዙርስቱንኩ
ትኩምካ አንቤብጘ ø ስታ ፃፊጘ ø ክንታጙ አኺኒዳ ኬሴትስታንኩ ክንታጙ ዳንጉትካው ካንትፅካኽ ፡፡ ያኼስጉ
ሜንችካ ካንትፅካ ካንትስታንኩ ክንታንትካ ክንትጙ ዳንጉት ዝኩታትጝ ዝኩዋ ፡፡ ክንታጙ ዳንጉት ዝኩክ
ክንታንትካ ክንቲኩሳ ኮርሻማርሽካዋ ዴስክሰዋ ፣ ታክስፅካ ዴብቴርካዋ ቴርስጝስ ካላንታ እርዳትጝ / አጌዝጝ
ፋይፄ ፡፡
 ክንትጙ ዳንጉት ዝኩክክንታንትካ ያኼስ እስታማ ስታ አሴብስታማ ቴርቱኽሳ እክድስ ጌርክስማ ጌርኮ
ክንቱኒ ክንቲውሳ ልግሶ ካንትፃናን ፡፡
ክንቲውስ አኺኒስ ኪስስታና ፡፡ ያኼስጉ ክንትጙ ዳንጉት ዝኩክሳ ክንታንትካ ቹኒታማ / አንቤባማ
እርዳትስትጙሳ ካሌቕቶ አድርስጝስ ካሊፃንኩ ሴልካዋ ቴኬምስታማ ክንትፅጝ ቴኬማንቲያኽ ፡፡ ምሳሊስ ፤-
ማለፍካ ቴርትካዋ አኹ ስልኩ ቢጋርካዋ ቴኬምስታማ ክንታፅጝስ ታክስጙሳ ካሌቕቶ አድርስጝስ ፣ ሊሊትስ
እምፕል እንፅኼንታ ሌጌስንኹሳ ጊዝስ ታክሳንታ ፄውጝስ ካሊፄ ፡፡ ክንቱኑስ ታክስካማ ዲብስንታ
ቴኬምስትጝስ እርዳትስትጙ ከሊስትካዋ አድርፅጝካስቴ ፡፡
- ክንትጙ ዳንጉት ዝኩንኩሳ ክንታንትካዋ እርዳትጝስ ኩቴ ክንታፅጙሳ ሴሎስታ ልቡስ ልቦ ጛሬ ካሊፅጙ ሴሎ
ሲፍጙ ትክሞ ኬፍንኹያኽ ፡፡ ድምክኔክላ እሊኩሳ ክንትፅጙ ሴልካዋ ( ምሳሊስ ፡- ካንታባዬ አኹ

37
 እንፃኽከታማ ካንትፅጝ ፣ ) እሰንሳ አሴብጘ ø ( ጛርትስ ) ዴስጝጜ እሳንስ እይጘ ø ፣ እእኮ ቴኬምስትጝ ደንጉት
ዝኩክሳ ክንታንትካዋ ክንፅፅጙ አኺኒ ይሳታ ካሊፄ ፡፡ ድምክኔኪ ክንታንትካ ክንታጝ ክንትፅጙዳ ደድዳ
እርዳትስቱ ንኩሳ ደብካዋ ፣ ሜንችካ ጉልልካዋ ቴኬምስትካማ ቴግባርስ ካንፅፅጝሳ ካላንታ ድሎ እይጝ ፋይፄ
፡፡ አሊዲዳኳ ክንትጙ ዳንጉት ዝኩክ ክንታንትካ ጛጛርትጛሱሳ ክንትጙሳ ልግሶ ሲፍጝጜ ካላንታ ፄውጝስ
እርዳትጝ ቢኪስቴ ፡፡

ምሳሊስ ዝርዝርዳ ሲፍጝጚውዳ ክፅዳ ፆፊስቱንኩሳ እምካዋ ጛውስ እስቱሳ ዋኽፃንታ ፄውጝስታ ጛጛርትጛሱሳ
ክንትጙሳ አኺኔ ጛጛርትጛስ ሲፍጝጛንታ ካሊፃውሳ ሴሎ ካንት ፅጝስ እርዳትጝ ካስቴ ፡፡ እሊውስ ክንትጙ ችግር
ዝኩክሳ ክንታንትካዋ ( እንዳራውኪው ፅናትስ እሳንስ ቼሜትጝጛውላ ይጉኒ ክለጋ ፣ ግሪግስታ ኔልሰን ( 2012 )
ጌሌፁኑውስታ ልኪቲኩሳ ዴስፅካዋ እንፃኽስቴካማ ዊደንታ እሊከዴስ ክንታንትካዴስ ሊሊትስ ድምክኒዬ ጊዝ
እይስትጝ ማንዲስቴ ፡፡

2.3.1.3 ኦቲዝም ዝኩክ ክንታንትካ ( ሜንች ዜርፍ ችግራ ዝኩክ ክንታንትካ )

አሌሙ ቲኑ ዲጊጂት “አቲዝምካ” ሜንች ዜርፍ ችግ ኩፕት ያኻማ ስነ አይምሩዊ ስታ እስቲ ኔርቭ ዛቢትጝጚ
ቴክሌልጝ ጝፃው ደንጉቱ አይኔቴኽ ንጝስ ቤዴና ፡፡ ( ክንቲ ሚኒስቴር ፣ አሜቱ ቶኬምስታያ ) ፡፡ ኦቲዝም ዝኩክ
ክንታክትካ ክንትጝዳ ፣ ቱትጝጚዳ ፣ ( ዲብስጝጚደስታ ኮንኪውዳ ካሌቕትዳ ) ፣ ማራሪው
ዳስታ ጛጛርጛሳ እርዳትጙዳ ካሌቕታዳ ልግሳ ዳስታ አድርትጝዳ ክችክችቲዴስ ኬፍቲኔ አቾ ታምባንኩ ችግርካ
ክንትክታና ፡፡ ዲብስጝስ ቱትጝጜ ከሉኒክላ ውላ ዲብ ንጝስ ካሌካያ ፡፡ ኦቲዝም ዝኩክ ክንታንትካ ኩስጝጚሊ
ታምትጝጙ እላቲውሳ አስቦ ዲብሳና ፣ አኹ ዴሳኑሊ ጛሪሊ ታምትጚ እላቲውሳ ዙርሜ እያና ፤ እያኑ አሰብክላ
ቱትጝጚውስ ካሌቕቶ ስታ ዙርሜ እያና ፤ እያኑ አሰብክላ ቱትጝ ጚውሳ ካሌቕቶ ስታ ዙርሜ እይጙ አክሞ
ዳቴንታ ዝኩኔ ካንትፄ ፡፡ ኦትዝም ዝኩክ ክንታንትካ ማቢሪው ቼጌርስታና ፡፡ ሲፋንኩ ባይርካ አቲዝም ዝኩክ
ክንታንትካ ንባብስታ ፅፌቱ ክንቲ ቻኒስቶ ፌቴራንኩያኽ ፡፡ ጛዲኪ ፡-

 አቖ እልዳ ዋክፃማ ፍንስ ፍኖ ክንትጝስ ፄዬ ፍስታና ክንትፅፃንትካሊኪያኻ እሊኩ አቕሊ አኩሉሳ ታምትጜ
ፄውጘ ø ፈያለ ( ምሳሊስ ማቕዳ ሞሬኬዝስትጘ ø ፣ ታፎ እሚጘ ø ፣ ሊሊትስ ኪስካዌ ቴግባሮ እንፃኽስታኑ
ጉዝማይ ) ፣
 ካቢት ጝጚውስ ሴልስ ክንትጘ ø እንካናና ፣ እምፕላኒ እንኮኹኑሳ ደሶ ዙራዙርፅካማ ዲብስጘ ø እንካና ፡፡
 ፍሻኑ ድምፂ ኽይ እላቲው ያኼ ፣ ማቢሪውስ ጉዳይስ ትኩቶ እይጘ ø ባይጝ ፣ እሊኩሊ ቱትጝጚስኪ ያኻ
ዲብስጝጜ ፋያንኩ ዴስፅካዳ አሴቴፍጝጚስ ቼጌርስታና ፣

38
 ፋይ ልቓ ዲብካዳ ይቢችካዳ ትኩቱንኩ ያኻኒስ ዴስስታያሱ ካቢትጝጚ አካሉ ልቕልቕቶ ሚንቺሳና ፡፡ ችግሮ
ኮሌልፅጝስ ሶ ክንትፃንትካ ክንትጝ ክንፅፅጙዳ አኺኒዳ ሲፋንኩሳ ቴግባርካዋ እንፃኽስታንታ ሜኬርስቴ ፡-
 ክንቲ ቤነሱ ኹሊቺፊ ቴግባርካዋስታ ጌርክቺፋኩሳ ጉስፂ ግብራስ ኩንች ጙኽስፄጌርስ ዲግሰጝ (ፄጌርጙንኩ
አኼንካ ዝኩንኩ ሳቴግባርካዋ እይጝ ፣ ጌርክቺፋ ፄጌርጛውስ ሳትስ አንቤባንታ ፄውጝ ) ፡፡ ኪስስታው ዲብ
ዝኩኒ ክንታንትካ ኬዴምካማ ያቓንታ ፄውጝ ፣
 ቴክኖሎጄ ቴኬምስታማ እርዴቴ ፄውጝ ፣
 ኩቴ ( እርዳቴ ) ክንትፅጜ ሴሎ ቴኬምስትጝ ፣
 ኦቲዝም ዝኩክ ክንታሳሉ ቱትጝጚስታ አብራ እንፃኽስትጝ ካላንኩ ልቓ ክንታንትካዋ አግፅጝ ካሊስታው
አኽጝስ ፣ ቢስስታዌኽ ፡፡ እንሳ ፄጌርስ እርዳት ጝጚስ ክንታፅጝ ኮሊስታው ያኹኒ አቲዝም ዝኩክሳ
ክንታንትካዋ ሚንዘንጝ ኩፂ ቺጊርፂ ቴግባሬኽ ፡፡
2.3.1.4 ካንትጙ ዳንጉት ዝኩክ ክንታንትካ

ካንትጙ ደንጉት ዝኩክ ክንታንትካ እልዳ ታምብኹሳ ችግርስ ( ታምብስ ) አኹ ካንታጙ ቴርት ዘቢትጝጚስ
ምክንያትስ ካንትጙ ዲቴንት ዝኩክ ክንታንትካኻ ፡፡ ( ክንቲ ሚኒስቴር ፣ አሜት ቶኬምስ ታያሱ ) ፡፡ እጉዴስ
ካንቲውዴ ካንትጙ ዳንጉት ዝኩክ አቕ ለጛስ ቤንስታ ጛጂኪ ዴፌንካ ስታ ልቕስ ካንትጙ ኩያኽ ፡፡ ካንትጙ ዳንጉት
ዝኩክ ክንታንትካ እምፕል ቲንዌናስታ ክችክቺ ካንትጙ ካሊስት ዝኩኹ አቒ 200 ቻሙ እቺትስ ካንትጝስ
ካላውሳ ዲቦ / አክኼ/ እሊው አቑ ( ክንታንቲ ) 20 ቻሙ እቺኑዳ ያኺቲያስ እግራ ካንትጝስ ካዬስ ካንትጙ
ካሊስት / Vigual ocuity ) 20 /200 ኽ ፡፡ እስታም እምፕል አቒ 20/200 ስታ እንፁኽ ካንትጙ አክሞ ዝኩኒ እን
አቒ እጉዴስ ካንቲዴስ ካንትጘ ø ካላቲው አኹ ደፊኒ እስታማ እቑስቴ ፡፡ ዲብካዋ እቺትስ ካንትጙ ካሊስቱ ሊኪፃ
ሜሳሪ ቴኬምስትጝ 20/70 ጜስ 20/200 ካንትጙ ካሊስት ዝኩታ ቼሜትጝስቱኽ ዴሜካ ካንትጝስ ካላኩ
እስትካማ እቑስታና፡፡ ( ማስትሮፔሪይ ፣ ስክረግስ 2010 ) ፡፡ እሊውስ ደድሳ ዴሜካ ሜፕፅሮ ቴኬምስቱፂክለ
ካንትጙ ካሊስት ዜሬቕቴንካያኹንኩ ክንታንትካ ዝኩና ፡፡ ካንትጙ ዳንጉት ዝኩክ ክንታንትካ እንግርቱኒላ አታኪ
አቒታ አድርስጙ አችካዋ ማንዴካማ ፋዩኑዳ አችዳ ታምብጝስ ካላና ፡፡ ( ቮግኻን ፣ ቦሰና ሹም ፣ 2013 ) ፡፡

ካንትጙ ዳንጉት ዝኩክ ክንታንትካ ሲፋንኩ አንቤብጙስታ ፃፊጙ ካሌቕቱ ቱችግር ካንትስቴ፡፡

 አንቤባኑ ጊዛይ ሜንችካ ፊዴልካዋስታ ካልካዋ ኬርታናሽ

 ንባቡ አኺኒ ጉዝማይ ዳዶ /ሜስሜሮ / ማንዴካማ አንቤብጘ ø ባይጝ / ክሎ ልቕልቕ ፅጝዴስ ኪቻ ጛሬ
ልቕልቕፅጝስ አንቤብጝ /
 እምፕልካ እምፕልካ አሰብ ምሸካዋ እርዳትስትጙ ችግር ክንትስቴ ፣
 ፊዴልካውሴ ውኪቴ አይሎ እንፂሳማ አኹ ትርጉል ፃማ ፃፊጝ ( እን ካንትስታው ልቕስ ካንትጝስ ካንታንኩ
ክንታንትካዳ ሜሰሬ ቴኬምስታንታ ፄውጝ ጉዴኽ ፡፡ ) ብሬልኩ አንቢ ብፂ ሜሳሪስታ ድንጉልካ ሜፃፍካ
እኒጛውሳ ክንታንትካዋ ንባቦስታ ፃፊጘ ø ክንቴ ሌጌፅጝስ ቴኬሜ ፡፡ ያኹኒውላ ሚዲያካዋ ( ንጝኪ ድንጉልት
ድንጉልት ንካማ ፃፊስቱንኩ ሜፃፍካ አኹ ካልካ ፣ ብሬልስታ ድንጉልት ንካማ ፃፊስቱንኩ ሜፃፍካ አኹ ካልካ
39
 ፣ ብሬልስታ ድንጉልፃንቲ ሜናፅ ) ዲግሳጝስ ዲጌፍስትጝስ ማንዲስቴ ፡፡ ጐሊ ዳድ ዝኩኹስታ ጐልስታማ (
ድንጉልታ ) ፊዴል ፄፊስትኹሳ ፊዴሎ / ወሬኬቶ / ካንትጙ ዳንጉት ዝኩክ ክንታንትካስ ቴኬሜ ፡፡ እኒጛዋ
ክንታንትካዋ ጌዴፍጝስ ካሉፃኩ ትኹርኹርካስታ ሊሊትካ ቴክኖሎጂኩ ዋይምካ ዝኩና ፡፡ ቴክነፐሎጂ ውዴስ
ድምክኑስ ከንትጙ ደቴንት ዝኩክሳ ክንታንትካዋ ጌዴፍጝስ ሜንችካ ክንትጝ ክንታፅጙ ሴልካ ዝኩና፡፡ እኒጛ
ክላ ሴልካ ስራስሪውስታ ካንትጙ ዳንጉት ችግርታ ይዝ ኩቱ አቾ ሊሊትቴ ፡፡ እኒጛዴስኪ ክንትፅጙ ሴልካዴስ
ክችዴስ ሲፋንኩሳ ቹዋታ ቴኬስጝ ካሊስቴ፡፡
 አሰብ ምሻሳ ክንትፄኑስ ፤ ክንታንትካ ታፍስ ዳሴስካማጊ ክንታንኩሳ ኮርሻ ማርሸካዋ ቴኬምስታን ፤
 ክንታንትካ ፅልካ ዲብካዋ እሚጝስ ድንጉልካ አካልካውስ ቤኖ ዴሜካ ኔክፅካማጊ ዴስንታ ፄውጝ ( ክንቲው
ሚኒስቴር ፣ ወአሜት ቶኬምስታያሱ ) ፣
 ኩቴ ክንትፅጙሳ ሴሎ ቴኬምስትጝስታ “አንዳውላ ፣ ዋኽዴስ ደንጉዎ ፣” “እን” ፣ “እን” ስታ ፄጌር ጙንኩ ካካ
ቴኬምስትጘ ø ባይጝ
 ክንታንትካ ቴግባርካዋስታ ሙካሪካዋ አሌድካማ እንፃኽስታንታ ድምክኔ ጉዞ እይጝ ፣ ያኼስላ ዙርሜ እይጝስ
እርዳታንኩሳ ቴፕኩሳ ድውካዋ / ሪካርዶ / ቴርስጝ ፣
 ክንታንትካ ኬችስ ታክለፄ ፃፋንታ ያኽስቱስ ቴኬማንትካ ሜሬጅካዋ ሳቲጘ ø ባይጘ ø /ፌይጘ ø ባይጘ ø /
ቼሜትጝፅጝ ፣

ጛጂኪ ዴፌንካ ስታ ልቓስ ካንትጙ ኩያኽ ፡፡ ካንትጙ ዳንጉት ዝኩክ ክንታንትካ እምፕል ቲንዌናስታ ክችክቺ
ካንትጙ ካስት ዝኩኹ አቒ 200 ቻሙ እቺትስ ካንትጝስ ካላውሳ ዲቦ / አክኼ / እሊው አቒ ( ክንታንቲ ) 20
ቻው እቺኑዳ ያኺቲዬስ እግራ ካንትጝስ ካሊዬስ ካንትጙ ካሊስት ( vigual ocuity ) 20/200 ኽ ፡፡ እስታም
እምፕል አቒ 20/200 ስታ እንፁኽ ካንትጙ አክሞ ዝኩኒ እን አቒ እጉዴስ ካንቲዴስ ካንትጘ ø ካላቲው አኹ
ደፊኒ እስታማ እቑስቴ ፡፡ ዲብካዋ እቺትስ ካንትጙ ካሊስቱ ሊኪፂ ሜሳሪ ቴኬምስትጝ 20/70 ሼስ 20/200
ካንትጙ ካስት ዝኩታ ቼሜትጝስ ቱኽ ዴሜካ ክንትጝስ ካላንኩ እስትካማ እቑስታና ( ማስትሮፔሪይ ፣
ስክረግስ 2010 ) እሊውስ ዳድሳ ዴሜካ ሜፕፅሮ ቴኬምስቱኒክላ ካንትጙ ካሊስት ዜሬቕቴን ካያኹንኩ
ክንታንትካ ዝኩና ፡፡ ካንትጙ ዳንጉት ዝኩክ ክንታንትካ እንግርቱኒላ አታኪ አቒታ አድርስጙ አችካዋ
ማንዴካማ ፋዩኑዳ አችዳ ታምብጝስ ካላና ፡፡ ( ቮግኻን ፣ ቦሳና ሹም ፣ 2013 ) ካሌቕቱችካር ካንትስቴ ፡፡
 አንቤባኑ ጊዛይ ሜንችካ ፊዴልካዋስታ ካካዋ ኬርታናሽ
 ንባቡ አኺኒ ጉዝማይ ዳዶ /ሜስሜሮ / ማንዴካማ አንቤብጘ ø ባይጝ / ክሎ ልቕል ፅጝዴስ ኪቻ ጛሬ ልቕልቕ
ፅጝስ አንቤብጝ / ፣
 እምልካ እምፕልካ አሰብ ምሽካዋ እርዳትስትጙ ችግር ካንትስቴ ፣
 ፊደልካውሴ ልኪቴ አድሎ እንፂሳማ አኹ ትርጉልፃማ ያኹስ ብሬል እስታውሳ ዴፌንካሳ ቴኬማንቲ ፃፊፄ
ሜሳሬ ቴኬምስታንታ ፄውጝ ጉዴኽ ፣ ) ብሬልኩ አንቢብፂ ሜሳሪስታ ድንጉልካ ሜፃፍካ እኒጛውሳ
ክንታንትካዋ ንባቦስታ ፃፊጘ ø ክንቴ ሌጌፅጝስ ቴኬሜ ፡፡ ያኹኒውላ ሚዲያካዋ ( ንጝኪ ድንጉልት ድንጉልት

40
 ንካማ ፃፊስቱንኩ ሜፃፍካ አኹ ካልካ ፣ ብሬልስታ ድንጉል ፃንቲ ሜናፅ ) ዳግሳጝስ ዲጌፍስትጝስ ማንዲስቴ
፡፡ ጐሊ X ዳድ ዝኩኸስታ ጐልስታማ ( ድንጉልታማ ) ፊዴል ፃፊስትኹሳ ፊዴሎ / ወሬኬቶ / ካንትጙ
ዳንጉት ዝኩክ ክንታንትካስ ቴኬሜ ፡፡ እኒጛዋ ክንታንትካዋ ጌዴፍጝስ ከሉፃኩ ትኹርኹር ካስታ ሊሊትካ
ቴክኖሎጂኩ ዋይምካ ዝኩና፡፡
ቴክኖሎጂ ውዴስ ድምክኑስ ከንትጙ ዳቴንት ዝኩክሳ ክንታንትካዋ ጌዴፍጝስ ሜንችካ ክንትጝ ክንታፅጙ
ሴልካ ዝኩና ፡፡ እኒጛ ክላ ሴልካ ስራስሪውስታ ካንትጙ ደንጉት ችግርታ ይዝኩቱ አች ሊሊትቴ ፡፡ እኒጛ ዴስኪ
ክንትፅጙ ሴልካዴስ ክችዴስ ሲፍንኩሳ ቹዋታ ቴኬስጝ ካስቴ ፡፡

 አሰብ ምሻሳ ክንትፄኒስ ፣ ክንታንትካ ታፍስ ዳሴስካማጊ ክንታንኩሳ ኮርሻ ማርሽካዋ ቴኬምስታን ፣
 ክንታንትካ ፅልካ ዲብካዋ እሚጝሳ ድንጉልካ አካልካውስ ቤኖ ዴሜካ ኔክፅካማጊ ዴስንታ ፄውጝ ( ክንቲው
ሚኒስቴር ፣ ወአሜት ቶኬምስታያሱ ) ፣
 ኩቴ ክንትፅጙሳ ሴሎ ቴኬምስትጝስታ “አንዳውላ” ዋኽዴስ ደንጉዎ ፣ “እን” ፣ “እን” ስታ ፄጌር ጙንኩ
ካካዋ ቴኬምስትጘ ø ባይጝ ፣
 ክንታንካ ቴግባርካዋስታ ሙካሪካዋ አሌድካማ እንፃኽስታንታ ድምክኔ ጉዞ እይጝ ፣ ያኼስላ ዙርሜ እይጝስ
እርዳታንኩሳ ቴፕኩሳ ድውካዋ / ሪካርዶ / ቴርስጝ .
 ሳቲጘ ø ባይጘ ø / ፌይጘ ø ባይጘ ø / ቼሜትጝ ፀጝ ፣
- ልቓስ ካንትጙ ችግር ዝኩክ ክንታንትካ እንዳር ፃፊስቱታ አቕጝሳ ካላንታ ፃርኪ ሳንክ ነቕታዲ እንጅ ኮንታ ፣
እንዳራኪ ካንትጝስ ካላቲ ንኩሳ ክንታንትካዋ ዴሜክ ሜፃፍስ እሜ ፃርኪ ሳንክዲ ካልስ ዲክስጝ ፣ ብሬልካ
ፃፊስቱንኩሳ ሜፄፍካዋስታ ብሬሉስ ዲግስጝጜ አሜችጝፅጝ ማንዲስቴ ፡፡
 አሊዲዳኪ ክንቴ ካንትሳታንኩስ ፣ ዳሴስስታንኩ ስታ ድምፅካ ቴኬምስትጝስ ዲግስጝ ቢኪስቴ ፣ ኬቾ
እንፃኽስታንኩ ክንቲኩ ቴግባርካዋ ኪላ ቴኬማንካኽ ፡፡

2.3.1.5 ቹኒትጙ ዳንጉት ዝኩክ ክንታንትካ

ቹኒትጙ ዳንጉት ዝኩክ ክንታንትካ እምፕልካ እምፕልካ ድምፅካዋ እምፕልስ አኹ ላጛዋ እንክኾካ ቹኒትጝስ
ካላሊን ፡፡ እምፕል ድምፁ ሞይቲኒ ( Audiologist ) ቴኬምስትጝስ ቹኒትጙ ችግር አቻሳ ሚንዘንጝ ካሉስቴ ፡፡
ያኼስጉ ሜንችካ ክንታንትካስ እን ሜሬጂ ዝኩጝስ ከላለ ቤን ከንታሳ ፄውጝስ ክለ ፄውጝስ ክላ ቹኒትጙሳ ችግሩ
ልኪቴ ሺሽጝስ ካሊስቴ፡፡ ቹኒትጙ ችግር ዝኩክስ ክንታንትካ ችግሩ ይዝኩቱ ክንቲስ ሴዛ አችስ ቤንጝስ ካሊስቴ ፡፡
ጛጂኩ ፡-

 ልቓ ቹኒትጙ ዳንጉት ፡- እን ችግር ዝኩክ ክንታንትካ / ስራስሪ / ሜንቾ ጊዞ ቹኒትጝስ ካላና ፡፡ ያኼስጉ ልቓ
ኮንኪኩ ድምፅካዋ እንኮኾጝስ ካላሊን ፡፡

41
 ክችክቺ ቹኒትጙ ዳንጉት ፡- ቤናኻዳ ያኽስታው ኩስጝጚዴስ 50% ቶ ያኻውሳ እንኮኽጝስ ካላለ ፡፡

አንቤብስታንትካ ድምፅካዋ ኪላ አንኮኽጝስ ካላሊን ፡፡

 ይሴንትንኹ ቹኒትጙ ዳንጉት ፡- እንስ አችስ አግሳታንኩ ክንታንትካ እምፕል አቛ ድምፆ ኬፍፃማ ዲብሳኒ
ይቢቺ ቺኒ ትጝስታ እርዳት ድምፅ ቹኒትጝስ ከላላ ፡፡

ያኼሱላ ካል ኩፕታ ኪላ ልቓኽ ፡፡

 ኬፍንኩ ቹኒትጙ ዳንጉት ፡- እንስ ዝኩንኩ ክንታንትካ ሜንችካ ድምፅካዋ ቹኒትጝስ ካላሊን ፡፡ ( ክንቲ
ሚኒስቴር ፣ መማስትሮፒየር ስታ ስክረግሳ ፣ 2010 ቮግኻን ፣ ቦስ ስታ ሹም 2013 እ.እ.ኮ ) ፡፡ ክንታንትካ
ቹኒታኒሳ ችግሮ ዝኩጘ ø ቶኬማንትካ አንቤብጙስታ ፃፊጝ ካንትፅካዴስ ክችዴስ ልቓ ፡-
 ቤናኻዳ እይስታንኩሳ ማዜዝትካዋ ስታ አሰብካዋ ካብስ ካብስ ዴሜክስታያታ ካሲጝ ፣
 እስትኹሳ ዲቦ ከቦ ከቦ ካሲጝ
 ካልስ እይስታንኩስታ ዲብስጝጜ ሚፅጝፃንኩ ቴግባርካዳ አሲቲፍ ጝጚስ ቼጌርስጝ ፣
 ልቓ ካልኩ አቕትካስታ ትማሲ ዲብሰጝጚኩ ድምፅካ ዝኩናኩ ያኽ ፡፡
እንስ ድምክኒ ስካውካ ካልካ አንቤብጝስ እርዳታንኩ ያኹንኩሳስታ ኬፍንኹ ካሊትጝጚው ልቲ ዝኩክሳ (
ኹሊቺፍካዋ ) ፊዴልካዋ ምሳሊስ ፡- (ከ) ፣ (በ) (ኸ) ፄጌር ጛንኩሳ እንኮኽጝስ ቼጌርስታና ፡፡ ቴኬስኑ ክዴስ
ድምክኒ ቹኒቴካማ አኹ አንቤብካማ እርዳትስትጙ ካሌቕትሳ ዜሬቕቴንካ አኽጝስ ካላና ፡፡
- ልቓስ ቹኒትጝስ ከላንኩሳ ክንታንትካስ ዙራሙሪኩ ከስካዋ ፄውጝስ አሜቻውሳ ዙራሙሬ ፌቴርጝስ /
ችግርካዋ ኬሌልፅጝ ከሊስቴ ፡፡ ምሳሊስ ፡- ችግር ዝኩክሳ ክንታንትካዋ ቤናኻዳ ፍንዳ እንጅ ኮንታ ፄውጝ ፣
ክንትፃንትካ ክንትፃኒስ እንግሮ ክንታንትካስ እይጘ ø ባይጝ ፣ ክንታንትካ ፍንስ ፍኖ ካንታማጊ ክንትፅጝ
ድምፆ ኬፍፅጝ (ካሊስቱኒክላ ድምፁሳ ማጉዬ ሜሳሬ ቴኬምስትጝ ) ፋይፄ ፡፡
- እንዳራኪ ቹኒታቲንኩስ ክንታንትካስ ዴሜከ ምልኻቱሳ ኮንኬ ቴኬምስትጝ ፋይፄ ፡፡ ሊሊትስኪ አጉኒ ቤኑ
አችካስ ቤንኩ አፄብካ ድምክኒስ ክንቲውሳ እርዳቴ እይጝስሳታ ታክስፄ ከፅጝስ እርዳታንታ ፄውጝ
ቴኬማንቲያኽ ፡፡ እኒጛው ክንታንትካዋ እርዳት ጝስ ቴኬማኩ ማቲሪያልካ ካንትስታንሱ ስልኩ ጌሌፅካ ፣
ሰሎች ፣ ማለፍካ ፣ ፎቶራፍካ ፣ ኮንኪኩ ካርድካ ፣ ( ካልካ አሰብ ምሸካ ስታ ካንትስታንኩ ዳብካ ) ስታ ግልኩ
ካልሜዝጌብካኽ ፡፡

አንቤብጘ ø ስታ ፃፊጘ ø ጌዴፋንኩ ሜንችካ ክንትፅጝኩ ሴልካ ዝኩና ፡፡ እኒጛኻዴስ ክንታንትካኩ ባይልካስታ
ዙራሙሪኩ አኼንካሉ ድንግርት ዝኩክ ውኑ አለሙ ዴስካዋ ቴኬምስትጝ ካሊስቴ ፡፡ ማስትሮፒየር ስታ ስክረግስ
2010 ፣ ጌሌፁኑው ስታ ምልኻት ኮንኪስ ፣ ፍኑስታ አካሉ ልቕልቕ ቴክላ ቴኬምስትጝ ክንታንትካ ክና ያኼካማ
ቹኒታንታ ፄውጝስ ካሊፄ ፡፡

42
ቹኒትጝ ( ታፎ ጃላሾ ጉሽግስ ) ካንትፅጝስ ( ሜሳርካዋ ክንታንታ ፄውጝ ) ቹኒት ( እንኮኼ ታፍስ እሚጝስ )
ድምፆ ክንትፃናው ጉዝማይ ድምፅካዋ ፍሽኑስ ግልፃ ኣኺኒ ፋይፄ ፡፡ ፊዴልካው ድምፅካ ኽምቢዴስ ዋትጛ
ፍሽጝስ ካስታው አኺኔ ካንትፁጝ ፋይፄ ፡፡

2.3.1.6 አካሉ ዳንጉት ስታ ቲኑ ድንጉት ዝኩክ ክንታንትካ

አካሉ ዳንጉት ( አኹ እምፕላን እምፕላኒ አካል ልቕልቕ ቱዳንጉት እስትጝስ አቕስቴ ) ጛው አዊኪሪጚ ስታ ነርቩ
ዜቤሬቕ ጚሊ እምትጙ ዝኩኹያኽ ፡፡ እን ዳንጉት ዜርስ ቑንዚስ ፣ ሊሊትካ ምክንያትካስ ይንትጝስ ካሌ ፡፡ እሊኩ
ዳንጉትካዴ ሜካ ቑንዚ ፣ አካለቱ ማቔች / አለርጅ / ስታ እሊኩሳ ኪላ ቲንኩ ካውስካዋ ሚፅጝፄ ፡፡ ክንቲው
ሚኒስቴር ፣ አሜት አቕስታያስታ ፡፡ እን ካንትፃው እንስ ዳንጉትጚስ ሚፅጝጛው ችግር አይሎ ሜንችካ ኦኺኔኽ
፡፡ አካሉ ዳንጉትስታ ቲኑ ችግር ሼውታ ልቕንጝስስታ ቱትጝጚዳ ጋቲውቴ / አሉቴ / ቻኒስቶ ፌቴራንኩ እሳንካት
ዝኩክ አካሉ ስርኦቶ ዘቢትጝጜ ቴክሌልጝፄ ፡፡ እን ችግር ዝኩክ ክንታንትካ ክንቲጝናዴስ ካብስ ካብስ ይጐንኩ
አኺኒስ ክንትጝ ክንትፅጙ አኺኑዳ ቴኬማንቲ ክንቲ አሜሌትጝስ ካሌ ፡፡ ያኽስጉ እኒጛውሳ ጊጄርካውስ ደንጉት
ጚውሳ አቹሳ ፋዮ ዋኽፃውስ ፄጌርስ አስሜምጛውስ አኺኔ ፌቴርጝስ አጌዝጝ ፋይፄ ፡፡ ሜንችካ ክንታንትካ
እምፕሎ አካል ልቕልቕታሳ ካሴውስ ቴግባሮ ፌፄሞ ጝስ ከፍንኹሳ አይሎ ከሌኩያኽ ፡፡ እኒ ክንታንትካ ክችቲኔ
አኹ ክችቲያዴስ ጃላ ካሊስት ዝኩኩያኽ ስር አካሉ ውስ ዳንጉቱ ምክንያትስ ቱትጝጚ አኹ ፃፊጙ ካሌቕት
ዳቴንት ዝኩኹ አኺኒስ ይቢቺስ ዜሬቕቲኒ አይምሩው ካሊስት ዝኩኹ ንጝ ጋቲዊያኽ ፡፡ ውላጊ ክንታንትካ
ክንትጝስ ካላንኩ አኺኔ አሴብጝ ፋይፄ ፡፡ አካሉ ዳንጉት ዝኩክ ክንታንትካ ፣ ክራንቾ ቴኬምስታንኩ አኹ
ልቐልቕኒንቲ ወንቤሮ /ዊልቸር/ዳ ያኼካማ ካንትናኩ አኹ ኹሉቺፋ እክምኑውስ አገልግሎቶ ሲፍጝጛኑስ
ካንትስታንኩሳ ጛችግራሳ ሺሽጝስ አይሎ ሳሴሬኽ ፡፡ ያኼስጉ እምፕልካ እምፕልካ ቲኑ ችግርሊ እምትጝጚኩ
ችግርካ ዝኩክ ክንታንትካዋ ሳሴርስ ሺሽጝስ እርዳታንኩ ካንትፅካ ዝኩጝስ ካላላ ፡፡ ያኻማኪ ችግር ዝኩክ አኺኔ
ሺሽጝሲ ሲፋንኩ ድምክንካ ምልኻትካዋ ቴኬምስትጝ ካሊስቴ ፡፡

- ትኩቶስታ እንከክስቶ ወሴነንኩ አካልኩ ካሊስትካው እንፅት ፣

- ቱትጝጚው ካሌቕት ዳቴንት ( ዲብስጝስታ ቹኒትጝ ) ፣
- ዲብስጝጚስታ ኮንኬ ሌጌፅጙ ዳቴንት ፣
- ካንትጙስታ ዲሴስጝጚ ልቕልቕቱ ታምትጝጚው እንፂት
- ክንትጙ ችግር

አስሜምጛው አካሉ ጉዴት እርዳትፅዳ ሜስርካዋ ቴርስጝ ጉዳቴንካውሳ ድርትኔ ኔሴትጝስስታ ኬሽኹሳ ዙርሜ
እይጝስ ካሊፃንኩ ሴልካዋ አኬድጝስስታ ጐሌልጝስቴኬሜ ፡፡ ምሳሊስ ታፋ ዳንጉት ዝኩክ ክንታንትካ አባልምቲ
አችዳ ክንትፃንኩ ክንትፃንትካ ፣ ላጛ ካርድ ካዋቴርስጝስ እምፕልዳ “ይጋ” እሊውዳ “ጋቲው” ናማ ፃፊጝስ ፣
ክንታንትካ ጛድምፃስ ዙርሜ እያንታ ፄውጝ አጌዝጝ ካሊስቴ ፡፡ እንታዋ እሊኩስ ጉዲስታንትካስ አሜቻውስ

43
ሜሳሬ ቴኬምስትጝ ካሊስቴ ፡፡ ምሳሊስ ታፋ ዲጊፍፂ ፣ ድንጉልካ እርሳስካ ፣ ፕላስቲክስ ሾፌንስቱንኩ እርሳስካ
፣ ( ፃፊፂ ዲጊፍፂ ) ፣ አትሮኖስ ፣ እስን ዳድ ዝኩክ ወሬኬትካስታ ሊሊትካ ቴክኖሎጅ ካዋ ቴኬምስትጝ
ቢኪስትኹያኽ ፡፡ ( ክንቲ ሚኒስቴር ፣ 2013 ) ፡፡ እምፕልካ እምፕልካ ቴክኖሎጅካ አግስትጝድኪ አግስታኑሉ
ይጉኒ ሳክላ ካላና ፡፡ ኮንፒተርካ ዝኩንኩሳ ፅፌትካዋ አንቤብጝስ እርዳታንኩ ሶፍት ዌርካ ውላዳ ኮምፒተርዳ
ቻኒስቱንኩ ያኹኑ ባንታ ሳሴርስ ቴኬምስትጝስ ካሊስቴ ፡፡ ክንታንትካ ሼውታ ሊቕልቕናንታ ካሊፃው እሳን
ክንትፂ ቤኖ ቴርስጝክላ ፋይፃንቲያኽ ( ሊሊትካ ልቕልቕነንትካ ወንቤርካዋ ቴኬ ወንቤርካዋ ቴኬምስታንኩሳ ) ፡፡
ክንታንትካዋ እርዳትጝስ ካሊፃንኩ ክንታፅጙ ሴልካዋ ቴኬምስትጝ ምሳሊስ እሊኩ ክንታንትካ አካሉ ደንጉት
ዝኩክላ ክንታንትካዋ እርዳታኑሳ ዳዩ ( ሜፃፍ ሳፍኖ ጌሌቤትጝስ ያኽጝስ ካሌ ) እሜችጝፅጝ እሊኩ ክንታንትካ
አካሉሳስታ ቲኑሳ ችግሮ እንዳርቶስታ ችግር ዝኩክስ ክንታንትካዋ ሜንችካ ዝርምካ እያኑ ድምክኔ ጊዞ እያውስ
ፕሮግራሞ ቴርስጝ ፡፡ አካሎ ዴጌፋውስስታ አቛውሳ ድምፆ ሺሽጝስ ካሊፃንኩሳ ቴክኖሎጅካዋ ቲኪምጝጜስታ
እንፃኽስትጜ ዴስጝጝፅጝ ፕሮግራም ቴርስጝስ እርዳትጝ ትኩት እይስትጝ ቢኬ ( ክንቲ ሚኒድቴር 20/3 ) ፡፡

1.3.17 አይምሩው ልግስ እንግርትስታ / ታምትጚኩ ሌጌፅጙ ዳንጉት ዝኩክ ክንታንትካ

አይምሩው ልግሳ ዳቴንትስታ እሊኩ ልግስካው ደቴንት ( እንግርት ሜንችስ አይምሩው ልግስ እንግርት
እስትጝስ አቕስቴ ) ዝኩክ ክንታንትካ እምፕል አኹ አኹ እምፕልስ ጃላ ስሩ ሳሌቐወቱ ልግሱ እንግርት
ዝኩኪያኽ ፡፡ ሊሊትስ ማቢሪኩ ታምትጝ ጝካስታ ቱትጝጚዳ ዳቴንት ( እንግርታ ) ካንትስታ ኩያኽ ፡፡ ልቓ
አይምሩ ልግስ እንግርት ዝኩክ ክንታንትካ አንቤብጙ ፣ ፃፊጙ ስታ ጛርቱሳ ይወቶ ሚሪጉ ካሌቕቶ ክንትጝስ ካላና
፡፡

ክቻቲ ኩቺ ኤምሩው ልግስ እንግርት ዝኩክ ክንታንትካ ዴሜከ አታኪ አቒታ ካሌቕትካዋ ቴኬምስትጝ ካላንታ
እርዳቲ ፋይፄ ፡፡ ስርኩ ካሌትካዋ ስታ ጐግንችርካ ንባብኩሳ ካልካዋ ኪላ ክንትጝስ ካላና ፡፡ ኬፍቲኒ አይምሩው
ልግስ ዳቴንታ /እንግርስት ዝኩክ ክንታንትካ ኩፂ ስርኩሳ ካሌቕትካዋ ክንትጘ ø ካሊጘ ø አቲጝ ደሳክላ ጃላ
ሲፍጝጚ እክሞኒው እርዳቲ ክላ ፋይፃኩያኽ ፡፡ አይምሩው ልግስ እንግርታ ስታ ድንግንካ አድርፅካ ዳንጉትጝካ
ዝኩንኩ ክንታንትካ ሺሽጝጝስ ቴኬማንትካ ባይርካ ኻዴስ ቹዋ ቹዋ ሲፋንኩስታ ዲግካ ክንቲሚኒስቲ እስታ
ማስትሮ ፒየር ስታ ስሳረግስ ፡፡

- ዲብስጝጚው ኮንኪ ክንቲዳ ዳቴንታ ፣ ( እላቲውስ አሳቦ እርዳት ስትጝስታ አሳብካዋ ጌሌፅጙ ካሌቕት
እንግርት ፣
- እይስታውስ ቴግባ ጊዝስ አሌድጘ ø ካሊጘ ø አቲጝ ፣
- ክንቱኑሳ ቴግባሮ ስታ ካሌቕቶ እሊውስ ስካዊ ስፍሪስስታ አኺኔ ቴኬምስትጘ ø ባይጝ ፣

44
- ታክስ ጙሳታ አሴብጙ እንግርት ፣ ካልካዋስታ አስብ ምሽካዋ ውንት ዲብዳ ዴጌፍስታውላ ይጘ ø ኒ ክንትጝስ
ቼጌርስትጝ ፣

ክንትጝ ክንታፅጙ ኮርሻ ማርሺ ስታ ክንቲው ጉስፂ

ክንቲው ጉስፂው ሜሳርካዋ ኬሽፅጝ ፋይፄ ፡፡ ክንታንትካ ፋይፃንኩሳ ስርኩሳ ይወት ላሌቕቱሳ ክንፅፅጝስ
ይወት ላካሌ ቐወቱሳ ኮርሽ ማርሼ ቴኬምስትጝ ካሊስቴ ክንቲ ሚኒስቴር ፣ አሜት ቶኬምስታያሱ ) ፣ ጌክስ
ጌርኮ ኑሩስ / ዝኩኒስ / ፋይፃንኩሳ ካሌቕትካዋ ሺሽጝስ ካሊፃንኩ ቴግባርካ ዝኩኹ ክንታ ጉስፂ ( ምሳሊስ
ቱትጝጜ ፣ ምልኻትካዋ ሳሴርስ እርዳትስትጝ ) ስታ ጌርክስ ጌርኮ ኑሩስ ቴኬምስታንኩሳ ቱትጝጚው ትማስት
ዝኩክሳ ክንታንትካዋ እርዳትጝስ እርደትፄ ሜሳርካዋ ቴኬምስትጝ ፋይፄ ፡፡ ይጋኩሳ ( እንጋኩሳ ካርድካዋ
ቴኬምስትጝ ክንታንትካ ዙርሜ እይጝስ አሴቴፍ ጛንታ ፄዌ ፡፡

2.3.2 ጃፍፂ አኼናኻዳ ዝኩንኩ ክንታንትካ

ክንቲ ቤናኻካ ክንቲ ዋይማስ ዋይምካ ዌኒ ያኽጝስ ካሌ ካ 8 ስኩ ስታ ጅፌፂ አኺኒካ አግስታንኩ ክንታንትካ ዝኩ
ጝስ ካላና ፡፡

እኒጛ ክንታንትካ ክንትጙ ዳንጉት ዝኩንኩሳ ፄጌሩውላ ችግርካ ክንትጙ ዳንጉትዴስ ኪቻ እሊኩ ችግርካሉ
እምትጝጝስ ካላና ፡፡ ጅፊፂዳ ዝኩንኩ ክንታንትካ ምናልባቶላ ቴኬምስትጝ ፣ አጌላጌውስትጝ ስታ ሊሊትካ ትሩ
ችግርካ ኻዳ ዝኩንኩ ያኻና ፡፡ ዝኩኑ አሲኒክላ ይወትካዋስታ ኑሩ ውጀ ፍንትዳ ዝጉያው ያኹስጝስ ካሌ ፡፡
ምንልባትሱላ ( ያኼስውላ ) እኒ ክንታንታሳ ጝና ጋቲንኩ ፣ ዳድኩ ቹትካ ፣ ኬሴትስ /ታምብስ / ጌላፀስ ተንኩ ፣
ዋልታንቲ ካምስዳ ዝኮንኩ ያኽጝስ ካላና ፡፡

እምፕልታ አቕክላ ቲሪ ዝኩፂ እለቲኩ እርካፅካ ቻንትካ ያኻና ( ክንቲው ሚኒስቴር ፣ አሜት ጌሌፅስታያ ) ፡፡
እኒጛ ክንታንትካዋ ሺሽጝስ እርዳታንኩ ክንቲው ቼቤልጚሊ እምትጙኽ ምልኻትካ ( ባይርካ ) ሲፋን ኩያኽ ፣

- ሲፋጜካማ ኮንቲጝና ይጉጝ

- አንቤብጝ ስስታ ፃፊጝስ እንግርቴንካ አኽጝ ፣
- እርዳትስትጙ ካሌቕት እንግርት ፣ አይምሩው ልግስ ደቴንታ ፣
- ክንትጝኩ ችግርካ ፣
- አስቦ ሳባሳብጝጘ ø ካሊጘ ø ባይጝ ፡፡

ስርኩ ፋይካ ዋክትጝ ባይጝ ክንታንትካዳ ክንታጙ ችግር ድፍቶ ፌቴራውስታ አቕጝ ፋይፄ ስርኩ ፋይካ ንግኪ
ድፍቶ ፌቴራውስታ እቕጝ ፋይፄ ስርኩ ፋይካ ንግኪ ፣ ምግብ ፣ ጝን ፣ አኹስታ ቢኪስታው ፋሪ ፋይፃንቲ አኺኔ
እርዳትስትጝ ቢኪስቴ ፡፡ ክንትጝ ክንትፅጙ አኺኒ ድምክንካ ምሳልካ ፣ ሜሬጄ እንታኪላ ቴግባርዌና ሲቲፍ ጝጜ
ሚፅጝፅጝ ዝኩኹኼኽ ፣ ስጋታ ኻዳ ዝኩንኩ ክንታንትካ እስኖ እርዳቴስታ ይጋንቴ ቱትጝጜ ፋያና ፡፡ ዳንጉንኩሳ

45
ስርኩሳ ካሌቕትካዋ ሺሽጝስ ብስቴ ዋኽፅጝስ ቢኪስቷ ያኹኽ ክንትፅጝስታ እርዳት ጙሳ ሴሎ ጐሌልጝስ
ካሌቕትካዋ ክንታንታ ፄውጝ ካሊስቴ ፡፡

ክንታንትካው ቢዲሪ አቕትስታ አሌማስ ዝኩኹ አሰብ ምሸው አቕት እንግርት ዝኩኹ ያኽጝስ ካላው አኸኒስ
ክንትፃንትካ እርዳትስትጝ ማንዳስቴ ፡፡ አሰሜም ጝጛው ክንትፅጝኩ ኮርሽ ማርሽካስታ አሰሜምጛውሳ ሴሎ
ቴኬምስትጝ ቤዴራ አቕትግ ብሪስ ቴኬማዌያኽ ፡፡ እርብስቻንትካይሪ ክንታንትካ ቤናኻዳ ሊሊቴ ትኩቶ ፋያና
፡፡ እኒጛ ክንታንትካ ልግፆስታ ዴስፃንቷ ያኹኽሽ ክንትፂ ቤንዳ ዴሳንታ ድሎ እይጝ ቢኬ ፡፡ እርብሳቻንትካውዳ
ዙራሙሪዳ እምፕላኒ እምፕላኒ ጝንቲጝነሱ ቤን ሚፅፂ ድሚ ኬፍንኹ ድሚ ዝኩክ ክንታንትካ ይንትጝስ ካላና ፡፡

እንስጊዝስ ድሚው ሊሊት ታምባ ፄዋው እርዳቴ ፄውጘ ø ካሲ ፡፡ እኒጛ ክንታንትካ ክንቲስ እርዳቲ ስር ያኹኽ
ዴሳስታ ቢዳሪ አቕት ዝኩንታ እርደትስትጝ ፋይፄ ፡፡

2.3.3 ምንችት ባይልከታ ኮንኪ ዝኩክ ክንታንትካ

ክንትፄኑዳ ቤናኻዳ ክንትፂ ኮንኬ ዳብስጘ ø ካላንኩ ፣ እንጚታውላ ሊሊትካ ባይውስታ ጎሲ ዴስ ይንቱንኩስታ
ዙራሙሪውሳ ኮንኬ ዲብስካላንኩ ካላቲንኩ ክንታንትካ ካቴምጝስ ካለና፡፡ እንጚታውላ ክንታኑ አባል ምቲ አች
ክንትፅካ ሜፃፍካዋ ስታ አጌዘንትካ ሜፃፍካኻዳ አሳብ ምሸካስታ ያኻ እርዳትፅካ ስላካዋ ወኬላንኩ እኒጛውስ
ክንታንትካውሳ ያኻውላስ እሊኩ ሱሳ ባይሎ አኩ ልቕስ ዙራሙሪውሳ ባይሎ አኽጝስ ካሌ ፡፡ እንኪ እኒጛሳ
ክንታንትካ እርዳቴ ፄውጝ ፋይፃንቲ አኺኔ ካንትፄ ፡፡ ( እንስ TEAM 224 ሞጁል ድምክኒ ሜሬጅካዋ ስታ
ምሳልካዋ እዬ ፡፡ ) ድምክኔክላላላጊ ክንታንትካ ክችክቺዳ ዝኩኹስ ሊሊቶ ቻቤላውስታ ሌንኔድፆው ክንትፂ
ዙራሙሬ ፌቴርጝስ ፣ ክንታንትካ ሌንጌድቱ እንኮኽስት እንኮኽስታውላ ዴስንታ ፄውጝ ቴኬማንቲያኽ ፡፡
ቴኬምስትናኩ ክንትፅካ ሜፃፍካስታ አጌዘንትካ ፅፌትካ ሊሊትካ ባይልካዋስታ ታሪክካዋ ሚፅጝፁንኩስታ
ውላኩሳጊ ክንታንትካኩሳ ባይልካዋ ዋርቕፃንኩ ያኽጝ ዝኩዋ ፡፡ እንስኪ ቴርቱኽሳ ሜፃፎ እርዳትጝስ ካላንኩ
ድምክንኩ ሜሬጅካዋ ቴኬምስትጝ ካሊስቴ ( ምሳሊ ፡- ኮርሽሸ ማርሸካ ፣ ስልካ ፣ ካንታ ባይካ እ.እ.ኮ )
እርዳትፅካ ማቲሪያልካ ክንታንትካ ሱሳ ባይልካስ ይጋንቲ ካንቲ ዝኩክ ሱታ ዛቢ ትጙኽ ካንታካዋ ጌጌዋንኩ
አኼንካዋ ቼሜትጝጝፃን ፡፡ ክንትጝ ክንታፅጙ አኺኒ ጊዝስ ስራስሪ ጛባይልካወዴስ አኺኒ ዴስ ( ኮንቲዴስ )
ሚንደስታውስ ልግስ አቻሳ ያግጝስ ካሊፃንኩ ጛዙራሙሪ ኮንክሳዳ ትኩቶ እይጝ ዝኮታ ፣ ባይሎ ክቻፄውኽ
ክንታጝ ክንታፅጙ ሴሎ ንጝኪ አብርቱክንትጘ ø ፣ ልቓ ቼፍ ዝኩክ ኬችካ አደሪጅጜ ፣ ዴስስትኹሳ ምሳልካዋ
ደግስጝስታ ፍስ እንፃኽ ስታንኩ ውንቴንካ ቴግባርካዋ ሚፅጝፁኽ ያኽጝ ዝኮ ፡፡ አሴሴት ጙንኩ አሴብጝጝካዋ
ወጌድፅጝስ ሜንችትካሳ ቫይልካዋስታ ዘቢትጙንኩሳ አሴብጝጝካ እርዳቷ ዝኩኒ ዝኩዋ ዝኮ ወኾ አካሉሳ
ልቕልቕቴ ሚፅጝፁኽሳ ክንትፅጙሳ አይኔትካዋ ቴኬምስትጝ እምፕል ዳዴኽ ፡፡ እንስኪላ ክንታንትካ ክንቱኑሳ
ዲቢሳ ኽዮ ጉድጛ ቼሜትጝፅጝ ሳሊጝስ ክንትፃንታ ፄውጝ ፣ አንቤብስታ ይኹሳታ ዳድታ ( አኺኒታ ) ታሪኮ
ግልፅስ አኺኒ ) ታሪኮ ግልፅስ አኺኒስ ስልካዋ ቤደራ ሲፊስ እንኩርጝ ስታ ፄጌር ጛንኩሳ ሴልካዋ ቴኬምስትጝ
ቢኪስትኼ ፡፡

46
TEAnn 224 ዳ ክንታንትካ ስካዌ ኮንኬ ክንታኒስ ሲፍጝስ ማንዲስታው አችካዋ ክንቲካ ፡፡ ምሳሊ ፡- ክንታንትካ
ቺኒትጘ ø ክንትጙ አችዳ ያኽጝስ ካላና ፣ እኒጛ ክንትካ ልቕ ካልካዋ ያቑኒውላ ቱትጝጚቼጌርጝ ስትጝሳ ካላና ፡፡
ክንታንትካ ክንታፂ ኮንኪስ ዋዳ አችዳ ዝኩንኩ አኺኔ ማሊጝ ሚንዲስቴ ፡፡ አባላምቴ ጊዞ ክንታንትካ
ዲብስትውስ ዳብስ ዙርሜ እይጝ ቢከስቴ ፡፡ ኬርት እንፃኽስስታኒ ዴሜካ ኬርትካዋ እንኮኽስትካዋ
ጉዲስታቲኑውስ ዳድስ ካንትፅጝ ዝኩዋ ፡፡ እንታ ያኹኒ ክንታንትካ ስካዌ ኮንኬ ነፃነቶስ / ጂፊስታኑላ ክንታንታ
ፄውጝ ካሊስቴ ፡፡ ድምክኔ ክላ አስብካዋ ታምትጝፅጝስ እንግራ ቴርስጝስ ፣ ክንትፄ ኮንኬ ካላንኩ ክንታንትካሊ
ኩራርጝ ፅጝስ ስታ ቢወሬ አቕቶ ቴኬምስትጝስ ስካዌ ኮንኬ ሳሴርስ ዳድሳ ክንትጝስ ካላንታ እርዳትጝ ካሊስቴ ፡፡

ፕሮጄክቱ እንፅኺ 2 ኬቹ እንፅኺ

እንዴስ ኩክራ ዲጉንኩሳ ካስካዋ 3—5 አባልካ ዝኩኑ ቤችስ አዴሬጅጝቴካማ እንፃኽስታ ፡፡

1. ኮሌጂ ዳጊዳ ዝኩንኩ ላጛ እምፕላንቲ አች ክንቲ ጝናስ ጐቤናን ፡፡ እንስ ፋንቲቲስ አግፂኑውስ አቕትስ
ስርስ ሊሊትካ ዳንጉትካ ዝኩንኩ ሳስታ ሜንችካ ክንታንትካዋ ኩስጝፅጝስ እርዳታንኩ ቴኬማንትካ
ካስካዋ እሚኹሳ ካሴቴርሳን ፡፡
1.1 እኒጛዳጊ እምፕላንቲ አችክንቲ ጝናዴስ ላጛ ክንቲፂ ቤንካዋ ጐቤንካማ ክንታንትካዳ
ካንትሳታንኩሳ ዳንጉትካዋ ሺሻን ፣
1.2 ሳሴርስ ሺሽጝስ ካላንኩ አካልኩ ዳንጉትካ / ታምብካ ( ምሳሊስ ፡- ዲብስጙ ፣ ቹኒትጙ ፣ ካንትጙ )
ዝኩክ ክንታንትካ ዝኩና ? ኒካማ ካስታንስታ ዙርምካዋ ሜዜጌፓን
1.3 ኽምባ ብፅካ ኮንኪኩ ክንታፃንቲ / ፆንታ እንስ ቤን ክንታስ ቴኬስስቱንኩሳ ክንትጝ ክንታፅጙ ሴልካ
ሜንች ክንታንትካውሳ ፋዩ ታምባ ፄውጝስ ሞኬርንኩ አኺኔ ሼውፕን ፡፡
1.4 ክንትፃንቴ / ፃንታዋ ቲኪካማ ክንቲፂኒ ፣ ክንታንትካውሳ ፋዮ ታምባ ፄውጝስ እንዳራ እንዳራ
ክንቲውሳ እርዳቲ ፄውታሻቲንኻ አኺኔ ዙራዙራን ፡፡
2. እምፕላንቲ አችዴስ ክንትፄ አኹ ጉስፄ ሜፃፎኸዳ ካንቴ ፄውቱኑስ ቤኑውስ አችስ ያኻውሳ ክንቲውሳ
ጛሬ ጐሌላንስታ ዳንጉት ዝኩክስ ክንታንትካዋ ዴጌፍጝስ ካላንኩሳ ክንትፅጙሳ ሴሎስታ ሺሽቴካማ
ዝርዝርስ ፃፋን ፡፡

2.3.4 ሊሊት ስሉስት ዝኩክ ክንታንትካ

47
ቤናኻዳ ክንታንትካሳ ጛሪ ዲብካዋ ቤዴርካማ ያቓንኩ አኹ እምቢትንካማ ክንትጘ ø ስላንኩ ክንታንታካ ዝኮና ፡፡
እኒ ሊሊት ካሊስት ( ተስኮፆ) ዝኩክ ክንታንትካ ኬፍንኹ አሴብጙ ካሊስስታ ስካውካ አሰብካዋ ፍልቕፅጙ አክሞ
ዝኩኪያኽ ፡፡ አንዴስ ጃላ ያኹንኩ ክንቲኩ አይኔትካ ኽስኹሳ አቕቶስታ ካሊስትካዋ ዝኩኪያኽ ( ክንቲው
ሚኒስቴር አሜት ጌሊፅስ ክንታኑ ጊዛይ ያቑኑዴስ ዳብዴስ ሊሊት / ይሴኖዲቦ ክንትጘ ø ፋያና ፡፡ አንዴስ
እንግሪኪ ሴሌቻነስታ ቤኖ ባይካማ ፊጝስ ካላና ፡፡

ሊሊቲ ካሊስት /ተስትኦ/ ዝኩክ ክንታንትካው ጊሊፅፂ ፡-

- ቤናኻዳ ዝኩንኩ እሊኩ ክንታንትካ ኸስኹ ካሊስት ፣ አሳብ ምሻው እርዳት ጝጚስታ አቕት ዝኩኪያኽ ፣
- ድሚስ ኽስጝ ኑንኩ ክንታንትካ ፃፊስትኹሳ ሜፃፎካዋ አንቤብጘ ø ፋያና ፣
- ውንትካዋስታ ካራካርጝጝፂ ዲብካዋ ኻልትስ ጋማጋማና ፣
- አሜቻውስ ክንቲውስ አይኔትስ ቴርቱኹሳ ቺጊርፄ አሳብ ምሻሳስሳታ አንቤብስታንኩ ፅፌትካዋ ዴስፃና ፣
ውላ ዴስጊ ደብዴሳ ጉሳንታ ያኽጘ ø ፋያና ፡፡

እኒዋ ኮንኩሳ ክንታንትካዋ ክንቲውሳ ሜሳሬ ቴኬምስታማ አጌዝጝስ ላጛ አይኔታ ዳድካ ዝኩና ፡፡ እኒጛኪ
አድፅጝስታ አሬኽፅጝ እስትካማ እቑስታና ፡፡ ክንታንትካውሳ ክንታጙሳ አክሞ ሌጌፅጝስ ሚዳቢኒ ቤናኸሱ
ቴግባርዴስ ድምክኔ ኽስጝንኹሳ ቴግባሮ እይጝስ ሌጌፅጝ ቢኸስቴ ፡፡ ምሳሊስ ክንታኑውሉ ጛሪሊ ታምትጚ
ዝኩክስ ቴግባርካዋስታ ፕሮጀክኩሳ እንፅኽካዋ እይጘ ø ሚፅጝፃዋያኽ ፡፡ እሊው ዴሜካ ዝኩኑ ቤኑ አች ዴሳ
ዝኩንኩ ክንታንትካ ዴሳኑሳ ቴግባሮ እንፃኽስታንታ ፄውጝ አኹ ቢኬካማ አግስቱኑ ሲፋው ቤን አችሽ ኩቲስ
ፕርፅጝ ( ፌይፅጘ ø ) ሚፅጝፅጝስ ካሌ ፡፡ እንኪ አሬኽፅጝ እስቴ ፡፡ ያኹኒውላ እኒዋ ክንታንትካዋ እርዳትጝስ
ሲፍጝጝናው ክንትጝ ክንታፅጙ ሴል ሴሎ አድርፅ ጘ ø ስታ አሬኽፅጘ ø ሚፅጝፃው አኺኒ ቢኪስታዌኽ ፡፡ ቢሊት
ካሊስ ዝኩክ ክንታንትካ ክንታኑውሳ ስካዊ ጛሪዲብስዴዴጘ ø ኺትጝጝፄጉ እሊኩ ክንታንትካ አሳብ ምሻሳ
እርዳትስትጝስ ፋዮኑሳ ለከሳ ዝርዝሮስታ እሳን ያኹኽስ ኩቲስ ክንትፅጙ ዲግስጝጚስ ክንትጘ ø ፋይጝስ ካላላ ፡፡

ክንትፃንትካ ክንቲ ጉሳፃሊ ደንግርስጝስ ፣ ማሪማርጝፃንትካ ካሳካ ፣ ፌቴርጘ ø ፋያንኩ ዲብካዋስታ ችግር ኺይ
ቴግባርካዋ እይጝስ ካላና ፡፡ ክንታንትካ ኻልቶ አቕቶ አግፅጝስስታ ኬፍንኹ አሴብጙ አክሞ አድርፅጝስ ካሊፃንኩ
ብሉምሱ ኬፍንኹ ክንቲውሳ አለሚ ምድባካዋ ስራ ፄውንኩ ክንቲው እይጝጚ ፋይፄ ፡፡ እኒጛክታንትካ ክንትጝ
ዝኩኹ ጛጛርትጛሱሳ ክንታጙሳ አክሞ ሚንዘንጝስስታ ስካውሳ ድምክንካ አቕትካዋ አግፅጝስታ ስካውካ ዲብካዋ
ፌቴርጝስ ኪሊፃንኩ ደድካዋ ሺሽጝሴኽ ፡፡

2.3.5 ፃቲ ቴርታሳ ክችስጙኽ አሳብስታ ክችክችት

ክታንትካ ክንቲዳ ፃቲ ቴርስታሊ ታምትጚ ዝኩክ ሜንችካ ችግርካ ጌቴማኩያኽ ፡- ጛጂኪ ማቢሪኩ ፣ ኢኮኖሚ ፣
ባይልስታ ኸቱ ( ምሳሊስ ፡- ክንታፅካ ቤንካ ) ኽ ፡፡ እንስ ካንትሹስ ክንታፃንትካ ፆቲ ቴርታስ ትኩትስ ክንቲ

48
ዙራሙራስ ፌቴርጝሳ ቴኬምስታንሱ ወይሚስታ ያኹንኩ ቴግርካ ዝኩና ( ክንቲው ሚኒስቴር ፣ አሜት ጌሊፅ
ስታያሱ )

እኒጛኪ ፡-

ጝርዳውሳስታ ኹናኹናውሳ ክንትጙሳ ካስቶስታ እይስታውሳ ክንቲውሳ ጊዳፍ ጝጜ ክችክቺ እልስ ካንትጝ

 ክንታንትካ ፃቲ ቴርታዳ ዝኩኹሳ እንጋንቴ ካንቴ እርዳትስ ትጝስታ እንሳ አሲብጝጜ ኪሰጝስ ካላውሳ ኩሳጝጜ
ፄውጝስ እርዳቴ ፌቴርጝ
 ቤናኻዳ ዝኩንኩሳ ኹናኹንስስታ ግርጃስ ክንታንትካስ ክችክችቶ እይጝ ፣ ( ካሴ ዙርፃንታ ፣ ፃርኪሳንክዳ
ፃፋንታ ፣ እንፃኽስቱኑሳ ቤናኻዳ ዲግሳንታ ፣ ቤናኻሱሳ ቴግባሮ አሲባንታ እእኮ ፄውታኒስ ጝርጃ ስኪያኻ
ኹናኹንስ ክችክቼ ድሎ ስታ ፄጌርጛንኩሳ ቴግባርካዋ እንፃኽስታንታ አዜዝጝስታ ዜኔግጘ ø ባይጝ )
 ቤናከሱ ኮርሽ ማርሺ ዲግስጝጚ ፣ ካንቲሳ ዲጋንኩ ቴግባርካስታ ክንታንትካውሳ እንጅኩጝጜ ክችስጝጝስ
እ.እ.ኮ ፆቲቴርታ ትኩት ክንቲው ዙርሙሬ ፌቴርጝዜኔግታንኻኾ፣
 ውላጊ ክንታንትካ ክንቴ ዴምብስ ሲፋጝጛንታ እርዳትጝስ ካላውሳ ጉስጝስታ ኩስጝጜውሳ አገልግሎቶ እይጝ
፣
 ፆቲ ቴርታውሳ ትኩቶትካ ኮንክካዋ ቴኬምስትጝ ፣ ዛቢትጙን ኩሳ ክንትካዋ ወጌድፅ ( ድፅጝ )

አባለምቲ አቹ ክንቲውስታ ክንትፂኩ ሜፃፍካ ፃቲ ቴርታሳ ክችጙኽስ ፄጌርስ ቴርትታ ፡፡ እንስኪ ሻርጃው ስታ
ኹኑ ክንታንትካው ውኪልጚ ፣ ኮንኪው ቲኪምጚና ሚኒ ክችጝጙንኩ ያኻንታ ፄውስታ ( READ TA 2015 ) ፡፡
ምሳሊስ ዋልታንቲ (6 ንቲ ) ቤኑ አውጚኽምባ ብስፂ ኮንኪታ ክንታንቲው ሜፃፍ ፍን 192 ዳ ትምሳሌታ
/ካንታባያ/ ያኹንኩ ኹና ኹና ቶኬምስቱንኩ ያኻኒስ ፍን 201 ዳ ደሜካ ደድስ ታሜትስታንትካ ክንትፃንትካዋ
ሴሌቴንፅጝስ ቴርቱንኩ ሞጁልካኪላ ፃቴ ቴርታካ ማንዱንኩ ( ትኩቱንኩ ) ያኼካማ ቴርቴካ፡፡ አሊዲዳኪ
ስካውካ አውጚ ኽምባ ብስፂታ ኮንኪታ ክንት ፃንቲውጉስፂ ቢዲሪ ቤንካኻዳ ኮንኪውሳ ቲኪውሳ ቲኪምጚጜ ፣
ጛስጛውሳ ቱትጜ ፣ ፃቲውሳ ትንኮሴስታ ፣ ፆቲውስ እንጁቶ ሚፅጝጝፁኽ ፃቲ ቴርታሳ ክችሱኽ ክንትፂ ዙራሙሬ
ፌቴርጝስ ካሊፃንኩሳ ሴልካ ኺትጜካማ ዳግጝጘ ø ታክስጝስ እንካንኔ ፡፡

ቴግባር 5 ፡- ጛርቱስታ ኬቹ እንፅኺ

1. አባሪ “ከ” ዳግኹሳ ሲፋጝጝፄ ክፃ ዋኽፂኒ ዴስ እንግራ ዴስጝጜ ዋርቕሳን ፡፡ አንዴስኪ አግፂኑሳ ኬችካኩሳ
አባልካስ ቤንጝ ፃን ፡፡
2. ያንቲ ዴስ ------------ 8 ንቲ ቤኖ አውጜ ኽምባ ብስፂታ ክንትፂታስታ ክንታፃንቲው ጉስፂታ እምፕሎ ቤኑሳ
አቾ ሜፃፎ ጐሌልትካማ ቤዲሪ ፍናካዴስ ፃቲ ፔርታሳስታ ክችክችቶ ጉሽፃውሳ ክንቲውሳ እሜ ቶኬምጝስ
ኩስጝጛን

49
3. ኮሌጂ ሜፃፍ ጝናኻዳ እምፕሎ ሜፃፎ ካፃንስታ አባሪ “ኸ” እንጅኩኹስ ሲፋጝጚ ክፆ ስራ ፄውጝስ ሜፃፎ
ፆቲ ቴርታ ትኩትሳ ክችክችቶ ጋማጋማን
2.4 ሜንች ክንታንትካ ፋዮ ዋኽፅጝፅጝስ ሊሊትትቲ ክንትፅጙ ሴልካዋ ቴኬምስትጝ ንጝ ሊሊትካ
ክንታንትካዋውሳ ፋዮ ታምባ ፄውጝስ ካላንኩ ሜሬጅካ / ካሌቕትካዋስታ ሴልካዋ ክንታኑውሊ ክንቲሊ
ድንግርስጜኽ ፡፡ ሊሊትትቱ ክንትፅጙ ሴሎ ውላስጊ ክንታንትካሳ ፄጌርጛው ክንትጝ ክንፅጙስ ሴሎ
ቴኬምስትጝዴ ፋማ ሊሊቴ ክንትፅጙሳታ ብላቶ ቴኬምስትጝስ ሜንች ክንታንትካውስ ፋዮ ታምባ ፄዋው
አቹላ ፌይጝፅጙ ደዴኽ ( ሩት ዜልስታ ኩተር 2011 ) ፡፡ እንሳ ስላዌ ክንትፅጙሳ ሴሎ ቼጌርፅካ ፄዋንኩ
እሽፅካኸ ዴስ እምፕል ክንታንትካው ፋዮ አይሎ ሜንችካስታ ሊሊትካ አኹ ኔኽ ፡፡ ሊሊትትቲ ክንታፅጙ
ሴል ጌና ፅናትካ ያኽስቴካማጊ ዝኩኑ ስካዊ አሰብ ያኹኑውላ ዋይማማ አኽጝቼ ሜትጝ ስቱንኩ ፍንካ
ዝኩኑዌኽ ፡፡

ምሳሊስ ክላ ክንታንትካዋ ኬችስ ፄዋማ ክንትፅጙ አኺኒ ልቓ ቼፍ ዝኩኹ ኬችስ ቤንጝፃማ ክንታንትካው ፋይዳ
ዳድስትኹሳ ካሌቕቶ ክንትፅጝ ፣ ኩቲስ ሴልስ ክንታፅጙሳ አኺኔ ሲፍጝስታ ፄጌር ጙንኩ አግስታና ( ጊብስንስታ
ሃስብሮክ ፣ 2007 ) ፡፡ እሊው ፅናትዳ ዳድስቱኹ ዲብ ዴሜካ ሊኪፄ ቴኬምስትጝስ ክንታንትካውሳ ፋዮ አቕጜኽ
፡፡ ልኪፂ ክንትፃንትካ ዋሼንካ ክንታንትካ ክንትጝ ክንፅፅጙ አኺኒስ ኬሾ ያጌካማጊ አኺኔ ፣ ዋሼንካ ክንታንትካ
ኪንዲዴስ ኩክራ አኺኔ ፣ ዋሼንካ ዴሜካ ሚንዲስታው አችዴስ ኩክራ ያኹንታ ፣ ዋሼንካ ክንታንትካ ሳልትካዋ
፣ ካሌቕትስታ አሳብ ምሽካሻ ፄፍፅካማ ያቑንታ አቕጝስስታ ፄጌርጙንኩሳ ካስካዋ ዙርፅጝስ እርዳቴ ፡፡ ሃሳብሩክ
( 2012 ) ኺትጝፁኽስታ ሊሊትትቸው ክንትፅጙ ሴል ቤናኻዳ አግስታንኩ ክንታንትካ ትክላቢሳስታ ኬችስ
ክንታንትካውሳ ሜንችትቶ ፋዮ ታምባ ፄውጝስ እርዳታው ክንትጝ ክንትፅጘ ø ሴልኽ ፡፡ ዋልፕልስታ ማኬና (
አሜትጌላፅስታያ ) ሊሊትትቱ ክንትፅጙ ሴል

- ክንታንትካ ፌቼጌርፅካ ቴግባርካዋ አኮሜቻንታ እርዳታንኩ ቤናኻዳ አኮሜችስታው ንባቦስታ ፅፌቶ

ክንትፅጙ ሴሌኽ ፡፡
- ክንታንትካውዳ ፋይዳ ሜሴሬትስትኹ ክንትጝ ክንታፅጙ አኺኒያኻማ ክንታንትካ እይስታውስ ልቓ ጊዝስ
እርዳቲሳ ስርስ ካሌቕትካዋ ፣ ሴልካዋስታ አሳብ ምሽካዋ ክንትጝስ ካሊፃንኩ አኬንካኽ
- አድርስጙሳ ካንታ ባዬ /ሞዴሎ / ቴኬምስታና ፡፡ ክንታንትካ ክንትጛ አኺኒዳ ዋሺኒ አችዳ ( ንጝኪ አንቤብጝ ፣
ፃፊጝ እእኮ --- ) አግስታንታ ሺሽጝጝስ ቴኬሜ ፣
- ክንትጝ ክንፅፃጙ አኺኒ ጛውሊ ፋይሊ አስሜምጙኒ ውላጊ ክንታንትካ ክንትጝስ ካላና ናማ አምኔ ፡፡
- ክንትፃንትካ ፃፊጙሳስታ አንቤብጘ ø አድርፅጝስ እርዳትስታንታ ማንዲስቴ ፡፡
- ክንታንትካውሳ ፋዮ አቕጝስ ሚዲቪኒስታ ሜዴቤናጋውሳ ሊኪፄ ቴኬምስታና ፡፡
- ክንትፃንቲ /ፃንታ ቴኬምስታውሳ / ቴውሳ እክዶ ስራ ፄውጝስ ክንትጝ ክንትፅጙሳ ቤዳራ ሲፌ ሲፌ ፡፡

50
ሊሊትትው ክንትፅጙ አኂኒው ዋይምቶ ወሴነንኩ አኼንካዋ ካንትፃንኩ ፎርሙላ ዝኩዋ ፡፡ እንኪ ፡- ካ
+ደ+መ+ል+ሞል= ዋይሚስቲ ስታግቦ ታሳው ክንትጝ ክንትፅጙ

- ኬችካ ታምትጛኑ ጊዝ ካቢትጝጚ ( ድካ ) ስታ አብራ ቲሬ ንኩኑ ጊዝ ሶኼትሳ ዋሳለካ ጊዝ ዋሰላካ ስቶይ

አግስታን ፡፡
- ክንትጝ ክንትፅጝስ እይጝስትኹ ትኩት ( ት ) እንዳራ ይክንቴ ? ክንቱኑሳ ኽዮ እይጝስ እርዳትስትጝ ፣ ካካ
- ክንቲ ዲጋው ዳድ ( መ) ክንቴ ዋትጛይ ክንታና ፣ ክንትፃንቲ ጉሲ አሴቴፍጝፃንቲ ፣ ካሌቕት ትኩቶ እርዳቴ
ፄውጝስ ልቡስ ልቦ ሌጌፅጝ ሞዴሎ ቴኬምስትጝስ እእኮ )
- ኬቹ ( ኬ ) ልኪቲ ኬቹ ዋሳላካ ፅሊ አኹ ድንጉሊ አክጝ ዝኮታ ፣
- ልኪቲዴስ ( ምል ) አግስታው ሜሬጃው ካቢትጝጙስ ዋስላካሳ ክንታንትኩ አኺኔ ፣ ዋትጛ ክንታንታስታ
ኬቹሳ ልኪቴ አቕጝስ ቴኬሜ
- ሞዮ ልማት (ል) ክንትፃንታካ ሜሬጅካዋስታ ፎርሙላ ኩሳ ቤንካዋ ዋትጛ ቴኬምስት ጝስ ካላትውስታ (
እንፅኺዳ ሳልታኒ ) ዝኩኒያኽ ፡፡

ክንትጝ ክንታፅጙ እቕድ

ክንትጝ ክንታፅጙ እክዶ አኬድጝስ ጄሜርስቱስ ክንትፃንቲ /ታ አባላሞቲ ክንቲው ጉስፂ ክንቲ ክቲውሳ
ድንቤርስታ ቤዳራ ሲፌ ( 1.4 ስታ ኖ 8 ) ስታ ክንትፃንቲውስ ጉስፄ ማራማርስትጝ ዝኮዋ /ዝኪ ድምክኔክላ
አንቤብጝስስታ ፃፊጝስ ቼጌርስታንኩሳ ክንታንትካዋ ጌዴፍጝስ ፣ ቤኑውስ አችስ ቢካውስ አችስ
እንፃኽስታንኩስታ ሽስጝንኹ ካሊስት ዝኩክሳ ክንታንትካውሳ ፋዮ ታምባ ፄዋንኩሳ ሴልካ ዝኩኔ ሼውንጝ ፋይፄ
፡፡ ሊሊትውይ ክንትፅጙ ሴሎ ጉሳው እክዶ አጌዘታ ካል ግበታ ቤ.አ.ቴ.ጋ ( ቤዴራ አሰሜምጝፅጝ ፣ ቴርስጝ
ጋማጋምጝ ) ሲፋውስ ዳድስ ቴኬምስትናታ እንጅኩዋ ( ማስትሮ ፔሪይ ፣
ስክረግስ ፣ 2010 )

1. አባላምቴ ክንታጝ ክንታፅጙ አኺኒስ ቤዴራ እይጝ ፡፡ ክንትጝ ክንትኩጝ እንግርት አላምካ ፣ ወሴንጝ ፣ ቤደራ
ሲፊስታ አባላሞቲ አችዳ አውጚ ኽምባ ብስፂ ኮንኪታ ክንቲስታ ክንታፂ ሜፃፍካዳ ሜሴሬትስትጝ ዝኩዋ ፡፡
ክንታጝ ክንታፅጘ ø አሬኽቸትስ ኮንታኒ ይጉንኩሳ ድምክንካ እርዳትካዋ ፋያንኩሳ ያኼ ፡፡
2. ሲፋፃማ ክንትጝ ክንታፅጙ ሴል ፡- ክንቲስታ ኮንቲፂ ሜፃፍካ አኹ ክንቲ ዙራሙራስ አስሜምጝፅጝ ፋይፅጘ ø
ወሴን ጜኽ ፡፡ እንስ ክንቲስ አሊዲ አችዴስ ጃላ ፣ አችዳስታ አችዴስ ኩክራ እንፃኽስታንኩ ክንታንትካውሳ

51
 ፋዮ ታምባ ፄዋንኩ ድምክንካ ሴልካዋ ክንቴና ፡፡ ሜንችካ ሴልካ አውጚስ ኽምባ ብስፂ ኮንኪታ ክንቲ ክንትፂ
ሜፃፍካዳ ካንቲኩ እምካ እምፕል አካል ያኼካማ ደግካ ፡፡ ክንቲውሳ ትኩቶ አሴፓንስታ እንዳራ ካሌቕቶ ፣
ሴል አኹ አሳብ ምሻሳ ክንታፄንኻ አሺሻን ፡፡ ክንታንትካው ክንትጙ አች ዋሳላካይ ? አኻ ልቓዋ (
ወሴንስትኹሳ ) ጛርትስ እንፃኽስትጝስ ካላናማ ? ዋሳላከሳይ ኩቲ ክንትፅጙሳ ሴሎ ፋይፄ ? ዋርቕስጙ (
ጌላፅጙ ) ክንቲስታ እርዳቲ ፋይፄ ? ናንኩ ካስካዋ ጉሽጝስ ደላው ሳዙርሜ አግፅጝ ፋይፄ ፡፡
3. ክንቴ ክንትስ ( ሳራትስ ) ዋኬርስቱስታ ስታ እሜ ስራትስ ኩንችሳማ ክንትፅጝ ፋይፄ ፡፡ አባላምቲ አች
ክንታጝ ክንትፅጝኩ ሜፃፍካ ኮንቲውሳ ትክላሌ ውከርጜ ስታ ቤዳራሲፌ ካንትፃና ፡፡ እንዳ ጃንኩ ካስካ ክንቲ
ክንፅፂ ሜፃፍካ እሚዳ ክንታንትካው ፋይሊ ክችጝጛናማ ? ካሌቕቱ አችካ ሜቴቴንጙንካማ ክችትጙን ኩማ
? ክንትፅኽ ክንታንታ አሰብስትኹሳ ዳካማ ? ነንኩያኽ ፡፡ ክንትፃንትካ ክንቴ ክንታንትካ እይስትኹሳ
ቴግባርካስ ሊጊሲሚ ጊዝስ እጄው አኺኔ ቼሜትጝፅጝ ዝኩዋ ፡፡ ድምካዋ ፕሪጘ ø ባይጝ ፋይፃንቴኽ ፡፡
አሊዲዳኪ ክንታንትካስ ቴኬማው እንግራዙርፂ / ግብረመልስ / ስስታ ይስጝፄ እይጝ ፋይፄ ፡፡
4. ክንቲ አሊዲዳ ክንትፃንትካ ካንቲኩሳ አሊምካዋ ግብዳ ዋይሜ ጋማጋምጝ ሰዝኩኬኽ

ያኼስ ክንታንትካኩ ዙርምካስታ ፅፌቱ እንፅኽካ ካንቴ እርዳት ስትጘ ø ካንትፄና ? ልቓ ቤንካዳ ጊሊፄ አጁ
ጋምቤ ፋያና ? ውላጊ ክንታንትካ ሲፋው ኪንቲሾ ፌይጝ ካሊፃው ካሌቕት ዝኮማ ? ነንኩካስ ካስ ቢኪስታውሳ
ዙርሜ እይጝ / አግፅጝ ግድያኼ ፡፡ ሊኪፄ ውላስጊ ክንቲውስ አኺኒስ ፄውጝ ፋይፄ ፡፡ ንጝኪ ክንታንትካ ስካውካ
ካልካዋ ቴኬምስትጘ ø ጄሜሩ ኒዴስ ጄሜራማ ፣ ( ስካውካ ካልካ እርዳትስትጝ ፣ ጛሪሶ ቤዴራ ትምኔቶ /
ትንቢያ/ዋ እይጝ ) ፡፡

ስሉሳ ጊሊፄ እይጝስ ካሊኒ ምቡ ኺስቴ ክንትፃንታካ አቕቶስታ ኪሴ ሚንዘንጘ ø ሚንዛንጘ ø ካላና ፡፡ ክንቲ
ካስጛማጊ ዝኮኩስ ሳሴርስ ጋማጋምጝስ ካሊፃንኩ ሊኪፂ አይኔት ዝኩዋ ፡፡ እኒጛኻዳ ሜንችካ ፋንቲቲ እምፕልዳ
ኺትጜካ ፡፡ ድምክኔ ክላ እንስ ሞጁልስ ውላ ፋንቴትካ ኻዳ ዝኩኹ ቼፍ ዝኩክስስታ ልቓ ቼፍካ ዝኩንኩ ኬችካ ፣
ያኻማውላ ክንትጙ አኺኒ ኪሲ አንትጝስ ካሌከያስኩስ ልቓ ኬችካስ ትኩቶ እይጝስ ካሊፃንኩ ሊኪፂኩ አይኔትካ
ሺሽስቴካ ፡፡ አባሬ “ቨ” ቢካው ክንትጝ ክንታፅጝ ዴስ እንፃኽስትትስ ( ቴጌቤርኑ ) ቴኬምስትናታ አሳብ ይስቴ ፡፡

2.4.1 ሊሊትትቱውስ ክንትፅጙ ሴልስ ሊኮፄ ቴኬምስትጝ

እንሱ ኮርሱ አለሟ ሊሊቴ ክንታፅጙሳ ሴሎ ጐሌልጝስ ሊኪፄ ቴኬምስትጜኽ ፡፡ ሊሊትትታዊ ክንትፅጙ ሴል አኹ
ክንታንትካስ ክንቲው ፋዮ ቢኪስታው ያኻማ ክንትፂው ሴሎ ጐሌልጝስ ካሊፃንኩ ስርኩ ኺፅካ ጉዳይካኻዴስ
እምፕል ክንታንትካውስ ክንትጙሳ ፋዮ ሊኪፂስ ሺሽጝጜኽ ፡፡ ፋንቲቲ ላኩዳ ክንታካዋ ሊሊቲ ሊሊቲ ሊኪፂ
ሴልካ ክንቲካ ፡፡ ታክስታትውስታ ቴስፋ ፄውኔ ፡፡ ክንቲንኩዴስ ሊኪፂ ሴልካ ኻዴስ ሜንችካ ሜንችካ ክንቲንቲ
ቼፋ ዝኩኹዳ ክንትፂ ቤናኻዳ ሜሬጄ ኩፕፅጝስ እኼንኩ ( ምሳሊስ ካንቲ ፣ አፄ ብካሊ ዲብስጝጚ ዙርማ እይፅካ
ካርድካ ፣ ስልኩንድፍካ ፣ ቲክሊልፂ ፣ ቴሬሳንቲ ድርሴቱ ካርቲ ፣ ካሉ ካሲስታ ዙርሚ ) ካኽ ፡፡ እኒጛ ሊኪፂ ሴልካ
ክንትጝ ክንትፅጙ አኺኒስ ቴርትጝስ ካላንኩ ቴግባርኩ አካልካኽ ፡፡ ሲፋንኩ ፋንቴትካ ዴሜካ አባለምቲ አች

52
ኽምባ ብስፂክንታ ጉስፂ ክንታኻዳ ዲጉንኩሳ አንቤብጝስታ ፃፊጝኩ እምካዋ ዋይሚስታ ያኹኽስ ደድስ
ሚንዞንጝስ ካሊፃንኩ አኺኒስ ሊኪፂኩ አይኔትካዋ ክንቴና ፡፡ ክንታንትካውሳ ክንትጙ ሳፋዮ ሺሽጝስ ሜንችካ
ሊኪፅካ ሴልካዋ ቴኬምስትጝ ፋይፃንቲ ጋቲዌኽ ፡፡ ቢኮስቲ ያኹኽሳ ሊኪፂውሳ ሴሎ ( አይኔቶ ) ጐሌልጝ ቢኬ ፡፡
ዋልፓል ስታማኬና ፣ 2007 ሊኪፂ ሴል ጐሌልስታው ጉዝማይ ክንትፃንትካ ሲፋንኩሳ ካስካዋ ከሲጝ ዝኩኬኽ
እስቴ ፡፡

 ክንታንትካውሳ ፋዮ ሺሽጝስ እደርማ ፋይፄ ? እይስፂ ክንቲ ፋይፃኩ አይጂ አጂይ ?አድርፅጝ ካላውሳ
ዋሼንካዋ ክንታንትካ ዋይ ?
 ክንታንትካሳ ይስጝፄ ክንቴ እይጝ አኹ አድርስጝስ ቢካው ዋሼን ካስ ካሌቕትካሳ ፣ ሴልካስ ፣ አሳብ ምሸካስታ
አንቤብጝስጋታ ፃፊጙ ካሌቕቱ ዜርፍሲይ ?
 ክንትጝ ክንትፅጙ ኩምቻኒ ( ክንትፅጙ ሴል) ክንታንትካው ክንትጙሳ ፋዮ ዋኽትጝፃማ ?
2.4.2 ሜንችት ክንታንትካውሳ ፋዮ ክችፄውኽ ክንትጝ ክንትፅ ሴል

ቤዴርናማ ኺትጝ ጙኽስታ ፣ ክንታንትካ አንቤብጘ ø ስታ ፃፊጘ ø ዴሳኒስ አንቤባማ እርዳትስትጙሳ ካሌቕቶ
አድርሳንታ ፣ አንቤብጙሳ ካሌቕትካዋ ቢኪውሳ አድርስጝ ዝኩኪያኽ፡፡ ድምክኔ ክላ ክንታንትካ አንቤቡኑሳ እሜ
እርዳትስትጝስ ካሊፃኩሳ ድንግሬንካ ( ክንቲኩ ፣ ስርኩስታ ክንቲኩ እምካዳ ትኩቱንኩ ) ካልካውሳ አቕቶ
አድርሳጝ ዝኩኪያኽ፡፡ አሊዲዳኪ ክንታንትካ አንቤብካማ እርዳትስ ትጝስ ቼጌርስታኑ ጉዝማይ እንዳራ ፄውጝ
ዝኩክ አኺኔ ወሴንጝስ ካላንታ አንቤባማ እርዳትስ ትጙሳ ሴልካዋ ክንትጝ ዝኩኪያኽ ፡፡ አንዴስ ኩክራ ዲጉኹ
ስሉሳ ጊሊፄ አንቤብጘ ø ኬሽጝፅጝስ ስራ ያኹንኩ ካሌቕትካዋ ስታ ካሌቕትካውሳ ጛስ ጛውሳ ታምትጝጜ ክንትፂ
፡፡

ዋይሚስቴ አንቤብጘ ø ክንትፅጙ አኺኒ ክንታንትካዋ ጉኸትጝ ፅጝስስታ አሴቴፍጝፅጝስ አንኩዋ አይኔትካዋ
ንባብኩሳ አላብካዋ አድርፅጝ ዝኩዋ ፡፡ አንኩዋ አይኔታ ንባብኩ አላንካ ሲፋውስታ ስሉውስ ጊሊፂስ ካንትስትካ ፡፡

ስሉ ጊሊፂ 4 ፡- ዋይሚስቲ ክንትጝ ክንትፅጙ ኩምችኒው ሞዴል

53
 ሴቴፍጝፃንቲስታ ጉሽጝፃንቲ ያኹንኩሳ ክንቲፂ ሴልካስ ክንቱን

ካልካዋ ክችክቺስ ስስታ አሬኽትስ ሺሽጝ /

ዲብስጝጚ ድምፁ እርዳቲ
አንቤብጝ /
ክንቲ ድምፆው እርዳቲ
አሬኽትስ አንቤብጝ ክችክቺስ ስታ አሬኽትጝ ሰባት
ካልካው አቕት አንቤብስቱን ካካዋ ኽዮ አቕጝ
አንቤባማ እርዳትስትጙ ሴል

ቴርግሳን ( 2004 )

ክንታንትካ ዳሉንኩ አንቤባንትካ አኺኒስስታ አንቤቡኑሳ ክላ እርዳ ትስትጝስ ካሊፃውሳ ካሌቕቶ ውላ

ጌሜዱዴስ ግቢትጝጚዴስ ውዴሳ አሳብ ምሻሊ ፃጌርጛው ዲግጝጚ እንዴስ ኩክራ ስሉውስ ጊሊፂስ ካንትስታ /
ቶኬምስታ ሲጊ ) ፡፡

እምፕል ጌሜድ ጉንጉና ኻዳ እምፕፌል / ዘላለ / ላሉኒ ፣ ጌሜዱ ሲጊ ውላ ላላውስታ

( አኺይስታውስታ ) ጊ እኒጛዳቲ ሴግካውዳ ዜርጌፍዳ ካንትስቱንኩሳ ፣ ዳሊስቱ አንቤብጙ ካሌቕትዳ
ድምክንጘ ø ሲፋፄ ፡፡ እሊውሳ ምሳላ ዙርሚስ እምፕል ካሌቕቱ ዜርፍስ ትማስ አኺኒ አንቤባማ እርዳትስትጙሳ
ካሌቕቶ ትማስ አኺኔ ሲፍፄ ንጜኽ ፡፡ ( ስካርቦሮኽ ፣ 2004 ) ፡፡

ኮንኬ እርዳትስትጙ አክሞ

ቢዲሪ አቕት
ስሉ ጊሊፂ 5 እንጁኽ አንቤባንቲው ሞዴል
ካልካው አቕት
ካንኪው ውክርጙ ቢኪፃንኩ ሊሊትካ ሊሊትካ ጌሜድካ ዜርፍ ሲጊ
እንጂኽ አንቤባንቲ
አንቤብጙስታ ፃፊጙ አቕት
ካሉ ካስጝጚ
ካልካው አቕት
ዲብስጝጙ ድምፁ እርዳቲ 54

እቛጝ / ፊዴልካዋ ሴዴርፅጝ

ኹሉቺፍካ ካልካዋ እርዳትስትጙ
 ስልቱካ ካስጝጜ ዴሜክጝ
አውቶማቲክ ካስጝጚ
ቢኪስትኩ
ዴሜካማጊ
ንባብ
ካሴ ፡-አሬኽትስ
አንቤብጝስታ እርዳትስጙዳ ክችዳ
ይሴን ታምትጚ ዝኩዋ

ንባባ አሜትካዴስ ክንትጝ ክንትፅጝስታ ዴስጝጚስ ፋሌንጋ ልቡስ ልቦ ዴስስታው ሜችዌና ዜርፍ
ካሌቕቴኽ ፡፡

ሊኪፅካዋ ጉዲጛ ፂኒስጝ ክንታንትካ ዋሼንካ ንባብኩ አካልካ አድርትጝ ዝኩንታ ካንትፃና ፡፡ ጃላዳ
ካንትፅኹስታ ሲጊው ስላዳ ዲጉንኩ ካሌቕትካ ክንቲ ፋይፃኩሳ ትማሲ ዙራሙሬ ቴኬምስታንኩ
ክንትፅንትካ ቴኬምስትጝስ ካላና ፡፡ ቴራግድሚ 1 ዳ 1 ዴስ ---- 3 ንቴ ቤኖ ኺስቴ ዝኩንኩ ክንታንትካ
አድርፅጝስ ዝኩንኩ ሥርኩ ንባብኩ ካሌቕትካ ሺሽ ስቴካማ ዲግካ ፡፡ ቴራግድሚዳ ፋሴፌርኩ ሜሬጂ
ዋሼንካ ካሌቕትካዋ ክንታንትካ ክንትጝ ዝከታ ሺሽጝስ አጌዜ ፡፡ ክንታንትካ እንዳራ እንፃንኩ ትኩምካዋ
ካንትፄ ፡፡ ክንታንትካዋ ፋያማ አግፅጝ ፋይፄ ፡፡

ቴራግድሚ 1 ስርኩ ንባብኩ ካሌቕትካ

ዲብስጝጚ ድምፁ ክንቲ ፅምፃው አሬኽትስ አንቤብጝ ካልካው አቕት አንቤባማ

እርዳቲጚ ( እርትጚ ክችክቺስ አንቤብጝ እርዳትስትጝ
እምፕላንቲ ቤን
ክንቱኑ ካሉ ካሌቕት/
- ታሲ - ኹሊቺፍከ ካላ - አሬኽትስስታ - ምላድካ - ሜሬጃ እይ
- ዲብቴርቶ ኔፄልጝ - ፊዴልካዋ ክችክቺስ ቤን ውሱሳ ፅፌቱ ውክር
- ፊዴሎ ሺሽጝ ሺሽጝ አቻስ 90% አላብካውሳ - ቴሬካንቲ ፅፌቱ
- ፊዴልካዋ ፃምርፅጝ - ፊዴልካዋ - ካልካው ውክር
ክችክቺስ አንቤብጝ
- ፊዴልካዋ ኔፄልጝ ሺሽጝ አቕት - ቹዋ አሳብ
- ኩሊቺፋካ ካልካው
- ፊዴልካዋ ቲኪጝ ፃምርፅጝስታ - ካልካው እርዳትፂ
እርዳትቲ
ኔፄልጝ እውዱ ኽይ ሜሬጂ
- አሬግስ አሬኽትስ
- ሼውታ - ካልካው - ቴክሌልፅካ
አንቤብጝ
ቴኬምስትጝ ኺትጝፂ - ፅፌቱ
- ፊዴልካውስታ
- ሜንቻ ፊዴል - ካልካው ኺትማጝጚ
ድምፅካው
ካልካስታ ኽይ - አንቤባማ
እርዳትቲ
ክፅልካዋ እርዳትካ ትጝኩ
- ፊዴልካዋ
ዝኩንኩሳ ካስካ
እርዳትስት ጝስታ
ካልካዋ - ኺትጝፄስታ
እንግራ ቴርስጝ
አንቤብጝ ግምጋምካዋ
ቴኬምስትጝ

55
 ቲክሊልፅ

ቴራግድሚ 2 ክንትፃንትካ ክንታንትካውሳ ፋዮ ስራ ፄውጝስ ዋትጛ አኬድጝስ ካላንታ ከንትፃው ቴራ

ግድሚ ፡፡

ክንታንትካው ትማስቱ ዙራሙሪ ክንቲዴስ ፍና አግስቱኽስ ወይሚስ ውሴኔ ሴልኪ 5 ንቲ -- 8 ንቴ ቤኑ

ስርዳ እሺ ፡፡

ቴራግድሚ ላጛ ( 2 ) ክንትፅጙ ሴል

ክንታንትካው ትማስት አኹ ክንትፅፂ ሴልካ

ይሴንቱ ዙራሙርካ
አይሎ ልቓ ያኹኒ ንባቡ ኬፍንኹሳ ምክንያትስ አቻስታ ፣ ካልካስታ አንቤባማ እርዳትስጝኩ ካቕትካዳ
ኬርት እንደራኪ ችግራ ፃኽጝ
ጋቲው ንባብ
ካሌቕታ ዝኩጝ ፡- እኒ - ላጛ ዲብዚ ዌና ታክስፄ ካፅጝ ፍንቲኔ አቕቶ ጉሽትጝፅጚ
ካሉንኩ አንቤባንትካኽ - ቻርትካስታ ስልኩ አዴሬጅጝካ
- አሴብጝ ፣ ፃኽጝ ፣ ቤንጝፅጝ
- ፅፌቱ ፍንት
- እርዳትስቴ ሌጌፅጝኩ ሴልካ ( ፃንጌ ካሚፃውሳ ዙራሙሪ ግልፃ ፄውጝስ
ካቢትጝፃማጊ ፅፌትስ አሰሜምጛው አንቤብጙሳ ሴሎ ጐሌልጝ )
ካልካው ፣ አንቤባማ ቤን እምፕልታ ፄጌርጛንኩ ሴልካዋ ቴኬምስትጝስታ አድርፅፅካ ፣
እርዳትስትጝስታ ኬፍንኹ - ኩታ አንቬብማ እርዳትስጙሳ ካሊስቶ አድርፅጝስ ፅፌትስ ፄውስታውሳ
ምክንያቱ አሳብዳ ልቓ ኩስጝጚውሳ እስንቶ እሳንፅጝ
ችግርካ ዝኩኒ - ክንታንትካ ንባብስስታ ፅፌት ክንታሳ ዝኩኩሳ ሲቲፍ ጝጜስታ ጉስፅጝጜ
ዴሜክጝ
ንባብዳ ቻኒስቶቺፃው ፊዴሉ - ፊዴልካው ድምፁ ታምትጚ
ኬርትግራ ፅፌቱ ቤደራሲፊ - ፊዴሉ ቤዴራ ሲፊ እንጅኩይ
ችግር - ክፅልካስታ ስሩ ካሉ ኽይዳ ደድስትኹ ንባቡ ክንቴ

ዝኩክ ያኺኒስ ድምክኒ ክንቴ አንቤብጝስስታ ክችክቺስ ፃፊጝስ አጌፃና ክፅልካ ( ከርኩ ካካው ኽይ ትኩት
ፋይፃውስታ ዳሀር ግንድ ንባብስታ ክችክቺ ፃፊትጝጚስ ስሉ ጌሌፅካዋ ቴኬምስትጝ ) ዝኩክ ትክምካ ፣
ክፅልካ ስሩ ካልካ - ዲብቴርቱ አኹ ቱንዚው አች ክንቲ
ክንታንትካ ፊዴልካዋ - ፅፌቱ ፍንት
ኬርቱኒውላ ክችክቺስ - ሊሊትካ ዘውግካዋ አንቤብጝ
አንቤብጝስ ካላና ፡፡ ፅፌት - ክንትፃንቲ ክንታንቲው ታምትጚ ክንቲው ሴል
ቢካውስ አንቤብስታታ - ሳይንሱ ፅናቱ ሴል (SQ3R mothod ) :- survey ) ፕር ፕር ፃማ
አሌማማ እንፃኽስትጝ አንቤብጝ / ፣ ስሳካዋ ዲግስጝ / ፣ ታክስጝ/ ፣ ካቢትጝፃማ አንቤብጝ / ፣
(እርዳትስት ጝስታ አሬኽትስ ስታ ( ጋምቢጝ )
አንቤብጝ) ፣ ካልኩፓስ ፣
ዲብቴርትስስታ ቱንዚው
ምስትጝጝ

56
ሲፋንኩሳ ካስካዋ ፅምዳ ፅምዳ ታኼካማ እንፃኽስቲኒ ዴስ ፋሌንጋ አሰብካዋ ቤንኩ አፄብካስ ዲግሳን

1. ሊሊትትቱ ክንትፅጙ ሴል ንጝ ዋታ ንጚ ?
2. ሜንችት ፋይካ ዝኮንኩሳ ክንታንትካዋ ዋትጛ ክንታፅጝስ ካሊስቴ ?
3. ሜንት ፋይ ዝኩክ ሴልካዋ ዛራዛራን

2.4.3 ሊሊትት ትዊ ክንታፅጙ ሴል ኬችቶ ቴኬምስትጝ ሊሊትካ ኬችኩሳ ኩምቻንካዋሳ ሴሎ ሺሻማ

ኬችካዋ ጌርክስ ጌርኮ ክንትጝ ክንታፅጙ አኺኒ አካላፄዋማ ቴኬምስትጝ ሊሊትካስታ አሳሜምጛው
ክንትፂ ሴልካዋ ጐሌልጝስ ወሴነዌኽ ፡፡ ክንትፃንትካ ክንትፃኑ ጉዝማይ ክንታንትካውሳ አኺኔ ካንትጝስ
ክንትጝስ እርደቴ ፋያንኩ ክንታንትካዋ ሺሽጝስ ካላና ፡፡ ደጊሶ ካንትጝስታ ፋይፃንቴ እርደቴ ፄውጝ
ክንታንትካውሳ ክንትጙሳ አክሞ ሌጌፄ ፡፡ ክንትፃንትካ ትክላሊስስታ ልቓ ኬቹውስ ቴርትስ / አደሪጅጚስ
) ስርቶ ቴኬምስትጝስ ካላና፡፡ ጝጚስ ጉዝማ እን አጌራው ኬቹ አደሪጅጝጚ ትኩታው ሊሊት ስሊስቱ አች
ዝኩክሳ ክንታንትካዋ እምፕልዳ ኩፕፅጝ / ማቔንስጝ / ፡፡ ያኼስጉ እምላኒ እምላኒ ክንትጙሳ አክሞ
ኬሽጝፅጝስ እርዳታንኩ ካቕትካዋ ስራ ፄውጝስ ኬቾ ቴርስጝ ካሊስቴ ፡፡ ቤናኻዳ አግስታንኩ ውላጊ
ክንታንትካ እምፕል አይኔት ሴልስ ክንታንኩ ያኹኒ ክንትጝ ክንታፅጙ አኺኒ አኹ ቢኪስታው ንጝስ
ካሊስታላ ፡፡ አባለምቴ ክንትፃንትካ ስራ ያኹኽሳ ክንቴ ውላስጊ ቤንኩ ክንታንትካሳ ቴኬምስትጝ
ዝኩኪያኽ ፡፡ ጊብስንሳታ ሃስብሩክ ( 20/30 ) ጌሌፁኑውስታ ፣ ኬቹ ሚሲሪትጝጚ ሲፋንኩሳ ደብካዋ
ዝኮንታ ፄውጝ ዝኩኹኼኽ ፡፡

 ዋሼንካ ክንታንትካ እንፃኽስትጝስ ካሉንታ ፣ ዋሼንካ ዴሜካ እንፃኽስትጘ ø ካሊቲንኩያኺኔ ሺሽጝ

ካሊፃው ሊኮፄ ቴኬምስትጝ ፣
 ክንታንትካ ዋትጛ ቱትጝጜከማ ( አብርቱ ) እንፃኽስታንታ ቢካውስ ሲፍ ጝጝ ፣
 ክንቲ ፋይፁኽሳ ምክንያቶ ( ዴስጝጚሳ ፣ ሌጌፅጝስ ፣ ሊኪጝስ ሺሽጝ ፣

እኒጛውሳጊ ክንትፂ ቤናኻዳ ሊሊቲስ ካሌቕት አቻዳ አግስታንኩ ክንታንትካ አግስታና ፡፡ ያኼስጉ
ክንታንትካ አቔትጜ ካማ አኹ ዋኽያኽ ኽስ ደድስ ዋቤርጝስ ካላና ፡፡

ዋኽ ( ዊዳፊ ) ኬች ( Homoge nour grouping ) ክንቲስ ቼጌርስታንኩስስታ ሲፋጝጜ እርዳቴ ፋያንኩስ

ክንታንትካስ እርዳቴ ፄውጝስ ጉልሊያኽ ፡፡ ሜንት ካሌቕትካ አኹ ልቕቲ ኬችት ዴሜካ ክንትጙዳ አኺዳ
ጛስጛው እርዳቲደስታ አሰቦ ኪስጝጚስ ቴኬሜ ፡፡ (አቻለአቻ ) ምሳሊስ ክችቱ እንፅጝ ፣ አፄቡ ንባብሳታ
ክችቱሳታ ክችቱ ክንቴ ካፅጝ ካሊስቴ፡፡ ቤናኻዳ አግስታንኩሳ ውላዋጊ ክንታንትካዋ ሊሊቴ ብለቶ ( ሴሎ
) ቴኬምስታማ ክንትፅጝ ካሊስቴ ፡፡ ክንትፃንትካ እሌቱሳ ክንቴ አቕፁኒዴስ ፋሌንጋ አስሜምጛው ክንትፂ
ሴልካዋስታ ቴግባርካዋ ቴኬምስትጝስ ፅምዳ ፅምውዳ ፣ ሹኸ ሹኻ እ.እ.ኮ ፄውጝስ ቤንጝፅጝስ ካላና
እሊኩሳ ክንታንትካዋ ድንጉሊ ኬችስ ኢዴሬጃጝፅጝ /ቴር ሰጝስ /

ካሊፃንኩሳ ሴልካ ክላ ዝኩና ፡፡ ጛጂኪ ፡-

57
  ሊሊትካ ምልኻትካዋ ቴኬምስትካማ ዙርሜ እያንኩ ( ኽሳንታ ላጜታዋ ፍሽጝስ አኹ እሊኩ
ዴስጝስቱንኩ አካልኩሳ ልቕልቕትካዋ ቴኬምስትጝስ ) ፣
 ዙርካማ ጛሪ ( አሳቦ ) አኹ ክዮ ( ሜፍቴ ) ፋያንኩ ካስካዋ እኒጛ ስጊ ፀልካ ኬችካስ ቤንጝፃማ
እይጝስ ኩስጝጛንታ ፄውጝ ፣
 ክቻ ጉሊ ቴግባርስ አሴቴፍጛንታ ፄውጝ ፣ ክንታንትካ ኬቻኻዳ ዋትጛ ቱትጜካማ እንፃኽስጝ
ዝኮንታ ክንትፅጝስታ ዴስጝፅጝ ፋይፄ ፡፡ እንኪ ኬችኩሳ አባልካው እንጽኺው ታምብስታ እኒጛ
ዴስጊ አባልካዴስ ማንዲስታውሳ ሚኔ አቕፅጝስ ኬቹሳ ጉሳንቴ ሴዬምጝስክላ ቴኬሜ ፡፡

TEAM 222 ሞጁል ልቓ ኬችው ቴግባርስታ ጛስጛዋ እርዳትጝጚውሳ ብላትካዋ ክንቲካ ፡፡ ምሳሊስ
ፅምዳው ንባቦ ( ፅምዳዋ ፅምዳ ፄውጝስ እምፕል እሊውስ አንቤባታ ፄውጘ ø ) ቶኬምጝስ ካሊስቴ ፡፡
ፅምዳውሳ ንባቦ ቴክምስትጝስ ክንትፃንትካ ክንታንትካውስ ኪሴ ዙሬካማ ሲፍግጚስ ካላና ፡፡ ጊዝ ዝኩኒ
እርዳቴ ፋያንኩ ክንታንትካስ ድምክኔ እርዳቴ እይጝ ፋይፄዌኽ ፡፡

ምሳሊስ ቤዴር ኑስ ዴስጝጝን ኩዴስ ሴልካዴስ እምፕል ያኹ ኽሳ ጊዝስ ባይሳትኹ ንባቡሳ ሴሎ ታክስጝ
ቢኬ ፡፡ እንሳ ሴሎ ቴኬምስትጝስ ላጛንቲስታ ላጛንቲ ቤንዴስ ጃላ ያኹንኩ ክንታንትካዋ ክንትፅጝ ካስቴ
፡፡ ክንትፃንትካ ዙርዙር ካማጊ ክንታንትካ አሬኽትስ አንቤብካማጊ ሲፍጝጝ ዝኩ ኹያኽ ፡፡ እንዴስ እሊው
ክንታንትካ ፕሮጀክቱ እንፅኺስ ፣ ስልኩሳ አዴጅጝካዋስታ እሊኩሳ ቴግባርካዋ ፣ እንፃኽስታንታ ወቤርፅጛ
( ማቧዳን ) ካሊስቴ ፡፡ ምሳሊስ እምፕሎ ፅፌቶ አንቤብካማ ዊዱኒዴስ ፋሌንጋ ፡-

 አድርፅጝስ ፋያንስታ ኬሽኹ አችዳ አግስታንኩ ክንታንትካ አንቤቡኑሳ ፅፌቱሳ እሜ ስሉውስ

አደሪጅጝፅሳ እንፃኽስቴካማ እንዳያሳዩ ፣ ታሪካኻዳ ዲጉንኩ ጌፃ ባይርካዋ እምፕል ዴዴጝ ስካማ
ፃፋንታ ፣ አኹኪ ኔፄፄርጝፆስታ ምክንያትስ ዴጌፍፃማ ጌሌፅጝ ፍያንኩሳ ካስካዋ እንፃኽስታንታ
ወቤርፅጝ
 ፋይስታው አችዳ አግስታንኩ ክንታንትካ አንቤቡኑ ታሪክዳ ስርቱ ኽሳ ታሪከሳ ካርቴ
ዋኽፃንታስታ ዴዴጝስካማ ፃፋንታ ፣ ፄውጝ
 እንኪ ክንትፃንቲ / ታ ትማስ ኑንኩ ክንታንትካ ፅፌቶ አንቤብካማ ዊዳንታስታ አንቤቡኑሳ
እንዳር ያኹታ ( ሌጌሴም ካ ካልካዋ አንቤብጝ ሊሊቴ ሴሎ ቴኬምስታማ አንቤብጝ እ.እ.ኮ

እርዳትስታንታ አጌዝጝስ ዳላውሳ ጊዞ አግፃንታ ክንትፃንትካስ ድል እይስቴ ፡፡ ክንታንትካ ታሪኩሳ

ውኪርጝጜ ካርቴ ዋኽፅጝስ ካልስ ዴዴጝስካማ ጌሌፅጝስ ክንትፃንትካሊ እንፃኽስትጝስ ድል ዝኩኪያኽ ፡፡
ቴራግድሚ ክንታንትካዋ ኬችስ አዴሬጅጝስ ካሊፃንኩ ጉላልካዋ ሲፋውስ ቴራግድሚስ ዲጋ ( ሩትዜልስታ
ኩተር ፣ 2013 ፍን 41 ዴስ ካፅስ ትኹ )

ቴራግድሚ ሹኻ ፡- አንቤብናና ክንትፅጝስ እርዳታንኩ ኬቹ ኬቹ አዲሪጅጝጚ ጉላሊ

ኬቹ ኬቹ እንዳርት ( ኽይ ኬቹ ይሴን ኬምፕ ከቺ ትማሲ ኬምፕ ኬች ጉላላ ያኻው

አይኔት ጉዝማ
ትክላሊስ ክንትፃንትካ ውላሊክንታን ትካ ጊዞ ቱፂስ ቴኬምስትጝስ ክንታንካውሳ ጛሳጛዋታም ሜንችካስ ክንታንትካጝ
ቤንኩ እንፃኽስታና ፡፡ ክንታንትካውሳ አብርቴ ትጛሳ አጌዴ ፡፡ ውላውሳ ፋይስ ታውሳ ካቕቶ ፣
ክንታንት ፋዮ ዋኽትጝፅጝስ ቴኬሜ ክንታንትካውሳ ዙርሜ ሴሎ አኹ አሳብ ምሻሳ
ካ ጋማጋምጝስ ቼጌርፄ ፡፡ ክንፅጝስ ፋይፁስ
እምፕል

58
ዳ
ክንታኑ
እንፂ ላጛዴስ ጃላ ክንታንትካ ክንታንትካውሳ ፋዮ ክታንትካ እምፕል ኬንድካ ቤንኩ ክንታንት
ኬች እርዳትጝጚስ ኬላቕት ካዋ ክንታና ፣ ሌንጌድ ፅጝፃው ክንቲ ኬቻኻዳ ሜንቾ ጊዞ ካፄጌርጛው ክንቲው ፋይ
ቴግባርካዋ አኮሜቻና ፡፡(ክንትፃንት እይጝስ ሊሊትካ ክንትፅካ ድፃንታ ( ካቕቶ ዝኮኒ
ካሊ አኺኒስ ካሌ ) ኬልካዋ ቴኬምስትጝ ዴሳጝችኒዴስ ፋሌንጋ )
ካሊፄ ፡፡ ክንታንትካ ፄዌ ፡፡ ክንታንትካ ኬችስ
ክንቱኑሳ ጛሮትስ ትማሲ ፣ ዳቲኒ እእኮ
ዴስጝጛንታ ድሎ እዬ ፡፡ .ነው እንጋንቲ እቑፄ
እይፅጝስካ ፡፡
ቲቢቢር ሊሊቲ ካሊስት ዝኩክ ክንታንትሳ ክንታንትካዋ ይስጝፄ ፣ ክታንትካ ጛአፄብከሊ ክንታንትካ ክንታኑሳ
ጚው/ እርዳትጜካሚጊ ክንታና ፡፡ ስሩሳ ኮንኪውሳ ካሊስቶ ዋትጛ አብራ ስካዋ አሰብ ምሻሳ ልቓ
አብርቱ ንባቡስታ ፅፌቱሳ ካሊስቶ (አሳቦይጝስታ ቻቤል ጙሳ እንፃኽስታንካ ፣ አቕት ዝኩስ ፣ እንሳክላ
ኬች ቴኬምስትጝስ ጌቴማውስ ችግሮ ካሊስቶ ) ኬሽጝጝፄ/ ቴግባርካዋ ኩንችሳጝ ቴግቤ ረጝስ ጊዝ
አሊዴ ዋይምካዋስታ እርዳት አድርፄ ዝኮታ ቢኪስታውስ ፋይፅጝስ ፋይስቱስ
ስትካዋ ጌሌፃና ጌሌፅጘ ø ስታ አለሜ
እርዳትፅጘ ø ካሴዌኽ
ጛርትስ ክታንትካ እይስትኹሳ ቴግባሮ እኒጛጊ ክንታንትካ ቤናኸዳ ዝኮውሳጊ እሊኩ ክንታንትካ
እንፃኽስ ጛርትስ፣ ክንትፃንት ካሊስታፌያ ፋይፃውሳ ካ ቕቶ ትኩቶ እምፕካ እምፕልካ እርዳትስቱኑሳ እምፕል
ትጝ ፌያማ ኬሽኹ አክሞ ዝኩክ እይጝስ ኩንችጙኽስ ክንቲንቴ ቼፍ ጝጚ እምፕልካ ክንታንትካ
አፄብካ እንፃኽሰታና ፄጌርስ ዴስጝፅጝስ ስታ ማንዲስቴ ፡፡ እኒጚስጊ ኮፂ አሌምስትኽ ካቕትስ
ዲግስ ጝስ ካፄ ፡፡ ክንታንቲስ ካሊስቶ ስራ ስታ ሴውዳ ድምክኔ
ፄውኽ ድምክኔ ቴግባሮ ክንቴ /እችዳቴ ፋያኒ
እይጘ ø ካሴው
አካዳሚያኽ ፡፡
ፅምድ / እምፕሎ እይስትኹሳ ቴግባሮ ቤናኻዳ ዝኩን ክንታንትካ ቴግባርካዋ ክንታንትካ ድምክኔ
አፄቡ አኮሜችጝስ ክንታንትካ ፅምድስ ኬፍኑንኩስታ ዜሬቕኑንኩ እንፃኽስታን ዲስጝጜ ፋያኑ ጉዝማይ
አዴሬ ጄጜካማ እንፃኽሽታንታ አኹ ትማስካስታ ታዴስጝፅጝስታ ይጋ
ፄውካታው ኬቹ አይኔቴኽ /ዜሬቕቴንካስታ/ ክችቴንካ ቴኩምትና ዙርሜ ዋጛ
ካስት ዝኩክ ክንታንትካ እይጝስ ካሲስታው ስታ
ካቕቶ ስራፄውኽ አሴብ ጘ ø ካሲ
ክንቲስታ ቴግባር ቱኽስፄ
ጌርስ እይስ ካሊፄ ፡፡

 ፅምድ ( አፄብቱ / buddy / partner / ኬች ፌቴርስታው ክንታንትካ ዜሬቕ ኑንኩ ክችቴንካሊ አኹ

ቴግባር 7 ፡- ኬቹ እንፅኺ

59
 ሊሊትካ ኬቹ ሚሲሪትጚውሳ ሴሎ ቴኬምስትጝስ ቤንኩ አፄብካዋ አዴሬጅጝ ቴካማ
ዴስጝጛን ፡፡ እኒጛስጊ ጛውሳ ሺሽፄ እቑፄ እያን
1. እኒጛስጊ ኬችካስ ዲጋው ክንቲው እሚ 5 ንቲ አኹ አንኮንቲ ቤንዴስ ጃላ ዝኩኒ ቤንኩ
አችካዴስ ካፅስትኹስታ ፃጌርጝጚ ዝከታ ፄፓን ፡፡
2. እኒጛጊ ኬችካ ጛውሳ እቑፄ ካፁኒዴስ ፋሌንጋ ጐሌልስትኹሳ እሜ ቴኬምስትጝስ
ዋትጛ ፄዌካማ ካሌቕትካዋ ፣ አሳብ ምሽካዋ ፣ ሴልካዋ ክንትፃንኩ አኺኔስታ
እርዳቴ ፄዋንታ ቴግባርስ ካንትፃንታ ፄፓን ፡፡

ፋንቲቲው ቲክሊልፂ
እምፕ እምፕላንቲ አች ክንቲጝናዳ ክንትፂ ቤናኻዳ ሊሊትካ ሜንችት ክንታንትካ ዝኩና ፡፡
እኒጛኪ ዲብስጙ ስታ ኮንኪው ዳንጉት ዝኩክ ፣ ክንትጙ ድንጉት ዝኩክ ፣ ኦቲዝም ፣
አይምሩው ልግስ ዳቴንት ዝኩክ ፣ ሊሊቲ ካሊስት ዝኩክ ( ሰሰቦኦ )፣ ጅፈፂዳ አኺኒዳ ዝኩንኩ
፣ ኮንኪስስታ ባይልጝ ሊሊትቱንኩ ፣ እእኮ ክንታንትካ አኺኒስ ካላና ፡፡ ውላውሳጊ
ክንታንትካውሳ ፋዮ ዋኽትጝፅጝስ ክንትጻንትካ ሊሊትካ አይኔትካ ክንትፅጝ ኩሳ ሴልካዋ
ቴኬምስትካማ ክንቴ ዲግስጝ ዝኩኪያኽ ፡፡ እኒጛኪ ቤናኻዳ ቴጌቤርስታንኩ ትክላሊስታ ልቓ
ክንትፂኩሳ ሴልካዋ ስታ ሜሳርካዋ ሚትፅጝፄ ፡፡ ይቶፔው ክንቲው ስታ ስልታኒው ፓሊሲክላ
ልቕትቕቲ ኬችስ ትኩቶ ፄዌ ፡፡ ቤናኻዳ አግስታንኩ ክንታንትካዋ ቢሊቲ ኬችስ ቤንጝፃማ
ክንትፅጝ ፋይፃታ ከንትጝ ዲጋና ፡፡ ክንታንትካዋ ልቓ ኬቕቼፋ ዝኩክ ኬችካስ ቤንጝፃማ ክንትፅጝ
እኒጛውሳጊ ክንታንትካውሳ ችግር ዴዴጝ ጊዛኾዳ ሺሽጝስ እርዳቲስታ አድርፄ ቴግባርካዋ
ቴርስጝስ ናማውላ እይጝቴኬሜ ፡፡ እን ፋንቴኻዳ ክንታንትካውሳ ክንትጙሳ ፋዮ ሺሻማ ፅናትስ
ዴጌፍስትኹሳ ስታ ኩንቺኹሳ ክንቴ እይጝስ ሚንዛንጝጚ አይኒቲኒ ሜሳሪያ አኺኒ ጌሌፅስታ
ሊሊትትዊ ክንትፅኩ ሴልካ ( ብላትካ ) ዋ ቴኬምስትጝስ ክንፅጝስታ ኬችካዋ ሊሊትካ ክንትፅጝኩ
ሴልካሊ ጐሌልጝስ ቴኬምስትጝ ፣ ምንችትካ ክንታንትካውሳ ፋዮ ታምባ ፀውጝስ ቴኬማታኪላ
ኺትጝጛ ፡፡ ክንትፃንትካ እኖጂ ፆቲውሳ አዲልጝጜ ፄውናቲታ ቴንኬክስትጝጘ ø ፄውጜኽ ፡፡
ፆቲውሳ ክችክችቶ ቴኬምስትጝስታ ይስፄ ክንቲውሳ ዙራሙሬ ፌቴርጝስ ካፃንኩ ሜንችካ ዳድካ
ዝኩና ፡፡ ምሳሊስ ፡- ሊሊትካ ፀፌትካ ፣ ስልካ ፣ እእኮ. ኻዳ ጝርጃዋ ስታኹኖ ክችስጙኽስ አችስ
ወኬልጝስ ካሊጘ ø ቼሜትጝፅጝ ቴኬምስትጝስ ካሊስቴ ፡፡

ጝርጃስታ ኹን ኬርቱኽዳ ኮንቲዳ ዳድሳችኩ እንፅኺው ቤንጝጚ ያኽስታውላ ክቻክችታንታ

ፄውስት ጘ ø ክላ ቼሜትጝፅጝ ፋይፄ ፡፡ ምሳሊስ ኹና አቢሲልፂ ዳጝናኻዳ ታከታ ምግቦ
ቴርስጝስ እንፅኺስ እምስትጝስ ፣ ካንቲስኪ ( አንፃርስኪ ) ጝርጂ ዴሜካ ኬሽኹ እንፅኺዳ ያኻማ
አምፕት እንከኽስታውዳ ( ዋርቓውዳ ) አኺኒ እንዳ ፋንቲታስኻዳ ክንትጝ ክንትፅጙ ካስጝጚዳ
ቴግባርዳ እሼንኩ ክንቲኩ ሜሳርካውሳ ቢኪስቴ ዋትጛፌቴሽታንኻ አኺኔ ክንቲካ ፡፡ ፃቲውስ

60
ክችክችቶ ማንዲጝስ ሜንችት ክንታንትካውሳ ፋዮ ዋኽትጝፅጝስ ካፃንኩ ቴግባርካኻዴስ እፕል
ጜኽ ፡፡

ፋንቲቲ ላጛው ጋምቢኩ ካስካ

1. ክንታንትካውሳ ሜንችት ( ሊሊቶት ባይሊ ፣ አይምሩ ልግስ ስታ ክንትጙ ልግሱሳ ካንቴ

ኺትጝጝፃን ፡፡
2. ሜንችት ክንታንትካውሳ ፋዮ ዋኽትጝፅጝ ክንትፃንትካዴ ማንዲስታንኩ ባይርካስታ ዴስካ
እንዳርካ እንዳርካይ ኺትጝፃን ፡፡
3. ቴራግድሜ ቴኬምስትጝስ ክንታንትካዳ ዝኩጝስ ካላንኩ አካልኩ ደንጉትጝከ አኹ ኬሴትካስታ
እኒጛ ክንታንትካዋ ፋይስቱታ ክንትፅጝስ ካሊፃንኩ ክንትፅጝኩ ሴልካዋ ዛራዛራን ፡፡
4. ሊሊትትቱ ክንቲው ዲግጝጚ እንዳርማ አኺኔ ክንትፃንትካ ልኪፄ ዋትጛ ሊሊትካ
ክንትፅጙክካ ሴልካዋ ጐሌልጝስ ቴኬምስትጝስ ካላንኩ አኼኔ እርዳትፃን ፡፡
5. ሊሊትካ ክንትፅጙክሳ ሴልካዋ ቴኬምስትጝስ ካሊፃንኩ ቹዋቸቹዋ ኬችኩ አቺትጝካማ
እርዳትፃን ፡፡
6. ፃቲውስ ቴርቶ ግምታዳኻዳ ሚንፅኹ ቤናካሱ ክንትጙ ዴሳካዋ ፌቴርጝ እንዳርማስ ፋይፁታ
ክንቴ እያን ፡፡
7. “ክንትፃንትካ ሜንችቶ እርዳትጝስታ እርዳቴ አኻኽቶስ ቱትጝጜ ጌርክ ዴስጌርከ ክንታጝ
ክንትፅጝ ኩምችንካዋ ካንትፅጝ ዝኩው ኪያኽ” ናውሳ አሰቦ ኺትጝፃን ፡፡ ኺትጝፄኒሳ
ሜንችቶ ጌዴፋንኩሳታ ጌዴፋቲንኩ ክንትፃንትካዋ
ምሳሊ እያን ፡- ጛርቱ ግምግሚ
ሲፋው ቴራግድሚዳ ዲጉንኩ ጛርቱ ግምጋሚኩ ካስካዋ አንቤብትካማጊ ፣ ዲብቴርትካስ
ጌሌፅስትኹ እሚስ ያኹኒ “ይጋ” አስሜምጛቲንኻ ታኹኒ ዴሜኮ “አይ” ነውስ
ጉላሊስ ስርስ “ ” ምልኻቶ ፄውጝስ አሜሌ ከታን
( ምልኻታን ) ፡፡ ድምክኒ ካሲ ዝኩኒኪ ቴርቼፍ “7” ዴስ እንግራ ዝርዝርስ ፃፋን ፡፡

ቴቼ ጋማጋምፅካ ትኩምካ ዙርምካ

ይጋ እንጋ
1 ቤናኻዳ ሜንችት ክንታንትካ ዝኩኔ ዴኔክፅጝስ ጌዴፌ
2 ቤናኻዳ አንቤብጘ ø ስታ ፃፊጘ ø አክንትጙ አኺኒዳ ፣ ክታንትካዳ ቻኒስቶ
ቺፅጝስ ካላንኩ ክንትጝኩ ደንጉትካዋ ስታ ሜንችት አይኔትካዋ
ኺትጝፅጝስ ካሌ ፡፡
3 ሊሊት ፋይ ዝኩክሳ ክንታንትካዋ ታምባ ፄውጝስ ካሊፃንኩ ፅናትዳ
ስራስ ቱንኩ ክንትፅጝኩ ሴልካዋ ዴዴጝ ፃታ ጌሌፅጝስ ካሌ ፡፡
4 ሜንችትካ ፋይካ ክንታንትካዋ ስታ ሜንችትሊ እምትጙን ዋይሚስትካ
ሊሊትዊ ክንታፅጝኩሳ ሴልካዋ ወዴ ዴመጝፅጝስ ካሊኔ ፡፡
5 ሊሊቲ ዋይሚስቲ ክንትፅጝ ኩሳ ሴልካዋ ቴኬምስትጝስ ካፃንኩ ክንትፂ
ቤንዙራሙሬ ፌቴርጝስ ቤፍ ንኹሳ ዋይሜ እዬ
6 ክንታንትካውሳ ፋዮ ስራ ፄውኽስ ኬቹ አቺትጝጚ ሊሊትታቱ ክንትፅጝኩ

61
 ሴልካዋ ጐሌልፅጝጝሳ ቴኬምስትጝ ካሌ ፡፡
7 ፃቲውስ ቴርቱሳ ፋዮ ቢካውስ ጌሌፅጝስ ካ ፡፡ ክንትፂ ቤናኻዳ ፆቲው
ቴርቶ ትክንኹ እርዳቲ ዋትጛ ፄውጝስ ካሊስታውስታ ጌሌፃዬ

አባሪ “ከ”

ፆቲውሳ ክችክችቶ ጌሌፅጝ ካሊፃንኩ ቴግባርካ ( IREx 2010 ) ሜንችካ ክንትፃንትካ አሴባኑውላ ፆቲውሳ
አድሎ ዋልቕ ፃንኩ ቴግባርካዋ አከሜቻና ፡፡

ሲፋንኩሳ ካስካዋ አንቤፓንስታ አሴብታኑውላስ አስሜቼንኩሳ አኼንካዋ ዋሺኒ ያኼምቡ ሺሻን ፡፡

1. ካሴ ካስና ጉዝማይ ክንታንትካ ዙርሜ እይጝስ ታቻካዋ ፍሻኒስ ድሎ እያው ሚንቺት ጝርጃካማ
ኹንሲይ ? ካስጝጚ ውላዋ ፃቲ ቴርታሳ ክችክችሱኽማ ስታው ?
2. ኬፍንኹሳ አሴብጝጚውሳ ካሊስቶ ፋያንኩ ካስካዋ ጝርጃስ ያኻ ኹንስ ክንታንትካስ ዲግሴ ?
3. ክንታንትካ ዲጋይኹሳ ከሴ ዙርፅጝስ ካሊፃውሳ ዳላው አሲብፄ ጊዞ እዬማ ?
4. ውላዴስጊ ክንታንትካዴስ ( ጝርጃ ያኸካኹን ) ፄጌርጛውሳ ዲቦ ዙርፃንታ አኹ ካላስት ዝኩንታ
ማንቴ ?
5. ውላስጊ ክንታንትካስ ፄጌርጙኽሳ እርዳቴ ፣ ጋሺጘ ø ዴኔክፅጘ ø እዬ ?
6. ካሉስታ ካላጋው ቱትጝጝፂፅካ ፆቲውዴ አዴልጚዴስ ፃንኩቱንካማ
7. ቤናኻዳ ቴምስታው ኮንኪ ላንጊስጊ ፃቲ ቴርስታሳ ክችትጝፅኽማ ?
8. ላጊስጊ ፆትካዋ ፣ ቤርካዋስታ እምኔትካዋ ክችስጝጚኽካ ካምሳልካዋ ዲግሴ ?
9. ጝርጃውስታ ኹኑ ፋዮ እርዳትጝኮ ቴግባርካዋ ስታ ምሳልካዋ ዲግሴ ?
ዲግሳኩ ምስላካስታ ቴግባርካ ሊሊትካዋ ኮንክሳዋ ዲብሳንትካዋ እምኔቶ ዝኩኒውሳ አች ዝኩክ
ክንታንትካ ፋዮ ሌጌድፅጝስ ካሊስታውማ ?

10. ክንታንትካው ቤናኻሱ እንጅኩጝጚ ቢኪስታው አኺኔስታ ትካኽ ጛስጛው ታምትጚ ዝከንታ
ቢኪስታውሳ ትኩቶ እዬ ?
ሀ. ጝርጃው ፍንዳ እጅኩ ጝስታ አፕቴንት ጐላማ ካንትሳቴማ እንጅ ከናማ ?
ለ. ሊሊትቶ ኮንኬ ዲብሳንትካ ፣ ቤኼርሊ ፣ እምኔትካስታ ዜሬቕቲኒ ሊሊትቶ ኮንኬ ዲብሳንትካ
፣ ሊሊቲ ቤኼርሊ ፣ እምኔትካስታ ዜሬቕቲኒ ዝኩክ ጝን አቕዴስ ይንቱንኩ ክንታንትካ እንጅኮኑ
ሊሊትካስፍካዳኽ አኹሳ እሊኩሊ ቱትጝጜካማ ክንታንት ይሳጝጛናማ ?
11. ቤናኸዳ ክላ ያኻ ቤንዴስ ውታኻ ፆቲ ቴርታሱ አዲልጝጜ ግልፅሳ ካንትፃንኩ ምሳላ ዙምካ
ዲብስስታ ኒስስታ ፅካት አኮሜችስ ቱስ ችግማታ ካንቴማ ?
12. ክንታንትካዋ አሬቤሸኑ ጉዝማይ ውላዋጊ ፆትካዋ ኪፃው ክችክቺ አችስማ ?

አባሪ “ኸ”

ክንቲው ክንትፂስታ እርዳትፅካ ሜሳርካ ፆቲውሳ ክችክችቶ ሲፋጝጚ ክፂ ( USAId ዴስ ከፅሳትኹ )

ሲፋው ቴራግጅማኻዳ ዲጉኹ እኒጛጊ ካንትፅካውስ ታምብስ እምፕል ታሪኻዳ ጝርጃስታኹን
ዋትጛስታ ዋሳ ላካ ጊዞ ዲጉንታ ጋማጋምጝ ፡፡

62
1. ታሪካኻዳ ዝኩኹ ስፍሪስ ጌሌፅፅካ

ታሪክ ቻፊ ካንትፅካ ጝርጃ ኹንጌሌ

ጌሌፅስቱኑ ፅስቱኑ ጊዙ
ጊዝሜንቺት ሚንቺት
ታራከዳ ጛሪዳ ጝርጃ አኹ ኹን ጌሌፅስቱኑ ጊዙ ሚንቺት
፣
ታሪካኻዳ ጝርጃስታ ኹን ጌፃባይካዋ ወኬልካማ ጌሌፅስቱኑ
ጊዙ ሚንቺት ፣
ታሪካኻዳ ኹንስታ ጝርጅ ጌፃባይርካ ዝቤንጝጜ ሴይካማ
ጌሌፅስቱኑ ጊዝ ሚንቺት ፣
ታሪካኻዲ ኩንስታ ግርጃ ጌፄባይካ አካሉ ልቕልቕቶ
እንፃኽስታንታ ወኬልስታ ትካመ ጌሌፅስቱኑ ጊዝ

ታሪካኻዳ ኹናስታ ግርጂ ጌፃባይሪ ባይልውስ ሲይጝጚስ ስታ መቼት ያኼካማ

ባይሉ አውድስ ይለቱ ዲግ ጝጙኑ ጊዙ ሚንቺት
ወዳ ረጅሙ ይውጣ
ጌሌፅፅካ ታሪካኻዳ ኹናስታ ጝርጃ ጌፃግይርካዋ ወኬልካማ ዲጉኑ ጊዙ
ሚንቺት ፣

ታሪካኻዳ ኹናስታ ግርጃ ባፄ ባይካ ዝቤንጝጜ ሴይካማ ዲጉኑ

ጊዝ ሚንቺ ፣
ታሪካኻዳ ኹና ጝርጃ ጌፃባይካ አካሉ ልቕልቕቲ እንፃኽስታንታ
ወኬልስትካማ ጌሌፅስቱኑ ጊዝ ሜንቺት ፣
ታሪካኃዳ ኹና ግርጃ ጌፃባይካ ባይሉ ሴይጝ ጚስ ስታ ባይሉ
ውድስ /መቼት ስያኼካማ ዲጉኑ ጊዝሚንቺታ

2. ክችክችት ኮንኪው ቴኬምስትጝጚ

ቶኬማንትካ ኹን ጌሌፅስቱኑ ጊዝ ጝርጃ ጌሌፅስቱኑ ጊዝሚንቺታ

ሚንቺት
ጝርጃ አኹ ኹኖ ሙዮ ካስው እንፅኺዳ
ዝኩንታ ጌሌፅስትኹ ጊዙ ሜንቺት
ጝርጃ አኹ ኹን ዴስስቱንኩ ጝናኻስኩ
ቴግባርካዋ ወኬልካማ ጌሌፅስቱኑ ጊዜ
ሚንቺት

3. ፆቲው ክችክችቶ ካንፅፃንኩ ባይርካ ( ቻቤልጝጚ ዝኩክ

ቶኬማንትካ ኹን ጌሌፅስ ቱኑ ጝርጃ ጌሌፅስቱኑ

63
 ጊዙ ሚንቺት ጊዙ ሜንቺት
ፃቲው አዴልጝጜ ካንትፃንኩ ቻርትካ ፣ እልስ
ካንትስታንኩ ስላኩ ጌሌፅካ ፣ ሞዴልካ እእኮ.
ጝርጃዳስታ ኹንዳ ክችክቺዳ ዝኩንኩ አቕቱ
ጌሌፅፅካው ባይርካ ( ዝቤንጚውሳ ዴሜካማ )
ጌሌፅስቱኒ ጊዙሚንቺት
ጝርጃ ስታ ኹን ዝቤንጝጚ ስታ ዴስጝጚ ባይርካዋ
ወኬልካማ ጌሌፅስቱኑ ጊዙሜንቺት፣
ኹናኹናሳታ ግርጃ ዝከስትካማ አሴብስታኑ
ካሌቕትካ ፣ አቕትካስታ ቴግባርካ ጌሌፅስቱኑ ጊዙ
ሜንቺት ፣
ጝርጃ አኹ ኹን መዮ ካሴንኩ እንፅኽካዳ ዝኩንታ
ጌሌፅስቱኑ ጊዙ ሚንቺት ፣
ጝርጃ አኹዳስካ ጝናኻስኩ ቴግባርካዋ ወኬልካማ
ጌሌፅስቱኑ ጊዝ ሚንቺታ

ጃላዳ ዲግኹደ ቴራግድማኻዳ ዋኽፂኑሳ ሜሬጄ ቴኬምስትጝስ እኒጛዳጊ ቶኬማንትካ ኻዳ ኹናኹን አኹ

ጝርጃ አግፅኑሳ ዋይሜ ቼፍጝስ ልኺትጝፃን ፡፡ ልኺትጝፄኑ ጊዝማይ ያግፂኑ ልቓ ቼፎ ድንጉሊስ ቤንጝፃን
፡፡ ዋይሚ 80% ስታ አንዴስ ጃላ ያኹኽ ክንቲው ክንቲው ክንትፂ አኹ ሜርጂ ( እርዳትፂ ) ሜሳሪ
ፆቲውዴስ አዴልጝጚዴ ኽቻ ( ኔፃ ) ንጝማ ፡፡ እንሳ ኪውላ ኹናኹኑ አኹ ጝርጃው ቼፍ ትክላሊስ አኹ
እምፕልካ እምፕልካ ቶኬማንትካስ ሺሽማ ከንትጝ ካስቴ ፡፡ ትክላሊ ዋይሚ 80% ዴስ ኩክራ ያኹኒ
እኒጛዋጊ ቶኬማንትካዋ ዋይሜ ቶኬምጝስ ችግር ዝኩኹሳ ስፍሬ ሺሽጝስ ካሊስቴ ፡፡

4. ኩስጝጝፂ ( መስተጋብር )

ቶኬማንትካ ዘርምካድ

ይጋ ጋው
ጝርጃስታ ኹን ክችክቺ አቻስ ካንትስትካማ
ጌሌፅስቱኑው ጊዙ ሚንቺት ( ምሳሊስ እምፕል
እንፅኪው ሜስክስ አብርቱ እንፃኽስታኒስ ካንትስትጝ )
ጝርጃስታ ኹን ክችክቺ አቻስ ( ቴግባርስ ) አብርቱ
እንፃኽስታንታ ያኽስቱኽስታ አግፁኽ ትክሞ
ጌሌፅስትኹ ጊዙ ሚንቺት ( ምሳሊስ አብርቱ
እንፃኽስትጝ ፣ ጝን አቑ አኪኒ ኬሽጝጚ
ሴላሙ ግቺቱ ( ጊዊው ) ኺትጝጚው ስራት ዝኩታ
ጌላፅስትኹ ጊዝ ሚንቺት

አጉዳ ዲጉኹ ቴራግድማኻዳ ይጋንቲ ዙርሚ አግፅፁንኩሳስታ አግፅፄ ካያስኩሳ ቶኬማንትካዋ

ይብትስ ዴሜካን ፡፡ ዴሜክታኒ ስታ አንዴስ ጃላ ያኹኒ ክንቲው ክንትፂ አኹ እርዳትፂሜሳሪ
ፆቲውዴሳ አዲልጝጚዴስ ኔፃ ነው ንጜኽ ፡፡
አባሪ ቨ

64
 ሊሊትካ ክንትፅፂኩ ሴልካዋ ቴኬምስትጝስ ክንትፅጝ ( ጊብሰን ፣ 2012 ) አስሜምጛው ቺፅጝፂው
( ቤኑ ጉሳንቲ ) ስራቶ ቤቴርጝ
1. ክንቴ ቤደራ ሲፊ ማንዱታ ዲግስጝስ ካሊፃንኩ እክድካዋ ፍሽጝ
2. እንፅኺ ውሳ ታምቦ እይጝስታ አለፍቱ እንኮኽስት እንከ ኽስታታ ( ቻቻ ) ዲፄውጝ (
ምሳሊስ ፡- ሲፍጝጚ ዝኩኹሳ ጝን እንፅኻስ እይጝ ስታ እምፕሎ እምፕሎ ( እምፕላ
እምፕለዋ ክንታንቲ ) ስሮ እንፃኽስታታ ( እንፃኽስቴታ ፄውጝ )
3. እንፃኽስ ቴካማ አሌዱንኩሳ እንፅኽ ካዋ ዋዳ ስፍሪዳ እንኩርጝ ዝኩክ አኺኔ አቕት ዝከክ
አኺኔ ቼሜትጝፅጝ ፡፡

ክንትፅጝስ ቴርትጝ
1. ክንታንትካውሳ ይሴንቶስታ ፋዮ ሺሽጝስ ቢካውስ ሲፍጝጚስታ ሜሬጄ ኩፕፅጝ
2. ምክንያት ዌና ታምብስታ ጊዙሳ ታምፄ እንኩርጝ
3. ልኬስትጝ ቢኪስታው አኺ ኔሺሽጝ
4. ሊኪፄ አስሜምጛው ክንትፂ ሴልስ ጐሌልጝስ ቴኬምስትጝ
5. ክንቲ ክንታንትካስ ዲጋኒ ኬሽኹሳ ዴስጝፅጝስ ሊሊትካ ቴግባርካዋ ቴኬምስትጝ ፡፡
6. እሌትሳ ንባብስ ዲጋንኩሳ ፅፌትካዋ ቤዴራማ ካንትጝስ ክንታንትካው አክሞ ልኪታ ፄዋንኩ አኺኔ
ቼሜትጝፅጝ ፣
7. ክንቴ ቢከውስ ዳድስ እይጝስ አኬድጝስታ ጋምቢጝ ክንትጝ ክንትፅጙሳ አኺኔዋይሚስቶ አድርፅጝ
1. ሊሊቴ ኬቹሳ አዲሪጅጝጜ ቴኬምስትጝስ ክንታንቶ አሴቴፍ ጛንካ ፄውጝ
2. ክንቴ ክንታንትካውሰ አክሞ ( አቾ ) እርዳትስ ትኹ ፄውጝ ( ምሳሊስ ) ወክቱሳ እንፅኼንቶ (
ዲቦ ) አንቤብጝስ ፣ ካንቴ ፄውጝስ ፣ ሞዴሎ ቴኬምስትጝስ ( ከንታባዬ ቴኬምስትጝስ ) ፣ አድፄ
አሰቦ እይጝ
3. ቤዴራ ስካውካ ፣ ቴኬማንቲ ( ጐጉንችር ካልካዋ ክንትፅጝ ፣ ክንትፅኑስ ዴሜካ ክንታንትካው
ቤዴራ አቕትሊ ታምትጝፅጝ ፋይፄ ፡፡
4. አይምሩውሳ ስሎ ፌቴርጝስ ስታ አሰቦ እምትጝፅጝስስ ሉሳ አዲሪጅጝጜ ቴኬምስትጝ
5. ካሉስ ቱትጝጜ ሌጌፅጝስ ክንታንትካውሳ ጛስጛውሳ ታምትጜ ቴቤቤርጜካማ እንፃኽስትጙሳ ፋይ
ዴሜካታ ይስጝፅጝ
6. ክንትፃንቲ ክንታንትካሊ አብርቱ እንፃኽስታው ጉዝማይ ድምክኒ ክንትፃንቲው -- ጉሲ ቴግባር
እይስትጝ ፋይፃንቲ ያኹስ ኪሴ ሲፋጝጝ
1. ክንትጝ ክንትፅጙ አኺኒዳ ክንታንትካውሳ ዙርሜ ሲፍጝጝ
2. ፋይፃንታ ያኹንኩሳ ካንቲ ኩሳ ዋይምካዋ ሜዜጌብጝስታ ቴኬምስትጝ ፣
3. ከፑኽሳ ሜሬጄ ክንታንትካዋ ኬችስፄውጝስቴ ኬምስትጝ
4. ፋይፃንታ ያኻማ አግስቱስ ክንታንቲካውሳ ዲጋውሳ ክንትፄ ሴሎ ፣
5. ክንታንትካውሳ ኪሲውስ አቾ ሺሽጝስ እንፃኽስቱንኩ ቴግባርካ ናሙኔ ካፃማ ካንትጝ

ዋይሚስትካ ቴግባርካዋ እርዳታንኩ ቴኬማንትካ ትኩምካ

1. ክንታንትካ ክንታንታ ፋይስታው ዲብ ሚኒ እንክራስ ፣ ካንታባይስ ( ሞዴልስ ) እርዳት ፅጝስ ደግስጝ
፣
2. ክንታንትካስ ዲግጝስ ፋይስቱኽ ስዲቦ ግልፅስ ስታ ዋኽስ ( ዊዲ ) ያኹኽስ ዳድስ ዲግስጝ ፣

65
3. ክንታንትካ አላፊነቶ ካፅካማ ክንታንት ይስጝፅጝ ፣ ክንታኑ ጉዝማይ ካንትፃኑሳ ኪሴ ዋትጛ
ሲፍጝጛንኩ አኺኔ ክንትፅጝ ፣
4. አፈቲር ጚስታ አኮሜችጜ ዴኔክፅጝስታ ጉድ እንፅኽካዋ እሊኩ ካንታንታ ፄውኽ ፡፡

ፋንቲቲ ሹኻ

ቱፂ

66
ክንትካ እምፕለንቲ ቤንዳ ቱዋኒ ክንትጝ ፋይፃንኩ ስርኩ ንባብኩስታ ፃፊጙ ካሊቕትካ ዝኩና ፡፡ እኒጛዳ እምፕል
ህትመቱ አሳብ ሞሽካያኽ ፡፡ህትመት እንፅኼንቶ ካልካ ሜካስ ፋያፋይጛው ያኽጝስ ፡፡ ክንታትካ ህትመትስ
ዳላውሳ ካሊቕቶ አድርጛንታ ኮንኪውሳ ድምፅካዋስታ ድምፅካ ውሳ ምልኻትካዋ /ፊደልካዋ / ክንትጝ ፋይፄ ፡፡

እን ያኽጝስ እን ፋንቲቲው ክንቲ ህትመቱ አሳብ ምሽካዋስታ ዙሚኩ ድምፅካዋ ቼሜትጙ ምንዛኒዳ ትኩት
ፄዌ ፡፡ ስራስሪ ክንቲጝና ቱዋንዴስ ፍና አንቤብጝስታ ፃፊጝስ እርዳታንኩ ስርኩ ካሌቕትካዋ አድርፅጝ ጄሜራና ፡፡
ምሳሊ ስራስሪ ክንቲጝና ቱንዴስ ፍንዳ ህትመትኩውጤትካዋ ሊሊትጝንስ ካላና ፡፡ እምፕላኒ እምፕላኒ ክንታንካ
ህትመትኩ ውጤትካ ኽምባ ኽይፂ ኮንኪስ ፃፊስትንኩ ፊደልካስታ ቴርት ክንትካ ያኽጝስ ካላና ፡፡ ድምፅካዋ
እንኮኻና ፡፡ ካልካዋ እቑጝስ ቴኬምስታና ፡፡ እንታ ያኻማውላ ምንችካ ስራስሪ ህትመትኩ አሳብ ምካዋ ቼሜትጙ
እላቲንኩ ያኻና ፡፡ ዋታ ፃፋንኩ ዋታ ንጝ አኽጝ ø ስታ ህትሜት ወረኬትዳ ሴፌርንኩ ካልካዋ አኽጙ እርዳትጝ እላ
፡፡ እን ያኽጝስ ካስጝፅናው ምንዛኒ ዋሼንካ ክንታንትካ ስርኩ ካሌቕትካዋ ፃይኩንስታ እላቲንኩ ሼሽጝስ እርዳቴ ፡፡
እንዴስ እሊውዴሜካ እንስ ፋንቲቲስ እምፕላንቲ ኣች ኽምባኽይፂ ኮንኪ ክንትፂ ሜፃፍኻዳ ትክሞዳ እሺያንኩ
ሜዴቤንካስታ ሜዴቤናጋንኩ ዙሚኩ ድምፅካዋ ቼሜትጝ ሜንዜንካ ዲዳካ ፡፡ እኒጛ ሜንዜንካ አውጚ
ኽሞባኽይፂ ኮንኪታ ክንቲው ቴርትስታ ክንትፃንትካው ክንቲው ኮሌጅ ሞጁልካ ( Awgni 201 ስታ TeAwgi
222 ) ዳ ዝኩንኩ ዙሚኩ ድምፅካዋ ቼሜትጙ ክንትፅጙ ሴልካዋስታ ብልሃትካዋሊ ኩታ ታምትጚ ዝኮ ፡፡

ድምክኒስ ምንችካ ክንታትካውስ ፋዬ ዋኽፅጝ ፅጝስ እርዳታንኩ ክንትፅጙ ሴልካ ዲግካ ፡፡

ፋንቲቲው ዓላምካ

ፋንቲቲ ሹኻ ፡- ስሩ አንቤብጝስታ ፃፊጙሳካሌቕቶ ሜንዜንጝ እሚጙ ፋሻፂ

3.1 ህትመቱ አሳብ ምሽካ

3.1.1 ህትመቱስ አሳብምሽካዋ ሜንዜንጝ

3.1.2 ህትመቱሳ አሳብ ምሽካዋ ክንትፅጝ

3.2 ዙሚኩ ድምፅካዋ ቼሜትጝ

3.2.1 ዙሚኩ ድምፅካዋ ቼሜትጙ ምንዛኒ

3..2.1.1 ሚዲቢኒ ያኻያሱ ምንዛኒ

67
 3.2.1.2 ሚዲቢኒው ምንዛኒ

3.2.2 ዙሚኩ ድምፅካዋ ቼሜትጘ ø ክንትፅጝ

3.2.2 አውጚኽ ምባኽይፂ ኮንኪታ ክንቲው ቴርት

3.2.2.2 ክንትፃንትካው ክንቲው ኮሌጅ ሞጁል (Awgni 201 ስታ TE Awgni 222)

3.3 ምንችካ ክንታትካዋ ክንትፅጝ

 አውጚ ኽምባኽይፂ ኮንኪታ ( ቤን 1-8 ዋኺ ስታ ) ክንቲው ቴርት

 ቹኒ ትስታንኩስታ ካንትስታንኩ ማቴሪያልካ
 ስልኩ ካርድካ
 ምስልኩ ታሪክኩ ሜፃፍካ

3.1.1 ህትመቱሳ አሳብ ምሻሳ ሜንዜንጝ

ህትመቱ አሳብ ምሻሳ ክንትፅኑስ ዋሼንካ ክንታንትካ ካሊቕት ዝኩጘ ø ስታ እላቲንኩ አኽጘ ø ሼሽጝስ ካላና ፡፡
እሳውላ ክንታትካው ካሊት ካንቲጙ ሲፋሲፋጚ ቕፅ ቴኬምስተጝስ ሜዜጌብጝስ ካሊኒ ፡፡ ክንታት ካውሳ
ህትመቱሳ አሳብምሻሰ ካሊት ሜንዜንጝስ ካሊስታው ካንትጙ ሲፋሲፋጙ ቕፅ ሲፋውስታ ዲጋ ፡፡

ስርኩ አሳብ ምሽ ካ ይጋ ክንታትካስ ፄውሳታው ድምክኒ

ርዳቲ
ሜፃፍ እሚጙ ሜፃፎ ትንካኪስ እሚጝ
ሜፃፎ ቴኬምጝጚ ሜሜሪ
ፍኑስታ እንግሩ ሹፋንፂ
ፅፌቱ ዳብዚ ( ፃንጌኻዴስ ሌዋሾስ )
ጀላዴስ ኩክራሾስ አንቤብጝ
ፊደልካውሳ ማሊፌ ቶኬማልጊ ካንትፅጝ
ስልካዋ ካንትፅጝ
ስሎ ካንታውስ ዙሚጝ
ሜፃፎ ቴኬምስትጝስ ካሊስታንኩ ካልካዋ ( ጛሪ ሹፊንፂ እንግር
ኬርቲኒ ህትመትኩ አሳብምሽካ ፍን እ.እ.ኮ ) ቴኬምስትጝ
ቴረት ምልኻትካዋ ሺሻማ ካንትፅጝ ( ሴዘትኩሚ …

68
ሴኑሳ ጂሚሬስታ ቺሪሴ ቶኬምጝ
ጛሬ ጐሌላማ ቴኬምስትጝ
ዴራሲውሳ ስሞ ቴኬምስትጝ

እሳ ካንትጙ ቕፅ አውጚ ኽምባኽይፂ ኮንኪታ ክንትፅጙ ሜፃፍ ኻዳ ዝኩንኩ ህትመትኩ አሳብ ምሻ ጛሪ ጉዳይካዋ
ክንትፅኑስ ውላውሳ ክንታንቲውሳ ካሊት ሜንዜንጝስ ቴኬምስተጝስ

ካሌ፡፡ ሲፋሲፍጚው ቕፅዳ ጌሌፅ ስታንኩ ህትመትኩ አሳብ ምሽ ካሊትካ ክንትፅኑዴስ ፋሌንጋ ዋሼንካ
ክንታንትካ ህትመቱሳ አሳብ ምሻሳ ቼሜትጙ ችግር ዝኩጘ ø ሼሽጝስ

ፋይፄ ፡፡ ሜኬስታ ስታህል ( 2009 ) ፣ ሩት ዜልስታ ኩተር ( 2011 ) ኑኑስታ ክንታትካውሳህትመቱሳ አሳብ
ምሻሳ ቼሜትጙ ችግር ሼሸጝስ ሲፋንኩሳ ትኩምካዋ ቴኬምስትጝ ካሊስታው ኣኽጐ ጌሌፅካ ፡፡

1. እምለምቲ ቤን አውጚ ኽምባ ኽይፂ ኮንኪታ ክንትፅጙ አኹኪ ሳሴርካ ታሪክኩ ሚፃፋኻዳ ቴኬምስትጝስ
አንዴስውላ ሜፃፍካ እንዳሮይ ዙማና ? “እሳ ሜፃፎ አንቤብጝ ካሌማ? ናንኩሳ ካስካዋ ካሲጝ ስታ
አቕጝስታ አቕካያሱ አኽጘ ø ጛጂሱ ዙርፅካዴስ ርዳትጝ ፡፡
2. እንሳ ሜፃፎ አንቤፓካ ፣ያኼስጉ ኩውሳ ርዳቴ ፋቴናማ ዲብስጝ
3. ሜፃፍሳ እንግሩ ሹፈንፂ ጌሌፃማ ክንታንትካስ እይጝስታ ሜፄፋሳ ፋኖ ፋን ብስካማ ካንትፃንታ ካሲጝ ፡፡
4. መፃፍሳ ጂሚሪ ፋኖ ብስጝስ “ ዋዳ ጀሜራው አኽጘ ø ካንትፃን ? ” ናማ ካሲጝ
5. ዲጙኹስ ታሪክ /ፀፍ ጄሜሪውሳ ካሎ ቴኬምስታማ አንቤብፓው ዋዴስ ዋታሾስይ ? ናማ ካሲጝ ፋይፄ ፡፡
ክንታትካ ክችክቼ ዳብዜ ማሊጘ ø ካላቲንኩ ያኹኒ ታሪኩሳ ጂሚሪውሳ ካሎ ቴኬምስታማ ጂሚሪ ዳዶ
ላጜቶ ጉሳማጊ ካንትፅጝ ፡፡
6. ሜፃፍዳ ጂሚሪ ዳዶ ዝኩኽሳ ዊዲ ዊዲ ካል ካንትፅጝስ “ ሲፋታ ካሳው ዋታሾሲይ ? ” ናማ ካሲጝ
7. “ ፊደሎ ካንትፃን ” ናማ ካሲጝ
8. “ ካሎ ካንትፃን ” ናማ ካሲጝ
9. “ ስሎ ካንትፃን ” ናማ ካሲጝ
10. “ ስል አንቤብስታውስ ፅፋስ/ታሪኮ እርዳትስትጝስ ዋታይ ቴኬምስትናው ? ” ናማ ካሲጝ
11. “ ሜፃፎ ዋታ እምቴኑአኽጘ ø ካንትፃን ? ” እስታ “ ሜፃፎ ዋታ ትናካኪስ እሚጘ ø ካሊጘ ø ድቑዋን ? ”
ናማ ካሲጝ ኬሹኽ ህትመቱ አሳብ ምሻ ቼሜትጝ ዝኩኽ ክንታትካስ ሲፋንኩሳ ድምክንካ ካስካዋ ካሲጝ
ካሌ ፡፡

69
 12. ሴዛ ትኩሜ አሜሌኬታማ “ እን እንዳርይ ? ” ናማ ካሲጝ
13. ካሲው ምልኻቶ ካንትፅጝስ “ እን እንዳርይ ? ” ናማ ካሲጝ
14. “ታሪኩሳ ጀሚሪ ቤን ካንትፃን ? ” ናማ ካሲጝ
15. “ታሪኩሳ /ዊዲዊዲ ቤን ካንትፃን ? ” ናማ ካሲጝ
16. “ታሪኩሳ / ጛሬ ካንትፃን ? ” ናማ ካሲጝ
17. “ዴራሲውሰ ስሞ ካንትፃን ? ” ናማ ካሲጝ

ቴግባር 2 ፅምድስ አከሜቾስታው ሚኒው እንክሪ

ጃላዳ 1-17 ኺስታ ዲጉንኩ ካስካዋ ሲፋሲጝጙ ቕፅስታ ስል ዝኩኹሳ እምፕለንቲ ቤን አውጚ ኽምባ ኽይፂ
ኮንኪታ ክንትፅጙ ሜፃፍ ፋኖ ቴኬምስታማ ህትመቱሳ አሳብ ምሻሳ ሜንዜናን ፡፡

( እሳ ፄውታኒስ እምላኒኪ ክንትፃንቲ አምላኒኪ እምፕላንቲ አቾ ክንታትካዋ ወኬላን ፡፡

1. ክንትፃንቲ ክንታንቲስ ስልስ ጌዴፍስቱኽ ታሪክ ዝኩኹሳ እምፕላንቲ ቤን አውጚ ኽምባ ኽይፂ ኮንኪታ
ክንትፅጙ ሜፃፍ ፋኖ ብሳማ እይጝ፡፡
2. ጃላዳ ዲጉንኩሳ ካስካዋ ካሲት ፡፡ ካሲስቱኽስ ክንታንቲ ዙርሜ ሲፋሲፋኒው ቕፅዳ ሜዜጌባን፡፡
3. አግፄኑውሳ ዋይሚዳ ቤንኩ አፄብካሊ ኩሳጛን

ፕሮጀክቱ እንፅኺ 1 እምፕላንቲ ቤን ክታንትካውሳ ህትመቱ አሳብ ምሻሳ ሜንዜንጝ

እንቶጂሱ ዙራሙሪስ አግስታውሳ እምፕለንቲ ኣቾ ክንቲ ጝና ካስጝስ ጃላዳ ዲጉንኩሳ ህትመትኩ አሳብ ምሻሳ
ቼሜትጝፅጝስ ርዳታንኩ ካስካዋስታ ካንቲጙ ቕፅ ቴኬምስታማ አንኮ እምላንቲ ቤን ክንታትካዋ ሜንዜናን ፡፡
ሞኬርቱኑሳ ውጤቶ /ዋይዌ/ ቴኼምሰትጝ ሲፋውሳ ቴግባሮ እንፃኽስታን፡፡

1. ምንዛኒውሳ ውጤቶ አችትጝፅጝስ ላጛ ፍንዳ ኽሳቲውሳ ዜጌቤ ፃፋን ፡፡

2. እንፅካ ኬችካስ አችትጝፅጝስ ዋታ ቴግባርዳ እሻው ኣኽጘ ø ኩሳጛን ፡፡
በ. ህትመቱ አሳብ ምሽካዋ ክንትፅጝስ እምላንቲ አቾ ክንቲፅጙ ሜፃፍ ካዋ ዋታ ቴኬምስትናው
አኽጘ ø ስታ
ከ. ህትመትኩ አሳብ ምሽካዋ ክንትፅጝስ ኮንኪው ሚፃፍካዋ ዋታ ቴኬምስትናው አኽጘ ø ቱስቲስ
ኩስጛን ፡፡
3. ኩስጚውሳ ዳማዳምፂ ፅፍስ ቴርስትካማ ቤንኩ አፄብካስ ሪፖርቶ ዲግሳን ፡፡
3.1.2 ህትመትኩ አሳብ ምሽካዋ ክንትፅጝ

70
ስራስሪ ህትመትኩ ስርኩ ቼሜትጝፅጙ ካሊቕትካዋ ክንታኑ እምላንቲ ቤንዳያኽ ፡፡ ክንትፅጙ ሲልካውላ
ንባብኩስታ ፅፌትኩ ቴግባርካዋ ሜፃፍ ፍን ብስጝ ሞዴል ያኻማ ካንትፅጝ ፣ ፊዳል ካዋስታ ካልካዋ
ጐሌል ጝስታ ቴራግድሚስ ዲብቴርትካዋ ፃፊጘ ø ዴሜካ ፡፡ 1-8 ቤን ቴርስቱንኩ አውጚ ኽምባ ኽይፂ
ኮንኪታ ክንትፅጝስታ ክንትጝ ሜፃፍካዋ ክንትፃንትካ ድምፆ ኬፍ ፄውካማ ኣንቤባኒስ ስራስሪ ህትመቱ
አሳብ ምሽካዋ ክንታና ፡፡ ስራስሪ ፃፊስቱንኩ ዲብቴርት ካዋ አንቤብስታንኩ ዳብዜ እሚካማ ሲፋና ፡፡
ስልካዋ ቶኬማና ሜፃፍ ዋታ እሚስታው እ.እ.ኮ ክንታና ፡፡ ክንትፃንትካውላ እምፕላንቲ አች
ሜፄፍካዋ ቴኬምስትካማ ስራስሪ ፊደልካዋ ስልካዋ እ.እ.ኮ ሼሽካማ ካንፃትንታ ካሲጝ ካላና ፡፡ ህትመቱ
አስብ ምሻ ቼሜትጙ ችግር ዝኩኽ ክንታትካዋ ርዳትጝስ ሊሊትጝንኩ አንቤቤጝስታ ፃፈጝ ቴግባር ካዋ
ቴኬምስታማ ዴስጝፅጝ ፋይፄ፡፡

፡፡ ክንትፃንትካስታ ወላጅካ ስራስሪ ህትመትኩ አሳብምሻ ቼሜትጝ አድርፅጝስ ርዳትጝ ካሌ ፡፡ አውጚ

ኽምባ ኽይፂ ኮንኪታ ክንትፂ ሜፃፍካውላ ዳዶ ማንዳማ ፃፊጘ ø ኬቤብጝ ፊደልካዋ ማሌፋፅጝ ዴስጝፅጝ
ካንፃንኩ ቴግባርካ ዝኩና ፡፡ ክንትፅጙ ሴልካ ክችዳ ልቓ ሲፋንኹያኽ ፡፡ ስራስሪ ዙራሙሪስ አግፃንኩሳ
ህትመትኩ ውጤትካዋ ቴኬምስትጝ (ምሳሊ ዴስኽ ወንቤር ፣ ቲሪፒዚ እ.እ.ኮ ) ድምክናውላ ቴርሙስካስ
ቻርትስ ግሬዴትካስ ስታ አሽጌስቱንኩ ዲብካስ አሬምስትንኩ ፁፍካዋ ቴኬምስትጝ ካሌ ፡፡ ቤናኻዳ

 ስራስሪ ቤናኻዳ ዝኩንኩ አኹኪ ቤኑ ጅግርካዳ ሌቴፍስቱንኩ ዲብካዋ አንቤባና ፡፡ ሰየምሰቱሳ ዲቦ

ምስሊ “ቲሪፒዚ” ናው ያኽጝሰ ካሌ ፡፡
 ዴስስቱንኩ ኮንኪኩ ቴኬምስትጝጚ ቴኬምስትጝ ክንታንትካ ፃፊስቲንኩ ካልካዋ ሺሻንታ ፄውጝስ
ርዳቴ ፡፡
 ስራስሪ ክንቲጝናሳ ልቕልቕንካማ ካልካዋ ሼሸጙ ፡፡
 ክንትፃንቲ /ታ/ ስራስሪ ሺሻንኩ ካልካዳ ካስጛና ፡፡
 ስራስሪ ዴስዴስ እምፕሎ ዲብሳና ፡፡ ክንትፃንቲ /ታ/ ክንታንታ ዙማኑሳ ታሪኮ ፃርኪ ሳንክዳ ፃፌ ፡፡
እንውላ ክንታንታ ካል ካዋ ዋታ ፃፊሳታንኩስታ ዋዴስ ዋሾስ ፃፊስታው ርዳትስታንታ ርዳቴ ፡፡
 ክንትፃንቲ /ታ/ ስራስሪ ታሪኮ አንቤባና ( ስራስሪውሳ ዴስ ዙማውስስታ ክንታፃንቲ /ታ/ ፃርኪ ሳንክዳ
ፃፋጘጝስ ፡፡
 ስራስሪስ ፃፊጙሳ ቴርቶ ካንትፅጝ ፡- እንውላ ፁፍ ዋታስታ
እንዳረስ ፃፊስታው አኽጘ ø ያቕንታ ርደቴ
 ክንትፅጙ ሜፃፎ አኹኪ ድንጉሊ ሜፃፎ አኹኪ ፃርኪ ሳንክደ ፃፊስቱሳ ፁፎ ቴኬምስትጝ ካሊስቴ ፡፡
ክትፃንቲ (ታ) ህትመትኩ አሳብ ምሽካ (ፊዳል ፣ ካል ቴርት ምልኻትካ እ.እ.ኮ ) እምፕሎ ሺሽንታ
ካሴ ፡፡ ስራስሪ ክንትፂ ሜፃፎ አኹኪ እሊውሳ ኬፍ ኑኽ ሜፃፎ ቴኬምስታው ያኹኒ ፋይስታውስ
ህትመቱ አሳብ ምሻ ሺሻማ ካንትፅጝ ካሊስቴ ፡፡ ድንጉሊ ሜፃፍ እስቱስ

71
 ሜቴንስ ኬፍኑኽ ያኻማ አኽዳ ፃፊስቱንኩ ካልካ ዲብቴርትካስታ ስልካ እ.እ.ኮ እሚኹ ያኻማ
ውላስጊ ስራስሪስ ካንትስትጝስ ያኻማ ቴርስቱኽ ያኽጘ ø ሼውንጝ ፡፡
 ዲብ ቴርትካ አኹኪ ዴዴጝ ታሪካዳ ፃርኪሳንክዳ ፃፊስቱኽ ስራስሪ ፋይፃው ፋይስታው አሰብምሳሻ
ሳንዱኻዳ ሚፃንታ አኹኪ ዳድሳንታስታ ካንትፃንታ ካሲጝስ ካለና ፡፡
 ስራስሪስ ህትመትኩ አሳብ ምሸካዋ ክንትፅጝ ሜፃፋካዋ ዋታ ሳሴርስ ቴኬምስትጝ ካላንታስታ
አንቤባንታ ርዳትጝስ ካሊፄ ፡፡

3.2 ዙሚኩ ድምፅካ ቼሜትጝ

ዙሚኩ ድምፅካው ቼሜትጝ ድምፅካዋ ማልጛ ሺሻማ ቺኒትጝ ካሊጘ ø እንዴጌና አችትጝጘ ø ኮንካኻዳ
ዝኩንኩ ድምፅካዋ ዋኽስ ሽሽጙ ø ካሊጝስታ ፋይስታውዳድስ ቴኬምስትጝ ካንትፃ ፡፡ ዙሚኩ ድምፅካስ
ቺሜትጝ ክንትፅጙ ካስትስ ክንታንትካ ፊደልካውሳ ምልኻቶ /ሚሊጘ ø ስታ ፊደልካዋ /ካልካዋ ሲሪጝስስታ
ቱትጝጝስ እሽፅጝ ካሊጘ ø ዴስጝፅጝ ካስትያኽ ፡፡ ዙሚኩ

ድምፅካው ቼሜትጝ ኮንኪኩሳ ድምፅካዋ ወኬላንኩ ፊደልካሊ ታምትጝፅጝስለ ቴኬሜ ፡፡ 20% ዴስ

ታምባንኩ ስራስሪ ዙሚኩደምፅ ቼሜትጙ ዳድስ ደግደጊ አኽጘ ø ጌሜትስቴ ( ጋሚስቴ )

(ቶርጀሰን 2006)

3.2.1 ዙሚኩ ድምፅካው ቼሜትጙ ምንዛኒ

3.2.1.1 ሚዲቢኒያኻያሱ ምንዛኒ

እምፕላንቲ አች ኽምባ ኽይፂ ኮንኪ ክንትፂ መፃፍ ካኻዳ ዙሚኩ ደምፅካዋ ቺሜትጘ ø ሜንዜንጝስ
ትክምዳ እሺንኩ ምንዛኒኩ ሲልካ ዝኩና ፡፡ እን አኽጝስ ጛጂሳ ቴኬምስትጝ ካሊስቴ ምሳሊ ፡-

 ቴሮ ማንዳማ ዲግስጙ ክንትፃንቲ /ታ/ ክንታንትካ ሊሊትጝንኩ

ዙሚኩ ድምፅካ ቼሜትጙ ሊሊትጝኩሳ ሴልካዋ ክንትፃኒ ጉዝማ እንሳ ምንዛኔ ሴሎ ቴኬምስትጝስ ካሌ
፡፡ ክንታትካ ፊደልካዋስታ ካልካዋ ክንታኒስስታ ታምትጚ ዝኩኽ ቴግባርካዋ አኮሜቻኑ ጉዝማ /ምሳሊ
ፊደልካዋ ፃምርፅጝስ ፊደልካዋ ፃምርፃኒስ ክንትፃንቲ /ታ/

ዙራዙርታታጊ ቹኒትጝ ካሌ ፡፡ እን ያኽጝስ ክንታንትካ ፊደልካዋ ፃምረፅካማ ካልካዋ እቒያኒስ ቹኒትጝ

ካላና ፡፡

አካሉ ዘርሚ ፡- ክንታትካ ካሲስታኒስ አካሉ ልቕልቕቲ ውላስጊ ዙርሚ እያና ፡፡

72
ምሳሊ ፡- ክንፃንቲ /ታ/ ሹኻ ካልካዋ እቑቴ ካል ኪሪዊ ክቲ “እስታ ክሚ” ያኽ ፡፡ እኒጛ ዴስ ላጛ

ጂሜራኑ “ ክ” ፊደልስያኽ ፡፡ ክንታትካ ዋሼንካ ካልካ ምስሊ ፊደልስ ጀሜራና ? “ ናማ

ካስስታኒ “ክቲ” ስታ “ክሚ” ንካማ ዙርሜ እያና ፡፡ (ታፎ ፋሽካማ አኹኪ ዴስስቱኽስ አካሉ
ልቕልቕቲስ ) “ኪሪዊ” ናውስ ካሲስታኒኪ ችግም ናና ፡፡
 ሜዴቢኒ ያኻያሱ ሲፋሲፋጚ ፡- ክንትፃንትካ ቤናኻዳ ዙራዙርካማጊ ክንታትካ ፊደልካዋ ማልጛ
እቑካማጊ አኽጘ ø ቹኒታና ፡፡ ክንትፃንትካ ስሎ ሳሊስቱሳ ካርዶ እሚካማ አኹኪ ካሎ እቑካማ
ክንታትካስ ቴግባርካዋ /ምሳሊ ካልኻዳ ዝኩንኩ ፊደልካዋ እቑያን ንካማ ) እይጝስ ሲራንታ ፄዋና ፡፡
ክንትፃንትካ ካሎ እቒንዴስ ፋሌንጋ ክንታትካስ ካልኻዳ ዝኩንኩ ፊደልካዋ ሼሸካማ እቑያንታ /ምሳሊ
“አኹ”አውቶ ቢስ ) ፄውጝስ ካላና ፡፡
 ካንትጝስታ ዴዴጝካ ታክፂ ክንትፃንቲ /ታ/ ክንታንትካ ፃምርፅጙ ቴግባርካዋ ዊዳኒስ ዙርምካዋ
ቹኒታማ ፃርኪ ሳንክዳ ፃፋና ፡፡ /ክንቲው ሚኒስቴር ም 13፣12/

3.2.1.2 ሚዲቢኒ ምንዛር

ክንትፃንቲ /ታ/ ክንታንትካውስ ድምፅስ ሼሽጝ ልግስ እንፂኺዳ ትኩቶ ፄዋኒ ክንታትካውስ ችግሮ
ሼሽጝስ ሚዲቢኒ ያኹኽሳ ምንዘኔ ቴኬምስትጝ ካሌ ፡፡ ክንታትካውሳ ዙሚኩ ድምፅከው ቼሜትጝ
ሜንዜንጝስ ሊሊትጝንኩ ቴግባርካዋ አኹኪ ሲፋሲፋጝጙ ቕፆ ቴኬምስት ጝስ ካሌ ፡፡ ምሳሊ ሲፋውስ
ቴራግድሜ ካንትግ ፋይፄ ፡፡ ቴራግደሚ 4 ፡ ዙሚኩ ድምፅካው ቼሜትጙ ልግስ ፡፡

ትክላሊ ዙሚኩ ድምፅካው ቼሜትጙ ልግስ

ፊደልካው ፃምርፅጝስታ ኔፄልጝ ኪፈቲኒ/አች
ዲብቴርቶ ኔፄልጝ
ታሲ /ዜማ ጁስፂ

ምንዛኒ ፡- ዙሚኩ ደምፅካው ቼሜትጙ አችካ ቤዴራሲፊስ እንጁኩጝ ክንታትካ ሊሊትጝንኩ ሴልካዋ
ቴኬምስታማ ዙሚኩ ደምፅካዋ ሼሽጝ ካሊጘ ø ሜንዜንጝስ ካሊፃንኩ ሴልካ ሲፋውስታ ዲግካ ፡፡

ሜሜሪ ውላስ ቴግባርካስጊ አጌሌዌላው ፡-

73
 1. ክንታትካስ ሙካሪኩ ዴስካዋ እይ ፡፡ ክንታትካ እንዳሮ እንፃኽ ስታንኩአኽጞ ø ድቒ ( “ላጛ ካልካዋ
አቑታታጊያኽ ፣ ላጛ ካልካዋ እምፕል ድምፅስ ጄሜራናንኩ /ዊዳንኩ ያኹኒ ሼውናን” ንጝስ)
እሳ ፄውቱስ ፊደሎ አኹኪ ካሎ ክንታትካስ ካንቶፅጝ ፋይስታቲው አኽጞ ø ሸውኔይ ፡፡

ምሳልካስ ዴጌፍስቱኑ ቴግባርካዋ እይ ፡፡

 ታሲስ አኹኪ ዜሚስ ዴስጝፃንኪ ቴግባርካ ፡- ምሳሊ ፊደል ካስ ዊዳንኩ ላጛ ካልካዋ

ቴኬሚስቲት ፡፡ እሊው ዳድስ ዴሜካ እምፕል አይኔት ፊዲልካ ዊዳንቲንኩ ካልካዋ ካፅ ፡፡

ክንታትካስ አሬኽቶ እንፅኺው ዙርፄ እይ ፡፡ (ምሳሊ “ ይጋ ፣ እኒጛጊ ላጛ ካልካ

ዱንንቱኻስታ “ኹኻ” ምሳሊ ምስልካ ፊደልካስ ዊድካ ፡፡ “ዱንቱኻስታ” “ካስኾ”
ኪዊዲኪያኪ ንጝስ ፡፡ ) ጂሚሪዳኪውላጊ ካል ድምፆ ቹኒትጝስ

ምሳሊ “በ” ስታ “ከ” ዜሚ ፊቴራቲንኩ አኽጞ ø ካን te ፅጝ ፋይፄ ፡፡

2. አንኳ ፣ አይኔቶ ሙካርካዋ እይ ያኼስጉ ውላስጊ ሙካርካስ እንፅኺው ዙርሜ እይጝ ፋፅፄ ፡፡ እኒጛ
ካስካ ክንታትካ ግልስ ፋይስታንቲ ሴልካዋ ቴኬምስትጞ ø ካሊጞ ø ስታ ካላቲንኩ አኽጞ ø ሜንዜንጝስ
አጌሌጌሌ ፡፡
3. ክንታትካ እይስቱኽስ ሙካሪ ሜዜጌብስቱኽ ዋይሚ ሴዛዴስ ኩክራ ያኹኒ ጛጂሱ ኣች ጅሚሪዳ
ካሊጝት አችዳ ያኽጝስ ምንዛኔ ቲሪፃን ፡፡
4. እን ቴግባር ካልስጉ ፅፍስ አኮሜችስታ ቲው አኽጞ ø ሼውናን ፡

ክንትፃንትካ ዙሚኩ ድምፅካው ቼሜቶጞ ø ሜንዜንጝስ ሲፋንኩሳ ትኩምካዋ ካንትጝ ፋይፄ ፡፡ ታክስፂ ፡- ቴግባር
አኮሜችስታው ካልስያኽ ፡፡ ክንትፃንቲ ካሎስታ ፊደሎ እቒያና :: ክንታትካ ቹኒትካማ ዙርሜ እያና ፡፡
ክንትፃንትካ ዴስጝጚ ፄዋኒስ እንፅኺውዙርፂ እይጝስ ካሌና ፡፡ ምዛኒስ እይስታውስ ቴግባርዳኪላ እንፅኺው ዙርፄ
እይስታላኪ ፡፡

1. ዜሚ/ታሲ ፡- ክንትፃንቲ /ታ/ ምስልካ ፊደልካስ ዊዳቲንኩ ካልካ ካባማጊ እቑያና ፡፡ አንደስኪ ካልካው
ዊድዊዲ ፊደልካ ምስልካ አኽጞ ø ስታ ጋቲንኩ አኽጞ ø ክንታትካዋ ካሴና፡፡ ሙካሪዳ ክንት ፃንቲ /ታ/
እንዳርኪ ክንትፃንቲ ዙርሜ ፋይፃላኪ ፡፡
2. ዲብ ቴርቶ ኔፄልጝ ፡- ክንታትካ ዴስጝጚ ጉዝማ ቻባቻብጝ ዴስኪያሱ ያኹኒ ክንት ፃንቲ ዲብቴርታኻዳ
ዝኩኽሳ ውላዋ ካሎ እቒያንስ ቻባቻብታታጊ እቑቴ ፡፡ እንዴስኪ ክንታትካስ ድጋፎ ፄውጝ ፋይፃላኪ ፡፡

74
 3. ጁፂ ፊደሎ ሼሽጝ ፡- ክንፅታንትካ ዴስጝጚስ ዲጉንኩ ካልካኻዳ ዝኩንኩ ጁፅካ ፊደልካዋ ሼሽጝ
ካላኑላስይታኒ ፣ ክንትፃንቲ /ታ/ ካሎ ካባማ እቑጝ ፋይፄ ፡፡ /ካላ/ ካሉሳ ጂሚሪ ፊደል ድምፆ ኬፍ ፄዋማ
እቑጝስ ካሌ ፡፡ አንዴስኪ ካሉሳ ጂሚሪ ፊደል አይ አኽጞ ø ክንታትካዋ ካሴ ፡፡
4. ፊደል ካውሳ ድምፅካዋ ፃምርፅጝ ፡- ክንታትካ ዴስጛኒስ ፊዲል ካውስ ድምፃ ፃምርፅጝ ካላቲንኩ ያኹኒ
ክንትፃንቲ /ታ/ ጂሚሪዳ ዋታ ፃምርስታንኩ አኽጘ ø ቲራማ ካንትፃ ፡፡
5. ካላኻዳ ዝኩንኩ ፊደልካዋ ኔፄልጝ ፡- ክንታፃንትካ ዴስጛኒስ ካላኻዳ ዝኩንኩ ፊደልካዋ ኔፄልጝ
ካላቲንኩያኹኒ ክንትፃንቲ /ታ/ ዋታ ኔፄ ልስታው አኽጞ ø ሲራማ ካንትፄ፡፡ ክንታትካ እንዴገና
ጋማጋምጝ ፋይፃው ያኹኒ ካልካዋ ኪሳማ ቴኬምስትጝ ካሌ ፡

ቴግባር ቴግባሩ ጊሊፅፂ

ዜሚ/ታሲ ክንትፃንቲ /ታ/ ላጛ ካልካዋ እቒያና እቑቲኹ ካልካ ዜሜ ፌቴራንኩ አኽጝ ቺሜትጝፅጝስ ክንታትካዋ
ካሴ
ዲብቴርቶ ክንትፃንቲ ዲብቴርት (1 ንቲ ቤን አውጚ ኽምባ ኽይፂ ኮን ኪታ ክንታት ካው) ሜፃፋ / ካልስ ዲብሴ ፡፡
ኔፄልጝ ክንታትካ ክንትፃንቴ ሲፋካማ ዴብሳንታ ካሴ ፡፡ ዲብቴርታኻዳ ዝኩስ ውላዋ ካሎ ካልስ ዲብሳኒስ
ቻባቻብካማጊ እኽጝ ፋይፄ ፡፡ ቴግባር ፡- አልማዝ ዴብቴሮ ጀውቱኻ ፡፡ (ክንታትካ ሹኺኒ ቻባቻባና ፡፡ )
ሙካሪ ፡- አውጚዳ ኽምባኽይፂ ኮንኪታ እምላንቲቤን ክንትፂ ሜፃፍዳ ዴዴጝካ ዲብቴርትካዋ ካፅጝስ
ዴስጛንታ ፄፓን ፡፡ ምሳሊ
 ቢሮ ዲጊያኽ ፡፡
 አጋሉ አኸ ዝቑኾ ፡፡
 አበበ ቤሮ ኮፋከፍኾ ፡፡

75
ፊደሉሳ ጂሚሪዳ ክንፃንቲ /ታ/ ካሎ አቑቴ ፡፡ አንዴስኪ ክንታትካ ዙማንታ ፄዊቴ ካል ካፅኾ “ካልኻዳ ዝኩኽ
አግስቴ ስፍሬ ጂሚሪ ፊዲል ድምፆ እይ ?
ሼሸጝ ክንታትካ “ካ” /አ/ ንካማ ዙርፃና ፡፡
ሀ. ጂሚሪስ ሀ. ካሉ ጂሚሪ ፊደል
ቴግባር ፡- ምሳሊ ኾሺ “(ም” ኾ ንካማ ዙርፃና ) ሙካሪ “ውፋኒ፣ ክራሪ ፣ ዲጉኻ ቡንካ “( 1 ንቲ ቤንዳ
ለ ዊዲዊዲዳ ካፅስቱኽ )
ለ. ካሉ ዊዲዊዲ ፊደል
ሐ. ክቻክቺስ ቴግባር ፡-“አኹ ጅር” ( ኹ ፣ ር )
ሐ. ካሉ “ክቻክቺስ” ዝኩኽ ፊደል
ቴግባር ኩሚቺ ፣ዴዴጝ ( ሚ፣ ዴ ፣ ያኽ ) ፡፡
ፊደልካዋ ሙካሪ ፡- ሳሴር ፍየላ፣ ውፋኒ ….
ፃምርፅጝ ክንታፃንቲ ካልኻዳ ዝኩንኩ ፊደልካዋ እቒያና፡፡ ክንታትካ ክንትፃንቲ /ታ/ ናውሳ ሲፋካማ እቒያንታ
ፄዌ ፡፡ ፊደልካስታ ፊደል ካስ ሲሪስቱኽሳ ካሎ እቒያና ቴግባር ፡- ክንፃንቲ ፣ እርሳስ ( ክንታንቲ )
ሙካሪ ፡- ዶራ ፣ ቢሪ ፣ ታይ
ካላኻዳ ፊደሎ ክንትፃንቲ ካሎ እቒቴ ፡፡ ክንታትካ ክንትፃንትዋ ሲፋካማ እቒያና ፡፡ ካላኻዳ ዝኩንኩ ፊዲልካዋ
ኔፄልጝ እቂያንታ ፄዌ /ታ/ ፡፡ ክንታትካ ካልኻዳ ዝኩንኩ ፊደልካዋ ቼፋጝ አኹኪ ቱስቲስ ሼሸጝ ካሊያንኩያኹኒ
ካጝኻዳ ዝኩንኩ ፊደልካዋ ላጛንቶ ጀላሾ ጉሽጝስ ፊደልካዋ ካልስ እቂያና ፡፡ አንዴስኪ ፃምርፅካማ ካሎ
እቂያና ፡፡
ቴግባር ፡- “ጝን” (ጝ፣ ን)
ሙካሪ ፡- ክንቲ ፣ ሉባንጃ ፣ ጌርካ ፣ ታይካ ….
(1 ንቲ ቤን አውጚ )

ታክስፂ ፡- ክንታትካ ህትመትኩ አሳብ ምሻስታ ፊደልካዋ ክንታኒስ ቹኒትጞ ø ስታ ኮንኪውሰ ድምፅካዋ እምላኒስ
ክንትጙ እድሎ አግፃና ፡፡ እምላንቲ ቤን ክንታትካ ጂማሪ ክንቲው ድንቤር ህትመትኩ አሳብካዋ ክንታና ፡፡
እምላንቲስታ ለጛንቲቤንስ ጂሚሪው ክንቲው ድንቤር ፊድልካዋ ክንታና፡፡ እምፕላንቲ አች ክንትፃንቲው
ሜፃፍ ፊደል አኹኪ ኬሌም ካልካ ጐሌልስታኒስ ቤናኻዳ ክንታትካ ፃምርፅጘ ø ስታ ኔፄልጙ ዲስካያስኩ አኽጘ ø
ሸውንጝ ፋይፄ ፡፡ ክንታትካ ሴልካዋ እቑስቱኒስ ዴስስት ካያስኩ አኽጝ ሼው ንጝ ፋይፄ ፡፡ ክንታንትካ ሴልካዋ
ቴኬምስትጞ ø ካሊጞ ø (ካሉሳ ጂሚሬ ፊደሎ ድምፆ ሼሸጝ ካሎ እቑጝስ ካልኻዳ ዝኩንኩ ፍደልካዋ ፃምርፅጝ
እ.እ.ኮ ) ሜንዜንጝ ፋይፄ ፡፡ ክንታትካ እንጚያዋ ሴልካ ክንታጞ ø ስታ ፊደል ካዋስታ ካልካዋ ቹኒታኒስ ቴግባራዊ
ፄውጘ ø ሲፋሲፋጝ ፋይፄ ፡፡

ፕሮጀክቱ ቴግባር - 2

76
እንቶጁሱ ዙራሙሪዳ አግስታውስ እምፕል እምላንቲ አች ክንቲ ጝናሾ ካስጝስ እምፕላንቲ ቤን ክንታትካዋ
ሲፋንኩሳ ቴግባርካዋ አኮሜችጝ /ካላቲንኩ አኽጞ ø ጋማጋማን ፡፡

1. ካሉ ጂሚሪዳ ክቻክቺዳስታ ዊዲዊዲዳ አግስታንኩ ፊደልካዋ ሸሸጞ ø ካላንኩ አኽጞ ø

2. ካልኻዳ አግሳታንኩ ፊዲልካዋ ፃምርፅጝስታ ኔፄልጝ ካሊጞ ø
3. 1-3 ንቲኺስታ ዲጉንኩ አስብካዋ ስራ ፄውትካማ ካንቲኑሳ ሪፖርትስ ፃፊካማ ኩክ አፄብካሊ ኩስጛን ፡፡

ታክስፂ ፡- ፊደልካዋ አኹኪ ካልካዋ ፁፍስ ዲጉንኩ እምካ ዙሚኩ ድምፅ ካሊ ቼሜትጝ ያኻያሱ አኽጘ øø ሼው
ንጝ ፋይፄ ፡፡

3.2.2 ዙሚኩ ድምፅካዋ ቼሜትጘ ø ክንትፅጝ

ምንችካ ስራስሪ ፊደሎ ሼሻኑ ኩቲ ክንትፅጙ ሴል ክንታኒስያኽ ፡፡ (ብሌቨንስ 1997 ) ፡፡ ዙሚኩ ድምፅካዋ
ቼሜችጙ ክንቲ አንቤብጝስታ ፃፊጞ ø ክንትጝስ ስሩ ካሌቕት አኽጝስ ትኩት እይስታው ስሩ ክንቲ አኽጞ ø
ቼሜትጝ ፋይፄ ፡፡ እን አኽጝስ ምንችካ ክንታትካ እምላንቲ ቤን ዊዲዊዲ አሜትዳ ዙሚጙ ድምፅካዋ ቺሜትጞ ø
ካሊጝ አድርፅጝ ፋይፄ ፡፡ ክንታትካ 2 ንቲ ቤንዳ ልቓ ፊደልካዋ ክንታኑ ያኹኒውላ ክንትጙ ሴልካዋኪ ቤደርንካማ
ያቓና ፡፡ እን አኽጝስ ላጛንቲ ቤን ፊደልካውሳ ድምፅካዋ ክንታኒስ እኒጛ ሴልካዋ ቴኬምስትጝ ፋይፄ ፡፡ ዙሚኩ
ድምፅካዋ ቼሜትጙ ክንታትካ አንቤብጙስታ ፃፊጞ ø ክንታኒስ ፊደሎ ፊደሉ ሚሊፈሊ ታምትጝፅጝ ካላንታ
ርዳቴ ፡፡

ዙሚኩ ድምፅካ ፊዳልካውሳ ድምፅካዋ ካልስ ዴስጝስ ሊሊትጝንኩ አችካስ ሌጌሰማ ካስጝስ ካሌ ፡፡ ክንታትካ
ክንትጝ ክንትፅጙ ካስትስ አንቤብ ጝስታ ፃፈጝ ክንትጝስ ካሊፃንኩ ፈደልካዋ ፃምርፅጝስ ኔፄልጝስስታ ቲኪጝስ
ሺሽታንኩ ካሎ ዴስጝጚ ፄዋና ፡፡ ቤደርኑ ክንቲዳ ካንቲኑስታጊ ዙሚኩ ድምፅካ ቼሜትጝ ዋኽስ ዋኻ ካሎ ዴሳጝጚ
አኽጝስ ክንታትካ ፈድሉሳ ማሊፌ ካንታላ (አንቤባለ)

ዙሚኩ ድምፅካ ቼሜትጝ ላጛቲን ቤን ላጛንቲ ክንቲው ድንቤር 8 ንቲ ቤንኺስታጊ ኩቲስ ክንትፅናላኪ ፡፡
ያኼስጉ ክንትጝ ክንትፅጙ ካስት ዙሚኩ ድምፅካ ቼሜትጞ ø ካንትኹስ ርዳቴ ፋያንኩ ክንታትካ ዝኩጝስ ካላና ፡፡
2 ንቲ ቤንስውላ ያኻ አንዴስጀላ ዝኩንኩ ቤንኩ አች ካዳ ክንታንኩ ክንታትካ ዙሚኩ ድምፅካ ቼሜትጝዳ ርዳቴ
ፋይፃንኩ ክንታትካ ዝኩኒኪ ዙሚኩ ድምፅካ ቼሜትጝ አድርፅጝስ ካሊፃንኩ ሴልካዋ ክንትፅጝ ፋይፄ ፡፡

ክንትፃንትካው ክንቲው ኮሌጁ ክንትፅጙሞጁል ( Awgni 20 ) /ስታ TEAwngi 222 ) ዳ ክንታትካ ኽምባ
ኽይፂ ኮንኪ ዙሚኩ ድምፅካዋ ክንታንኩ አችካዋ ክንትካ ፡፡ ጃላዳ ዲጉኽ ቴራግድሚውላ

እንሳ ካንትፄ ፡፡ ውላስጊ ቤን አች ካዳ ዙሚኩ ድሞፅካ ቼሜትጙ ካንትኹስ ቴግባራዊ ፄውግስታው ቴግባርካ
ዝኩጝስ ካሌ ፡፡ ክንታትካ አንቤብጝ ክንታኒስ ኮንኪውስ ያቑኒስ አኮሜች ካላንኩ አኽጞ ø ማሊጝ ፋይፄ ፡፡ እን
አኽጝስ ኩቲ ክንትፅጙ ሴል ስርኩ ካሌቕትካዋስታ ሴልካዋ ክንትፅጝስ አንቤብጝ ክንታኒስ ኮንኪውሳ ያቑኑሳ

77
አኮሜችጝስ ቼጌርስ ካለንኩ አይሎ ሸጊያኽ ፡፡ ክንታትካ ሴሎ ቴኬምስትጝ ካላኒ አኹኪ ካሊቕቶ አድርፃኒ ጛጂ
እንፃኽስታንታ ፄውጝ ፋይፄ ፡፡ “እንፃኽስትስ እሳታ እንፃኽስትንስ” ናንኩሳ ሴልካዋ ፋይፃቲንኩ አኽጝ ካሌ ፡፡
ክንታትካ ጛርትስ እንፃኽስታንኩ ያኻኒ ፊደልካውሳ ድምፆ ፃምርፅጝስ ካሎ አቑያንታ ፄውጝ ካሌ ፡፡

3.2.2.1. አውጚ ኽምባ ኽይፂ ኮንኪታ ክንቲው ቴርት

እምላንቲ ቤን አውጚ ኽምባኽይፂ ኮንኪታ ክንቲው ሜፄፍኻዳ ዙሚኩ ድምፅካ ቼሜትጝስ ካሊፃንኩ ሴልካ
(ፃምርፅጝስታ ኔፄልጝ) እሳንስ ዲግካ ፡፡ እምፕል ክንታንቲ ኔፄልጝስ ችግር ዝኩኒ ዲብቴርቶ ኔፄልጝ ቴኬምስታማ
ዙሚኩ ድምፅካ ቼሜትጞ ø ሳሴርስ ክንትፅጝ ፋይፄ ፡፡

ያኼስጉ ሜፃፍ ቴርስቱኽ ዲብቴርቶ ኔፄልጝ ዲጋያሱ ያኽጝስ ክንትፃንትካ ሞጁልስ እይስቱንኩ ምሳልካዋ
ቴኬምስትካማ ዴስጛንታ ፋይፄ ፡፡

አምላንቲ አች ኽምባ ኽይፂ ኮንኪ ክንትፅጙ ሜፃፍካዳ ክንቲው ደንቤርስ አኹኪ አሜትችፋ ዲጋው ክንቲው
አች ኬፍ አኹኪ ዜሬቕንኩ ዙሚኩ ድምፅካ ቼሜትጝ ቴግባርካ ዝኩጝስ ካላና ፡፡ እኒጛ ዙሚኩ ድምፅካዋ
ቼሜትጝስ ካሊፃንኩ ሲፋንኩ ክንቲውስ ዲግስጜ ሊሊት ፄውጝስ ካሊፃና፡፡

ዙሚኩ ድምፅካዋ ቼሜትጝስ ካሊፃንኩ ሲፋንኩ ክንትፅጙ ሴልካ ምሳሊታ ካፅና ፡፡ ልቓ ክንታትካ ፊደልካውሳ
ድምፆ

ፃምርፅጙ ካሊቲ እላቲው ያኻኒ ክንታትካ ታምቡኑ ልግሱ አኺኔ ጐሌልጝስ ፃምርፅጙ ፊደሎ ሼሽጝ እ.እ.ኮ ክንቴ
እይጝ ፋይፄ ፡፡ ክንታትካ ፃምርፅጞ ø ካላንኩ ያኹኒ ድምክኒ ጊሊፅፂው ክንቲስታ ዴስጝጚ ፋያና ፡፡ እምላንቲ አች
1 ንቲ ቤን አውጚ ኽምባ ኽይፂ ኮንኪታ ክንትፅጙ ሜፃፍ ኩቲ ክንትፅጙ ሴሎ (እንፃኽስትስ ፣ እንፃኽስትንስ
እንፃኽስታን ) ውለዋጊ እስካዊ ዙሚኩ ድምፅካው ቼሜትጝ አች ክንትፅጝስ ቴኪምስታጝ ካሌ ፡፡ ክንታትካ
እንፃኽስታን እስታኑ ጊዛይ ቼጌርስታንኩ ያኹኒ “እንፃኽስትስ” “አኹኪ” “እንፃኽስትንስ” እንዴጌና ድምክንካ
ምሳልካዋ እይጝስ ርዳትጝ ካሌ ፡፡

እምላንቲ አች አውጚ ኽምባ ኽይፂ ክንቲው ሜርኺ ስታ ክንትፅጙ ሜፄፍ ቴኬምስታማ ርዳቲስታ አድርፅጙ
ቴግባርካዋ ጐሌልጝ ካሌ ፡፡ ምሳሊ 5 ንቲ - 8 ንቲ ኺስታ ቤንኩ አችካ ኺስታ አውጚ ኽምባ ኽይፂ ኮንኪ ክትፅጝስ
ቴርስቱኽ ክንትፃንቲው ሜፃፍ ቤደራንቲ ቤንካ ሊሊትጝንኩ ክንቲኩ ዲግስጝጜ ቴኬምስታማ ካሊፃንኩ ቴግባርካ
ዲግካ ፡፡ እንዴስ እሊው ክንታትካዋ ርዳትጝስ ፋዩሳ ክንቴ ጋሚጝ ፋይፃው ያኻማ አግስቴ ፡፡ ልቓ ክንትካ
ክንትካያስኩ እስካዋካ አስብምሽካዋ ቼቤልጝስ ፊያኑ ያኹኒው አድርፅጝ ፋያንኩ ያኹኒ ካሌ ::

78
 ታሲ /ዜሚ ፡- ክንትፃንቲ /ታ/ ሹኻ ካልካዋ ካልስ እቑቴ ክንታትካውላ ምስልካ ፊደል ካልስ ዊድንኩ ላጛ ካልካዋ
ጐሌላና ፡፡ (ቢሪ፣ እንፃሪ፣ ካዌን ፣)

ክንታትካ “ቢሪ” “ስታ” “እንፃሪ” ምስልካ ፊደልካው ድምፅስ ዊዳንኩ አኽጞ ø ጐሌላና ፡፡

 ዲብቴርትዳ ዝኩንኩ ፊደልካዋ ጐሌልጝ ፡- ዲብቴርታኻዳ ዝኩኽሳ ውላዋ ካሎ ቻቾብቻቢስ ጐሌለንታ ፄውጝ

 ምስልካ ፊደልካው ድምፅስ ጄሜራንኩ አኹኪ ዊዳንኩ ፃምርካ ካልካዋ ጐሌልጝ

ክንታትካ ምስልካ ፊደልካው ድምፅስ ጄሜራንኩ አኹኪ ዊዳንኩ ላጛ ካልካዋ እቑያኒስ ክንታትካዋ ምስሊ
ፊደልስ ጄሜሩንኩ ካልካ ዋሼንካ አኽጞ ø ዲብሳንታ ካሴ ፡፡ ምሳሊ ክሚ ክሪ ቢሪ /ናንኩ ካልካኻዳ ) አኹኪ ምስሊ
ፊደሉ ደምፅስ ዊደንኩ ላጛ ካልካዋ ጐሌ ልካማ ዲብሳንታ ካሴ ፡፡ (ምሳሊ ክሪ ክሚ ድሚ )

ፃምርፅጝ ፡- ክንታትካ ካልኻዳ ዝኩንኩ ፊደልካዋ ኔፄልጝስ እቑያና ፡፡ አንዴስኪ ሲይካማ አሬኽትስ እቒያና ፡፡

ኔፄልጝ ፡- ጂሚሪደ ክንታትካ ካሎ አቒያና ፡፡ አንዴስኪ ካልኻዳ ዝኩንኩ ፊደልካዋ ጛርትስ እቒያና ፡፡

ፊደሎ ባይጝ ፡- ጀሚሪዳ ክንታትካ ካሎ እቒያና ፡፡ አንዴስኪ ካሎ ጂሚሪዳ ክቻክቺዳ አኹኪ ዊዲዊዲዳ ዝኩኽስ
ፊደሎ ድምፆ ባይጝስ ይጉኽሳ እምልዳ እቒያና ፡፡ ምሳሊ ፡-

 ካሉ ጂሚሪዳ ዝኩኽ ፊደል ክችክቺስ አንቤብስታውላ ዷንጉሊ ---- ንጉሊ

 ካሉ ክቻክቺዳ ዝኩኽ ፌደል አንቤባስታውላ ድኳሊ --- ድሊ
 ካሉ ዊዲዊዲዳ ዝንኩኽ ፌደል አንቤብሳታውላ ዷካሊ =ድካ

እንደጌና አችትጝጝ ፡- ክንታትካስ ካል እይስታ ካልኻዳ ዝኩንኩ ፊደልካውሳ ድምፅካዋ ስፍሬ ኪስጝስ ስካውካ
ካልካዋ ሲራና ፡፡

ምሳሊ ክፅልካ “ካል ፣ ልክ ፣ ካፅ ፣”--------

3.2.2.2 ክንትፃንትካው ክንቲው ኮሌጅ ሞጁል ( Awgni 201/ ስታ

TeAwgni 222 )

79
እኒጛ ሞጁልካኻዳ ዙሚኩ ድምፅካው ቼሜትጞ ø ልግሶ አድርፅጝስ ካፃንኩ ምንቻ ቴግባርካ አግስታና ፡፡ TE
Awgni 222 ሞጁልዳ ድምክና ዙሚኩ ድምፅካው ቼሜትጙ አች አችስ ክንትፅጝስ ርዳታንኩ ፅፍካ ዲግካ :: እን
አኽጝስ እኒጛ ፁፍካዋ ጊዞካፂካማ ክንቴ ዲግሳኒስ ቤናኻዳ አግስታንኩ ክንታትካውሳ ፋዬ ዋኽትጝፅጝስ ኩቲስ
ክንፅፅጙ ሴሎ ( እንፃኸስትሰ እንፃኽስትንስ ፣ እንፃኽሳታን ) ሴሎ ቴኬምስታጝ ፋይስታው አኽጞ ø ዜኔጊየን ፡፡

ዴዴጝፅኑስ ፊደልካዋ ፃምርፅጝስ ቴርስትንኩ ፁፍካዋ ዲግስና ፡፡ እኒጛ ፁፍካ ቤናኻዳ ሞዴል ቪዴዬስ
ዴጌፋስትካማ ዲጉንኩ ዙሚኩ ድምፅካው ቼሜትጝ ክንቴ ርዳታና ፡፡ እኒጛ ፁፍካዋ ቴኬምስትጝ ውላጊ
ክንታትካ ስሩ ንባብስታ ፁፍ ካሌቕትካዴስ ፋይስታውስ ብቃቱ አችዳ ታምብጞ ø ሼውንጝስ ካሊፄ ፡፡ ፁፍካውላ
ፋንቲቲው ዊድዊዲዳ አባሪ “በ” ዳአግስታና ፡፡

ቴግባር 3. ኬቹ እንፅኺ

1. አንኳ ታኺካማ ኬቾ ሲራን ፡፡

2. አቫሪ “በ” ( ፋንቲቲው ዊዲዊዲዳ አግስቴ ) ፊዳልካዋ ፃምርፅጝስ ፃፊስቱኹሳ ፁፎ ካፃን፡፡
3. ፁፎ ቴኬምስትጝስ ኬችስ ታኺካማ ዴስጝጛን ፡፡ እንዳ ክችዳ እምፕል ክንትፃ ንቲ እሊኩ ዴሜካ
ክንታትካ ታኼካማ ዴስጝጛን ፡፡
4. ክንታትካስ ካልኻዳ አግስታንኩ ፊደልካዋ ኔፄል ካሊጞ ø ስታ ካላቲንኩ አኽጞ ø ሼሸጝስ ዋታኮውስ ሚንዘ
ኒኩ ሴልካዋ ትኩቶ ይትካማ ኩስጛን ፡፡
5. እንቶጂሱ ኬችዳ ታምቤኹሳ ዳማዳምፄ ኩኽ አፄብካስ ዲግሳን ፡፡

ፕሮጀክቱ ቴግባር 3
1. እንቶጆሱ ዙራሙሪዳ አግስታው እምፕላንቲ ኦች ክንቲ ጝናሾ ካስጝስ ሚዲቢኒው ሲፋሲፋጚው
ሴልካዋ ቴኬምስትጝስ እምፕለንቲ አች ክንታትካ ካኻዳ ስታ አግስታንኩ ፊደልካዋ ክችክቺስ ፃምርፅጝ
ካሊጝስታ ካላንቲንኩ አኹጞ ø ጋማጋማን ፡፡
2. አንዴስኪ ካልኻዳ ዝኩንኩ ፊደልካውሳ ድምፆ ክችክችስ ፃምርፅጝ ካላንኩስታ ካላቲንኩ ክንታትካዋ
ጐሌልጝ ፡፡

3. አውጚ ኽምባ ኽይፂ ክንትፂ ሜፃፍካዋ አኹኪ ክንትፅጙ ሜፃፍካዋ ቴኬምስትካማ ዙሚኩ ድምፅካው
ቼሜትጝ ክንቲው ዲግስጝጚ እምፕሎ ( ፊዲልካውሳ ድምፆ ፃምርፅጝስ ) ጐሌልትካማ ጐሌልቱኑሳ
ክንቴ ዲግስጝጜ ኬችስ ታኺካማ ኩስጛን ፡፡
4. 1-ንቲ ኬችስ አኮሜችቱኑሳ አኮሜችቱኑሳ ቴግባርካዋ ካንትፃው ዴዴጝ ዜጌቢ ፃፊጝስ ቤንኩ አፄብካስ
ዲግሳን ፡፡

80
 ታክስፂ ፡- ዙራዘሙሪዳ አግስታው አምጛላንቲ አች ክንቲ ጝናሾ ካስጝሰ አኹኪ ዙራሙሪዳ አግስታንኩ
ክንትካዋ ፊደልካውሳ ድምፅካዋ ፃምርፂጞ ø ሳ ካሊጝት ሜንዜንጝ ካሌ ፡፡

3.3 ሊሊትጝንኩ (divergity) ክንታትካዋ ክንትፅጝ

ላማላምፅጝ (አድርፅጝ)

ሊሊት ጝንኩ ዙሚኩ ድምፅካው ቼሜትጝ አችካዋ ፋያንኩ አኹኪ ክንታንኩ

ክንታትካ ለማለምፂ ቴግባርካዋ ዋታ እይስታው አኽጘ ø ክንቲካ ፡፡ ምሳሊ ካልካኻዳ ዝኩንኩ ፊደልካዋ
ድምፅካዋጐሌልጝ ካላንኩስታ ፃምርፅጝስ ከላቲንኩ ልቓ ክንታትካ (ኬችካ) ዝኩኒ ክንትፃንቲ ካሉሳ ፊዳልካዋ
(ሳልስቱስ ዲቦ ) እቑጚስ ካላና ፡፡ ክንታትካውላ ካሎ ጐሌላና፡፡ ካሎ ወኬላውሳ ዲቦ ስልስ ሲሪካማ ካንትፃና ፡፡
ክንታትካ አሬኽትስ ፃምርፅጝ ካሎ ኔፄልጝስ ካላንኩ ክንታትካስ /ኬችስ ካርዱ እምፕል እምፕል ፍንስ ካስጝስ
ካላና ፡፡ ኔፄልጝስ ካላንኩ ስል ሳልስትንኩዳ እሊው ፍንስ ዴሜካ ስያሚ ፃፊስቱን ሊሊትጝንኩ ካልካዋ ክንታትካስ
እያና ፡፡ ጂሚሪዳ ክንታንታ ካልስ ስሎ ካንታንታ ፄፓን ፡፡ ክንታትካውላ እይስቱስ ስል ወኬለው ስያሚስ / ካልኻዳ
ዝኩንኩ ፊደልካውሳ ቼፎ ዲብሳኒስ ድምክኒስ ካሉሳ ጂሚሪ ፊደል ባይጝስ እስካዊ ካል ሜሴሬታንታ ፄፓን ፡፡

ቴግበር 4 ኬቹ ቴግባር

ሲፋውስ ቴግባር ክንታትካውሳ ስም ቴኬምስትጝስ ፊዲልካዋ ቲኪጝስ አኹኪ ባይጝስ እንፃኽስቴ ፡፡

ክንታትካ ክቦ ሲሪካማ እንጁካንታ ፄፖን ፡፡ እምፕሎ ክንቴ ጐሌልትካማ ስሙሳ ጂሚሪ ፊደል ባይጝስ እስካዊ
ስያሜ እያን ፡፡ ምሳሊ አጋሉ ናውሳ “ጋ” ዋ ባይጝስ ክንታቲው ስሞ “አሉ” ያኼ ፡፡ እንጉዝማ ክንታትካ እንዳሮ
እስትካማጊ አኽጞ ø ርዳትስትጝ

ፋይፄ ፡፡ ክንታትካውሳ ስም ጂሚሪ ፊዲል ባይካማ ክንታኒስ እሊኩስ ካልካዋ ጂሚሪ ፊደል ባይካማጊ ክንታኒስ
እቑያንታ ይስጝፅጝ ፋይፄ ፡፡ ክንታትካ ፊደልካዋ ዋታ ባይጝ ካላንታ ክንትኑዴስ ፋሌንጋ ጛጂሱ ስም ጂሚሪዳ
ጌድፋስቱኽ ፊዳል ሜከስ እሊው እስካዊ ፊደሎ ቲካንታ ፄፓን ፡፡ እሳ ክንትፃንቲ ቤደርናማ ሳሴር ምሳሊስ
ካንትፅጝ ካሌ ፡፡ እንዴሰኪ ኽሱሳ ውትኽትኺ ያኹኽ ካልካው ሲሪስት ቴርት ካሳንታ ፄውጝ ካሌ ፡፡

አንቤብጝ ቼጌረስታንኩ ክንታትካስ ፄውስታው ርዳቲ

ኮሌጁ ክንትፅጙ ሞጁል ( Awgi 222 ) ካልኻዳ አግስታንኩ ፊዲልካዋ ፃምርፅጝስታ ፄፄልጝ ቼጌርሳታንኩ
ክንታትካ ፋይስታውሳ እንፅኺው ዙርፂ ዋታ ይታኑስታ ርዳቴኑ ዴስትካ ናሙኒ ያኻንኩ ፁፋካ ፋንቲቲው

81
ዊዲዊዲ አቫሪ “ለ” ዳ ኣግስቴ ፡፡ እን ውላ አንቤብጝ ቼጌርስታንኩ ክንታትካዋ ችግሮ ካንቱኽስ እንፂኺው ዙርፂ
አግፅጝስታ ጊዞ ካፃማ ዴስጝፅጝስ ሼጊያኽ ፡፡

ቴግባር 5 ኬቹ እንፅኺ

3-5 ንቲ ኺስታ አባልካ ዝኩኽሳ ኬቾ ሲራና ፡፡ እንቶጂዴስ እምፕል ክንትፃንቲ እሊኩዴ ሜካ ክንታትካ አኽጝስ
አባሪ “በ” ዳ ዝኩኽስ ፁፎ ቴኬምስ ትጝስ ዴስጝጛን ፡፡ ሲፋንኩስ አስብካዋጊ ቴግባርዳ እሽፃን ፡፡

1. ናሙኒው ፁፍኻዳ ዲጉንኩ ኬርትካዋ ኪስታኑውላስ ቴግባርዳ እሽፃን ፡፡

2. ኬርትካዋ ክችስጝ ካሊፃው እንፃኺውሳ ዙርሜ እያን ፡፡
3. እንፃኽስቲኑሳ ቴግባርካዋ ዋርቕፃን ቤንኩ አፄብካሊ ኩስጛን ፡፡

ቴግባር 6 ኬቹ እንፅኼስታ ዋይቕፅጝ

አንኳ አባልካ ዝኩኑሳ ኬቾ ሲሪጝስ ሲፋንኩሳ ቴግባርካዋ ሲራን

1. ክንታትካ ካልካዋ እቑያኒስ ካልኻዳ ዝኩንኩ ፊደልካውሳ ድምፆካዋ ክችክችስ ጐሌልጝስታ ፃምርፅጝ
ካሊጞ ø ስታ ካሊቲንኩ አኽጞ ø ዋታ ሼሸጝስታ ሼሼማ ቹኒትጝ ካሊጞ ø ኩስጛን
2. ኬፍ ኑኽ ክንታትካው ቼፍ ዝኩኽ ቤንካ ክንታትካውሳ ኬርቶ ዋታ ክችስ ጝስታ እንፂኺው ዙርፂ
እይጝ ካሊፃው አኽጞ ø ኩስጛን ፡፡
3. ኩስጚስ አግስቱንኩስ ትኩትካዋ ቤንኩ አፄብካስ ዲግሳን ፡፡

እምላንቲ አች አውጚ ኽምባኽይፂ ክንቲው ቴርት ሜሳርካኻዳ ኣግስታንኩ ክንትፅጙ ሴልካ አንቤብጝስ
ቼጌርስታንኩ ክንታትካዋ ርዳትጝስ አጌሌ ጌልጝስ ካላና ፡፡ እሊው ዴሜካ አንቤብጝ ቼጌረስታንኩስታ

ስጋትዳ ዝኩንኩ ክንታትካዋ እሊው ዴሜክ አንቤብጝ ቼጌርሳታንኩስታ ስጋትዳ ዝኩንኩ ክንታትካዋ
ርዳትጝስ ካሊፃንኩ እሊኩ ክንትፅጙ ሴልካ ዝኩና ፡፡ ጛጂውላ፡-

ዜሚ/ታሲ ፡-

ኩልፍካ ካልካ ካቢስታኑ ታሪክ አንቤብታያን ፡፡ እንጊዛያ ስራስሪ ሲፋማ እንዳር ይንታው አኽጞ ø
ጌሜታና

82
 ቤደራ ሚዲቢኒ ክንቲ ስራስሪ ማንዲስታውስ ዜሜካዋ /ሜዝመርካዋ ዜሚሪታያን ፡፡
 ዜሜ ፌቴራንኩ ካልኩ ቤንካዋ ታምቤኒስ ቻባቻባን ፡፡
 ዜሚ ፌቴራንኩ ካልካ እንክሬ እንክራን ፡፡

ዲብቴረትካኻዳ ዝኩንኩ ካልካዋ ጐሌልጝ

 ክንታትካ ዲብቴረትካኻዳ ኣግስታንኩ ካልካ አኹኪ ካልካኻዳ አግስታንኩ ፊዲልካ ( ክንቲው
ሚኒስቴር 203 ፍን 12) ያኻስ ቻባቻባና ፡፡

ፌደሎ ጐሌልጝ ፡- ክንታትካ ጂሚሪዳ ክቻክቺዳ አኹኺ ዊዲዊዲዳ አግስታንኩ ፊደልካዋ ጐለላንታ
ክንትፃኒስ ፊደልካው እንጅኩፂ አሳብ ምሻ ቼሜትጝ ዝኩኽ አኹኪ እላቲንኩ አኽጞ ø ቼሜትጝፃን ፡፡
ኤልካኒስ ሳንዱካዋ ፊዳልካውሳ ድምፅካዋ ካልካኻዳ ዝኩስ ስፍሬ ርዳትፅጝስ ርዳቴ ክንተፅጙ ሴል
ሲፋውስ አሳብ ምሽካዋ ዴሜካ ፡፡

ካሉ ጂሚሪዳ ክቻክቺዳስታ ዊዲዊዲዳ ናንኩሳ አሳብምሸካዋ ክንትፅጝ

 ሹኻ ሳንዱክዌና ቴራግድሚ ፃርኪሳንክዳ ሳላን

 ጂሚሬ ሳንዱካ ካንትፅጝስ ካሎ እቒያን (ምሳሊ እን ክሚ ያኽ ንጝስ ) ክንታትካ እንቶጂሊ ካሎ

እቑያንታ ፄፓን ፡፡
 ቴራግድሚዳ ዝኩኽሳ ዊዲዊዲ ሳንዱክ አሜሌክት ጝስ ዊዲዊዲ ሳንዱክ አኽጞ ø ድቋን ፡፡
ክንታትካ እንቶጂሊ አብራ ካሎ እቛኒስ ፡፡

ታክስፂ “ዊዲዊዲ” ናውሳካሎ! ክንትፂስ ቴኬምስታን ፡፡ ምክንያትኪ ካሎ ኪስታኒስ አንቤብጝ

ቼጌርስታንኩ ክንታትካ ድንግር ንጝስ ካላና ፡፡

 ቴራግዲሚዳ አግስታውሳ ክችክቺ ሳንዱክ አሜሌክትጝስ ( ወንቤር አኹኪ ላጜትስ “ክችክቺ”

ሳንዱክ ንጝስ ዲብሳን ፡፡ ክንታትካ ዴሜካ እንቶጂሊ አብራ ክቺክቺ ሳንዱክ ንካማ ዲብሳና ፡፡
አንዴስፋሌንጋ ውላዋ ላንዱክካ አንቶጂ አሜሌክታኒስ ክንታትካ ቶኬምስቱኽሳ ሳንዱኮ ጂሚሪ
ክቻክቺ አኹኪ ዊዲዊዲ አኽጞ ø ዲብሳን ፡፡
 ካሎ ኽምቢስ እቑጝስ ሰንዱክኻዳ ምልኻቶ ፄፓን ፡፡ ምልኻት ፄውጝስ ፊዲልካውሳ ድምፅካዋ
እቑቲኑ ጊዛይ ፊደልካዋ ቴኬምስትጝ ፋይፃላ ፡፡ አንዴስኪ ውላዋ ሳንዱ ክኻዳ ዝኩንኩ ምልኻትካ
ቴኬምስቱስ ክንታትካ ፊደልካዋ እንቶጂሊ አብራ እቒያንታ ፄፓን፡፡ አንዴስኪ ጂማሪ ሳንዱክዳ
ቱዋው ፊደል ድምፅ እንደር አኽጞ ø ክንታትካዋ ካስታን ፡፡ አንዴስ ሲፋማ ዊዲዊዲ ሳንዱክዳ

83
 ቶኬምጝስ ዋሺኒ ፊደልስታ ውዲዊዲ ክችትጜ ሳንዱክ ቶኬምጝስ ዋሺኒ ፊደል ቱዋው አኽጞ ø
ካስታን ፡፡ ክንትካውላ ፊደልካውሳ ድምፅ እቒኒስ ፡፡
 ክንታትካ እሳ ፄውጝስ ቼጌርስታኒ ሺሻንታ አኹኪ እቑያንታ ፋይስታውሰ ፊዲልካው ድምፅካዋ ኬፍ
ፄውትካማ ድቛን ( ምሳ ካዌን ፣ ካዌን ፣ካዌን ፣ንጝስ ) ክንታትካ ሺሻንታ ፋይስታውሳ ፊደል
ሺሻንታ ፍኑስ ፋኖ ቴኬምስታን ፡፡ ፃምርፅጙስታ ኔፄልጞ ø ክንትፅጝስ ድምክና ኢልከኒስ ሳንዱኽ
ቴኬምስተጝ ካሌ ፡፡

ፃምርፅጙ ሴልካ ፡- ካልካዋ ፃምርፅጝስ ቼጌረስታንኩ ክንታትካዋ ርዳትጝስ ሲፋንኩሳ ድምክንካ ሴልካዋ
ቴኬምስትጝ ካሊፄ ፡፡

 እንዴጌና አችትጝጙ ቴኬምስትጝ ምሳ ጤጤሮ /ህብፄ/ ቴኬምስትጝ ክንታትካ ውላውሳ ፊደሎ

ወኬላውሳ ጤጤሮ ቲሪፒዚዳ እንኩራንታ ፄፓን ፡፡ ካልኻዳ ዝኩንኩሳ ፊደልካዋ እቑቲያኒስ
ክንታትካ ላጛንቶ ትንክፋካማጊ ካንትፃና ፡፡

ኣካሉ ልቕልቕቴቴኬምስትጝ ፡- ምሳ ፃንጋኻ አኹኪ ሌዋ ታፎ ፍሸጝስ ትክሸሸዴስ ኬፍ ፄውጝስ

ጄሜርጝስ አካሉሳ ልቕልቕቴ ቴኬምስታን ፡፡አንዴስ ልቡኒካማ ውላዋ ፊደሎሳ ድምፆ

እቑጝስ ኩክራሽ ጌምፅጝስ ካሎ እቑታን ፡፡ ሲፋማ ትክሸዴስ ጀሜርትካማ አሬኽትስ ታፎ ኩክራሾ

ፄፄልጙ ሴልካ

ክንትፅጝሰ ፋታኑሳ ፊደሎ ወኬላውሳ ስሎ ካፃን ፡፡ ስሎ ኬፍፄውጝስ ፄውትካማ ምታን፡፡ እሚጝስስታ

ክንታትካ ካንትካማ ስሉሳ ስያሜ ዲብሳንታ ፄፓን ፡፡ አንዲስኪ ዲብሱኑሳ ካል ፊደልካ ድምፅካ
ይባቺ እቑያንታ ፄፓቴ ፡፡ እንውላ ክንታትካ ካልኻዳ ዋሰላካ ፊደልካ ዝኩጘ ø ቼሜታንታ ርዳቴ ፡፡ (
ምሳሊ ካኒ ካ-ኒ )

ካርዳ ኬፍ ፄዋማ ካንትፅጝስ ፡-ካርድዳ ፃፊስቱኽ ፊዲልኻዳ ውኻ ፊዲልካ ዝኩጞ ø ቼፍጝስ ድቛን ፡፡ (
ምሳሊ ኾሺ - ኾ - ሺ ) ፡፡ አንዴስኪ ክንታትካ ካልኻዳ ዝኩንኩሳ ፊደልካዋ ካልስ እቒንታ ፄፒ ፡፡

“ኢልካኒሱሳ” ሳንዱክ ቴኬምስታጝስ ፃምርፅጝስታ ኔፄልጝ

ኢልካኒሱሳ ሳንዱክ ቴኬምስትጝጚ ጃላዳ ጌሌፅስታ ፡፡ እን ሴል ካልካዋ ፃምርፅጝስታ ኔፄልጝ ችግር

ዝኩኽ ክንታትካዋ ክንትፅጝስ አይሎ ቴኬማንቲኽ ፡፡ ችግርዳ ዝኩኑ ክንታትካውላ እንሳ ሴሎ
ቴኬምስትጝስ ፋይስታው አችዳ ታምፅጝ ካሊፂ ፡፡ ሲፋንኩ ምሳልካ “አልካኒሱሳ ሳንዱክ ቴኬምስተጝስ

84
ስራስሪስ ካሎ ኔፄልጝስታ ፃምርፅጝ ሴልካዋ ክንትፅጝስ ቴኬምስትጘ ø ካንትፃና ፡፡ ክንትፃንትካ ሳንዱክካዋ
ፃርኪ ሳንክዳ ሳላና ፡፡ ክንታትካውላ ዴብቴርዳ ሳንዱክካዋ ሳሊጝስ ካላና፡፡ ክንትፃንትካውላ ውላ
ሳንዱክኻዳ ቱጝስ ካላንኩ ፊደልካውሳ ድምፅፆ እቒያና ፡፡

ኢልካኒሱሳ ሳንዱክ ቴኬምስትጝ ፃምርፅጝ

ክንታንትካ ካልኻዳ ዝኩንኩ ፊደልካውሳ ድምፆ እቒያና ፡፡ ( ምሳሊ ካዌን ንጝስ ) ፡፡ አንዴስኪ ውላ
ሳንዱክዳ ውላዋ ፊደልካዋ ወኬላውሳ ቤዋው ምልኻት /ክቡምልኻት / አኹኪ ዴስቲኒ እላፎ ስሎ ሳላና
፡፡

85
 ካ (ፊደሉስ ድምፆ ሼውናን

ን ( ቤዴራንትካ ፊደልካውሳ ድምዎ ሽውናን )

ዌኹ (ፊደሉሳ ድምፆዜኔካቲታ)

ክንታትካ እንስ አኺኒስ ጤጠርካዋ አኹኪ እሊኩ ፅልካ ዲብካዋ ቴኬምስትጝ ፃምርጝጙሳ ካስቶ አኬማቻንታ
ፄውጝ ካሌ ፡፡

 .

ክንታፃንትካ “ካ” ዋ እቒያኒስ ጤጠሮ አኹኪ ታፍዳ ዝኩሳ ዲቦ ( ፋይስታው ቴራግድሚ ስፍሪዳው ) ልቕልቕፃና
፡፡

ካልኻዳ ዝኩንኩ ውላ ፊደልካ እቑስትካማ ዊዲስቱኒዴስ ፋሌንጋ ክንትፃንትካ ፄንጌኻዴስ ሌዋሾስ ፍፋኔትስ
ፊደልካውሳ ድምፅካዋ ሲፋፅካማ እቒያና ፡፡ ክንታትካውላ ክንትፃንትካዋ ሲፋካማ እቒያና ፡፡

86
 ( “ካዌን” ናን )

ክንታትካ ቴግባሮ ግልፅያኻኒ ክንትፃንትካ ውላዋ ፊደሎሳ ድምፆ እቖያኒስ ፊዲልካውሳ ድምፆ ወኬላያንኩስ
ጤጠርካዋ ስፋሪዴስ እጂክፃና አንዴስኪ ላጛቶ ጂሚሪዳ ( ፃንጌኻዳ ዝኩኽ ሳንዱክዳ ) እንጁክፅጝስ ትንክፋካማ
ፊደልካዋ ፃምርፅጝስ ካሎ እቒያና ፡፡

ኢልኮኒውሳ ስንዱኮ ቴኬምስታማ ኔፄልጝ

 ጂሚሪዳ ክንትፃንትካ ካሎ (“ካዌን” ንጝስ እቒያና ፡፡ አንደስኪ ውላዋ ፊደሎ ኔፄልጝስ (ካዌ.ን) ንጝስ እቑያና
፡፡ ውላ ፊደል ውኬላውስ ሳንዱክኻዳ ምልኻቶ ፄዋና ፡፡ (ቤዋው ምልኻት ክቡ ምልኻት አኹኪ ዴስኑኽ አቒ
እላፎ (ፋን) አኹኪ ያኹሳ ዲቦ ሳላና፡፡)

“ ካዌን” ናን ካዌን

 እንጉዝማ ክታትካ ጤጠር አኹኪ እሊኩ ፅልካ ዲብካዋ ቴኬምስትጝ ካሎ ሳንዱክካውላ እንደጌና
ቴኬምስትጝ ካሌ ፡፡

. .

ካልኻዳ ዝኩንኩ ውላው ፊደልካው ድምፅካ እቑስቱኒዴስ ፋሌንጋ ክንትፃንቲ (ታ) ላጛቶ ትክፋማጊ ውላውሳ
ፌዴሎ ጛርትስ አቑያ ፡፡ አንዴስኪ ካልኻዳ ውኻ ፊደልካ ዝኩጞ ø ዲብሳንታ ክንታትካዋ ካሴና ፡፡ ክንታትካ
ጤጠርካዋ ቼፍጝስ “ሹኻ” ናና፡፡ ክንትፃንቲ /ታ/ “ይጋ” ሹኻ” ፊደልካው ድምፅካ ዝኩና “ንጝስ ፍትኔትስ
እንፂኺውሳ ዙርፄ እየ ፡፡

ካዌን

87
  ክንታትካ ቴግባሮ ቼሜጝፅጙዴስ ፋሌንጋ ክንትፃንቲ እስካዊ ካል አይፄ ፡፡ ክንታትካ ዴሜካ
ጤጠርካዋ ጉሸጝስ እይስቱኽ ካልኻዳ ዝኩንኩሳ ፊደልካዋ ቼፍካማ ዲብሳና ፡፡
 ክንታትካ ቴግባሮ ርዳትስቱኑዴስ ፋሌንጋ ክንትፃንቲ 4-6 ኺስታ ሳንዱ ክካዋ እምፕልዳ ፄውጝስ
እይጝ ካሌ ፡፡ ሹኻ ሳንዱክካ ካብካማ ሳሉስ ቱኒስታ ሹኻ ፊልካው ድምፅካዴስ ሲሪስቱኽ ካል
ዲጋያኒ ክንታትካ ኩታ ዙርሜ ያቑና ንጚያኽ ፡፡ እንያኽጝስ 4-5 ኺስታ ሳንዱክካዋስታ 3-5 ኺስታ
ፊዲልካዋ ሲሪስቱኽ ካል ቴኬምስትጝ ጉዲያኽ ፡፡

አኺኒው /If Then/ ዙሚኩ ድምፅካው ቼሜትጝፅጙ ክንቲው ሜምሪ

ሚዲቢኒስታ ሜዴቤናጋው ምንዛኒኩ ሴልካስ አግስትንኩ ንቫርካ እምፕላንቲ አች አውጚ ኽምባ ኽይፂ
ክንትፅጘ ø ቴኬምስትጝስ ክንትፅጝስ አኬድጝ ካሌ ፡፡ ሲፋማ ዙሚኩ ድምፅካው ቼሜትጝፅጙ አኪኒ
ቴራግድሚ ክንታትካስ ሲፋማ እንዳሮ ክንትፅጝ ፋይፃው አኽጙ ጉስጝስ ካሌ፡፡

ሲፋማ እንስ ሞኬራንታ ሜዝሙ ፁፍካዋ ዲብቴርትስ ኮርሻሜርሸ እንደጌና አችትጝ ጚውስ አካሉ ካልስ ጅሚሪዳ ኢልኮኒው
ክንታትካ ክንትጝስቴረታን ሮ ቴኬምስት ዝኩንኩ ካልካዋ አኹኪ ስሉ ሴልካዋ ቴኬምስትጝ ልቕልቕ ክቻክቺዳስታ ጠጤርካ
ዜማርጝ ጝ አኹኪ ካልኻዳ ጌሊፂፂ ፊደልካዋ ቴኬምስታውላ ቴ ውዲዊዲዳ
ዝኩንኩ ባይጝ

ዜሜ ፌቴራንኩ ካልካ X X X X
ዲብቴርቶ ኔፄልጝ X X X X
ካሉጂሚሪዳ ክቻክቺዳስታ X X X X X
ዊዲዊዲዳ አግስታንኩ
ፊደልካዋ ሺሸጝ

ፊደልካዋ ፃምርፅጝ X X X X X X
ፊደልካዋ (ጌዴፍጝ) በይጝ X X X X X X X
እንዴጌና አችትጝፅጝ X X X

ፊደልካዋ ባይጝስታ ፊደልካውሳ ድምፅካዋ አችትጝፅጝስ እንዳጌና አችትጝፅጙ ሴልካዋ ቴኬምስትኑስ

ሊሊትጝንኩ ኬሌም ዌንካዋ ጠጠርካዋ ኮርኪካዋ አኹኪ ኩፓኩፕካዋ ቴኬምስታን ፡፡ ታፎ ፊደልካዋ
ወኬላንኩ ስራዳ ልቕልቕፄኒስ ክንታትቶካ ካንትጝ ፋይፄ ፡፡

ምሳሊ ፡-

ቴግባር 7 ኬቹ እንፅኺ

88
 1. ኩክ አፄብካ እምላንቲ ቤን ክንታትካ ፄፓን ፡፡ ኬፋንኩ ካሌቕትካዋ እምፕሎ ካፃንና ፡፡
በ. ፊደልካዋ ፃምርፅጝ ኸ. ፊደልካውሳ ድምፆ ሼሸጝ
ከ. ዜሚ/ታሲ ቨ. ፊደልካውሳ ደምፅካዋ ኔፄልጝ
2. አውጚ ኽምበኽይፂ ኮንኪታ እምፕላንቲ ቤን ክንትፂ መፃፎ ቴኬምስተጝስ ጐሌልስቱኽሳ
ካሊቕቶ ክንትፅጝስ ካሊፃው እሚ /ክንቲ/ ጎሌላን ( እንጉዛማ አውጚ 222 ኮርስስ ክንቲኑሳ
ታክሳን ) ፡፡ ክንትጝስ ችግር ዝኩንኩሳ ክንታትካዋ ርዳትጝስስታ ከሌቕቶ ጉድጛ ቴኬምስትጝ
ካላንኩ አድርፅጝስ ካሊፃው ሴልካዋ ዴሜካን ፡፡ እን አኽጝስ አውጚ ኽምባ ኽይፂ ኮንኪታ ክንትፂ
ሜፃፍካ ክንቴ ጉድጛ ዲግስጝስ ቴኬማንኩ ሴልካዋ ጐሌልጝ ፋይፄ ፡፡ ምሳሊ አልኮኒስ ሳንዱክካዋ
ፃምርፅጝስ ቼጌርስታንኩ ክንታትካዋ ርዳትጝስ ቴኬሜ ፡፡

ቴግባር 8 ፡- ኬቹ እንፅኺ

1 ንቲ ቤን ክንታትካዋ ኬቾ ጋማጋምት ካማ ዋይሜ አግፂካ እንስ ፡፡ አንዴስኪ ውላኬች ዋታ ፄውትካማ

ክንትፅጝ ካሌኑስታ ኢልከኒሰሳ ሳንዱክካዋ ዋታ ቴኬምስቴኑ አኽጞ ø ከስጛን ፡፡ ኩስጚስ ታምቤኑሳ
ዳማዳምፅካ ትኩምካዋ ቤንኩ አፄብካስ ድቛን ፡፡ እንውላ ክንታትካ ፋይስታው አችዳ ታምብጞ ø አኹኪ
ፋይስታውዳ ዜሬቕንጞ ø አኹኪ ጋቲው አኽጞ ø ጐሌልጝስ ቴኬሜ ፡፡

1. ጝሽውላ ልቓ ክንታትካ ከልካዋ ሼሸጝ ካላቲንኩ ያኼ ፡፡ አኹኪ ንባብ ዋዳ ጄሜራማ ዋታሾስ

አንቤብስታው ሺሸካያሱ ያኼ ፡፡ ምንችካ ዴሜካ ሼሽካ ያኼ ፡፡
2. ምንቾ ፊደልካዋ ፃምርፅጝ ካልካማ ሲፋው ክንቲስ ቴርትካ ያኼ ፡፡ (ክንታትካ ፊደልካዋ
ፃምርፅጝ ክንትጝዳ ያኹኒ ) ፡፡
3. ልቓ ክንታትካ ፊደልካዋ ፃምርፅጝ ካላቲንኩ ያኼ ፡፡ ( ሴዛ አርፌ ክንትካማ )

4. ኢልኮኒሱሳ ሳዱክካዋ እንቶጂሱ ቤንካኻዳ ፊደልካዋ ኔፄልጙ ክንትፅጝስ ዋታ ቴኬምስተጝ ካሌ ፡፡

?

ፋንቲቲው ቲኪሊሊንፂ

እን ፋንቲቲስ ንባቦ ክንትፅጝስ ርዳታንኩ ስርኩ ንባብስታ ፅፌትኩ ከሌቕትካ ዲግካ ፡፡ እኒጛ ህትመትኩ
አሳብ ምሸካስታ ዙሚኩ ድምፅካው ቼሜትጝፅጙያኽ ፡፡ ህትመትኩ አሳብ ምሸካ ክንታትካ ሜፃፎ
ቴኬምስትጝጙዳ ዝኩኽ ርዳትጝጚ /ፊደልካው ካልካው አሳብ ምሸካ እ.እ.ኮ/ ያኽ፡፡ ክንታትካውላ
ህትመትኩ አሳብ ምሻ ሲፋሲጝስ ካሊፃው ሲፋሲፍጚው ቕፅ ዲጋ ፡፡ ድምፆ ኬፍ ፄዋማ አንቤብጝስታ

89
ቱትጝጚው ቴግባርካዋ ክንታትካስ ህትመትኩ አሳብ ምሸካዋ አድርፅጝስ ርዳታንኩ ክንትፅጙ ሴልካ አኽጙ
ጌሌፅስታ ፡፡

ዙሚኩ ድምፅካ ቼሜትጝፅጙ ዙሚው ድምፅካዋ ቹኒትጝስታ ሼሸጙ ክንታና ፡፡ ልቡ ልቡስ ፊደልካውሳ
ድምፅካዋ ፃምርፃማስታ ኔፄሌማ ንባብሾስስታ ፃፊጝሾ ካሳና ፡፡ ክንታትካውለ ክንትጙ ልግስ ሲፋሲጝስ
አጌዛንኩ ሜዴባናጋንኩ ሚዛንኩ ሴልካውላ ዝኩና ፡፡ እንዴስ እሊው ውላውላ ክንታትካውሳ ይሴንስታ
ዳግዳጊ ኬምፓ ጐሌልጝስ ካሊፃንኪ ሚዲቢኒ ምንዛኒው ምንዛኒው ሴልካውላ ዲግካ ፡፡ ዙሚኩ
ድምፅካው ቼሜትጝፅጞ ø ክንትፅጝስ ካሊፃንኩ ክንትፅጙ ሴልካዋ ሼሸጝስ ርዳታንኩ ንቫርካዋ ቴኬምስትጝስ
ክንታትካዋ ዋታ ሜንዜንጝስታ ዴስጝፅጝ ካሌኑ አኽጞ ø ጊሊፂፂ እይስታ ዙሚኩ ቼሜትጝፅጙ ክንትፅጝስ
ካሊፃንኩ ላጛ ናሙንካ ፁፍካዋ ቴኬምስታማ ፃምርፅጞ ø ስታ እንፅኺው ዙርፂእይጘ ø ዴስጝጛንታ ፄውስቴ
፡፡ ስሩ ንባብስታ ፁፍ ካሊትካ ንባብ ክንትጝስታ ንባቦ ቴኬምስታማ ክንትጙ ካስቶ ስኬቱ ስራ ፄውጝስ
ቹዋያኽ ፡፡

ጋሚንጝኩ ካስካ

1. ሲፋው ቴራግድሚኻዳ ዲጉንኩ እምፕላንቲ ቤን ህትመትኩ አሳብ ምሸካ ቼሜትጝፅጙ ሚንዛኒኩ

ውጤትካዋ ጋማጋማን ፡፡

በ. ክንታትካ እንዳሮ ሲርጝስ ካላናማ ? እንዳር እንዳር አሳብምሻካዋ ክንትፅጝ ፋይፄ

ከ. እምፓላንቲ አች አውጚ ኽምባኽይፂ ኮንኪ ክንትፅጙ ሜፃፍ ካስታ እንስ ፋንቲቲስ ዲጉንኩ
አሳብካዋ ቴኬምስተጝስ እንዳር እንዳር ክንትፅጙ ሴልካ ዋስታ ቴግባርካዋ ቴኬምስትጝስ ካሌና?
ሲፋማ ክንታንቲ ጓዴ ሲፋው ሲፋሲፋጚ ቕፅስ ጋማጋምስቴ ፡፡

1 ንቲ ክንታንቲ ጓዴ ህትመትኩ አሳብ ምሸካ ሲፋሲፋጝጚ ቅፅ

ስርኩ አሳብ ምሸካ ሜፄፋ እሚጝስ ፄውስታው ትንካኪ ክንታትካስ ፄውስታው ድምክኒ ርዳቲ

ይጋ

አይጋ

ሜፃፍ አሚጝጙ (ሜፃፎ ትንካካስ እሚጝስ X

ሜፃፍ ቴኬምስተጝጚ ሜሜሪ X
ሜፃፍ ፋኑ ፍንስታ እንግራ ሹፋንፂ X
ፃንጌኻዴስ ሌዋሾስ አንቤብጝ ( ንባቡ ዳብዚ) X
ጃላዴስ ኩክራሾስ ኣንበብጝ X

90
 ፊደልካዋ ጐሌላማ ካንትፅጝ X
ካልካዋ ሺሻማ ካንትፅጝ X X
ስሉ ጊሊፅፅካዋ ጐሌላማ ካንትፅጝ X X
ስልካዋ ካንቱኽስ ዲብስጝ X X ስሎ ካንቱኽስ ( እንክራው ጄር )
እምፕል አኹኪ ላጛ ካልካዋ

ሜፃፍካውሳ ቴኬምስትጝጜ ጌሌፃው ካል (ጛሪ፣ ሹፊንፂ ፣ እንግር X

፣ ፋን ) አኺኔ ክችክቺስ ጌሌ ፃውላስ ይጉጝ

ህስኹስ ሌጌሱንኩ ህትመኩ አሳብምሸካ

ቴርትምልኻትካዋ ጐሌላማ ካንትፅጝ ( ሴዛ ትኩሚ ካሲው ጌና ስርኩ ንባብስታ ፅፊት ካሊቕትካዋ ክንትጝ ዝኩክ አኽጝስ
ምልኻት) እንሳቤኖ ሜንዜናላ
ታሪክስ /ሴኑስ/ ጂማሪ አኹኪ ዊዲዊዲ አሜሌኬትጝ
ጛሬ ጐሌላማ ካንትፅጝ
ዴራሲውሳ ስሞ ቴኬምስትጝ

2. እምፕላንቲ ቤን ክንታትካ ካልኻደ አግስታንኩ ፊደልካዋ ኔፄልጝ ካላቲንኩ አኽጝስ ክንትፃንቲ /ታ/
አሴሴብፄ እንጝስ ፡ እንሳ አኺኔ አይምሮዳ አሴብትካማ ሲፍንኩሳ ካስካዋ ክንትፃንቲ /ታ/ አሴሴብኻ
ምንዛኒው ውጤት ጁፂ ፄውጝስ ዙርፃን ፡፡

በ. ክንታንቲ /ታ/ ዋሺኒ ዙሚጙ ቼሜትጝፅጝ ልግስ አችዳያኽ ? ክንታንቲ /ታ/ እንዳር እንፃ ኽስትጝስ
ካሌ ? ሲፋማ እንዳሮ ክንትጝ ፋይፄ ? ጋሚጝ እንዳርስ ፋይፄ ?

ከ. እንዳር እንዳር ክንትፅጙ ሴልካዋስታ ቴግባርካዋ ቴኬምስትጝስ ካሌ ? /ጂሚሪ አች ክንትፂ ሜፃፍስታ

እንስ ፋንቲቲስ አግስታንኩ ክንትፅጙ ሴልካዋ ቴኬምስትጝ ) ሲፋማ ክንታንቲ ትሂሩት ሲፋው ግምጋሚ
ቕፅ ጋማጋምቱስ ካንታፅና ፡፡

3. 2 ንቲ አግቼው ዙሚኩ ድምፅካው ቼሜትጝፅጙ ምንዛኒ

ቴግባር ቴግባሩ ጊፂፂ ዋይሚው ጊሊፂፂ

91
 ዜሚ/ታሲ/ ዴስጝጚ ፡- ካስኾ /ታስኾ ካፃ/ይፃ ሙካሪ ካሜንታካ/ካትኾ ዴጝጜ ፄውትካ ፡፡ መካሪው ውጤት 515 አግፄ
ይንታ/ካታ ብሪ /ቢሪ ፋይስታው ብካቱ ኣችዳ ያኽ ፡፡
ዲብቴርትኔፄልጝ ዴስግጚ ፡- ዴስጝጚ ፄውስታ ሙካሪው ዋይሚ 4/5 አንኳንቲ
አየለ ክጝናሾ ካስኾ ፡፡ አጋሉ ታዬ አሬድኾ ዲብቴርትዳ ላጛ ፊደልካዋ ጌደፍቴ ( ይጝስ )
ያኼስጉ ፋይስታው ብቃቱ አችዳ ታምቤ
ፊደልካዋ ጐሌልጝ በ. ስተ ጂሚሪ ፊደሉ ድምፅ ዴስጝጚ ምሳሊ ኾሺ በ 5/5
በጂሚሪዳ  ሙካሪ ፡- ቱሺ፡ ወሬም ድርብኾ ( ;1 ንቲ
ቤን ክንትፂ
ሜፃፍ ፍን 45/ ከ 5/5
ከ. ዊዲዊዲ ከ. ካሉ ዊዲዊዲ ፊደል ዴስጝጚ “አኹ” “ክታላ”
 ሙካሪ ፡- ይንትኾ “ካትኾ “ኹኻ” “ይንቱኻ”
ካፄ ይፄ ሸ 4/5
ሸ. ክቻክቺ ሸ. ካሉ ክቻክቺዳ አግስታው ፊደል ዴስጝጚ ፡ ከፂት አግፂት ካሉሳ ክችክቺ ፊደሉሳ ድምፆሸሽጝ ችግር ዝኮ

 ሙካሪ ቱሺ ኾሺ ክማኒ፡ ድማሚ ---- እን ኣኽጝስ ጋሚጝ ፋይፄ ትክሊስ ፋይስታው

ብቃቱ አችዳያኽ ፡፡
ፊደሉሳ ድምፆ ዲስጝጚ ታይ-ካታይካ ወንቤርስታ ጠርፒዚ ኔታ ዙርፅጝስ ዋይሚ 3/5
ፃምርፅጝ ሙካሪ ወንቤር - ጠረፒዚዳ -ዳ ጝንሾ -ሾ ያኼ ፡፡ ፋይስታው ብቃቱ አችዳ ታምብየ፡፡
ፊደልካዋ ኔፄልጝ

ግሉ ምንዛኒ

ሲፋው ቴራግድሚ ግሉ ግምጋሚ ሂስብካ ዲግካ አምጝጜኻታኹኒ ( ) (X) ምልኻቶ አምጛላኔኒ (X)

ዴብቴርዳ ፄውጝስ እምፕልዳ ታምበስትካያሱ ትኩትካዋ ምክንያትስ ዲጊፈፂ ፡፡

ቴርቼፍ ሚንዛኒኩ ትኩትካ ዙርሚ አምጝጝኻ ኣምጝጛላ

1 ምንዛኒኩ ሴልካዋ ቴኬምስቱታ ህትመትኩ አስብ ምሽካዋ
ሜንዜንጝስ ካሌ
2 ምንዛኒኩ ሳልካዋ ቴኬምስተጝስ ዙሚኩ ደምፅካዋ ቼሜትጝፅጙ
ሜንዜጝ ካሌ
3 ህትመትኩ አሳብ ምሻሳ ክንትፅጝስ ካሊፃንኩ ሊሊት ጝንኩ
ክንትፅጙ ሴልካዋ ጌሌፅጝ ካሌ
4 ዙሚኩ ድምፅካ ቼሜትጝ ፅጙ ክንትፅጝስ ካሊፃንኩ ክንትፅጙ
ሴልካዋ ጌሌፅጝ ካሌ ፡፡
5 ህትመትኩ አሳብምሽካዋ ምንዛኒኩ ዋይምካ ቴኔቴንጝስ ካሌጝዳጃላ
ክንትፅጙ ሴሎ ጐሌልጝስ ቴከምስቴ
6 ዙሚኩ ድምፅካው ቼሜትጝፅጙ ምንዛኒ ዋይምካዋ ቴኔቴጝስ
ካሊጝዲስ ዴሜካ ክንትፅጙ ሴሎ ጐሌልጝስ ቴኬምስቴ

92
7 እምፕላንቲ አች አውጚ ኽምባ ኽይፂ ኮንኪታ ክንቲው ቴርት
አውጚ 201 /ስታ Awgni 222 ሞጁልካ ኻዳ አግስታንኩ ክንትፅጙ
ሴልካዋ ህትመትኩ ቼሜትጝፅጙ ክንትፅጝስ ቴኬምስትጝ ካሌ ፡፡
8 እምፕላንቲ አች አውጚ ኽምባ ኽይፂ ኮንኪታ ክንቲው ቴረት
Awgn 201 ስስታ Awgni 222 ክንትፃንትካው ሲሊ ፂንፂ
ሞጁልኻዳ አግስታንኩ ዙርሚ ድምፅካ ቼሜት ጝፅጙ ክንትፅጝስ
ካሊፃንኩ ክንትፅጙ ሴልካዋ ፋይስታው ዳድስ ቴኬምስትጝ ካሌ
9 ምንች ክንታትካዋ ዋታ ሜንዜንጝ ካሊፂው ምንዛኔስ አግስታንኩ
ንቫርካዋ ቴኬምስትጝስ ክችክቺ ክንትፅጙ ሴሎ ጐሌልጝስ
ክንታትካዋ አድርስጝስስታ ርዳት ጝስ ካሊፃው አኽጞ ø ርዳትፅጝ
ካሌ ፡፡

አባሪ “በ”

ናሙኒው ፁፍ

ዙሚኩ ድምፅካው ቼሜትጝፅጝ ፊደልካውሳ ድምፅካዋ ፃምርፅጝ 1 ንቲ ስታ 2 ንተ ቤንስ

ክንትፃንቲ /ታ/ አኮሜችስታውስ ቴግብርስ ይፃው ጊሊፂፂ

ጝሽ ፊደልካዋውሳ ድምፅካዋ ፃምርፅጜ ፡፡ ፊደልካዋ ፃምርፅጝስ ካሎ ሲሪኔ ፡፡ እንውላ ታቓቲኑስ ካሎ

አንቤብታኒስ ሳሴርስ አንቤብጝስ ርዳቴ ፊደልካውሳ ድምፅካዋ ፃምርፅጝስ ካሎ እቑታን ፡፡

እንፃኽስትስ (ጝሺ እን እንፃኽስታታ ) ፃምርፃታ ካንትፄ )

ክንትፃንቲ ፡- ጝሽ ፊደልካውሳ ድምፅካዋ ፃምርፅጝስ ካሎ ዋታ ስሪስታው አኽጞ ø ክንትናኻ፡፡ ጂሚሪዳ

ፊደሉሳ ፊደልካውሳ ድምፅካዋ አን እቑቴ ፡፡ ሲፋማ እንቶጂ እቑቴና ፡፡

ቹኒታን ፡- ጝሺ አን ፊደልካዋሳ ድምፅካዋ እቑትስ ጉድጛቹኒታን ፡፡ አንዴስኪ እያ

ሲፋክትካማ ናን ፡፡ ጂሚሪዳ ካልኻዳ አግስታንኩ ፊደልካ “እርሳስ” ናንኩያኽ ፡፡ (ውላ) ፊደል

እቑስታኒ ላጛንቶ ቼፋማጊ ካንትፅጝ (ፋይፄ ፡፡)

 ካል “እርሳስ” ያኽ ፡፡ ( እንጉዝማ ታፎ ስፍሪሾስ ዙርፅጝ ፋይፄ ፡፡ )

93
 ካልኻዳ አግሽታንኩ ፊደልካዋስታ ካሎ እንደጌና ካባማ እቑጝ ፡፡

ክንትፃንቲ ፡- አብራ እንፃኽስትጝሳ ( እን ጐዝማ ) ክንታትካ ክንቱሳ ታክስካማጊ ዴስጝጛንታ

እስካዊ ካሎ ቴኬምስታን ፡፡ )

ክንትፃንቲ ፡- ካል “ስር” ያኽ ( ውላ ፊደሎ ደምፅ እቑስቱስ ላጜቶ ቼፍካማ ካንትፅጝ ፋይፄ ፡፡ )

 ጝኺ ፊልካውሳ ድምፅካዋ አብራ እቑጝ ፡፡ ክንትፃንቲስታ ክንታቶካ ( “ስር” ) ክንቶፃንቲ ካል

እንዳር ኔይ ? ( እንጉዝማ ላጜትስ ፄውስታውስ ርዳቴ ካንትፅጝ ፋይፃላ ፡፡ )

ክንትፃንቲ /ክንታቲ ፡- ላጛንቶ ቴርስቴሮ ፋሽካማ ስ-ር ናና ፡፡

እንጉዝማ ክንታትካ ክችክቺስ ፃምርፅጝ ካላቲንኩ ያኹኒ ክንትፃንቲ ሲራማ ካንትፃውስ ካሎ

ቴኬምስትጝስ ክንታትካ አብራ ሲሪጝስ ዴሜካማ ካንትፄ ፡፡

እንፃኽስታን
ክንትፃንቲ ፡- ጝሺ ካልኻዳ ዝኩንኩ ፊደልካዋ ጌቴቴምጝፅጝስ ካሎ እቑቴ ፡፡

ፊደልካው ድምፅካ ወ-ን -ቤ-ር ናንኩያኽ ፡፡ ( እንጉዝማ ላጜንቶ ቴርስቴሮ

ፍሽናናጊ አሜሌኬትጝ ፋይፂ ፡፡ )

 ጝሺ እኒጛዋ ፊደልካዋ እቑታን ( ወ-ን-ቤ-ር )

ክንታትካ ፡- “ወንቤር” ( ላጜንቶ ቴርስ ቴሮ ፋሸጝስ )
ክንታንቲ ፡- ካል እንደርይ ? እንጉዝማ ታፋስ ምልኻቶ ካንትፅጝ ፋይፃለ )
ክንትፃንቲ ፡- ይጋ ካል ወንቤር ያኽ ፡፡

ኽሱኽስ ዴስጝፅጝስ እሊኩሳ እስካውካ ካልካዋ ቴኬምስታን ፡፡

94
 ጛርትስ አኮሜችስታው ዴስጝጚ
ክንታትካስ ቴርስ ቴሮ እድሎ እይጝስስታ ኬርቶ ሲሩጝኩ ክንታትካዋ ስሞ እቑጝስ ሊሊትጝንኩ ካልካዋ
እይጝስ ፊደልካውሳ ድምፅካዋ ፃምርፃንታ ፄፓን ፡፡

ርዳቲኩ ካንትካ
ውላጊ ክንታትካ እይስቱ ኽስ ቴግባር ዊዲጞ ø ሼውናን ፡፡ ፋይፃው ያኹኒ ድምክኒ ዴስጝጚ ፄ ፄዋንታ
እድሎ እይ ፡፡ እንውላ ያኻማ ችግር ዝኩኒስታ 3 – 5 ኺስታ ፊደልካ ዝኩንኩ ካልካ ቴኬምስትካማ
ኔፄልጝስ ካላንቲንኩ ያኹኒ ጂሚሪዳ ዝኩኽሳ ላጛስታ ሹኻ ዌና ፊዲል ካልካዋ ቴኬምስትጝስ ዴስጝፃን ፡፡
አንቤብጝስ ቼጌርስታንኩ ክንታትካ ካሎ እቒጙዴስ ፋሌንጋ ካሎ ወኬላውሳ ስሎ ካንትፃን ፡፡

አቫሪካ

ናመኒው ፁፍ ፡- ክችፅጉ ሴል

ዙሚኩ ድምፅካው ቼሜትጝፅጝ ፡- ፊደልካውሳ ድምፆ ፃምርፅጝ ( 1 ንቲ

ስታ/2 ንቲ ቤን )

ክንታትካ ፊደልካውስ ድምፅካዋ እቒያኑስ አኹኪ ትክላሊ ካሎ እቑያኒስ አሴሴትጛኒ ክንተፃንቲ

ቲሪፅጝስታ ክችክችቶ እይጝ ፋይፄ ፡፡ ሲፋማ ክንታትካ ፊደልካውሳ ድምፅካዋ እቑያኒስ ኬርት ሲራኒ
ክችስፅጝስ ካሊፃው ክችክቺ ሴል ምሳሊስ ዲጋ ፡፡

ታክስፂ ፡- አውጚ ኽምባ ኽይፂ ኮንኪታ ክንትፂ ሜፃፍካኽዳ ዝኩንኩ ካልካዋ ካፅጝስ ክንትፃንቲ
ፊደልካውሳ ድምፃካዋ ፃምርፅጝ ክንትቲፂው ክንቲው እሜ ጐሌልጝስ ካልስ ዲግሳን ( ዙሚኩ ድምፅካው
ቼሜትጝፅጚ ስልስ አኮሜችስታው ቴግባር ያኽ ፡፡ )

95
 ክንታፃንቲስ ፄምስታው ጊሊፂፂ

ጝሺ ፊዲልካውሳ ድምፅካዋ ፃምርፅጝስ ካሎ ሲሪኔ ፡፡ እን ውላ ታቓቲኑሳ ካሎ ኣንቤብታኒስ አንቤብጝስ

ርዳቴ ፡፡ ጂሚሪዳ ፊደልካዋ ፃምርፅጝስ እቑያን ፡፡ ሲፋማ ካሎ እቑታን ፡፡

 እንፃኽስታስ ( ጂሚሪደ አን ፃምርፃታ ካንትፄ ፡፡ )

ክንፃንቲ ፡- ጝሺ ካሎ ሲሪጝስ ፊደልካውሳ ድምፅካዋ ፃምርፅጜ ፡፡ ጂሚሪዳ ፊደልካውሳ ድምፅካዋ ሲፋማ

ፊደልካውሳ ድምፅካዋ ፃምርፅጝስ ካሎ እቑቴ ፡፡ ጝሺ ቹኒታን ፡፡ ጝሺ ጂሚሪዳ ፊደልካዋ ሲፋማ ዴሜካ
ካሎ እቑታኻ ፡፡

 ጂሚሪዳ ካልኻደ አግስታንኩሳ ፊዳልካውሳ ድምፅካ “ወ - ን -ቤ -ር” ናንኩ ያኽ ፡፡ ( አንጉዝማ

ካልኻደ ዝኩንኩ ፊደልካ ክንትፃንቲ /ታ/ ላጜቶ ቴርሰቴሮ አፄፍጝሰ /ፋሽጝሰ አሜሌኬትጝ ፋይፄ ፡፡
 ጝሺ ጂሚሪዳ ካልኻዳ ዝኩንኩሳ ፊደልካው ድምፅካው ሲፋማ ዴሜካ ካሎ ካቢካማ አቑታን፡፡

 አብራ እንፃኽስትንስታ ክችክቾ ሴል

ክንታፃንቲ ፡- ጝሺ አብራ እንፃኽስትንስታ ( እንጉዝማ ጃለዳ ቴኬምስቲካያሱስ እስካዊ ካሎ

ቴኬምስትጝስ ክንታትካ ክንቲ ኪያሱሳ ታክስ ካማጊ ዴስጝጛንታ ቴኬሜ )

 ፊደልካውሰ ድምፅካ “ወ - ን -ቤ -ር” ናንኩያኽ ፡፡ ( እን ጉዝማ ላጜንቶ ቴርስ ፋሽጝስ

አኹኪ አቴፍጝሳ ካንትፅጝ ፋይፄ ፡፡ )
 ጝሺ ፊደልካዋ አብራ እቑንስ ፡፡

ክንትፃንቲ /ክንታንትካ ፡- ላጜንቶ ቴርስቴሮ ፍሽካማጊ “ወንቤር” ንካማ አቑያና ፡፡ ምንች ክንታትካ
ፊደልካዋ ክችክችስ እቑያቲንኩ ያኻና ፡፡ እንጉዝማ ክንትፃንቲ ካስቶ ቲሪፂጝስ “እንፃኻስትስ”
“እንፃኽስትንስ” “እንፃኽስታን” ሴሎ ቴኬምስታጝስ ክችክቶ እያ ፡፡

ክንትፃንቲ ፡- ቹኒታን ፊደልካው ድምፅካ “ወ - ን -ቤ - ር” ናንኩያኽ ፡፡ ጝሺ ድምፆ ኬፍ ፄውጝስ

አብራ እቑንስ ፡፡

96
ክንታንቲ /ክንትፃንቲ ፡- “ወ - ን - ቤ - ር”

ክንትፃንቲ ፡- ጝሺ እንቶጂሱ ቴሪያኽ ፡፡ ፊደልካውሳ ድምፅካዋ እቑታን ፡፡

ክንታንትካ ፡- “ወ - ን - ቤ - ር”

ክንትፃንቲ ፡- ካል እንዳር ኔይ ? ( እንጉዝማ ታፎ ላጜት ካስ ምልኻቶ ካንትፅጝ ፋይፃላ ፡፡ ) ክንትፃንቲስታ

ክንታንትካ ፡- “ወንቤር”

እን ጉዝማ ክንታትካ ክችክችስ ፃምርፅጝ ካለኑለ ይጓኒ ክንትፃንቲ እንፃኽስታማ ካንትፅኽሳ ካሎ

ቴኬምስትጝስ ክንታንትካ አብራ እንፃኽስተጝስ ካባማ ካንትፄ ፡፡

 እንፃኽስታን ( ክንታትካውሳ ኬረት ጃላዳ ዲጋው ዳድስ ክችፂኑዴስ ፋሌንጋ ክንታትካ ጛሬ

ካልካማ እንፃኽስታንታ ፄውጝ ካይጝ ካሌ ፡፡

ፋንቲቲ ሴዛ ፡ ዙሚኩሳ ድምፅካዋ ሸውንጝቴምትጝፅጙ ክንቲስታ ምንዛኒ

እሚው ፍሽፂ

4.1 ዙሚኩ ድምፅካዋ ሼውንጝቼሜትጝፅጙ ቤንካ

4.1 ፊደልካዋ ሼሽጝ

4.1.1 ፊደሎ ሼሽጞ ø ሜንዜጝ

97
ፋንቲቲ ሴዛ ---------------------------

እሚው ፍን
4.1 -----------------------------------------------------------------
4.2 ፊዴሎ ሺሽጝ
4.2.1 ፊዴሎ ሼሽጘ ø ሜዘንጝ
4.2.2 ፊዴሎ ሺሽጐ ክንትፅጝ
4.3 ----------------------------------------------------------------
4.3.1 -------------------------------------------------------------
4.3.1.1 ሚዲቢኒ ምዛኒ
4.3.1.2 ሚዲቢኒ ምዛኒ
4.3.2.1 አውጚ ኽምባ ኽፃፃ ክንቲው ቴርት ( 1 ንቲ ------- 6 ንቲ ቤንካ )
4.3.2.2 ክንፅፃንትካው ኮሌጅ ክንፀፂው ሞጂል ( Awjn. 201 ስታ Awjni 222 )
4.3.2.3 ሚንችታ ክንታንትካ ክንፅፅጝ
4.3.2.4 ኩቲስ ክንትፅጙ ዲግጝጚ
4.3.2.5 ዜወትሩ ካልካው አቕታ

4.3.3.1 ዜወትሩ ካልካው ምዛኒ

4.3.3.2 ዜወትሩ ካልካው ክንቲ

ቱፂ
----------------------------------- እርዳቶ አውጚ Awngi 201 ክንቲንኻ አኽጐ አቕስቴ ፡፡ እንዴስ
ድምክኒና አውጚ ኽምባ ኽፃፂ ኩዋንኪስ ቴርስስቱኽ ክንታንትካው ሜፃኺዳ ክንትፅጝስ እርዳታንኩ
ሊሊትጝንኩ ቴክኒክካ Awgni 201 ስታ Awngi 222 ሞዲልጃ ክንቲካ ፡፡ እንዳሞጂልዳ ( Awgni 222 )
ዴሜካ ----------------------------------------------------ቹዋ የኩንኩስ ክንፅፂዋስስታ ሜዘንፅካውስ
ትኩምካ ክንቴና ፡፡ ፋንቲቲ ትኩታ ፄው --------ሜዛንጝስ ካሊፂንኩ እምካንያኽ ፡፡ ምዛኒስ ኪፕስትንኩሳ
ንባርካ ቴኬምስትጝስ ሊሊትጝንኩ አቻስ አግስታንኩ ክንታምትካስ አልማምጛውስ ክንፅፂ ኩስ ሴልካ
ጎሌልጝስ ካፂውስ ክንቴ ክንቴና ፡፡ እንስኪላ እርዳቴ ፋያንኩ ቤን አችካስ አቺታንኩሳ አጁ ሌጌስጝስ
ፋያንኩ ክንታንትካስ ካሊቕታጊ ክንትፅጝስ ካሊፃንኩ ሴልካ ዲክካ ፡፡ ዊዲዊዲዳክላ ሊሊት ጝንኩ ችግርካ
ዝኩንኩ ክንታንትካ እርዳትጝስ አጋዘንኩ ስትራቲጅክካ ክንቴና ፡፡

ፋንቲቲኩ አላምካ
እንስ ኮርስ ክንትካማ ዊዱንዴስ ፋሌንጋ ክንፅፃንትካ

------------------ ክንፅንፃንትካ

98
 -------------------------------- ግንዛቤን ክንትግንኩ ሌጌስካ አችካዋ ሼሽጝስ ( 4% ስታው አችሳ ፣
አችዳስ ጃላስታ ኩክራ ዝኩንኩስ ዴሜካማ ሼሽጝ ) ሜዛንፂኩላ ሴልካክና ቴኬምስታዳ ፡፡
 ሜዘንጝስ አግስቱንኩሳ ንባርካ ክንታንትካውስ ፋይስቶ ታምፂ ፄዋንኩ ሊሊትጝንኩ ክንትፅፃኩ ሴልካ
ጐሌልጝስ ቴኬሜ ፡፡
 ክንታንትካውሳ ፋይስቶ ስራ ፄዋማ ቤናኻዳ ሊሊትጝንኩ ክንፅፅኩሳ ቴግባርካ እንፃኽስትካማ
ካንፅፅጝስታ ሼወዴስ እፍዳትጝስ ጁትጛና
 ክንታንትካ --------------------- አድርፅጝስ አጋዘው ወይሚ ዝኩክስ ዙርፄ ቴግባርስ ካንትፅና ፡፡

ክንትጝ ክንፅፅ ሴልካ

ኩርሶ ክንትፅጙ ዲግጝጚ ፣ እንፃኽስትስ እንፃኽስታዳስ ፣ እንዳኽስታን

 አዊጚስ ኽምባ ኽይፂ ሜፃኽካ ስራ ፄዋማ ክንፅፅጝ ፡፡

 ፊዴሎስታ ምላዳ ክችክቺስ እቑዋንታ ዳሳጝፅጝ
 እንፃኽስቱማ ካንትፅጝ
 ላጛ/ኬች እንፅኽ
 ኩስጝጚ

ምዛኒኩ ሴልካ
 ሜዴቤና ጋው ምዛኒ ( ምሳሊ ? ካሉ ካሲልታ ዙርፂ ፣ ቤኑ አሴትኽጝጚ ስታ ) ጌሌፅጝ
 ካንትጝ
 ጚስጜያ ቤናኻዳ ዴሴጝጚ ( ምሳሊ ክንታንትካስ ፌዴልካ ካንትፅጝስ ሲሪጝ እንዲያስኪ ሊሊትጝንኩ
ምላድካ ዝኩንኩስ ዝኩጝ ንንኩ ካልካ አንቤቤንታ ፄውጝ፡፡
 ሲድጝጚው ክፅለታ ባይሁ ሜዝገብ
 ድሽጘ ø ካሴንኩ ምስሊ ፊዴልካ ቴኬሜሳትጝክንፅፂስ ካልካዋ ሲሪጝ
 ፍላሽካርድ
 ዜዋትሩ ካልካው ቻርትካ
 እምፕላንቲ አቹው ኽምባ ኽይፄ ኩዋንኪው ቴርቱ ክንቲ ( 1 ላንቲ ---- 8 ንቲ ቤንካ )
 ጅግርዳ ሌታፍስቱንኩ ካካ ( ጅግርዳ ዝኩንኩ ካልካ )
 ካካኩ ( ፌዴልኩ ከርድካ )
 ምዛኒኩ ፁድካ ምሳሊ ሲፍጝጚስ ቴኬሚስትናው ክፅ

4.1. ------------------------- ሼውኩ ቤንካ

ቴግባር 1 ፡ አይምሮ ጉሽፅጝፅጝ

ሲፋንኩ ካዳካ ጛርትስ ዙርፃን ፡፡

2. ፍንኩ ክንፅፃንትካው ክንቲው ኮሌጅ ክንትፂው ሞጅልዳ ክንቲኑውስ ስሬትስ --------- እንደርቶ
ጌላፃን

25. ------------------------------ ሲፊጝጚውስ ልግስ ዛራዛራን

99
53. ዲብስጚኩሳ ድምፅካ ክችዳ ዝኩኽሳ ሊሊትቶ ጌላፃን ፡

--------------------------------------- ድምፅካ ፁፋ ምልክትዴስ አኹ ፌዴልካው ክርፅ ታምትጝፁ

ብሊቕትያኽ ፡፡ ክንቲው ድምፁ ልግሰው ሊኽጝጚው ጁፂ ስርው እትመቱ ማንዛውስታ ፌዴልካዋ
ሼሽጝስያኽ ፡፡ እን አቕት ስካውካ ካልካ አንቤቭጝስ ቴሬጐምጝስስታ ፃፊጝስ አጌዜ ፡፡

ኩዋር ንካማጊ ካሳኒ ክንታንትካ ሚንች ፌዴልካስታ ዳንግርግር ቕንኩ ምላድኽዳ ሲሪስቱንኩ ካልካዴስ
ክንታና ፡፡ እን አቕት ስካውካ ካልካ ክችክቺስ እቑዊጝስስታ ክችክቺስ ፌዴሎሳ ድርድሬ ፃፊጝስ ካሊቶ ፡፡
ጂሚሪው አችስ ኽምባ ኽይፄ ኩንዋኩዋ ክንቴ ክንትንጝ ሜፃፋኻዳ ክንታንትከ ፌዴሎስታ ፊዴልካውሳ
ድምፅካ ዋትጛ ኔፃላንኪስታ ታምትጝፃንኪ አኽጐስታ አንቬብካ ካላንኪ አኽጐ ኩቲሶ ክንፅፅጙ ዲግጝጚስ
ክንታና ፡፡ ክንቴ ጋምቢጝስ አመቻታ

--------------------------- ትክላሌ ካሊቕትጙ ልግሶ ሲኽጝጝስ ሲፋ ቤዴሪስ ሰፋንኩዴስ ዲጋ ፡፡

ስል ላጛታ ---------------------------------------------------------------------------------------------------

ሲፍጝጙ ( ራስ ሳይንግታ ፣ 2013 )

አይሎ ኬፍ ንኹ አች ምላድካ እርዳትስጙ አች

ብሎ ወኬልጝ ፣ ፊዴልካውሳ ድርድሬስታፃፊጙ አች

ፊድላካ ኔፀላማ አኹ ታምትጝፃማ እቐዊጙ አች

ድምፅካ ወኬላንኩ ፌዴልካሊ ድንግርስጙ አች

ፊዴልካውሳ ክርፆ ሼሽጙ አች

እትመቱ ሼውቲ አች ሳለር ( ጂማራንቲ )

ማስታወሺ ፡- እቑጝ ካኻዳ ዝኩንኩሳ ፊዴልካ ኔፀልጝ ዴሜካ ፡፡ እንክላ ክንታንትካ

ፊዴልካ ሼሽጙ

ስታ ፃፋኑ ጉዝማ ቴኬምስታና ፡፡ ካልካ ካንቱንታ እቑካ ካላቲንኩ ክንታንትካ አንቬቫኒስ ካልካዋ
አስስተጛና አኹ ፋይፃቲውሳ ካሎ ዴሜክጝስ አኹ ካሱላ ክቻክቼ ፊዴሎ አስስትጙኽስ ዳድስ አንቬባጝስታ
እሚዴሶ ጁካማ ጌሜትጝስ ካላና ፡፡ እንታኩንኩ ክንታንትካ ሚንችካ ፊዴልካዴስ ሲሪስቱንኩ ካልካ
100
አንቬቭጝስ ቼጌሬስታና ፡፡ እን አኽጝስ እምፕላንቲ ኩዋንካኻዳ ዝኩንኩ ፊዴልካ ፅንኩት ፅካማ ሼሽጘ ø
አኹ አቕጐ ምዛኒስ ቼሜትጝፅጝ ፋይፄ ፡፡ ላጛንቲ ካልካ ዋትጛ አንቤብስታንኩ አኽጘ ø አኽጘ ø ያቕካያስኩ
አኽጐ ምዛኒስ ቼሜትፅጝስ ፋይፄ ፡፡ ክንታንትካ እንታኩን ችግርካ ታምባኒ ድምፅካ ኬፍ ፅካማ
አንቤቫኒስ እንኩኽጝ እምላንቲ ዳዲያኽ ፡፡

4.2. ፊደልካ ሼሽጝ

አውጚ ፃፊትጝጚው እግሚንቾ ጊዞ ብለው ያኽጝስ ፊዴሉ ምልክትስስታ ዳምፅ ክቻዴስ ሊሊት እላ ፡፡
እን አኽጝስ አውጚስ እቑስታው ፊዴሉ ክርፅ እምለያኽ ፡፡ ምሳሊ “በ” ድምፅስታ “በ” ፃፊስታው
ምልክት እምልንጚ ያኽ ፡፡ እን አኽጝስ ክንታንትካ ፊዴሎ ሼሽዴስ ፋሌንጋ አንቬብጝስ ያኻ ፃፊጝስ
ቼጌሬስታላ ፡፡ ፊዴልካ

ፃንኩፅካማ ጛዜሊሊ ሺሽጐ ካሌንታ ሲጀካማ ዲጉንኩስ ቼመፅጝ ማንድሶቴ ፡፡

 ፊዴሉስ ክርፆስታ ፊዴል ዋትጛ ሞርፂስታው አኽጘ ø አቕጝ ማንድስቴ ፡፡

 እምፕል ፊዴል እሊውዴስ ፊዴልዴስ እንዳርስ ሊሊትጛውስስታ ፊዴሉሳ እንኩሬ ቼሜትፅጝ
ፋይፄር “በ” ዳስታ “ኸ” ክቻዴስ ዝኩስ ሊሊትቶ

ቴግባር 2. ላጛስ እንፃኽስታው / አስብጝ ፣ ታምትጝፅጝ ቤንጝጝ /

እንዴስ ኩክራ ጂሚሪዳ ጛርቶ እንፃኽስታን ሲኽትካማጊ ዙርፄ ክአፄብካሊ ካንትጝፃንስታ አስማም
ጝቱንኩስ ቤንኩ ክአፄብባስ ቤንጝጝፃን ፡፡

1. ስራስሪስ ፊዴልካ ዋትጛ ቼሜትፅጝስ ካሊስቴ ?

2. ፊዴልኩ ክቻዴስ ዝኩኽሳ ሊሊትቶ ጌላፃን ፡

4.2.1 ፊዴልካ ሼሽጘ ø ሜንዘንጝ

ቴግባር 3 ላጛስ እፃኽስትጝ / ታምትጝፅጝ ፣ ቤንጝጝፅጝ /

ሲፍካማ ዲጉንኩ ካስካ ላጛ ታኼካማ ዙርፂንዴስ ቤንኩ ክንታንትካስ ድቑዋን ፡

2 . 1 ንቲ ቤን አውጚ ኽምባ ኽይፂ ኩዋንኪ ክንፅፂ ሜፃፍኻዳ ፊዴሉሳ ክንቴ ዲግጝጚ

ሜፃፍዳ ካንቲካማ ዲግጝጚውስ ቤንኩ ክንታንትካስ ጌሌፃን ፡፡

3. ዲግጝጙ እንቶጂ ፊዴሎ ክንቲኑዴስ ዋትጛ ሊሊትጛው አኽጘ ø ኽይትጝፃን አውጚ ኩላ ፌዴልካ
ክንታንኪ ስራስሪ ፌዴሌሳ ክርዎጛ ዜርካሊ ጉድጛ ሼሽጝስታ ክችክቺስ እርዳትስጝ ፋይፄ
4.2.2. ፌዴሎ ሼሽጝስ ክንፅፅጝ
101
ጂሚሪ አችዳ አውጚ ኽምባ ኽይፂ ኩዋንኪ ስራተ ክንቲ ክንታንትካ ክንቲጝናዳ ፊዴልካ ዋታፄዋ ኬማ
ሼሻንታስ ፃፋንታ ክንታና ፡፡ ስራስሪ ፊዴሎ ዙራሙሪዳ ካንትጝስታ እንኩዋኽጝስ ( ምሳሊ ምልኻትስ
ምግቡ ስያሚስ ) ሼሽጝስ ካላና አኹ ፊዴሉ ድምፅካ ጅሚል ( መዝሙርስ ) እንኩዋኽጝስ ካላና ፡፡
ያኻላጉ ሚንችካ ስራስሪ ክንቲጝና ቱካማ ፊዴሎ ክችክቺስ ሼሽጝስ ፃፊጝታ ክንትጝ ፋይፄ ፡፡ እን
አኽጝስ ክንፅፅናው ጉዝማ ሚንችካ እሌትኩ እሬትኩ ዲብስኩ ካልካኻዳ ዜወታርካማ ይንታንኩ
ፊዴልካዋ ክንፅፅጝ ቴኬማያኽ፡፡

ስርማተ ትምህርት ------------------------------------------- አድራጅጙኽ እንስ ስሬትስ አኽጐ ሼው

ንጝፋይፄ ፡፡

ፊዴልኩ ሼውቴ ጋምቢጝስ ድምክንካ ሲልካ

 ክንታንትኩ ክንትጙፋይካ ጉሽፅጝፅጝ ፣ ክንታንትካ እንካናኑሳስታ ዲብስሳ ፊዴሎ ቴግባር

አስናድጝስታ እይጝ ፣ ፊዴልካ ዋትጛ ፃፊስታንትስታ ኬፍ እስትካማ አንቤስስታ አኽጐ ባይሬ
እርዳትፅጝ ፣
 ፊዴልካ ዋትጛአንቬቭስታኑስታ ፃፊስታት ፊዴልኩ ድምፅካ ዋትጛ ሼሽስታቶ አኽጐ ኩስጝጝ
/ዲብስጝጝ
 ፊዴልካዳ ሲፊስቱኽስ መዝሙሮ ጀማንታ /ዜማራንቶ/ ፄውጝ
 ኪካ ዙራሙሪዳ ዝኩኽስታ ካንትጝስ ካሌስታውስ ምሳሌ ቴኬምስትጝ ክንታንትካውሳ ስምሞ
ቴኬምስትጝስ ካሊና ፡፡
 እምሎ እምፕሎ ፊዴሎ ለጛንታ ሊሊት ጙንኩ ክርፅካ ካንፅፃውሳ ፊዴልነጉ ጌቤቱ ካዋ ፣
ፊዴልኩ ካርድካሳታ ፓስተር ቴኬምስትጝ
ቴግባር 4 ፡- አሳብጝ ታምትጝፅጝ ቤንጝ
ሲፋንኩ ካስካ ላጛ ታኼኬማ ኩስጝጝቱንዴስ ፋሌንጋ ዙፄ ቤንኩ ክንታንትካስ ድቖዋን ፡፡
1. Awgni 222 ዳ ክንቲኑሳ ፌዴሎ ሼውቴ ንጝስ ቴኬማውሳ ብልሃታካ ዛራዛራ
2. ጂሚሪው አች
3. እምፕሎ እሜ ( ምሳሊ ኩክሪዳ ዲጉኽ እምላንቲ አችዳ ካስልትኹ እሜ / ቴኬምፄስትጝስ
ፊዴሎ ክንፅፅጙስ ዴስጜ ፄዋን ፡፡

በቐ በቐ በቐ

ቴግባር 5 ላጛ ያኻማ ኪስጝጝ/ቤንጝ

ሲፋንኩ ካስካ ላጛ ታኸካማ ኩጝጝቱንዴስ ፋሌንጋ ቤንኩ ክንታንትካስ ድቑየን ፡፡
ውላ ቤንኩ ክንታንትካ ፊዴልካ እምፕል አይነቱው አሬኽቲስታ አችስ ሼሻና ኒካማ አሳብታናማ ?
ይጋ ኒትኪዋ ? አስብናላ ኒኑኪዋ ? ምክኒያቶ ዊብሳን ፡ ልቓ ክንታንትካ ፋይስቱኽስ አሬኽትስታ
አችስ ፊዴሎ ሼሻና ፤ ፃፋና ፤ እምፕልካ እምፕልካ ዴሜካ ድምክክኔ እርዳቶ ፋይፃን ኪያኽ ፡፡
--------------------------------- እይጝ
እምፕልካ እምፕልካ ክንታንትካ ፊዴሎ ክንታኒስ ድምክኔ ------------------- ቴግባር ፋይፃው ያኽ ፡፡
እን ያኺቴስ ክንትጙፋይ ኔኬታማጊ ካለው አኽጙሌ ፋይፃቲውስ ባይሬ ቤናኻዳ ካንፅፃኑ አጋታሚ

102
 ዝኮ ፡፡ እን አኽጝስ ክንጽንጻንትካ እኒዋ ክንታንትካ ጉድጛ/ማልጛ/ እንፃኽስታንታ ፂዋውላስታ ዝኩጝ
ንኹሳ ቴግባሮ አከድጝስታ እይጝ ማንዲስቴ ፡፡ ምሳሊ ፊዴሎ ሼሻናውሳ ጊዚስ ፣ እሌቶ ፣ እሌቶ
ካንታንኩ ዲብካዴስ ጀማ ፊዴልካ ዴስ ሲሪስቱንኩ ካካ አንቬቫንታ ፄውጝ ካሊስቴ ፡፡
እርዳቶ እይጝ
 እፕልካ እምፕልካ ክንታንትካ ክርፅስ ሜሳልጛንኩ ፊዴልካ ( ምሳሊ በ/ከ ፣ አ/ቹ) ሼሸጙ ችግር
ታምባ ፡፡
 ጂሚሪ አችዳ አውጚ ኩንዋንኪንዋ ክንፅፂ ሜዳፍዳ ሜሳልጛንኩ ፊዴልካ እምፕል ቤንስ ዲጋሉ ፡፡
እንክላያኻማ እምፕልካ እምልካ ክንታንትካ ፊዴሎ ሼሽጝስ ቼጌርታኒስ ካንትና ፡፡ እንስ ስሬትስ
ሜስልጛንኩ ፊዴልካ ክርፁሳ ሊሊትቴ ክንትፅጝ ፣ ፊዴልካ ሲሪጝስ ካሊፃንኩ አኼንካ ክንታንትካስ
አመችጝፁጝ ፋይፄ፡፡ ምሳሊ ሳንዱካኻዳ እንኩርስቱኽ አኻዊዳ ጛታፋ ስ እሚጝስ ላጛንትስ ፃፋንታ
ፄውጝ እምልፕል ዳዲያኽ ፡፡ ላጛንትስ ፃፋንታ ፄውጝ እምፕል አማራች ዳዲያኽ ፡፡ ኽኺፄ / አሻዌ
ብትሪ አክኺዳ ፄውጝስ ሊዴልካ ፃፋንታ ፄውጝስታ ታፍስ አይርዳ ጛታፋስ ልቕልቕፅጝስ ፃፊጝ ø
ዴስጛንታ ፄውጝ እሊው እርዳትጙ ዳዲያኽ ፡፡
ቴግባር 6 ------------------------------------------
እንዴስ ፍን ቴግባር 4 ዳ እምላንቲ ቤንዳ እምላንቲ ወሰነ ክንቲዳ ከፂካማ ክንቲኑስ ክንቴውሳ
እሜ ቴኬምስታን

1. ሲፋንኩ ---------------------- ትናትካ አንቬቫን ፡፡

2. ዋሻንካ ክንታንትካ ሊሊቶ እርዳ ፣ ዋሽንካ ዴሜካ ማበልፀጊያ ፋይፃንኩ ያኽጝ ø ፋይፃንኩ ያኽጘ ø
ዋጋናን ፡፡
3. ቴግባር 4 ዳ ክንቲኑስ ክንቲውሳ እሜ ቴኬምስታን
እፍፄ /አሻዌ ብትሪ አክኺዳ ፄውጝስ ፊዴልካ ፃፍንታ ፄውጝስታ ታፎ አይርዳ ልቕልቕፅጝስ ፃፊጘ ø
ዴስጝጛንታ ፄውጝ እሊው እርዳቶ እይጙ ዳዲያኽ ፡፡

ቴግባር 6 ------------------------------- ፅልካሙ ኬችኩ ኩልጝጚ

ቤዳራ ቴግባር 4 ዳ እምፕላንቲ ወሰነ ክንቲዳ ክንቲኑሳ

ክንቲውሳ እሜ ካፂካማ ቴኬምስታን ፡፡

1. ሲፋንኩ ጛርቶ ቶናቶዳ አንቬቫን ፡፡

2. ዋሻንካ ክንታንትካ ሊሊትቶ እርዳቶ ፣ ዋሻንካ ዴሜካ ማበልፀጊያ ፡ ፋይፃንኩ አኽጐ ሼሻን ፡፡
3. ቴግባር 4 ዳ ክንቲኑሳ ክንቲውሳ እሚ ቴኬምስታን ፡፡

በ. እርዳቶ ፋይፃንኩ ክንታንትካ እይስታንኩ እርዳትኩ አይኔትካ ኩስጝጛን ፡፡

ከ. ማበልፀግ ፋይፃንኩ ክንታንትካስ እይስይ ንኩ ------------------- አይኔትካዳ ኩስጝጛን

103
 4. ኩሽጝጝቱን አሳቦ ቤናኻዳ ጊሊፅፄ ፄፓን ፡፡

ጛርቱ ትናት
5. ልክና እምፕላንቲ አች ክንታንታያኽ ፡፡ ፊዴል “ቦዋ”

ፃፊ እስቴታ ካሲስቴኒ “ባዋ” ፄፌ ፡፡

3. አልጋ ዴሜካ እምፕላንቲ አችዳ ክንቴ ጄሜርቱስ ፣ ጂሚሪ ወሰነ ክንቴ እምፕላንቲ አችዳ
ክንታንኩሳ ውላ ፊዴልካ ፃፌ ፡፡ ውላ ፊዴልካኪ 7 ጛክርፃዳ ፃፌጘ ø ካሌ ፡፡
4.4 ---------------------------------

ቴግባር 7 ፡- ላጛሶ ኩስጝጚ /

ሲፋንኩ ካስካ ጂሚሪዳ ጛርትስ ዞርፃን ሲፍትካማ ጛርትስ ዙርፂንኪሳ ዞርፅካ አፃብካሊ ኩስጝጝትካማ
አስማምናቱግሳ ቤንኩ አፄብካስ ቤንጝጝፃን ፡፡

 ሼሽጝዴስታ ፍሽጝዴ ክችዳ ዝኩኽሳ ሊሊቶ ጌሌፃን

ክንታንትካ አንቬቭጘ ø ጄሜራንስ እቑጘ ø ካሊጘ ø ስታ ያቓቲንኪ ካልካ ሺሽጝ ካሊጘ ø ክንታና፡፡

ጂሚሪ አችስ ቴርስስቱንኩ ስካውካ ኽምባ ኽይፂ ክንትፂ ሜፄጂ ክንታንትካ ክንቱንኩ ዲምፅካ ሲሬትስ
ፄውጝስ አዳራ ጅስቱንኩያኽ ፡፡ ክንቴ ክንታንቲ ክንታሙላስ ይጉኒውላ ዜዌታራማ ጆው ያኽጝስ
አንቤቫና እስታማ አምንስ ቱንኩ ልቓ ዜዌታራቴ ካልካ እሜ ፡፡ እኒ ካልካ ዲብቴርትካስታ አንቤብስታው
ዲብሊ እንኮኽቶ እያታ ካሊፃውያኽ ፡፡ ፊዴሉ ክንቲ ጂሚሪ ቤን አችስ አንቬብጝስታ ፂፊጝ እምፕል
ሲሬቶ ቤንያኽ ፡፡ ክንታንታካ ጌና ጂሚሪ አችስ ካልካ ካንቱንታ አንቬብጘ ø ካሊጝ ይንታውስ ውቴት
ዝኩኽ አኽጘ ø ካንትፃ ( ጊያክላ አንቤቬጝስታ ፀፌቱ ክንቲስ ) ፡፡ ሩትዜል ስታ ኩተር ጊማ ) ፡፡ ካልከቃ
ሌጌሳሙት ቺፋ እምፕላ እምፕላ ፊዴልኩ ድምፅካ ዋጋናማ ቬውንጝ ቼጌርፄ ( ምሳሊ /ክ/ን ----------፡፡
እን አኽጝስ ክንታንትካ ካልካውሳ ውክሬ ሼወንጘ ø ጄሜራና ፡፡ ምስሉ እምፕል እምፕል ካልካ
ሜሼልጝጛንኩ ድምፅካስ ዊዳና ፡፡ አንኪ ክንታንትካ ብልካዋ ጛዜራሊ ሜንዴብጘ ø ካሊጝስ አጌዜ ፡፡

ምሳሊ ጝና ክንቲጝና ፅፌት ጝና ፣ ክሚጝና ) ፡፡ ክንታንትካ ካላኻዳ

ወክሬስቱንኩ ፊዴልካ ጐሊሊጘ ø ካሉኒ ሚንችካ ፌዴልካ አንቬብጝስ ቼጌሬስታዳ ፡፡ ጂሚሪ አችዳ አውጚ
ኽምባ ኽይፂ ክንታንቲው ሜፄኺካዳ ሊጊሲምካ ካልካ ክንቲስ ዲጉኒስ ክንታንትካ ካልኩ ቤንካ/ምዕላድካ
ዋጌንካማ ክንትጝ ዝኮ ፡፡ ክንታንትካ ምዕላድካ ቴኬምስትጝስ ካላኻዳ ማቔንቱንኩ ወከርስታንትካ
አንቬብጝስ ካሌና ፡፡ ( ኢት ዮዽያ.አዊ-ነት ) ፡፡ ሊሊትጝንኩ ወክርካ ማቔንቱንኩ ሌጌስምካ ካልካ ወከርስ
ታንትካ ሼሽጝስ አንቬብጘ ø ካሊጝ ካላካው እለቴ ፡፡

104
 እን ፋንቲቲ ጂሚሪዳ ------------------------ ልግስጝጜ አችካዋ ቤንዳ ካንቲካ ፡፡ እን ሞጁል ሲፋው ቤን
ዴሜካ --------------- ልግስጜ አችካ ሊኪጝስ ካሊፃንኩ ሊኪፂካ ሴልካሊ ታቕጝታና ፡፡ እኒዋ ክህሊሎች
ክንትፅጝስ

ቴኬምስቴንኩስ ክንትፂኩ ሴልካክላ ክንታንትካ ዋሺኒዳ ---------------- ልግስጚ አችዳ ዝኩንኩ አኽጐ
ሼሻጝስ አጌዜና ፡፡

ቴግባር 8 ላጛስ ኩስጝጝ/ቤንጝጝ

ሲፋንኩ ካስካ ዙርፃን ፡፡

1. ካላኻዳ አግስታንኩስ ፊዴልካ ታምትጝፅጝስታ ምዕላዳካ ታምትጝፅጝ ክችዳ ዝኩኽ ሊሊት

እንዳሪይ ?
2. ክንፅንፃንትካ ፊዴልካኩስታ ምዕላድካኩ ክንቴ እያኑ ምንያት እንዳርማይ ?
3. እኒ ካቕት ንባቦ ዋትጛ እርዳትስ ካለን ?

4.3.1.1 ሜዴቤና ጋው ሊኪፂ

ፋንቲቲ ታዳ ክንቲንኩስ ሊኪፂኩ ሴልካ /ቴሮ ማንደማ ዲብስጝ ኩስጝጝ ካንትጝ ፣ ካካ ካርስርስ ፄፌማ
ካንትፅጝ ) እንደክላ እንደገና ቴኬምስትጝ ካሌስቴ ፡፡ ምሳሊ ክንታንትካ

ዙርፃፂስ አሬኽትስታ ሣሣርስ ካንቴ ቴኬምትጝ ካሌስቴ ፡፡ ክንታንትካ ምዕላድካስታ ፊዴልካ

ታምትጝፅጝስ ካልካ አንቤብጝ ካንትፃኑውሳ ለውቶ ሲፍጝጝሶ ካሊፃንኩ ትክላሊ ሊኪፅካ ዝኩና ፡፡ እንዴስ
ዴሜክኒክላ አውጚ ኽምባ ኽይፂ ክንፅፂስታ ክንትፂ ሜጤፍዳ ዲኩንኩ ሊኪፅፅካክላ ኽይጝካ ፡፡ ክንትፂ
ሜፄፍዳ ሲፋማ ዲጋ ፡፡

 -------------------------------- ውላ ክንታንትካ ፊዴልካ ፣ ምዕላድካይ አኹኪ ክፅልካ

(ስሩው ካልካ ፣ ጂሚሪዳስታ ዊድዊዲዳ ዝኩንኩሳ ክፅልካ ) ታምትጝፅጝ ዴ ፍና አኹ ዋጋኒጝፅጝዴስ

ፋሌንጋ ክችክቺስ እቑዋፍ ካላንኩ አኽጘ ø ቼሜትጝፅጝ ፋይፄ ፡፡

 ቤናኻዳ ዝኩንኩ ክንታንትካዴስ ልቓ ዋጌናንትካማ ካርድዳ ፃፊስቱንኩ ታምትጛንኩስስታ

ዋጋንጛንኩሳ ካልካ ካንትፃን ፡፡ አንዴስኪ ዋጋንስቱንኩ ክንታንትካ ውዳ ክንታንትካ ካንታትውሶ
ብቲስ ያኻማ ታምትጝፅካማስታ ዋጌንፅካማ ካንትፂኒስ ፡፡
ምላድካ
 ምሲድካ ካላኻዳ ትርጉም ዝኩንኩ ፅልካ አኽድካኽ ፡፡ ክንፅንፃንትካ ካልኩ ብትንቲ ክንቲ ጉዝማ
ክንታንትካ ሊጌሴምጋ ካልኩ ውክርካ ዋትጛ ዌጌንጝስታ አንቬብጝ ካሊስትጘ ø ሼውፅጝ ማንድስቴ ፡፡
ክንታንትካ ካልኩ ቤንካ ላጚንቲዳስታ ሹኻንቲዳ ቤን አችዳ ክንትጘ ø ጄሜራና ፡፡ እኒ ካልኩ ቤንካ
ምላድካ እስታና ፡፡ ምላድክላ ኁጛራሳናፌ ካልካማ ቲሪጘ ø ካላንኩስታ ትርጉም ዝኩንኩ ካልካያኽ (
ምሳሊ ቢሪ ፣ ግሲጝ ፣ጝን ) ፡፡ እንዴስ እሊውኪ ጛጛራስ ጝሬ ካልካማ ቲሬቲንኩስታ ትርጉም
ዝኩንኩ ጊያኪ ካልአች አያኽካያስኩ ካልኩ አካልካ ዝኩና ፡፡ ምሳሊ አኹ እኒክላ ክፅልካ እስታና ፡፡

105
 እኒ ክፅልካ ካልዳ ዴሜክስታኒ ብሉሳ ትርጉም ኢሣና ( ሳራ ሆድ - አም ፣ ዳግ -ነት ፣ አኹ ካል
ድምክኔ ቤኖ እሜታ ፄዋ ( ምሳሊ ተማሪ አች ፣ ቤት-ኡ ) ፡፡ ክንታንትካውስ ክንፅፄ ሜፃፍጝ
ሊሊትጝንኩ ካልኩ ቤንካ አንቬብጝስ ካሊፃንኩ እምካ ዴሜክስትብያኽ፡፡ ክንታንትካ ምላድካ
ቴኬምስትጝስ ሌጌስምካ ካልካ ዋትጛ አንቬቫንኩ አኽጐ አጌዘንኩ አሰብካ ዲግክካያኽ ( ክንቲው
ሚኒስቴር ፣ 2014 ፡፡
 ክንታንትካ ምላድካ ታምት ጝፅጝስ ዋትጛ ካል ሲሪስታው አኽጐ ካንትጝስታ እንኩዋኽጝ ካሊስቴ ፡፡
 ክንታንትካ “እንፃኽስታን” እስታኑ ጊዘስ ካሊሳ ቤንካስታ ዋኽ ካሎ ዴብቱርዳ ፃፊጘ ø ቼሜትፅጝ
ፋይፄ ምሳሊ ሰው-ነት - ኣፍው ፡ ሰውትታፍው ) ፡፡
 ክንታንትካ እሊውኪ ካካ ሚስልኩ ካልካኩ ቤንካሊ ዴሜካንታ ካስታን ( ምሳሊ ክፅልካ -አች ያኹኑ
ቤቶች ፣ በጎች ሴቶች ) ፡፡
 ክንታንትካ ጛርቶ ፣ ላጛስ አኹ ልቓ ኬችስ ያኬማ ካልካዋ ስሩ /ቹዋ ካልስታ ክፅልካ ቤናንታ ፄውጝ
ፋይፄ ( ----------------------------------------------------
 ክንታንትካ ቹዋ ካሎስታ ክፅልካ ማቐንፅካማ ካልካ ሲራንታ ፣ እቑዋንታስታ ካልካውሳ ኽዩ
ዲብሳንታ ፄፓን ፡፡ ክንታንትካ እኒዋ ቴግባርካ አኮሜቻ ኒስ ዙራዙራማን ካንትጝ ፋይፄ ፡፡

4.3.1.2 ሚዲቢኒ ሞዛኒ

ምንቹዋ ጊዞ ክንታንትካ ካልካዋ እሜ እቑዋጙ / አንቬብጙ ካሊቕቶ ኬሽጝጚ ዝኩጘ ø ካንትጝስ / ንባሮ
አግፅጝስ / ሚዲቢኔ ሊኪፄ ቴኬምስትጝ ፋይፄያኽ ፡፡ ምሳሊ ክንታንትካ ፊዴሎ ሼሽጝጘ ø ካሊቕቶስታ
ፊዴልካዋስታ ምላድካዋ ፃምር ፅጝስ ካሎ አንቬብጙሳ ካቕቶ ሚዲቢኒ ሊኪፂስ ሊኪጝ ካሊስቴ ፡፡ እንዳስ
ድምክኒክላ ሊኪ ፂኩ ሴልካ ውላስ ቤንኩ ክንታንትካስ አኹኪ ፊዴልካስውስ ዲምፆዳስታ ክርዎዳ አችት
ዝኩንኩ ክንታንትካስ ቴኬምስትጝስ ካሊኔ፡፡ እኒዋ ክንትጝ ክንፅፅጝዳ ሴወቶ ካንትፃካያስኩ ክንታንትካስ
ሜዘንጝስ አጌላጌልጘ ø ካሌ ፡፡ እሊውስ ዴሜካ ፊዴልካስታ ጛድምፃካ ክቻዴስ ዝኩኹ ታምትጜ
እርዳትስታጝስ ቼጌርስታንኩ ክንታንትካስ ፣ ካልከኩሳ ኽይትጜ ካሊቕቶ ሜንዛንጝ ምዛኔ ቴኬምስተና
ካሊስቴ ፡፡

አውጚ ኩዋንኩዋዳ -------------- ፊዴልካ ዝኩያ ፡፡ እኒያ ፊዴልካዋ ሼሽፅጝስ ሹጃ ውሰኑ ክንትካ
ቴኬምስትጝስ ካሊኔ ፡፡ እኒካላ 1 ላንቲ ቤን እምፕላንቲ ወሰነ ክንቲ 1 ላንቲ ቤን ላጚንቲ ወሰነ ክንቲ 2 ላንቲ
ቤን ላንቲ ወሰኑ ክንቲያኽ ፡፡ እኒስኪ እምፕላ እምላኩ ወሰነ ክንቲ ጀሜሪዳ ሲፋኩሳ ክፅ ቴኬምስትጝስ
ካሊኔ እን አኽጝስ እምፕል እምፕል ቤን አችዳ ( ጂሚሪው ወሰነ ክንቲዳ ) ክንታንትካ ፊዴልካ
ፃምርፅካማ አንቬቢጙሳ ካሊቕቶ ሊኪናው እሊው ዳዲ ካካ ሲራንታ ፄውጝያኽ ፡፡ ካልካ ሲሪጝ እምፕል
ክንትፅጙ ሴል ያኼማ ክንታንትካውሳ ሜፃፍዳ ዲጋኽ ፡፡

 ክንታንትካ ክንትንኩሳ ፊዴልካ ፃርኪ በርድዳ ፃፊጝ ፣ ፊዴልካስ ካልካዋ እንፃኽስታስታ ካልካዋ
ጛ-ዴብተራዳ ፃፋንታ ፄውጝ ፋይፄ ( ምሳሊ ቤ ፣ ላ ፣ ት ፣ ች ፣ን ፣ ከ ፣ ኦ ንካማ ፃፊጘ ø
ካላና ) ፡፡

106
 ላጛ ዌና ፊዴል ካልካዋ ሲሪጘ ø ፋታ ናማ ካሲጝ
 ክንታንትካ ሲሪንኩሳ ካካ ዲብስኒስ ፃርኪ ---------------- ፃፊጝስታ ክንታንትካ ጛ-ዲብቴራዳ
ፃፋንቶ ፄውጝ ፡፡
 ሲፋማኪ ሹኻ ዌና ፊዴል ካልካ ሲራንታ ፄውጝ ( ምሳሊ አጋሊ ፣ ፊዴል ፣ ካልካ )
 አንዲስኪ ሴዛዌና ፊዴልካ ዝኩንኩ ካልካ ሲሪንታ ፄውጝ ( ካልካዋ እንጁክ ) እምፕላንቲኩ ቤን
ክንታንትካ ጂሚሪዳ ሴዛ ዌና ፊዴልካ ካካ ሲራኒስ ኬችስ እንፃኽ ስታንታ ፄውጝ ፋይፃውላስ
ይጉዋላ ፡፡
 ክንታንትስ ፅሌ ወረከቶ እይጝስ ሌወቶ ሊኪጝ ፋይፄ ፡፡ ክንታንትካ ፃፋንኩሳ ካልካ ክንፅፃንቲስ
ካንትፅጝ ዝኮ ፡፡

ክንታንትካ ፊዴሎ ሼሽጝስታ ሼውንጝ ካሊቕት ክችክቺ ያኻኔ ( ) ምልክቶ ክችክቺ

ያኻያሱሳ ዴሜካ ( X ) ምልክቶ ቴራግድሚኻዳ ቴኬምስትጝስ ሜንዞንጝ ካሊስቴ ፡፡ አንቤብጙ ቻንር
ዝኩንኩ ክንታንትካስ እንሳ ሜዘንጙሳ ክፆ ኑሮ ክንቲው ጊዝስ ( ጊያኪ ፊዴልካ ሼወንጝሳ እንኩሬ
ቼጌሬስታንኩ ክንታንትካ ቴኬምስትጝ ካስቴ ፡፡

እንስ አሜቻታ ክንፅፃንቲ ቴኬምስትጝ ካሊስቴ ፡፡

እንስ አሜቻታ ክንፅፃንቲ ሁሉቺፋ ማሳታወሼ እሚማ ክንታንትካ እርዳታውሳ ዳዶ ክንቲው

እትድዳ

107
 እሜታ አጌዜ ፌዴልካ ሜንዘንጝ

ሜመሪ

ክንፅንፃንቲ ፡- ፊዴልካዋ እሚንኩሳ ወሬኬትካ እሚካማ ክንታንትካ

“እኒኩሳ ፊዴዴልካሱስ ዲምፅካ እንዴስ ጄሜርትካማ ዊዲዊዴኺስታ ድቑዋን” ናን

ጄሜራንሳኪ ካንፅፃን ፡፡ “እን ዴስ ጄሜርትካማ ጐንሾው ጛራ ጛራ

ፊዴሎ ሜሳልጛውስ ዳድስ አንቬቭትካይካን” ንጝስ ካሲጝ ፋይፄ ፡፡ ክንታንትካ ሳንጋኻዴስ ሌዋሾው
እምፕሉሳ ፊዴሎ 7 ክርፅካ ዲብሳጝሶ 3 ሴኬንድካ ዊድጝ ማን ድስ ተንኪያኽ ፡፡ ክንታንትካ ዲብሽጙ
ችግር ዝኩንኪ ያኹኒኪ ክንፅፃንቲ ማስታወሼ እሚጝ ፋይፄ ፡፡ ምሳሊ እምፕልካ እምፕልካ
ክንታንትካ ሚንችካ ፊዴልካ አንቬቭካውጅካ እምፕልካ እምፕልካ ፊዴልካ አንቬባላስ አኹ ድምፆ
ፍሽካማ እቑዋኑላስ ፋያና ፡፡ እንታኩንኩ ክንታንትካ ዲብሽጙ ችግር ዝኩንኪ እለት ካማ
ጌሜትስታና ፡፡

ክንታንትካኩ ፊዴልካውሳ ድምፅካ ሼሽጝስ ካሊቕቶ ሜዘንጝሽ ዲጉኽ ቴራግድሚ

ክንታንቲው ስም ------------------------------

አንደኛ ሁለተኛ ሦስተኛ አራተኛ አምስተኛ ስድስተኛ ሰባተኛ

በ ቡ ቢ ባ ቤ ብ ቦ
ቐ ቑ ቒ ቓ ቔ ቕ ቖ
መ ሙ ሚ ማ ሜ ም ሞ
ረ ሩ ሪ ራ ሬ ር ሮ
ደ ዱ ዲ ዳ ዴ ድ ዶ
ተ ቱ ቲ ታ ቴ ት ቶ
ፈ ፋ ፊ ፋ ፌ ፍ ፎ
ሰ ሱ ሲ ሳ ሴ ስ ሶ
ነ ኑ ኒ ና ኔ ን ኖ
አ ኡ ኢ ኣ ኤ እ ኦ
ገ ጉ ጊ ጋ ጌ ግ ጎ
ወ ው ዊ ዋ ዌ ው ጎ
ለ ሉ ሊ ላ ሌ ል ሎ
ዘ ዙ ዚ ዛ ዜ ዝ ዞ
ከ ኩ ኪ ካ ኬ ክ ኮ
የ ዩ ዮ ያ ዬ ይ ዮ

108
 ጘ ጙ ጚ ጛ ጜ ጝ ጘø
ቸ ቹ ቺ ቻ ቼ ች ቾ
ኸ ኹ ኺ ኻ ኼ ኽ ኾ
ኘ ኙ ኚ ኛ ኜ ኝ ኞ
ጀ ጁ ጂ ጃ ጄ ጅ ጆ
ሸ ሹ ሺ ሻ ሼ ሽ ሾ
ፀ ፁ ፂ ፃ ፄ ፅ ፆ
ፐ ፑ ፒ ፓ ፔ ፕ ፓ
ቨ ቩ ቪ ቫ ቬ ቭ ቮ

ካልካዋ እቑዊጉ /አንቬቭጙ ምዛኒ

ካልካዊ እቑጙ ሜዛንዝካ ቴረስታኑ ክንታንትካ ፊዴልካዋ ቴኬምስትጝስ ካልካዋ ታምትጝፅስታ ሲሪጘ ø
ካንኩ አኽጐ ሜዘን ጝስያኽ ፡፡ ታምትጝፅጝ ፋይፃው ስካውካ ካልካዋ አንቬብካማ እርዳትስትጝሲያኽ ፡፡
እን አኽጝስ ክንታንትካውሳ እቑጘ ø ካሊቕቶ ሊሊትጝን ሴልካስ ሜዛንጝስ ካስቴ ፡፡ እንስ ኤግራ / EGRA
ክንታንትካስ ካሎ ሼሽጝስ ካሊቕቶ ሜዘንጝስ ኽይ እላቲንኩ ካልካስታ ካልካውሳ ውክሮ

ቴኬምስታና ፡፡ ምክንያትኪ ኽይ ዝኩንኩሳ ካልካዋ ቴኬምስትጝ ክንታንትካ ካሉሳ ፊዴልካ ክችክቺስ

እርዳትስታትላስ ካሎ ግምትስ እቑጝስ ካለና ንጝያኽ ፡፡

ሜመሪ ፡- ምዛኒስ ቴኬምስትናኩ ካካ ኽይ እላቲንኩ ያኻኒ ኬሼ ፡፡

ኽይ ዝኩንኩ ካካ ቴኬምስትጝ ከስጝታላ ፡፡ ምክንያትኪ

ያቓንኪ ያኽጝስ ክችክቺስ

ፊዴልካ ታምትጝፅካማ አንቤብጝስ ካሊናውሳ ላካ ሜዘንኑስ ክንታንትካ

ያቓቲንኩሳ ስካውካ ካልካ አኹ ኽዮ እይታንኩሳ ካካ ቴኬምስትጝማንዴስቴ ፡፡

1. ክንታንትካ እንዳራ ፄወንኩ አኽጘ ø ጉድጛ ምሳሊ ድምፅካ ታምትጝፅካማ ካልካዋ አንቤባንታ ፄውጝ
2. ላጛ ምሳልካ እያን ፡፡ እንፃኽታት ጊዛስከ ክንታንትካስ ዙርፄ እይጝ
3. አን ዲያስኪ ኽታኒዳ ዲኩንኩሳ ካልካ አንቬባንታ ፄውጝ እንስኪ ዙርፄ እይጝ ፋይስታና ፡፡ ምክንያትኪ
ፍታኒ ክንታንትካውሳ ካሊቕቶ ሜዘንጙ አላሚ ጉኩኽያኽ፡፡
4. ክንታንትካ እይስቱንኩ ዴስ ፍታኒው ቴግባርዴስ 80% ክችክቺስ ፌፀምጙ አክም ዝከታ ፋይፄ ፡፡

ምሳሊ ፡- 2—3 ኺስታ ታምባንኩ ዜወትኩ ፊዴልካስ ሲርስቱንኩ ካልካ

ቴኬምስትጝ

109
 2—3 ኺስታ ታምባንኩ ፊዴልካስ ሲሪስቱንኩ ምስክልክልካ ካልካ
ቴኬምስተጝ
 አንዴስኪ ምላድካ ዝኩንኩ ካልካ ዴሜክጝ
5. ክንታንቲ/ታ 3 ካልካ ክችክቺስ ዙርጘ ø ካሊቴስ ፍታኔ ባይጝ
6. ክንታንትካ ክቻዴስ ዲብሽጝጙ ችግር ዝኩንኩ ዝኬኒስታ ልቓ ድምፅካ ዲብስጘ ø አቱኒ እቑዋጘ ø ካልካያስኩሳ
ካልካ ሜዜገባ እሚጝ ፣ ( እቹዊጝስ ቼጌፀንኩሳ ድምፅካ )
7. ምዛኒስ ቴኬምስትናኩ ካልካ ( ኽይ እላቲንኩ ካካ ) ፃፊጝ ፋይስቴ እን አኽጝስ ክንታንትካ እኒዋ ካልካ
ካንትካማጊ ምዛኒ ካስጝጛ ፡፡

ክንፅፃንቲው ሜመሪ
ቴግባር ቴግባሩ ጊሊፅፂ
ፊዴልካ ታምትጝፅጝ ጛራጛራ ክንታንቲስ ቴርስቱኻሳ ክፆ እይጝ ፣ “ጝሺ ልቓ ካልካ ካንትፃን ፡፡”
ካንትፃውሳ ካልካ ፊዴልካሊ ታምትጝፃታ ካንትፃኻኽ ናማ ዲብስጝ
ዴስጝጚ
እምፕልካ እምፕላካ ዴስጝጚው ቤንካ ጂሚሪኩ ላጛ ካልካ ዴስጝጝፂኩ ካልካያኽ
፡፡ ክንታንትካ ላጛ ካልካ ክቻዴስ እምፕሎ ዲብስጘ ø ካላቲንኩ ያኹኒ አዴር ካሎ
እቑ ቴኬማ ካንትፃን ፡፡ ክንፅፃቲ ምሳሊ ዴስ ፋሌንጋ ክንታንትካ ዲብሳንታስታ
ፊዴልኩሳ ደምፅካ እቑዌንታ ታምትጝፅካማ ካሎ ዲብስንታ ፄውጝ ፡፡ እንስ
ፄወጘ ø ካላላስ ይጉኒ ሙካሬ ቲሪፅጝ ፋይፄ ፡፡
ምዛኒ
ሲፋው ክርፅስ ሹኻ ቤንካስ አንኩዋ አንኩዋ ሙካሪኩ ካስካ እያና ፡፡ ክንታንትካ
ፊዴልኩ ድምፅካ እምቪት እምቢትካማ ታምትጝፅጝስታ ካልካዋ እቑጝ
ማንድስቴ ፡፡ እንሳ ፄውጘ ø ካሊንቴስ ሲፋውሳ ካሎ ቶኬምጝስ “እን ካል
እንዳር እስቴ” ንካማጊ ካሲጝ ፋይፄ ፡፡
ዲጉንኩ ቤንካ ክቻዴስ አንኩዋ ካካ ክችክቺስ ዲብስጝ ማንድስቴ ፡፡

110
ፌዴሎስታ ምላዳ ታምትጝፅጙ ምዛኒ ፤ ክንታንትካካስ ቴርስስቱኽ ክፅ

ሻሻር ካልካ ፤
ቑላማ ፃርኪ ሞክሺ እሚና አንቓ ምላድ አውጚ

ዝኩጝ ኑንኩ ካልካ ( ምስክልክልካ ካልካ )

ቴግባር እን ቤብፅ እግልት ዲብላንቲ ምንጊኪ

ምላድ ዝኩንኩ ካልካ

ፌሬስካ ጉድጛ ኬውፂ ፋቺት ሊኪፂ

ምልድካ

ምላድካ እሚንኩሳ ዝርዝር ካልካ ክንታንትካስ እይጝስ ምላዱሳ አቕቶ ሜዘንጝስ ካሊስቴ ፡፡ ምላዱ
እሚኪ 5—8 ቤኖ ኺስታ ቴርስቱኽ ሜመሪስ ሜፄፍዳ ፃፊስታ ፡፡ ክንታንትካስ ካልካውሳ ዝርዝር
ዲግስጝስ አንቬባንታ ካሲጝፋይፄ ካልካክላ ክፅልካ ዝኩንኪ ክንታኑ ቤን አችዴስ ጎሌልስቱንኩ እምካ
ያኽጝ ፋይፄ ፡፡ ዜዴክራ ንባቡስ ልግስ ሜዞንጝስ አመቶ ዋኾ ትክምዳ እሺጝስ ካሊስቴ ፡፡ እንክላ
ክንታንትካ ማንስታንኑ አችዴስ ጃላ ፣ ማንዴስታታ አችዴስስታ ኩክራ አኽጘ ø ታ ጋቲው አኽጐ ሼሽጝስ
እርዳቴ ፡፡ ሲፍካማ ዲጉንኩሳ ካልካ አንቬባንታ ፄፓን ፡፡ ክንታንፃታ እምሎ ካሎ አንቤብጝስ ሹኻ
ሴኮንድዲስ ጃላ ካፃት /ካፃው ያኹኒ ሲፋማ ዝኩኽሳ ካሎ አንቤባታ/ አንባብታታ ፄውጝ ፋይፄ ፡፡
ክንታንትካ ማንዲስታኑ አችዴሳ ጃላ ፣ ማንዲስታኑ አችዴስታ ኩክራ አኽጐ ሼሽጝስ እርዳቴ ፡፡

111
ሲፋካማ ዲኩንኩ ካልካ አንቬባንታ ፄፓን ፡፡ ክንታንቲ/ታ እምፕሎ ካሎ አንቬብጝስ

ሹኻ ሴኮንድስ ጃላ ካፃው ካፄት ያኹኒ ሒፋማ ዝኩኽሳ ካሎ አንቬባታ/ አንቪቭ ታታ

ፄውጝ ፋይፄ ፡፡ ክንታንቲ/ታ ካሎ አሬኽትስ እቑዊጝ ፋይፄ ፡፡ ክንታንቲ/ታ ጂሚሪዳ ካሎ ታምትጝፅጝስ

አንቬቭጘ ø ካሊኒ ካል ዜወታራቲው አኽጝስ ስተት አኽጐ ምልክቶ ፄውጝ ፋይፄ ፡፡ ክንታንቲ ካሎ
እቐዊጝዴስ ፍና ሚንችካ ምላድካ ካልካስ ሹኻ ሴኮንድካዴስ ጃላ ካፃኒ /ካፂኒ አኹ ካሎ እቑዋጘ ø አቲኒ
/አቱኒ ካል ዜወታራቲ ጋቲዊያኽ ፡፡

ሲፋንኩ ካልካ ካንታን

ፋችካ ቤንካ ጚጝና

ፌሬሳካ ክንታንትካ ስራስሪ

ጝንካ

ጃላዳ ዲጉንኩ አይኔትካ ምዛኔስታ አመትስ አቕትጝፅጝስ ዲኩንኩ ቴኬምስትጝሳ ክንታንትካ ዝኩ አች (

ማንዲስታው አችዴሳ ጃላ ፣ ማንዲስታው አች ዴስታ አችዴስ ኩክራ ) ጉድጛ ዋጋንጝፄማ ክንትፅጝ
ፋይፄ ፡፡ ክንታንትካ አመትስ ካንትፁኑ ሌውት ኹሉቺፋ ፌቴሽጝ ማንዴስቴ ፡፡

ቴግባር 9 ፣ ኬች እንፅኻ
1. ሊሊትጙንኩ ምዛኒኩ ሴልካ ቴኬምስትጝስ ክንታንትካ ሌጌሴምካ ካልካስታ ምላዶ እሚንኩ ካልካ
አንቬብም ካላንኩ አኽጐ ሜንዘንጝ ካሊስቴ ፡፡ እንሳ ቴግባሮ እንፃኽስቴንስ እምፕል እምፕል ኬች
ሊሊትጘንኩ ቤንኩ አችካ እሚስ ፡፡

በ. ልቓ ኬችካ አዳራጅጝጝስ 4 ንቲ ፣ 6 ንቲስታ 8 ንቲ ክንፅፂው ሜዳፍዳ ቲፂዳ ክቻክቺ ቤንዳስታ ዊዲዊዲ

ቤንዳ እምፕልዴስ ጃላ ክፅልካ እሚንኩ 10—15 ካልካ ፍሽጝስ ቤንኩ አፄብስ ዲግሳን ፡፡ እንጉዝማ
ምንቾ ጊዞ ካንስታንኩ ክንቲኩ ካልካስታ ክንታንትካ አንቬቨጘ ø ማንዲስታንኩ ካካ ( እሚሊ ታምትጙንኩ
) አሴብጝ ፋይፄ ፡፡

ከ. እሊው ኬችዳ ዝኩንኩ ክንታንትካ ካልካዋ አንቬቫንታ ካስታን (ገፅ 136)

እምፕላ እምፕላ ፋያፋያጛንኩ ዴስ አቕስታውሳ

አንቬቭጝዴስ ካልኩፕት ያኹኒወላ

112
 እንፄዋቲታ ሳቪትጝፅጝስ

ጛራጛራሱ እንካንጝፃንቲ ስራያኹንኩ

2. ኩሽጝጚ

በ. አንቬባጝስ ሣሣራ ያኹንኩ ካልካ ዋሻንካይ ?

ከ. አንቬቭግስ ዝኩንኩ ካልካ ዋሽንካይ ?

ኸ ምክንያትስ እንዳርይ ?

3. ኩስጝጝቱኑሳ አሳቦ ቤንኩ አፄብካስ ድቑዋን ፡፡

ፕሮጀክቱ እንፅኒ 1 ፡- ዋልኹ ትኩት ድቑዋን ፡፡ እንዴስ ፍና ሲሪንኩሳ ምላድካ ስሬታ ፄውጝስ

1. ዛራሙሪዳ ዝኩንኩ ጂሚሪ አች ክንቲ ጝና ካስጝስ ምላዱ ዝርዝር ቴሪስስታይኹዴስ ቤን አች

ክቻዴስ ላጛ ክንታንትካ ሜዛናን ፡፡ ካሊኒኪ ቤኑ ክንፅፃንቲ ክንፅፃውዴስ ክንታንካ ክቻዴስ ጉድፍ
አረኽትስ አንቬባንኩዴስታ አንቬቭጝሳ ቼጌሬስታንኩ ክንታንትካ ድኽንታ ካላታን ፡፡ ኬችስ ቴርስቱኑዳ
ፍርትዳ ዛራዛራስቱንኩ ካልካ ጛራ ጛራ ክንታንቲ አንቬባታ ፄፓን ፡፡ ክንቲጝና ካስጘ ø ካሌኑላስ ቲጉኒ
ሜዴብስቱኹ ቤኑ አችዳ ዛራሙሪዳ ዝኩንኩ ክንታንትካ ካፅጝስ አንቬቫንታ ፄፓን ፡፡
2. ክንታንትካውሳ ምላዶ እቑዋጘ ø ሜዛናን ፡፡

3. እን ጉዝማ ታዛብቱትሳ ማስታዋሺስ እምታን ፡፡ ክንታንትካ ቼጌሬስታትላ ሣሣርስ ካልካዋ

አንቬባንኩ ካልካ እሺናማ ? እንዳርማይ ? ሣሣርስ አንቬቭጘ ø ካላቶ ፡፡
4.3.2 ------------------------------------------------------------------------------------------------------
ፌዴልካ ወኬሌንኩ ድምፅካሊ ክችክቺስ ድንግርፅጝ ካሊጝያኽ ፡፡ ---------------------------
 ክንታንትካ ካልካዋ እቑዊጝስ አጌዜ ፡፡ ጛራ ካልካማ አንቬባንታ እርዳቴ ፡፡ ክታንትካ ካልካዋ ዴሳስ
አንቬቫካማጊ ክንታንኩ ያኹኒ ያቓንኩ ካልካው ሜቴን ልቓ ያኻና ፡፡ እን አኽጝስ ክንታንትካ ካልካዋ
ሲራንታ ትኩታ ፄዋማ ክንትፅጝ እሊውኪ ሊጌስምካ ካልካዋ አንቬባንታ ካሊፃ ፡፡
 ኩዋንኪውሳ ፊዴሎ እጐ ማንዳማ ሴዴሪስታታ እርዳቴ ፡፡ ምክንያትኪ ክንታንትካ ካካዳ ዝኩንኩ
ድምፅካ ወኬላው ሊዴልሊ ታምትጝፅጝስ ካሊፃ ፡፡ ክንታንትካ ብንዋኪዴስ ፣ ድምፅደስ ስታ ምልክት
ክቻዳስ ዝኩኹስ ታምትጜ አቕቶ ሜዘንጝስ አይሎ ኬሻው ዳድ ክንታንትካ ፃፋኔስ ካንትጚያኽ ፡፡
ያኹኒ ፊዴሉ ግድፌት ዝኩኒክላ ፣ ዳላንኩ ፊዴልካ ካላኻዳ ዝኩንኩ ያኽጝስ ክንፅፃንቲ/ታ ፁፎ
አንቤብጝስ ቼጌሪስታዳ ምሳሊ “ክራሪ” ንጝስ “ክራሪ” ድንጝር “ንጝስ” “ግርዲ” ንጝስ
ጝርዲ ንካማ ፃፊጝስ ካሊና ፡፡ እኒ ክንታንትካ ጛው ዳዲስ ፌቴራኑ ፌዴሉ ክርፅ ለውት

113
 ( invented ) እስቴ ፡፡ እንስ ክንፅፃንቲ ክንታንትካውሳ ችግር ሼሸጝስ እንዳራ ክንፅፃው አኽጐ ያቓፆ
እርዳቴ ፡፡ እንስ ዳድስ ክንታንትካ ሚንችካ ሙካሪካ ፄውካማጊ ዴስጝጛንታ ፄውጝስታ ክችስቴ
ዙርሜ እይጝስ ካሉሳ ግድሬቶ ክችሳ ካማጊ ካስንታ እድሎ አግፃና ፡፡ ኩቲ ክንትፅጙ ዲግጝጚ ፣
ክንታንትካ ካካዋ ክችክቺስ እቑዋንታ ክንትፅጝስታ ክክቼ ፊዴሉሳ ሴደሬ እጐ፣ ካላልውሳ ቴኬምጝጚ
፣ ሳካውካ ካልካ አንቬብጘ ø ክንፅፅጝስ ሜሬቱስቱኽ ሴልያኽ፡፡ ናጂ ( 2007 ) ጌሌፁ ኽስታ ፣ ኩቲ
ክንትፅጙ ዲግጝጚ አርኼትስታ ዴረት ኑንኩ ክንታንትካ ክቻዴስ ዝኩኹሳ ሊሊትቶ ፅባብፅጝስ
ሜሬትስቱኽ ክንትፅጙ ዜዲያኽ ፡፡
---------------------- አድርፆው እምፕላንቲዲስ ዜዛንቴ ቤኖ ኺስታ ( ንጥል ) ፊዴልካስታ ደምፅካ
ክንትፅጝስ ክንታንትካ ፊዴልካ ስታ ድምፅካ ታምትጝፅጝስ ዴስጝጛንታ ፄወጚያኽ ( እንዴስ ድምክኒ
ዲስክላ ፊዴልካ ፣ ምላድካ ) ፡፡ አንኩዋንቲዲስ ሶኻታ ቤኖ ኺስታ ( 5 ንቲ -- 8 ንቲ )
ክንታንትካ -------------------------------------------

ጛ አቕቶ ፊዴልካ ፣ ምላድካስታ ካልኩ ቤንካ አንቨቫኒስ ቴኬምስታና ፡፡ እንዴስ ኩክራ ዲጉኽ ስሉው
ጊሊፅፂ ( ስል 8 ) ክንታንትካውስ --------------- አድርፅጝስ ቴኬሜ ፡፡

ስል 8

ምላድካ

ፊዴሉ ሴድርስትጙ እግ ፋቺ

ፊዴልካ ፋቺ

114
 ሚንችካ ፊዴል ዋንካ አንቤብጝ
-------------------- ካሳ ትናቶክላ እሜ ፡፡ ካሉ ትናት ትኩትፃው ዴሜካ እምፕል ንባባኻዳ አግስታንኩ
ምካ ፣ እሊው ኮንዋንኪዴስ ካስስቱንኩስታ ሚንቾጊዞ ቴኬምስትናቲንኩ ካካ ያኽጝስ ካለና ፡፡
----------------------------------------------------------

ካላኻዳ ዝኩኹ ፊዴልካስታ ምልድካ ታምትጝፅጝስታ ኔፀልጝ ፣ቹዋ ካካስታ ክፅልካ ( ጂሚሪ ፣ ክቻክቺስታ
ዊዲዊዲ ክፅልካ ) ኽይስታ ትክም ክንትጘ ø እሜ ፡፡ ( ሊሊያንጊታ ፣ 2012 )

ፊዴልኩሳ አቕቶ ቴኬምስትጝስ ካልካ አንቤብጝ

ክታንትካ ሚንችካ ፊዴል ሊጌሴምካ ካልካዋ ፊዴሎ ኔፃፀልጝ ካሊጘ ø አሴብካማጊ ዴስጝጝ ካለና ፡፡
ፊዴልካው ሴዲርስትጚ ኽምባ ኽይፂው ኮንዋኪው ወክር ወሳኔ ፡፡

ምላዲሳ አቕቶ ቴኬምስትጝስ ስካውካ ካካዋ አንቤብጝ

ካልካውሳ ትናቶ ክንቴ ክንታንትካ ሊጊሲሜ ካሎ አንቤብካ ካላንታ ካልካዋ ታምትጝፅካማ ዋተጛ
አንቬብካ ክንትጘ ø ጄማሊኑ 2 ላንቲ ዴስታ ሹኻንቲ ቤን አችዴስያኽ ፡፡ እኒ ካልኩ ቤንካ ምላድካ እስቴኖ
፡፡ ምላድካ ጛሬ ካሊካማ ቲሬንኩስታ ጛሬካካማ ቲሬቲንዲ ካልኩ ቤንካ እሜ ፡፡

ምሳሊ ጝንካ ናውሳ ካሎ ክንትትኒ /ጝን/ እስታ /ካ/ ናንኩ ላጛ ምላድካ እሜ ፡፡ /ጝን / ናው ምላድ
ጚኹቺ ቲሪጝስ ካለው ያኹስ /ካ/ ኩፂ እሊው ካልሊ ናቔውላ ዊዲዳ ይንቱኽ ክፅሊያኽ ፡፡ ካልካኩ ቤንካ
/ምላድካ እምካ ጂሚሪ አች ክንቲ ክንትፂ ሜዳፍዳ ፃፊስትካ ፡፡ እምካክላ ካልካ አንቬብጝስ ካሊፃንኩ
ዳድከያኽ ( ክንቲው ሚኒስ ቴር ፡ 214 )

4.3.2.1 አውጚ ኽማቢ ኽይፃ ኮዋንኪ

------------------------------------ ( 1 ላንቲ -- 8 ንቲ ቤንካ )

---------------------------------- እይስታንኩ ንባርት

ጂሪው አች ክንቲ ኽምባ ኽይፂ ኩዋንኪስ ክንትፃቲውዳ ሜፃፍዳ ፍኑ ኽንዳ ዴዴጝስ ዲክካ ( ክንቲው
ሚኒስር 2014 ) ---------------------------------------------------------------------

ክንፅፅጝ ክንጽጣ ሜፃፋፍዳ ዲጉንኩ ሴልካስታ ብልኻታኑ ሲፋንኩያኽ ( ክንቲው ሚኒስቴር ፣ 2013 ) ፡፡

1 ላንቲ --- 4 ንቲ ቤን ፣

ብላትካ
 ክንፅፃንቲ ፊዴልካ ካንትፃ ፣ ፊዳልኩስሳ ድምፅካ ዲብሳ ፡፡
 ፊዴልኩሳ ድምፁካ አካሉ ልቕልቕቲሊ ማቛንሳ

115
 ሣሣር ካካዴስ ንጝኪ ላጛስታ ሹኻ ፊዴልካ ዝኩንኩ ካካ ጄሜርጝስ ክንፅፃንቲ/ታ ካልካዋ አንቬቭግስ
ዋትጛ ድምፅካ ታምትጝፃኑ አኽጐእንፃኽስታማ /እንፃኽስቴታ ካንትፄ ፡፡ አንዴያስኪ ክንታንትካ
ዲብስጝስ ዴስጝጛና ፡፡ ሲፌካማኪ ደምፅካ ታምትጝፅጝስ ካካ እቑዋና ፡፡ ካልካ ፊዴልካዴስታ
ምላድካዴስታ ዋጌንካማ ሼሸንታ ( ሼውናንታ ) ኩቲ ክንትፂ ዲግጝጜ ( እንፃኽስታንስ እንፃኽስታን
እንፃኽስታና ) ቴኬምስታና
 ስካውካ ካልካ ክንቱኑቺፋ ቻርትዳ ፃፊጝስታ እይጝ ፋይፃ ፡፡

ሴልካ
 ክንታንትካ ፌዴልካስታ ድምፅካ ድንግርፅጝስ ዴስጝጛ ፡፡
 ክንታንትካ ድምፅካ ዋሺኒ አንደበትስ ቤንስ ፌቴርስታኑ ያኽጘ ø ክታና ፡፡

 ክንታንትካ ሜሳልጛንኩ ድምፅካስ ዊዳንኩ ካልካ ቴኬምስትጝስ ካካውሳ ድንግሮ ፌቴራና፡፡

 ክንታንትካ ፊዴልካሳ ድምፅካ ኔፀላንታ ፃውጝ
 ክንታንትካ 2—6 ኺስታ ፊዴልካስታ ምላድካ ዝኩንኩ ካላካ እንቑዋንታ ካያ ካያጝፅጝ ፡፡ እን ዞዝማ
ኩቲ ክንትፅጙ ሴሎ ቴኬምስትስ ክንታንትካ ክንቲ ጉዳና እርዳት ሳንት ይውጝ ፋይፄ ፡፡
5 ንቲ -- 8 ንቲ ቤን

ብላትካ
 ካልካው አሳሊ ፡- ክንታንትካ እምፕል ንባብዴስ ፋያኑሳ ካልካስታ እሊውኪ ሜሳልጛንኩ ምላድካ
ዝኩንኩ ካካ ፋያንታ ፄውጝ ፡፡
 ካካ ሜንዴብጝ ፡- ካልካው ስዴርታ አኹ ዳራዳሩስቱኑውስ አኺኒስ ቤዳራ ሲፌ ሼሸካማ ሜንዴባንታ
ፄውጝ ፡፡
 ካልካውሳ ምላድ ፅንታ ውክሬ እርዳትስታንታ ኩቲ ክንትፄ ቴኬምስተጝ
 እቑዊጝ ክንፅፃንቲ ፡- ምስክልክል ኑንኩሳ ካኩ ቤንካ ታምትጝካማ ዋታጛ ካልካዋ እያኑ አኽጐ
እርዳትፅጝ ፡፡
4.3.2.2. ክንፅፃንቲው ክንትፂ ሞጁልካ ( Awga 201
እስታ Awgni 222 )
Awgna 201 እስታ Awgn 222 ሞጁልካ ጂሚሪ አች ክንፅፂ ሜዳፍዳ ቴርስቱንኩ ዴስጝጚፂ
ቴግባርካስታ ትምርዕ ምፃዊ ግንዘቤ ክንትፅጝስ አጌዘንኩ ፁፍካ ቴኬም ስትጝስ ዴስጝጝትካ ፡፡ እን
አኽጝስ ጊዞ ካፂካማ እንደገና ካንትጝስታ ቴኬምስትጝ ፋይፄ ፡፡
እኒዋ ፁፍካ ( ዴስጝጝቱንኩ ) -----------------------------------------------------------
ግንዛቤ ክንትፅጝስ ቴኬምስትጝ ካሊስቴ ፡፡ ውላ ክንትንታ ካውስ ፋዬ ታምፅጝስ ኩቲ ክንትፅጙ ሴሎ
ዲግስጝ ፋይፄ ፡፡ ክታንትካስ ስካውካ ካልካ ክንትፅጝስ ቴኬማንኩ ሲፋንኩ እምካ ሞጁልዳ ዲግካ ፡፡
1. ፊዴልካስታ ምላድካ ታምትጝፅጝ
2. ፊዴልካስታ ምላድካ ኔፀልና ( ፋንቲቲ 8 ጌሌፅስታ )
3. ምሳክልክል የንኩስ ስካውካ ካልካ አንቬብጝስ ምላዲስ አቕቶ ቴኬምስታጝ
4. ሚንችካ ፊዴልካ ዝኩንኩ ካልካው ሼውቲ

116
ጋቢጝስ አመቻታ ፋንቲቲ ዊዲዊዲዳ ፊዴልካስታ ምላድካ ታምትጝፅጙ ሴሎ ክትፅጝስ አጌዘ ፁፍ አባሪ
“በ” ዲጋኽ ፡፡

ቴግባር 10 ኬች እንፅኻ
እን ፋንቲቲ ዊዲዊዲዳ አባሪ “በ” ዲጉኽስ ዴስጝፄ ፀፎ ቴኬምስታጝስ ልቓ ኬችካ አደረጅጝትካማ
ዴሳ ጝጛን ፡፡

ዴሰናንታኑ ጉዝማ ክንታንትካ ክቻዴስ እምፕል /እምላ ክንፅፃንቲ/ታ ፣ እሊኩ ዴሙካ ክንታንቲ/ታ አቓን
፡፡

1. ፊዴልካ ታምትጝፅጘ ø ካንትፃወሳ ፁፎ ቴኬምስታጝስ ቴግባርስ ዴስጝጛን

2. ክንታንትካ ፊዴልካ ክችክቺስ ኔፀለ ካለጘ ø አቕጝስ ዋሺኒ ምዛኒው ሴሎ ቴምምስትጘ ø ኩለጝጛን
፡፡
3. ፊዴልካ ክንትፅጝስ አጌዘንኩ ቴግባርካ ዲግስጝስ ኩስጝጛን ፡፡
4. አሳብካ ቤንኩ አፄብካስ ቤንጝጝፃን ፡፡
ፕሮጀክቱ እንፅኺ ፡- ፊዴል ትኩረት ቴግባር
ዙሪሙሪዳ ዝኩንኩ ጂሚሪ አች ክንቲጝና ካሳንና 5—8 ቤን አችካ ክንፅፃንትካ ምላዶ እሚኸሳ ክንቴውሳ
እሜ ዋኒ ክንትፃታ ያኽጐ ካንታን ፡፡ ቤንኻዳ ቱጝስ ካንቲካማ ካንቲኑስዲቦ ዴዴጝ ዜጋቢስ ፃፋን ፡፡

ካንቲኑውስ ዙርፄ እይጝ ፡- አውጚ 222 ክችስጝስጘ ø ብልኻትካ ክንቲካ ፡፡ እን አኽጝስ እማቶ እይጝ
ካንቲኑውሳ ዙርፄ እይጝ እምፕል ቤን አኽጐ ዜናኪያን ፡፡ ምሳሊ ክንታንትካ እምፕሎ ፊዴሎ
አሳሳትጙኽስ ዳዳስ እቑዋኒ ክችክቼ ክችስታካማ እቑዋጝስ ካንትፃን ፡፡ ክንታንትካ ፊዴሎ እቑዋንዴስ
ፋሌንጋ ካሎ እንደገና አንቬብጝማንድስቴ ፡፡ ፋንቲቲ 3 ዳ ካንኑውስ ዙርፄ እይጘ ø ሴሎ ቴኬምስትጝስ
ዴስጝጝትካ ፡፡

ቴግባር 11 ፡- ኬች እንፅኻ
ሲፋንኩ ቴግባርካ ጂሚሪው አች አውጚ ኽምባ ኽይፂ ክንፅዊ ሜፃፍካ ስሬታ ፄውትካማ ኬችስ
እንፃኽስታን ፡፡ ቴግባርካ ላጛ አይኔትካያኽ ፡፡ ጂሚሪውሳ ቴግባሮ እንፅኽስቴ ኑኪ 2 ላንቲ 3 ንቲ እስታ 4 ንቲ
ቤን አውጚ ኽማባ ኽይፂ ክንፅፄ ሜፃፎያኽ ፡፡

ቴግባር፡ በ
1. ኬችስ 2 ላንቲ 3 ንቲ እስታ 4 ንቲ ቤን ክንፅፂ ሜዳፍካ ዴስ እምፕሎ ቤን አችስ ጎሌልታና ፡፡ (
እምፕሎ ኬች እምፕሎ ቤን አች ክንፅፄ ሜፃፍዴስ እንፅኽስታጝ ) ጎሌልቱኑ ቤን አችዴስ
ጂሚሪ ወሰነ-ክንቲ ዲጉንኩ ፋንቱካዴስ እምፕል እምፕል ፋንቲቲ ዲጉንኩ ዜወታራንቲካ ካልካ
ጎሌልጝስ ምልክቶ ካንትጝ ማንደስቴ )

117
 2. ዛራዛራቱንኩ ካካዴስ 20—25 ታምባንኪ ካካ ጎሌልትካማ ፣ እኪሳ እኒ ካካውሳ ክንቴ ሜዜንጝስ
ካሊፃውሳ ምዛኒው ክፆ ቴርሳን ፡፡

ቴግባር ፡ ከ
3. እምፕል እምፕል ኬች አንኩዋዴስ ሶኻታ ቤንካ ኺስታ አውጚ ኽምባ ኽይፂ ኩዋንኪ ክንፅፄ
ክንትፅጝስ ቴርስቱንኩ ሜዳፍካዴስ እምል ቤን አችስ ቴርስቱኸስ ሜፃፎ ጎሌላን ( ምሳሊ ኬች
1 5 ንቲ ኬች 2 6 ላንቲ ኬች 3 7 ንቲ ኬች 4 8 ንቲ ጎሌላና ንጝያኽ ፡፡ )

2. እኒ ሜዳፍካ ክንታንትካ አንቬብካማ እርዳስትጘ ø አድርፅስ ክትጘ ø ፋይፃንኩ ዜወታርካማ ይንታንኩሳ

ካልካዋ ከንቲካ ጎሌልቱኑ ሜዳፋኻዳ ላንቲ ወሰኑ ክንቲ ዲጉንኩ እምካዴስ ጂማሪ ፡ 3 ሶኾታስ
እምካኻዴስ ዲጉንኩ ንባብካ አንቪቫማ እርዳትስትጝ ቹዋ ያኹንኩስታ ንባብሊ ታምትጙንኩ ካልካ
ጎሌልጝስ ዛራዛረትካማ ፃፋን ( ቴግባር .በ. ጂሚሪዳ እንፃኽስቱንታ ንጝያኽ )
3. ዛራዘርስቱንኩ ካልካዴስ 20—25 ታምባንኩ ( ጎሌልታንኩ ካካ ንባቡሳ እሜ እርዳትስትጝስ አይሎ
አጌዘንኩ ያኽጐ ቼሜትፅጝ ፋይፄ ፡፡ ጎሌልቱንኩ ክንቲው ካልካ ሜዛንጝስ ካሊፃውሳ ክፆ ቴርሳን ፡፡
4.3.2.3 ሚንችካ ክንታንትካ ክንትፅጝ
ጂሚሪ አችዴስ ክንቲ ኽምቢ ኽይፂ ኩዋንኪ ክንፅፂ ሜዳፋኻዳ ጌሌስቱንኩ ክንታንትካ እርዳቶስታ
ማበልፀጊያ እያንኩ ክንትፅንጝ ዴስጝጚ ስፍካማ ዝርዝርስ ዲግካ ( ክንቲው ሚኒስቴር ፣ 2014 )

ማበልፀግ
ክንታንትካ ፊዴልካ ፣ ምላድካ አኹ ካል ቤንካ ሣሣርስ ታምትጝፅጝ ጘ ø ስታ ኔፀልጘ ø ካሉኒ እሊውሱ
ድምክኔ ካል ቤንካ ታምትጝፅጘ ø ስታ ኔፀልጝስ ካሊፃንኩ ቴግባርካ እይጝ ተገቢያኽ ፡፡ እን ጉዝማ
ካልካስታ ምላድካ / ካልኩ ቤንካ ቴኬምስትጝ ፋይፄ ፡፡

ድጋፎ እይጝ
 ሣሣር ኑንኩ ካልካ አንቬብጝስ ቼጌርስታንኩ ክንታንትካስ ክንቱንኩሳ ካልካዋ ዴሜክማጊ ዴስጝጛንታ
ፄውስቱንዴስ ፋሌንጋ እሊው ስካውካ ካልካዋ እይጝስ ዴስጝጝፅጝ ፋይፄ ፡፡ እንድስ ድምክኒክላ
እንዴስፍና ክንቱንኩሳ ፊዴልኩ ደምፅካ ጋምቢጝ ፋይፄ ፡፡ አይሎ ቼጌርስታንኩ ክንታንትካ ዝኩኒ
ሊሊትጘን ክንትፂ ሴልካ ቴኬምስታማ አይሎ ድጋፎ እይጝ ማንድስቴ ፡፡

ፊዴልካ ታምትጝፅጝ

118
ፊዴልካዋ ታምትጝፅጝስ ሲፋንኩ አችካ ቴግባርጝ ተገበየኽ ፡፡

 ክርፅስ ሜስልጛንኩ አኹ ድምፅ ዝኩንኩ ፊዴልካ ጎሌልጝ / ጎሌልጝፅጝ /

 እምፕላ እምፕላ ፊዴላ ጎሌላማ ዳድፅጝስ ክንታንትካ ታምትጝን ኩሳ ካልኩ ቤንካ ካንትፅጝ
 እምፕላ እምፕላ ፊዴላ ጎሌላማ ዳድፅጝስ ክንታንትካ ታምታጝን ኩሳ ካልኩ ቤንካ ካንትፅጝ ፡፡ (
ምሳሊ ታስ ፣ታኽ ፡ )
 ፅልካ ኬቸረካ ዴስጝጚኩ ፊዴልካ እይጝስ ፊዴሎ ኔክፅ ካማጊ ዲብስንታ ፄውጝ አንዴያስኪ ካልሽው
ኪስካማ ዲብስንታ ፄውጝ ፡፡
 ዴስጝጝፅካ ፊዴልካ እይጝስ እይስቱንኩ ፊዴልካ ቴኬምስትጝስ ስካዌ ካሎ ሲራንታ ፄውጝ ፡፡
 ድምክኔ ዴስጝጜ ፄወንታ እድሎ እይጝ

ፊዴልካ ኔፀልጝ
 ካሉ ቤን ዲብስስቱስ ፃፋንታ ፣ እምፕል እምፕል ቤኖ ኔፀልካማ እቑዋንታስታ ዋኾ ካሎ
እቑፄውጝ ፣
 ልቓ ኬችካ ያኻካማ ዴስጝጝፂኩ ፊዴልካ ቴኬምስትጝስ ካልካዋ እንደገና ወኬርካማጊ ዴስጝጛንታ
ፄውጝ ፡፡
 ዴስጝጝፅካ ፊዴልካ / ምሳሊ ( ቢ ፣ ታ ፣ ሲ ፣ ሪ ፣ ር ፣ ጝ ፣ ክ .ሚ እ.እ.ኮ ) እይጝስ ውኻ
ካልካ ሲራካላንኩ / ምሳሊ ( ቢሪ ፣ ሲሪጝ ፣ ክሚ እ.እ.ኮ ) ካንትጝስታ እንዲያስኪ ካልካዋ
ፃፋንታ ፄውጝ ፣
 ሲፋማ ምላድካውሳ ፣ ክፅልካውሳስታ እሊኩ ኩዋንኪው ውክር ቤንካ እርዳትፅጝ ( ኩቲ ክንትፂ
ሴል/ስታ
 ዊዲዊዲዳካ ደምክኔ ቴግባሮ እይጝስ ፅልካ ኬችካስ

አድራጅጝካማ ዴስጝጛንታ ፄውጝ ፋይፄ ፡፡

ካሉ ትናት ፡- ምላድካ
ምላድፅንታ አይምሮው ሴልታ ክንትፅጝስ ካሊና ፡፡ እን አኽጝስ ክንታንትካ ካላኻዳ ዝኩንኩ ምላድካ
ሲፋንኩ ቤዴራሲ ሲፋ ኔፅልጝስ ክንታንታ ፄውጝ ካስቴ ፡፡

 ጂሚሪ ክንታንትካ ያቓቲኑሳ ካ ጎሌልጝፋይፄ ፡፡

 ክታንትካ እምፕሎ ካፅካማ ካሉሳ ቤኖ ( ጂሚሬ / ዊዲዊዲ ክፅልከስታ ቹዋ ካሎ ) ሼሽንታ
ፄውጝ ፣ ሲፋማኪ ኔፀሉንኩ ካልካውሳ ቤንካ ታምትጝፅጝስ ካ እቑዋንታ ፄውጝ ፣
 አንዴያስኪ ክንታንትካ ካሉውሳ ኽዬ አስባንታ ፄውጝ
 ዊዲዊዲዳ ካሎ ዲብቴርታኻዳ ሚፅካማ አንቬቫንታ ኽፃ እይጘ ø ክላ ቼሜትጝፃንታ ፄውጝ ፡፡

4.3.2.4 ኩቲ ክንትፅጙ ዲግጝጝ

አሊኮኒንሳ ሳንዱኮ ቴኬምስትጝስ ታምትጝፅጝስታ ኔፀልጝ

ኤሊኮኒንሶ ሣንዱኮ ቴኬምስታማ ክንትፅጝ ሚንችካ ክንታንትካ አጌዝጝስ ካሊፃ (

አስብሩክስታ ማኬና ፡ 2009 )
119
እን ክንትፅጙ ሴል ካልካኻዳ ዝኩንኩ ፊዴልካ ኔፀልጝስታ ፊዴልካ ታምትጝፅካማ ካልካ ሲሪጝ አይሎ
ዴሬት ኑንኩ ክንታንትካ ክንትፅጝስ አይሎ ቴኬምያኽ አስጊ ኢኺኒዳ ዝኩንኩ ታምትጝጙስታ ኔፀልጙሳ
አሳቦ አቕጘ ø ካላካያስኩሳ ስራስሪ ኤልኮኒን ሳንዱኮ ቴኬምስትጝ

ካልካ ዋትጛ ታምጝፅጝስታ ኔፀልጘ ø ካላንኪ ያኽጐ ክንትፅጝስ አጊዜ ፡፡ እን አኽጝስ ክንፅፃንቲ ሳንዱኮ
ንቑር ስሌዳ ሳሌ ፣ ክንታንትካ ዴሜካ ጛ-ዴብተረዳ ጌሌቦታና ፡፡ ክንፅፃንቲ/ታ እምፕል እምፕል ፊዴሎ
ፃፊጝስ እቔዋ/እቑዋቴ ፡፡ ጂሚሪዳ ክንፅፃንቲ/ታ ካላኻዳ ዝኩንኩሳ እምፕል እምፕል ፊዴሎ ኔፀለማ
እቑዋ/እቑዋቴ ( ምሳሊ / ካ-ል-ካ ) ፡፡ ሲፋማኪ እምፕል እምፕል ፊዴል እቑዋስታው አግባብስ ሳንዱክዳ
ፂፊጝ ፋይፄ ፡፡

አ
( ካካካካ ) ፊዴሎ ዙርፃግ

ካ ል

ልልልል ( ፊዴሎ ዙርፃማጊ እቑዋጝ )

 ጃላዳ ጌሌፅስ ቱኹስ ዳድስ ክንታንትካ ፊዴልካ ጛራ ጛራ እሚንዱሳ ፍላሽ ካርድካ

እቑስታኑውስ ቤዴራ ሲፊስ እሜና አኹ ፃፋና ፡፡

ካ
ል ካ

ክንፅፃንቲ/ታ /ካካካካ / ንጝስ እቑዌ / እቑዋቴ እምፕለ እምፕል ክንታንቲ ፊዴል ፃፊስቱኽሳ ወረክቶ /
ፍላሽ ካርዶ ፍሽማጊ / ፍሽታታጊ ክንትፄ/ፄ አኹ እቑስት ኽሶ ፊዴሎ ፃፍ/ ፃፌ

ካላኻዳ ዝኩንኩ ፊዴልካ ድምፅካ ዋኽስ እቑስቱን ዴስ ፋሌንጋ ክንፅፃንቲ/ታ ፃንጌኻዴስ ጄሜርጝስ
ጚላጛንታሳ ልቕ ስርተት ፄዋ ማጊ/ፄዋታታጊ አርኼትስ ካሎ እቔዋ /እቑዋቴ ፡፡ ክንታንትካ ክላ ካሎ
አርፍትስ ክንፅፃንፃ ታሊ ቼባልካማ እቑዋና ፡፡

የመምህሩ ስዕል
ካ ል ካ

120
ክንታንትካ ቴግባሩስ እንፅኼ እርዳትስቱንዴስ ክንፅንፃቲ/ታ ፊዴሎ እቔዋኒ / እቑዋቲኒ ዴብተርዳ ፃፊጘ ø
ካሌና ፡፡ ሲፋማጊ ክንታንትካ ስንዱክዴስ ፃንጌኼሽው ሰንዱክ ስርዳ ላጛንቶ እንኩርጝስ ሌዋሾ
ሽርተፅጝስ ካ አሬኽትስ እቑዋንታ ፄውጝ ፋይፄ ፡፡

ኢልኮኒኑሳ ሳንዱኮ ቴኬምስትጝስ ፊዴልካ ኔፀልጝ

ጂሚሪስ ክንፅንፃንቲ/ታ “ካልካ” ናውሳ ካሎ እቑዌ/እቑዋቴ ፡፡ ሲፋማጊ እምፕል እምፕል ፊዴል

ድምፆ ኔፅላማ /ኔፃልታታ እቑዋጝስ ሳንዱክኻዳ ፃፋ/ፃፌ ፡

/ ካካካካ /

ካ ል ካ ል ካ
/ ልልልል / / ካካካካ /

ጃላዳ ጌሌፄስቱኽ አይኔትስ ክንታንትካ ወረከትዳ ፃፊስቱንኩ ፊዴልካ ጛር ጛራ ሽካማጊ አኹ ሳንዱካ

ኻዳ ፃፊጝስ ዴስጝጝስ ካላና ፡፡

ካ
ል ካ

ክንንፃንቲ/ታ “ካልካ” ናማ /ኔታ እቑዋጝስ /ካ/ ናኒ /ኔኒ ክንታንትካ ካላኻዳ እቑስትንኩሳ ፊዴልካ
ቤዳራ ሴፊስ ዓፋና ፡፡

ካላኻዳ ዝኩንኩ ውላ ፊዴልካ እቑስትዴስ ፋሌንጋ ክንፅንፃንቲ/ታ ካልኻዳ ውኻ ፊዴልካ ዝኩጘ ø

ካሴ/ካስቴ ፡፡ ክንፅንፃንቲ/ታ ቼፋኹስታጊ /ቼፍቱኽስታጊ ውላ ክንታንትካ ሳንዱክዳ ቼፍካማ “3” ናና ፡፡
ክንፅንፃንቲ/ታ ክችክቺያኽ “ካልካ” ናው ከላኻዳ 3 ፊዴልካ ዝኩና ፡፡ ንጝስ ዙርፄ እይጝስ
አበርታትጝፃ/ፄ

ካ ል ካ

/ ካ/ል/ካ/

ክንታንትካ ቴግባር ማልጛ እርዳቱስቱንዴስ ፋሌን ድምክኔ ካሎ እይጝ ፋይፄ ፡፡ ክንታንትካ ፊዴልካ
ፃፊስቱንኩ ወሬኬትካ /ፍላሽካርድካ ልቕልቕፃና ፡፡ አኹ ፊዴልካ ፃፋና አኹ ካለኻዳ ዝኩንኩስ ፊዴልካ
ቼፋና ፡፡

ማስታወሺ

121
ክንታንትካ ቴግባር ጉድጛ ቼሜትጝፅጝንዴስ 4—6 ኺስታ ታምባንኩሳ ሳንዱክካ ቴኬምስታን ፡፡
ፊዴልካው ቼፍክላ እንዴስ ፍና ክንቲኑዴስ ጐሌልጝ ፋይፄ ፡፡

ምሳሊ 3 ሳንዱክካ አብራ ቴርስቱ ካል ሴዛ ፊዴል ዝኩኒ ክንታንትካ ዙርፄ ዝኮ ንጝያኽ ፡፡ እንስ ስሬትስ
4—5 ሳንዱክካ ሲሊጝስ 3—5 ፊዴልካ ዝኩንኩሳ ካልካ እይጝስ ሳንዱክካ ዋኽፃንታ ፄወማ ዲስጝጝፅጝ
ፋይፄ ፡፡

4.3.3 ዜወትሩ ካ አቕት

1—4 ንቲ ቤንዳ ዝኩንኩ ክንታንትካ ዜወትሩ ካሎ ልግሶ 5—8 ቤን ኺስታ ዝኩንኩ ክንታንትካ አንቤቭ
ችግር ዝኩንኩሳ ሲፍጝጝስታ ሌውቶ ካንትጝ አይሎ ፋይፂያኽ ( ማኬናና ስታ ሀል ፣ ጊውያ ) ፡፡
ዜወታራንቲ ካል ስራስሪ ካንታኒ ያቓኑሳታ አረኼትስ ዲብሳኑ ካሊያኽ ፡፡ ጂሚሪ አችዳ አውጚ ኽምባ
ኽይፂ ኩዋንኪ ክንፅፂ ሜፃፍዳ ጌሌፅስቱ ኽስታጊ ዜወታራንቲ ካል እናው ካሎ ሲሪኑስታ ክንትፅኑስታ
ቴኬምስትናው ኽይ እላቲንኩ ካልከያኽ ፡፡ ያኼስጉ እስን እስታማ ካንቱስቱስ ዜወታራንትካ ካልካ እናንኩ
ሚንቾ ጊዞ ኽትመቱ ወቴትዴስ ካንትስታን ኪስታ አንቬብጝስ ክንትናው ኪያኽ ( ሩትዜልስታ ኩተር
2011 ) ፡፡ ዜወታራንካ ካልካ ስራስሪ ካሉ ስሬት ጊዛ ጂሚሪ ጉዝማ አኹ አንቬቭጝስ እርዳታንታ
ክንቱንኪ ካልካ ያኽጝስ ካላና ፡፡ እንድስ ደምክና ክላ ይወት ዘመንስ ክንትናውኪ ስካውክ ካካ እሜ ፡፡
90% አንቬብጝ ችግር ዝኩንኩ ክንታንትካ ልቓ ዜወታራንትካ ካል መዲብል ዝኩና ( ማኬናና ስታኽል ፣
2009 ) ፡፡ ክንታንትካ ሚንችካ ካልካ ክንታጘ ø ካሉኒ አንቬቫማ እርዳትስትጙ አሴብጙ አክሞ ዝክና ፡፡

4.3.3.1 ዜወትሩኩ ካላካው ምዛኒ

ክንታንትካውሳ ዜወታራንቴ ካል አቕቶ ሜዘንጝስ ካሊፃው ሚንችካ ሴልካ ዝኩና ፡፡ ምሳሊ ካካውሳ
ዝርዝሮ ስላዲዳ ፃፊጝስ ክንታንትካ እምፕል እምፕል ካሎ ቴርስ ቴሮ አንቤ ባንታ ፄውጝ አኹ ካልካዋ
ካርድካዳ ፃፊጝስ ክንታንትካ ቤንዴስ ፋኒ አንቬባንታ ፄውጝ ካሊስቴ ፡፡ እሊው ዳድስ ዴሜካ 10
ሊሊትጙን ክንታንትካ ጌርክስ ሚንችካ ካልካ አንቬባንታ ፄውስቴ ፡፡ ሶኾት ዊዲዊዲዳ 50 ታምባንኪ
ክንታንትካ ሚንችካ ካልካ አንቬቤንታ ፄውጝ ማንድስቴ ፡፡

እሊው ሴል ዲሜካ ውላ ክንታንትካ አንቬብጘ ø ስ እድሎ አግፃንታ ( እንኪ ሚንች ጊዞ ካፅጝስ ካሎ )

እስታ ክችክቺሳ ዲብኪ ዜወታራንቲ ካል አቕቶ ሺሽናነጊ ያኽጝስ ክንታንትካ እምሎ ካሎ 1—3 ሴኮንድ
ቴኬምስታካማ አንቤብጝ ማንድስቴ ፡፡ ሲፋንኩ ካልካ ቴኬምስትጝስ ክንታንትካ ዴስጝጛንታ ፄፓን

ይጋ ፣ ቢሪ ፣ አይጛ ፣ ድሚ ፣ ካቲኻ ፣ ይንቱኻ ፣ ካልካ ፣

ጋቲዊያኽ ፣ ጊሊፂስ

ቴግባር 12 ፡ ኬች እንፅኻ
122
ኬች እንፅኺክላ ጂሚሪ አችዳ አውጚ ኽምባ ኽይፂ ኩዋንኪ ክንፅፂ ሜፃፎ ቴኬምስትጝስ ላጛ
ፊዴልካዴስ ሲሪስኽሳ ካሎ ዝርዝርስ ኬችስ ታኼከላማ ቴርሳን

2. 1 ላንቲ ቤን አውጚ ኽምባ ኽይፂ ኩዋንኪ ክንትፅጝስ ቴርስስቱኽስ ሜፃፎ ቴኬምስቴን ፡፡ እምፕል
እምፕል ኬች እን ቤን አችስ አግስታንኩ ሊሊትጝንኩ ምደብካ /Secrion/ እሚስ ፡፡ ጂሚሪ
ወሰኑ ክንቲ ክንታንትኩሳ ዜወታራንቱካ ካካኩ እምካ ካንትጝስ ካልካውሳ ዝርዝር ጐሌላን ፡፡
አንዲያስኪ 10—15 ካልካዋ ቴኬምስትጝስ ምዛኒውሳ ክፆ ቴርሳን ፡፡ ዜወታራንትካ ካልካ ዲጋኑ
ክንቲ ቤን እሚ ክችክቺስ ሼሽጘ ø ቼሜትጝጝፃን ፡፡
3. እምል እምል ኬች 5—8 ቤን ዝኩኽ አችካሳ እሚስ ፡፡ እኒ ቤንካዳ እምፕል እምፕል ቤኑ አችስ
ዝኩንኩ ክንፅፂ ሜፃፋኻዳ ንባቡሳ ካሊቕቶ አድርፅጝስ ክንታንትካ ክንትጝ ዝኩንኩ ካልካ
አግስታያ ፡፡ እኒዋ ሜፃፍካ ቴኬምስትግስ ሹኻ ስኾታ ቴርስስቱኽ እሚ ፋንቲቲሊ ዝምድኒ
ዝኩንኪሳ ካልካ ትኩቶ እይትካማ ጐሌላን ፡፡ ሲፍፂካሚ 20—25 ታምባንኩ ካልካ ቴኬምስትጝስ
ምዛሊውሳ ክፆ ቴርሳን ፡፡ ካልካውሳ ዝርዝሮ ቴርስትጊስ እምፕል እምፕል ንባቦ ትኩቶ
ፂኒሽጝሽ ላጛ ካልካ ጐሌላን ፡፡ ካልካ ክንቲስ አይሎ ፋፃፃንኩ ያኽጝስ ክንታንትካ አርኼትስ
አንቬቭንታ ማንድስቴ ፡፡

ማስታወሺ ፡- ክንታንትካ ሚንችካ ካልካ አግፃኒ አርኼትስታ ክችክቺስ አንቬቫ ካሊጘ ø

ሲፋይፄ ፡፡

4.3.3.2 ዜወትሩኩ ካካኩ ክንቲ

ክንታንትካ ዜወትሩኩስ ካካ ቼጌርስታትላስ ጉድጛ አንቬብጝ ካላንታ ክንትፅጝ ፋይፄ ፡፡ ጉድጛ ክንቱኒ
ካልካ አርኼትስታ ክችክቺስ አንቬቭካ ካላና ፡፡

 ዜወትሩኩ ካልካ ክንታንትካ ዜዋታርካማ ክንታንኪ አሳባንኪስታ ፃፋንኩሳ ካካ እሜ ፡፡ ጂሚሪ

አች አዊጚ ኽምባ ኽይፂ ኩዋንከ ክንትፅጝስ ቴርስቱንኩ 1 ላንቲ ቤን ክንፊፂ ሜፃፍዳ ፃፊስቱንኩ
ካልካ ዝኩያ ፡፡ እኒ ካልካ ክንታንትካ ክንቱንኪ ያኸኑላስ ፃፊጝስታ አንቬቫጝስ ፋይፃንኩ ካልካያኽ
፡፡ ካሎኪላ ንቫቭስታ ታምትጝፅጝስ ጊዝ ያቓንኪ ያኽጝስ ካለና ፡፡ ክንታንትካ እርዳትስትስ ያስኩ
ግንኪ ሊሊትጝንኩ ንቫቭካዳ አግስታንኩ ስታ ዜወቴርካማ ካንታንኪ ካልካ ያኽጝስ ካለና ፡፡
 ዜትሩ ካካ ፣ ክንታንትካ ኩስጝጛን ፍላሽ ከርድዴ ካንታንኩ ፣ ድምፆ ኬፍ ፅካማ አንቨቫንኪ
ንቫቭሳ ዴስጝጝስ ካላንኩ ያኽ ፡፡
 ክንታንትካ ስካውካ ---- ካልካ ክንቱኑ ፈፋ ካካ ቻርትዳ ፃፊጝ ጅግርዳ ሌተፍጝ ማንድስቴ ፡፡
 ክንታንትካ ስካውካ -- ካልካ ክንታት ጉዝማ አቕቶ ጉድጛ አድርፅጝስ ካላንታ ካልካዋ
ዲብቴርትስታ ቱንዚኻዳ አንቬቫት አጋታሚ ፌቴርስቴ ፡፡

 ድሚ ኬፍ ኑንኩ ክንታንትካስ ስካውካ -- ካልካ ዲብስጝ ጚስ ፣ ንቫቭ ስስታ ፅፌትስ

ቴኬምስታኑሳ አጋታሚ እስንፅጝ ፋይፄ ፡፡
 ክንታንትካ ስካውካ ካልካ ፣ ዲብቴርትካስታ ቱንዝካ ፃፋንታ ካሊፃ ንሳ ዳድካ ቴኬምስትጝ ፋይፄ
፡፡

123
ትዕምርተ ድምፃዊ ግንዛቤ እስታ ---- ካካ አቕቶ አድርፅጝስ ቴርስስቱኽ አኽኒዊ ሴል ( መምሪ )
ሲፋማ ዲጉኽሳ ቴራግድሚ ክንፅንፃንትካ ልቓ ክሀሎችን ክንትፃኒስ ቴኬምስትጝስ ካላንኩሳ ሴልካ ካንትፃ
፡፡

ያኻኒ ምከራ

ዜወትሩኩ ካልካው

ልቕልቕቲ

ምድብ
ፊዴሉ ካርድ ፣

ኽማቢው ልቕልቕቲ

ኢሊ ኮኒው ስንዱክ
ጅግርዳ ካልካ
ክንትፅጝ/ፅኹፎ

ካልካው አስሲ
ቴኬምስትታሳ

ካልካዋ ሲሪጝ
ፊዳሉ ቻርት
ጊሌፄማ

ካልካው
አዳሉ
አርድ
ክንታንትካ ክንትጝስ እስንደስቱንኩ X X X X X X X
ያኹኒ
ፊዲሉ ጊቢቲ አቕት X X X X X X X
ፊዴሉ ድምፅ ታምትጚ ጉሽፂ X X X X X X X
ክቻክቺስታ ዊዲዊዲ ፊዴልካ (ክፅልካ)
ሺሽግ
ፊዴልካ ጌፀልጝ X X X X X X X
ፊዴልካ ጌፁልጝ X X X X X X X
--እንደገና አዳራድጝፅጝ X X X X X X X
እምፕልታ አቕኩሳ ካልካ ቬቨጝ X X X X X X X
ምላድካ ኔፀልናስታ ታምትጝፅጝ X X X X X X X
ሚንችካ ፊዴልካ ዝኩንኩሳ ካልካ X X X X X X X
አንቬብካ
ዜወትሩኩ ካልካ X X X X X X X

ፋንቲቲኩ ጛምቢጝስ ፍንኩ ካስካ ጛርቱ ፅናት

ልቓ ኬችስ አደራጅጝስ ሲፍካማ ዲጉንኩ አኼንካ ክንፅፃንትካ ክንታንትካዋ ዋትጛ እጌዛካላንኩ አኽጐ
ኩስጝጛን ፡፡ ጛርቶ ኬች እምፕል ጛርቱ ፅናትዳ ኩስጝጝ ማንድስቴ ፡፡ ክንታንትካ ክንትፅጝስ ፋይፃንኩ
ክንትፂኩሳ ሴልካክላ ሼሽን ፡፡

1. ---------------------------- እምላንቲ ቤን ጂሚሪው ክንቲው ክንታንቲያኽ ፡፡ ክንፅፃንቲካላ

ሜሳልጛንኩሳ ፊዴልካ ሼሽጙ ችግር ዝኩንኩ ያኽጘ ø ሼሸ ፡፡ እንዴስ እሊውክላ ክንታንቲ ፊዴልካ
ታምትጝፃማ ካካ እቑዊጙ ችር ዝብ ፡፡ ክንፅፃንቲ ክላ ክንቲ አይሎ ግልፃ ያኽታ ሊሊትጙንኩሳ ሴልካ
ቴኬምስታማ ክንትፃ ፡፡

2. ---------------------------- እምፕላንቲ ቤን ጂሚሪ ክንቲ ክንታንታያኽ ፡፡ ክንፅፃንታክላ እምፕላንቲ

ቤን አችስ ክንቲኩሳ ፊዴልካ ዋኽስስታ ክችክቺስ እቑዊጘ ø ካሌት አኽጘ ø ስታ ፊዴልካ ታምትጝፄታ
ካካ አንቤብጙ ካሊቕት ዝኩት አኽጘ ø ሼሽታ ፡፡ ያኼስጉ ፃፊስቱንኩ ናሙንካ ፁፍካ ካንትስታኒ
ክንታንታዳ ካንትስታ ፡፡

124
3. ------------------------------ 2 ንቲ ቤን ላጚንቲ ክንቲ ክንታንታያኽ ፡፡ ክንታንታዳ ሌወቶ ታጋውላስ
ይጉጝ ክንፅፃንታዋ አስብፃ ፡፡ ፌዴልካዋ ፃምርፄታ ካልካዋ አንቬብጝ ካፃሊፃት ሚዲቢኒ ያኹኽ
ሜዜንፂክላ እይስታ ፡፡ ክንታንታ ሳሳሮ ካ አንቬብጘ ø ካሊኑውላ ምላድካዳ ወኬርስቱንኩ ካልካ
አንቤብጝስ ቼጌሪስቴ ፡፡
4. ---------------------------- 3 ንቲ ቤን 2 ንቲ ወሰነ ክንቲ ክንታንቲ ያኽ ክንፅፃንታ ክንታንቲ ጉድጛ
አንቬባ ካለው አኽጘ ø ካንቴ ፡፡ አንኩዋ ቤንዳ ክንቱንኩሳ ምላድካውሳ ዝርዝሮ ዲግስታ ፡፡
ክንታንቲኪ ውላ ምላድካ አንቤብኾ ፡፡

ፋንቲቲ ቴክሊልፂ
እን ፋንቲቲ ኻ ------------ ቼሜትፄ ልግሶ ምዛኒውሳስታ ክንፅፂኩሳ ሴልካ የትምህርተ ደምፃው ክንዛቤ
ክህሎችን ሜዘንጝስ ሚዲቢኒስታ ሚዲቢኒጋውሳ ሜዛንፅካ ቴኬምስትጝ ካሊስታው አኽጘ ø ጌሌፅስታ ፡፡
ክንታንትካውሳ ፃምርፅጙ ካሊቕቶ ሜዛንናው ጉዝማ ያቓቲንኩ ካልካ ቴኬምስትጝ ፋይፄ ፡፡ እሊው
ዳድክላ ኽይ እላንቲንኩሳ ካልካ ቴኬምስትጚያኽ ፡፡ ፊዴልካ አንቤብጙስታ ፃምርፅጙ ችግር ዝኩንኩሳስታ
ፊዴልካ እምቢትካማ ፃምርፅጘ ø ካላንኩ ክንታንትካ ሚዲቢኒ ምዛኒስ ሜዘንና ፡፡ ክንታንትካ ካልካውሰ
ግድፌቶስታ ፅፌቱሳ ካሊቕቶ ሜዘንጝስ አጌዘንኩ ሴልካ ፋንቲቲተ ጉዳ ዱክካ ፡፡ እንዴስ ድምክኒክላ
ክንታንትካውሳ ------------------------------------- አክሞ ሌጌፅጝስ አጌዛንኩ ክንትፂኩ ሴልካስታ ብላትካ
ጂሚሪ አች ክንቲዳ አውጚ ዲክካ ፡፡ እንክላ ጂሚሪ ክንትጝ አኺኒ አች ያኽ ፡፡ እንዴስ ሲፋማኩ
ድጋፎጐ እያንኩስታ ሌጌፅካ ሴልካ ዲክካ ፡፡

ዊዲዊዲዳ ክንታንትካ ዜወትሩኩ ካልካ እቑዊጝስ ክንትጝ ጌሌፅስታ ፡፡ ምክንያትኪ ንቫቭውሳ ካሊቕቶ
ልግሶ ፊዴልካ ፣ ድምፅካ ስታ ምላድካኩ ክንቲ አይሎ ፋይፃው ያኽጝስያኽ ፡፡

ፕሮጀክቱ እንፅኺ 3
እምፕል/እምፕል 4 ንቲ/ታ 6 ንቲ/ታ አኹ 8 ንቲ/ታ ቤን ክንታንቲ/ታዋ ካሊቕቶ ሜዛንጝስ ካላፃንኩ ሜዘንፅካ
ቴኬምስትጝስ ሜዛናን ፡፡ ምዛኒስ አግፂኑውሳ ወይሚ ስሬታስ

1. ክንታንትካ ዋሺኒ ዲብስ አሻሻሉንኩ ያኽጘ ø ሼሻን

2. እንዳር አይነቶ ካሊቕቶ እንዳር አይነት ክንትፅጙ ሴልካ ክንትጝ ፋይፃንኩ ያኽጘ ø ሼሻን ፡፡
3. ክንታንትካ ጉድጛ ክንቴ ያቓንታ እንዳራ አይነቶ ክንትፅጙኩ ሴልካ ቴኬምስታጝ ፋይፃንኩሳ
ኩስጝጛን ፡፡
ግሉ ግምጋሚ ካስካ

ተ.ቁ ዲብቴርትካ ይጋ ጋቲው

1. ክንታንትካው ------------------------------------------------------------
ልነሱ አቾ ሜዛንጝስ ሊሊትጙንኩ ምዛኒኩሳ ሴልካ ቴኬምስትጝስ ካላ፡፡
2. ምዛኒው ወይሚ ክንታንትካውሳ ፋይስቶ ሼሸጝ ስታ ሊሊትጘንኩ ካሊቕቶ
አችዳ ዝኩንኩ ክንታንትካውሰ ፋይስቶ ታምፃ ፃዋንኩ ክንትፂኩ ሴልካ
ጎሌልጝስ ቴኬምስታ ፡፡
3. ማንዲስታው ዴስ አችዴስ ጃላ ዝኩንኩስታ ክንትጝስ ቼጌሬስታንኩ

125
 ክንታንትካውሳ ፋይስቶ ታምፃ ፄዋንኩ ክንትፂኩ ሴልካስታ ካልትካ ሺሸጝስ
ቴግባርዳ እሽፃ
4. ሊሊትጙንኩ ክንትፂኩ ቴግባርካ ቴርስጝስ ክንታንትካውሳ ፋዮ ሴሬፄዋማ
እርዳቶ እይጝ ፋይስታው አኽጐ -------------------
5. ክንታንትካውሳ ----------------------------------
አድርፅጝስ ካላንኩ ወይሜ እያውሳ ዙርፄ እይጘ ø ኩ ብለትካ ቴግባርዳ እሽፃ
ሞዴል ፁፍ
ትምህርተ ደምፃዊ ግንዛቤ ፡- ፊዴልካ ፃምርስጝ 1 ላንቲ ስታ 2 ንቲ ቤን
ክንፅፃንቲ/ታ ቴግባሮ ጌሌፃ /ጌሌፅታ እንዴስ ሲፋማ ፊዴልካ ፃምርስጝ ካልካዋ ዋትጛ ሲሪጘ ø ካሊና
አኽጘ ø ክንትና ፡፡ እንክላ ታቓቲንኩሳ ካልካ አንቬብጝስ አጌዘና ፡፡ እንቶጂክላ ፊዴልካ ፃምርስጝስ
አንቤብቐስታ እቑሮጘ ø ካሌና ፡፡

ናሙኒ ፁፍ
---------------------------------------- ፡- ፊዴልካ ኔፀልጝ ( 1 ንቲ ስታ 2 ንቲ ቤን )

ክንፅፃንቲው እያው ጊሊፅፂ

ጝሺ ፊዴልካ ፃምርፅጝስ ካሎ ሲሪና ፡፡ እን አኽጝስ ታቕካያሱሳ ካሎ አንቬብጝስ እርዳቴ ፡፡ ጝሺ ፊዴልካ
ፃምርፅጝስ ካሎ እቑያ ፡፡
እንፃኽስትናጃ
ክንፅ ጂሚሬዳ ካሎ ፃፋ ፡፡ ካል “አዊ” ያኽ ፡፡ ጝሺ ፊዴልካ እቑቴ ፡፡ ፊዴልካ እቑቱንዴስ ፋሌንጋ
ፃምርፃታ ካሎ ሲራ ፡፡ ፊዴልካ “አ” “ስታ” “ዊ” ያኽ ( እን ጉዝማ ፊዴልካ ቶኬማማጊ
ካንትፅጝ ፋይፄ ) ፡፡ እኒ ፊዴልካ ዴስ ሲሪስቱኽ ካል “አዊ” ያኽ እን ጉዝማ ፌዴልካዋ ያኽ ካሎ
ዴሜካማጊ እቑጝ ፋይፄ ) ፡፡
እንፃኽስትንስ
ክንፅ/ካሎ ፃፊ ፡፡ ክንታንካሊ ያኻማ ፊዴልካ ታምትጝፅጝስ ካሎ እቑታን ፡፡ ፊዴልካ “አ” ስታ “ዊ”
ያኽ ፡ ( እን ጉዝማ ፊዴልካ ቶኬምካማጊ ክንትፅጝ ፋይፄ ) እኒ ፊዴልካዴስ ሲሪስቱኽ ካል ዴሜካ
“አዊ” ያኽ ግሺ አብሊ እቑና ፡፡
ክንፅ/ክንታ ፡- “አ” ---------------- “ዊ”
ክንፅ ፡- ፊዴልካ ፃምርታኒ እንዳር ነውስ ካሎ ሲሊና ?
ክንፅ/ክን ፡- “አዊ”
እን ጉዝማ ክንታንትካ ክችክቺስ እንፃኽስ ትጘ ø ካላኑላስ ይጉኒ አብራ እንፃኽስትንጝ ( እንፃኽስትንስ
ናውስ ሲሎ ቴኬምስትጝ ) እንፃታንታ እይስቱንኩ ካልካዴስ እምፕሎ ምሳሊስ ካፅጝስ እንፃኽስታማ
ካንትፅጝ ፋይፄ ፡፡
እንፃኽስታን
ክንፅ ፡- “ትካንኩ” ናውሳ ካሎ ፃፋን ፡፡ ሲፋማ ሲፋንኩሳ ናን ፡፡ “ጝሺ ፊዴልካ እቑቴና ፡፡ ሲፌካማ
ፊዴልካ ፃምርፂካማ ካሎ እቑቴና ፡፡ እን ጉዝማ ጛራ ጛራ ፊዴሎ ቶኬምጝስ ካንትፅጝ ፋይፄ ) ፡፡ ጝሺ
ፊዴልካ እቑታን
ክን ፡- “ት-ካ-ን-ኩ” ( ፊዴልካ እቑዋንስ ቴኬም ካማጊ ኽጘ ø ፋይፄ ፡፡
ክንፅ ፡- ካል እንዳሪ ?
ክን ፡- “ትካንኩ” ታፎ ጂሚሪ ፊዴልዴስ ጄማሪማ ጻንቑማጊ እቑጝ ማንድስቴ ፡፡
ክንፅ ይጋ ካ “ትካንኩ” ያኽ

126
  እሊኩሳ ካልካ ቴኬምስትጝስ ዴስጝጝፃን
ጛርትስ ፄወስታው ዴስጝጚ
ክንታንትካ ቴርስቴሮ እቑቲካማጊ ፊዴልካ ፃምፅካማጊ ካልካ ሲራንታ ፄፓን ፡፡ እን ጉዝማ
ክንታንትካውስ (ጊያኪ ዴስጝጚዳ ስተቶ እንፃኽስቱንኩስ ) ስሞ እቑጝስ ዴስጝጛንታ ፄውጝ ፋይፄ ፡፡
ልቡስ ልቦ አቕጥጝ
ቤናኻዳ ዝኩንኩሳ ውላ ክንታንትካ ቴግባሮ እንፃኽስትካማ ዊድጘ ø ካንትጝ ፡፡ ፋይፃው ያኹኒ ክንታንትካ
ዴስጝጛንታ ድምክኔ እድሎ እያን ፡፡ እንክላያኻማ ክንታንትካዳ ችግር ዝኩኒ ስታ 3-5 ኺስታ ፊዴልካ
ፃምርፅጘ ø ቴሜስቲኪ
2-3 ኺስታ ፊዴላካ ሲሪስታንኩ ካልካ ቴኬምስትጝስ እንፈገና ዴስጝጝፃን ፡፡ ካሊኒኪ አንቬብጝስ
ቼጌሬስታንኩ ክንታንትካ ካሎ እቑካማ ዊዲንዳስ ፋሌንጋ ካሎ ወኬላውሳ ስሎ ካንትፃን ፡፡

ናሙኒ ፁፍ
---------------------------------- ፃምርፅጝስታ ኔፁልጝ

ክንፅፃንቲ እይስታው ኽይትጝፂ

ምስክልክልካ ያኹንኩ ሚንችካ ክፅልካ ዝኩንኩ ስካውካ ካልካ አግፅናኒ ጂሚሪዳ ካሎስታ ክፅልካ ጎሌልና
፡፡ ጎሌልናውኩ ክፅልካ ምላድካ እስታና ፡፡ ምላድ ኽ ዝኩኹ ብሉ ቤንያኽ ፡፡ ካላኻዳ ዝኩንኩ ምላድካ
ጎሌልኑንዴስ ፋሌንጋ ምላድካ ፃምፅጝስ ስካዌ ካሎ አንቬብጘ ø /እቑዊጘ ø ካሊና ፡፡
እንፃኽስትናኻ
ክንፅ ፡- ጝሺ ካሎ ፃፍኻኽ ፡፡ ካሉ “ጝንካ” ያኽ እን ካላኻዳ ዝኩንኩ ምላድካ ፃምርፅጝስ ካሎ አንቬባና
፡፡ ካልኩ ቤንካ “ጝን-አካ” ናንኩያኽ ፡፡ ( እን ጉዝማ ካሎ ታፍስ ኔክፅካማጊ ካንትፅጝ ፡ ) ካል “ጝን”
ናው አኽጘ ø ስታ “አ” ናው ክፅልካ ዴሜክጝስ “ጝንካ” ናውሳ ካሎ አግፅኑኻ ፡፡
እንፃኽስታንስ
ክንፅ ግሼጝካ ናውሳ ካሎ ፃፋን ፡፡ ካሉኩ ቤንካ “ግሼጝ----/አ/ ናዊያኽ ፡፡ ላጛንትስ ኔክፂካማጊ ካንትፃን
ጝሲ ካልኩ ቤንካ እምፕልታ እኽናና እቑና ፡፡ ካል እንዳር ያኼ ? ( እን ጉዝማ ክንፅፃንቲ ላጛንቲ ካሎ

ካሎ ኔክፃማጊ ካንትፃ ፡፡ / ዙርፄ ክንታንትካሊ በአብራ “ግሼጝካ” ኒካማ እቑታን ፡፡ ክን “ጝሼጝ”

ናው ካልዳ /-ካ / ዴሜክስታኒ “ግሲጝከ” ናው ካል ሲሪስቱኽ አኽጘ ø አቕና ፡፡ “ግሴጝካ” ናው ካል
እምልዴስ ጃላ የሆኑንኩሳ ግሴጝ ካስ እቑፂያኽ ፡፡

ክንፅ ፡- “ግሴጝካ” ናው ካልስ ዲብቴርቶ እንፃኽስታያው ክንታንቲ ናማ ካሲጝ ፡፡ ክንታንትካ

ቼጌሬሳቱንኪ ክንፅፃንቲ እንፃኽስታማ ካንትፅጝ ፡፡

እንፃኽታን

127
ክንፅ . “ጌሬትካ” ናውሳ ካሎ ፃርኪ ፃኽዳ ፃፋና ፡፡ ጝሺኪ እንቶጂሱ ቴሪያኽ ፡፡ ካሉሳ ቤኖ
ሼሽትካማ እቑታን ፡፡
ክንት . ጌሬት-ኣካ ናና ፡፤ ክንፅፃንቲ ላጛንትስ ካንትፃ ፡፡
ክንፅ .ካልኩ ቤንዳ ፃምርፃን ፡፡ እንዳር ናውሳ ካሎ አግፅና ?
ስንት.እድሎ አግፁኽ/አግፂት ክንታንታ/ቲ ጌሬትካ ና/ኔ ፡፡
ክንፅ . ካሉ ኽይ እንዳሪ ?
ክንት . ኔድል እይስቱኽ /እይስቲት ክንታንቲ/ታ “ጌሬት” ንጝ አቕሊ ቱትጚ ዝኩኽ አቛ ናማ/ኔታ
ዙርፃ /ዙርፄ ፡፡
ጛርቱ ዴስጝጚ
አጉዳ ዲጉኽስ ዳድስ ካልካዋ ፃርኪ ፃንክዳ ፃፊጝስ እምፕል እምፕል ክንታን/ታ ኔይለማ /ኔፃልታታ
ፃምርፃማ/ ፃምርፄታ ካሎ እቐዌንታ እቑ ቴታ ስታ ኽ ዲብሳታ/ዲብሳታታ

ፄወጝስ ዴስጝጝፅጝ ካሊስቴ ፡፡

ልቡስ ልቦ ዳሊፅጝ
ውና ክንታንትካ ቴግባሮ እንፃኽስትጘ ø ቼሜትፅጝ ዲምክኔ ዴስፄ እይጝ ፋይፃው ያኹኒ እያን ፡፡
ያኻቹኹኒ ፃምርፅጝስ ቼጌሬስቱንኩ ክንታንትካ ዝኩኒ ደምክኔ ዴስጝጜ እይጝ ፣ ምሳሊ “ኣካ” ናው
ክፅ ዝኩንኩ ካልካ ዛራዛራንታ ፄውጝ ያኽጝስ ካለ ፡፡

8.4 ድርስቱሳ ፃፊጝጜ ሜዘንጝ

ክንታንትካ ፃፋንታ ፄዋውሳ ሚንችካ ድላካ አመችጝፅጝስታ ፃፋኑውስ ፁፍስ ጉዶ ካንቴ እይጝ ፋይፄ ፡፡
ጛዲሱሳ እንፅኄክና ዋትጛ ጋማጋማኑ አኽጐ ክንታና ፡፡ ክንታንትካውሳ ፃፊጘ ø ካሊቕቶ ሜዛንጝስ
ቴኬማንኩ ሊሊትጘንኩ ምዛኒኩ ሴልካ ዝኩና ፡፡ ክንፅፃንትካ ክንታንትካ ፃፋኑ ጉዝማ ስታ ፁፍካውስ
ካስጝጜ ሜዘንጝ ማንድስቴ ፡፡ ክንታንትካ ጂሚሬ ፁፎ ፃፋኒስ ፃፊጝጚ ውሳ ካስጜጚዳ ትኩቶ ፄውጝ
ቴኬሜ ፡፡ ያኻማኪ ክንታንትካ ፃፋኑ ጉዝማ ፊዴሉሳ ደርበጝጜስታ ፀፏሳ እጐ ማንዲስትጝጜ
አራማውሳታ ጋማጋማው አኽጐ ያቑንዴስ ፃፊጝዴስ ከታብስታና ፡፡ ጂሚሪ አችዳስ ፋይስታው
ክንታንተካ ጛ አሳባስ ወር ካትዳ ፃፋንታያኽ ፡፡

እን ጉዝማ ክንፅፃንትካ ክንታንትካ ፅፌቱሳ ከሳጝጜ ሲፍካማ ፃፊጘ ø ካንትጝ ፋይፄ ፡፡ ክንታንትካ ጛ
ፁፋሳ ዊዲካማ አርምጝስስታ ጋምቢጝስ አስነደስቱንኩ ያኹኒ ክንፅፃንትካ ፃፊጝጚው እግዳ ትኩቶ
ፄውጘ ø ካለና ፡፡ ፃፊጝ አኽዳ ድርሰቶዳ ፃፊጝስታ ፅፌቱሳ ቴርቶ ሲፍጝጜ እሜ ፡፡ ላንጊስደጊ ሊኪጝስ
ካፃንኩ ሊሊትጙንኩ ምዛኒኩ ሴልካ ዝኩና ፡፡ ድረስቲሳ ፃፊጝጜ ያኻ ፃፊጝጚውሳ ቴርቶ ሜዛንጝስ
ምዛኒኩ ሴልካ አይሎ ፋይ ፃንኪያኽ ፡፡ ክንታንትካውሳ ፃፊጘ ø ካሊቕቶ አድርፅጝስ ጛ አቻስ ጛ ጂሱስ ፣
ጛ አፃብካ ስታ ክንፅፃትካውሳ እርዳቴ ፋይፄ ፡፡ ክንታንትካ ፁፋውስ ካስጝጜ ቼሜትፃንታ አጌዝጝስ
ክንታንትካ ሊሊትጘንኩ ፁፍኩ ካስ ጝጜ አችካዳ ሲፍጝጝስታ ሜንዛንጝ ሚንድስቴ

128
 በ. ፁፎ ጄሜሩንዴስ ------------- ( አይምሮ ጉሽፅጝፅጝፅጝ )

ከ. ዊዲዊዲ አች ( ፃፋኑሳ እንፅኼ ጋምቢጝስ ) ዊዳጝ

8.4.1 ሚዲቢኒጋው ምዛኒ

ጂሚሪ አች አውጚ ኩዋንኩ ክንትፂኩ ሜስርካ ድርስቱሳ ፃፊጝጜስታ ፁፋሳ ካቕቶ ሜንዘንጝስ ካሊፃንኩ
ብላትካ እሜ ፡፡

ድርሳቱሳ ፃፊጝጜ ሜዛንጝስ ቴኬምስትናኩ ሴልካ

 ክንታንትካ ፃፋኑው ጛሪ ጉዳይዳ ፃፊጝስ አይምሮ ጉሽትጝፅጝስታ አሳቦ ፍሽጝስ ትኩቶ ፄዋንታ
ዛራዛራማ ካንትጝ
 ክንታንትካ ዳፋኑ ድፌስት ፍናፍና ቹዋ ቹዋ አሳብካ ዴዲጝስ ፃፋንታስታ አሳቦ ዋትጛ አዳጀኑ
አኽጐ ካንፅጝ
 ክንታንትካ ፃፋኑሳ ኪስጝጝካማ ካንታንታስታ ካንቱኑውስ ዙርፄ ፡፡ እያንታ ( ጚስጜ ምዛኒ ) ስታ
ፍንዳ ክንንቱኑሳ ፅፌቱ ካሊቕቶ ዋትጛ ቴኬምስቱኑ አኽጐ ዛራዙራማጊ ካንትጝ ክታንትካውስ
ፁሮ ካፅጝስ ( ድኹኽስ ) አሳቡሳ ውክሬ ( ቱፄ ዊዲዊዲውሳ አሳቦ ጉድጛ ጌሊፅጚ
ጌቴቴምጝጚስሽታ ትክላሌ ፁፋሳ ባይሬ ዋኽፅጘ ø ካንትጝ
 ፅፌቱሳ ካሊቕቶ ሲፍጝጚ ክፆ ቴኬምስትጝስ ጛርቶ ፣ እምልዳ ( ክንታንትካለ ያኻማ ) አኹ
ክንታንትካ ላጛ ፄወማ ክንታንትካውሳ ፁፍ እንፅኻሳ ሜንዘንጝ

 ክንታንትካውስ ፁፍ እንፅኻሳ ዛራዞርፅጝ እይስቱኽሳ እንፅኼ ጂሚሬ ምኖ ዊዳኒ እምፕል

እምፕል ክንታንቱሊ ኩስጝጝ ፣ አኹ ቤናኻዳ ዝኩንኩ ክንታንትካስ ኬንድካስ እምፕሎ ፁፋውሳ
እንፅኼ እይጝስታ ይጉንኩስ እሊውሳ እንፅኼ እይጝ ፡፡

ቴራግድሚ “በ” ፅፌቱ ሲፍጝጚ ክፅ

129
 ድርሴቶ ዲብቴርቱ ውክር
 ጛሪ አሳባ ዴስ ፍጘ ø ባይጝ  ዲስስቱኽስ ዳዳስ ዋኾ ዲብቴርቶ
 ቹዋ አሳቦ ጉድጛ ፍጝማ ካንትፅጝ ቴኬምስትጝ
 ቹዋ አሳቦ ጉድጛ ዛራዛራማ ዲግስጝ  ጜዋናውስታ እንፂውጺ ቱንዚ ስምሙ
 ቹዋ አሳብ ቤዳራ ስፌ ማንዳማ ስታ  ጹፋስ ክርፅስታ እሚ ፋይፃንኩ
አሳብ ጚስጚ ምትጙኽ ዳድስ ዲግስጝ ዲብካያኽ
 ተዳራሲያን ግምትሚፅጝ  ክችክቼ ቴርት ምልኻቶ ቴኬምስትጝ
 አንቬባንትካ ጉሳውሳ ደደስ ዲግስጝ  ፊዴልኩው እንኩሪ
 አሳቦ ጉድጛ ጌላፃውሳ ካሎ ጎሌላማ  ክችክቼ ቱንዚውሳ ክርፆ ቴኬምስትጝ
ቴኬምስትጝ ፊዴልካው ሴዳርጝጚ ቴርት
 አንቬቫንትካ እርዳትስታኑ ዳዳስ  ፌዴልካ ክችክቺ ዳዳስ እንኩርጝር
ዲብቴርትካ ዲግስግ ሴዳርጝ

ስሉ ካርስ ቴግባር
ዴዳጝካ ዲብርትካ ፡- ክንታንትካ ስሎ አኹ ሳስር ልቕልቕቲ ዝኩንኩ አኼንካ ካንታንታ ፄውጝ ፡፡
ክንታንትካ ጎሌሉኑሳ ስልዴስ ጁካማ ዴዳጘ ø ዲብቴርት ቴኬምስትካማ ፃፋንታ ካሲስታና ፡፡ ክንታንትካ
ካንቱኑሳ ስሎ አኹ እሜ ዳብቴርትስ ጌላፅካ ካልጘ ø ክንፅፃን/ታ ሲፍጝጛና ፡፡ ድሚስ ኬፍ ኑንኩሳ
ክንታንትካ ክንፅፃንቲ/ታ ከንቱኑ ስልዴስ ጁካማ ቱንዜ ፃፋንታ ፄውጝ ካስቴ ፡፡

ድሚስ እንፂጝ ኑንኩስ ዴሜካ ስሎ ክንትካማ ካሎ ፃፋንታ ፄውጝ ካሊስቴ ፡፡ ስልካ አኹ አኼንካ
ሲፋንኩ ያኽጝስ ካላና ፡፡

ሲፍጝጚ አኺኔ ካንትፃንኩ ስልካ ጌሌፅጝ ፡- ሹኻ አኹ ዋልታ ሲፍጝጚ አኺኔ ካንትፃንኩ ስልካ ክንታንትካስ
ዲግስጝስ ፃፋንታ ፄውጝ ካስቴ ፡፡ ስልካ ሳሳርስታ ዋኽትጙኽሳ አኽኔ ካንትፃንኪ ያኺኒ ክንፅፃንትካ
ሜዛንጝ ፋይልስታንኩ ክንታንትካው ባይሪ ሼሸማ እሚጝ ፋይሳቴ ፡፡ ምሳሊ ጋማጋምጝስ ፋይስታውሳ
ዲብቴርቱሳ እንፂውፂ ቱንዞ ክችክቾቶ ያኹኒ ክንታንትካ ስሎ አኺኔ ጌሌፅጝስ ቴኬምስቱኑ ግስ
ካንትፃውሳ ጎዞ /tense / ጚባቻ ካንታ ንጝያኽ ፡፡ ክንፅፃንትካ ሜዛንጘ ø ፋያኑው ጊሊፅፅዳ ዲብቴርካ
ቴኬምስትካ ካሊጘ ø ያኹኒ ፁፋው እንፃኽ ጋማጋምስታው ሜዛንስታው ስምዴስታ እንፂውፂ ቱንዚ
ጌሌፅፅካ ክችክቺስ ቴኬምስታማ ቴኬምስታያይ ናማ ያኻ ፡፡

ስልካ እኒው ቴግባርካ እስንፅጝስ አጌላጌልጝስ ካሌ ፡፡ ዴዳጝካ ዜጌቢካ ፣

ዝኩና ድርስቶ ቴክሊሌስታ ፀፋስ ዙርፄ ጻፋንታ ፄውጝ እሜ ፡፡

ክንታንትካ አንቬቡንሳ ታሪኮ ዋትጛ ቴክሊሊ ፃፋና ያኽጐ ቼሜትፅጝስታ ቲክሊሊውሳ ፋይዴ ጉድጛ
ቼሜትጝፃንታ ፄውጝ ፡፡ እን ቴግባር አንቬቡኑሳ ፁፎ ካልስ ዴዴጝፅካማ ጌሌፃንታ ፄዋማ ጄሜሪጝ

130
ካሊስቴ እንዴስ እሊውስ ቢጋሩስ ቴራሚግድሜ እይጝስ ዋኽፃንታ ፄውጝስ ዋኽፅኑሳ ቢጋሩ ቴራግድሚ
ቲክሊልፂስ ቴኬምስታንታ ፄውጝስ ካሊስቴ ፡፡ ክንታንትካ አንቬቡናሳ ታሪኮ ፅካስታ አንዴስ ኩክራ
ያኹንኩ ካልካ ቴኬምስትካማ ዲብቴርቶ ፃፊንታ ፄውጝ ዋትጛ ቲክሊሊፄ ፃፋንኪ አኽጐ ዴስጝጝስ
ቴኬማው እምፕል ዳዲያኽ ፡፡ እንኪላ ክንፅፃንቲ/ታ ጉዶ ካንቴ /ዙርፄ እይታ/ይታታ እድሎ አግፃ/አግፄ ፡፡
እንክላ ክንታንትካ ፃፊጝዴስ ፍና ፁፋወ እንፅኺ ሜዘንፂ ሜስፈርቶ ቴርስጝስታ ቤንጝጛንታ ፄውጝስ
እርዳ (ብራወን ፣ 2012 )

ክንታንትካስ እንፃኽስስታው ፁፋው እንፅኺ ሊሊትጘን አሳብካ ካፅካማ ቴኬምስትጝስ ካለና ፡፡ እንክላ
ቤናኻዳ ክንቲ ፋያፋይጝስ ፋይስቱኽ ቹዋ ጉዳይ ጛሪታ ፁፋው አይኔታክላ ሊሊትጝጝስ ካሌ ፡፡ ክንታንትካ
እንፃኽስታታ ቴግባርታ ፃፋኑ ጛሪታስች ፁፋ አይኔታ ሊሊት ጘን ፃፊት ጝጚኩ ሴልካ ክንትጝ ፋይፄ ፡፡
ፃፊጙ ካስትዳ ቴኬምስታንኩሳ ፁፍኩ ከስት ሴልካክላ ክንትጝ ማንድስቴ ፡፡ ሲፋውዳ ቴራግድሚዳ
አርቪን ( 1997 ) ክንታንትካ ፃፊጘ ø ክንታኑ ጉዝማ ትኩቶ እይያካማ ክንትጝ እይስታው ፃፊጙ ብልትካ
ስታ ብልካ ቱሳ ቴኬምጝጚ ምዛኒኩ ሴልካ ዲክካ ፡፡

ቴራግድሚ 10 ፡- ፃፊጙ ሴልካ ሜዘንፅኩ ብላትካ

ሴል ምዛኒኩ ሴልካ
አኬሌታፋማ ፃፊጝስ ሀሳብካ ካልኩፓስ ክንታንትካ ፃፋኒስ አኬሌታ ፍካማ ፃፊጝ አኹ ፃፊጘ ø በይጝ
ካልኩፓስ ወኬርጝ /ዳተንካ አኽጘ ø /አኽጘ ø ባይጝ ፣ ካካ ክችክቺስ ፃፊጘ ø
ማስታወሺዳ እሚጝ ፣ ዲብቴርትካ ክንትስቱኽስ ዳዳስ /
ኩዋንኪውሳ ዲብቴርት ውክሩሳ ቴርቶ ማንድካማ / ፃፊጘ ø (
አንቬባንቲ/ታ እርዳትስታውሳ ዳዳሉ ካንትጝ
ካልካ ፣ ብልካችካ ፣ ዲብቴርትካ ክንታንትካውሳ ፁፎ ጋማጋምጝ ዲብቴርትካ ጚስጜ
ቱንዝካ እምትጝፅጝስ ቱንኩ ካካ ( ምትጙንኪማ ? አንቬቫንትካ ሀሳቦ እርዳትስታንስታ አሳብ
እንያኻኒ ምክንያትኪ ያኻችኹኒ እን ሴኬንጙኽ ያኻታ እምትጝፅካ ካልካዋ ቴኬምስትካማ ?
አኽጝ እ.እ.ኮ ) ሼሽጝ እንፅኻሳ ፌታሽጝ
ሀስቡ አዳራጀጝስታ ቲክሌሊ ክንታንትካ ክንቱኑስ ፁፍስ እንኩጝ ስታ ቴክሌልጝስ ክችክቼ
ትራኪውስታ ጊሊፅፂ ፁፍ ወክር ተራኪ ወሳታ ጌሊፅፂ ፁፎ ቴኬምስታጝ
አቕስቶ ቴኬምስታጝ  ጌሌፅስቱንኩ አሳብካ ቹዋስታ ዝርዝርስ ሀሳቦ ፌሬጀስ
ትጝስ ካላንኩ ያኽጘ ø ስታ ካላቲንኩ አኽጐ ፌተሽጝ
 ፃፊስቱክ ፁፍ ተራኪ ያኹኒ ተራኪው ፁፍ
አለባዎችን እሚጘ ø ጌሊፅፂ ፁፍ ያኹኒ ዴሚካ
ጌሊፅፂ ፁፍ ውክር ዝኩኽ ያኻ አኹ እላቲው ያኻ
ጌሊፅፂ ፁፍ አይኔትካዴስ ዋሺኒ ያኽጘ

ትኩቶ እይማ ክንትጝ ዝኩንኩ ፃፊጘ ø ብላትካስታ ብላትሳ ቴኬምጝጚ ምዛኒኩ ሴልካ ዲግሳካ፡፡
ቴራግድሚ 10 ፡- ፃፊጙኩ ሴልካ ሜዘንዝካ ካትትካ

ሴል ምዛኒኩ ሴልካ
አኬላ ታፋማ ፃፊጝጝስ አስብካ ክንታንትካ ፃፋኒስ አኬሌታፍካማ ፃፊጝ አኹ ፃፋ አለቲንኩ /ልሉ
ኩልኩፓስ ካ ኩፐስ ወኬርጝ ንካማ ፃፊንከ አኽጘ ø ስታ ፡- ካካ ክችክቺስ ፃፊጘጘ ø ማስታወ ሺስ

131
 እሚጝ ፣ ዲብቴርትካ ዴስስቱን ውሳ ዳድስ /ኩዋንኪ ዲብቴርት
ወክር ቴርቶ ማንዳማ /ፃፊጘ ø ( አንቬባንትካ እርዳትስታናው
ዳድስ ካንትጝ )
ካልካ ፣ ካኩፕካ ፣ ዲብ ፣ ክንታንትካማ ፁፎ ጋማጋምጝ ፣ ዲብቴርትካ ጚስጚ እምትጙንኪማ
ቴርትካ ፣ ቱንዝካ እምትጝ ፅጝስ ? አንቬባንቲ አሳቦ እርዳትስታስታ አሳቡ ቴርስ ማንዲስታማ
ቱንኩ ካካ ( እን ፣ ስታ ፣ ያኹኒ ፃፊስታታ ክችክቼስ እምትጝፅካ ካካ ቴኬምስትካማ ? ናንኩ ካስካ
እ.እ.ኮ ጊሽፅጝስ እንፅኽካ ፌቴሽጝ/
አሳቡስ ዴሬጅጝጜስታ ቴክሊልፄ ፣  ክንታንትካ ክንቱዩሳ ፁፋስ ፃፌጝስታ ቴክሊልፅጝስ ክችክቼ
ቴራክ ንቲዋስታ ጌሌፅፄ ፁፎ ቴራካንቲስታ ጊሊፅፄ ፁፎ ቴከተምስትጘ ø ካንትጝ
ወክርጝጜ ካላቕኑውሳ ቴራግድሜ  ፃፋኑ ልኺትጝፅጝስ ፁፍዳ ጌሬፅስቱኽሳ አስቦ ቴኬምስ
ቴኬምስትጝ ታምስታ ቴኬምስ ትካያስኩ አኽጘ ø ካንትጝ
 ጌሊፅስቱንኩ አሳብካ ቹዋስታ ዝርዝር አሳብ ፊሬስትጝስ
ካሊስታንኩ አኽጘ ø ስታ ፊሬጅስታቲንኩ አኽጘ ø ፌቴሽ ፡፡
 ፃፊስቱኽ ፁፍ ቴሬኪስታንቲ ያኹኒ ቴሬዴስታንትኩ
ፁፋኩስ ዲብካ እሚንኪ ያኽጘ ø ፣ ጊሊፅፂ ፁፍ ያኹኒ
ወክርጝጚ ዝኩኽ ያኽጘ ø ስታ ወክርጝጚ እላቲው ያኽጘ ø ፣
ጌሊፅፂ ፁፍ አይኔትካዴስ ዋሺኒ ያኽጘ ø እ.እ.ኮ ፌቴሽጝ
ክንታንትካውስ ፍተሳ አቕቶ ሜፄስታ ክንታንትካውስ ማስታወሼ ዴብተሮ ካንትጝ ፡- ክንታንትካ
አንቬባኑ ፁፍሊ ታምትጝፅጝ ፣ ፃፋኒስ ግልፃ ያኻላንካማ አሴባኑ ዲብሶ አኹ አሴስትጙኑ ጉዳይስ
ፃፋንትካ ፍኑሳ አቕቶ ኽይታጝፄ እይጝ ፣ እያውለይጉጘ ø አኹ ክችስጝፄ ፄውጝ ፄዋሠላ
ቴኬምስትካማ አንቤባኑ ዲብ ይጉጘ ø ካንትጝ ፣ ፃፋኑሳ እሊኩ አንቬባኒስ እፋዳትስታንታ ዋኽፃኑ
ኹሉ ቺፋ ጛይወታሊስታ ፍኑ ዳለውስ ዝርዝሮ / ኽይትጝፄ ዲግስጘ ø ስታ ዲግሳውለስ ይጉጘ ø
ዴስላ ታምትጛ ፡፡ ፍንዳ ጌሜታየ ካንትጝ
፡፡ ፃፊውስ አላሚ (
ፋያፋያጝፅጝስ ፋያውስ እንፄኽንቶ
ቬሻና ፡፡
ክንታንትካ ፃፍካማጊስታ ፃፍካማ ፃፊትጝጚ ካስቶ እንፃኽስታማ ካንትፅጝስታ እጜጄስ ካሌማ ፃፋንታ (
ዊዲኑንዴስ ፋሌንጋ ጛሪ ጉዳዬ እምፕል እምፕል ፅፌቱካስት አችዳ እንፃኽስታናና ካንትፅናኒ ጂንኪ
እርዳትስትካማ ፃፊጘ ø ስታ ካስካ ካስካማጊስታ ዙርፅካማ ፃፋንታ ዌውጙ ሴል ) ምስሊ እምፕል
ፃፈረካያስኩ አኽጐ ክንትጝ እምፕል ካስቶ ክንትፅኑስ

እንጉዝማ ክንታንትካ ፃንጌኼቱኒ ቼሜትፅጝስ ዋትጛ አይምሮ ጉሽትጝፅ ካላንኩ አኽጐ ኩስጝጝስ
ካፃንኩ ሴልካ ቴኬምስትጝስ እንደገና አንቬብፅጝ ሲፍካማ ፃፋንታ ፣ ቴኬምስቱንኩ ሴልካ እንዳር
አኽጘ ø ካሲጝ

ቴግባር 2 ፅምዳው እንፅኼ/ ቤንጝጝ

2. ጂሚሪ አችዳ ክንፃታንኩ ክንታንትካ ፅፌቶ ክንት ፄንስ እምፕል እምፕል ፃፊጙ ካስት ሴሎ

132
 ዋትጛ ጋማፋምታት አኽጐ ምሳሊስ ዴጌፍፂካማ ጌለጻን ፡፡ እምፕልካ እምፕልካ ምዛኒኩ
ሴልካዳ እይስታንኩ ትክላሊ ካንትካ ዝኩና ፡፡ እንቶጂኪ እምፕል እምፕል ካላት ቴግባርጝጜ
ኔፀልትካማ ጋማጋምጝስ ካሌና ? ምስሊ ክንታንትካ ክችክቼስ እምትጝፅካ ቴኬምስት ጐስታ
ቴኬምስትካያኩ አኽጐ ( እን ስታ ያኻችኹኑ እ.እ.ኮ ) ቼሜትፅጝ
3. ዙርፅካ አፃብካስ ዱቑዋን ፡፡

8.4.2 ሚዲቢኒ ምዛኒ

ዝርዝርኩ ሜዛንካ ሴልካ ጂሚሪ አትኩ ክንታንትካ ፃፊጘ ø ሳ ካሊቕቶ አድርፅጝስ እርዳታንኩ ዜፃ ዳድካ
ዝኩና ፡፡ እጛጂኪ አሳቦ ፍሽጝ ፣ አዳራጅጝፅጝ ፣ ክችክቼ ኩዋንኬ ቴኬምስታጝስታ ፂፊጝጙሳ ቴርቶ
ማንዲጚኽ ፡፡ ቴምፕኪንስ ( 2003 ) ፁፋሳ ካሊቕቶ ሊኪጝስ ክንታንትካ ዝርዝርስ ፃፊጘ ø ኩሳ ሜዘንዝካ
ቴኬምስታና እኒ ሜዘን ዝካኩ ሴልካ ወይሚውሳ ትንታኔ ሜሳልጚስ

ምዛኒው ካስት ዴሜካ አምንስቱኽስታ ኪስጝጚ እላቲኹ ያኻታ ፄዋና ፡፡ ክንታንትካ ሊሊትጘንጝስ
ሚዞንፄኩ ሴልካ ሊሊትጙንኩ ልቓ ያኹንኩ ፃፊጙሳ ካቕቶ ሊኪጝስ ጚባቺስታ እምላኒ እምፕላኒኪላ
ዴሜካ ክንታንትካ ክንቱያስ ዋሳላከ ቼሜትፅጘ ø ስታ ክንቲውሳ ፃንኩቶ ሊኪጝስ ቴኬሜ ፡፡ ጂሚሪ
አችኩ ክንታንትካ ሲፍጝጚውሳ ክፆስታ ዝርዝር ሜዜንፂ ሴልካ ጛስፅፌቶ ካሊቕቶ ሊከጝስ እሽታቲንታ
ክንትጝ ፋይፄ ፡፡ ክንትጝ ክንትፅጝ ካስት ክቺኹ ይኻታ እንፃክ ቱንኩሳ ፁፍኩ እንፅኽካ ኪስጝጛንታ
ፄውጝስ እምፕል እሊውስ ጋማጋማ ታስታ ዋሺኒ ፁፋው እንፅኺ ኪሺኺ ፣ ዋሺኒ ክቻክቺ አችዳ
እንኩርስታው ዋሺኒ ዴሬት ኑኽ ንካማ ሼሻንታ ፄውጝ ፋይፄ ፡፡ ክንፅፃንትካክላ ጉድፁፋውሳ ባይሬ
ክንታንትካስ ዱኽጝ/ ክንፅፅጝስታ ክንታንትካ ቼሜትፃንታ ፄውጝ ፋይፄ ፡፡ 4 ንቲ ----- 8 ንቲ ኺስታ ዝኩንኩ
ክንታንትካ ፁፋውሳ እንፅኼ ጋማጋምጝስ ካሊፃንኩ ሜዘንፂኩ ሴልካ ዝርዝርስ እን ፋንቲቲ ዊዲዊዲዳ
ሴፈርካ ፡፡

ቴግባር 3 ፡- ኬች እንፅኻ
1. እን ፋንቲቲ ዊዲዊዲዳ ( “በ” ዳ ዝርዝርስ ዲጉኽስ ፃፊጙ ካቕ ሚዚንፄ ሴሎ ቴኬምስትጝስ
ጂሚሪ አችኩ ክንታንትካ ፃፋንኩ ፁፍካ ሳባስብጝስ ጛርትስ ጋማጋማን፡፡
2. አግፂኑስ ወይሚ እሊኩ ክአፃበካር ወይሚሊ ልኺትጝፃን ፡፡ ወይሚዳ ያኻውላ ፃፊጙዴስታ
ጌሌፅፂካዴስ ትኩቶ ይትካማ ደብስጛን ፡፡
3. ሊሊትጙንኩ ቤንኩ አችካ ክንታንትካ ውሳ ፁፎ ጋማጋሙንኩ ኬችካ አለቓትጝፃንስታ ( ኬች
ቺፋ እምፕሎ እምፕሎ ካፅጝስ ) አግፂኑ ወይሚዳ ኩስጝጛን ፡፡ ኩስጝጝታኒስ ክንታንትካውሳ ፁፎ
ሜሳልፃንኩስስታ ሊሊትጙንኩሳ ( ቤኑ አችዳ ምርኬዚስታማ ( ትኩምካዳ ትኩቶ ፄውጝ
4. ኬችስ ከብጝጝቱንኩ ትኩምካ ውላስቤንኩ ክንታን ትካስ ዱቑዋን ፡፡

133
 ቱንዜ ሜንዞንጝ

Awgn 222 “ኮርስዳ” ጉድ ቱንዚ ባይሪኩሳ ክንቲካ ፡፡ እንስክላ ክንታንትካውሳ ፁፎ ሜዘንጝስ

ቴኬምስትጘ ø ካሌና ፡፡ ቱንዜ ጋማጋምናው ጉዝማ ሲፋንኩ ጉዳይካ ግምትዳ ቱጝ ዝኮ ፡፡

 አይለ ካሉ ዴብቴርት
 ቱንዚ አይላ ከሉ ዲብቴርት ዝኮማ ?
 ቱንዚ ጌሌፃውስ ጉዳዩ ጌሌፃማ
 አስቡ ዴሬጅጝጚ
 ቹዋስታ ዝርዝር አሳብ ግልፅስ ፃፊስታማ ? /ዲጋማ ? /
 ዲብቴርቱ ጌቴቴምጝጚ ማንዲስታማ ? ዲብቴርትካ አስቦ እምልት ዝኮማ ? ፁፋው ጛሪውሳ
አኹ ዲጉንኩ ሞስክርካሊ ወግስ ዲክካማ ?

ቹዋስታ ዝርዝር አሳብካ

 ጛሪ ቹዋ አስቦ አኹ ፁፋውስ አሊሚ ግልፅስ ካንታማ ?

 ዝርዝር አሳብካ ቹዋ አሳቦ ዴጌፋናማ ?
 እንፂውስታ እንፂ እንፂው አሳብካ ጉድጛ ኽይትጛማ ?
 ካልካው ጉልሊጚ አንቬቫንትካ ንቤቡ ከስትስ ዊዲዊዴኂስታ ጅፅጘ ø ካሊፃማ ?
 ሊሊትጘንኹ ዲብቴርቱ ወክርጝጚ ዝኮማ ?
ዝርዝሮ አሳብክ ሊሊትጙኽስ ዳድስ ዲክካማ ?

ቴግባር 4 ኬቹ እርማት
እንዴስ ኩክራ ዲጉንኩሳ ቤዲሪሲፊ ስሬትስ ኬችስ ታክማ ቱንዜ አሬማን ፡፡

1. ኬቹ አራሜጝስ ቴኬምስቴኑ 4 ንቲ --- 8 ንቲ ቤንካ ክንታንትካ ፃፋንኩ ቱንዝካያኽ ፡፡ አርሜጝስ

ቤንቺት አች ቺፋ ሳሳስቱንኩሳ ፁፍካ እምፕልስ ኹ አንዴስ ጃላ ቱንዝካ ፃፊስቱንኩ አኽጘ ø
አሳጛን ፡፡
2. ዋልታ ታኼካማ ኬቾ ሲራን ፡፡ ኬቹኩ አባልካው ቼፍ ሳባሳባቱኽ ቱንዚ ሜቴንስ ያኽጝ ፋይስቴ
፡፡
3. አጉዊዳ ዛራዛርስቱንኩ ቱንዚው ሜዛንኩ ካስካስታ ኩፕካ ዲብካ ስሬታ ፄውሰትካማ ቱንዝካ
ኬችስ ጋማጋማን ፡፡ ግምጋሚውሳ ወይሜ ዴዴጘ ø ቴክሊልፄ ፃፋን ፡፡
4. ኬችኩ እንፅኽካ ሳባሳብጝ ( Carousel )

በ. እምፕል እምፕል ኬች ጋማጋሙኑሳ ናሙኔ ቱንዜ ቻርትዳ ሌታፋን ፡፡

ግምጋሚውሳ ትክላሊ አሳቦክላ እንጚታ ፣ ናሙኒ ካስስቱኽስ ቤኑ አቾ ቶኬምጝስ

ቻርትዳ ፃፋን ፡፡ አንዳስኪ ኬቹስ እንፅኼ ቤናኻዳ ሌታፋን

ከ. እምፕል ኬች እሊው ኬች እንፃኽስታማ ሌታ ፋኽዳ ቻርቶዳ ዝኩኽሳ ናሙኔ ቱንዜስታ

134
 ምዘኒውሳ ቱክሊልጼ ካንታን ፡፡

ኸ. ቤን አች ቺፋ ሌታፍስቱንኩ ናመንካ ቱንዝካስታ ምዛኒኩ ቴክሌልፅካ ካንትጝስ ክንታንትካውስ እንፅኬ

ቤን አች ቺፋ ልኺትጝፃን ፡፡

ፋንቲቲ አንኮ

ክችክቺስ አንቤብጙ ክንቲስታ ምዛኒ

5.1 ክችክቺስ አንቤብአኩ አላከካ

5.2 ክችክቺስ አንቤብጝኩ ሚዛንፅካ
5.2.1 ጋውሚዲቤንካ ሚዛንፅካ
5.2.2 ሜዴቤንካ ሚዛንፅካ

5.3 ክችክቺስ አንቤብጙ ክንቲ

5.31 ጂሚሪ አቹ ክንቲ አማኻሪጚ ኽምባ ኽይፂ ኮንኪታ ቴርት ክንቲስታ ኮሌጁ ሞጁል

5.3.2 ሜንቺትካ ክንታንትካዋ ክንትፅጝ

ቱፂ

135
ክቺክቺስ አንቤብጙ ምዛኒ ክንታንትካ አንቤቡኑሳ እሜ እርዳትስቱንኩ /እርዳትስትካ ያስኩ አኽጞ ø
ማሊጝስ ቴኬምስትናኩ ምዛኒኩ ሴልካዴስ እምፕሌኽ ፡፡ ክችክቺስ አንቤብጙ ምዛኒው ካስትዳ
ሚዛንስታንኩ ሹኻ ስር አላብካ /ካሊቕትካ ፤ አሬኽት ፣ ክችክችትስታ ቢካው ጌሌፅጝጜኽ ፡፡ እን
ፋንቲቲ ክንታ ክቺክቺስ አንቤብጝኩሳ አላብካዋ ዎትጜ ምዛንጝ ካሊስታው አኽጞ ø ክንትኔ ፡፡ ድምክኒስ
እምፕላንቲ አቹ አውጚው ኽምባኽፋፂ ኮንኪ ክንቲው ቴርትዳስታ ሞጁልካዳ ክችክቺስ አንቤብጝኩሳ
ሴልካዋ አድርፅጝኩሳ ሴልካዋ ክንቲና ፡፡ እንጚሊ እምትጛማ ሊሊቲ ፋፋ ዝኩክሳ ክንታንትካዋ ክንትፅጙ
፣ እርዳትጙሳስታ አድርፅጙኩሳ ሴልካዋ ክንቴና ፡፡

ክንቲኩ አላምካ

ታሜታ ክንትፃንትካ እንሳ ፋንቲቴ ዊዱኒዴስ ፋሌንጋ ፡-

 ክችክቺስ አንቤብጞ ø ሚዛንጝስ ቴኬምስትናኩሳ ሴልካዋ ካንትጝጝፃና ፤

 አውጚ ኽምባኽይፂ ኮንኪታ ቴርትክንታኻዳ ዝኩን ምዛኒኩሳ ሴልካዋ ቴኬምስትጝስ ክቺክቺስ
አንቤብጝኩሳ አላብካዋ ሚዛናና ፤
 ክቺክቺስ አንቤብጞ ø ክድርጜጝስ ካሊፃንኩ ክንትፅጝኩሳ ሴልካዋ ጌሌፃና ፤
 ውሳና እይፅፄ ቴራግድሜ ቴኬምስትካማ ጉልሊኩሳ ክንትፅጝኩ ሴልካዋ ጌሌፃና ፤
 ሚዲቢኒዴስስታ ጋውሚዲቢኒ ምዛኒኩ ሴልካዴስ አግስቱንኩሳ ንባርካዋ ቴኬምስትካ ጉላሊ
ክንትፅጙሳ ሴሎ ማላና ፤
 ጂሚሪ አች አውጚ ኽምባኽይፂ ኮንኪታ ክንታንትካ ክቻዳ ዝኩንኩሳ ክችክቺስ አንቤብጝኩ
ካሊትካዳ ሊሊት ዝኩጞ ø እርዳትስታና ፡፡

እርዳትፅካ ሜሳርካ

 ቻርትካ
 ጂሚሪ አቹ ክንቲው (1-8) አውጚ ኽምባ ኽይፂ ኮንኪታ ቴርትክንቲ
 ድምፅኩስታ ፄጌርኩ እርዳትፅካ ሜሳርካ

ክንትጝ ክትፅጝኩ ሴልካ

 ሴቴፍጝፃንቲ ጊሊፅፂ
 አፄቡስታ ኬቹ እንፅኺ
 ካል ንባባሱ ካቢትጝጚስታ ይጋሪ ዴስጝጚ
 ሞዴል

136
ሚዛንጝኩ ሴልካ

 ጋውሚዲቢኒ ሲፋጝጚ
 ካንቲ
 ዲግስጝ
 ዋርቕፅጝካ
 ቴክሌልጝፄ ፃፊጝ
 ዝርዝርካ ሚዛንጝኩ ሊኪፅካ
 ሙካሪ/ፋታኒ
 ቤናኻሱ ክንትፅጙ ዴስ ጝጚ

5.1 ክችክቺስ አንሌብጝኩ አላብካ

ቴግባር 1. አይምሮ ጁትጝጝፅጝኩ ካስካ ፡- አሴብጝ ፣ ፃምርትጝ ፣ ይጋርትጝ

ሲፋንኩሳ ካስካዋ ጛርትስ እንፃኽስቲኒዴስ ፋሌንጋ አፄብካሊ ዙርፅካዳ ኩስጝጝቴካማ ቤንኩ አፄብካስ
ዲግሳን ፡፡

1. ክችክቺስ አንቤብጝ ካለቕቱ አች ዋሳ ላካይ ? ክችክቺስ አንቤብታኑ ሞጁሎማ ፍትኽቲስ

አንቤብታኑ ጉዝማይ ?
2. ክችክቺስ አንቤብጞ ø ዋትጜ ሚዛንታንኻ አኽጞ ø TE AW 222 ዳ ክንቲካ ፡፡ እኒጛ ሚዛንጝኩሳ
ካስትካዋ ክንትጝ ክንትፅጝኩሳ

አይኔትካዋ ማሊጝስስታ ቴኬምስት ጝስ ዋትጜ አጌዛንኩ አኽጞ ø ኩስጝጛን ፡፡ ክችክቺስ አንቤብጝ ካልካዋ
፣ ካልኩፕካዋ ፣ ዲብቴርትካዋስታ ቱንዝካዋ ፣ አሬኽትስ ፣ ክችክቺስ ፣ ጉድ ጌሌፅጝጚስስታ
እርዳትስትጝጚስ አንቤባ ካሊጜኽ ፡፡ ክንታንትካዋክላ ክችክቺስ አንቤባንትካ እናኩ ፅፌትካዋ ክችክቺስስታ
አሬኽትስ አንቤባንካማ አንቤቡኑሳ ታክስካ ካሉኒጌኽ ፡፡

ክንታንትካ ዜዌቴርስታንትካ ካልካዋ አቕጝ ክችክቺስ እንቤባንታ አጌዛና ( ዋልፓንስታ ማኬናን ፣ 200 ዛ
) ፡፡ ክንታንትካ ክችክቺስ አንቤባንትካ ያኻንታ ዜዌቴርስታንትካ ካልካዋ ክንትፅጝ ፋይፄ ፡፡ ችግር ዝኩክስ
እርዳትጝ ፣ ካሊት ዝኩክሳ ጝሹላ አድርፅጝ ማንዲስቴ ፡፡ ክንታንትውሳ ክቺክቺስ አንቤብጙሳ አቾ

137
ጋማጋምጝስ ካንትፃንኩሳ ኪስካዋ ሲፍጝጛ ካሊጝ ክቺክቺስ አንቤብጞ ø አድርፅጝስ ኩልፍ ዱቤኽ (
ሊስኒስኪ ፣ 2011 ) ፡፡

ክንታንትካ ክችክቺስ አንቤባንኩ /አንቤባቲንኩ አኽጞ ø ማሊጝስ ፣ ክችክቺስ አንቤብጝኩሳ አላብካዋ

ሚዛንጝ ፋይፄ ፡፡ ስራስሪ ፊዴልካዋ ጉድጛ ማሌካማ ዜዌቴርስታንትካ ካልካዋ ክንትጞ ø ጄሜራኒስ
ስካውካ ካልካዋ አቑዊጞ ø ጄሜራና ፡፡ ክችክቺስ አንቤብጙ ክንቲክላ ስካውካ ካልካዋ አንቤብጝዳ ትኩታታ
ማንዲስቴ ፡፡ ክችክቺስ አንቤብጙ ትክላሊ ክንትጙ ልግሱ ሲፋጝጚኩ አችካ ሲፋውስታ አቺትጜካማ
ዲግካ ፡፡

ኬፍቲኒ ፅፌትኩሳ ዴንብካዋ ሲፍጝ

ጉድ ጌሌፅጝጚስ አንቤብጝ

ቴርት ምልኻትካዋስታ ብስትካዋ ቼሜታማ ቴኬምስትጝ

ጂሚሪ ፌዴልካዋ ፌይጞ ø ባይጝ

ጛርትስ ክችሳ ካሊጝ

አንቤብጙሳ አሬኽቶ ዲሜክጝ

ክችክቺስ ማሊጝ

5.2 ክችክቺስ አንቤብጝኩ ሚዛንፅካ

ክችክቺስ አንቤብጘ ø ማዛኑስ ፣ ንባቡሳ አሬኽቶስታ ክችክችቶክላ ምስሊ ጊዝዳ ሚዛንጝ ፋይፄ ፡፡
ድምክኒስክላ ክንታንትካ አንቤባኑሳ ዲር ዙርፅካማ ጌሌፃ ካላንታ ፄዋማጊ ክንትፅጝ ማንዲስቴ ፡፡ እን
አኽጝስ ክችክቺስ አንቤብጙ ምዛኒ አሬኽቶስታ ክችክችቶ ሚዛንጝስ ካሊፃንኩ ያኻንታ ፄዋማ ኢኮሜችጝ
ፋይፄ ፡፡ ክንታንትካ አንቤቡኑሳ አሳቦ ቴክሌልጝፄካማ ዲግሳንታ ካሊፅጝ ክንትፃንቲዴስ ማንዲስቴ ፡፡

 ንባቡሳ አሬኽቶ ሚዛንጝ

138
ንባቡ አሬኽት ንጝ ቤኑ አችስ ሜዴብስትኹሳ ፅፌቶ ክችክቺስስታ ቢካው አሬኽትስ አንቤባ ካሊጜኽ ፡፡
ንባቡ አሬኽቱ ሜቴን ክንታንትካ አውቶማቲክ ያኹኽ አንቤብጙሳ ካሊቶ ካንትናው ዳዴኽ ፡፡ ክንታንትካ
አንቤቡኑሳ ፅፌቶ ቢካው ዲድስ ቼሜቱንኩ አኽጘ ø ካንትፅጝስ ካሊፃውሳ ሚንዛንፄ ሴሎ ቴኬምስታማ
ክንትፅጝስታ ክንታንትካውሳ አንቤባማ እርዳትስትጙሳ ካሊቶ አድርፅጝ ፋይፄ ( አሊንግቴን ፣ 2009 ፣
ፊሲንኪስታ ፓዲክ ቶፕክንስ ፣ 2015 ) ፡፡ አዲስ ክንታንትካዳ ዝክኹ ቤዴራ አቕት ፣ ፅፌትዳ ዝክኹ
አቕት ፣ ንባቡ ውክርዳ ፣ አቻዳስታ ካልካዳ ዝክኹ አቕት ክንታንትካ አንቤብካማ እርዳትስታንታ
ካሊፃንኩ ካሊትካኽ ፡፡ ክንትፃንትካክላ ሊሊትጙንኩ እክልካ ዝኩንኩ ክንታንትካስ ምዛንካዋስታ
ቤናኻስኩሳ ቴግባርካዋ ዊዲጝስ ካሊፃንኩ ድምክንካ ጊዝካዋ ሜዴባንታ

ማንዲስቴ ፡፡ ሁድሲን ፣ ሊንታስፓላንታ (2006) ጌሌፃኑውስታጊ ያኹኒጊ ሚንቾ ጊዞ ንባቡ አሬኽት

ሊኪስታው ጊዝስ ጌዴብስቱንኩ ንባብካስ ያኽ ፡፡ ጊዝስ ጌዲብስቱንኩ ንባብካ ክንታንትካውሳ ንባቡ

ካሊትቱሳ ልግሶስታ ካልካዋ ክችክቺስ አንቤብጞ ø ስታ አሬኽቱሳ ሜቴኖ ሊኪጝስ እርዳቴ ፡፡ ንባብዴስ
አግስቱኽሳ ንባቦኪ ግራፍስ ሜዜጌብጝ ካልስቴ ፡፡

 ክችክቺስ አንቤብጝ /ክችክችት

ክችክቺስ አንቤብጝ ካንተፃው ክንታንትካ እንዳርኪ ኬርታ ጋቲታ አኹኪ ልቓ ኬርትካሊ ካልካዋ
ፅፌትዴስ ማሊጙ ካሊቴኽ ፡፡ እን አኽጝስ ንባቡ ክችክችት ሊኪስታው አንቤባንቲ አንቤባው ፅፌታኻዳ

ክችክቺስ አንቤባኩሳ ካልካዋ ትክላልካ ካልካዴስ /100% አስብጝሴኽ ፡፡ እንአሲልጚ ንግቡሳ ብካቶ

ሚዛንጝስ ክችክቺ ሊኪፅፂ አኽጞ ø ፍችስስታ ራሲንስኪ ( 2005 ) ጌሌፃና ፡፡

 ቢካው ጌሌፅጝጚሲ አንቤብጝ ፣ ቢካው ጌሌፅጝጚ እምፕሎ ፅፌቶ ቢካው ድምፁ ታምቲስስታ ክኒስ
አንቤብጙ ካሊቴኽ ፡፡ ቢካው ጌሌፅጝጚስ አንቤብጙ ምዛኒ ክንታንትካ ንባብ ጉዝማ ቢካውሳ ድምፅ
ታምታሳስታ ክኔ ማንዴካማ ፣ አካሉ ልቕልቕቲስ አጂብካማ አንቤብጞ ø ሚዛንጞ ø ዴሜኬ ፡፡
2. ንቲዴስ 4 ንቴ ቤኖኺስታ ክችክቺስ አንቤብጙ ልግሱ ቴራግድሚ

ውቴት ጌሌፅፂ ታክስፂ

1  ካልካውሳ ፊደሎ አቑዊጝ ንጝ / ካልኻዳ ዝኩንኩሳ ቼፋማጊ እቑዊጝ/ ክንቲድንቤራው ዊድዊድዳ
 ካሎ ዙርፅካማ ችግራጋቲታ አንቤብጝ ክንታንትካ እን አችዳ
 አንፁኒ 90% ያኹንኩሳ ካልካዋ ክችክቺስ አንቤበጝ / እምፕልካ እምፕልካ ክንታትካ
እምፕላንቲ ቤንዳ እምፕላንቲ
ልቡ ንካማ አንቤብጝስ ካላና ዲብዳ ታምባና እስታማ
 አንቤብስታንትካስታ ዜዌቴርስቱንኩ ካልካስ ሲሪሰተንኩ ዴዴጝስ ዲብቴርካዋ 9% ማንዴስቴ
ክችክቺስ አንቤባና
 ካልስ ካሎ /ካልካዋ ቼፍካማ /ፍትኔትስ አንቤብጘ ø ጄሜራና

139
 2  ሚንችትስ ካልስ ካሎ አንቤብጝ/ካልካዋ ቼፍማጊ አንቤብጝ ክንታንትካ እንአችዳ እምፕላቲ
 ላጛ አኹ ሹኻ ካል ዝኩክሳ ቱንዝካዋ አንቤብጝ /እንክኽስት ኽይ ዝኩኽ አኺኒስ ቤን ላጛንቲ ክንቲ ድንቤራው
አንቤብጝስ ካላላ ያኼ / ዊድዊዲዳ ታምባና እስታማ
 ሴዛ ትኩሚዳ ወሴንስትኹ ንባቡ ፍሪ ድምፁሳ ትምኔ ቴኬምስትጝ /እን እምፕላ ማንዲስቴ
አይቲ ያኽጝስ ካላላ ያኼ/
 አንፁኒ 90% ያኻንኩሳ ካልካዋ ክችክቺስ አንቤብጝ /እምፕልካ እምፕልካ
ክንታንትካ ልቡ ንካማ አንቤብጝሰ ካላና ያኼ/
 አንቤብስታንትካስታ ዜዌቴርስታንኩ ካልካስ ሜሴሬትስትኹ ቤኑ አችስ ቢካውሳ
ዴዴጞ ø ቱንዜ 80% ክችክቺስ አንቤባና
 ካልስ ካሎ ፍትኔትስ አንቤባና

3  ሚንችትስ ላጛ ካልዌና ፣ ዋሴንስቱንኩ ሹኻ ካልዌናስታ ሴዛ ክልዌና ካልኩፕካዋ ክንታንትካ እን እችዳ

/ዲብቴርትካዋ አንቤብጝ ሹኻንቲ ቤን እምፕላንቲ
 ልቓ/ዎሴንስቱንኩሳ ክልስ ካሎ አንቤብጝ/ ካልካዋ ቼፋማጊ አንቤብጝ/ ክንቲ ድንቤራው
 ካልካዋ ኬችስጝ /ሜዴብጝ ክችጛያሱ አኽጝስ ካሌ ፣ ፁፋ ትርጉምሊ ዊዲዊዲዳ ታምባና
/ኽይሊያኹኪ ቱዊሊ እምትጛውላ ይጉጝስ ካሌ እስታማ ማንዲስቴ
 ሴዛ ትኩሚዳ ዎሴንስትኹሳ ፍሬስታ ድምፁሳ ትምኔ ቴኬምስትጝ /እን እምፕላ
አይኒቲ አኽጝስ ካላላ ያኼ
 90% ያኻንኩሳ ካልካዋ ክችክቺስ አንቤብጝ
 አንቤብስታንትካስታ አቕስቱንኩ ካልካዴስ ሲሪስቱንኩሳ ሌጌሴምካ ዲብቴርትካዋ
ልቡስልቦ 90% ክችክቺስ አንቤባና

 ቤኑ አችስ ያኹኩ ዴዴጝካ ቱንዝካዋ አኹኪ ታሪኮ 90% ክችክቺስ አንቤባና

4  ሚንችትስ ሹኻስታ ሴዛ ካሊካ ዌናሳ ካልኩፕካዋ / ዲብቴርትካዋ አንበብጝ ክንታትካ እን አችዳ 2 ንቲ
 ልቓ ካልካኩሳ ኬችካዋ /ቱንዝካዋ አንቤብጝ ቤን 2 ንቲ ክንቲው
 ሚንችትስ ካልኩፕካው ቤንጝጚ ፁፍስ እይስታው አኽጝ ድንቤራው ዊዲዊዲዳ
 ዎሴንስትኹ አችስ ፁሮ ፋይስታው ንባብ ፋሪስ ድምፁ ትምኒስ አንቤብጝ ታምባና እስታማ
 95% ያኻንኩሳ ካልካዋ ክችክቺስ አንቤብጝ
ማንዲስቴ
 ዴስስቱንኩ ካልካስ ሲሪስቱንኩ እችስ ያኻንኩ ሌጌሴምካ ዲብቴርትካዋ 95%
ክችክቺስ አንቤባና
 ቤኑ አችስ ያኻውሳ ዴዴጘ ø ቱንዜ አኹ ታሪኮ 95% ክችክቺስ አንቤባና
5  ሚንችስ አንኮኽስቶ /ኽዮ እያንኩ ኬቴንክ ካልኩፕካኩሳ ሜዴብካዋ አንቤብጝ ክንታትካ እን አችዳ 3 ንቲ
 ልቓ ኬርትካ አኹ ውላዋ ፁፎ ፋይስታው ንባቡ ፋሪስ ድምፁ ቻኒስትስታ ቤንዳ 1 ንቲ ክንቲው
ድምፁ ትምኒስ አንቤብጝ ድንቤራው ዊዲዊዲዳ
 95 % ያኻንኩሳ ካልካዋ ክችክቺስ አንቤብጝ ታምባና እስታማ
 ዜዋቴርስታንኩ ካልካስ ሲሪስትካማ አችስ አንቤባና ማንዲስቴ
 ዲብቴርትካዋ 95% ክችክቺስ አንቤባና ፡፡
 ክችስ ያኹሳው ቱንዜ አኹ ታሪኮ 95% ክችክቲስ አንቤባና ፡፡

140
6  ኽይ ዝኩክ ካልኩፓኩሳ ኩፕቴ እንሳ አንቤባና ፡፡ ክንታንትካ እን አችዳ
 ልቓ ኬርትካ አኹ ካቢትጝስ ዝኩጝስ ካላና ፤ ያኼስጉ ኽይዳ ቻኒስቶ ሲፋፃንኩ 3 ንቲ ቤን 2 ንቲ ክንቲ
አኽጝ እይስታላ ፡፡ ድንቤራው ዊዲዊዲዳ
 ታሪኮ ፋይስታው ትኩትስ ፣ ፍሪስስታ ድምፁ ሌዚስ አንቤና ፡፡ ታምባና እስታማ
 አንፁኒ 95 % ካልካዋ ክችክቺስ አንቤባና ፡፡
ማንዲስቴ
 ልቡስ ልቦ ዜዌቴርስታንኩ ካልካስ ሲሪስትማ አችስ ያኻንኩ ዲብቴርትካዋ 95 %
ክችክቺስ አንቤባና ፡፡
 ቤኑ አችስ ያኻንኩ ዴዴጝካ ቱንዝካዋ አኹ ታሪክካዋ 95% ክችክቺስ አንቤባና

7  ዋኾ ፁፎ ዲብትታስታ ቱንዚታ አንቤባጝ /ሚንችትስ ችግራ ጋቲታ ዲብስጝታጊ ክንታትካ እን አችዳ

 እምፕላኒ አምፕላኒ ልቡንጝ ዝኩኒውላ ፁፎ ችግራጋታ ክችክቺስ አንቤብጝ 4 ንቲ ቤን 1 ንቲ ክንቲ
 95% ያኻንኩሳ ካልካዋ ክችክቺስ አንቤብጝ ድንቤራው ዊዲዊዲዳ
ታምባና እስታማ
 ዴስስቱንኩስታ ቤንስ ያኻንኩ ካልካስ ሲሪስቱንኩ ሌጌሴምካ ዲብቴርትካዋ 95%
ማንዲስቴ፡፡
ክችክቺስ አንቤባና ፡፡
 ቤኑ አችስ ያኻውሳ ዴዴጘ ø ቱንዜ አኹ ታሪኮ 95% ክችክቺስ አንቤባና ፡፡
8
 ፁፍዳ ዝኩንኩሳ ዲብቴርትካዋስታ ቱንዝካ ዋዙሚሊ ሜሴልጛው አኺኒስ ክንታንትካ እንዳ
አንቤባና ፡፡ አችዳ 4 ንቲ ቤን 2 ንቲ
 ፁፎ ችግራጊታ ፍትኔትስ አንቤባና ፡፡
ድንቤር ክንቲ
 እንፁኒ 95% ካልካዋ ክችክቺስ አንቤባና ፡፡
ዊዲዊዲዳ ታምባና
 ልቡስልቦ ዴስስቱንኩ (ያቑንኩ) ካልካስ ሲሪስቱንኩሳ ሌጌሴምካ ዲብቴርትካዋ እስታማ ማንዲስቴ ፡፡
95% ክችክቺስ አንቤባና ፡፡
 ቤኑ አችስ ያኻውሳ ዴዴጘ ø ፁፎ አኹ ታሪኮ 95% ክችክቺስ አንቤባና፡፡

5.1 ንቲዴስ 8 ንቴ ኺስታ ዝኩንኩ ክንታንትካ ኬሌቴፍጝ ፃማ ኢንቤብጙ አች

141
ቤን ጌሌፅፂ
5  ቤኑ አችስ ፅፌታኻዳ ዝኩንኩ ካልካዋ እንፁኒ 90% ክችክቺስ አንቤብጝ
 ካልካኻዳ ዝኩንኩሳ ካልካዋ ክችክቺስ እቑዌ ካሊጝ
 ካልካዋስታ ካልኩፕካዋ ችግራ ጋቲታ አንቤባ ካሊጝ
 ንባባኻዳ ዝኩንኩ ቴርትምልኻትካዋ ሲፍጝስ ቢካው ጌሌፅጝጚስስታ ድምፁ ታምቲስ
አንቤብጝ
6  ቤኑ አችስ ፅፌታኻዳ ዝኩንኩሳ ካልካዋ እንፁኒ 90% ክችክቺስ አንቤብጝ
 ካልካዋስታ ካልኩፕካዋ ችግራጋቲታ ዙርፃማ ክችክቺስ እቑዌ ካሊጝ
 ፅፌታኻዳ ዝኩንኩ ካልካዋ ቴርትም ልኻትካዋ ሲፋጝስ ቢካው ጌሌፅጝጚስስታ ድምፁ
ክኒስ አንቤብጝ
 ፅፌቱ አይኔትስታ ኽይሊ አሴሜምጛውሳ ጌሌፅጝጜ ቴኬምስታማ አንቤብጝ
(ድራማውሳ ፅፌቶ ዴሜካማ )
7  ቤኑ አችስ ፅፌታኻዳ ዝኩንኩሳ ካልካዋ እንፁኒ 90% ክችክቺስ አንቤብጝ
 ካልካዋስታ ካልካፕካዋ ችግራጋቲታ አንቤብጝ
 ፅፌትዳ ዝኩንኩ ቴርትምልኻትካዋ ሲፋጝስ ቢካውሳ ጌሌፅጝጜስታ ድምፁ ክኔስ
አንቤብጝ
 ንባቡ አይኔትሊስታ ኽይሊ አሴሜምጛውሳ ጌሌፅጝጜ ቴኬምስትጝስ ግትሞ ዙርጝጜ ፣
ታሪክዌንካዋስታ አኼንካዋ ካንትፃንኩ ድምፅኩሳ ኪስጝጝካዋ እርዳትስታማ አንቤብጝ

8 Copy then paste

5.2.1 ጋውሚዲቢኒ ሚዛንጝጚ

እምፕላንቲ አች አውጚ ክምባኽይፂ ኮንኪታ ክንትፂ ሜፃፋ ቤዴራ ክንቲው ቤንዳ ክችክቺስ አንቤብጙሳ
ካሊቶ ሚዛንጝስ ዛራዛርስቱንኩ ምዛኒኩሳ ካስካዋ ሲፋውስታ ካንታንትንስ ፡፡

 ክንትፃንትካ ክንታንትካ ቤኑ አችስ ጎሌልስቱንኩ ሊሊትጙንኩሳ ፅፌትካዋ ድምፆ ኬፍ ፅካማ

አንቤባኒስ ቹኒቴካማ ክንታንትካውሳ ኬሌቴፍጝፃማ አንቤብጙሳ ካሊቶ ሚንዛናና ፡፡
 ክንታንትካ ጛርትስ ፣ ፅምድስ እንፃካ ቤንካስ አኹኪ ትክላሊ ኬችስ ግራፍካዋ እንፃኽስታንታ
ይስጝጜፅጝ ፋይፄ ፡፡
 ክንትፃንትካ አንቤባኑ ጉዝማ ታክስፄ እሚጝስ ክንታንትካ አንቤብጝ ካስቱስ ልግሶ ሲፋጝጜስ
እርዳቲ ፋይፃኩሳ ጎሌላንታ ማንዲስቴ ፡፡
5.2.2 ሜዴቤንካ ሚንዛንፅካ
142
ክንታንትካውሳ ድምፆ እንኮኽፅጝስ ኬሌቴፍጝፃማ አንቤብጙሳ ልግኮ ቴርታሳ እርዳትስትጝስ

ክንታንትካዋ ጛርትስ ሚዛንጝ ፋይፄ ፡፡ ስኼትቺፋ ሚንዛንስታንኩ ክንታንትካዋ ጎሌልጝ ፋይፄ ፡፡

ክንታንትካ አንቤብካያስኩሳ ፅፌትካዋ ድምፆ እንኮኽፅጝስ አንቤባንታ ፄውጝ ማንዲስቴ ፡፡ ክንታንትካ
ስካዋ ፅፌቶ ንባብኩሳ ሴልካዋ ቴኬምስትካማ አንቤብካ ካሊጘ ø ፌቴሽጝ ፋይፄ ፡፡

እምፕል ሶኼትስ እምፕል እምፕል ጌርካኻዳ 10 ሊሊትጙንኩ ክንታንትካዋ ፌቴሽጝ ካሊስቱኒጊ ፣

ስኼትስ 50 ክንታንትካዋ ሲፋጝጝ ካሊስቴ ፡፡ ኬሌቴፍ ፃማ አንቤብጙ ችግር ካንትስታኩሳ ክንታንትካዋ
ካቢትጝፃማ ሚንዛንጝ ፋይፄ ፡፡ ኬሌቴፍጝፃማ አንቤብጝ ካሊስታሳ ሳሴርስ ሚንዛንጝስ ዋሴንስትኹ
ጊዛኻዳ ልቓ ክንታንትካ አንቤባንታ ፄውጝስታ ዴኪካስ ክችክቺስ አንቤብስቱንኩ ካልካውሳ ቺፎ ካንትጝፃ
ካሊጜኽ ፡፡

ክንታንትካ እምፕል ዴኪካስ አንቤባንታ ፄውጝስ ካልስ ኬሌቴፍጝፃማ አንቤብጙሳ አቾ ቺሜትጝፅጝ

ካሊስቴ ፡፡ ዴኪካስ ክችክቺስ አንቤብስቱንኩ ካልካውሳ ቼፎ አሴልጝ ማንዲስቴ ፡፡ እሊው አኺኒስ
ክንታንትካውሳ ንባብ አሬኽታሳሳስታ ክችክችቶ ምስሊ ጊዛኻዳ ሚንዛንጝ ካሊስቴ ፡፡ ሲፋካማ ዲጉንኩ
ቤዴሪሲፋካዋ ሳትስ ጌዴብስትኹሳ ንባቦ ካስጝፂኑ ጉዝማ ቴኬምስቴንኩ ትኩምካኽ ፡፡

1. ሹኻን ቲዴስ አኹኪ ሴዛንቲ ቤን አውጚኩ ሜፃፍካዴስ አችስ ሜቴናንኩሳ ፅፌትካዋ ጎሌላን ፡፡
ፍታንካ ክንታንትግስ ያኻንኩሳኪ ሲፋው ቤንዴስ ካፅጝ ካሊስቴ ፡፡ አንዴስኪ ክንታንትካውሳ ስሞ
ፃፊጝስ ሳቱንኩ ካልካዳ ዳድፅጝስ ምልኻትጝ ካሊስቴ ፡፡
2. ክንታንትካ ፅፌቶ እምፕል ዴክካስ አንቤባንታ ፄፓን ፡፡ ክንታንትካ አንቤቡኑ ዊዲዊዴ ካሎ ዳድፅጝስ
ምልኻታን ፡፡
3. ኬርትስ አንቤብስቱንኩ ካልካዋ ሜዜጌፓን ፡፡ ክችክቺስስታ ኬርትስ ሜዜጌብስቱንኩ ካልካዋ ቼፋን
፡፡
4. እምፕል ዴኪካስ ክችክቺስ አንቤብስቱንኩ ካልካዋ አሴልጝስ አንቤብስቱንኩሳ ካልካዋ ኔኬታ ካሊጜኽ
፡፡
እንሳ ፄውጝስ ቤኑ አችስ ዲግኹሳ እምፕል ዴኪካስ ካልካዋ ክችክቺስ አንቤብጙ አሳብ ምሻሱሳ
ቴራድሜ ካንታን ፡፡
5. ሊኽ ታፋሱሳ አሲልጜ አግፅጝስ ክችክቺስ ካልካውሳ ቼፎ አንቤብስቱንኩ ትክላልካ ካልካስ ቤናማ
ክችክቺ ቼፎ አሴልጜኽ ፡፡

አንቤብስቱንኩ ትክላልካ 50 ካልካዴስ 40 ካልካዋ ክችክቺስ አንቤባ ካላና እኑኒ ፣ ሊኹ አሲልጚ ፣

ክችክቺስ አንቤብስ ቱንኩ ካልካ 40/ ትክላልካ 50 ካልካ

40
= X 100=80 %
50

ክንታንትካ እምፕል ዴኪካዴስ እንፁኒ ጊዝስ አንቤባንኩ ያኹኒጊ ክንታንትካውሳ አሬኽቶ ሲፋውስታ
አሴልጝ ካሊስቴ ፡፡
143
አሬኽት = ክችክቺስ አንቤብስቱንኩ ካልካ X 60 ሴኮንድስ ቤንስቱስ ትክላሊ ንባብስ ካፅኹ

ጊዝ ያኼ ፡፡ ምሳሊስ ክንታንትካ 45 ሴኮንድስ ካልካዋ አንቤቡኒ ንባቡ አሬኽት ሲፋውስታ አኽጝስ ካሌ

፡፡

አሬኽት = 45X60 ሴኮንድ /45 ሴኮንድ

= 45X60 =60 ካልካ ዴስካስ ያኼ ፡፡

45

ክችክችት = ክችክቺስ አንቤብስቱንኩ ካልካ X100 ቤንስቱስ ትክላልካ ካልካ

ትክላልካ ካልካ = 66

ክችክቺስ አንቤብስቱንኩ ካልካ = 58

ኩረትስ አንቤብስቱንኩ ካልካ =8

ክችክችት = 58X100 = 88

60

ክንታንትካ ንባቦ ጛርትስ አንቤብጝስ ቺግርስትካ ንጜኽ ፡፡ ክንታንትካ ኩፂ 90% አኹኪ እንዴስ ጃላ
ጛርትስ አንቤባንታ ማንዲስቴ ፡፡ ኬርትካዋ እሊኩ ክንታንትካኪላ ካባንኩ አኽጘ ø ቼሜትጝፅጝ ፋይፄ ፡፡

ቤኑ አችስ ማንዲስታንኩሳ ካልካዋ ኬሌቴፍጝፃማ አንቤብጝኩ አችካ

ኬሌቴፍጝፃማ ኬሌቴፍጝፃማ ኬሌቴፍጝፃማ

አንቤብጝስታ አንቤብጙስታ አንቤብጝስታ ዋኽስ

እርዳትስትጙ ችግር እርዳትስትጙ ልግስ ዋኾ እርዳትስትጝ

1 ንቲ ብን 1--9 20 ---------- 34 35

1 ንቲ ቤን 1—29 30 ----------- 49 50

3 ነ 3 ቲ ቤን 1—34 35 ---------- 59 60

4 ንቲ ቤን 1—34 35 ---------- 36 65

ቴግባር ፣ ፅምዱ እንፅኺ

144
ፅምዳ ታኼካማ 5 ንቲዴስ -8 ንቴኺስታ ዝኩንኩ ሜፃፍካዴስ ላጛ ፅፌትካዋ ጎሌልጝስ ሲፋንኩሳ
ቴግባርካዋ እንፃኽስታን ፡፡

1. እምፕል ክንታንቲ ክንታንቲታ አኽጝስ እምፕል ዴክካስ ፅፌትካዋ አንቤብስ ፡፡ ላጛንቲ ክንታንቲ ኩፂ
ክንትፃንቲታ አኽጝስ ፤

በ. አፄብ አንቤቡክሳ ትክላልካ ካልካዋስታ እምፕል ዴኪካው ንባባኻዳ ፌቴርስቱንኩ ኬርትካዋ ሜዜጌብስ
/ትስ ፡፡

ከ. ክንታንቲውሳ /ታውሳ አሬኽት ንባባሳስታ ክችክችቶ አሴልስ /ትስ ፡፡

2. ክንታንቲ/ታ እኽቲት /ሺኹ ባኒስ ክንትፃንቲ/ታ ያኼስ/ታኼስ ፡፡

3. ዊዲዊዲዳኪ ቤንኩ ክንታንትካስ ሪፖርቶ ዲግሳን ፡፡
ቴግባር ፣ አሴብጝ ፣ ፃምርትጝ ፣ ቤንጝፅጝ
በ. ክንታንትካውሳ ኬሌቴፍጝፃማ አንቤብጙሳ ልግሶ ሚዛንጝስ ካሊፃንኩ ጋውሚዲቢኒኩሳ ሚንዛንጝፅካ
ሴልካዋ ቶኬማን ፡፡

ከ. ኬሌቴፍጝፃማ አንቤብጙ ችግር ዝኩክስ ክንታንትካዋ አግፂኒጊ ፣ ክንታንትካውሳ ልግሶ ካንትኹስ ንባር
ፋይፁኒ ፣ ቴኬምስትጝስ ካሌንኩሳ ሜዴቤንካ ያኹንኩ ሚንዛንጝኩ ሴልካዋ ዛራዛራን ፡፡

ክንታንትካውሳ ንባብ ልግሳሳ ቴራግ ድሚስ መልኻትጝ

ጊዝስ ጌዴብስትኹ ንባቡ ናሙኒ ቴራግድሚ

ሳትስ ጌደብስትኹ ናባቡ ሚዚጊብፂ
ክንታንቲው ስም ----------------------- ቤን --------------ክንትፃንቲው ስም ----------------------
ማንዲስታው ግብ ----------------------

ካልካው ሶኼት 1 ሶኼት 2 ሶኼት 3

145
ሚንቺት ማ ው ይ ጃ አ ማ ው ይ ጃ አ ማ ው ይ ጃ አ
100
95
90 ክንቲ አቹ
85 ግብ

80
75
70
65
60
55
50 ክንታንትካ 4 ጌርካኻዳ ዴኪካስ አንቤቡንኩ
ካልካው ቴራግድሚ እምፕል አርፊስ
45 እንፃኽስታታ ያኻማ ንባር ይሴ ፡፡
40
35
30
25
20
15
10

ቢካውሳ ጌሌፅጜ ሚንዛንጝ

ክንታንትካ ካልስ አንቤባንታ ፄውጝስ ክንታንትካውሳ ንባቡሳ ጌሌፅጝጜ ሚዛንጝ ካሊስቴ ፡፡ ክንታንትካ
ሊሊትጙንኩ ድንቤርካዋ ማሌፍፅጝስ አሳብካዋ ካልስ ዲግሳንታ ፄዋማ ሚንዛንጝ ካሊስቴ ፡፡

ክንታንትካው ካል ንባቡሳ ጌሌፅጝጜ ሲፋው ዝርዝር ሊኪፂስ ካንትጝ ካስቴ ፡፡

አቹ ሊኪፂ
1 2 3 4
ጌሌፅጝጚ ክንታንት ሼሌፅካ ክንታንትካ ቴርትም ልኻትካዋስታ ክንታንትካ ቱንዚው
ድምፅካዋ አንቤባኑ ገዝማ ቤዴራ አቕቶ ስሬታ ቴግባርሊ ታምትጛው
ቴኬምስታና ፡፡ ሊሊትጙንኩ ፄውኽ ጌሌፅፂ ጌሌፅፄ ቴኬምስታና ፡፡
ጌሌፅጝጝካዋ ፃይካ፡፡ ትኩቶ ፣ ካልኩፓስ
አንቤብጘ ø ስታ

146
 ቴርትምልኻትካዋ
ቴኬምስትጝስ ካላና
ካልኩፓስ ካልስ ካሎ ኔፄላማ አንቤብጝ ካልኩፕካዋ ካስስቱ አችስ ካልኩፕካዋ ክችክችት
አንቤብጝ አንቤብጝ ንባርካዋ ቴኬምስትጝ
አይሎ ቕፕ አይሎ ቕፕ ንኹ ቕፕ ንኹ ድምፅ ቢኪስት ዝክኹ ድምፅ ኽይትጝጚሊ
ንኹ ድምፀ ድምፀ ሜቴን ታምትጜ
ሜቴን
ዊዳፍት ካቢትጝጚ ዝኩክ ልቓ ቲሪጝጝካስታ ልቓ ቲሪጝካስታ ዋደፊ ታሲ ( ክኒ )
ቲሪጝካስታ ድምፁ ዱንፅጝጝካ ዱንፅጝጝካ
ዱንትጝጚ
ካስጝጚ ፅሬቱ ንባብ ልቡ ንባባ አሬኽቱሳስታ ልቡ ንባባሳ ቢካንቲ ዙርፅጝጚው
ፃምርሳማ ቴኬምስትጘ ø ካስት
አቲጝ

አንቤባማ እርዳትስትጘ ø ሚንዛንጝ

አንቤባማ እርዳትስትጝ ንባቡሳ እንፅኼንቶ ቼሜትጙ ካሊቴኾ ፡፡ ኬሌቴፍጝፃካማ አንቤባንኩ ክንታንትካ ፣
ቹዋ አስቦ እርዳትስታቲኑ አኺኒ ፌቴርስትጝስ ካሌ ፡፡ እምፕል ክንታንቲ አንቤባማ እርዳትስታታ
አሬኽቶ ፣ ክችክችቶስታ ጌሌፅጝጜ ማቔንፃማ ቴኬምስትጝ ማንዲስቴ ፡፡ አንክኽጝስ አንቤባማ
እርዳትስትጝ ኬሌቴፍጝፃማ አንቤብጙ እምፕል አላቤኽ ፡፡ እሊው ሊኪፂ ኩፂ ኬሌቴፍጝፃማ አንቤባማ
እርዳትስትጝ ሚንዛንስታው ንባብዴስ ፋሌንጋ ያኼ ፡፡ አንቤባማ እርዳትስትጘ ø ሊሊትጙንኩ ዳድካስ
ሚንዛንጝ ካሊስቴ ፡፡

 ክንታንትካ አንቤቡኑሳ አሳቦ ቴክሌልጝፄ እያንታ ፄውጝ

 ንባቡሳ አሬኽቶ ፣ ክችክችቶስታ አንቤብጙሳ ስሎ ሚንዛናኒስ አንቤባማ እርዳትስትጘ ø ክላ ሚዛንጝ
ፋይፄ ፡፡

ፕሮጀክቱ እንፅኺ 1
እምፕላንቲ አቹ ክንቲጝናሾ ካትካማ ሚዲብስቲኑ ቤኑ አችዴስ ( 2 ንቲ -- 8 ንቲ ቤን አኽጝስ ካሌ )

እምፕሎ ፅፌቶ ጎሌላን ፡፡ እምፕል/ላ ክንታንቲ/ታ እምፕል ዴኪካስ አንቤቡስ /ብቱስ ቹኒታን ፡፡

1. እንጚሱ ስሬትስ ኬንድካ ክንታንትካውሳ አንቤብጝጜ ( ንባብ ጌሌፅጛሳ ) ሚንዛንጝስ ፋይፃንኩ

ዝርዝርካ ሊኪፅካዋ ቴኬምስቲካማ ሚንዛናን ፡፡ እሊኩ ኩፂ እምፕል ዴኪካው አሬኽቱሳ ሜቴኖ
፣ ክችክችቶ ሚንዛገጝስ ክንትፂ ሜፃፍዳ ዝኩንኩ እምፕል ዴኪካው ንባብኩ አሬኽትካ ጁፅካሊ
ካንትጝጝፃን ፡፡
2. እንዴስ ኩክራ ዲጉንኩ ካስካስስታ ምዛኒኩ ውቴትካው ስሬትስ ዴዴጘ ø ቴክሌልጝፄ ሪፓርቶ ፃፋን
፡፡
147
  ክንታንቲ/ታ አንቤቡስ/ብቱስ ዋሳ ላካ ኬርትካዋይ ፌፄምኹ/ትኹ ክንታንቲውሳ/ታውሳ ንባብ
ክችክቺስ አሴላን ፡፡
 እምፕል ዴኪስካኻዳ ክንታንቲ/ታ ውኻ ካልካዋ ክችክቺስ አንቤብኹ /ትኹ ?
ክንታንታውሳ/ቲውሳ አንቤብጝ አሬኽታሳ ዴኪካስ አስላን ፡፡
 ክንታንቲ/ታ ዴኪካኻዳ ክችክችካ ካልካዋ ዋትጜ አንቤብኹ/ትኹ ? ንባቡሳ ጊሌፅጝጜ ኮንኪው
ግብሊ ካንትጝጝፂካማ ጌሌፃን ፡፡
5.3 ኬሌቴፍጝፃማ አንቤብጝ
ክንታንትካ ንባቡሳ ክልትፍኔ ሌጌፃንታ ካሉ ንባብ ጉዝማ ድምፆ ኬፍ ፅካማ አንቤባንታ አኹኪ
ዴስጝጛንታ እድሎ ፌቴርጝስታ እንፅኺ ዙርፃስ ቢካው አኺኒስ እይጝ ፋይፄ ፡፡ ክንታንትካ ኽስኹስ
ዴስጝጛንታ ጊዞ እይጝ ቴኬሜ ፡፡ እንሳ ፄውኑስ ክንታንትካውሳ ፋዮ ዎኽትጝፅጝ ፋይፄ ፡፡ እምፕሎ
አይኔቶ ክንትፅጙሳ ካስቶ ፋያንኩሳ ክንታንትካዋ ጛርትስ ጎሌላማ ክንትፅጜኽ ፡፡

5.3.1 ጂሚሪ አቹ ክንቲ አውጚ ኽምባኽይፂ ኮንኪው

ቴረትክንቲስታ ኮሌጅኩ ሞጁልካ

ኬሌቴፍጝፃማ አንቤብጘ ø ክንትፅጝስ ቴኬምስትናኩ ሴልካስታ ብላትካ ሲፋውስታ ዝርዝርስ ዲግካ ፡፡

 ድምፆ ኬፍፃማ አንቤብጝ ፡- ክንትፃንቲ/ታ ንባቡሳ ጌሌፅጝጜ ዴሜካማ እምፕሎ ታሪኮ ድምፆ
ኬፍፃማ/ፄታ አንቤብጝስ ክንትፃንትካስ ካንትፄ/ፂ ፡፡
 ልቡስልቦ ድምፆ እንኮኽፅጝስ አንቤብጝ
 አብርቱ ንባብ ፡- ክንትፃንትካስታ ክንታንትካ ክንትፃንትካሊ አብርቱ ድምፆ ልቡስ ልቦ ኬፍ ፅካማ
አንቤባኑ ሴልያኽ ፡፡

 ማሚቱ ንባብ ፡- ክንትፃንቲ/ታ እምፕሎ ዴዴጘ ø ፅፌቶ አንቤቡኒዴስ ፋሌንጋ ክንታንትካ ጜዋ

ሲፋካማ እንግራ አንቤባንታ ያኽስታው ካስቴኽ ፡፡
 ይጋርታማ አንቤብጝ ፡- እምፕል ክንታንቲ አንቤቡኒዴስ ፋሌንጋ ሲፋው አንቤባንቲ ካባማ አንቤቤ ፡፡
አንዴስኪ ጂሚሪ አንቤባንቲ ‹‹ዋትጜ?›› ናማ ካሲ ፡፡
 ካቢትጝጙኹ ካሉ ንባብ ፡- ክንታንቲ አሬኽቶ ምትኔ ቶስታ ክችክችቶ ኬሽጝፁጝስ ካባማጊ
አንቤብጝስ ዴስጝጛታ ካሊፃው ሴልያኽ ፡፡
 ዲብቴርቱ ካቢትጝጚ ፡- ንባቡሳ አሬኽቶ ሌጌፅጝስ እምፕሎ ዲብቴርቶ ሚንቺኒ ካባማጊ አንቤብጙ
ካስቴኽ ፡፡
 ምልኻትካዋ ቴኬምስትጝ ፡- ንባብ ጉዝማ ቴርትምልኻትካዋ ዋትጜ ግልፅስስታ ዝርዝርስ ቴኬምስታ
ካሊስታው ውኽጘ ø ካንትፄ ፡፡
 ቴዌንጙ ንባብ ፡- ታሪክዳ ዝኩንኩሳ ታሪክዌንካዋ ፄጌርስካማ ድምፆ ኬፍፅጝስ አንቤብካማጊ
ቴዌናንታ ፄውጝ ፋይፄ ፡፡
 ጊዝስ ጌዴብስትኹ ካሉ ንባብ ፡- ክንታንቲ እምፕል ዴስካስ ፅፌቶ አንቤባታ ፄዋማ ፣ ኬርትካዳ
ምልኻቶ ፄዋማጊ ካንትፄ ፡፡ ክንታንቲ አንቤባው ፅፌት ኩፂ ስካዊ ያኻታ ማንዲስቴ ፡፡

148
 5.3.2 ሚንቺትካ ክንታንትካዋ ክንትፅጝ
ቤናኻዳ ሊሊቲ ፋይ ፣ ካሊት ፣ ባይል ፣ ኮንኪ እ.እ.ኮ ዝኩክ ክንታንትካ ዝኩዋና ፡፡ አን አኽጝስ
ክንትፃንቲ/ታ ሚንቺት ዝኩክሳ ክንታንትካዋ ሌንጌድፃውሳሳ ክንቲውሳ ቴግባሮ ቤናኻዳ አኮሜቻታ
ማንዲስቴ ፡፡ አንቤብጝስ ቼጌርስታንኩሳ ክንታንትካዋ አንቤብጘ ø ካላንታ ካሊፅጝ ማንዲስቴ ፡፡
አንቤብጘ ø ካላቲንኩ ክንታንትካስ ዲግኹሳ ምሳሌ ካንታን ፡፡

ማሪቱስታ ኮሌች 5 ንቲ ቤንኩ ክንታንትካኽ ፡፡ ላንጊጊ ሊሊትጙኽሳ አሬኽቶ ፣ ክችክችቶስታ ጌሌፅጜ

ፃይካ ፡፡ ማሪቱ ቢካው ንባቡሳ ቲሪጘ ø ቲኪምስቴውላስ አሬኽትስ አንቤብታ ካሊ ፡፡ ማሪቱ አንቤባንታ
ታኹኒክላስ ኮሌች ልቓ ፊዴልካዋ ፌይጝዴስ ጃላ ካላኻዳ ፊዴልካዋ ካባማጊ አንቤብጙአኺኒ ካንትስቴ ፡፡
ካልካዋ እቑዊጙ ችግርክላ ካንትስቴ፡፡

ጃላዳ ዲግኹሳ ፅፌቶ ስሬታ ፄውጝስ ክንታንታውሳ ኬሌቴፍጝፃማ አንቤብጙሳ ችግሮ ኽይጝስ ሲፋማ
ዲግኹ ክንትፅጙሳ ሴሎ ቴኬምስትጝ ካሊስቴ ፡፡

ሞዴላ ያኻማ ካንትፅጝ ፡- ክንትፃንቲ/ታ ሞዴላ አኽጝስ ፅፌቶ ካባማጊ/ቤታጊ አንቤብጝስስታ ቢካው
ስፍሪዳ ቲሪጝስ አኺኔ ካንትፃማጊ ካንትፄታጊ ችግሮ ኽይጝስ ክንትፅጝ ፋይፄ ፡፡

እንፃኽስቴስ ፣ እንፃኽስትንስስታ እንፃኽስታን ፡- ክንትፃንቲ/ታ ኩቲስ ክንትፅጙሳ ሴሎ ቴኬምስታማ/ቴታ

እንታኮውስታ እሊኩ ችግርካ ካንትስታንኩ ክንታንትካዋ ክንትፅጝ ፋይፄ፡፡

ቴግባር
ሲፋውሳ ፅፌቶ አንቤብትካማ ስርዳ ዲጉንኩሳ ካስካዋ ዙርፃን ፡፡

አስማራች ፣ አጋሉስታ ካሴች 5 ንቲ ቤንኩ ክንታንትካኽ ፡፡ አንቤብስታው ፅፌት እይስታው

ጉዝማ ውላጊ ሊሊትጙንኩ ኬሌቴፍሻፃማ አንቤብጝኩ አችካስ አንቤባና ፡፡ አስማራች ፅፌቶ ልቡስ
አንቤብታት ታኹኒክላ ኬርቶ ፌፄማላኪ አጋሉ ኩፂ ፅፌቶ ልቡስ አንቤቤ ፡፡ ሜንችካ ካልካዋ ጎሌሌማ
እቑዊጝስ ካሌ ፡፡ ካሴች ፅፌቶ ቢካው አሬኽትስ ፣ ክችክችትስስታ ጌሌፅጝጚስ አንቤብታ ካሊ ፡፡

2. አስማራች ኬሌቴፍጝፄታ አንቤብጙሳ አክሞ አድርፂታ ዋታ ኮው ክንትጝ ክንትፅጙ አኺጊስ ክንቴታ

ፋይስቴ ?
3. አጋሱስስታ ካሴችስ ትክምዳ እሼንኩ ክንትጝ ክንትፅጝኩ ኩምችንካዋ ምሳሊስ ቖቔስፂካማ ድቑዋን
፡፡

ንባቡ ችግር ዝኩክሳ ክንታንትካዋ ሲፋንኩ ካስትካስ ክንትፅጝ ፋይፄ ፡፡

 ካሊትካዋ አድርፃንታ ጌዴፍጝስታ ሴልካዋ ጌዴፍጝ

 ካቢትጝጙንኩ ዴስካዋ ሌጌፅጝስ ጌዴፍጜስታ እንፅኺ ዙርፃሳ እይጝ
 ክንታንትካ ክንትፃንትካስ አጌዝስትካማጊ አንቤባኑሳ እድሎ ፌቴርጝ ፋይፄ ፡፡

149
  ክንታንትካ ዜዌቴርስታንትካ ካልካዋ አቕጘ ø ቼሜትጝፅጝ ፋይፄ ፡፡
 ሊሊትጙኹ ቼጌርፅካ አችካ ዝኩንኩ ፅፌትካዋ ክንታንትካስ አንቤብፅጝስ ዝኩኑሳ አኺኔ ሞኬርጝ
ፌቴጝጝ ጉዴኽ ፡፡
 ክንታንትካ አንቤብጝስ ቼጌርስታንኩ ያኹኒጊ ዜዌቴርስታንትካ ካልካውሳ ካሊቶስታ ስካውካ
ካልካዋ ማሌካማ እቑዊጙሳ አክሞ ፌቴሽጝ ፋይፄ ፡፡

ጋምቢጝኩ ካስካ
ሲፋንኩ ካስካስ ዙርፅካዋ ዴብቴርዳ ፃፋን ፡፡

1. ኬሌቴፍጝፃማ አንቤብጝኩሳ አላብካዋ ዛራዛራን ፡፡

2. ኬሌቴፍጝፃማ አንቤብጘ ø ፣ ፍትኔቱሳ ሜቴኖስታ ንባቡሳ ክችክችቶ እምፕላኒስ ሚዛንጝ ዳርማስ
ፋይፄ ?
3. እምፕሎ ፅፌቶ አንቤባማ እርዳትስ ትጝስ ኬሌቴፍጝፃማ አንቤብጙ ቴግባር ዳርማይ ?
4. ጂሚሪ አችዳ ክንቲጝናዳ ክንታንትካ ውሳ ካልንባባሳ ሚንዛንታኒስ ካንትካዴስ አጝስቱንኩ አግፅካ
ዳርካ ደርካይ ?
5. ጊዝስ ጌዴብስትኹ ኬሌቴፍጝፃማ አንቤብጙሳ ምንዛኔ ሊሊትጙንኩ ክንትፅጝኩሳ ካስትካዋ ቴርስጝስ
ቴኬምስታንኩሳ ሴልካዋ ጎሌልልጝስታ ቴኬምስትጝ ካሊስቴማ ?

ጛርቱ ግምጋሚ
ቴራግድማኻዳ ዝኩንኩ ጛርቱሳ ምንዛኔስታ ካስካዋ ዝክኹ አቕቱ ስሬትስ ( ) ምኻቶ ቴኬምስቲካግ
“ይጋ” አኹኪ “ጋቲው” ስርዳ ምልኻታን ፡፡

ቴቼ ዲብቴርትካ ይጋ ጋቲው
1 ኬሌቴፍጝፃማ አንቤብጝኩሳ ሚንዛንጝፅካዋ ካንትጝጝፅጝስ ካሌ ፡፡
2 ጂሚሪ አችኩ ክንትፅካ ሜፃፍካዳ ሊሊትጙንኩ ሚንዛንጝኩሳ ሴልካዋ
ቴኬምስትጝስ ካሌ ፡፡
3 ኬሌቴፍጝፃማ አንቤብጘ ø አድርፅጝኩሳ ሴልካዋ ኽይትጝፅጝስ ካሌ ፡፡
4 ክንታንትካ ዋታኮውሳ ክንትጝ ክንትፅጙሳ ሴሎ ፋያንኩ አኽጘ ø ቴራግድሚስ
ቴክሌልጝፃታ ካንትፅጝስ ካሌ ፡፡
5 ሚዴቤንካዋስታ ጋውሜዴቤንካ ሚንዛንጝፅጝኩሳ ሴልካዋ ክንታንትካ ፋያንኩ
አኽጘ ø ማሊጘ ø ካሌ ፡፡
6 ጂሚሪ አችኩ ክንታንትካ ንባቡ ክልትፍኒ ሊሊታሳ ቼሜታ ፡፡
7 እምፕላንቲ አችኩ ክንታንትካ ኬሌሌቴፍጝፃማ አንቤብጙ አች ሊሊታሳ ዴኔክፄ
፡፡

150
151
 ሙዳየ ቃላት

Aceleration አሬኽፅጝ
to look at data, student responses, and determine student progress in learning
analyze ኽይትጝፅጝ
and to identify students' instructional needs
anecdotal notes
ሴንስፂ ታክስፂ written notes that the teacher writes during observations to remember
and records
information about student learning
process of gathering information for making decisions about students'
assessment ምዛኒ
learning needs
assessment
strategies/technique ሚዛንጝኩ ሴልካ
process used to assess student learning
s
assessment tools ሚዛንጝኩ ሜሳርካ what is used to measure student learning (e.g. rubric, observation form)
The point at which word identification is so rapid and decoding is very fast
automaticity እምቢታ ሲፍጝጚ
to level that the student reads without stopping
a goal that has been set for student performance. For example, a benchmark
benchmark ብካቱ አች ሊኪፅፂ
for words correct per minute in a specific grade
benchmark ብካትኩሳ አችኩሳ
the assessment used to determine if the student has met the benchmark
assessment ጁፅካዋ ሚንዛንጝ
ፃምርፅጝ
blending use the definition in the primary syllabus
ፃምርስጝኩ ሴልካ steps that students use to blend words, for example using sounds, syllables,
blending strategies
ብሉሙ morphemes
Bloom's taxonomy ምዳቢ one way of identifying levels of questions
brainstorming አይምሮጁትጝፅካ gathering ideas individually or in groups
carousel
ልቕልቓንትካ እንፅኽካ
activity/gallery also called gallery walk, completed work is put on the walls and students
ዋካንትጙ ቴግባር
walk walk around and look at the work
In-depth analysis of a certain problem or issue such as example of a
case study ናሚኒ ኻል ፅናት student's performance of a skil. Presented for the CTE student to use to
practice identifying student needs, etc.
tool that is used during observations of student performance to identify
checklist ሚዛንጝፂ ክፅ
student learning and progress
the teacher and the student read a passage, or part of the passage together -
choral reading አብርቱ ንባብ
at the same time
classroom the way a teacher arranges the classroom for learning includes:
environme ክንትፂ ቤኑ አኺኒ management, assessment, materials, management, inclusion, culturally
nt 152etc.
sensitive,
an activity where students read a passage with words deleted to see if the
cloze activities ልምትካ ቴግባርካ
students can fill in the blanks with the correct word
an assessment measure that uses a short passage from the reading materials.
153
154