Professional Documents
Culture Documents
ÖNSÖZ
- Bu standard; CENELEC tarafõndan kabul edilen EN 60068-2-52 (1996) standardõ esas alõnarak
TSE Elektronik Hazõrlõk Grubu’nca TS 6328 (1989)’in revizyonu olarak hazõrlanmõş ve TSE Teknik
Kurulu’nun 2 Nisan 2001 tarihli toplantõsõnda Türk Standardõ olarak kabul edilerek yayõmõna karar
verilmiştir.
İÇİNDEKİLER
1 - KAPSAM............................................................................................................... 1
2 - ATIF YAPILAN STANDARDLAR ......................................................................... 1
3 - DENEYİN GENEL AÇIKLAMASI.......................................................................... 2
4 - DENEY DÜZENEĞİ .............................................................................................. 2
4.1 - TUZLU SİS ODASI .................................................................................................... 2
4.2 - NEM ODASI .............................................................................................................. 3
4.3 Standard atmosfer odasõ........................................................................................ 3
5 - TUZ ÇÖZELTİSİ.................................................................................................... 3
5.1 - % 5 SODYUM KLORÜR (NACL) ÇÖZELTİSİ............................................................ 3
6 - ŞİDDET DERECELERİ ......................................................................................... 3
7 - ÖN ÖLÇMELER.................................................................................................... 4
8 - ÖN ŞARTLANDIRMA ........................................................................................... 4
9 - DENEY .................................................................................................................. 4
10 - TOPARLANMA (DENEYİN SONUNDA)............................................................. 5
11 - SON ÖLÇMELER ............................................................................................... 5
12 - İLGİLİ STANDARDDA VERİLECEK BİLGİLER................................................. 5
EK ZA......................................................................................................................... 7
5
ICS 19.040 TÜRK STANDARDI TS 6328
EN 60068-2-52/Nisan 2001
2
ICS 19.040 TÜRK STANDARDI TS 6328
EN 60068-2-52/Nisan 2001
5
ICS 19.040 TÜRK STANDARDI TS 6328
EN 60068-2-52/Nisan 2001
0
ICS 19.040 TÜRK STANDARDI TS 6328
EN 60068-2-52/Nisan 2001
1 - KAPSAM
Bu deneyin, seçilen şiddet derecesine bağlõ olarak tuz yüklü bir atmosfere dayanacak şekilde
tasarõmlanan cihaz ve bileşenlere uygulanmasõ amaçlanmõştõr. Tuz, metalik ve/veya metalik olmayan
malzemeler kullanõlarak imâl edilmiş kõsõmlarõn performansõnõ azaltabilir.
Bu deney, korozyon etkilerinin yanõsõra, metalik olmayan bazõ malzemelerin tuzla reaksiyona girmesi
ile ortaya çõkan bozulmalarõ göstermek için de kullanõlabilir. Aşağõdaki deney metotlarõnda, uygun bir
tuz çözeltisi ile püskürtme süresi, numunenin tamamen õslatõlmasõ için yeterlidir. Çünkü bu õslatma,
nemli şartlar altõnda belirli bir süre bekletildikten sonra tekrarlanõr (Şiddet derecesi (1) ve (2)) ve bazõ
şiddet dereceleri durumunda ((3) ilâ (6)), deney için standard bir atmosfer altõnda bekletme ile
sağlanõr. Bu şekilde doğal ortam etkileri meydana getirilmiş olur.
Şiddet derecesi (1) ve (2)’nin, deniz ortamõnda veya denize yakõn ortamlarda kullanõlan ürünlerin
deneye tâbi tutulmasõ için kullanõlmasõ amaçlanmõştõr. Şiddet derecesi (1), tüm kullanõm süresi
boyunca deniz ortamõna maruz kalan ürünlerin (örneğin, gemi radarõ, güverte cihazlarõ) deneye tâbi
tutulmasõ için kullanõlmalõdõr. Şiddet derecesi (2), normalde bir mahfaza içinde korunan ancak, zaman
zaman deniz ortamõna maruz kalabilen ürünlerin (örneğin, normalde bir kontrol odasõnda veya
iskelede kullanõlacak denizcilikle ilgili cihazlar) deneye tâbi tutulmasõ için kullanõlõr.
Şiddet derecesi (1) ve (2) ilâve olarak, çoğunlukla bileşen kalite güvence metotlarõnda genel bir
korozyon deneyi olarak kullanõlõr.
Şiddet derecesi (3) ilâ (6)’nõn, Şiddet derecesi (1) ve (2) ile karşõlaştõrõldõğõnda, deney için standard bir
atmosfer altõnda ilâve bir bekletme süresi içerdiği görülür.
Kuru atmosfer süresi, uygulamada, hafta sonlarõ gibi çalõşmanõn kesildiği süreler olabilir. Şiddet
derecesi (3) ilâ (6)’daki bu gibi bir kuru atmosfer süresi, sabit nem şartlarõ altõndaki bir korozyon
mekanizmasõndan oldukça farklõ bir korozyon mekanizmasõna sebep olur.
Bu deney birçok kullanõm şartõyla kõyaslandõğõnda hõzlandõrõlmõş bir deneydir. Ancak, bütün numune
tipleri için geçerli bir hõzlandõrma faktörü belirlemek mümkün değildir (IEC 60355).
5
ICS 19.040 TÜRK STANDARDI TS 6328
EN 60068-2-52/Nisan 2001
1) TSE NOTU: Atõf yapõlan standardlarõn TS numarasõ ve Türkçe adõ 3. ve 4. Kolon’da verilmiştir.
3 - DENEYİN GENEL AÇIKLAMASI
Şiddet derecesi (1) ve (2) için deney metodu, belirtilen sayõda 15°C ve 35°C arasõndaki bir sõcaklõkta
( )
tuzlu sis ile yapõlan püskürtme süreleri ve her birini takip eden 40°C ± 2°C’da % 93 +−23 bağõl nem
şartlarõ altõnda bir bekletme süresinden oluşur.
Şiddet derecesi (3), (4), (5) ve (6) için deney metodu, belirtilen sayõda deney çevrimlerinden oluşur.
Her bir deney çevrimi, 15°C ve 35°C arasõndaki bir sõcaklõkta dört kez yapõlan tuzlu sis püskürtme, her
( )
birini izleyen 40°C ± 2°C’da % 93 +−23 bağõl nem şartlarõ altõnda bir bekletme süresi ve bu dört
püskürtme işlemi ve nem şartlarõ altõndaki bekletme işleminden sonra, % 45 ilâ % 55’lik bağõl nem ve
23°C ± 2°C’luk sõcaklõkta standard bir atmosfer altõnda bir bekletme süresinden oluşur.
Püskürtme ve bekletme işlemleri farklõ odalarda yapõlõyorsa, numune üzerindeki tuz çözeltisi birikiminin
kaybõndan ve taşõma sõrasõnda numuneye verilebilecek herhangi bir hasardan kaçõnmaya dikkat
edilmelidir.
Numune sadece bekletme süresi boyunca değil, püskürtme süresi boyunca da asla
enerjilendirilmemelidir*.
4 - DENEY DÜZENEĞİ
4.1 - TUZLU SİS ODASI
Bu deneyde kullanõlan deney odasõ, tuzlu sisin korozyon etkilerinden etkilenmeyecek bir malzemeden
yapõlmalõdõr.
4.1.1 Püskürtücü(ler)
Püskürtücü(ler), çok küçük zerreciklere ayrõlmõş, õslak, yoğun sis oluşturacak şekilde tasarõmlanmõş ve
yapõlmõş olmalõdõr. Püskürtücü(ler), tuz çözeltisi ile reaksiyona girmeyecek bir malzemeden yapõlmõş
olmalõdõr.
Çalõşma şartlarõnõn sağlanmasõ için, istendiği taktirde, basõnçlõ havanõn nemlendirilmesi için gereken
araçlar temin edilmelidir. Hava basõncõ, kullanõlan püskürtücü(ler) ile çok küçük zerreciklere ayrõlmõş
sis meydana getirmeye uygun olmalõdõr.
Tuz birikimi nedeniyle püskürtücünün (püskürtücülerin) tõkanmasõna engel olmak için, havanõn
başlõktan çõktõğõ noktada en az % 85’lik bağõl neme sahip olmasõ tavsiye edilir. Olumlu sonuç veren bir
metot, havayõ, su seviyesi otomatik olarak sabit tutulan, su içeren bir kule boyunca çok ince hava
kabarcõklarõ halinde geçirmektir. Bu suyun sõcaklõğõ, odanõn sõcaklõğõndan daha az olmamalõdõr.
2
ICS 19.040 TÜRK STANDARDI TS 6328
EN 60068-2-52/Nisan 2001
Hava basõncõ, toplama hõzõ Madde 9.2’de belirtildiği gibi devam edecek şekilde ayarlama
yapabilmelidir.
*) Bu standardda kullanõlan “enerjilendirme” terimi İngilizce “energize” teriminin Türkçe karşõlõğõ olarak
kullanõlmõştõr.
4.2 - NEM ODASI
( )
Nem odasõ, örneğin, 40°C ± 2°C’luk bir sõcaklõkta % 93 +−23 ’lük bir bağõl nem sağlamasõnõn yanõsõra,
IEC 60068-2-3 standardõna da uygun olmalõdõr.
5 - TUZ ÇÖZELTİSİ
5.1 - % 5 SODYUM KLORÜR (NACL) ÇÖZELTİSİ
5.1.1 - Deneyde kullanõlan tuz, kuru halde en çok % 0,1 sodyum iyodür ve en çok % 0,3 toplam
safsõzlõk içeren, yüksek kaliteli sodyum klorür (NaCl) olmalõdõr.
Çözelti, kütlece 95 kõsõm damõtõk veya demineralize su içinde 5 ± 1 kõsõm tuz çözülerek
hazõrlanmalõdõr.
Not - İlgili standard, deniz ortamõnõn özel etkilerini benzeştiren başka tuz çözeltileri isteyebilir.
Çözeltilerin bileşimi ve karakteristikleri (yoğunluk, pH değeri vb.) standardda açõkça
belirtilmelidir.
5.1.2 - Çözeltinin pH değeri 20°C ± 2°C sõcaklõkta 6,5 ve 7,2 arasõnda olmalõdõr. Çözeltinin pH değeri
şartlandõrma boyunca bu aralõkta kalmalõdõr. Bu amaçla, pH değerini ayarlamak için, NaCl derişiminin
belirtilen sõnõrlar içinde kalmasõ şartõyla, seyreltik hidroklorik asit veya sodyum hidroksit çözeltileri
kullanõlabilir. Her yeni çözelti hazõrlandõğõnda pH değeri ölçülmelidir.
6 - ŞİDDET DERECELERİ
6.1 - Deneyin şiddet dereceleri aşağõdaki gibi tanõmlanõr.
Şiddet derecesi (1) ve (2):
Belli sayõda püskürtme süresi ve nem şartlarõ altõnda, her bir püskürtme süresini izleyen bekletme
süresinin birleşimidir.
6.2 - İlgili standard, deneylerde kullanõlan aşağõdaki altõ şiddet derecesini göstermelidir.
Şiddet derecesi (1): Her biri 2 saat süren dört püskürtme süresi ve her birinden sonra 7 gün nemli
bekletme süresi.
Not - Nemli bekletme süresi, püskürtme süresi ile bekletme süresinin toplamõ 7 gün olacak şekilde,
uygun
biçimde azaltõlmalõdõr.
5
ICS 19.040 TÜRK STANDARDI TS 6328
EN 60068-2-52/Nisan 2001
Şiddet derecesi (2): Her biri 2 saat süren üç püskürtme süresi ve her birinden sonra 20 saat ve 22 saat
arasõnda nemli bekletme süresi.
Şiddet derecesi (3): Her biri 2 saat süren dört püskürtme süresi ve her birinden sonra 20 saat ve 22
saat arasõnda nemli bekletme süresi; ardõndan, 23°C ± 2°C’da ve % 45 ilâ %
55’lik nem oranõndaki standard bir atmosferde 3 günlük bekletme süresinden
oluşan bir deney çevrimidir.
Şiddet derecesi (4): Şiddet derecesi (3)’te belirtilen iki deney çevrimi,
Şiddet derecesi (5): Şiddet derecesi (3)’te belirtilen dört deney çevrimi,
Şiddet derecesi (6): Şiddet derecesi (3)’te belirtilen sekiz deney çevrimidir.
6.3 - Tüm deney şiddet dereceleri için zaman ölçeğinin sistematik bir özeti Şekil 1’de verilmiştir.
7 - ÖN ÖLÇMELER
Deney numunesi gözle muayene edilmeli ve gerekirse, ilgili standardda istendiği gibi elektriksel ve
mekanik olarak kontrol edilmelidir.
8 - ÖN ŞARTLANDIRMA
İlgili standard, deneyden hemen önce uygulanacak temizleme metodunu belirtmelidir. İlgili standard,
geçici koruyucu kaplamalarõn çõkarõlõp çõkarõlmayacağõnõ da belirtmelidir.
Not - Kullanõlan temizleme metodu, numune üzerindeki tuzlu sisin etkilerine zarar vermemeli, ikinci bir
korozyon oluşturmamalõdõr. Deneyden önce, deney yüzeyine elle dokunmaktan mümkün olduğu
kadar
kaçõnõlmalõdõr.
9 - DENEY
9.1 - Numune tuzlu sis odasõna yerleştirilir ve 15°C ve 35°C arasõnda bir sõcaklõkta 2 saat’lik bir süre
ile tuz çözeltisi püskürtülür.
9.2 - Tuzlu sis şartlarõ, bu şartlara maruz kalan bölgenin tümünde sürdürülmeli, bu bölgenin herhangi
2
bir noktasõna yerleştirilen 80 cm ’lik yatay bir toplama alanõna sahip temiz bir toplama haznesi,
ortalama toplama süresi boyunca saatte 1,0 ml ile 2,0 ml arasõnda çözelti toplamalõdõr. En az iki hazne
kullanõlmalõdõr. Bu hazneler numune tarafõndan örtülmeyecek ve başka kaynaklardan gelecek
yoğunlaşmayõ toplamayacak şekilde yerleştirilmelidir.
Not - Doğru ölçümlerin yapõlabilmesi için deney odasõnõn püskürtme hõzõ ayarlanõrken, en az 8 saat’lik
bir
püskürtme süresi kullanõlmalõdõr.
Madde 9.1’deki gibi bir tuz çözeltisi püskürtme ve bu maddedeki gibi bekletme, bir çevrimi oluşturur.
Belirtilen sayõdaki çevrim için istenen şiddet dereceleri ve bekletme süresi, Madde 6.2’ye uygun
olmalõdõr.
4
ICS 19.040 TÜRK STANDARDI TS 6328
EN 60068-2-52/Nisan 2001
Numune daha sonra 23°C ± 2°C sõcaklõk ve % 45 ilâ % 55 bağõl neme sahip standard bir atmosferde 3
gün bekletilmelidir.
Dört püskürtme işlemi süresi ve bu maddede verilen bekletme süresi ile bunu izleyen standard
atmosfer şartlarõ altõnda 3 gün bekletme süresi bir deney çevrimini oluşturur.
Deney çevrim sayõlarõ için istenen şiddet dereceleri, Madde 6.2 ile uyumlu olmalõdõr.
9.5 - Numunenin tuzlu sis odasõndan nem odasõna alõnmasõ, numunenin (numunelerin) tuz çözeltisi
kaybõ en az olacak şekilde yapõlmalõdõr.
Not - Tuzlu sis odasõ, IEC 60068-2-3 standardõnõn sõcaklõk ve nem şartlarõnõ sağlayabiliyorsa, numune
nemli
bekletme süresi için tuzlu sis odasõnda bõrakõlabilir.
9.6 - Numune birden fazla parçadan oluşuyorsa, bunlar birbiri ile veya diğer metal parçalarla temas
etmemeli ve bunlardan biri diğerini etkilemeyecek şekilde ayarlanmalõdõr.
Gerekiyorsa, ilgili standard, numuneyi yõkama ve kurutmada kullanõlacak diğer metotlarõ belirtmelidir.
Numune 1 saatten az, 2 saatten çok olmamak üzere kontrollü toparlanma şartlarõ altõnda
bekletilmelidir
(IEC 60068-1, Madde 5.4.1). Yõkama için kullanõlan suyun sõcaklõğõ 35°C’u aşmamalõdõr.
11 - SON ÖLÇMELER
Numunenin, ilgili standardda belirtildiği gibi görsel, boyutsal ve fonksiyonel kontrolleri yapõlmalõdõr.
Madde No.
a) Tuz çözeltisi, Madde 5.1.1’de belirtilenden farklõ ise 5
b) Uygun şiddet derecesi* 6
c) Başlangõç ölçmeleri* 7
d) Ön şartlandõrma 8
e) Toparlanma 10
f) Son ölçmeler* 11
5
ICS 19.040 TÜRK STANDARDITS 6328 EN 60068-2-52/Nisan 2001
Şekil 1 - (1) ilâ (6) şeklindeki farklõ deney şiddet derecelerinin zaman ölçeği
6
ICS 19.040 TÜRK STANDARDI TS 6328 EN 60068-2-52/Nisan 2001
EK ZA
Milletler arasõ standard CENELEC ortak değişiklikleri ile tadil edildiğinde, ilgili EN / HD’de (mod) ile
gösterilir.