Professional Documents
Culture Documents
Taal Rules Made Easy
Taal Rules Made Easy
1
General tips on how to use this booklet:
When you get an exercise to do, look it up in the booklet and learn from it.
2
1. Direkte en Indirekte Rede:
1. Stelsin (statement)
2. Vraagsin (question)
Die seun vra: “Moet ek elke dag my boek lees?” (No question word - use of)
Die seun vra: “Hoekom moet ek elke dag my boek lees?” (use the question word)
3
2. Tye: (Tense)
Die seun se pa laai hom by die skool op. → Die seun se pa het hom by die
skool opgelaai.
Die seun hersien sy werk voor die toets. → Die seun het sy werk voor die toets
hersien. (no ge- in front of a prefix → mis; her; ont; be; er; ver; etc.)
Die seun het baie werk om te doen. → Die seun het baie werk gehad om te
doen. (look out for the infinitief - the verb goes in front of “om”)
If there is a verb + preposition → it becomes ONE WORD in past and future tense!
Ek tel die boek en papiere op. → Ek het die boek en die papiere opgetel.
Die seun moet sy boek lees. → Die seun sal sy boek moet lees.
Ek gooi die papiere weg om my kamer op te ruim. → Ek sal die papiere weggooi
om my kamer op te ruim.
4
is → sal . . . wees.
Die seun lees elke dag sy boek → Die seun lees nie elke dag sy boek nie.
Questions:
● Is dit koud vandag? → Is dit nie koud vandag nie?
● Is dit nog baie koud vandag? → Nee, dit is nie meer baie koud vandag
nie. (only when you are asked to answer the question!)
● Kry jy baie koud vandag? → Nee, ek kry nie baie koud vandag nie.
Command:
5
● Staan op! → Moenie opstaan nie!
● Maak asseblief die deur toe! → Moet asseblief nie die deur toemaak
nie!
4. Lydende vorm:
1. Present Tense:
S V O
❖ Die seun tel sy boek by die skool op. → Sy boek word deur die seun by die skool
opgetel.
2. Past Tense:
S V1 O V2
3. Future Tense:
S V1 O V2
6
❖ Die seun kan môre sy boek in sy kamer lees. → Sy boek kan môre deur die seun in
sy kamer gelees word.
Pronoun changes:
Ek → . . . deur my . . .
Hy → . . . deur hom . . .
Sy → . . . deur haar . . .
Ons → . . . deur hulle . . .
5. Voegwoorde: (conjunctions)
Groep 1 Groep 2 Groep 3
7
mits (on condition that)
of (if)
as (if)
wanneer ; hoekom;
waarom; hoe; hoeveel; etc.
Examples:
Groep 1:
Die seun lees elke dag sy boek in sy kamer. Hy hou baie van lees. (want)
Die seun lees elke dag sy boek in sy kamer, want hy hou baie van lees.
Groep 2:
Die seun lees elke dag sy boek in sy kamer. Hy kan baie goed lees. (daarom)
Die seun lees elke dag sy boek in sy kamer daarom kan hy baie goed lees.
Groep 3:
Die seun lees elke dag sy boek in sy kamer. Hy wil sy lees verbeter. (omdat)
Die seun lees elke dag sy boek in sy kamer omdat hy sy lees wil verbeter.
❖ Die seun het sy boek in sy kamer gelees. Hy het sy lees baie verbeter. (totdat)
Die seun het sy boek in sy kamer gelees totdat sy lees baie verbeter het.
Underline the verb in the first sentence → it moves to the END of the first sentence.
Put a comma and START with the verb of the second sentence.
V V1 V2
8
Die seun lees elke dag in sy kamer. Sy leeswerk het baie verbeter. (Aangesien . . .)
Aangesien die seun elke dag in sy kamer lees, het sy leeswerk baie verbeter.
V1 V2 V1
Die seun het elke dag gelees. Sy familie gaan strand toe. (Terwyl . . .)
Terwyl die seun elke dag gelees het, gaan sy familie strand toe.
If you must formulate a question from a statement → always start with the VERB if
nothing is underlined in the sentence: (You DON’T use a question word!)
Lees die seun elke dag sy boek in sy kamer? (don’t forget the question mark)
If something is underlined, it means you must use what is underlined as your ANSWER
→ now you choose an appropriate QUESTION WORD:
9
7. Voornaamwoorde: (pronouns)
As a subject (at the start of the sentence) → Ek; Hy; Sy; Jy; Ons; Hulle; Julle
As an object (after the verb) → my; hom (him); haar (her); jou (your); ons (our); hulle
(their); julle (their)
As a possessive pronoun → myne (mine); syne (his); hare (hers); ons s’n (ours);
hulle s’n (theirs); julle s’n (theirs)
● Ek het ‘n fiets. Dit is my fiets. Die fiets is myne. Ek het dit vir my gekoop.
● Hy het ‘n fiets. Dit is sy fiets. Die fiets is syne. Hy het dit vir hom gekoop.
● Sy het ‘n fiets. Dit is haar fiets. Die fiets is hare. Sy het dit vir haar gekoop.
● Jy het ‘n fiets. Dit is jou fiets. Die fiets is joune. Jy het dit vir jou gekoop.
● Ons het fietse. Dit is ons fietse. Die fietse is ons s’n. Ons het dit vir ons
gekoop.
● Hulle het fietse. Dit is hulle fietse. Die fietse is hulle s’n. Hulle het dit vir
hulle gekoop.
● Julle het fietse. Dit is julle fietse. Die fietse is julle s’n. Julle het dit vir julle
gekoop.
10
REMEMBER → ‘n Mens always takes jy/jou!!
Some exceptions:
11
❖ Add your own!
9. Deelwoorde: (participles)
● Die (streep) hemp lyk baie mooi. (The striped shirt look very nice.)
● Die (skei) ouers woon nie saam nie. (The divorced parents don’t live
together.)
12
● Die (bederf) kind is baie stout. (The spoilt child is very naugthy)
● Die (wen) kinders sien uit na die vakansie. (The excited children look
forward to the holiday)
10. Infinitief:
❖ . . . om . . . te . . .
13
My broer behoort ‘n boek te skryf. (“moet” falls away - replaced with
“behoort”)
S v1 T O M P v2 I
v1 → the first verb in the sentence → main verb / het / sal / moet / wil / etc.
14
Remember → whatever you start with, the verb ALWAYS comes next!!
15
golf (wave) / gholf (golf - the sport)
16
dit wil sê (see also) d.w.s.
ensovoorts (etcetera) ens.
in plaas van (instead of) i.p.v.
in verband met (in connection with) i.v.m.
Let Wel (NB) L.W.
met ander woorde (in other words) m.a.w.
mevrou (mrs) mev.
meneer (mr) mnr.
na aanleiding van (as a result of) n.a.v.
ten opsigte van (with regards to) t.o.v.
voormiddag (am) vm.
namiddag (pm) nm.
kaptein kapt.
paragraaf par.
Verenigde State van Amerika VSA
voornaamwoord vnw.
werkwoord ww.
infinitief inf.
kilogram kg
meter m
volgende vlg.
Days of the week → always the first two letters → Ma. / Di. / Wo. / Do. / Vr. /Sa./So.
Months of the year → usually the first three letters → Jan. / Feb. / Apr.
→ look out for Mrt. / Sept.
Meervoud Verkleining
pan panne pannetjie
maan mane (drop of of the vowels) maantjie
gesig gesigte (words ending with -ig) gesiggie
oog oë (words ending with -og) ogie
oorlog oorloë oorloggie
vraag vrae (words ending with -ag) vragie
vlag (flag) vlae vlaggie
vlieg (a fly) vlieë (words ending with double vlieggie
vowel)
knie (knee) knieë kniegie
stof stowwe (words ending with -f and a stoffie
short sound)
17
stoof (a stove) stowe (words ending with -f and has stofie
a double vowel)
duif (a dove) duiwe duifie
koning konings koninkie (words ending with -
ng)
piesang piesangs piesankie
ma ma’s ma’tjie
pa pa’s pa’tjie
hoera hoera’s hoera’tjie
baba babas (no apostrophe s) babatjie
oupa oupas oupatjie
mini mini’s (all words ending with -i) mini’tjie
foto foro’s (all words ending with -o) foro’tjie
besigheid besighede (all words ending with - besigheidjie
heid)
kind kinders kindjie
stad stede stadjie
pad paaie paadjie
hemp (shirt) hemde hempie
boom bome boompie (all words ending
with -m)
skip skepe skippie
vliegtuig vliegtuie vliegtuigie
blad blaaie bladjie
potlood potlode potloodjie
18
joernalis verslaggewer
kwaad woedend
beslis definitief
gehalte (quality) kwaliteit
konflik stryd
brandstof petrol
tydens (during) gedurende
19
netjies (neat) slordig (untidy)
oorlog (war) vrede (peace)
oorsaak (cause) gevolg (result)
praat (to talk) stilbly (to remain silent)
rykdom (wealth) armoede (poverty)
seldsaam (rare) alledaags (common)
siek (ill) gesond (healthy)
skriftelik (written) mondeling (orally)
skuldig (guilty) onskuldig (innocent)
styg (to rise) daal (to fall)
tevrede (satisfied) ontevrede (dissatisfied)
toelaat (to allow) verbied (to forbid)
vergeet (to forget) onthou (to remember)
vertrou (to trust) wantrou (to distrust)
vinnig (quickly) stadig (slowly)
voordeel (advantage) nadeel (disadvantage)
voorspoed (prosperity) teenspoed (adversity)
vra (to ask) antwoord (to answer)
vreugde (joy) verdriet (sorrow)
vriend vyand (enemy)
waarheid (truth) leuen (lie)
wen (to win) verloor (to lose)
alleen stok(siel)alleen
blind stokblind
doof (deaf) stokdoof
oud stokoud
styf (stiff) stokstyf
bang doodbang
eerlik (honest) doodeerlik
gaar (cooked) doodgaar
gelukkig doodgelukkig / dolgelukkig
gewoon (ordinary) doodgewoon
moeg doodmoeg
skaam (shy) doodskaam
20
seker (certain) doodseker
siek doodsiek
stil doodstil
swak (weak) doodswak
tevrede (satisfied) doodtevrede
arm (poor) brandarm
maer (thin) brandmaer
dronk (drunk) smoordronk
kwaad (angry) smoorkwaad
verlief (in love) smoorverlief
jonk bloedjonk
beroemd wêreldberoemd
bitter galbitter
droog kurkdroog
duur peperduur
fris (healthy) perdfris
glad (smooth) seepglad
goedkoop (cheap) spotgoedkoop
graag (keen) dolgraag
hoog hemelhoog
klein piepklein
leeg (empty) dolleeg
lelik (ugly) skreeulelik
lewendig (lively) springlewendig
lig (light) veerlig
lui (lazy) vreklui
mak (tame) hondmak
soet (sweet) stroopsoet
vas (firm) rotsvas
vet (fat) spekvet
swaar (heavy) loodswaar
ryp (ripe) papryp
18. Samestellings: (compound words)
21
● boek + kennis = boekekennis (one usually gets knowledge from more than
one book)
● dier + tuin = dieretuin (usually a lot of animals in a zoo)
● held + daad = heldedaad
● oos + wind = oostewind
● perd + stal = perdestal
Words with a double -s only when the first word ends with -s and the second
word begins with -s:
22
● jas + sak = jassak
● plaas + seun = plaasseun
Homofone → words that sound the same, but the spelling is different.
Homonieme → words that sound the same, are spelt the same, but have different
meanings.
Advertensies:
24
● Are they using a spesific animal/person/object/image?
● Why will you/other people buy the product?
Useful vocabulary:
advertensie advertisement
skakel / bel call/ telephone
kontak to contact
stuur ‘n boodskap send a message
laat ‘n boodskap leave a message
stemboodskap voice mail /message
E-posadres E-mail address
webwerf / webbladsy web page
kontakbesonderhede contact details
teikengroep / teikenmark target market
handelsmerk brand name
advertensieveldtog advertising campaign
snuffelgids / snuffelkolom smalls / small ads
koerant newspaper
tydskrif magazine
aanbod geldig tot . . . offer vald until . . .
bestel aanlyn order online
aanbod verval . . . offer expires . . .
lettergrootte font size
lettertipe font type
koper buyer
verkoper seller
25
afslag discount
uitverkoping sale
gratis free
bestel order
kontant cash
betaalopsie payment option
kredietkaart credit card
borge sponsors
oortuig persuade
Strokiesprente/spotprente:
● Study the cartoon carefully → look at the characters, identify them and read all the
words.
● The purpose of a cartoon → to convey a (life) lesson in a funny/ comical / ironical way.
● The message is conveyed in various ways → words in speech bubbles, facial
expressions, body language, punctuation marks, font size and font type.
26
Useful vocabulary:
strokie/strokiesprent cartoon
raampie frame
spraakborrel/praatborrel speech bubble
lyftaal/liggaamstaal body language
gesigsuitdrukking facial expression
verbaas astonished
emosies/gemoedstoestand emotions/ state of mind
gelukkig happy
hartseer sad
vriendelik friendly
geskok shocked
woedend / kwaad furious
ironies ironic
houding attitude
snaaks/komies funny
vreemd strange
opgewonde excited
opwindend exciting
uitgeput / moeg tired
aflei / lei . . . af to derive
bekommerd / bekommerde worried
Sy / Hy glimlag She / He is smiling
tevrede happy/content
skaam shy
verleë embarrassed
vetgedrukte woorde/ letters bold words / letters
hoofletters capital letters
uitroeptekens exclamation marks
27
Hoe weet jy dat die man kwaad is? (How do you know the man is angry?)
● Sy gesigsuitdrukking wys dit. (His facial expression show it.) (raampie 1, 2 & 3)
● Daar is sweetdruppels by sy gesig. (There are drops of sweat next to his face.)
(raampie 3)
● Jy kan sy tande sien. (You can see his teeth.) (raampie 1, 2 & 3)
● Hy trek sy oë op skrefies. (He pulls his eyes into slits.) (raampie 2 & 3)
Hoe weet jy dat ‘n karakter gelukkig is? (How do you know that a character is happy?)
28
● Sy/ Haar gesigsuitdrukking wys dit.
Hoe weet jy dat ‘n karakter ontspanne is? (how do you know that a character is
relaxed?)
● Hy staan met sy hande in sy broeksakke. (He is standing with his hands in his
pockets.)
Hoe word die spreker se woorde beklemtoon? (How is the speaker’s words
emphasized?)
● Die uitroeptekens.
29
afdeling section
ander woord another word
beantwoord answer
beskryf describe
bewys prove
deur wie? by whom?
dadelik / onmiddellik immediately
een woord one word
eerste first
enige any
enigste only
gee ‘n aanduiding give an indication
gee ‘n rede give a reason
motiveer motivate
gevoelens feelings
gevolg / gevolge results
hoe weet ons . . .? how do we know?
hoekom? why?
hoeveel? how many?
hoeveelheid number / quantity
kenmerke / eienskappe characteristics
kies choose
keuse choice
lees / bestudeer read / study
aandagtig carefully
moontlikheid possibility
nadele disadvantages
voordele advantages
net only
onderstreepte woorde underlined words
ontbrekende woorde missing words
ooreenkoms similarity
verskil difference
oorsaak cause
oortuig convince
rangskik die sinne/woorde in die korrekte arrange the sentences/words in the
volgorde correct order
standpunt point of view
Stem jy saam? Do you agree?
mening → iemand anders se gevoel /siening. an opinion
Daar is geen bewyse nie.
30
31