araling panlipunan
LESSON 1
Ekonomiks
Ekonomiya – sirkularyon (may computation),
datos, numero
Implasyon – Pagtaas ng presyo.
Pamilihan – Nagaganap ang interaction.
Ekonomiks – Agham panlipunan na nag-
aaral sa mga kilos at asal ng isang individual.
KAHALAGAHAN NG EKONOMIYA
- AGAHAM PANLIPUNAN
-KILOS AT ASAL NG ISANG INDIVIDUAL
SA LIMITADONG RESOURCES
GALING SA PINAGKUNANG YAMAN
KASAYSAYAN NG EKONOMIYA
Xenophon – Pinaka-unang tumalakay sa
ekonomiks.
Oeconomicus – Sinulat noong 430 BCE
-Socrates at crito buclus, anak ni crito
-Nakalagay sa aklat na ito
Oikonomiks – Salitang griyego na
pinagmulan ng ekonomiks “Pamamahala
sa sambayanan”
Alfred Marshal – Ekonomistang Ingles at
awtor ng aklat ng “Principle of Economics”
na inilimbag noong 1890. Isinaad niya din
ang kahulugan ng Ekonomiks “pag-aaral
sa karaniwang kalagayan ng pamumuhay
ng sangkatauhan.
Adam Smith – Pilosopong Scottish, Ama
ng Classical Economics, Awtor ng “Inquiry
Into the Cause of the Wealth of Nations”
John Stuart Mill – Pilosopong Briton,
Awtor ng “The Principles of Political
Economy” na nailathala noong 1848.
Lionel Robbins – Ekonomistang Briton at
awtor ng “The Theory of Economic
Development in the History of Economic
Thought” na inilimbag noong 1968.
Paul Samuelson – Ekonomistang
Amerikano na nagwagi ng “Nobel
Memorial Prize in Economic Sciences”
noong 1970.
Bernardo Villegas – Ekonomistang
Pilipino at awtor ng “Positive Dimensions
of Population Growth” na inilimbag noong 2011.
Thomas Robert Malthus – Isinulat nya ang
“An Essay on the Principle of Population”.
Kilala sa kanya ang “Diminish Return”
David Ricardo – Ayon sakanya dapat
magpokus ang mga bansa sa
pagpapalaganap ng produksyon
(comparative advantage)
3 konsepto na nangingibabaw sa
mga ekonomista
1. Kakapusan ng mga pinagkukunan.
2. Ang mga hindi napupuna na
kagustuhan ng tao.
3. Pagdedesisyon kung paano isasagawa
ang alokasyon ng kapos na pinagkukunan.
2 mahalagang konsepto ng ekonomiks
Maykroekonomiks - Pag-aaral ng maliit
na unit ng ekonomiya.
Makroekonomiks - Pag-aaral ng ikinikilos
ng pangkalahatang ekonomiya ng bansa.
produksyon:
Pagliha/paggawa ng produkto gamit ang
1 proseso.
DISTRIBUSYON:
-Paghahati ng kita ng yamang Pambansa
- Paghahati ng halagang produksyon
pagkonsumo
PAGKONSUMO:
-Paggamit/pagbili ng produkto at
serbisyo
Aspekto ng Ekonomics
- Prodyuser : Nagbebenta
- Konsyumer : Bumibili at kumokonsyumo
sa produkto
- Kalakalan : Pagbili at pagbenta ng
produkto/serbisyo (Import –
kumukuha)(Export – Naglalabas)
- Demand : Dami ng gusto o kayang bilhin
ng mga tao.
- Suplay : Dami ng produkto na handang
ipagbili ng negosyante sa magkakaibang
presyo.
Labor Intensive - Sapamamagitan ng lakas
paggawa(mga tao ang nagtatra-baho)
Capital Intensive - Makina ang ginagamit
Iba pang agham sa ekonomiks :
- Etika : Moral
- Heograpiya : Katangian ng daigdig
- Biyolohiya : Pag-aaral sa mga walang
buhay
- Kasaysayan : Historya
- Kemistri : Paghahalo ng chemical
- Sosyolohiya : Kapwa-tao
- Pisikal : Enerhiya
Lesson 2: Alokasyon
Alokasyon : Ginagamit sa pagtugon sa
kakapusan ng pinagkukunang yaman
Mga panukat sa pagdedesisyon sa
Alokasyon:
:Kahusayan
:Pagkamakatarungan
:Pag-unlad
:Katatagan
2 uri ng kahusayan:
Pareto Efficiency : Ginagamit upang
mapabuti ang kalagayan ng isang tao
Pareto Improvemnet : Hindi naapektuhan
ang kalagayan ng isang tao.
Kakapusan : Permanenting sitwasyon na
may kaugnayan sa kawalan ng sapat na
mga pinagkukunang-yaman.
Kakulangan : Panandalian (shortage)
Pangangailangan – Kailangan para
mabuhay
Kagustuhan – Hindi kailangan, gusting
makamit ng tao
Abraham Harold Maslow – Isang
amerikanong sikolohista, may akdang
“Motivation at Personality”
Hirarkiyang pangangailangan:
- Psychological Needs
- Safety Needs
- Belongings ang love Needs
- Self-actualization
Pagpili - Mahalagang desisyong ginagawa
ng isang tao
Opportunity Cost – Halaga(Value) ng
isang bagay o desisyon kapalit ng pang
bagay o desisyon
Trade Off – Lumiliit ang halaga ng isang
pagpipilian kapalit naman ng pagtaas ng
halaga ng isa
Comparative Advantage – Kakayahan ng
isang ekonomiya na gumawa n produkto
at serbisyo na may mas mababang
opportunity cost
Dalawang Uri ng Efficiency :
Allocative Efficiency (Balance) – Pagbigay
Balanse
Productive Efficiency(Unbalance) – Sa
bawat dagdag ng alokasyon sa isang
serbisyo ay magdudulot ng kakulangan sa
isa pang serbisyo
Production Possibilities Curve(PPC) –
Pinapakita ang dami ng producktion
Sistemang Pang-ekonomiya – Sistemang
ginagamit ng isang bansa
Sistemang Tradisyonal – Nakabatay sa
mga nakasanayang
paniniwala(Aborigines Australia, Kung
Bushman of Africa, Embuti Pygm)
Market Economy – Sistemang
kapitalismo(laissez-faire o free
enterprise) malayang gumawa ng hindi
nangengeelam ang gobyerno, ginagamit
ang presyo bilang merkanismo ng
alokasyon(Canada, Australia, Chile,
Argentina, South Africa, USA, Switzer land)
Command Economy – Tinatawag ding
itong Planned Economy, nakabatay sa
pagpapatupad ng mga plano at
programang pangkabuhayan,lahat ng
desisyon ay galing sa gobyerno(Cuba,
North Korea, China, Former Soviet Union)
Mixed Economy – Kailangan magpaalam
muna sa gobyerno(give or take) (England,
Germany, Sweden, Egypt, France, Italy,
Hungary, Mexico, Philippines)
Lesson 3: Karapatan at
tungkulin ng mamimili
DTI (Department of Trade and Industry)
Kagawaran ng pamahalaan ng Pilipinas na
naglalayong mapalawak ang kalakalan,
industriya, at papmumuhunan sa bansa.
National Consumers Affairs Council (NCAC)
pinag isa ang iba't ibang papel ng mga consumer
protection agency. Binubuo ito ng DTI, DEPED,
DOH, DA.
Apat na organisasyon ng konsumer na may
nasyunal na
sakop at dalawang organisasyon ng mga
negosyante
Karapatan ng Mamimili (8)
1.Right to Basic Needs
ay tumutukoy sa karapatan ng mamimili na
magkaron ng kakayahang mabili ang kanilang mga
pangangailangan sa murang halaga
2. Right to Safety
karapatan na mapangalagaan o mabigyang proteksyon
ang konsumer laban sa mga produkto or serbisyo na
nakasasama sa kaniyang kalusugan
3. Right to Information
ang karapatan na mabigyan ng tamang impormasyon na
ibibigay upang ma protektahan mula sa mga mapanlinlang
na produkto sa hindi totoong pag-aanunsyo o maling tatak
4. Right to Choose
ang karapatan ng konsumer na bumili ng prodkto sa
tamang halaga at may kasiguraduhan sa kalidad ng
produkto
5. Right to Representation
Karapatan ng konsumer na maisaalang-alang sa paggawa
at pagpapatupad ng batas. (dito papasok yung mga
demandang kemerut)
6. Right to Redress
mabayaran sa ano mang panlilinlang, mababang
uri ng produkto o hindi magandang serbisyo.
karapatan na makapagpapalit ng mga
depektibong kalakal na nabili (Repair, Replace, Refund)
7. Right to Consumer Education
nakakakuha ng nararapat na kaalaman at kasanayan na
kailangan
8. Right to Healthy Environment
Mabuhay/maghanapbuhay sa lugar kung saan hindi
mapanganib
Mga tungkulin ng mamimili
1. Critical Awareness
tungkulin ng mamimili na maging alerto at maging
mapagtanong sa mga impormasyon tungkol sa
produkto o serbisyo.
2. Know Your Rights
pag alam ng karapatan ng mamimili
3. Action
ay ang tungkulin ng mga mamimili na gumawa ng
hakbang o kilos upang makamit ang patas o
makatarungang pakiki salamuha
4. Social Concern
alamin ang ibubuga ng kanyang pagtangkilik sa isang
produkto, lalo na sa maliit na grupong lokal sa
pagmamalaki sa kapwa
5. Environmental Awareness
ay ang epektong dulot ng produksyon ng isang
produkto na magmumula sa kalikasan
6. Solidarity
ay ang pagtatag ng samahan upang maitaguyod
ang kanilang kapakanan
Bureau of Plant Industry (BPI)
Philippine Coconut Authority (PCA)
Sugar Regulatory Administration
(SRA)
National Telecommunication
Commission) NTC)
Department of Agriculture (DA)
Department of Environment and
natural resources)
DENR
Lesson 4: Pagkonsumo
Pagkonsumo
ay tumutukoy sa pagbili a paggamit ng
mga konsyumer ng mga produkto at
serbisyo upang matugunan ang kanilang
pangangailangan at kagustuhan
Kalakal/Produkto/Bilihin/Goods
ay tumutukoy sa anumang bagay o
serbisyong kinokonsumo ng mga tao
ADAM SMITH
"ang pagkonsumo ang pangunahing
dahilan ng produksyion" Lahat
ng pagkonsumo ay nakatuon sa
pagpapabuti ng kalagayan ng tao
Tuwiran o Direktang Pagkonsumo
ay nangyari ito kapag ang biniling
produlto ay kaagad na tumugon sa
pangangailangan o kinuhang
serbisyo ay agad na nagbigay ng
kasiyahan sa konsumer
Produktibong pagkonsumo ay
nangyayari kapag ang biniling produkto
ay ginamit na sankap upang gumawa ng
iba pang produkto o kalakal
Maaksayang Pagkonsumo
ay nangyayari kapag ang binili at
ginamit na produkto
ay hindi naman kailangan hindi
napapakinabangan o
hindi nakakapagbigay kasiyahan ngunit
ang pagkonsumo ay impluwensiya
lamang ng isang salik
ng pagkonsumo

Mga ahensya ng pamahalaan

Mapanganib na Pagkonsumo
nangyayari ito kapag ang biniling
produkto ay
Bureau of Animal Industry (BAI) may negatibong epekto na
National Meat Inspection Services (NMIS) nagdudulot ng sakit,
Bureau of Fisheries and Aquatic Resources (BFAR) pinsala, o kapahamakan sa tao.
National Food Authority (NFA)
Lantad na Pagkonsumo Mga teorya ng pagkonsumo
ay nangyayari kapag ang biniling produkto ay upang
ipakita na may kakayahan ang isang tao na bumili nito. Life Cycle Hypothesis
Ang kalakal o produkto ay ginagamit upang umani ng
papuri at paghanga sa iba pang tao ang paninigurado ng mga tao na mapanatili
nila ang

Mga salik sa pagkonsumo parehas na lebel ng pagkonsumo anuman

Presyo
ang halagang itinutumbas o ipinapataw sa mga
produkto na binibili ng isang mamimili
Kita
ay tumutukoy sa salaping nakuha o tinatanggap
ng isang tao mula sa pagbibigay-serbisyo,
paggawa ng produkto o pamumuhunan
Okasyon
ay tumutukoy sa mahalagang kaganapan o pag
diriwang sa buhay ng tao. Tuwing may okasyon
lumalaki ang pagkonsumo ng tao
Pagpapahalaga ng tao
ay tumutukoy sa kung ano ang nais gamiting
produkto ng konsyumer. Epekto ito ng pag-uugali,
personalidad, paraan ng pag-iisip, paniniwala,
prinsipyo, at prayoridad.
Panahon
ang kalagayan ng paligid na nakadepende sa mga
patok na produkto na akma sa kasulukuyang
karanasan ng mga konsumer
Pagkakautang
ang
kanilang edad. Modelo ito na binuo ni franco
madigliani at robert brumberg
Permanent Income Hypothesis
ang paggamit lamang ng mga konsyumer
ang iba't
ibang salik ng pagkonsumo upang tingnan
ang
kakayahan nilang bumili ng produkto o
serbisyo.
Pinanukala ni Milton Friedman noong 1957
Produksiyon
ay tumutukoy sa proseso ng pag gamit ng
mga pinag kukunangyaman sa paglikha ng
pagpapalit anyo o transformation ng input
upang makalikha ng goods at services o
outputs
Input
ay salik ng produksiyon na ginagamit sa pag
gawa ng produkto

kung may pagkakautang na malaking halaga, maaring
hindi na niya kayang maglaan ng salapi para sa mga
kagustuhan o luho
Pag-aanunsiyo
ay paraan ng pagpapakilala o panghihikayat sa tao sa
pagkonsumo ng iba't ibang produkto at ang mga gamit nito
Mga uri ng pagaanunsiyo
2 uri ng input
Tangible ay ang mga nahahawakan tulad
ng lupa at capital o ang mga di
nagbabago agad.
Intangible ay hindi nahahawakan. pwede
naman na it o ay ang kakayahan, skills.

----
Asosasyon ay tumutukoy sa paraan ng pag-aanunsiyo
kung saan gumagamit ng sikat na personalidad upang Output
tangkilikin ang produkto
ang tawag sa mga produkto o serbisyo
Bandwagon Effect ay tumutukoy sa paraan ng pag- na nabuo sa pagsama sama ng input
aanunsiyo kung saan hinihikayat ang mamimili na

2 uri ng produksyonayon
tumulad sa maraming gumamit ng produkto

sa gamit
Demonstration Effect ay kadalasang nakikita sa
palengke, mall, o iba pang matataong lugar kung saan
ipinakikita kung paano gumamit ng produkto
Final/End Product ang mga produkto na
ginagamit o kinokonsumo ng mamimili
Rational Optimization Framework ang mamimili ay
nagiging mapanuri sa mga produkto na kanilang
Product with Derived Use ito ay
tangkilikin. Pinag-aaralan nilang mabuti ang kanilang
ginagamit sa paaggawa ng panibagong
kasalukuyan at hinaharap na pang-ekonomiyang
produkto at tinatawag ding capital goods
kalagayan gamit ang mga salik ng pagkonsumo bilang
indikasyon
Salik ng produksiyon VARIABLE INPUT

Lupa ang kasangkapan sa produksyion na nag babago

ang nagmumula sa lahat ng likas na yamat. FIXED INPUT (parang tangible lang din)
Kadalasan itong pinagtatayuan ng gusali

RENTA/UPA Lesson 5: Gastos sa

produksyon
tawag sa kabayaran na ibinabayad sa lupa

Paggawa
ay tumutukoy sa tao at lakas na
tumutulong upang makapag serbisyo
2 uri ng paggawa
White Collar Job (Professional) mas
ginagamitan ng mental na kakayahan
Blue Collar Job (kabaliktarin ng white) mas
ginagamitan ng pisikal.
Fixed Cost ay ang kabayaran para sa gastusin
Total Fixed Cost ang pinagsamasama na fixed
cost Average Fixed Cost ay ang halaga ng fixed cost
para sa bawat piraso ng nagawang produkto
FORMULA: Average fixed cost =
Total Fixed Cost ÷ Dami ng Nagawang Produkto
Average Variable Cost ang gastos para sa fixed at
variable input.
Total Variable Cost is total nung sa average

FORMULA: Average Variable Cost =

----
Total Variable Cost ÷ Dami ng Nagawang Produkto

Sahod/Sweldo
Total Cost ang kabuoang gastos sa produksiyon
ay tumutukoy sa kabayaran o salapi na Average Total Cost = Total Cost ÷ Dami ng
binabayad o tinatanggap ng tao batay sa nagawang
serbisyo na ginawa produkto or:
Average fixed Cost + Average Variable Cost para
makuha mo yung ATC
DEPARTMENT OF LABOR
AND EMPLOYMENT
(DOLE)
ay ahensya ng
Lesson 6: Organisasyon sa
pamahalaan na
nangangasiwa sa
negosyo
kapakanan ng kalagayan
Negosyo
ng paggawa sa Pilipinas
o ang kodigo ng
ay tumutukoy sa anumang gawaing pangkabuhayan
paggawa
na may layunin na magkaron ng kita o tubo

Kapital Isahang Pagmamayari (sole proprietorship)

ay ang bagay na ginagamit upang maproseso ng
maayos. ang mga likas na yaman at gawin itong
produkto
Teknolohiya
ginagamit upang mapabilis at mapadali
ang paggawa ng produkto
iisa ang may ari
sole proprietor o sole trader ang tawag
Sosyohan (Partnetship)
dalawa o higit pa na indibidwal ang amy-ari
ng negosyo
magkasosyo o partners ang tawag
hati ang responsibilidad, disisyon, usapin
ukol sa negosyo pati na rin ang kita o tubo

ENTREPRENEUR/NAMUMUHUNAN
nagtatayo ng bahay kalakal kung saan
nagaganap ang
produksiyon. Sama samang lupa, kapital,
hilaw na
materyales na nakakabuo ng produkto
General partners
ang pantay na namumuhunan sa negosyo at ang
kita at tubo ay depende sa partners
Limited partners - Ang hindi pantay ang
namumuhunan sa negosyo at ang kita at tubo ay
depende sa partners
Korporasyon (corporation) Law of Demand and Supply
maraming may mayari
maaring magsampa ng kaso, kinakailangan Isinasaad ng batas ng pangangailangan at
mag bayad ng buwis panustos na kapag ang
pangangailangan (demand) ay mas marami
kaysa sa panustos
Stockholders - ang tawag sa may ari ng corp
(supply) ang presyo ng produkto o serbisyo
Shares - bahagi ng korp na pwede ipagbili ang benta.
ay tataas dahil sa
Divident/Dibidendo o tubo na kinikita sa isang korp
kakulangan
na kanilang paghahatian

Pagtutuos sa Ewkilibriyo sa Pamilihan

Kooperatiba (cooperative)
Ang ekwilibriyo sa pamilihan ay
makatulong sa kasapi sa halip na gumawa ng kita/tubo
naipapahiwatig gamit ang
matematikal equation na: Qd = Qs

Lesson 7: Interaksiyon ng Ating hanapin ang equilibrium price at

Demand at Supply equilibrium quantity gamit
ang halimbawang ito. Tandaan na ang "P" ay
nangangahulugang

Ekwilibriyo (Equilibrium) presyo.

Ito ang pagtatagpo ng pangangailangan at

panustos sa pantay at nagpakasunduang presyo
at dami ng produkto sa pamilihan.

Disekwilibriyo
Ito ay nangyayari kung ang pangangailangan at
panustos ay hindi magtatagpo sa parehong presyo
at dami ng produkto.
Kakulangan (Shortage)
Demand and Supply Schedule at Ito ay nagaganap kapag ang dami ng
Market Equilibrium Schedule pangangailangan (demand)
ay higit sa marami kumpara sa dami ng
Ang iskedyul ng pangangailangan at panustos na panustos (supply)
nagpapakita ng positibo at negatibong relasyon sa
pagitan ng presyo, dami ng pangangailangan (QD o Kalabisan (Surplus)
quantity demanded) at dami ng panustos (QS o quantity Ito ay nararanasan kapag ang dami ng
supplied) panustos (supply) ay higit
na marami kumpara sa dami ng
Makikita sa iskedyul ang sumusunod na mga bahagi: pangangailangan (demand)

Pamagat Pagtugon sa Kakulangan ng Supply

Takdang Panahon Ang pamahalaan ay maaring magpatupad
Kolum ng Dami ng Qd ng "price ceiling" o ang pinakamataas na
Kolum ng Dami ng Qs presyong maaring ipataw sa isang produkto.
Kolum ng Presyo Pagkuha ng imports o produktong mula sa
ibang bansa. Mas maraming kalakal at
Equilibrium Price serbisyo ang dapat magawa hanggang sa
Ito ay tumutukoy sa napag-kasunduang presyo malutas ang suliranin at muling bumalik sa
normal ang presyo.
Equilibrium Quantity
Elastisidad ng Demand at Supply
Ito ay tumutukoy sa porsyento o bahagdan
Ito ay tumutukoy sa napag-
ng pagtugon ng
kasunduang dami naman ng
konsyumer at prodyuser sa bawat
pangangailangan at panustos
pagbabago ng presyo
 Katangian ng Pamilihan

Ang pamilihan ang nagdidikta kung anong

produkto oserbisyo ang dapat gawin, kung paano
ito gagawin, at kung gaano karami ang gagawin.

Ang palengke ay bahagi lamang ng pamilihan. Dito

nagaganap ang direktang ugnayan o harapang
transaksiyon ng mga mamimili at nagtitinda.

Mas malawak ang pamilihan kaysa palengke dahil

hindi kailangan na magkaroon ng pisikal na
transaksiyon sa pagitan ng mamimili at nag
titinda. Maari itong gawin sapamamagitan ng
telepono, sulat, o internet.

Ang bawat produkto at serbisyo sa pamilihan ay

may itinakdang presyo. Ang PRESYO ay halaga ng
babayaran ng mamimili kapalit ng

Perpekto o Purong Pamilihan

(Ganap na Kompetisyon)

1. Walang nakatakdang mga price control.

2. Magkakauri o magkakapareho ang mga kalakal
na ipinagbibili sa pamilihan.
3. Sobrang dami nang negosyong nagbebenta ng
produkto at pati ng mga mamimili.
Pagkompyut ng Elastisidad 4. May ganap na kaalaman ang mga mamimili at
negosyo tungkol sa mga produkto at pamilihan
5. Malaya ang pagpasok at paglabas ng mga
negosyo.

Di-Perpekto o Di-Purong Pamilihan

(Hindi Ganap na Kompetisyon)
Kung isa sa mga kondisyong isinaad sa
perpektong pamilihan ay nawala, ang sistema
ng pamilihang umiiral ay tatawagin nang di-
perpekto o di-purong pamilihan.

Iba't Ibang uri ng Di Pepektong

Lesson 8: Pamilihan Pamilihan
Ito ay naglalarawan sa isang lugar kung saan
nagkakaroon ng pagpapalitan ng mga produkto o Isang estruktura ng pamilihan na may
kalakal sa pagitan ng mga mamimili at bahay-kalakal iisang negosyo lamang na nagbebenta ng
isang kalakal.
Fixed Place Salitang griyego na
Ang pamilihan ay kinakailangang may nakatayong MONOS = nag-iisa
establisimyento kung saan nagpupunta ang mga POLEIN = magbenta
mamimili at prodyuser. Ito ang Fixed Place.
(1) Monopolyo
Klasipikasyon ng Pamilihan
Isang negosyo lamang ang nagbebenta
ng isang uri ng kalakal na
nangangailangan ng maraming
mamimili.
Walang kapalit o alternatibo ang
kalakal na ipinagbibili ng monopolista
Hindi malaya ang pag pasok ng ibang
negosyo sa pamilihan
(2) Oligopolyo
Ito ay estraktura ng pamilihan na may
mahigit sa isa ngunit kakaunti lamang ang
negosyong nagbebenta ng isang kalakal na
walang pwedeng alternatibo o kapalit.
Salitang griyego na
OLEG = kaunti
POLEIN = magbenta
Ang pamilihan ng isang kalakal ay
binubuo ng maramingmamimili at
kaunti ngunit malalaking negosyo.
Bagaman posibleng magkaraoon ng
ilang pagkakaiba sa mga katangian
ng mga produkto o serbisyo, madalas
ay halos magkakatulad ang produkto
ng magkakatungaling negosyo.
Ang desisyon ng isang negosyo ay
nakaaapekto sa desisyonng
kakompitensiya nitong negosyo.
May kahirapan para sa mga negosyo
ang pagpasok sa pamilihan
Economies of Sale
Malaya ang pagpasok at paglabas ng mga negosyo.
Sobrang dami ng negosyong nagbebenta ng produkto
at ng mga mamimili
Magkakapareho ang mga kalakal ngunit magkakaiba
ang katangian nito
Regulasyon ng Pamahalaan sa
Pagtugon sa mga Pangangailangan
Ang pamilihan ay
pinamamahalaan ng pambansang
pamahalaan sa pamamagitan ng
mga ahensiya nito tulad ng DTI
(Department of Trade and
Industry) at BSP (Bangko Sentral
ng Pilipinas)
Department of Trade and Industry
pag tulong sa negosyo
pagbibigay proteksiyon sa mga mamimili
Ang institusyong nagbabantay sa mga gawain sa
pamilihan. SIla rin ay tumutulong na maging matiwasay
at mapalago ang pamilihan.

Ito ay isang barriers to entry ng oligopolyo Public Goods

kung saan ang laki ng Ito ang tawag sa ginagawa ng pamahalaan na
negosyo ay nagiging isang kritikal na susi sa paghahatid ng mga produkto at serbisyo para sa mga
kompetisyon dahil napapababa nito ang gastos mamamayang nasasakupan
ng produksiyon.
Collusive Oligopoly
2 Katangian ng Public Goods

Ito ay isang oligopolyo na maaaring magbigay-daan upang Non-Rivalry

magkaroon ng sabwatan ang iilang kompanya sa kinabibilangan Ito ay isang katangian ng
nilang industriya. Ang sabwatang ito ay ginagawa ng ilan upang public goods kung saan
mabawasan ang kompetisyon sa isa’t isa at mapataas ang kita ng ang pagkonsumo ng isang
mga negosyo sa pamilihang oligopolyo. mamamayan sa isang
produkto o serbisyo ay

2 Uri ng Collusive Oligopoly

hindi magreresulta ng
kabawasan ng bisa o
pakinabang nito.
(1) Pamumuno Sa Presyo
Dito ay hinahayaan ng mga kompanya na manguna sa Non-Excludability
pagtatakda ng presyo ang isang kompanya at sinusunod Ito ay katangian ng public
lamang ito ng iba. goods kung saan hindi ito
maaring ipagkait sa
(2) Kartel
sinomang may gustong
makinabang dito
Ito ay isang pormal na kasunduan ng mga grupo ng
negosyante ng isang pamilihan na magkaroon ng
sabwatan sa pagtatakda ng presyo Suggested Retail Price (SRP)
Ito ang itinatakdang presyo ng pamahalaan
para sa mga pangunahing produkto na
(back to uri ng di perpektong pamilihan)
kinokonsumo ng mga mamamayan gaya ng
bigas, asukal, itlog, at tinapay. Kinakailangan
(3) Monopolistic Competition
na mayroong SRP ang pangunahing
pangangailangan
Ito ay isang estruktura ng
pamilihan kung saan maraming Price Stabilization Program
nagbebenta ng mga kalakal ang Ito ay ipinatutupad ng pamahalaan upang
nagtataglay ng iba't ibang mapatatag ang pamilihan at maiwasan ang
katangian mataas na inflation o mabilisang
pagtaas ng presyo ng bilihin.
Price Ceiling (Maximum Price Policy)
Ito ay ang pinakamataas na presyo na maaring ipataw ng
prodyuser sa produkto.
Price Floor (Minimum Price Policy)
Ito ay ang pinakamababang presyo na maaring ipataw
ng mga prodyuser sa produkto.
Demand curve
Ito ay isang graphic representation ng
ugnayan ng presyo ng demand sa produkto.
Inilalarawan ito bilang isang downward
slope

Salik na Nakakaepekto sa Demand

Price Freeze Presyo ng Produkto
Ito ay ang pagbabawal sa pagtataas ng presyo ng
mga bilihin lalo na sa panahon ng kalamidad. Presyo ng Produkto
Ito ang pinaka mahalagang salik na
Ang lahat ng ito ay itinatakda ng pamahalaan sa pagkakataon na nakakaapekto sa demand
wala sa ekwilibriyo ang pamilihan. Pinangangasiwaan ito ng
Department of Trade and Industry (DTI) at naaayon sa Anti-
2. Presyo ng mga Produktong Kapareha
Profiteering Law o pagpapabawal sa labis na presyo.
o Pamalit
May dalawang uri ng goods:
Price Support Complimentary Goods - Kinokonsumo na
Ito ang pamamaraan ng pamahalaan na tulungan ang mga may
negosyante na maiwasan ang pagkalugi o pagliit ng kita. kasama (just like puto and dinuguan)
Substitute Goods - Alternative na
produkto na
Lesson 9: Kahulugan ng Demand kinokonsumo

Demand 3. Kita ng mamimili

Ito ay tumutukoy sa dami ng produkto o serbisyo na Direkta ang ugnayan ng kita sa demand.
gusto o handang bilhin ng mamimili sa isang takdang
presyo at panahon. Utility

Batas ng demand Ang kasiyahan na nakukuha ng isang tao

Ipinapakita nito ang epekto ng pagbabago ng presyo ng sa pagkonsumo ng produkto at ito ay
isang produkto batay sa laki ng demand para dito. nahahati sa

dalawa:
Ang demand para sa isang produkto
at ang presyo nito ay INVERSELY Total Utility - Kabuoang Kasiyahan o
PROPORTIONAL o mayroong magka- Satisfaction
salungat na ugnayan sa paggamit ng produkto o serbisyo
Marginal Utility - Pagkawala ng interes o

3 Paraan Upang Mapakita ang Demand

pagka umay

2 Uri ng Goods
Demand Schedule
Normal Goods - Ang produktong
Ay isang talaan na tumataas ang
nagpapakita ng galaw demand kapag tumataas ang kita ng
ng demand gamit ang mamimili.
talahanayan. Ito rin Inferior Goods - Produktong
ang maaring gamitin bumababa ang demand
sa paglalarawan ng kapang tumataas ang kita ng mamimili.
mag kasalungat na
relasyon ng preso at 4. Kagustuhan at Panlasa ng Mamimili
demand. Maaring magbago ang demand depende sa
kagustuhan, emosyon, at kasulukuyang estado
Demand Function ng mamimili
Ito ang pag gamit ng Sa Pamamagitang ng "ADVERTISING" maaring
mathematical function mamanipula ng mga negosyo ang pananaw ng
upang malaman ang pag mamimili ukol sa produkto
galaw ng demand.
5. Expectation ng mamimili
Sa pag kuha nung bP, basically Inaasahan sa hinaharap ay
itatranspose or pagpapalitin niyo lang
yung pwesto ng bP at Qd sa original maari ring
formula. Instead of Qd = a - bP
makaepekto sa demand.
magiging bP = a - Qd yan gurlie popz

Paglipat ng Kurba ng Demand
Kapag nag bago ay alinman sa salik bukod sa
presyo ng bilihin, maaring lumipat ang posisyon
ng curve.
Ceteris Paribus - tuwing tumataas ang presyo
ng produkto bumababa ang quality demanded
Lesson 10: kahulugan ng supply
Supply
Ito ay tumutukoy sa dami ng produkto o serbisyo
na handang iprodyus at ipagbili ng mga bahay-
kalakal o negosyo sa pamilihan sa iba't ibang
presyo.
Presyo
Ito ay tumutukoy sa halagang natatanggap ng
mga negosyo bilang kabayaran
Batas ng Supply
Kapag tumataas ang presyo ng isang Produkto
o serbisyo, tumataas din ang supply.
Kapag bumababa ang presyo ng isang
Produkto o serbisyo bumababa din ang supply
Supply Schedule
Talaan na nagpapakita ng dami o bilang ng mga
produkto na ipinagbibili ayon sa itinakdang presyo
o halaga sa loob ng isang takdang panahon
Supply Function
Ito ay ang paggamit ng mathematical equation
upang maipakita ang ugnayan ng relasyon sa
dami ng suplay at presyo. Qs = -a + bP
Supply Curve
Isa itong graphic representation ng supply.
Ang kurba ng supply ay inilalatawan bilang
upward slope.
Ang presyo ay Y-axis
Ang spply ay X-axis
Paglipat ng Kurba ng Supply
Extention - kapag may pagtaas sa presyo
ng supply ng produkto
Contraction - Kapag may pagbaba sa
presyo o supply ng kalakal
Rightward shift - nangyayari kapang ang
dami ng supply ay lumalaki
Leftward Shift - nangyayari ito kapag ang
dami ng supply ay lumiliit
Lesson 11: Ang implasyon
Implasyon (Inflation)
Ito ay tumutukoy sa patuloy at malawakang pagtaas
ng presyo ng mga produkto at serbisyo sa loob ng
isang partikular na panahon
Mga Uri ng Implasyon Base sa Bilis ng
Pagtaas ng Presyo (5)
Creeping Inflation
Ito ang pinakamabagal na uri
ng implasyon.
Sa ganitong pagkakataon,
ang antas ng
implasyon ay nasa 3% o mas
mababa pa.
Walking Inflation
Ito ang uri ng inflation
kung saan ang
antas ng implasyon ay
nasa pagitan ng
tatlo hanggang 10%
Galloping Inflation
Ito ay nagaganap kapag tumaas
ang antas ng implsayon sa 10%,
maari na itong magkaroon ng
negatibong epekto sa ekonomiya
Hyperinflation o Runway Inflation
Ito ay sitwasyon kung saan walang
habas ang pagtaas ng presyo ng
mga bilihin.Mayroong pagkakataon
na tumataas ang antas ng implasyon
sa 50% kada buwan
Overheating Economy
Ito ay nangangahulugan na kakaunti
na lamang ang mga resources sa
pagpoprodyus ngunit patuloy pa rin
ang mga bahaykalakal dahil mas
malaki ang kita na maari nilang
makuha dahil sa mas mataas na
presyo
 John Maynard Keynes
Ayon sa kanya, ang katamtaman na
impolasyon ang pinakamainam na
antas. Ang katamtaman na implasyon
ay nasa pagitan ng 3-5%
Built-in Inflation
Ito ay nagaganap kapag tumaas ang minimum
Paradox of Thrift wage ng mga mangagawa, nagkakaroon ng
implasyon dahil ipinapasa ng mga kompanya
Ito ay nagaganap kung saan hindi na sa mga konsyumer ang dagdag na gastos na
gumagasta ang mga konsyumer dahil dala nito.
naghihintay sila ng mas magandang
pagkakataon kung kailan mababa ang presyo. Paraan sa Pagsukat ng CPI

Ang Pagsukat ng Implasyon

Consumer Price Index (CPI)

Ginagamit din ito upang mabatid ang cost of

living ng isang ekonomiya
Ito ay mas kilala na panukat ng average na
pagbabago ng mga presyo ng mga bilihin na
karaniwang kinokonsumo ng konsyumer.

GDP Deflator o GDP Implicit Price Index

Ito ay panukat sa implasyon ng presyo ng mga
kalakal at serbisyo na kabilang sa GDP.

Ibat Ibang Uri pa ng Implasyon

Core Inflation

Ito ay ang pagsukat na karaniwang ginagamit ng mga

ekonomista at mga economic planner. Ginagamit
itong panukat sa pagbabago ng average consumer
price nang hindi sinasama sa CPI ang mga elemento
o bagay na may pabago-bagong pagpapalit ng presyo

Headline Inflation

Ito ay ang sukat ng pagbabago ng average price ng

isang standard na dami ng mga produkto at serbiso
na kinokonsumo ng isang pamilya sa loob ng isang
panahon. Ito ang klase ng implasyon na karaniwang
binabalita

Keynesian View sa Ekonomiks

Demand-Pull Inflation
Ito ay nangyayari kapag mas mataas ang
aggregate demand sa isang ekonomiya kaysa
sa aggregate supply. Ibig sabihin ay mas
mataas ang pangangailangan kaysa sa kayang
i-prodyus ng isang ekonomiya

Cost-Push Inflation
Ito ay kadalasang nangyayari kung walang
ibang alternatibong produkto na maaring
gamitin upang punan ang pangangailangan
Lesson 12: Makroekonomiks
Ito ay isang bahagi sa pag-ikot ng ekonomiya na
kung saan ito ay tumutukoy sa kabuuan o
pangkalahatang galaw ng ekonomiya
❧ John Maynard Keynes
★ siya ang itinuturing na “Ama ng Modernong
Macroeconomics”
★ siya ang itinanghal ng The Economist Magazine
na pinabangtog ng ekonomista mula sa Britanya
★ Paikot na Daloy ng Ekonomiya
★ isang mahalagang konsepto Sa makroekonomiks.
Sa tulong nito, ang mga mag-aaaral ng ekonomiks
ay nagkakaroon ng mas buong pagtingin sa
ekonomiya at kung paano ito gumamagana.
★ isang pinasimpleng ilustrasyon kung paano
dumadaloy ang salapi at produkto mula sa
sambahayan patungo sa mga bahay-kalakal, at
pabalik muli sa mga sambahayan. ito ay
naglalarawan ng ineraksyon ng mga nagbebenta at
bumibili at ng mga nagsusuplay at
nangangailangan.
PAGTATAGUYOD SA PRINSIPYO NG PAIKOT NA
DALOY NG EKONIMIYA
❧ Richard Cantillon
★ ang pinakunang ideya tungkol sa paikot na
daloy ng ekonomiya
★ ang mga produkto sa sakahan ay
ipinagpapalit ng mga magsasaka sa mga
gawang kalakal at serbisyo ng mga
negosyante at artisano sa lungsod. ito ay
nagpapakita ng interdependence sa iba’t
ibang kinatawan sa ekonomiya.
❧ Francois Quesnay
★ naglarawan ng ugnayan ng mga aktor sa
ekonomiya sa kaniyang librong Tableau
Economique na nilathala noong 1758
★ ang tunay na pinagkukunan ng yaman ng
mga tao ay ang pagdaloy ng ekonomiya sa
anyo ng upa, sahod, at pagbili. dagdag pa
niya, mayroon
★ tatlong aktor sa ekonomiya (siya gumawa ata) : ★
1. proprietary class: na binubuo ng mga
may-ari ng lupa
2. productive class: kung saan nabibilang
ang mga manggagawa
3. sterileclass: kinabibilangan ng mga
manggagawa at mangangalakal.
(4) MGA KALAHOK SA PAIKOT NA DALOY
NG EKONOMIYA
1. Sambahayan
★ mga konsumer ng mga tapos na produkto
at mga paglilingkod na nagawa ng bahay
kalakal. ito rin ang tumatayong prodyuser ng
apat na salik ng
produksyon: lupa, lakas-paggawa, kapital, at
ang entrepenyur
2. Bahay-kalakal (Businesses)
★ tumatayong konsumer ng mga salik ng
produksyon na pagmamay-ari ng sambahayan.
ito rin ang prodyuser ng mga tapos na produkto
at mga paglilingkod
3. Pamahalaan (Government)
★ konsumer ng mga tapos na produkto at
paglilingkod
na gawa ng bahay-kalakal. ito ay nagiging
konsumer din ng mga salik ng produksyon na
pagmamay-ari ng samabhayan
★ pangunahing tungkulin nito ang tagakolekta ng
buwis mula sa pangekonomiyang gawain ng
sambahayan at bahay-kalakal.
4. Panlabas na Sektor
★ tumutukoy sa mga bumibili sa ibang bansa
(importer) at nagbebenta sa ibang bansa (exporter)
ng mga produkto at serbisyo. kabilang sa panlabas
na sektor ang mga multinational o iyong mga
negosyo na mayroon operasyon sa iba’t ibang bans.
initnutirng rin sa panlabas na sektor ang ibang
bansa.
(3) MGA URI NG PAMILIHAN SA PAIKOT NA
DALOY NG EKONOMIYA (sub-actors)
1. Pamilihan ng mga Kalakal at Paglilingkod
(Goods Market)
★ sa pamilihang ito, mga bahay-kalakal ay
nagebebenta ng tapos na produkto at mga
paglilingkod, samantalang ang sambahayan ay
bumibili naman ng tapos na produkto at
paglilingkod
na kailangan nito.
2. Pamilihan ng mga Salik ng Produksyon
(Factors Market)
★ ang sambahayan ay nagbebenta ng salik ng
produksyon na pagmamayari nito. ang mga
bahay-kalakal (u-utang) naman ay bumibili ng mga
salik ng produksyon upang makagwa ng tapos na
produkto.
3. Pamilihang Pinansyal (financial market)
ang samabahayan ay nag-iimpok (ng pera) sa
pamilihang ito para sa paggasta sa kinabukasan,
samantalang ang bahay-kalakal ay umuutang sa
pamilihang ito upang pandagdag sa kaniyang
kapital.
★ Pag-iimpok
★ kitang itinabi para gamitin sa hinaharap
★ Pamumuhunan
★ pagdaragdag ng istak o puhunan para sa paglaki
ng produsyon ng bahay-kalakal
★ DALAWANG PARAAN NG PAG-IKOT NG
EKONOMIYA
1. INFLOW (COUNTERCLOCKWISE)
★ ito ay tumutukoy sa kita
2. OUTFLOW (CLOCKWISE)
(5) UGNAYAN NG MGA KALAHOK SA PAIKOT NA
DALOY NG EKONOMIYA (MGA MODELO)
1. Unang Modelo: Simpleng Ekonomiya
★ income tax para sa sambahayan, corporate tax para
sa bahay-kalakal
★ nagkakaroon ng pagtatagpo ang modelo sa
gobyerno
★ sambahayan (kukonsumo ng produkto)
★ bahay kalakal (lilikha ng produkto)
2. Ikalawang Modelo: Sistema ng Pamilihan
★ nadagdag ang goods market at factors market
★ mas napapaliwnag yung pagdaloy ng kita at
produkto (inflow: green) (outflow: red) *magsstart sa
sambahayan lagi*
★ 4 NA SALIK NG PRODUKSYON:
1. lupa
2. paggawa
3. kapital
4. enterepreneur
3. Ikatlong Modelo: Pamilihang Pinansyal
★ puro inflow lang daw
★ si pamilihang pinansyal ang nagpapaikot ng salapi
4. Ikaapat na Modelo: Ang Pamahalaan
5. Ikalimang Modelo: Panlabas na Sektor
Lesson 13: Sektor ng Agrikultura
★ pinagmumulan ng mga hilaw na sangkap na
ginagamit sa sektor ng industriya
1. Pagsasaka - ang pagtatanim ng iba’t ibang
halamang namumunga, ito ay isang kilalang...
- ginagamitan sa pamamaraan ng pagtatanim
o para sa kahoy
Mga Pangunahing Pananim
★ Palay ★ Mangga
★ Mais ★Tabako
★ Niyog ★Abaka (madalas na kinukuha -
salaping papel
★ Tubo ★ Saging
★ Pinya ★ Kape
(4) Mga Uri ng Magsasaka
1. May-aring Nagsasaka - may ari ng lupa,
nagsasakahan
2. Kasama - umuupa sa may-ari ng lupa
3. Mangggawang rural na walang lupa - mga
nagtatrabaho sa ibang magsasaka na may
malaki-laking lupa. bayaran sa ginagawang
pananim batay sa dami ng naaning produkto
4. Manggagawang Agrikultural - kumikita sa
araw ng sahod sa mga plantasyon ng mga
pananim. binabayaran batay sa kabuwanang
sahod (nakatakda batay sa DOH)
2. Paghahayupan - pag-aalaga ng iba’t ibang
hayop para gawing negosyo, puhunan, etc..
pinagmumulan ng karne
Mga Pangunahing Pananim
★ Kalabaw ★Baboy
★ Baka ★ Manok
★ Kambing ★Pato (itlog na pula)
★ Kabayo
 Lesson 14: Sektor ng Industriya
3. Pangingisda - panghuhuli ng isda sa mga ilog,
lawa, o dagat. maaari rin ito tumukoy sa pag-aalaga
ng isda sa mga anyong tubig. (impotyrt ng: tuna at
sardinas ang PH at bangus ang pambansang isda)
★ tumutukoy sa pagpoproseso ng mga hilaw na
produktong agrikultural upang gawing produkto o
Mga Pangunahing Produkto
kalakal na napakakinabangan ng mga tao at ng

★ Hipon ★ Pusit bansa sa mga pang-araw-araw na gawain.

★ Sugpo ★ Mga halamang dagat

★ Tahong ★ Iba’t ibang uri ng isda MGA PROSESO NG INDUSTRIYA

★ Talaba ★ Octopus 2. Primarya - binubuo ng mga industriyang

kumukuha
ng mga hilaw na materyales at mineral
(3) Mga Uri ng Palaisdaan Halimbawa:
1. Munisipal - ginagawa sa mababaw na bahagi ★ Pagmimina
ng karagatan na ang lalim ay hindi hihigit sa 7 ★ Pagsasaka
fathoms o 6 feet (tipikal at mababaw) 3. Sekondarya - binubuo ng mga industriya
2. Komersiyal (open seas/bukas na sa pagpipino (refining), konstruksyon at
dalampasigan) - pangmalakasang pagmamanupaktur
produksyon at paglikha ng produkto 4. Tersyano - industriya may kinalaman sa
3. Panloob o Inland - kinabibilangan ito ng mga paglilingkod at pamamahagi ng mga tapos
fishpond, fish pen, fish cage na produkto
5. Kuantinaryo - may kinalaman sa
pananaliksik sa
4. Paggugubat - pagpuputol ng mga punong-kahoy sa tekonolohiya at disenyo.
kagubatan upang gawing mga kasangkapan o ★ Halimbawa:
pundasyon ng bahay o gusali (iba’t ibang muwebles ★ Pagpoprograma sa computer
mula sa punong kahoy, ply wood... teak wood. ★ Biochemistry
Palawan: 60% paggugubat sa Virgin Forest)
1. KALAKAL
5. Pagmimina - aspeto ng paghuhukay ng yamang ★ Airlines
mineral at di-mineral na hinuhukay ★ Automotives
★ Pagisislbi ng pagkain
Mga Pangunahing Yamang Mineral ★ Pagmamanupaktura ng tabako, mga delata,
★ Chromite ★ Lead piyesa ng sasakyan at iba pa
★ Tanso ★ Mercury ★ Pagmimina at Pagkukwari
★ Ginto ★ Pilak ★ Pamamahala ng tindahan ng pagkain at
★ Bakal ★ Nickel gamot
★ Petrolyo ★ Semento ★ Pamamahala ng mga ospital, mga medikal
★ Uranium ★ Adobe senter, hotel, casino, at resort
★ Zinc ★ Marmol ★ Information Technology
★ Asbestos ★ Media
★ PAGLILINGKOD
(3) Mga Uri ng Yamang Mineral ★ Pagbabarko
1. Metal ★ Pagbabangko
2. Di-metal ★ Call Centers
3. Panggatong ★ Pagpoproduyus ng mga elektrikal at mga
kasangkapang elektroniko
★ Quarrying - halos same sa pagmimina ★ Pagsusuplay ng enerhiya
★ Pag-ooperate ng epressway

Subsektor ng Industriya
MGA PATAKARANG PANG-EKONOMIYA

1. Patakaran sa Kalakalan at Pamumuhunan

2. Makroekonomikong Patakaran
3. Patakaran sa Pagbubuwis
4. Patakaran sa Impraestruktura at Rural na
Pagpapa...
5. Patakaran sa Edukasyon at Teknolohiya
1. Pagmimina
★ tumutukoy ito sa pagkuha sa mga mineral
na kalimitang matatagpuan sa ilalim ng lupa
tulad ng iron, ore, ginto, pilak, chromite,
nikel, marmol, at tanso

TRADE POLICY REFORM (TRADE REFORM LAW) 2. Konstruksyon

★ Naglalayong tanggaling ang mga limitasyon sa ★ pagpapatayo ng mga impraestruktura na
pakikipagkalakalan, babaan at limitahan ang taripa, kailangan sa negosyo at iba pang gawaing
tanggalin ang buwis... industriyal.
3. Pagmamanupaktura
★ pagsasama-sama ng mga
orgainko at di-organikong materyal para makabuo
ng panibagong produkto.
Halimbawa; sasakyan, damit, tela, kasangkapan sa
bahay, malaking makina, papel, muwebles, at
prinosesong pagkain
4. Utilities o Palingkurang Bayan
★ pangunahing serbisyo na kailangan sa
isang produksyon: elektrisidad,
telekomunikasyon, tubig/palikurang tubig
KORPORASYONG MULTINASYONAL SA PILIPINAS
★ ito ay nagmamay-ari ng produksyon at namamahagi
ng mga kalakal o paglilingood nito na mahigit sa
isang bansa
Mga Bansang Multinasyonal
★ USA
★ Europe
★ China
★ Japan
★ North Korea
MGA PATAKARANG PANG-EKONOMIYA PARA SA
SEKTOR NG INDUSTRIYA
1. Regionl Industrial Development Center
★ layunin nito na mapaunlad ang mga piling
lugar na nagisislbing sentro ng industriya sa
iba’t ibang bahagi ng bansa
2. “Tulong sa Tao”
★ sa programang ito, puwedeng mangutang
ng kapital ang siumang gustong
magnegosyo, halimbawa, sa produksyon ng
damit o sapatos.
3. World Trade Organization (WTO)
★ aktibo ang pamahalaan na makilahok sa
samahang ito upang higit na lumaki ang
pagkakataon ng bansa na
makipagkalakalan sa pandaigdigang pamilihan
MGA PATAKARANG PANG-EKONOMIYA PARA SA
SEKTOR NG INDUSTRIYA
1. General Agreement on Tariff and Trade (GATT)
★ ito ang nagbigay-daan sa pagpasok ng
Pilipinas sa World Trade Ogranization
(WTO)
★ ito ang nagbibigay ng kakayahan sa
Pilipinas na makipagkalakalan sa ibang
bansa.
2. Magna Carta for Small and Medium-
Scale
Enterprises
★ layunin nitong palaguin ang maliliit at
may katamtamang-laking industriya lalo na
sa pook rural at sektor ng agrikultura sa
pamamagitan ng pagbibigay ng tulong sa
pinansiyal at pagsasanay.
3. Industrial Guarantee and Loan Fund
★ pagpapautang mula sa World Bank para
magamit ng mga maliit at
katamtamang-laking entreprenyur.
4. Agro-Industrial Technology Transfer
Program
★ katulong ang bansang Hapon, naglalayon
itong iparating at ilipat ang mga bagong
kaalaman sa teknolohiya at produksyon sa
Pilipinas, lalo na sa mga pook rural.
5. Science and Technology Agenda for
National Development (STAND)
★ humahalili sa pagpapaunlad sa
agro-industriyal na sektor at sa pagbubuo...
6. Magna Carta for Scientists, Engineers,
Researchers, and other Science and
Technology
Personnel in Government
★ layunin nitong hikayatin ang mga
propesyunal na manatili sa Pilinas...
MGA AHENSIYA NG PAMAHALAAN NA
NAKATUTULONG SA SEKTOR NG INDUSTRIYA