BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HỒ CHÍ MINH

KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ
- - -- - -

TIỂU LUẬN CUỐI KỲ

MÔN LỊCH SỬ ĐẢNG

ĐỀ TÀI:

CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945 VÀ Ý NGHĨA CỦA

NÓ TRONG SỰ PHÁT TRIỂN CỦA LỊCH SỬ VIỆT NAM

MÃ MÔN HỌC:

HỌC KỲ 1 – NĂM HỌC 2020 – 2021

THỰC HIỆN:

GVHD:
Thành phố Hồ Chí Minh,
 LỜI CẢM ƠN
Để có thể hoàn thành bài tiểu luận này, chúng em xin chân thành gửi lời cảm
ơn sâu sắc đến cô Trịnh Thị Mai Linh của trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật thành
phố Hồ Chí Minh đã nhiệt tình giảng dạy, cung cấp những kiến thức bổ ích làm nền
tảng cho tiểu luận. Chúng em xin chân thành cảm ơn cô đã tận tình hướng dẫn, giúp
đỡ chúng em trong suốt thời gian qua.
Do có những hạn chế nhất định về mặt thời gian cũng như kiến thức, nên
mặc dù đã cố gắng hết sức, tiểu luận cũng không thể tránh khỏi những thiếu sót. Vì
vậy, chúng em rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của cô và các bạn sinh viên
quan tâm đến đề tài để bài tiểu luận của em để bài được hoàn thiện hơn. Chúng em
xin chân thành cảm ơn.
 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ
BỘ MÔN LỊCH SỬ ĐẢNG CỘNG SẢN
TP.HCM, tháng 8 năm 2020
VIỆT NAM

DANH SÁCH NHÓM VIẾT TIỂU LUẬN CUỐI KỲ

MÔN LỊCH SỬ ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM
HỌC KỲ 1 NĂM HỌC 2020 – 2021
1. Mã lớp môn học:
2. Giảng viên hướng dẫn
3. Tên đề tài: Cách mạng Tháng Tám năm 1945 và ý nghĩa của nó trong sự
phát triển của lịch sử Việt Nam
4. Danh sách nhóm tiểu luận cuối kỳ:
Nhóm trưởng:

Thư ký:
 NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
Ngày…..tháng 7 năm 2022
GIẢNG VIÊN CHẤM ĐIỂM

Kí tên
 MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.......................................................................i
DANH MỤC HÌNH ẢNH........................................................................................ii
PHẦN MỞ ĐẦU........................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài.....................................................................................................

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................

3. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................................

PHẦN NỘI DUNG....................................................................................................2

CHƯƠNG 1: NỘI DUNG.........................................................................................2
1.1 Bối cảnh lịch sử cuộc cách mạng Tháng Tám năm 1945......................................

1.2. Diễn biến của cuộc cách mạng Tháng Tám năm 1945.........................................

1.3. Nguyên nhân thắng lợi của cuộc cách mạng Tháng Tám năm 1945....................

1.3.1. Nguyên nhân chủ quan................................................................................

1.3.2. Nguyên nhân khách quan............................................................................

CHƯƠNG 2: Ý NGHĨA VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA CÁCH MẠNG THÁNG

TÁM NĂM 1945 TRONG SỰ PHÁT TRIỂN CỦA LỊCH SỬ VIỆT NAM.......6
2.1. Tính chất, ý nghĩa, kinh nghiệm của cách mạng tháng 8 năm 1945.....................

2.1.1. Tính chất......................................................................................................

2.1.2. Ý nghĩa........................................................................................................

2.1.3. Bài học kinh nghiệm...................................................................................

2.2. Cách mạng tháng Tám ảnh hưởng như thế nào trong sự phát triển của lịch sử
Việt Nam........................................................................................................................

PHẦN KẾT LUẬN.................................................................................................23

TÀI LIỆU THAM KHẢO......................................................................................24
GS GIÁO SƯ

NXB NHÀ XUẤT BẢN

PGS PHÓ GIÁO SƯ

TS TIẾN SĨ

CMT8 CÁCH MẠNG THÁNG TÁM

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

 DANH MỤC HÌNH ẢNH
Hình 2.1: Sáng 19/8/1945, hàng chục vạn người dân ở Hà Nội và các tỉnh lân cận
theo các ngả đường kéo về quảng trường Nhà hát lớn Hà Nội dự cuộc mít tinh lớn
chưa từng có của quần chúng cách mạng, hưởng ứng cuộc Tổng khởi nghĩa giành
chính quyền...............................................................................................................11
Hình 2.2: Phong trào “tôi yêu tổ quốc tôi” giúp các bạn trẻ rèn luyện và trưởng
thành..........................................................................................................................18
Hình 2.3: Phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc Việt Nam trong sự nghiệp
xây dựng và bảo vệ tổ quốc nguồn: Tạp chí ban tuyên giáo trung ương..................21
 PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Chiến tranh đã lùi xa chúng ta gần nửa thế kỷ. Bây giờ chúng ta đang sống
trong hòa bình, ấm no, hạnh phúc, không còn nỗi lo bom mìn, cái chết ngoài chiến
trận hay sống trong cảnh “nước mất, nhà tan”. Chiến tranh là điều không ai mong
muốn, nhưng là điều ắt sẽ xảy ra, là tiền đề cho sự phát triển mạnh mẽ sau nay. Việt
Nam ta cũng là một dân tộc kiên cường, đã trải qua vô vàn những cuộc chiến tàn
khốc, giành lấy chủ quyền, độc lập tự do. Nhìn lại ngày tháng ấy, không thể không
nhắc đến cuộc cách mạng Tháng Tám năm 1945, là thắng lợi vĩ đại đầu tiên của
nhân dân ta từ khi có Đảng lãnh đạo, mở ra bước ngoặt trong lịch sử dân tộc Việt
Nam. Cách mạng tháng Tám thành công đã mở ra cho dân tộc Việt Nam một trang
sử mới- trang sử của những người xóa bỏ xiềng xích nô lệ trở thành người làm chủ
đất nước. Cũng từ đây nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời. Cái tên Việt Nam
xuất hiện trên bản đồ thế giới và được thế giới công nhận như một quốc gia độc lập.
Đó cũng là bước đệm quan trọng để sau này chúng ta thực hiện cuộc chiến tranh
chính nghĩa, bảo vệ độc lập dân tộc khi có giặc ngoại xâm. Tiểu luận này sẽ tập
trung vào tìm hiểu “Cuộc cách mạng tháng tám năm1945 cùng ý nghĩa của nó
đối với sự phát triển lịch sử Việt Nam”.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Nghiên cứu phân tích bối cảnh lịch sử của cuộc Cách mạng Tháng Tám năm
1945
Vai trò của Đảng và sự đóng góp vô cùng to lớn của toàn thể nhân dân
Việt Nam
Nêu ra ý nghĩa của cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đối với sự phát
triển của lịch sử Việt Nam
3. Phương pháp nghiên cứu
Kết hợp phương pháp nghiên cứu tài liệu, phân tích, so sánh, tổng hợp,
chứng minh,..
 PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: NỘI DUNG
1.1 Bối cảnh lịch sử cuộc cách mạng Tháng Tám năm 1945
Trên thế giới: Ngày 09/5/1945, phát xít Đức đầu hàng vô điều kiện, chiến
tranh kết thúc ở châu Âu. Ngày 08/8/1945, Hồng quân Liên Xô tiến công như vũ
bão vào quân đội Nhật. Ngày 14/8/1945, phát xít Nhật đầu hàng vô điều kiện, chiến
tranh thế giới lần thứ hai kết thúc. Theo thỏa thuận của các nước Đồng minh, sau
khi phát xít Nhật đầu hàng, quân đội Anh và Tưởng sẽ vào Đông Dương để giải
giáp quân đội Nhật. Trong khi đó, thực dân Pháp dựa vào Đồng minh lăm le khôi
phục địa vị thống trị của mình; đế quốc Mỹ đứng sau các thế lực này cũng sẵn sàng
can thiệp vào Đông Dương. Những phần tử phản động, ngoan cố trong chính quyền
tay sai Nhật đang âm mưu thay đổi chủ, chống lại cách mạng. Trước sự việc đó,
mặc dù đang ốm nặng nhưng Hồ Chí Minh đã sáng suốt nhận thức được rằng: “Lúc
này thời cơ thuận lợi đã tới, dù phải hy sinh tới đâu, dù phải đốt cháy cả dãy Trường
Sơn cũng phải kiên quyết giành cho được độc lập cho dân tộc”
Trước tình hình sớm muộn quân Đồng minh sẽ tiến vào Đông Dương, phát
xít Nhật càng xúc tiến âm mưu diệt Pháp để trừ mối lo về sau. Đêm 09/3/1945 phát
xít Nhật làm cuộc đảo chính lật đổ Pháp độc chiếm Đông Dương, đúng như nhận
định của Đảng ta.
Tháng 4-1945, Trung ương triệu tập Hội nghị quân sự cách mạng Bắc Kỳ,
quyết định nhiều vấn đề quan trọng, thống nhất các lực lượng vũ trang thành Việt
Nam giải phóng quân. Ngày 16-4-1945, Tổng bộ Việt Minh ra Chỉ thị tổ chức các
Ủy ban Dân tộc giải phóng các cấp và chuẩn bị thành lập Ủy ban giải phóng dân tộc
Việt Nam, tức Chính phủ lâm thời cách mạng Việt Nam.
Từ tháng 4-1945 trở đi, cao trào kháng Nhật, cứu nước diễn ra mạnh mẽ,
phong phú về nội dung và hình thức. Đầu tháng 5-1945, Bác Hồ từ Cao Bằng về
Tuyên Quang, chọn Tân Trào làm căn cứ chỉ đạo cách mạng cả nước và chuẩn bị
Đại hội quốc dân. Ngày 4-6-1945, Khu giải phóng Việt Bắc được thành lập, đặt
dưới sự lãnh đạo của Ủy ban chỉ huy lâm thời, trở thành căn cứ địa của cả
nước.Tháng 8-1945, Hội nghị đại biểu toàn quốc của Đảng họp tại Tân Trào (Tuyên
Quang) khẳng định: “Cơ hội rất tốt cho ta giành độc lập đã tới” và quyết định phát
động toàn dân khởi nghĩa giành chính quyền từ tay phát xít Nhật và tay sai trước khi
quân Đồng minh vào Đông Dương; đề ra ba nguyên tắc bảo đảm tổng khởi nghĩa
thắng lợi, đó là: Tập trung, thống nhất, kịp thời . Ngày 16-8-1945, Đại hội Quốc dân
họp tại Tân trào thông qua “10 chính sách lớn của Việt Minh”; thông qua “Lệnh
tổng khởi nghĩa”; quy định quốc kỳ, quốc ca; thành lập Ủy ban Dân tộc giải phóng
Trung ương, tức Chính phủ Lâm thời do đồng chí Hồ Chí Minh làm Chủ tịch. Chủ
tịch Hồ Chí Minh gửi thư kêu gọi nhân dân cả nước tổng khởi nghĩa, trong đó chỉ
rõ: “Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã đến. Toàn quốc đồng bào hãy đứng
dậy đem sức ta mà tự giải phóng cho ta”.
1.2. Diễn biến của cuộc cách mạng Tháng Tám năm 1945
Vào đêm 13/8/1945, Lệnh khởi nghĩa (quân lệnh số 1 của Uỷ ban khởi
nghĩa) đã được ban hành: Chúng ta bắt buộc phải hành động cho nhanh, với tinh
thần vô cùng quả cảm, vô cùng thận trọng! Thắng lợi nhất định sẽ thuộc về ta. Cùng
vào thời điểm lịch sử đó, Hồ Chí Minh đã có thư kêu gọi tổng khởi nghĩa và nêu rõ:
“Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc đã đến. Toàn quốc và đồng bào ta hãy đứng
lên đem sức ta mà tự giải phóng cho ta”
Dưới sự lãnh đạo của Đảng và chủ tịch Hồ Chí Minh, nhân dân cả nước ta
đồng loạt đứng lên tổng khởi nghĩa giành lại chính quyền. Từ ngày 14 - 18/8/1945
tổng khởi nghĩa đã nổ ra và giành được thắng lợi ở nông thôn đồng bằng Bắc bộ, đại
bộ phận miền Trung, một phần miền Nam và ở các thị xã, Bắc Giang, Hải Dương,
Hà Tĩnh, Hội An, Quảng Nam….
Chiều 16 – 8 – 1945, theo lệnh của ủy ban khởi nghĩa, một đơn vị giải phóng
quân do Võ Nguyên Giáp chỉ huy đã xuất phát điểm từ Tân Trào tiến đến giải
phóng thị xã Thái Nguyên.
Ngày 18-8, lá cờ đỏ sao vàng đã xuất hiện trên khắp các đường phố chính
của Hà Nội.
Ngày 19/8 khởi nghĩa giành được thắng lợi tại Hà Nội và đến ngày 23/8 khởi
nghĩa tiếp tục giành thắng lợi ở Huế, Bắc Cạn, Hoà Bình, Hải Phòng, Hà Đông,
Quảng Bình, Quảng Trị, Bình Định, Gia Lai, Bạc Liêu…
Ngày 25/8 khởi nghĩa thắng lợi ở Sài Gòn, Gia Định, Kon Tum, Sóc Trăng,
Vĩnh Long, Trà Vinh, Biên Hoà, Tây Ninh, Bến Tre, Côn Đảo…chỉ vọn vẹn trong
vòng 15 ngày cuối cùng của tháng 8/1945 cuộc tổng khởi nghĩa giành thắng lợi
hoàn toàn, chính quyền trong cả nước về tay nhân dân.
Ngày 30/8/1945 trước cổng Ngọ Môn kinh thành Huế, Bảo đại vị vua cuối
cùng của triều Nguyễn đã trao ấn tín cho chính phủ lâm thời Việt Nam Dân chủ
cộng hoà. Ông nói: Thà làm dân một nước tự do còn hơn làm vua một nước nô lệ.
Ngày 2-9-1945, tại Quảng trường Ba Đình (Hà Nội) lịch sử, trước cuộc mít
tinh của gần một triệu đồng bào, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ Lâm
thời trịnh trọng đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, tuyên bố trước quốc dân và thế giới:
Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời (nay là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt
Nam). Từ đó, ngày 2-9 là ngày Quốc khánh của nước ta, Bản Tuyên ngôn độc lập
mở đầu bằng những “lời bất hủ” trong bản Tuyên ngôn độc lập năm 1776 của nước
Mỹ và bản Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền của cách mạng Pháp 1789. Sự
kiện này nhằm khẳng định một chân lý trong sự phát triển của xã hội loài người, đó
là những lẽ phải không ai chối cãi được. Tuyên ngôn độc lập nêu tội ác của thực dân
hơn 80 năm thống trị đã “lợi dụng lá cờ tự do, bình đẳng, bác ái đến cướp đất nước
ta, áp bức đồng bào ta”
1.3. Nguyên nhân thắng lợi của cuộc cách mạng Tháng Tám năm 1945
1.3.1. Nguyên nhân chủ quan
Đầu tiên thì chúng ta cần phải kể đến sự lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt, khéo
léo của Đảng cộng sản Việt Nam. Đây chính là sự vận dụng và phát triển chủ nghĩa
Mác-Lênin trong điều kiện cụ thể của nước ta một cách đúng đắn, độc lập, tự chủ và
sáng tạo. Đảng cộng sản Việt Nam đã có phương pháp, chiến lược, chiến thuật cách
mạng rất phù hợp, linh hoạt; bên cạnh đó thì Đảng cộng sản Việt Nam cũng đã nhận
thức được thời cơ, chủ động đón thời cơ và kiên quyết chớp thời cơ, tiến hành tổng
khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước.
Cách mạng Tháng Tám thành công thì một nguyên nhân nữa đó là do tinh
thần yêu nước, đoàn kết, ý chí quật cường của các tầng lớp nhân dân ta. Nhân dân ta
không chịu sống mãi kiếp nô lệ của người dân mất nước; toàn bộ nhân dân đều một
lòng đi theo Đảng cộng sản Việt Nam và đã được Đảng lãnh đạo qua các cuộc tổng
diễn tập, đã quyết vùng lên giành độc lập cho dân tộc. Trải qua 15 năm đấu tranh
cực kỳ khó khăn và gian khổ và anh dũng dưới sự lãnh đạo của Đảng, đã có biết bao
đồng bào, chiến sĩ đã không hề tiếc máu xương, hy sinh oanh liệt vì mục tiêu độc
lập dân tộc.
1.3.2. Nguyên nhân khách quan
Cách mạng tháng Tám được tiến hành trong bối cảnh quốc tế có những thuận
lợi nhất định. Chủ nghĩa phát xít Đức, Ý, Nhật đã bị đánh bại, phong trào đấu tranh
giải phóng của các dân tộc bị áp bức và của các lực lượng tiến bộ trên Thế giới phát
triển mạnh.
=>> Điều này đã cổ vũ tinh thần, củng cố niềm tin cho nhân dân ta đứng lên
Tổng khởi nghĩa.
 CHƯƠNG 2: Ý NGHĨA VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA CÁCH
MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945 TRONG SỰ PHÁT
TRIỂN CỦA LỊCH SỬ VIỆT NAM
2.1. Tính chất, ý nghĩa, kinh nghiệm của cách mạng tháng 8 năm 1945
2.1.1. Tính chất
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là cuộc cách mạng giải phóng dân
tộc thành công đầu tiên ở một nước thuộc địa và phụ thuộc do một chính đảng của
giai cấp công nhân lãnh đạo. Cuộc Cách mạng giành chiến thắng là thắng lợi đầu
tiên của một phong trào đấu tranh cách mạng do một Đảng Cộng sản lãnh đạo.
Trong hoàn cảnh lịch sử của một đất nước bị thực dân đế quốc và chế độ
phong kiến lỗi thời lạc hậu áp bức bóc lột, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta đã tìm
ra con đường cứu nước cho cả dân tộc. Trung thành và kiên định với đường lối đã
lựa chọn, vượt qua những thách thức nghiệt ngã của cuộc đấu tranh một mất một
còn. Sức mạnh của lòng yêu nước, truyền thống văn hiến của một dân tộc có hàng
ngàn năm lịch sử, nỗi nhục mất nước và khát vọng độc lập tự do đã kết thành một
sức mạnh đủ để “nhấn chìm tất cả lũ cướp nước và bán nước”, khôi phục lại quốc
hiệu Việt Nam và làm sống lại một dân tộc có nền văn hiến của khu vực và trên thế
giới.
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là một cuộc cách mạng giải phóng dân tộc
điển hình, thể hiện:
Tập trung hoàn thành nhiệm vụ hàng đầu của cách mạng là giải phóng dân
tộc, tập trung giải quyết mâu thuẫn chủ yếu của xã hội Việt Nam lúc đó là mâu
thuẫn giữa toàn thể dân tộc với đế quốc xâm lược và tay sai; đáp ứng đúng yêu cầu
khách quan của lịch sử và ý chí, nguyện vọng độc lập tự do của quần chúng nhân
dân.
Lực lượng cách mạng bao gồm toàn dân tộc, đoàn kết chặt chẽ trong mặt trận
Việt Minh với những tổ chức quần chúng mang tên “cứu quốc”, động viên đến mức
cao nhất mọi lực lượng dân tộc lên trận địa cách mạng. Cuộc tổng khởi nghĩa tháng
Tám năm 1945 là sự vùng dậy của lực lượng toàn dân tộc.
 Thành lập chính quyền nhà nước “của chung toàn dân tộc” theo chủ trương
của Đảng, với hình thức cộng hoà dân chủ, chỉ trừ tay sai của đế quốc và những kẻ
phản quốc, “còn ai là người dân sống trên giải đất Việt Nam đều phải được một
phần tham gia giữ chính quyền, phải có một phần nhiệm vụ giữ lấy và bảo vệ chính
quyền ấy”. Cách mạng giải phóng dân tộc Việt Nam là một bộ phận của phe dân
chủ chống phát xít. “Nó chống lại phát xít Nhật và bọn tay sai phản động, và nó là
một bộ phận của cuộc chiến đấu vĩ đại của các lực lượng dân chủ, tiến bộ trên thế
giới chống phát xít xâm lược”.
Cách mạng đã giải quyết một số quyền lợi cho nông dân, lực lượng đông đảo
nhất trong dân tộc. Do Cách mạng Tháng Tám, một phần ruộng đất của đế quốc và
Việt gian đã bị tịch thu, địa tô dược tuyên bố giảm 25%, một số nợ lưu cữu được
xoá bỏ.
Cuộc cách mạng đã xây dựng chính quyền nhà nước dân chủ nhân dân đầu
tiên ở Việt Nam, xóa bỏ chế độ quân chủ phong kiến. Các tầng lớp nhân dân được
hưởng quyền tự do, dân chủ.
Cách mạng Tháng Tám có tính chất dân chủ, nhưng tính chất đó chưa được
đầy đủ và sâu sắc”. Cách mạng Tháng Tám “chưa làm cách mạng ruộng đất, chưa
thực hiện khẩu hiệu người cày có ruộng”, “chưa xoá bỏ chế độ phong kiến chiếm
hữu ruộng đất, chưa xoá bỏ những tàn tích phong kiến và nửa phong kiến để cho
công nghiệp có điều kiện phát triển mạnh... quan hệ giữa địa chủ và nông dân nói
chung vẫn như cũ.
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 dưới sự lãnh đạo của Đảng còn mang đậm
tính nhân văn, hoàn thành một bước hết sức cơ bản trong sự nghiệp giải phóng con
người ở Việt Nam khỏi mọi sự áp bức về mặt dân tộc, sự bóc lột về mặt giai cấp và
sự nô dịch về mặt tinh thần.
2.1.2. Ý nghĩa
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công là thắng lợi vĩ đại đầu tiên của
nhân dân ta từ khi có Đảng lãnh đạo, mở ra bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử dân tộc
Việt Nam. Chính quyền về tay nhân dân, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời
– Nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á; chấm dứt chế độ quân chủ phong
kiến ở Việt Nam; kết thúc hơn 80 năm nhân dân ta dưới ách đô hộ của thực dân,
phát xít. Với thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám, nhân dân Việt Nam từ thân phận
nô lệ bước lên địa vị người chủ đất nước, có quyền quyết định vận mệnh của mình.
Nước Việt Nam từ một nước thuộc địa nửa phong kiến trở thành một nước độc lập,
tự do và dân chủ. Đảng Cộng sản Việt Nam trở thành một Đảng cầm quyền. Từ đây,
đất nước, xã hội, dân tộc và con người Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới, kỷ
nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Vươn lên cùng các dân tộc
trên thế giới đấu tranh cho những mục tiêu cao cả của thời đại là hòa bình, độc lập
dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội. Khẳng định ý nghĩa của Cách mạng Tháng Tám
năm 1945, Hồ Chí Minh viết: “Chẳng những giai cấp lao động và nhân dân Việt
Nam ta có thể tự hào, mà giai cấp lao động và những dân tộc bị áp bức nơi khác
cũng có thể tự hào rằng: Lần này là lần đầu tiên trong lịch sử cách mạng của các
dân tộc thuộc địa và nửa thuộc địa, một Đảng mới 15 tuổi đã lãnh đạo cách mạng
thành công, đã nắm chính quyền toàn quốc”.
Cách mạng Tháng Tám là thắng lợi của chủ nghĩa Mác-Lênin được vận dụng
sáng tạo vào hoàn cảnh cụ thể của cách mạng Việt Nam; là thắng lợi của tư tưởng
Hồ Chí Minh và đường lối cách mạng của Đảng ta gắn độc lập dân tộc với chủ
nghĩa xã hội, gắn sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại; là sự thể nghiệm thành
công đầu tiên chủ nghĩa Mác-Lênin tại một nước thuộc địa ở châu Á. Đây còn là
quá trình phát triển tất yếu của lịch sử dân tộc trải qua mấy nghìn năm phấn đấu,
đỉnh cao của ý chí quật cường, sức mạnh của cộng đồng, tầm cao trí tuệ của dân tộc
hòa quyện với chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh với xu thế của thời đại
vì hòa bình, dân chủ và tiến bộ xã hội, vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.
Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám cổ vũ phong trào đấu tranh giải phóng
dân tộc ở các nước bị chủ nghĩa đế quốc thực dân áp bức, thống trị. Nó khẳng định
rằng, trong điều kiện trào lưu của cách mạng vô sản, cuộc cách mạng do một đảng
của giai cấp công nhân lãnh đạo không chỉ có thể thành công ở một nước tư bản
kém phát triển, nơi mắt xích yếu nhất của chủ nghĩa đế quốc mà còn có thể thành
công ở ngay một nước thuộc địa nửa phong kiến lạc hậu để đưa cả dân tộc đó đi lên
theo con đường của chủ nghĩa xã hội. Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám không
chỉ là chiến công của dân tộc Việt Nam mà còn là là chiến công chung của các dân
tộc thuộc địa đang đấu tranh vì độc lập tự do, vì thế nó có sức cổ vũ mạnh mẽ
phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới. Cách mạng Tháng Tám là thắng lợi của
đường lối giải phóng dân tộc đúng đắn, sáng tạo của Đảng và tư tưởng độc lập tự do
của Hồ Chí Minh. Nó chứng tỏ rằng: một cuộc cách mạng giải phóng dân tộc do
Đảng Cộng sản lãnh đạo hoàn toàn có khả năng thắng lợi ở một nước thuộc địa
trước khi giai cấp công nhân ở “chính quốc” lên nắm chính quyền. Cách mạng
Tháng Tám đã góp phần làm phong phú thêm kho tàng lý luận của chủ nghĩa Mác-
Lênin về cách mạng giải phóng dân tộc.
2.1.3. Bài học kinh nghiệm
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 để lại nhiều bài học quý báu, nổi bật là:
Bài học thứ nhất là, có một đảng tiên phong thật sự cách mạng, tiếp thu tư
tưởng chủ nghĩa Mác-Lênin, được tư tưởng Hồ Chí Minh soi sáng đã nắm vững các
hoàn cảnh cụ thể của mỗi giai đoạn lịch sử, đề ra được đường lối cách mạng đúng
đắn, có phương pháp và hình thức đấu tranh phù hợp; biết nắm bắt thời cơ, xây
dựng, tổ chức và sử dụng lực lượng; phát huy được sức mạnh dân tộc với sức mạnh
thời đại để dẫn dắt quần chúng đứng lên giành và giữ chính quyền.
Bài học thứ hai là, vấn đề giành và giữ chính quyền. Đảng ta đã biết chăm lo
xây dựng lực lượng cách mạng nòng cốt, làm cho lực lượng cách mạng đủ mạnh
mẽ, thu hút được đông đảo quần chúng nhân dân tham gia, từ đó làm thay đổi so
sánh lực lượng giữa ta và địch, tạo ra thời cơ cách mạng để đưa cuộc cách mạng
đếnthành công.Để giữ vững chính quyền, Đảng và Nhà nước ta đã dựa chắc vào
nhân dân, tạo nên sức mạnh vật chất và tinh thần để đấu tranh thắng lợi với thù
trong giặc ngoài. Đảng ta biết kiên quyết dùng bạo lực cách mạng và sử dụng bạo
lực cách mạng thích hợp và đúng lúc để đập tan bộ máy nhà nước cũ, lập ra nhà
nước của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân.
Bài học thứ ba là, vấn đề nắm bắt được thời cơ, đề ra được những quyết định
chính xác và kịp thời. Nghệ thuật chỉ đạo tài tình của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí
Minh trong việc chọn đúng thời cơ, ra quyết định Tổng khởi nghĩa đúng lúc thể hiện
cụ thể trong Chỉ thị của Thường vụ Trung ương Đảngtháng 3/1945 “Nhật - Pháp
bắn nhau và hành động của chúng ta” và bản Quân lệnh số 1 của Ủy ban khởi nghĩa
toàn quốc phát đi đêm 13/8/1945. Cũng nhờ chọn đúng thời cơ mà sức mạnh của
Nhân dân ta trong Cách mạng Tháng Tám được nhân lên gấp bội, đã tiến hành tổng
khởi nghĩa thành công trong phạm vi cả nước trong thời gian ngắn.
Bài học thứ tư là, xây dựng và củng cố lực lượng cách mạng, phát huy sức
mạnh đại đoàn kết của toàn dân tộc kết hợp với sức mạnh của thời đại. Từ khi mới
thành lập, Đảng Cộng sản Việt Nam đã sớm nhận thức đúng và đầy đủ về sức mạnh
to lớn của đông đảo quần chúng nhân dân, sớm đề ra đường lối chiến lược giương
cao hai ngọn cờ độc lập dân tộc và dân chủ, đáp ứng đúng nguyện vọng của đại đa
số nhân dân là độc lập, tự do, người cày có ruộng. Chính vì thế, Đảng ta đã tập hợp
và phát huy được sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân trên nền tảng liên minh
công nhân - nông dân - trí thức, khai thác và phát huy triệt để động lực tinh thần,
nêu cao “ý chí Việt Nam”, tinh thần dũng cảm, sáng tạo, sẵn sàng xông lên cứu
nước cứu nhà, tạo thành nguồn động lực to lớn để đưa Cách mạng Tháng Tám đến
thắng lợi hoàn toàn.
2.2. Cách mạng tháng Tám ảnh hưởng như thế nào trong sự phát triển
của lịch sử Việt Nam
a/ Bước ngoặc vĩ đại nhất trong lịch sử dân tộc Việt Nam
Cách đây 77 năm, từ ngày 14 đến 19/8/1945, dưới sự lãnh đạo tài tình của
Đảng ta và Lãnh tụ Hồ Chí Minh, toàn dân tộc Việt Nam nhất tề vùng lên tiến hành
tổng khởi nghĩa Cách mạng Tháng Tám, đập tan ách thống trị của thực dân, phong
kiến, giành toàn bộ chính quyền về tay nhân dân. Sau thắng lợi vẻ vang của Cách
mạng Tháng Tám, ngày 2/9/1945, tại Quảng Trường Ba Đình lịch sử, Chủ tịch Hồ
Chí Minh trịnh trọng đọc Bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam dân
chủ cộng hòa. Từ đây, lịch sử Việt Nam đã sang trang mới, nhân dân ta từ thân phận
nô lệ, trở thành người tự do; đất nước và dân tộc bước vào kỷ nguyên độc lập dân
tộc và chủ nghĩa xã hội. Đây là một trong những bước ngoặt vĩ đại nhất trong sự
phát triển hàng nghìn năm của dân tộc Việt Nam.
 Hình 2.1: Sáng 19/8/1945, hàng chục vạn người dân ở Hà Nội và các tỉnh
lân cận theo các ngả đường kéo về quảng trường Nhà hát lớn Hà Nội dự cuộc mít
tinh lớn chưa từng có của quần chúng cách mạng, hưởng ứng cuộc Tổng khởi
nghĩa giành chính quyền.

(Nguồn: Tư liệu Thông tấn xã Việt Nam)

- Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám góp phần lấy lại tên nước Việt Nam
sau gần 100 năm bị thực dân Pháp đô hộ.
Trong quá trình xâm lược ba nước Việt Nam, Lào và Campuchia, thực dân
Pháp thiết lập chế độ chính trị thuộc địa - phong kiến với đơn vị hành chính hải
ngoại mang tên là Liên bang Đông Dương thuộc Pháp, tên nước Việt Nam bị biến
mất trên bản đồ chính trị - hành chính thế giới. Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa
ra đời là Nhà nước hoàn toàn mới trong lịch sử hàng nghìn năm của dân tộc Việt
Nam và cũng là Nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở Đông Nam châu Á. Đó là
nhà nước kiểu mới, nhà nước thực sự của dân, do dân và vì dân, đại biểu cho quốc
gia, dân tộc, mang bản chất của giai cấp công nhân do Đảng lãnh đạo. Từ đây, dân
tộc Việt Nam bước sang một kỷ nguyên mới, kỷ nguyên độc lập tự do và xã hội chủ
nghĩa. Từ đây, cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác và giành
thắng lợi hoàn toàn, đưa dân tộc Việt Nam bước vào hàng ngũ các dân tộc tiên
phong trên thế giới đấu tranh vì hòa bình, độc lập, dân chủ và tiến bộ xã hội.
- Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 dẫn tới sự ra đời của
nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, đưa dân tộc Việt Nam bước vào hàng ngũ các
dân tộc tiên phong trên thế giới đấu tranh vì hòa bình, độc lập, dân chủ và tiến bộ
xã hội.
Dân tộc Việt Nam là một trong những dân tộc tiên phong anh dũng, kiên
cường, bất khuất trong trận tuyến đấu tranh loại bỏ chủ nghĩa thực dân trên thế giới
thế kỷ XX. Một con người tiên phong của dân tộc tiên phong đó là Hồ Chí Minh,
chiến sĩ cộng sản quốc tế kiên cường, người sáng lập, rèn luyện Đảng Cộng sản Việt
Nam - một tổ chức chính trị của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và toàn dân
tộc, tổ chức lãnh đạo đầy bản lĩnh chính trị và trí tuệ siêu việt cho thắng lợi của
cuộc Cách mạng Tháng Tám. Tầm vóc quốc tế to lớn của thắng lợi vĩ đại này cổ vũ
các dân tộc thuộc địa và phụ thuộc trên thế giới đứng lên giải phóng dân tộc khỏi
ách áp bức ngoại bang.
- Thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng Tám đã đưa Đảng Cộng sản Đông
Dương lên vị trí Đảng cầm quyền.
Cách mạng Tháng Tám khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt
Nam. Ngay từ khi ra đời, ngày 03/02/1930, Đảng ta đã đề ra đường lối đúng đắn với
mục tiêu xuyên suốt của sự nghiệp cách mạng là giải phóng dân tộc, đi lên xây dựng
chủ nghĩa xã hội, góp phần tích cực vào phong trào cách mạng thế giới. Vì thế,
trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng Cộng sản Việt Nam đã gắn bó máu
thịt với nhân dân, được nhân dân đồng tình ủng hộ và tin tưởng tuyệt đối. Chỉ trong
vòng 15 năm (1930 - 1945), Đảng ta đã lãnh đạo cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc,
tiến hành ba cao trào cách mạng: cao trào cách mạng 1930 - 1931, với đỉnh cao là
phong trào Xôviết - Nghệ Tĩnh; cao trào cách mạng đòi dân sinh, dân chủ (1936 -
1939) và cao trào cách mạng giải phóng dân tộc (1939 - 1945). Tháng 8/1945, với
nghệ thuật lãnh đạo tài tình, Đảng Cộng sản Việt Nam đã chớp thời cơ thuận lợi
nhất, lãnh đạo toàn thể dân tộc Việt Nam tiến hành tổng khởi nghĩa, đánh đổ đế
quốc phong kiến, thành lập nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á. Đảng đã
đóng vai trò lãnh đạo cách mạng Việt Nam và trong cuộc vận động đấu tranh giành
chính quyền cách mạng 1939-1945, Đảng đã lãnh đạo toàn dân, tiêu biểu là khối
liên minh trong Mặt trận Việt Minh tiến hành xây dựng lực lượng, chớp thời cơ khi
tình hình quốc tế thuận lợi để lãnh đạo Tổng khởi nghĩa, “đem sức ta mà tự giải
phóng cho ta”.
b/ Xây dựng lực lượng lãnh đạo và lực lượng đoàn kết dân tộc
Có nhiều bài học được rút ra từ thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng Tám
năm 1945, nhưng chung quy lại, vấn đề cơ bản và cốt lõi nhất là bài học xây dựng
lực lượng: lực lượng lãnh đạo và lực lượng đại đoàn kết toàn dân tộc.
- Về xây dựng Đảng,
Đảng đã nhận lấy vai trò lãnh đạo cách mạng và luôn luôn được tôi rèn qua
muôn vàn thử thách khắc nghiệt. 15 năm, Đảng đã trải qua 4 cuộc vận động cách
mạng lớn: cao trào cách mạng 1930-1931; đấu tranh khôi phục phong trào cách
mạng 1932-1935; đấu tranh dân chủ 1936-1939; cao trào cách mạng trực tiếp đấu
tranh giành chính quyền 1939-1945.
Chế độ chính trị của nước ta dựa trên 3 trụ cột: Đảng - Nhà nước - Nhân dân
với các chức năng khác nhau là “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm
chủ”. Muốn chế độ vững bền phải củng cố, xây dựng tốt 3 trụ cột này: Đảng phải
trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng; Nhà
nước cũng phải trong sạch, vững mạnh, chất lượng, hiệu quả, năng động trong quản
lý, điều hành; xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức đủ phẩm chất và năng lực hoàn
thành nhiệm vụ; nhân dân thực sự là “gốc” của nước, thực sự là người chủ và làm
chủ, có sự gắn bó mật thiết với Đảng và Nhà nước; chính sách của Đảng và Nhà
nước phải được lòng dân, “được lòng dân là được tất cả, mất lòng dân là mất tất cả”,
thực sự vì lợi ích của nhân dân, dân có yên thì chế độ mới ổn, mới vững bền. Làm
sao để người dân coi chế độ chính trị này là của họ chứ không phải của ai khác.
Trong 3 trụ cột đó, xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt, gắn bó mật thiết giữa
Đảng, Nhà nước với nhân dân là nhiệm vụ sống còn để duy trì và giữ vững chế độ
chính trị ở nước ta.
Vượt lên trên tất cả những khó khăn đó, ngọn lửa cách mạng vẫn được Đảng
giữ sáng và bùng cháy, đặc biệt là trong những lúc khó khăn nhất. Cuộc Tổng khởi
nghĩa giành chính quyền cách mạng trong tháng 8 năm 1945 là ngọn lửa bùng cháy
dữ dội nhất do Đảng nhóm lên lãnh đạo toàn dân trùng trùng điệp điệp, như sóng
dềnh biển cả cuốn phăng ách phát xít Nhật, lật nhào chế độ phong kiến chuyên chế
để đổi đời cho dân tộc.Sức mạnh của Đảng được truyền từ sức mạnh quật khởi của
toàn dân tộc, là kết quả của quá trình kiên trì xây dựng Đảng, bồi đắp bản lĩnh chính
trị vững vàng và luôn luôn được nạp thêm nguồn trí tuệ. Nhờ bản lĩnh chính trị
vững vàng ấy, “tâm trong, trí sáng”, Đảng đã xây dựng được khối đại đoàn kết toàn
dân tộc và lực lượng Tổng khởi nghĩa nhanh chóng trên toàn quốc chỉ trong vài tuần
lễ. Cũng nhờ đó, Đảng nắm bắt được một cách nhanh nhạy tình hình quốc tế để
chớp đúng thời cơ, huy động mọi lực lượng giành chính quyền.
- Về xây dựng và phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
“Đảng do dân sinh ra - đúng theo quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, do
đó sức mạnh của Đảng là bắt nguồn từ sức mạnh của toàn dân. Không có toàn dân
đoàn kết thành một khối vững chắc do Đảng lãnh đạo thì không thể có được thắng
lợi của Cách mạng Tháng Tám.”
Chủ trương xây dựng mặt trận dân tộc thống nhất đã được Đảng đề ra ngay
từ năm 1930 và các loại hình mặt trận dân tộc thống nhất đã trải qua thử thách, khảo
nghiệm của các phong trào cách mạng. Đến tháng 5/1941, Mặt trận Việt Minh do
Hội nghị Trung ương Đảng chủ trương lập ra là sự đúc kết những kinh nghiệm của
các thời kỳ trước để xây dựng lực lượng đoàn kết toàn dân một cách nổi bật và có
hiệu quả nhất. Với Mặt trận Việt Minh, tất cả các giai tầng trên đất nước Việt Nam,
trừ bọn Việt gian phản động, đều có “mẫu số chung” yêu nước, theo mười chính
sách đã đặt ra, để đứng lên đấu tranh giành độc lập dân tộc, đưa đất nước phát triển
theo con đường giàu mạnh. Trong Tổng khởi nghĩa Cách mạng Tháng Tám, Đảng
chỉ có khoảng 5.000 đảng viên, tuy ít, nhưng đó là những “vàng mười”, lại được
cộng hưởng sức mạnh từ hàng triệu triệu người dân Việt Nam yêu nước ủng hộ,
trong đó có Mặt trận Việt Minh rộng khắp với nòng cốt là liên minh công nông trí.
Đại đoàn kết toàn dân tộc là truyền thống quý báu, là cội nguồn sức mạnh
của dân tộc Việt Nam. Truyền thống đó được hun đúc, hình thành và phát triển bởi
tinh thần yêu nước, ý chí độc lập, tự chủ của dân tộc ta trải qua hàng nghìn năm
dựng nước và giữ nước, chiến thắng mọi thiên tai, địch họa, để xây dựng nên Tổ
quốc Việt Nam ngày càng cường thịnh. Thực hiện đại đoàn kết dân tộc là mục tiêu,
nhiệm vụ hàng đầu của cách mạng nước ta. Đảng ta khẳng định, mọi đường lối, chủ
trương, chính sách của Đảng và Nhà nước phải phản ánh được nguyện vọng, quyền
lợi của đại đa số dân chúng để có thể tập hợp, đoàn kết mọi lực lượng cho cách
mạng.
c/ Bài học giải quyết một số vấn đề trong giai đoạn cách mạng hiện nay
Đất nước ta đang đứng trước những thời cơ và thách thức lớn trong quá trình
phát triển. Do ảnh hưởng tiêu cực từ dịch COVID-19, những khó khăn, thách thức
trước đó nay đã ngày càng to lớn hơn. Kinh tế nước ta bị trì hoãn, khó phát triển;
mọi lĩnh vực trong cuộc sống đều khó khăn. Thế giới đang bị khủng hoảng lớn về
kinh tế và nhiều mặt khác, tình hình an ninh khu vực và thế giới còn nhiều diễn biến
phức tạp, khó lường…
Trước tình hình ấy, những bài học của cuộc Cách mạng Tháng Tám năm
1945 vẫn còn nguyên giá trị và có ý nghĩa tích cực đối với sự nghiệp đổi mới đất
nước Việt Nam giai đoạn hiện nay. Trước hết, hãy nói về việc tại sao lại có thắng
lợi của sự nghiệp cách mạng Việt Nam hiện nay, điều này là do dâu, và từ đâu đã
tăng cường sự lãnh đạo của Đảng. Đảng phải trong sạch, vững mạnh hơn bao giờ
hết để lãnh đạo đất nước vượt qua mọi khó khăn, luôn cố gắng hoàn thành nhiệm vụ
đã đề ra và tiếp nhận những nhiệm vụ mới.
Đi cùng với những giá trị có ý nghĩa sâu sắc của nền độc lập, tự do, Cách
mạng Tháng Tám đã đưa lại cho nhân dân ta từ thân phận nô lệ, lầm than trở thành
người làm chủ đất nước, làm chủ vận mệnh của mình. Phát huy giá trị đó, ngay sau
ngày thành lập nước, một trong những công việc quan trọng đầu tiên đã được Hội
đồng Chính phủ lâm thời thực hiện là tổ chức cuộc Tổng tuyển cử với chế độ phổ
thông đầu phiếu và xây dựng một Hiến pháp dân chủ cho đất nước. Đây là lần đầu
tiên, danh hiệu công dân cao quý của một nhà nước độc lập ra đời và được ghi nhận
trang trọng trong Hiến pháp. Kể từ đó đến nay, các bản Hiến pháp của Nhà nước ta,
đặc biệt là Hiến pháp năm 2013 luôn thể hiện xuyên suốt việc đề cao các quyền con
người, quyền công dân, khẳng định vai trò làm chủ của nhân dân trong mọi mặt của
đời sống xã hội.
Cùng với những quy định trong luật pháp, để quyền làm chủ của nhân dân
được thực hiện trên thực tế, Đảng ta luôn quan tâm lãnh đạo xây dựng hoàn thiện
thể chế nhà nước dân chủ nhân dân. Trong đó, chính phủ và các cơ quan công
quyền là công bộc của dân; cán bộ vừa là người lãnh đạo, vừa là người đầy tớ trung
thành của nhân dân. Mọi lợi ích đều là của dân, mọi phấn đấu của Chính phủ của
cán bộ đều vì dân. Chính quyền từ cơ sở đến Trung ương đều do dân bầu cử, lựa
chọn, đồng thời nhân dân có quyền bãi nhiệm những cán bộ chính quyền không làm
tròn phận sự, không xứng đáng với niềm tin của nhân dân.
Bài học của cuộc Cách mạng Tháng Tám vận dụng vào giai đoạn hiện nay
phải thật chú ý đến những cán bộ chủ chốt, những người đứng đầu phải luôn có tầm,
có tâm mới có thể thay mặt nhân dân gánh vác những trách nhiệm nặng nề. Trong
Cách mạng Tháng Tám năm 1945, đã biết bao nhiêu chiến sĩ, cán bộ đã liều mình
không màng đến mạng sống để làm bàn đạp nó cả nước đi lên. Ngày nay, tuy không
còn nhiều sự hy sinh quá nhiều về máu thịt những vẫn không thể phủ nhận được
những công ơn to lớn trong nhiều lĩnh vực khác. Ngày nay, việc tiếp tục mở rộng,
phát huy quyền làm chủ của nhân dân trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội vẫn là
một chủ trương lớn của Đảng ta. Trên cơ sở nhận thức cách mạng là sự nghiệp của
nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, Đảng ta đang tiếp tục thực hiện chủ trương
"dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra", các hình thức dân chủ tiếp tục được mở
rộng, nâng lên một tầm cao mới. Nhân dân được tạo mọi điều kiện để có thể tiếp
cận, bày tỏ quan điểm, cách nghĩ, cách làm của mình. Từ đó, những ý kiến, nguyện
vọng, sáng kiến của nhân dân được tiếp thu, góp phần quan trọng vào quá trình hình
thành và phát triển đường lối đổi mới của Đảng; làm cho đường lối ấy hợp quy luật,
thuận lòng dân, nhanh chóng đi vào cuộc sống.
Giai đoạn cách mạng hiện nay càng cần củng cố và phát huy sức mạnh khối
đại đoàn kết toàn dân tộc hơn nữa để đưa đất nước vượt qua khó khăn tiến nhanh và
bền vững hơn.
Trước diễn biến phức tạp của đại dịch Covid-19, kế thừa truyền thống đại
đoàn kết của dân tộc và hưởng ứng lời kêu gọi của Đảng, Chính phủ, nhân dân Việt
Nam lại cùng chung tay, đồng lòng chống dịch. Tất cả tỉnh, thành phố, bộ, ngành,
địa phương, cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân đều nhiệt tình, tích cực tham gia
phòng, chống dịch.
 Đi đầu là lực lượng cán bộ, nhân viên ngành Y tế. Họ đã không kể ngày đêm
tham gia xét nghiệm, sàng lọc, cứu chữa bệnh nhân bị mắc Covid-19. Mặc dù cũng
có không ít nhân viên y tế bị nhiễm bệnh nhưng với tinh thần "tất cả vì cộng đồng",
các y, bác sĩ trên tuyến đầu chống dịch đã nêu cao tinh thần đoàn kết, chia sẻ những
khó khăn, vất vả trong các khu điều trị cách ly để hàng ngày, hàng giờ cứu chữa
người bệnh. Đặc biệt, có nhiều sinh viên ngành y mặc dù chưa tốt nghiệp nhưng đã
tình nguyện tham gia chống dịch tại địa phương cũng như xung phong đến những
vùng dịch lớn để tăng cường cho các y, bác sĩ.
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 luôn là bài học quý về sức mạnh của lòng
dân, sức mạnh của tinh thần đoàn kết trong giờ phút quyết định vận mệnh của đất
nước. Bài học đó đến nay vẫn còn nguyên tính thời sự.
Bởi chỉ khi lòng dân được quy về một mối và tất cả cùng hướng niềm tin vào
Đảng - đó sẽ là sức mạnh vô địch để cả dân tộc băng qua khó khăn, tiếp tục làm nên
các kỳ tích mới trong công cuộc xây dựng đất nước.
Theo tinh thần bài học Cách mạng Tháng Tám, đoàn kết cần được xây dựng
trên cơ sở của cương lĩnh, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước;
Cùng với đoàn kết trong nội bộ, Đảng ta không ngừng xây dựng, củng cố khối liên
minh công-nông và coi trọng việc đoàn kết, tập hợp các lực lượng khác như thanh
niên, phụ nữ, học sinh, trí thức, tiểu thương, tư sản, địa chủ…
Đoàn kết theo bài học của Cách mạng Tháng Tám trong giai đoạn cách mạng
hiện nay còn cần cả sự tích cực giáo dục chính trị, nâng cao sự giác ngộ về tinh thần
yêu nước; Phát huy tinh thần anh dũng và lòng yêu nước nồng nàn của toàn thể dân
tộc Việt Nam trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, bảo vệ đất nước, Đảng,
Nhà nước ta tiếp tục lãnh đạo toàn dân, toàn quân đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ
công cuộc đổi mới, sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, tận dụng mọi
thời cơ, vượt qua mọi khó khăn, thách thức, thực hiện thắng lợi mục tiêu “dân giàu,
nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.
d/ Ý nghĩa của cách mạng tháng Tám với việc giáo dục truyền thống cho
thế hệ trẻ Việt Nam hiện nay.
Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đã tạo bước ngoặt cách
mạng sâu sắc trên tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội; Cách mạng
Tháng Tám năm 1945, trang sử vàng trong lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ
nước, một bước ngoặt cách mạng chưa từng có trên con đường phát triển của dân
tộc Việt Nam, đã làm nên một sự kiện “long trời, lở đất”, chính thức chấm dứt ách
đô hộ hơn 80 năm của thực dân Pháp, mở ra kỷ nguyên mới, kỷ nguyên độc lập, tự
do cho dân tộc Việt Nam. Từ đây, nhân dân Việt Nam đã thật sự làm chủ đất nước,
làm chủ vận mệnh của quốc gia, dân tộc. Với ý nghĩa của thắng lợi vĩ đại đó, Chủ
tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Chẳng những giai cấp lao động và nhân dân Việt
Nam ta có thể tự hào, mà giai cấp lao động và những dân tộc bị áp bức nơi khác
cũng có thể tự hào rằng: Lần này là lần đầu tiên trong lịch sử cách mạng của các
dân tộc thuộc địa và nửa thuộc địa, một Đảng mới 15 tuổi đã lãnh đạo cách mạng
thành công, đã nắm chính quyền toàn quốc”.
Giáo dục giá trị truyền thống của Cách mạng Tháng Tám để cho các thế hệ,
mỗi người Việt Nam hiện nay và mai sau nhận thấy công lao trời biển của Đảng,
Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đây là mục tiêu xuyên suốt của cách mạng Việt Nam, trong
đó Cách mạng Tháng Tám năm 1945 được xem là điểm xuất phát của một thời kỳ
cách mạng mới đấu tranh cho độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Thế hệ
trẻ Việt Nam là những người viết tiếp những trang sử vàng truyền thống của dân
tộc, tiếp nối thực hiện nhiệm vụ xây dựng thành công xã hội mới - xã hội xã hội chủ
nghĩa, tạo thành dòng chảy liên tục của lịch sử dân tộc.
 Hình 2.2: Phong trào “tôi yêu tổ quốc tôi” giúp các bạn trẻ rèn luyện và
trưởng thành

Truyền thống yêu nước nồng nàn, tinh thần bất khuất, ý thức độc lập và tự
cường của dân tộc được hội tụ và kết tinh trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945.
Tinh thần yêu nước của dân tộc Việt Nam đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng
định: “Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của
ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết
thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm khó
khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước. Thế hệ trẻ Việt Nam hôm
nay tự hào mang trong mình truyền thống yêu nước nồng nàn, tinh thần bất khuất, ý
thức độc lập và tự cường dân tộc. Truyền thống đó là giá trị mà biết bao thế hệ
người Việt Nam đã dày công vun đắp, tạo ra những giá trị bất diệt, là nguồn lực nội
sinh để phát triển đất nước. Truyền thống yêu nước đó cần được thế hệ trẻ hôm nay
thể hiện bằng việc ra sức đóng góp công sức, trí tuệ để góp phần xây dựng quê
hương, đất nước, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
e/ Những nội dung giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ từ giá trị của
Cách mạng Tháng Tám năm 1945
Thứ nhất, giáo dục cho thế hệ trẻ kiên định mục tiêu, lý tưởng độc lập dân
tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.
Đây là mục tiêu xuyên suốt của cách mạng Việt Nam, trong đó Cách mạng
Tháng Tám năm 1945 được xem là điểm xuất phát của một thời kỳ cách mạng mới
đấu tranh cho độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Thế hệ trẻ Việt Nam là
những người viết tiếp những trang sử vàng truyền thống của dân tộc, tiếp nối thực
hiện nhiệm vụ xây dựng thành công xã hội mới - xã hội xã hội chủ nghĩa, tạo thành
dòng chảy liên tục của lịch sử dân tộc.
Giáo dục được coi là yếu tố quyết định sự phát triển nhanh và bền vững, là
cọi nguồn nội sinh của mỗi quốc gia, dân tộc. Nhờ giáo dục và thông qua giáo dục,
con người ngày càng được phát triển toàn diện, hoàn thiện nhân cách. Chính vì vậy,
sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm đến sự nghiệp giáo dục - đào tạo của
đất nước. Người khẳng định: “Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu” 1 và “Không có
giáo dục, không có cán bộ thì cũng không nói gì đến kinh tế văn hóa. Trong việc
đào tạo cán bộ, giáo dục là bước đầu” 2. Từ đó, Người nhắc đến phương châm: “Vì
lợi ích mười năm thì phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người”.
Thời gian qua các phần tử phản động, thế lực thù địch trong và ngoài nước
đã và đang tìm mọi cách chống phá sự nghiệp cách mạng của chúng ta, thậm chí,
một số người trắng trợn phủ nhận thành quả của Cách mạng Tháng Tám năm 1945.
Hơn lúc nào hết, thế hệ trẻ cần có bản lĩnh chính trị, lập trường cách mạng noi
gương các thế hệ cha anh đi trước, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù
địch, bảo vệ thành quả cách mạng của dân tộc Việt Nam, bằng những luận cứ, luận
chứng thuyết phục, khẳng định giá trị của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 ở Việt
Nam - cuộc cách mạng của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân để tiến lên một nấc
thang mới trong tiến trình phát triển của dân tộc ta.
Thứ hai, giáo dục cho thế hệ trẻ truyền thống yêu nước nồng nàn, tinh thần
bất khuất, ý thức độc lập và tự cường của dân tộc.
Truyền thống yêu nước nồng nàn, tinh thần bất khuất, ý thức độc lập và tự
cường của dân tộc được hội tụ và kết tinh trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945.
nền giáo dục Việt Nam trước Cách mạng Tháng Tám năm 1945, dưới chính sách cai
trị tàn bạo và chính sách ngu dân thâm độc của thực dân Pháp đã khiến đại đa số
Nhân dân Việt Nam sống trong trình trạng mù chữ, không hiểu biết về các lĩnh vực
của đời sống xã hội, nhất là các quyền tự do, dân chủ mà con người được hưởng.
Chính vì vậy, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lên án chính sách ngu dân của thực dân
Pháp. Tuy khó khăn là thế, nhưng Chủ nghĩa yêu nước và đoàn kết là sợi chỉ đỏ
xuyên qua toàn bộ lịch sử Việt Nam từ xưa đến nay. Không giống như Phật giáo,
Nho giáo, Lão giáo du nhập từ ngoài vào, chủ nghĩa yêu nước và tinh thần đoàn kết
xuất phát từ tình cảm của con người Việt Nam đối với quê hương xứ sở, được củng
cố và vun bồi bởi những cuộc khởi nghĩa và kháng chiến chống xâm lược; là sản
phẩm của lịch sử Việt Nam từ cổ đại đến hiện đại. Khởi nghĩa, cách mạng, kháng
chiến hay xây dựng đất nước, thời nào cũng vậy, có hai nhân tố chủ yếu cực kỳ
quan trọng có ý nghĩa quyết định, đó là lãnh đạo tổ chức và sự đồng lòng ủng hộ
của toàn dân mà hạt nhân là lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết và khát vọng giải
phóng, phát triển.
 Thứ ba, giáo dục cho thế hệ trẻ truyền thống đoàn kết dân tộc, lao động sáng
tạo của con người Việt Nam.
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đã cho thấy những giá trị của tinh thần
đoàn kết dân tộc, khắc phục khó khăn, cần cù sáng tạo, đồng tâm hiệp lực để đứng
lên đấu tranh giành thắng lợi. Một sự sáng tạo nổi bật trong Cách mạng Tháng Tám
là Ðảng chủ động thúc đẩy cao trào cách mạng của quần chúng, nắm bắt thời cơ,
đẩy lùi nguy cơ. Thời cơ của Cách mạng Tháng Tám xuất hiện nửa cuối tháng
8/1945, khi cao trào cách mạng phát triển mạnh mẽ; quân phát-xít Nhật đầu hàng
Liên Xô và đồng minh (15/5/1945); chính quyền phong kiến và chính phủ tay sai
Nhật ở Việt Nam hoang mang cực điểm; các tổ chức đảng và Mặt trận Việt Minh
quyết tâm đưa quần chúng vào hành động cách mạng. Nguy cơ lớn nhất là quân
Pháp sau khi bị Nhật gạt khỏi Ðông Dương (ngày 9/3/1945) tìm cách quay lại. Hội
nghị Ðảng Cộng sản Ðông Dương ngày 15/8/1945 đã quyết tâm "chống lại mưu mô
của Pháp định khôi phục địa vị cũ ở Ðông Dương và mưu mô của một số quân phiệt
Tàu định chiếm nước ta"(2). Cách mạng Tháng Tám đã thắng lợi khi có cơ hội tốt
nhất và đẩy lùi nguy cơ khi quân Pháp chưa kịp quay lại và quân Ðồng minh chưa
kéo vào.
 Hình 2.1: Phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc Việt Nam trong sự
nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc nguồn: Tạp chí ban tuyên giáo trung ương

Thứ tư, giáo dục cho thế hệ trẻ tinh thần nhân văn, nhân đạo, hòa hiếu của
dân tộc Việt Nam.
Vận dụng linh hoạt, sáng tạo về phương pháp cách mạng trong Cách mạng
Tháng Tám năm 1945 đã phản ánh sâu sắc bản chất nhân văn của con người Việt
Nam. Truyền thống văn hóa Việt Nam là một hệ những giá trị, phương pháp có tính
bền vững, được hình thành, chắt lọc trong hàng nghìn năm lịch sử dựng nước, đặc
biệt trong sự nghiệp giữ nước, bảo vệ nền độc lập dân tộc, chống mọi áp lực đồng
hóa văn hóa, để bảo tồn, phát triển nền văn hiến Việt Nam. Trong truyền thống văn
hóa Việt Nam, nổi bật là các giá trị: nếp sống khoan hòa, thiên về hành động với tư
duy trực giác tổng hợp; lòng nhân ái (thương nòi), lối ứng xử linh hoạt, ý chí và
nghị lực yêu nước, tự lập, tự cường, đoàn kết đồng bào, dân tộc,.. Tất cả các giá trị
này tạo nên chủ nghĩa yêu nước bền vững ở mỗi người Việt Nam.
 PHẦN KẾT LUẬN
Cách mạng tháng Tám thành công, kết thúc những ngày đấu tranh giành chủ
quyền nhưng đồng thời cũng mở ra những thách thức mới hơn, lớn hơn, đòi hỏi
chúng ta cùng đoàn kết, đương đầu và viết tiếp những trang sử hào hùng. Qua chiến
thắng của Cách mạng tháng Tám năm 1945, Đảng và nhân dân ta đã thu nhận được
những kinh nghiệm vô cùng quý báu. Ta đã giương cao ngọn cờ giải phóng dân tộc,
biết giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa hai nhiệm vụ độc lập dân tộc và phát
triển đất nước.
Cách mạng Tháng Tám là thắng lợi của chủ nghĩa Mác-Lênin được vận dụng
sáng tạo vào hoàn cảnh cụ thể của cách mạng Việt Nam, là thắng lợi của tư tưởng
Hồ Chí Minh và đường lối cách mạng của Đảng ta gắn độc lập dân tộc với chủ
nghĩa xã hội, gắn sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại
Cách mạng tháng Tám xác lập và nâng cao vị trí quốc tế của dân tộc Việt
Nam trong hàng ngũ các dân tộc tiên phong trên thế giới. Cách mạng tháng Tám
phá tan một mắt xích quan trọng và thúc đảy sự tan rã không thể cứu vãn nổi của hệ
thống thuộc địa, mở đầu quá trình sụp đổ của chế độ thực dân cũ tàn bạo, cổ vũ
nhân dân các dân tộc thuộc địa đấu tranh tự giải phóng, giành độc lập, tự do.
Cách mạng Tháng Tám thành công góp thêm trang lịch sử hào hùng chóng
giặc ngoại xâm của dân tộc Việt Nam. Cũng từ đó chúng ta càng tự hào hơn về lịch
sử dân tộc mình.
 TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng Toàn tập, Nxb Chính trị quốc
gia, Hà Nội, 2000 tập 7 trang 418
2. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng Toàn tập, Nxb Chính trị quốc
gia, Hà Nội, 2000 tập 7 trang 391
3. Nguyễn Nam (2022), Nguyên nhân thắng lợi của cách mạng tháng 8. truy
cập:https://luathoangphi.vn/nguyen-nhan-thang-loi-cua-cach-mang-
thang-8/ ,ngày 01/07/2022
4. Phạm Ngọc Anh (2018), Cách mạng Tháng Tám 1945: Cuộc cách mạng
của tinh thần đại đoàn kết dân tộc và của lòng dân. Tạp chí Mặt trận
online, truy cập tại :http://tapchimattran.vn/nhan-vat/cach-mang-thang-
tam-1945-cuoc-cach-mang-cua-tinh-than-dai-doan-ket-dan-toc-va-cua-
long-dan-13324.html, ngày 1/7/2022
5. Lương Thanh Hân (2020), Ý nghĩa của Cách mạng Tháng Tám năm 1945
với việc giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ hiện nay. Tạp chí Cộng
sản,truy cập:
https://www.tapchicongsan.org.vn/van_hoa_xa_hoi/-/2018/817152/y-
nghia-cua-cach-mang-thang-tam-nam-1945-voi-viec-giao-duc-truyen-
thong-cho-the-he-tre-hien-nay.aspx, ngày 1/7/2022
6. Hương Diệu (2021), Cách mạng tháng Tám năm 1945 – Sự kiện vĩ đại
trong lịch sử dân tộc Việt Nam. Cổng thông tin điện tử Bắc Kạn, truy cập
tại:https://backan.gov.vn/pages/cach-mang-thang-tam-nam-1945--su-kien-
vi-dai-trong-52ca.aspx, ngày 1/7/2022
7. Ngô Xuân Lịch (2020), Phát huy giá trị lịch sử và tầm vóc vĩ đại của
Cách mạng Tháng Tám, Quốc Khánh 2-9-2945, xây dựng quân đội ngang
tầm nhiệm vụ. Báo điện tử Quân đội nhân dân, truy cập tại:
https://www.qdnd.vn/quoc-phong-an-ninh/xay-dung-quan-doi/phat-huy-
 gia-tri-lich-su-va-tam-voc-vi-dai-cua-cach-mang-thang-tam-quoc-khanh-
2-9-1945-xay-dung-quan-doi-ngang-tam-nhiem-vu-633535, ngày 1/7/2022
8. Hữu Mai (2013), Những chặng đường lịch sử / Đại tướng Võ Nguyên
Giáp. Nhà xuất bản Chính trị Quốc Gia, trang 196.
9. Hà Sơn Thái (2019), Ý nghĩa thắng lợi lịch sử của Cách mạng tháng Tám
năm 1945, Báo điện tử Đảng Cộng Sản Việt Nam, truy cập tại:
https://hochiminh.vn/tin-tuc/y-nghia-thang-loi-lich-su-cua-cach-mang-
thang-tam-nam-1945-1978, ngày 1/7/2022
10. Mạch Quang Thắng, Bài học của Cách mạng Tháng Tám đối với sự
nghiệp đổi mới đất nước hiện nay, Tạp chí của Ban Tuyên giáo Trung
ương (1/9/2020), truy cập tại: https://tuyengiao.vn/nghien-cuu/ly-luan/bai-
hoc-cua-cach-mang-thang-tam-doi-voi-su-nghiep-doi-moi-dat-nuoc-hien-
nay-129524, ngày 1/7/2022
11. Khánh Huyền (2020), Lan toả giá trị của Cách mạng Tháng Tám năm
1945. Báo điện tử Quân đội nhân dân, truy cập tại:
https://www.qdnd.vn/chinh-tri/cac-van-de/lan-toa-gia-tri-cua-cach-mang-
thang-tam-nam-1945-631721, ngày 1/7/2022