i

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

TIỂU LUẬN TRIẾT HỌC

(Hệ cao học)

TÁC ĐỘNG CỦA ĐIỀU KIỆN KHÁCH QUAN VÀ NHÂN

TỐ CHỦ QUAN TRONG QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG VÀ
PHÁT TRIỂN NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH
HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA TẠI VIỆT NAM

Họ tên người viết: ……………………

Mã học viên:…………………………………….
Lớp: ……………………………………………..
Khoá: ……………………………………………

Hà Nội – Tháng 01/2023

 ii

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU.........................................................................................................1
NỘI DUNG......................................................................................................3
1.1. Lý luận chung về điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan..................3
1.1.1 Điều kiện khách quan.............................................................................3
1.1.2 Nhân tố chủ quan....................................................................................3
1.1.3 Mối quan hệ giữa điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan................4
1.2 Các điều kiện khách quan và các nhân tố chủ quan trong quá trình xây
dựng và phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa tại Việt
Nam..................................................................................................................8
1.2.1 Điều kiện khách quan trong quá trình xây dựng và phát triển kinh tế thị
trường...............................................................................................................8
1.2.2 Nhân tố chủ quan trong quá trình xây dựng và phát triển nền kinh tế thị
trường tại Việt Nam.......................................................................................10
1.3 Giải pháp..................................................................................................10
1.3.1 Tiếp tục phát huy, tận dụng tối đa các điều kiện khách quan...............10
1.3.2 Thực hiện việc hội nhập kinh tế quốc tế...............................................11
1.3.3. Vai trò và chỉ đạo của các cơ quan quản lý nhà nước.........................11
1.3.3. Đẩy nhanh việc phát triển công nghệ thông tin và chuyển đổi số.......12
KẾT LUẬN...................................................................................................13
TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................14
 1

MỞ ĐẦU
Điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan đó là những khái niệm trong triết
học đã được nghiên cứu và hoàn thiện về mặt lí luận trong triết học Mác Lê Nin.
Điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan theo quan điểm duy vật biện chứng luôn
tồn tại song hành trong quá trình phát triển của sự vật và hiện tượng. Điều kiện
khách quan đó là những yếu tố bên ngoài, tác động vào sự phát triển của sự vật và
hiện tượng. Còn nhân tố chủ quan đó là những yếu tố thuộc về chủ thể của sự phát
triển đó.
Trong các văn kiện của Đại hội Đảng, Việt Nam chủ trương và chú trọng
phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Việc phát triển nền
kinh tế thị trường luôn có sự tác động của các điều kiện khách quan và các nhân tố
chủ quan. Các điều kiện khách quan có thể kể đến như sự phát triển mạnh mẽ của
khoa học công nghệ, việc hội nhập kinh tế quốc tế… và đặc biệt là các quy luật của
nền kinh tế thị trường. Đây là những điều kiện mà Việt Nam và các nước khác
trong quá trình xây dựng đất nước đều phải tuân theo. Các nhân tố chủ quan đó là
sự định hướng, sự quản lý nhà nước của các cơ quan trong quá trình phát triển kinh
tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam
Để lảm rõ tác động của các điều kiện khách quan và các nhân tố chủ quan
trong quá trình xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường, em lựa chọn nghiên
cứu đề tài “Tác động của điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan trong quá
trình xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa tại Việt Nam” làm báo cáo cho môn học Triết học.
Đối tượng nghiên cứu của báo cáo là vai trò của nhân tố chủ quan trong xây
dựng và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Báo cáo tập
trung nghiên cứu tác động của điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan thuộc về
các chủ thể cơ bản trong xây dựng và phát triển kinh tế thị trường của Việt Nam.
Tác giả sử dụng các biện pháp như phân tích, tổng hợp, so sánh, quy nạp để bàn
luận và đánh giá vấn đề nhằm mục đích làm rõ vấn đề trong nghiên cứu.
 2

NỘI DUNG
1.1. Lý luận chung về điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan
1.1.1 Khái niệm về khách quan và chủ quan
Theo Ăngghen thì “Khách quan là nói đến tất cả những gì tồn tại độc lập, bên
ngoài và không lệ thuộc vào chủ thể hoạt động. Khách quan bao gồm những điều
kiện, khả năng và quy luật khách quan; trong đó, quy luật khách quan luôn luôn giữ
vai trò quan trọng nhất; hay còn được hiểu là tính vốn có của bản thân sự vật, hiện
tượng, sự khách quan biểu hiện ra bên ngoài của sự vật, hiện tượng trong các lĩnh
vực như tự nhiên, xã hội và tư duy. Nói cách khác, phạm trù khách quan dùng để
chỉ tất cả những gì tồn tại không phụ thuộc vào một chủ thể xác định, hợp thành
một hoàn cảnh hiện thực, thường xuyên tác động đến việc xác định mục tiêu, nhiệm
vụ và phương thức hoạt động của chủ thể đó” [8, tr123].
Cũng theo Ăngghen trong tác phẩm Biện chứng của tự nhiên thì “Chủ
quan bao gồm tất cả những gì cấu thành và phản ánh trình độ phát triển về phẩm
chất và năng lực của một chủ thể nhất định. Nói đến chủ quan là nói đến sức mạnh
hiện thực bên trong của chủ thể. Đến lượt mình, sức mạnh ấy lại luôn được biểu
hiện ra ở năng lực tổ chức hoạt động nhận thức và thực tiễn của chủ thể mà tiêu
thức cơ bản, quyết định để đánh giá năng lực ấy là sự phù hợp giữa hoạt động của
chủ thể với điều kiện, khả năng và quy luật khách quan. Song, “phạm trù chủ quan”
còn được hiểu là tất cả những cấu thành phẩm chất và năng lực của chủ thể trong
hoạt động nhận thức và cải tạo khách thể” [8, tr125].
Do vậy, “Cách nói khách quan và chủ quan dùng để thể hiện những mối quan
hệ của sự vật, hiện tượng trong những phạm trù xác định, ngoài ra để có thể phân
biệt rõ ràng hơn, các nhà khoa học đã vận dụng phương pháp luận cơ bản của Triết
học để giải quyết mối quan hệ khách quan và chủ quan. Bên cạnh đó, phạm trù
khách quan và chủ quan không đồng nhất với phạm trù vật chất và ý thức” [11,
tr56]. Vậy, “biện chứng khách quan” và “biện chứng chủ quan” được hiểu như sau:
Thứ nhất: “Biện chứng khách quan dùng để chỉ mối liên hệ giữa các sự vật,
 3

hiện tượng để đưa ra quan điểm khách quan. Đồng thời, biện chứng khách quan là
biện chứng của bản thân thế giới hiện thực, của bản thân thế giới tự nhiên và của
hiện thực khách quan” [11, tr59].
Thứ hai: “Biện chứng chủ quan sự phản ánh mối liên hệ, sự vật, hiện tượng
của thế giới khách quan vào đầu óc con người. Hay, biện chứng chủ quan còn là
biện chứng của ý niệm trong tư duy, mà biện chứng của ý niệm cũng chỉ là sự phản
ảnh biện chứng của thế giới hiện thực” [11, tr54].
1.1.2 Mối quan hệ biện chứng giữa khách quan và chủ quan
Theo C.Mác thì “Khách quan và chủ quan là hai mặt, hai yếu tố không thể
tách rời trong mọi hoạt động của mỗi chủ thể. Trong mối quan hệ giữa khách quan
và chủ quan thì suy đến cùng, khách quan bao giờ cùng là cơ sở, tiền đề và giữ vai
trò quyết định chủ quan. Bởi vì, các điều kiện, khả năng và quy luật khách quan,
không những luôn tồn tại độc lập không lệ thuộc vào chủ thể, luôn buộc chủ thể
phải tính đến trước tiên trong mọi hoạt động, mà còn là cội nguồn làm nảy sinh mọi
tri thức, tình cảm, ý chí và nguyện vọng của chủ thể” [3, tr68].
Đồng thời “Khách quan quy định nội dung và sự vận động biến đổi của chủ
quan. Do bản chất năng động vốn có của mình quy định nên con người luôn vươn
tới tự do trong mọi hoạt động. Nhưng con người chỉ được tự do hành động trong
chừng mực họ nhận thức được ngày càng sâu sắc hơn các điều kiện, khả năng và
quy luật khách quan. Không phải thế giới khách quan khuôn theo ý chí, nguyện
vọng chủ quan của con người, mà trái lại, ý chí, nguyện vọng của con người chỉ
đúng khi nó phản ánh được sự vận động biến đổi của những điều kiện, khả năng và
quy luật vốn có của thế giới khách quan” [3, tr69].
Bên cạnh đó C. Mác cũng cho rằng “Giữa các chủ thể có sự khác nhau là ở
tính năng động chủ quan trong nhận thức và hành động. Nhưng giới hạn của tính
năng động ấy cũng do khách quan quy định. Chủ thể không thể tùy thích đặt ra cho
mình những nhiệm vụ, không thể tự mình sáng tạo ra những mục tiêu, phương pháp
khi mà quy luật khách quan không cho phép, khi mà điều kiện lịch sử chưa chín
 4

muồi. Nói cách khác, mọi hoạt động của con người chỉ là sự phản ánh và hiện thực
hóa những nhu cầu đã chín muồi của đời sống xã hội. Chúng ta đạt được những
thành công trong việc cải tạo hiện thực là do sự phản ánh đúng và hành động theo
những quan hệ tất yếu của hiện thực chứ không phải là do những ảo tưởng chủ
quan của mình” [4, tr89]. Tuy vậy, trong khi khẳng định khách quan là nhân tố có
vai trò quyết định, triết học Mác-Lênin không những không phủ nhận mà còn đánh
giá cao vai trò của tính năng động chủ quan.
Cuối cùng, “Vai trò to lớn của nhân tố chủ quan còn thể hiện ở chỗ, mặc dù
không xóa bỏ hoặc sáng tạo ra bất cứ quy luật khách quan nào, nhưng bằng năng
lực chủ quan của mình, con người có thể điều chỉnh hình thức tác động của quy
luật khách quan và kết hợp một cách khéo léo sự tác động tổng hợp của nhiều quy
luật theo hướng phục vụ tốt nhất cho mục đích của mình. Sở dĩ như vậy là vì tính
tất yếu về sự tác động của quy luật khách quan không mâu thuẫn với tính phong
phú về hình thức và trật tự tác động của nó trong những điều kiện cụ thể khác nhau;
mà việc làm biến đổi những điều kiện này lại nằm trong khả năng thực tế của con
người” [5, tr67].
Tóm lại, “Quá trình thực tiễn nhận thức thực tiễn là một quá trình vô tận với
sự chuyển hóa không ngừng giữa khách quan và chủ quan theo hướng đứa con
người trở thành chủ thể thực sự của thế giới khách quan. Đó chính là quá trình biện
chứng khách quan hóa chủ quan và chủ quan hóa khách quan, chống khách quan
chủ nghĩa và chống chủ quan duy ý chí” [5, tr72].
1.2 Các điều kiện khách quan và các nhân tố chủ quan trong quá trình xây
dựng và phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa tại Việt
Nam
Theo bài viết của tác giả Nguyễn Chí Hiếu được đăng trên tạp chí Lý luận
chính chị thì: “Nguyên tắc khách quan xuất phát từ quan điểm duy vật triệt để của
triết học Mác - Lê-nin về thế giới. Đây là nguyên tắc quan trọng hàng đầu trong
nhận thức và hoạt động thực tiễn. Nguyên tắc khách quan yêu cầu con người trong
 5

nhận thức và hoạt động thực tiễn cần phản ánh trung thực sự vật với tất cả những
bản chất vốn có của nó, tôn trọng những quy luật khách quan của hiện thực.
Nguyên tắc khách quan cũng đòi hỏi con người không được lấy ý chí áp đặt cho
thực tế; không được lấy ý muốn chủ quan, nguyện vọng, tình cảm cá nhân bất chấp
điều kiện thực tế làm xuất phát điểm cho chiến lược và sách lược cách mạng;
không rơi vào chủ quan duy ý chí. Nếu thực hiện không đúng hoặc đi ngược lại
những yêu cầu này, sẽ rơi vào sai lầm khác nhau, mà điển hình là chủ nghĩa chủ
quan duy ý chí trong nhận thức và hành động, gây ra những hậu quả to lớn cho dù
hoạt động ở bất cứ lĩnh vực nào” [11, tr5].
Để có thể hiểu được về các điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan trong
xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, thì việc
đầu tiên cần phải hiểu đó là kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là gì.
Theo các văn kiện của Đại hội Đảng cộng sản Việt Nam thì đó là “Kinh tế hàng
hóa nhiều thành phần vận động theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước
theo định hướng xã hội chủ nghĩa, đó chính là nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa” [12, tr17].
1.2.1 Điều kiện khách quan trong quá trình xây dựng và phát triển kinh tế thị
trường.
Thứ nhất: Các quy luật của nền kinh tế thị trường.
Đã nói đến quy luật là nói đến tính khách quan, nó không phụ thuộc vào chủ
quan duy ý chí của mỗi con người. “Kinh tế thị trường là một kiểu tổ chức kinh tế
phản ánh trình độ phát triển nhất định của văn minh nhân loại. Nó tuân theo các
quy luật riêng bao gồm: Giá trị, cung cầu, cạnh tranh, lưu thông tiền tệ và giá trị
thặng dư; ở đó tồn tại nhiều thành phần kinh tế, nhiều loại hình sở hữu cùng tham
gia, cùng vận động và phát triển trong một cơ chế cạnh tranh bình đẳng và ổn định.
Sự ra đời và phát triển của nền kinh tế thị trường tạo ra môi trường cho các chủ thể
trong xã hội thỏa mãn đam mê, sáng tạo trong vấn đề kinh doanh, sản xuất, đồng
thời tạo điều kiện để tăng cường sự cạnh tranh của các thành phần trong nền kinh
 6

tế, phát triển hoạt động trao đổi, mua bán trên thị trường. Có thể kể đến một số mô
hình kinh tế điển hình cụ thể như: kinh tế thị trường tự do, kinh tế thị trường, xã
hội, kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa” [7, tr56]....
Thứ hai: Việc tạo lập quyền con người, các giá trị phát triển con người là một
xu hướng phát triển chung của mọi xã hội. Mục tiêu chung, khái quát của chủ nghĩa
xã hội ở Việt Nam là “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. “Do
đó, kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là nền kinh tế vừa tuân theo các
quy luật của kinh tế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước, dưới sự lãnh đạo trực
tiếp, toàn diện của Đảng Cộng sản Việt Nam, đồng thời phải hướng tới mục tiêu
như đã nói ở trên, tạo nền tảng đảm bảo tính nhân văn, quyền con người và hạnh
phúc của nhân dân, không vì lợi ích của một nhóm đối tượng, thành phần nào trong
xã hội. Khi đó, kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo; kinh tế tư nhân là động lực
quan trọng; kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài góp phần chuyển đổi cơ cấu, nguồn
lực, thúc đẩy cạnh tranh, nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh. Đồng thời, trong
quá trình hoạt định và vận hành phải phù hợp với chiến lược, quy hoạch và kế
hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội” [9, tr123].
Thứ ba: Việc xuất hiện nhiều thành phần kinh tế là một điều kiện khách quan
Trong thời kỳ quá độ xây dựng chủ nghĩa xã hội, chắc chắn sẽ xuất hiện
nhiều thành phần kinh tế, các thành phần kinh tế do các hình thức sở hữu quy định.
Nó tạo sự thúc đẩy cho sự phát triển đa dạng, phù hợp với các đặc thù và điều kiện
thực tại
Thứ tư: Hội nhập kinh tế quốc tế
Hội nhập kinh tế có thể nói là một xu hướng mang tính tất yếu khách quan.
Khó có một quốc gia nào mà có thể phát triển được nếu không hội nhập nền kinh tế
thế giới. Nền kinh tế thế giới là một sân chơi rộng, trong đó ranh giới giữa các quốc
gia chỉ có ý nghĩa về phạm vi địa lý mà thôi. Các hiệp định song phương, đa
phương đang dần trở nên thịnh hành và lan rộng khắp các nước. Điều này thể hiện
việc hội nhập kinh tế quốc tế là một điều kiện khách quan vô cùng quan trọng mà
 7

các quốc gia cần phải chú trọng trong quá trình xây dựng và phát triển kinh tế của
đất nước.
Thứ năm: Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin và vai trò của công
nghệ thông tin trong phát triển nền kinh tế.
Trong giai đoạn hiện nay, công nghệ thông tin có vai trò quan trọng và khẳng
định tính hữu dụng trong việc áp dụng công nghệ thông tin vào trong các hoạt động
của loài người. Điều này đòi hỏi các quốc gia không thể không áp dụng và thông
qua việc áp dụng sẽ làm tối ưu hoá hiệu quả công việc.
1.2.2 Nhân tố chủ quan trong quá trình xây dựng và phát triển nền kinh tế thị
trường tại Việt Nam
Nhân tố chủ quan bao gồm các vấn đề sau:
Thứ nhất: “Trước hết phải kể đến vai trò cầm quyền và độc tôn của Đảng
Cộng sản Việt Nam trong việc đề ra các chủ trương, đường lối, nghị quyết. Đảng ta
đã tổng kết thực thực tiễn, nâng tầm lý luận, sáng suốt lựa chọn đúng đắn việc phát
triển đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa với nền kinh tế thị trường nhằm
thực hiện thắng lợi mục tiêu đề ra trong từng thời kỳ, từng giai đoạn” [8, tr25].
Thứ hai: Bên cạnh đó là sự ứng phó linh hoạt, kịp thời thông qua các quyết
sách trong quá trình tổ chức thực hiện của Nhà nước với phương châm: "Kỷ cương,
liêm chính, hành động, sáng tạo, bứt phá, hiệu quả" đã để lại những dấu ấn quan
trọng với những thành tự to lớn trên mọi lĩnh vực.
Thứ ba: “Đồng thời còn có sự đồng thuận, thống nhất cao và năng lực làm
chủ của nhân dân cùng chính quyền các cấp đã hiện thực hoá một cách cụ thể các
quan điểm lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, điều hành của Nhà nước trong quá trình xây
dựng và phát triển” [8, tr26]
Thứ tư: Các chính sách, điều kiện quy định pháp luật cũng là những nhân tố
chủ quan, bời vì các chính sách, nội dung quy định trong pháp luật được xuất phát
từ suy nghĩ và đánh giá, kinh nghiệm của nhà quản lý trong công tác phát triển kinh
tế
 8

1.3 Giải pháp

1.3.1 Tôn trọng các quy luật kinh tế.
Cần phải tôn trọng tối đa các quy luật kinh tế thị trường, đây chính là các
điều kiện khách quan. Một nền kinh tế thị trường luôn phải tuân thủ các quy luật
kinh tế nhất định. Các tác động của Nhà nước vào nền kinh tế phải đồng hành và
song song với các quy luật kinh tế này.
1.3.2 Nhận thức rõ các điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan.
Đội ngũ lãnh đạo Đảng, Nhà nước và các cơ quan quản lý Nhà nước cần phải
nhận thức rõ các điều kiện khách quan và các nhân tố chủ quan trong công cuộc
xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Bởi vì
khi nhận thức đúng được điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan thì mình mới
đưa ra các quyết định quản lý một cách hiệu quả
1.3.3 Đẩy nhanh sự hội nhập kinh tế quốc tế.
Tích cực hội nhập kinh tế, đẩy mạnh các hợp tác đa phương và song phương
với các quốc gia. Lý do bởi vì, hiện nay hội nhập kinh tế quốc tế là một xu hướng
bắt buộc. Không có một quốc gia nào có thể đứng ngoài hội nhập quốc tế. Hội nhập
quốc tế dẫn tới thị trường được mở rộng. Việt Nam có thể đẩy mạnh xuất khẩu sang
các quốc gia đó. Tuy nhiên điều đó cũng làm cho cạnh tranh tại thị trường trong
nước mạnh hơn. Điều này là tất yếu khách quan. Thông qua cạnh tranh sẽ nâng cao
được hiệu quả kinh doanh, các nhà doanh nghiệp sẽ vững vàng hơn.
1.3.4 Áp dụng khoa học kỹ thuật và thành tựu về công nghệ thông tin
Đẩy nhanh ứng dụng khoa học công nghệ vào trong sản xuất và quản lý.
Chúng ta cần phải đẩy mạnh việc nghiên cứu khoa học, đẩy mạnh công cuộc
chuyển đổi số, yêu cầu các cơ quan quản lý nhà nước, các doanh nghiệp coi yếu tố
chuyển đổi số là một trong những tiêu chí đánh giá doanh nghiệp. Bởi vì trong thời
gian qua có thể thấy rằng công nghệ thông tin đang là một lực lượng sản xuất có
giá trị to lớn trong giá trị kinh tế của mỗi quốc gia
 9

KẾT LUẬN
Trong nội dung của báo cáo, em đã thực hiện các vấn đề nghiên cứu như sau:
Thứ nhất: Báo cáo đã làm rõ vấn đề lí luận về điều kiện khách quan, nhân tố
chủ quan và mối quan hệ giũa điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan theo quan
điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng
Thứ hai: Trong nội dung báo cáo đã phân tích, liệt kê và đưa ra các nhân tố
khách quan, điều kiện chủ quan trong quá trình xây dựng và phát triển kinh tế thị
trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa tại Việt Nam
Thứ ba: Báo cáo đã đưa ra một số giải pháp nhằm xây dựng và phát triển nền
kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa tại Việt Nam. Các giải pháp
gồm có đẩy mạnh việc nghiên cứu và phát triển của khoa học công nghệ, nâng cao
hiệu quả của hội nhập kinh tế, tăng cường sự chỉ đạo và lãnh đạo của các cơ quan
quản lý nhà nước….
Do thời gian và kiến thức còn nhiều hạn chế, em rất mong nhận được sự góp
ý của các thầy cô giáo để bài làm của em được hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn
 10

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Dương Thị Liễu (1996), Tác động của các điều kiện khách quan và
nhân tố chủ quan đối với quá trình xây dựng nền kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, Luận án Phó Tiến sĩ Triết
học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội.
2. Phạm Ngọc Minh (1999), Về nhân tố chủ quan và nhân tố khách
quan: một số vấn đề lý luận và thực tiễn ở nước ta hiện nay, Luận án
tiến sĩ Triết học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội
3. C.Mác và Ph.Ăngghen (1995), Toàn tập, tập 2, Nxb Chính trị quốc
gia, Hà Nội
4. C.Mác và Ph.Ăngghen (1995), Toàn tập, tập 3, Nxb Chính trị quốc
gia, Hà Nội.
5. Nguyễn Xuân Quỳnh, 2018, Tác động của điều kiện khách quan và
nhân tố chủ quan trong quá trình xây dựng và phát triển nền kinh tế
thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay, Tạp chí
lý luận chính trị, số 5-2016
6. Đảng Cộng sản Việt Nam, (2021), Chiến lược phát triển kinh tế - xã
hội 2021 - 2030, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
7. Đặng Quang Định, (2021), “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về
nền kinh tế thị trượng định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam”, Tạp
chí Cộng sản, https:// www.tapchicongsan.org.vn/, 18/7/2021.
8. Vũ Văn Hiền, (2020), “Đặc điểm và xu hướng phát triển của thời
đại”, Trang Thông tin điện tử Hội đồng lý luận Trung ương,
https://hdll.vn/, 12/6/2020.
9. Nguyễn Phú Trọng (2021), “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về
chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam”,
Tạp chí Cộng sản số 966, 5/2021.
10.F.Ăng Ghen: “ Biện chứng của tự nhiên”
 11

11.F.Ăng Ghen: “ Chống Đuy Rinh”

12.Nguyễn Chí Hiếu, Xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa, Tạp chí Lý luận chính trị, số 5/2020
13.Văn kiện Đại hội VI của Đảng cộng sản Việt Nam
14.Văn Kiện Đại hội VII của Đảng cộng sản Việt Nam
15.Đại hội VIII của Đảng cộng sản Việt Nam
16.Đại hội IX của Đảng cộng sản Việt Nam
17.Đại hội X của Đảng cộng sản Việt Nam