 ძვ I ათასწლეულის მიჯნაზე, პელოპონესის ნახევარ კუნძულზე,

დორიულმა ტომებმა ლაკონიის მიწები დაიპყრეს და აქ

ჩამოყალიბებული სახელმწიფოს ცენტრი გახდა სპარტა.
 სპარტას არ გააჩნდა გალავანი.
 სპარტის საზოგადოება იყოფოდა სამ ჯგუფად : 1. სპარტელი
სრულუფლებიან მოქალაქეები, 2.ჰილოტები- დაპყრობილი
მოსახლეობა და 3. ვაჭარ-ხელოსნები.
 სპარტა სამხედრო-ოლიგარქიული სახელმწიფო იყო.
მისიპირველი კანონები ლიკურგეს სახელს უკავშირდება, ძვ. IX
საუკუნეში.
 მეფეები საშინაო ცხოვრებაში უმნიშვნელო როლს თამაშობდნენ ,
მათი ძალაუფლება ომის დროს ხდებოდა რეალური.
 სპარტაში დიდი უფლებებით სარგებლობდა უმაღლესი
სასამართლო და სამხედრო საბჭო-გერუსია. მასში 30 კაცი
შედიოდა 60 წელს გადაცილებული რულფასოვანი მოქალაქეები.
 სპარტას სახელწმიფოს უმაღლესი ორგანო სახალხო კრება ნაუ
აპელა იყო. აპილაში ხმის მიცემა ხდებოდა ყვირილით.
 სპარტაში არსებობდა ეფორების 5 კაციანი კოლეგია. ეფორები
აკონტროლებდნენ თანამდებობის პირებს და იცავდნენ კანონს.
 სპარტაში სამხედრო აღზრდა იყო ძალიან მნიშვნელოვანი. 8
წლის ასაკიდან ვაჟები სახელმწიფოს განკარგულებაში
გადადიოდნენ და 18 წლამდე სამხედრო მომზადებას
გადიოდნენ.
 სპარტელები წერა კითხვასაც სწავლობდნენ , მაგრამ განათლება
მათთვის მეორეხარისხოვანი იყო.
 სპარტაში აკრძალული იყი საგარეო ვაჭრობაც და უცხო ხალხის
სპარტაში დასახლებაც.
 სახელმწიფო აკონტროლებდა მოალაქის პირად ქონებას და
დიდი ხნის მანძილზე სახელმწიფოში ფულიც არ იჭრებოდა მის
ნაცვლად რკინის ზოდებს იყენებდნენ.