Văn minh Chăm-pa Văn minh Phù Nam
 Phía Tây là dãy Trường Sơn  Mạng lưới sông ngòi dày đặc kết nối
 Phía Đông là biển đảo
 Xen kẽ là dải đồng bằng
nhỏ, hẹp, dọc ven biển, bị
Điều kiện tự chia cắt bởi các con sông
nhiên và vị trí ngắn và những núi, đèo hiểm
địa lí trở.
 Gồm hai bộ tộc chính: bộ tộc
Dừa (Na-ri-kê-la-vam-sa) và
bộ tộcCau (Kra-mu-ka-vam-
Dân cư và xã
sa) được gọi chung là người
hội Chăm, thuộc ngữ hệ Nam
Đảo
 Chế độ mẫu hệ.
 Bộ máy nhà nước Chăm-pa
được xây dựng theo mô hình
nhà nước chuyên chế cổ đại
phương Đông
Nhà nước
 Khoảng thế kỉ III, trên cơ sở
tiếp nhận chữ Phạn của Ấn
Chữ viết Độ, người Chăm đã sáng tạo
ra chữ Chăm cổ, gọi là A-
kha Ha-y-áp
Văn minh Văn Lang-Âu Lạc
 Lưu vực sông Hồng, sông
với nhau và đều đổ ra biển qua nhiều
cửa sông lớn, trữ lượng nước ngọt
dồi dào, nguồn lợi thuỷ sản phong
phú, đa dạng
 Đất đai giàu phù sa.
 Tổ tiên người Phù Nam là các nhóm
cư dân bản địa có quá trình phát triển
liên tục từ thời kì đồ đá, chủ nhân
của nền văn hoá tiền Óc Eo.
 Gồm nhiều tầng lớp, có sự phân hóa
giàu nghèo rõ rệt dưới ảnh hưởng
của Ấn Độ giáo
 Nhà nước Phù Nam ra đời vào
khoảng đầu thế kỉ I, tồn tại đến thế kỉ
VII.
 Nhà nước Phù Nam mang tính chất
của nhà nước chuyên chế cổ đại
phương Đông, đứng đầu là vua nắm
cả vương quyền và thần quyền. Giúp
việc cho vua là các quan lại trong hệ
thống chính quyền
 Trên cơ sở tiếp nhận chữ Phạn của
người Ấn Độ, người Phù Nam đã
xây dựng hệ thống chữ viết
Mã, sông Cả (vùng Bắc Bộ và
Bắc Trung Bộ Việt Nam ngày
nay).
 Phía Bắc tiếp giáp với Trung
Quốc và phía đông giáp biển.
 Mạng lưới sông ngòi dày đặc;
có nhiều dòng sông lớn, như:
sông Hồng, sông Mã, sông
Cả… và có nhiều vùng đồng
bằng màu mỡ.
 Xã hội có sự phân hoá thành:
tầng lớp quý tộc, nông dân tự
do, nô tì
 Quá trình giao lưu, trao đổi
sản phẩm đã hình thành mối
liên kết giữa các cộng đồng
cư dân Việt cổ.
 Tổ chức nhà nước đơn gian:
đứng đầu nhà nước là Vua
Hùng, giúp việc có các Lạc
Hầu. Cả nước chia làm 15 bộ
do Lạc tướng cai quản, dưới
bộ là các chiềng, chạ do Bồ
chính phụ trách.
 Nhà nước Âu Lạc đã có nhiều
điểm tiến bộ hơn so với nước
Văn Lang, như: lãnh thổ mở
rộng hơn; có vũ khí tốt, thành
Cổ Loa kiên cố.
 Chữ Hán
  Trồng lúa, các loại cây hoa
màu và bông vải; rồng được
các loại lúa ngắn ngày, có
khả năng chịu khô hạn.
 Thủ công nghiệp phát triển
đa dạng với các nghề gạch,
gốm, luyện kim, chế tạo thuỷ
tinh, đóng thuyền,…
Đời sống vật  Buôn bán bằng đường biển
chất
Đời sống tinh  Văn học dân gian: sử thi,
thần (Tín truyện cổ, truyền thuyết, ca
ngưỡng, tôn dao, tục ngữ, câu đố,...
giáo, nghệ  Tín ngưỡng vạn vật hữu
thuật, phong linh, thờ cúng tổ tiên và tín
ngưỡng phồn thực.
tục tập quán)
 Dấu ấn riêng biệt trong kiến
trúc Chăm là kĩ thuật làm
gạch kết dính để xây tháp và
kĩ thuật chạm trổ trên đá.
Những phù điêu nhấn mạnh
vào từng hình tượng và
khuynh hướng thiên về
tượng tròn là đặc điểm giàu
tính ấn tượng, tạo nên vẻ đẹp
độc đáo của nghệ thuật điêu
khác cổ Chăm-pa.
 Âm nhạc và ca múa không
 Người Phù Nam xúc tiến mạnh mẽ
hoạt động trao đổi, buôn bán với bên
ngoài.
 Thương cảng Óc Eo trở thành một
trong những trung tâm thương mại
quan trọng bậc nhất thời bấy giờ
 Thịnh hành nhiều tín ngưỡng bản địa
Đông Nam Á: tín ngưỡng vạn vật
hữu linh, tín ngưỡng phồn thực, tín
ngưỡng thờ thần Mặt Trời.
 Kĩ thuật tạc tượng, điêu khắc trên
các chất liệu gỗ, gốm, kim loại rất
tinh xảo, chịu ảnh hưởng đậm nét
phong cách Ấn Độ.
 Có tục chôn cất người chết bằng
nhiều hình thức. Đeo trang sức, một
số đồ vật được coi là bùa chú. Biết
dùng loại cây giống thạch lựu để chế
biến ra rượu uống
 Nguồn lương thực, thực phẩm
chủ yếu của cư dân bao gồm:
gạo nếp, gạo tẻ, các loại rau,
củ, quả, gia súc, gia cầm (lợn,
gà, vịt,...) và các loại thuỷ sản
(cá, tôm, cua,...).
 Về trang phục: Ngày thường:
nam giới đóng khố, mình
trần; nữ mặc áo, váy, yếm che
ngực và đều đi chân đất. Vào
dịp lễ hội, trang phục có thêm
đồ trang sức, như vòng, nhân,
khuyên tai, mũ gắn lông vũ,...
 Nhà ở phổ biến là kiểu nhà
sản làm bằng gỗ, tre, nứa, lá.
 Phương thức di chuyển trên
sông nước chủ yếu là dùng
thuyền, bè.
 Người Việt cổ có trình độ
thẩm mĩ và tư duy khá cao,
thể hiện qua: nghệ thuật điêu
khắc, kĩ thuật luyện kim, kĩ
thuật làm đồ gốm; hoa văn
trang trí trên đồ đồng, đồ
gốm.

 Âm nhạc, ca múa có vị trí
quan trọng trong đời sống
tinh thần của cư dân với các
loại nhạc cụ như trống đồng,
chiêng, cổng, chuông, các
hoạt động hát múa….
 Sùng bái các lực lượng tự
nhiên, thờ cúng tổ tiên, anh
hùng, thủ lĩnh. Thực hành các
lễ nghi nông nghiệp cầu
 thể thiếu trong sinh hoạt mong mùa màng bội thu.
cộng động và các dịp lễ hội  Phong tục tập quán có những
truyền thống như Ri-gia Nư- nét đặc sắc như tục ăn trâu,
ga, Ka-tê, Ri-gia Pra-ung nhuộm răng, xăm mình,...
 Nghi lễ cưới hỏi của người
Chăm chịu sự chi phối của
chế độ mẫu hệ. Tập tục tang
ma có sự phân chia theo lứa
tuổi, đẳng cấp và nguyên
nhân cái chết.

Thời xưa Thời hiện nay Chi tiết

Giai Thế kỷ II - Hiện nay vẫn tồn tại Thời xưa, văn minh Chăm Pa trải qua nhiều giai đoạn phát triển, từ giai đoạn Lâm Ấp
đoạn XVII và phát triển ở một số (270 - 757) đến giai đoạn Indrapura (757 - 982), Vijaya (982 - 1471), và Panduranga
hình vùng của miền Trung (1471 - 1832). Ngày nay, văn minh Chăm Pa vẫn còn tồn tại và phát triển ở một số tỉnh
thành Việt Nam của miền Trung Việt Nam, bao gồm Ninh Thuận, Bình Thuận, Khánh Hòa, và Quảng
Nam.
Vị trí địa Miền Trung Miền Trung Việt Thời xưa, văn minh Chăm Pa phát triển trên một địa bàn rộng lớn, bao gồm miền Trung
lí Việt Nam và Nam Việt Nam và bán đảo Đông Dương. Ngày nay, văn minh Chăm Pa chỉ còn tồn tại ở một
bán đảo Đông số vùng của miền Trung Việt Nam.
Dương
Dân cư Người Chăm Người Chăm Thời xưa, văn minh Chăm Pa được xây dựng bởi người Chăm, một dân tộc bản địa của
miền Trung Việt Nam. Ngày nay, người Chăm vẫn là dân tộc thiểu số chiếm đa số ở
một số tỉnh của miền Trung Việt Nam.
Tôn giáo Ấn Độ giáo, Phần lớn theo đạo Thời xưa, người Chăm theo nhiều tôn giáo khác nhau, bao gồm Ấn Độ giáo, Phật giáo,
Phật giáo, Hồi Hồi và Hồi giáo. Ngày nay, phần lớn người Chăm theo đạo Hồi.
giáo
Chữ viết Chữ Chăm Chữ Chăm đã chịu Thời xưa, người Chăm có hệ thống chữ viết riêng, được gọi là chữ Chăm. Ngày nay,
nhiều ảnh hưởng của chữ Chăm vẫn được sử dụng, nhưng đã chịu nhiều ảnh hưởng của tiếng Việt.
tiếng Việt
Kiến Đền tháp quy Đền tháp quy mô nhỏ Thời xưa, các đền tháp Chăm Pa được xây dựng với quy mô lớn và kiến trúc tinh xảo, là
trúc mô lớn, kiến hơn, kiến trúc đơn biểu tượng của quyền lực và sự giàu có của vương quốc Chăm Pa. Ngày nay, các đền
trúc tinh xảo giản hơn tháp Chăm Pa có quy mô nhỏ hơn và kiến trúc đơn giản hơn.
Điêu Phù điêu tinh Phù điêu đơn giản Thời xưa, các phù điêu Chăm Pa được chạm khắc tinh xảo, thể hiện các đề tài về tôn
khắc xảo hơn giáo, lịch sử, và đời sống thường nhật. Ngày nay, các phù điêu Chăm Pa đơn giản hơn,
 chủ yếu là các hình tượng trang trí.
Văn học Nhiều tác phẩm Một số tác phẩm văn Thời xưa, người Chăm đã sáng tác ra nhiều tác phẩm sử thi, thơ ca, và triết học. Ngày
sử thi, thơ ca học truyền thống nay, người Chăm vẫn lưu giữ và phát huy một số tác phẩm văn học truyền thống.
Khoa Toán học, thiên Không có nhiều thành Thời xưa, người Chăm có những thành tựu đáng kể trong lĩnh vực toán học, thiên văn
học văn học tựu nổi bật học. Ngày nay, người Chăm không có nhiều thành tựu nổi bật trong lĩnh vực khoa học.