KABANATA IV

Unang Paglalakbay
Patungong Ibang Bansa
 MGA LAYUNIN:
01
Matalakay ang buhay ni Rizal
bilang isang mag-aaral at
propagandista sa ibang
03
bansa. Kritikal na masuri ang mga
hakbang na ginawa ni Dr.
Jose Rizal patungkol sa
02 layuning pampulitika ng
kanyang paglalakbay
Masuri ang ilan sa mga
akdang pampanitikan ni Dr.
Jose Rizal sa ibang bansa.
 PASYANG

01 MANGIBANG-
BAYAN
Nasa ika-apat na taon ng pag-aaral
nang nabuo sa isipan ni Jose na tapusin
na lamang niya ang kursong medsina sa
Madrid. Sinuportahan naman ito ni
Paciano at ng ama ni Leonor.

Maraming dahilan kung bakit nais niyang

sa Europa tapusin ang pag-aaral.
 Mga Dahilan

1. Una, hindi niya gusto at di-masiyahan sa pamamaraan ng pagtuturo sa

U.S.T.

2. Ikalawa, ibig niyang makapagdalubhasa sa Medisina upang mapagaling ang

mga mata ng kanyang ina.

3. Ikatlo, may hangarin siyang masaksihan at mapag-aralan ang katayuan ng

kanyang bayan sa mga bayan sa Europa.

4. Gusto niyang mapag-aralan ang mga dahilan ng kanser na lumalaganap sa

iba’t ibang larangan ng buhay dito sa Pilipinas at pagkatapos ay iisip siya ng
paraan kung paano maipababatid sa bansa at sa pamahalaang Kastila ang
mga pagbabagong kakailanganin ng Pilipinas.
 Hindi nanainisin ng
kanyang ina
na malayo sa kanyang
mga anak
Ang pasaporte ni Rizal ay
nasa pangalang
Jose Mercado

14h/per
Mga taong nakakaalam ng
kanyang plano

14h/per
Paciano
Antonio Rivera
Saturnina”Neneng” Lucia
 Mag-anak na
Valenzuela(Kapitan
Juan at Kapitana
Sanday at kanilang
anak na si Orang)

Leonor “Orang”
Pedro Paterno
Mateo Evangelista
Jose M. Cecilio
“Chenggoy”
Si Paciano na may sariling lupang ari-arian
at kumikita na, ang siyang nagbayad ng
pamasahe ni Jose at nangakong
magbibigay ng buwanang sustento. Ang
ilang malalapit na kaibigan ni Jose ang
naglakad ng pasaporte niya. Ang mga
Heswitang pari ay nagpadala ng mga liham
ng rekomendasyon sa mga miyembro ng
kanilang kapisanan sa Barcelona.
Nakagawa pa si Jose ng liham ng
pamamaalam sa kanyang mga magulang
na nagpapahayag ng kanyang paghingi ng
tawad bunga ng paglilihim niya sa kanila. Sa
kasintahan niyang si Leonor Rivera ay
nakapag-iwan siya ng isang maikling tula na
naglalaman ng kanyang pamamaalam.

Leonor Rivera
ANG PAGBIYAHE NI RIZAL
 Mayo 3, 1882 - ay umalis na siya ng
maynila upang makapagsimulang
maglakbay, lulan ng barkong espanyol na
Salvadora na papuntang Singapore.

❖ Si Jose ay labis na nababahala sa pag-alis niya

patungong malayo mula sa kanyang pamilya
upang tuparin ang kanyang lihim na misyon.
Hiniling niya sa kanyang mga kaibigan na
huwag siyang iwanan hanggang hindi pa
umaalis ang kanyang sasakyan. Nakipaglaro
siya ng ahedres (chess) sa ibang mas matanda
na pasahero upang mapalipas ang biyahe.

❖ Sa kanyang mga talaarawan, nagbigay siya ng

pagpapahalaga sa mga dalagang kilala niya sa
Maynila, subalit alam niyang may iba nang
mag-aangkin ng mga puso nila. Ipinahayag
niya ang pangarap na makamtan ang
MANILA tagumpay sa kabila ng mga pag-aalinlangan.
Mayo 9 - dumaong na ang Salvadora sa Singapore, isang
kolonya ng Britanya.

❖ Nanuluyan siya sa Hotel de la Paz at dalawang araw na

namasyal sa lungsod, Nakita niya ang Hardin Botanikal,
magagandang templo ng mga Buddhist, distrito ng
pamilihan at estatwa ni Sir Thomas Stanford Raffles
(tagapagtatag ng Singapore).

SINGAPORE PORT
 Lubos ang kanyang Nagkaroon siya ng maraming
kaibigang Europeo, lalo na mga
paghanga sa barko dahil Olandes. Sa mga pantalan na
sa magandang mga dinadaungan ng barko,
kuwarto, malinis na nakakasama niya ang mga
kaibigan na Olandes na
kapaligiran, at mahusay
Umalis si Jose sa sumasakay sa kanya. Naging labis
na serbisyo. Maasikaso ang kanyang pagkamangha sa
singapore lulan mga elegante at magagandang
at magalang ang mga
ng Djemnah, gusali sa kanilang dinadaungan.
katulong, at ang mga
isang barkong
kama ay malambot at
Pranses.
malamig. Ang mga
pasahero naman ay mula
sa iba't-ibang bansa gaya
ng Ingles, Pranses,
Olandes, Espanyol,
Siamese, at Malay.
❖ Sa pagtawid ng barko sa karagatang indian, tumigil ito
sa Aden at nagsibabaan ang mga viajero. Sa
pamamasyal ni Jose sa mainit na lungsod na ito,
natuwa siya sa mga kamelyo dahil noon lamang niya
nakita ang mga hayop na ito.

❖ Sa pagdaan ng barko sa Kanal Suez, muling huminto ang

barko sa terminal nito sa Red Sea. Sa gitna ng maliwanag
na buwan, naaalala niya ang Calamba at ang kanyang
pamilya.
❖ Limang araw ang ibinayahe ng Djemnah sa ❖ Hunyo 11,1882 - ay narating nila
Kanal Suez. Sa Port Said, ang terminal ng ang Naples. Nagandahan siya sa mga
Kanal Suez sa mediteranta ng iba`t ibang
tanawin, tulad ng Bundok Vesuvius
wika tulad ng Arabe, Ehipto, Griyego,
Pranses, Italyano, Espanyol at iba pa. at ang Kastilyo ni San Telmo.
Nagpatuloy ang barko sa paglalakbay
patungong Europa.

KANAL SUEZ NAPLES

❖ Gabi ng Hunyo 12 -
dumaong na ang Djemnah sa
Marseilles. Naging malungkot
ang pamamaalam niya sa
mga naging kaibigan sa
kanyang paglalakbay. Dinalaw
nya ang Chateau d’lf , kung
saan ang pangunahing
tauhan ng The Count of
Monte Cristo, ay napiit.
❖ Noong hapon ng Hunyo 15 - si Jose ay sumakay ng
tren papuntang Espanya. Humanga siya sa angking bilis
nito lalo na kung nagkakasalubong ang dalawang tren.
Naisulat niya na “parang kidlat ang mga ito.”

❖ Tinawid ng tren ang Pyrenees at tumigil ng isang

araw sa Port Bou. Dito nagkaroon ng pag-iinspeksyon
ng mga pasaporte. Napansin ni Jose ang
pagwawalang bahala sa mga turista ng mga Espanyol
na opisyal ng imigrasyon di tulad ng mga Pranses na
opisyal na magagalang.
ANG PAGLALAKBAY SA ESPANYA (1882-1885)
Nakarating ang sinasakyang tren ni Jose Rizal sa Barcelona Spain noong ika-16 ng Hunyo
Ang unang ginawa ni rizal ay paghahanap ng murang matitirahan,
ngunit hindi maganda ang unang impresyon niya sa lugar

Tila hindi naman lubos

ang kagandahan sa lugar
na ito at ang suplada pa
ng mga naninirahan dito.
Nagpalipat-lipat siya sa Mabuti-buting tirahan sa mura pa ring halaga
Humingi siya ng tulong sa ilang estudyanteng Pilipino na naroroon sa Barcelona.

Maari ba akong
makahingi ng kahit
Walang problema Ginoo
kaunting salapi mula sa
inyo?
Heswita o Jesuits
• Ang mga Jesuit o Heswita ay isang order ng mga
pari noong 1534. Ang pangunahing layunin nila ay
magpalaganap ng Katolisismo sa ibang mga lugar sa
pamamagitan ng mga misyonaryo.

• Ang grupong ito ng mga pari ay tradisyonal at sila ay

hindi syang ayon sa Repormasyon.

• Sila din ay mga paring may papel sa edukasyon.

• Ilan sa mga paaralan na nasa pangangalaga ng mga

Heswita ay ang Ateneo at University of San Carlos. Itinatag nina
“Ignatius Loyola, Francis Xavier, Peter Faber, Nicholas Bobadilla,
Diego Lainez, Simon Rodrigues at Alfonso Salmeron ”

Ateneo de Manila in Intramurous University of San Carlos in Cebu

(1859) City Unang Heswita sa Pilipinas
(1935) “Padre Antonio Sadeño”
Pagkaraan ng isang buwan…
Natanggap ni Jose ang unang liham
ni Paciano
Paciano Rizal Mercado y Alonso Realonda
• Pinanganak noong ika-9 ng
Marso 1851 sa Calamba,
Laguna.
• Tinulungan niya si Rizal na
makapasok sa mga paaralan.
• Gumawa siya ng isang
organisasyon na tinatawag na
“La Juventud Liberal” kung
saan sila ay nagbibigay ng mga Diariong Tagalog
reformist paper or “Diariong
Tagalog” (habang
nagkukunwaring nagtitinda ng
pagkain ng kabayo) na
pinamumunuan ni Padre Jose
Burgos.
• Namatay noong ika-13 ng Abril
1930 sa gulang na 79 sa
kadahilanang may sakit na
Tuberculosis. Padre Jose Burgos
Pagkaraan ng tatlong buwan…
Noong buwan ng Setyembre sa Barcelona, nagpatala si Jose Rizal sa Universidad Central de Madrid.
El Amor Patrio
El Amor Patrio
• Ang “El Amor Patrio” o sa tagalog ay “Pagmamahal sa Bayan”.
• Dito ay pinangalanan ang kanyang sarili o pen name na “Laong
Laan” na ibig sabihin ng Laong “mahabang panahon” at Laan “
nakalaan para sa isang layunin” pag binuo ito “ipinanatiling
nakaalan para sa isang layunin sa mahabang panahon”.
• Pinadala niya ito kay Basilio Teodora Moran na isang
tagapaglathala ng diariong tagalog. El Amor Patrio
• Isinalin sa tagalog ni Marcelo H. Del Pilar.

Macelo H. Del Pilar

• Pinanganak noong ika-30 ng Agosto 1850 sa kupang, bulakan sa isang
mayaman na pamilyang may sakahan at palaisdaan.
• Kanyang magulang ay sina Julian Hilario Del Pilar na isang
“Gobernadorcillo”at Blasa Gatmaitan.
• Siya ay isang abogado at manunulat.
• Namatay noong ika-4 ng Hulyo 1896 sa edad na 45.

Marcelo H. Del Pilar

Dahil sa nagustahan ni Basilio ang kanyang sanaysay, bilang tugon nagpadala muli si rizal ng mga artikulo

Ma isotas de
jes
Vdriaid
Rev
L
Los Viejas
• Ang ikalawang artikulong pinamagatang “Los Viejas” sa tagalog ay
“mga paglalakbay”.

Revista de Madrid
• Ang pangatlo pinamagatang “Revista de Madrid” sa tagalog ito ay
“Paggunita sa Madrid”.
• Sinulat niya noong ika-29 ng Nobyembre 1882.
• Ngunit ito ay binalik sa kanya dahil sa nagsara ang na sabing Revisita de Madrid
tagapaglathala na diariong papel sa kadahilanang walang sapat na
pondo.
Habang
Sa isa na sa malungkot
pang Barcelona sinaRizal nakatanggap
balita muli
nakatanngap siya
siya ng ng liham
liham mula
mula kaykay Paciano
chengoy

Jose marami ng namamatay sa maynila at karatig na

lalawigan dahil sa sakit na kolera. Sa ating lugar
Jose namamayat si Leonor sa kadahilanang
sa Calamba, tuwing hapon may mga nagnonobena kay
pangungulila sayo
San Roque. Bukod pa sa gabi-gabing prusisyon at
-Chengoy
pagdadasal ng sa gayo ay mahinto na ang epidemya
-Paciano
Kolera Chengoy
• Si Jose M. Cecilio o kilala bilang chengoy
• Ang kolera ay isang nakakahawang sakit
ay isang malapit na kaibigan ni Jose Rizal.
na nakamamatay. Mayroon iba-ibang uri
ng kolera, ngunit lahat ay nakakahawa,
at lahat nagkaroon ng mga sintomas
katulad ng alibadbad (Hilo), pagsuka,
pangginiginaw, at inuuhaw. Ang sanhi
ng sakit na ito ay
Mikrobyong Kolera
ang Bacillus Bakterya na nabubuhay sa Leonor Rivera y Bauzon Chengoy
maruming tubig. • Ipinanganak noong ika-11 ng abril
Nobena 1867. sa Camiling Tarlac
• Ang isang nobena ay isang serye ng
• Si Leonor ay ang babaeng naging
mga panalangin, kadalasan bilang
bahagi ng buhay ni Jose Rizal. Ngunit
isang panalangin ng petisyon ngunit
pinsang buo si Rivera ni Rizal,
kung minsan ay isang panalangin ng
nagkaroon sila ng romantikong
pasasalamat. Nobena
ugnayan ng labing-isang taon
Prusisyon • Si leonor ay kaakit-akit, kulot na
• Ang prusisyon ay isa sa mahalagang bahagi buhok, nakakaakit na mga dimples, at
ng pagsamba ng mga katoliko, Sa nakakaakit na boses sa pagkanta, siya
prusisyon ay inililibot ang mga inukit na
larawan ng kanilang mga santo at santa.
rin ay matalino at marunong tumugtog
Kung minsa’y pasan-pasan ito ng mga tao ng piano. Leonor Rivera
sa kanilang balikat at kung minsan nama’y • Namatay noong ika-28 ng Agosto
nakalulan ito sa karo at hilahila o kaya’y Prusisyon 1893 sa edad na 26
itinutulak ng mga sa kanila’y nagpapanata.
Kumuha siya ng Medisina at Pilosopiya at letra sa Universidad Central de Madrid noong ika-3 ng Nobyembre 1882

Medisina Pilosopiya at
Letra
 Pagsusugal
Mga napansin niMarami
Jose sasa
mga
Ang pilipinong
kanila
araw
Ang ay
ngmga
gabimgaestudyante
anak
naman saay
ngpagpunta
mayayamang
estudyante
ay Kwentuhan sa Kapihan
Barcelona atsaMadrid
pamilyang
nahahati
sa mga club
dalawaay di nagkakalayo
piilipino
Juan Luna de San Pedro y Novicio Ancheta Félix Resurrección Hidalgo y Padilla
• Ipinanganak • Ipinanganak
noong ika-23 noong ika-21
ng oktubre ng pebrero
1857 sa Badoc, 1855 sa
Ilocos Norte Binondo,
• Siya ay isang Maynila
pintor at • Siya ay
nakilala sa nakilala sa
buong mundo pagpipinta at
sa pagguhit.
Félix Resurrección Hidalgo
pamamagitan Juan Luna • Namatay noong
ng kanyang ika-13 ng
pang-guhit. disyembre
• Siya rin ang 1913 sa edad
may likha ng na 58
sikat na
“Spolarium”
• Namatay noong
ika-7 ng
disyembre
Spolarium (1884) El Asesinato del Gobernador
1899 sa edad (1904)
na 42
Sa pagdating ni Jose sa Madrid sumali siya sa isang samahan na tinatawag na Circulo Hispano-Filipino
 Circulo Hispano-Filipino Mi Piden Versos
• Ang Circulo • Ang “Mi piden
Hispano-Filipino versos” ay isang tula
ay nabuo noong na sinulat ni Jose
1882 ng isang Rizal, sa tagalog ito
grupong ay “Hinilingan nila
estudyanteng ako ng berso”
pilipino sa Madrid • Sa tulang ito
ni pinangunahan nakasaad ang
ni Juan Atayde pagkasabik ni Rizal
• Kasama dito sina para sa kanyang
Jose Rizal, tinubuang lupa,
Marcelo H, Del ang Pilipinas at
Pilar, Juan Luna at gaano kapait ang
Graciano Lopez paglisan niya mula
Jaena dito.
• Ang istasyon ng Circulo Hispano-Filipino • At kanyang binasa Mi Piden Versos
kanilang grupo ay ang tulang ito
sa paninirahan ni sa Circulo Hispano-
Don Pablo Ortiga Filipino noong
y Rey na dating bisperas ng bagong
alkalde ng taon sa Madrid
maynila
Isa sa pinakamagaling na estudyante si Jose Rizal sa Universidad kaya marami siya nakamit, tulad ng gradong
sobresaliente sa kanyang pag-aaral at maipasa ang bawat pagsusulit sa medisina

Pagkaraan ng tatlong taon…

Nag-aral din
Nagsanay rinsisiRizal
Rizalng
ngpagpipinta
eskrima atat eskultura sa
pagbabaril sa Bulwagan
akademyaArmas
ng sining sa San Fernando

Pagpipinta
Eskrima Pagbabaril
Eskultura
 Tumutungo siya sa bahay ni Don Pablo Ortiga y Rey at nakilala ni Jose ang kanyang anak na si Consuelo

Tuwing sabado ng gabi…

Dito ay napaibig si Consuelo kay Rizal dahil sa pagiging maginoo at naakit din si Rizal dahil sa kanyang kagandahan.
Ngunit dito ay may hadlang
Consuelo Ortiga y Rey
A La Senorita C.O.y.R.
• Si Consuelo ay
• Noong ika-22 ng
sinasabing
Agosto 1883 isang
pinakamagandang
tula na inalay niya
anak ni Don Pablo
para kay Consuelo
Ortiga y Rey.
Ortiga sa tagalog ito
• Si Jose ay 23 anyos
ay “Para kay
at si Consuelo ay
binibining C.O.y.R.)
18 anyos ng
magkilala sila
Consuelo Ortiga
noong ika-16 ng
setyembre 1882.
• Ngunit di na
pinalalim pa ni
Jose anf relasyong
meron sila sa
kadahilanang Eduardo de Lete
nakatali pa siya kay
Leonor Rivera at
may pagtingin ang
kaibigan niyang si
Eduardo de Lete A la señorita C.O.y.R.
Don Pablo Ortiga
kay Consuelo.
Kaya
Namaglalabas
Napagtanto
isip na
niniyasila
Jose nanghindi
noong magasin
na ang na kung
sa pilipinas
espanya osaan
pa siya ipapakita
mga habang saay
mga
iglesia katolika
ito Pilipino
naang angsa
sa hadlang tunay
sarsuwelang na kalagayan
repormasyon
“Junto Al Pasig” na
sa pilipinas
hindi nilaang
kundi maunawaan
mga prayle
Junto Al Pasig
• Ang “Junto Al Pasig” o sa tagalog ay “Sa tabi ng
Pasig” ay isang sarsuwelang may tula na may yugto.
• Ang mensahe ng dulang ito ang pagwagi ng kabutihan
kay Satanas at mga masasamang element.

▪ Humingi siya ng tulong Junto Al Pasig

Kastilang Liberal (Mason)

-Ang masoneriya ay isang pandaigdigang
samahan ng mga intelektuwal at may
malayang kaisipan para sa kapatiran at
pagtutulungan.
-Hindi nila kinokontra ang pagiging isang
katoliko o ano mang relihiyon ng isang
miyembro at hindi sumalungat sa mga aral na Miguel Morayta Francisco Pi y Margal Manuel Becerra
itinuturo sa simbahang katolika.
• Miguel Morayta (Propesor at Manunulat)
• Francisco Pi y Margal (Mamamahayag at
dating pangulo ng unang republikang
espangyol)
• Manuel Becerra (Ministro)
• Emilio Junoy (Mamamahayag)
• Juan Ruiz Zorilla (Pinuno ng partidong Emilo Junoy Juan Ruiz Zorilla
Kastilang Liberal
(Mason)
• Noong Marso, 1883. “Ang tungkulin ng
Sumapi si Jose Rizal sa
Masoneriya makabagong tao, sa aking
• Noong ika-15 ng pag-iisip, ay tungo sa
Nobyembre 1890. Si
Jose Rizal ay lumipat sa katubusan ng sangkatauhan
Lohiya Solidaridad at dahil kapag ang tao at may
naging Punong Mason
• Noong ika-15 ng dignidad, mababawasan ang
Pebrero 1892. sawimpalad at mas madami
Ginawaran si Jose Rizal
bilang punong mason ang masasayang tao sa buhay
ng Le Grand Orient de na ito. Ang sangkatauhan at
France sa Paris
Science, Virtue, and hindi matutubos kung
Labor
• Isang panayam na mayroong lumuluha…”
sinulat at binigkas ni
Jose Rizal noong 1889 Science, Virtue, and Labor
sa Lohiya Solidaridad,
Naging masinop si Rizal sa paggasta ng pera at paggugol ng oras
sa Madrid.
Naging masinop si Rizal sa paggasta ng pera at paggugol ng oras
sa Madrid. Hindi siya nag-aksaya kahit isang peseta sa
pagsusugal, pag-inom ng alak at pambabae.
Naging masinop si Rizal sa paggasta ng pera at paggugol ng oras
sa Madrid. Hindi siya nag-aksaya kahit isang peseta sa
pagsusugal, pag-inom ng alak at pambabae. Ang tanging bisyo
niya ay bumili ng tiket sa loterya sa bawat bola ng Loterya ng
Madrid.
Ang natipid niyang salapi ay ipinambibili niya
ng mga libro sa tindahan ng segunda mano ng
isang Senor Roses.
ANG IDEYA NG PAGSULAT

Sa mga aklat na nabasa niya, higit na nakagising ng

kanyang makabayang damdamin ang Uncle Tom’s
Cabin at ang The Wandering Jew.
ANG IDEYA NG PAGSULAT

Ang The Wandering Jew ay tungkol sa

isang lalaking kumutya kay Hesus
habang siya ay patungo sa Golgota.
Ang lalaking ito ngayon ay pinarusahan
na maglakad sa buong
mundo nang walang tigil.
ANG IDEYA NG PAGSULAT

Tungkol ito sa pagmamalupit ng mga

puting Amerikano sa mga Negro.
Tumindi ang pagnanais ni Rizal na
makabuo ng aklat na tumatalakay sa
pagmamalupit ng Kastila sa mga
Pilipino
ANG IDEYA NG PAGSULAT
Ipinanukala niya ang ideya ng pagsulat ng
Noli sa mga kaibigan niyang propagandista
noong Enero 2, 1884.
Sa kasamaang-palad, ang panukala ay nabigo.
Walang naisulat ang mga kasama ni Rizal
dahil nawili ang lahat sa sugal at tungkol sa
pambababae ang nais nilang isulat.
ANG IDEYA NG PAGSULAT

Sinimulan niya ang pagsusulat ng nobela

sa Madrid noong 1884. Ang pagsusulat
niya ng nobelang nito ay naglalayong
maimulat ang mga Pilipino ukol sa
kasakiman at pang-aabuso ng mga Kastila
sa ating bayan.
ANG IDEYA NG PAGSULAT

Sinimulan niya ang pagsusulat ng nobela

sa Madrid noong 1884. Ang pagsusulat
niya ng nobelang nito ay naglalayong
maimulat ang mga Pilipino ukol sa
kasakiman at pang-aabuso ng mga Kastila
sa ating bayan.
PAGTATAPOS NG PAG-AARAL

Hunyo 21 1884 - tinanggap ni Rizal ang pagiging lisensyado

sa Medisina.

Hunyo 19 1885 - Natapos din ni Rizal ang kanyang kursong

Pilosopiya at Letra (ika-24 niyang kaarawan).
Dahil sa ubos na ang natitirang pera ni Rizal,
hindi na siya nag-aagahan. Ito ay naganap
noong Hunyo 25, 1884. Kahit walang laman
ang kanyang sikmura ay pumasok siya sa
klase at sumali sa paligsahan sa wikang
Griyego.
PAGPUGAY KINA LUNA AT HIDALGO

Nagkaroon ng pagpupugay ang mga Pilipino

dahilan sa pagkapanalo nina:

1. Juan Luna sa Spolarium

2. Felix Resurecion Hidalgo sa Virgines
Christianas Expuesta al Populacho.
UNANG LIMBAG NG PAHINANG PABALAT NA
SINULAT NI RIZAL, NALATHALA NOONG 1887.

Ang talumpati ay katangi-

tangi. Nakarating ang bagay
na ito sa Pilipinas at
malaganapnapinaguusapan.
UNANG LIMBAG NG PAHINANG PABALAT NA
SINULAT NI RIZAL, NALATHALA NOONG 1887.

Si Maximo Viola angnagpahiramng

pampalimbag sa Noli Me Tangere.
Kasama siya ni Rizal sa paglalakbay
sa Berlin, Germany, Austria at
Switzerlandnoong1887.
SA PARIS, PRANSYA
(1885-86)
 ❖ Pagkaraang matapos sa pag-aaral sa
Madrid, nagtungo si Rizal sa Paris upang
magpakadalubhasa sa optalmolohiya.

❖ Papuntang Paris, dumaan siya sa

Barcelona upang dalawin ang kaibigan
niyang si Maximo Viola, isang mag-aaral
ng medisina na taga-San Miguel, Bulacan.
Tumigil siya rito ng isang linggo at naging
kaibigan niya si Señor Eusebio Corominas,
patnugot ng pahayagang La Publicidad.
Binigyan niya si Señor Corominas ng isang
artikulo tungkol sa isyu sa Carolina
(Carolines).
MAXIMO VIOLA
❖ Agosto 25, 1885 – nagkaroon ng
kontrobersya dahil sa isang Alemang
barko na sumakop sa Yap, isang isla sa
Carolines. Hindi makatutol noon ang
Gobernador ng Carolina na si Don Erique
Capriles na naroon sa isla. Ito ay ikinagalit
ng Espanya dahil ang isla ay natuklasan
nito sa pamamagitan ni Francisco
Lezcano, isang Kapitan ng isang galeong
Maynila. Ang kapuluan ay tinawag na
Carolina, pangalang nauugnay kay Haring
Carlos II (1665-1770). Upang maiwasan
ang gulo, ipinag-utos na resolbahin ang
isyu sa pamamagitan ng pakikiusap kay
Papa Leo XIII.

HARING CARLOS II (1665-1770)

❖ Oktubre 22, 1885 - kinilala ng Banal
na Papa ang soberanya ng Espanya sa
Carolina at Palau, ngunit binigyan ang
Alemanya ng karapatan sa kalakalan sa
mga islang ito at magtatag ng coaling
station sa Yap para sa kanilang
hukbong-dagat. Si Rizal naman ay
sumulat ng artikulo ukol sa hidwaan sa
Carolina, na nailathala sa pahayagang La
Publicidad, pag-aari ni Don Miguel
Morayta. DON MIGUEL MORAYTA
 ❖ Mula Nobyembre 1885 hanggang Pebrero 1886 -
si Jose Rizal ay nagtrabaho bilang assistant doktor sa
klinika ni Dr. Louis de Weckert, isang kilalang
siruhano ng mata sa Pransya. Si Dr. Weckert ay
magandang tinanggap si Rizal at itinuring siyang
parang anak. Kasama ni Rizal sa klinika ang iba't
ibang assistant mula sa iba't ibang bansa tulad ng
Italya, Gresya, Austria, Poland, Alemanya, Espanya,
Estados Unidos, at Latin Amerika.

❖ Enero 1, 1886 – nagpadala ng sulat si Rizal sa

kanyang magulang. At binanggit niya na marunong
na siya sa lahat ng klase ng operasyon.

DR. LOUIS DE WECKERT

 Pagkatapos ng mga gawain
sa klinika, pinapasyalan niya
ang ibang kaibigan niya na
naninirahan sa Paris, gaya ng
pamilya ng Pardo de Tavera
na sina Trinidad, Felix, at Paz
(kasintahan ni Juan siLuna),
Madalas magtungo Rizal
Juan
sa estudyoLunani Juan
at Luna.
Felix
Resurrection Hidalgo.siya rito
Nakikipagtalakayan
ukol sa pag pinta at sa mga
suliranin sa sining. Naging
KAMATAYAN NI CLEOPATRA modelo pa siya ni Luna
bilang paring Ehipto sa
kanyang kambas na
“Kamatayan ni Cleopatra”.
 Dito sa Paris
ipinagpatuloy Pebrero 1,
ni Rizal ang 1886 – nilisan
pagsulat ng ni Rizal ang
kanyang Paris
nobelang Noli pagkatapos
Me Tangere na nyang
sinimulan niya makapagsanay
sa Madrid. sa klinika ni Dr.
Weckert.
 ANG
PAGLALAKBAY
SA EUROPA
NINA
RIZAL AT
VIOLA
 SA DRESDEN
Mayo 11, 1887
Dinalaw nila si Dr. Adolph B. Meyer, na masayang-masaya sa
kanilang pagkikita.

Binisita rin nila ang Museo ng Sining.

Hinangaan ni Rizal ang larawang Prometheous Bound at
naalala nya ang gayong representasyon na kagaya sa galerya
ng sining sa Paris.

Dr. Adolph B. Meyer

Ang kanilang pagpunta sa Dresden ay nataon sa panlalawigang panrelihiyon, pagdadaluhan o
paglalahok ng mga bulaklak.
Habang sila ay namamasyal, nakita nila si Dr. Jagor.
Pinayuhan nya sina Rizal na telegramahan muna si Blumentritt para di lubhang magulat ang
propesor sa unang pagkikita nila.

Dr. Feodor Jagor

SA LEIMERITZ, BOHEMIA
Mayo 13, 1887 (1:30 pm)
Nakarating ang tren sa
Leimeritz, Bohemia.
Sa estasyon naghihintay si
Blumentritt, dala ang larawang-
guhit ni Rizal sa sarili na
kaniyang naipadala

Ferdinand Blumentritt
 Nagkita rin ang dalawang iskolar na magkaibigan.
Pagkaraan ng kamustahan, tinulungan ni Blumentrit sina Rizal at Viola na
makakuha ng kuwarto sa Hotel Krebs

Pagkaraan, dinala niya sila sa kaniyang tahanan upang makilala ang

kaniyang pamilya. Naging malugod ang pagtanggap ng pamilya Blumentritt
sa dalawang Pilipino.
Ipinasyal pa sila sa magagandang tanawin.

Upang lagi niyang maalala ang mga masasayang oras miya sa pamilya
Blumentritt, gumuhit si Rizal ng larawan ng propesor at ibinigay niya rito.
Sa Leimeritz, ipinakilala ni Bluymentritt si Rizal sa kilalang siyentipikong si Dr. Carlos Czepelak at
ganoon dion kay Propesor Robert Klutschak, bantog na naturalista.

Dr. Carlos Czepelak Propesor Robert Klutschack

 SA PRAGUE
Pagkaraan ng Leimeritz, tumuloy sina Rizal at
Viola sa siyudad ng Prague. Dala ang liham ng
rekomendasyon buhat kay Blumentritt,
tinanggap silang mabuti ni Dr. Willkomm,
propesor ng likas na kasaysayan sa
Unibersidad ng Prague. Ipinasyal sila nito sa
mga makabuluhang lugar gaya ng libingan ni
Copernicus, ang kilalang astronomo; ang mga
museo ng likas na kasaysayan; mga
laboratoryong bakteriolohikal; kuwebang
pinagkulungan kay San Juan Nepomuceno; at
tulay kung saan itinapon ang santo.
Dr. Heinrich Willkomm
SA VIENNA
Mayo 11, 1887
Narating nina Rizal at Viola ang Vienna, kabisera ng Austria, Hungary. Dulot ng
liham ng rekomendasyong padala ni Blumentritt, nakilala nila si Norenfals, isa
sa pinakamahusay na nobelista sa Europa. Humanga ang nobelista sa
katalinuhan ni Rizal.

Dito sa Vienna, natanggap ni Rizal ang nawawala niyang diyamante alpiler na

naiwan niya sa Otel Krebs at nakita roon ng isang katulong. Ibinigay ito kay
Blumentritt, na siyang nagpadala nito kay Rizal sa Vienna.
MAYO 24, 1887
Nilisan nila ang Vienna lulan ng bangka nang sa gayon ay makita nila
ang mga tanawin ng Ilog Danube. Habang sila ay naglalakbay, napuna
ni Rizal na ang mga pasahero ng bangka ay gumagamit ng papel na
napkin kapag kumakain, ito ay bago sa kanya. Ayon nga sa
obserbasyon ni Viola, ang papel na napkin ay “mas malinis at mas
matipid na gamitin kaysa telang napkin.”
MUNICH (Germany)
Nagpatuloy sila ng kanilang biyahe patungong Munich na kung saan
sila ay tumigil para tikman ang ipinagmamalaking Munich beer ng
Alemanya.
NUREMBERG
Sa Nuremberg, nakita nila ang “torture machine” na ginagamit sa
Inkisasyon at gayon din ang pagawaan ng manyika sa lungsod.
ULM
Inakyat nila ang daan-daang baytang ng katedral ng lungsod na ito.
Bago nakarating sa tore, makalawang beses naliyo si Viola ngunit si
Rizal naman ay diretsong naka-akyat.
RHEINFALL (Switzerland)
Sa Rheinfall, nakita nila ang itinuturing na pinakamagandang talon sa
Europa. Pagkaraan ay nakarating na sila sa hangganan patungong
Switzerland.
GENEVA
Sa Geneva, sumakay sila sa bangka para tawarin ang Lawa ng Leman. Ang
mga tao sa lungsod nito ay nagsasalita ng Pranses, Aleman, at Italyano na
batid naman ni Rizal. Nakipag-usap siya sa kanila sa mga wikang ito.

Noong panahong ito, nagkaroon ng Eksposisyon ng Pilipinas sa Madrid,

Espanya. Nakarating kay Rizal ang balita tungkol sa di-mabuting kalagayan
ng mga Igorot na ginawang bahagi ng presentasyon. May namatay sa
pulmonya, ang iba ay sa lungkot. Pinagtawanan lamang doon ang mga
katutubong nakasuot ng bahag at nilait ang kanilang mga tradisyunal na
armas.
HUNYO 19, 1887
Sa liham ni Rizal kay Blumentritt noong Hunyo 19,1887, sinabi ni Rizal na sang-ayon siya
sa isang ekposisyong industriyal, hindi sa eksibisyon ng kakaibang indibidwal. Nilait-lait
ang kaniyang kawawang kababayan ng mga pahayagang Espanyol, maliban sa El Liberal
na nagsasabing ito ay “hindi makatao at pagyurak sa dignidad ng tao ang itanghal nang
parang mga hayop at halaman…”
RIZAL @ 26
Sa lungsod ng Geneva ipinagdiwang ni
Rizal ang kaniyang ika-26 na kaarawan,
kasama ang kaniyng kaibigang si Vilola
SA ITALYA
Hunyo 23, 1887

Nagbalik na sa Barcelona si Viola at si

Rizal naman ay tumungong Italya.
Ipinagpatuloy ni Rizal ang biyahe at
binisita nita ang Turin Milan, Venice at
Florence, Roma at Vatican
HUNYO 29, 1887
Kapistahan ni San Pedro at San Pablo, binisita ni Rizal ang Vatican, ang “Lungsod ng mga
Papa” at kabisera ng Kakristyanuhan. Hinangaan niya ang Simbahan ng San Pedro, ang
malawak na St. Peter’s Square, makukulay na guwadiyang Vatican, at ang relihiyosong
debosyon sa lugar.

Pagkaraan ng isang linggong bakasyon ay naghanda na sa pag-uwi sa Pilipinas si Rizal.

Nagpadala na siya ng sulat sa kaniyang ama na siya ay darating na.
Dahil sa pagkakalathala ng Noli Me Tangere na hindi nagustuhan ng mga prayle, pinayuhn
nina Paciano, Silvestre Ubaldo (kaniyang bayaw), Chengoy, at ilang kaibigan niya na
huwag na muna siyang bumalik. Ngunit determinado si Rizal na makabalik ng Pilipinas
upang maoperahan ang mga mata ng kaniyang ina, alamin ang pagtanggap ng mga tao sa
Noli Me Tangere, at mabatid kung bakit wala na siyang nababalitaan tungkol kay Leonor
Rivera.
Makalipas ang limang taon…
Nilisan ni Rizal ang Roma lulan ng tren patungong Marseilles. Sa daungang Pranses,
sumakay siya sa Djemnah, ang barkong siya ring nagdala sa kaniya sa Europa.
Dumaan ang barko sa Kanal Suez at pagkaraan sa Aden. Sa pagsama ng lagay ng
panahon, nabasa ni Rizal ang ilang librong dala niya.

Subalit nalibang pa rin si Rizal sa buhay barko. Siya ay nakilala bilang tagapagsalin ng
iba’t-ibang wika ng kaniyang kapasahero. Nagagawa niyang makausap sila sa wikang
nauunawaan nila tulad ng Pranses, Aleman, Ingles, Italyano at Olandes.
HULYO 30, 1887
Sinapit nila ang Saigon. Lumipat siya sa barkong Haiphong na patungong Maynila

AGOSTO 02, 1887

Nilisan ng barko ang Saigon patungong Maynila

AGOSTO 05, 1887

Papalapit ng hatinggabi ng Agosto 5, dumaong ang Haipong sa Maynila.
Ang larawang ito ay ipinakikita ang pagkahilig ni Rizal sa musika. Tumutugtog siya ng
gitara at iba pang instrumenting pangmusika.