6.

Xeoloxia histórica
Antes de ser inventada a datacion radiometrica, nos naturalistas do seculo XIX compuxeran unha
seccion estratifica a nivel europeo mediante tecnicas de xeocronoloxia relativa. A partir desta
tecnica creouse o xeocalendario do que ímos a falar agora. Grazas a todo o que hemos dito nos
puntos pasados podemos facer un calendario xeocronoloxico. Igual que o ano dividese en meses,
dias,etc. a Terra dividese en diferentes intervalos de tempo que pouco a pouco vanse facendo mais
pequenos
PRECAMBRICO
O precambrico é a primeira e mais longa etapa da historia da Terra. Vai desde a formación dela, fai
4.500 Ma ata o comenzo do Fanerozoico fai 541 Ma ca aparicion de rochas con restos de seres vivos,
correspondentes á chamada explosion do Cámbrico. A pesar de ser unha etapa tan longa que ocupa
case o 90% da historia da Terra polo que tiveron que haber pasado moitas cousas, os testemuños
desta epoca son escasos, xa sexa por destruccion ou por ser transformados en outros fenomenos
xeoloxicos. O seu contido fosil é escaso.
Hadico- é o primeiro eon da Terra polo que os cambios xeoloxicos foron moitos e moi importantes,
moitos asteorides chocaban contra a Terra polo que tivo cicatrices e habian particulas pequenas de
auga
Arcaico- surxiu a vida primitiva e produxose a 1ra evolucion da corteza terrestre
Proterozoico- caracterizase pola prezensa de grandes cratones que daran lugar as plataformas
continentais. As cordilleiras sufriron o mesmo proceso ca os fanerozoicos

Flora- Non habia vida vexetal como tal pero habian bacterias como as cianobacterias (algas
verdiazuladas) que aproveitaban a presenza de elementos quimicos na auga ou da radiacion
solar. Despois apareceu vida mais complexa pero non se sabe moito deles porque eran corpos
moi brandos
Fauna- A fauna apareceu cando xa habia suficiente osixeno para sobrevivir. Primeiro eran
minusculos e non se sabe moitos deles porque non deixaron moitos fosiles e despois
apareceron corpos mais complexos como corais brandos, anelidos e outras formas de vida
animal de corpo brando e pouco tamaño
Xeoloxia- Hadico. transformacion desde unha bola indescente ata un planeta con corteza
Arcaico. produxose un bombardeo intenso tardio , formouse o nucleo interno da Terra, a
estrutura interna do planeta comenzou a parecerse á actual pero mais quente, a temperatura
descendeu case ata os niveis actuais e iniciou a tectonica de placas
Proterozoico. formaronse as plataformas continentais, produxeronse grandes glaciacions,
os oceanos estabilizaronse relativamente e a atmosfera iniciou unha lenta pero constante
transformacion proporcionando mais osixeno e reducindo o metano e dioxido de carbono
Fosiles- os fosiles precambricos son moi escasos pero conservanse restos duns dos organismos
primitivos ou as suas huellas
Extincions- no fin do precambrico hubo unha extincion masiva onde todas ou a maioria de especies
desapareceron da Terra
PALEOZOICO
O Paleozoico (541-252m.a) representa a primerira das 3 etapas do eon Fanerozoico, que ademais é a
mais longa. Comenza ca principal radiacion evolutiva do mundo animal e esta dividida en 6 periodos.
Cambrico: produxose o estallido de vida mais intenso ata agora, que deu lugar á aparicion dunha
increible diversidade de vida na Terra
Ordovicico: hubo unha extincion masiva, marca o final do Ordovicico e o principio do Silurico
Silurxico: caracterizado polos niveis elevados dos oceanos, aparicion dos placodermos, peces
cartilaxinosos...
Devonico: surxen os primeiros anfibios, caida global do nivel do mar
Carbonifero: descenso nas temperaturas polares do sur
Permiano: terminou ca extincion masiva do Permico-Triasico

Flora: Nesta era as plantas comenzan a sua invasion na superficie terrestre, logando ter texidos
vasculais, follas, raices e semillas, logrando un rapido desenrolo e a formacion de bosques
Fauna: Entre as diferentes especies que existiron na fauna paleozoica destacan os Trilobites,
que dominaron a fauna do Cámbrico e do Ordovícico, tamén temos os Ammonoides, que foron
abundantes durante o Ordovícico e o Silúrico, e posteriormente, os primeiros vertebrados
terrestres que supuxeron o orixe dos anfibios. Debido ás extincións masivas que se produciron
nesta época, os organismos nadadores de filtros como os moluscos e os peixes considéranse a
especie dominante e cando se orixinaron os primerios vertebrados eles convertironse na
especie dominante
Xeoloxia: Durante o Paleozoico Inferior, a superficie terrestre está dividida nun número
relativamente pequeno de continentes. Cara ao final da era, os continentes reuníronse no
supercontinente Panxea, que incluía a maior parte da superficie terrestre do planeta.Desde o
inicio do Paleozoico, os mares pouco profundos invadiron os continentes. A configuración dos
continentes era moi diferente á actual. En primeiro lugar, nesta epoca hai polo menos dúas
oroxenias, xerando cadeas montañosas
Fosiles: Restos que pertenceron a animais que viviron desde hai uns 540 millóns de anos ata
hai uns 250 millóns de anos. Os primeiros animais, que apareceron nesta epoca, foron mariños.
Moi importantes entre eles son os trilobites, antigos parentes de arañas, insectos e cangrexos.
Estes animais só viviron durante a Era Paleozoica, dende o principio ata o final da era. Tamen
habian plantas estrañas, como Lepidodendron, que literalmente significa "madeira con
escamas", de Alemaña. Hai bastantes fosiles desta epoca e tamen hai pegadas
Extincions: Extinción masiva do Permico, hai 225 millóns de anos, na que se extinguiron
aproximadamente o 90% das especies que vivían nese momento, incluindo a maioria dos
vertebrados terrestres dominantes na terra, os sinápsidos. Os científicos estudan este evento
para descubrir se foi causado polo cambio climático, as erupcions volcanicas, un cambio no
nivel do mar, o movemento continental, os impactos de asteroides ou varios destes factores
MESOZOICO
Segunda etapa do Fanerozoico, o seu nome significa vida intermedia. Comenzou hai 252 Ma e
finalizou hai 66Ma. É coñecida zooloxicamente pola era dos dinosaurios e botanicamente pola era
das cicadas
Triasico: Este periodo esta marcado tanto o principio como o final por importantes eventos de
extincion, o Permico-Triasico e o Triasico-Xurasico. Os primeiros mamiferos, os cales evolucionaron
dos reptiles mamiferoides, apareceron nesta época
Xurasico: Clima calido que deu lugar a moita vexetacion e abundante vida. Comenzou a
fragmentacion do continente Panxea
Cretatico: Ao comezo do período, os dinosauros dominaban Panxea mentres que os roedores
escabullíanse deles. Ao final do período os océanos encheron os abismos que separaban os
continentes illados de forma moi parecida á actual. As plantas con flores extendense por toda a
paisaxe. E os mamíferos asentáronse no baleiro que pronto ia extinguirlos. Un cráter xigante
formouse no que hoxe coñecemos como a península de Iucatán
Flora: Enormes selvas, bosques e selvas existian en todo o continente de Panxea. Isto continuou durante
todo o Mesozoico.O gran acontecemento evolutivo da materia vexetal ocorreu a finais do Cretacico:
xurdiron as anxiospermas. Con elas apareceron as flores como novas formas botanicas.Isto tivo un gran
impacto na evolución das plantas e dos insectos (pódese dicir que co-evolucionaron), aínda que as cícadas
seguiron sendo a forma vexetal predominante ata finais da Idade
Fauna: Desde que comezou o Mesozoico despois da extinción masiva máis violenta que nunca coñeceu o
planeta, a extinción masiva do Pérmico-Triásico, a Era Mesozoica tivo moito espazo para novas especies,
tanto animais como vexetais. Os dinosauros foron a forma de vida predominante en todo o Mesozoico,
tanto na terra como no aire e no mar: carnívoros, herbívoros, voadores, de pescozo longo ou rápidos, etc.
Aproveitaron os elevados niveis de osixeno para crecer ata niveis que hoxe en dia coñecemoscomo
xigantes. O fin da Idade producese cando se produce o Evento de Extinción Masiva K-Pg, entendido hoxe
como a caida dun meteoro de proporcións colosais en Iucatan, México, poñendo fin para sempre ao
reinado dos dinosauros non aviares e de moitas outras especies prehistóricas
Xeoloxia: Desde o punto de vista tectónico, o Mesozoico foi bastante suave en termos de
converxencia continental e construción de montañas, polo menos en comparación co
Paleozoico. O supercontinente de Panxea formouse cedo e disociouse co paso das idades,
chegando case á súa forma actual.Isto permitiu a creación de novos océanos, así como a
inundación de moitas chairas que actualmente están aridas, como en Estados Unidos. Ademais,
promoveu unha distribución climatica máis parecida á moderna. Durante este período formouse
a cordilleira dos Andes, así como as Montañas Rochosas de America do Norte. O clima variou
considerablemente
Fosiles: Nos fosiles podemos ver Ammonites, animais emparentados cas luras e polbos que
presentaban forma enrolada, Belemnitas, Quercus, dinosauros,etc.
Extincions: A extinción masiva do Pérmico-Triásico e do Triásico-Xurásico. A do Permico-
Triasico ha sido a extincion mais grande xamais coñecida que un do seus motivos puido ser o
efecto invernadoiro e a do Triasico-Xurasico marcou o final do Mesozoico e é a extincion que
todos coñecemos, a dos dinosauros, provocada por un meteorito
CENOZOICO
Cenozoico dividese en 2 etapas: Terciario (66Ma) e o Cuarternario (2,6Ma-presente)
Terciario: Apareceron grandes paxaros non voadores como os gastornis, tivo 5 epocas: Paleoceno,
Eoceno, Oligoceno, Mioceno e Plioceno
Cuarternario: Os primeiros hominidos surxiron en Africa. Un dos elementos mais importantes do
cuarternario foi a aparicion humana
Fauna: Ao inicio da era habian na sua maioria pequenos mamiferos, reptiles e paxaros.
Apareceron os primeiros primates, e entre eles os primeiros homínidos, antepasados da raza
humana. Durante este período floreceron bovinos, antílopes, gacelas e outros grandes
mamíferos, así como os mamíferos acuáticos.Finalmente, o Cuaternario caracterizouse pola
presenza de grandes depredadores felinos, como os tigres de dentes de sable. Tamén os
mamuts lanudos, adaptados ás idades de xeo.A presenza dos humanos influíu no destino de
moitas destas especies. Algunhas delas atoparon a súa extinción debido ao aumento da caza
desta nova especie que pouco a pouco se converteu na dominante en todo o planeta
Flora: A vexetación puido expandirse e diversificarse, sobre todo durante os primeiros períodos,
máis húmidos e cálidos. Posteriormente, os bosques comezaron a dar paso a zonas máis secas
e áridas. Así xurdiron herbas e herbas. Finalmente, a man humana fíxose sentir nesta zona: as
especies comestibles e cultivables comezaron a predominar en moitos aspectos. A separacion
continental tamen permitiu unha maior diversificacion
Xeoloxia: Xeoloxicamente, o Cenozoico é o momento no que os continentes se desprazaron ás
súas posicións actuais. Australia-Nova Guinea separouse de Gondwana e derivou cara ao norte
e achegouse ao sueste asiático. A Antártida trasladouse á súa localización actual sobre o Polo
Sur. O océano Atlántico ampliouse e, máis tarde, América do Sur uniuse a América do Norte coa
formación do istmo de Panamá. A India chocou con Asia hai 55-45 millóns de anos, comezando
coa formación do Himalaia. Produciuse a Oroxenia Alpina, que formou as principais cadeas
montañosas do sur de Europa e Asia, comezando no Atlántico, pasando polo Mediterráneo e o
Himalaia, e rematando nas illas de Xava e Sumatra
Fosiles: Comezou o rexistro fósil dos mamíferos modernos, é dicir, dos grupos de mamíferos
que viven na actualidade, por exemplo roedores, primates, elefantes e morcegos, etc. e plantas
de folla caduca.
Extincions: Todavia non hai extinciones moi grandes pero tendo en conta os niveis tan altos de
caza poderia haber unha extincion de bastantes animais
8. PALEOZOICO
A grande explosion de vida do Cambrico, hai 541Ma, deu comenzo ao eon Fanerozoico, significa vida
visible.o Paleozoico (541-252Ma) é 1ra das 3 eras deste eon e esta é a mais longa. O seu nome
provén do grego "palaio" ("vello") e "zoe" ("vida"), que significa "vida vella".
Tras a fragmentacion de Rodinia formaronse moitas e extensas chairas. Isto fixo a alternancia de climas
favorables e a emerxencia, por evolucion bioloxica, de case todos os grupos animais e vexetais do
Cambrico.
Ao longo do Cambrico (541-485ma) e do Ordovico (485-443ma) desenvolveronse algas pluricelulares e os
principais grupos de inertebrados como por exemplo os trilobites e deles derivan todos os artropodos
actuais. A Fauna Cámbrica produciu o estalido de vida máis intenso que se coñeceu. A explosión do
Cámbrico deu lugar a unha incrible diversidade de vida na terra, incluíndo moitos dos principais grupos de
animais presentes na actualidade. O Ordovícico tamén destacou por unha non menos destacable radiación
adaptativa. Os xéneros de fauna mariña multiplicáronse por catro, o que supón o 12% de toda a fauna
mariña coñecida do Eón Fanerozoico. Na Fauna do Ordovícico abundaban os trilobites, graptolitos,
braquiópodos, bivalvos, etc. Pero entre eles apareceron novos grupos como os escorpións mariños, o
ortocono, os briozoos e algúns outros. Todos eran mariños daquela xa que había unha gran falta de osíxeno
na atmosfera, pero crese que os alacráns mariños, trilobites e gasterópodos abandonaron as augas para
chegar ás costas, aínda que por iso non se poden considerar animais terrestres, dado o seu necesitan volver
constantemente ao medio acuático para encher as branquias.
Durante o Silurico (443-419ma) desenvolvense os peixes e comenza a colonizacion da terra firme:
primeiro os vexetais e despois os invertebrados como os insectos e aracnidos. O clima cálido e húmido da
Fauna Silúrica proporcionou un ambiente altamente beneficioso para a vida mariña de todo tipo.
O Devonico (419-359ma) tivo os primeiros rexistros de anfibios. Formouse a capa de ozono grazas ao
aumento de osixeno na atmosfera e que sirve para protexer da radiacion ultravioleta. Tamen comenza a
conquista dos continentes polos vertebrados. Na Fauna do Devónico os mares do Devónico tiñan un nivel
de vida xeralmente alto. Nos océanos produciuse unha diversificación de esponxas, de aspecto silíceo, e
florecientes arrecifes, a base de corais, esponxas e algas bentónicas. Durante a Fauna Devónica, o maior
cambio nos ecosistemas acuáticos foi a aparición de novos animais nectónicos, moitos deles depredadores.
Continúa a diversificación dos moluscos, aparecendo os primeiros amonoides dos nautiloides. Os trilobites
comezan a diminuír, pero seguen aparecendo novas formas, incluídas algunhas moi grandes.
No Carbonifero (359-299ma) prevaleceun clima calido e humido que leva ao desenvolvemento de grandes
extensions de zonas pantanosas e á irrupcion dos grandes bosques de coniferas e fentos que dan lugar aos
grandes xacementos de carbon que se explotan actualmente. Rexistranse os primeiros reptiles. Durante a
Fauna do Carbonífero Inferior as algas calcáreas xogaron un papel dominante na formación de arrecifes de
barreira de carbonato cálcico ao longo da costa. Os ocupantes dos arrecifes eran corais rugosos e tabulares.
Aparecen braquiópodos xigantes que experimentaron un gran éxito con multitude de adaptacións e
constituíron a base sobre a que se asentaron os corais. No Carbonífero inferior, os anfibios, cun hábitat
acuático ou semiacuático, non se parecían moito aos seus parentes modernos en xeral pequenos. Tiñan ao
seu dispor o medio terrestre, e acadaron un amplo espectro de formas e modos de vida. Algúns anfibios
medían 6 metros.
O Paleozoico acaba ca grande extincion do Permiano (299-252ma). Esta extincion é a mais grande
que se coñece ata o momento no rexistro fosil.
As causas todavia son descoñecidas pola ciencia pero hai moitas hipotesis como que fora pola
aparicion aparición incontrolada de microbios tóxicos en augas doces e salgadas que os
incapacitaron de por vida, un asteroide de gran tamaño, o movemento das placas litosfericas ou, a
mais recente, polo efecto invernadoiro producido por unha intensa actividade volcanica e a reduccion
das costas e plataformas mariñas pola formacion do supercontinente Panxea. Este acontecemento
orixinou un evento xeoloxico, coñecido como oroxenese herciniana, en que se formaron moitas
cadeas montañosas. Durante moito tempo pensouse que esta extinción masiva era un proceso
gradual que durou varios millóns de anos, pero novas evidencias mostran que o evento durou menos
dun millón de anos.
O Paleozoico vai dende a proliferación de animais con cunchas e exoesqueleto ata que o mundo
comezou a estar dominado por grandes réptiles e plantas relativamente modernas, como as
coníferas. A explosion do Cambrico foi un fito de diversificacion de especies de moita importancia e
magnitude. Nos fosiles guia do Paleozoico destacan:
Trilobites: Artropodos que dominaron os oceanos por 290ma
Orthoceras: Cefalopodos que viviron dende o Ordovicico ata o Triasico
Calceolas: Cnidarios. Corais rugosos solitarios con forma de cono ou sandalia
Fentos: Plantas vasculares sen sementes