Republika ng Pilipinas

KOLEHIYONG PAMPAMAHALAAN SA AERONAUTIKA NG PILIPINAS

SURIAN NG MGA MALALAYANG SINING AT AGHAM
Piccio Garden, Villamor, Lungsod Pasay

Kulturang
Popular
Ng pilipinas
Kultura at lipunan at mga
batayang institusyong panlipunan

Inihanda:

Jethro g. Orejuela, lpt

Instruktor, Agham Panlipunan
 KULTURANG POPULAR NG PILIPINAS
Aralin 3
Kultura at
Lipunan
Batayang Institusyong Panlipinan
LAYUNIN
Sa pagtatapos araling ito, magagawa ng mga
mag-aaral na:
1. maunawaan ang kulturang popular bilang
bahagi ng kultura;
2. maitala ang kahalagahan ng samahang
panlipunan at pagiging bahagi nito; at
3. matukoy ang mga kasalukuyang beysik na
institutsyong panlipunan.
Kuhang-Larawan mula sa BOLDG ni BoldG
MGA TANONG PANGGANYAK
1. Paano mo iuugnay ang kasaysayan ng
Pilipinas sa kasalukuyang kalagayan ng
kultura at lipunan nito?
2. Paano mo maipapakita ang kahalagahan ng
pagpapahalaga sa mga tradisyonal na
kasanayan at pagpapahalaga ng mga Filipino
sa kanilang kultura?
Ang LIPUNAN ay isang makabuluhang
konsepto sa larangan ng sosyolohiya at
antropolohiya. Ito ay tumutukoy sa
organisadong grupo ng mga tao na may mga
ugnayan, institusyon, at mga sistemang
panlipunan na nagbibigay-daan sa kanila na
mabuhay at magkaroon ng ugnayan sa isa't isa.
"Walang taong hindi kumikilos sa ilalim ng
impluwensiya ng kanyang lipunan."
Ang klasikong depinisyong ng lipunan at
hango sa konsepto ni E.B. Tylor ng lipunan. Si
Edward Burnett Tylor ay isang kilalang
antropologo na kilala sa kaniyang konsepto ng
"kultura" at ang kaniyang pagtuklas sa pag-
unlad ng kabihasnan. Sa kanyang pananaw, ang
lipunan ay isa sa mga pundasyon ng kultura at
may mahalagang papel sa paghubog ng mga
kaugalian, paniniwala, at institusyon ng isang
pangkat ng mga tao.
Para kay Tylor, ang lipunan ay naglalarawan ng
mga interaksiyon at ugnayan ng mga tao sa
loob ng isang organisadong grupo. Ipinapakita
ng lipunan ang mga patuloy na proseso ng pag-
unlad at pagbabago ng kultura sa pamamagitan
ng panahon. Binibigyang-diin niya ang mga
karanasan, kaugalian, at institusyon bilang mga
pangunahing bahagi ng lipunan.
Sa kaniyang akda na "Primitive Culture"
(1871), ipinaliwanag ni Tylor ang konsepto ng
"kultura" bilang isang sistema ng paniniwala,
kaugalian, at teknolohiya na naipasa mula sa
henerasyon hanggang henerasyon. Sa
pamamagitan ng kaniyang pagsasaliksik sa iba't
ibang kabihasnan at lipunan sa buong mundo,
nagbigay siya ng kontribusyon sa pag-unawa sa
pagkakaiba at pagkakatulad ng mga lipunan.
Ang KULTURA ay isang malawak at
komprehensibong konsepto na tumutukoy sa
mga paniniwala, halaga, tradisyon, kaugalian,
kaalaman, sining, at iba't ibang anyo ng
ekspresyon na bahagi ng pamumuhay ng isang
pangkat ng mga tao. Ito ay naglalarawan ng
paraan ng pag-iisip, pag-uugali, at pakikipag-
ugnayan ng mga tao sa loob ng isang lipunan;
sariling kultura na nagpapakita ng kanyang
mga kaugalian, tradisyon, at mga pamantayan.
Ang kultura ay nagbibigay-daan sa mga tao na
makilala ang kanilang mga sarili, makipag-
ugnayan sa iba, at bumuo ng kolektibong
identidad.
 KULTURANG POPULAR NG PILIPINAS
Aralin 3
Ang kultura ay binubuo ng mga iba't ibang
aspeto, at ito ay maaaring mahati sa dalawang
pangunahing kategorya: ang materyal na
kultura (material culture) at ang di-materyal
na kultura (nonmaterial culture).
Materyal na Kultura (Material Culture): Ito
ay tumutukoy sa mga konkretong bagay o mga
likas na bagay na ginagamit, ginagawa, o
nililikha ng mga tao sa loob ng isang lipunan.
Halimbawa ng materyal na kultura:
Kasuotan at Kasuotang TradisyOnal: Tulad
ng barong Tagalog, kimono sa Hapon, o
mga kapa sa Timog Silangang Asya.
Kagamitan sa Araw-araw na Buhay: Tulad
ng mga kagamitan sa kusina, kagamitan sa
paglilinis, at mga kasangkapan sa paggawa.
Arkitektura: Tulad ng mga estrukturang
bahay, gusali, at simbahan na nagpapakita
ng arkitekturang lokal o tradisyonal.
Sining: Tulad ng mga kagamitan sa
paglililok, paghabi, at iba pang anyo ng
sining at kasanayan.
Mga Kuhang-Larawan mula sa Pexels ng Freestock.org;
ni Evgeniy Shkolenko mula sa Getty Images at Google
Di-Materyal na Kultura (Nonmaterial
Culture): Ito ay tumutukoy sa mga abstrakto o
hindi pisikal na aspeto ng kultura, kabilang ang
mga paniniwala, halaga, kaugalian, at sistema
ng kaalaman.
Halimbawa ng di-materyal na kultura:
Wika: Ang mga salita, mga simbolo, at mga
kaugalian ng pagsasalita na nagpapahayag
ng kaalaman at karanasan ng isang lipunan.
Paniniwala at Relihiyon: Tulad ng mga
paniniwalang espirituwal, mga rituwal, at
mga seremonya na nagpapakita ng mga
kultural na halaga at tradisyon.
Norma at Kaugalian: Tulad ng mga
kautusan, mga patakaran, at mga kaugalian
sa pakikisalamuha at pakikitungo sa
kapuwa.
Mga Kuhang-Larawan mula sa Pexels ng Freestock.org;
ni Evgeniy Shkolenko mula sa Getty Images at Google
Ang mga halimbawa ng materyal at di-materyal
na kultura ay nagpapakita kung paano ang mga
tao sa isang lipunan ay nagpapahayag ng
kanilang kultura at kung paano ito nakikita,
nadarama, at naiintindihan ng mga iba pang
mga miyembro ng lipunan. Ang mga ito ay
magkakatugma at magtutulungan upang
bumuo ng komprehensibong larawan ng
kultura ng isang pangkat ng mga tao.
 KULTURANG POPULAR NG PILIPINAS
Aralin 3
Ang proseso ng kultura at pagbuo ng sariling
pagkakakilanlan sa isang lipunan ay nangyayari
sa pamamagitan ng tinatawag na
“socialization” at “enculturation”; mga
konsepto sa larangan ng sosyolohiya at
antropolohiya na tumutukoy sa proseso ng
pagtuturo at pagpasa ng mga kaugalian,
paniniwala, at kasanayan mula sa isang
henerasyon patungo sa susunod.
Socialization (Sosyalisasyon). Ito ay proseso
ng pag-aaral at pagtanggap ng isang indibidwal
sa mga norma, halaga, at kaugalian ng kanyang
lipunan. Sa pamamagitan ng sosyalisasyon,
natututuhan ng isang tao ang tamang paraan ng
pakikisalamuha sa iba, pag-uugali, at mga
inaasahang gawi sa isang lipunan.
Enculturation (Enkulturasasyon o pormal na edukasyon mula sa elementarya
Pagpapalakas sa Kultura). Ito ay ang proseso
ng pagtuturo at pagpasa ng mga kultura,
tradisyon, at mga kaugalian mula sa isang
henerasyon patungo sa susunod. Sa
pamamagitan ng enculturation, natututunan ng
isang indibidwal ang mga aspeto ng kanyang
kultura, tulad ng wika, paniniwala, at mga
ritwal.
Sa parehong konsepto, mahalaga ang papel ng
pamilya, paaralan, relihiyon, at iba pang
institusyon sa lipunan sa pagpapalakas ng mga
ito. Ang socialization at enculturation ay
nagbibigay-daan sa pagkakaroon ng
kolektibong identidad at pagkakaisa sa isang
lipunan.
Mga Kuhang-Larawan mula sa Pexels ng Freestock.org;
ni Evgeniy Shkolenko mula sa Getty Images at Google
Sa paglalakbay natin sa masalimuot at
kakaibang mundong pumapaligid sa atin, hindi
natin maitatanggi ang kahalagahan ng pag-
unawa sa mga institusyon at konsepto na
bumubuo ng ating lipunan. Sa bawat yugto ng
ating buhay, nakakasanayan nating magtagpo
at makisalamuha sa iba't ibang aspeto ng
pamilya, paaralan, at relihiyon—ang mga
pundasyon ng ating karanasan at pag-unlad.
Pamilya (Family): Ang pamilya ay ang
pangunahing institusyon sa lipunan na binubuo
ng mga magulang at kanilang mga anak, at
maaaring kasama ang mga kamag-anak na
malapit na kaugnay. Ito ay ang unang lugar
kung saan natututunan ng isang tao ang mga
halaga, tradisyon, at pag-uugali.
Paaralan (School): Ang paaralan ay isang
institusyon ng edukasyon na naglalayong
magbigay ng kaalaman, kasanayan, at pag-
unlad sa mga mag-aaral. Ito ay nagbibigay ng
hanggang kolehiyo at mas mataas na antas ng
edukasyon.
Relihiyon (Religion): Ang relihiyon ay isang
pangunahing institusyon na naglalayong
magbigay ng pananampalataya, moralidad, at
espiritwal na gabay sa mga indibidwal. Ito ay
nagbibigay-daan sa mga ritwal, panalangin, at
paniniwala na nagpapahayag ng kanilang
pagkakakilanlan at kahulugan sa buhay.
Ang mga ito ay tinatawag na batayan na mga
institusyon dahil sa kanilang mahalagang papel
sa pagpapalakas at pagpapanatili ng kaayusan at
balanse sa lipunan. Sa pamamagitan ng pamilya,
paaralan, at relihiyon, natututunan ng mga tao
ang mga kaugalian, paniniwala, at mga sistema
ng halaga na bumubuo sa kanilang
pagkakakilanlan at pag-uugali bilang miyembro
ng lipunan.
Mga Kuhang-Larawan mula sa Pexels ng Freestock.org at Getty Images
 KULTURANG POPULAR NG PILIPINAS

globalisasyon, at iba't ibang mga banta sa

Aralin 3 kapayapaan at kaayusan ay nagbibigay ng mga
hamon sa ating kolektibong pag-unlad at
pagbabago.
Ang kultura at lipunan ay hindi lamang mga
konsepto; ito’y naglalarawan ng higit pa sa mga
Sa kabila ng mga hamon na ito, ang kultura at
sistema at kaayusan ng pamumuhay ng mga
lipunan ay nananatiling mga sandigan ng ating
tao. Ito’y mga elemento na bumubuo sa ating
identidad at pagkakaisa. Sa pamamagitan ng
pagkakakilanlan, nagbibigay ng kahulugan sa
pagpapahalaga sa ating mga tradisyon,
ating mga gawi, paniniwala, at interaksiyon sa
pagpapalakas sa ating mga institusyon, at
kapuwa.
pagpapahalaga sa ating mga karanasan, patuloy
nating mapananatili at mapalalawak ang ating
Sa malalim na salamin ng kultura, natatagpuan
pagkakakilanlan bilang isang bayan.
natin ang mga saloobin, tradisyon, at mga anyo
ng ekspresyon na nagpapahayag ng ating
Sa huli, ang pag-unawa at pagpapahalaga sa
pagka-Pilipino. Ito ang nagbibigay-daan sa atin
kultura at lipunan ay hindi lamang tungkol sa
upang magpalipas oras sa isang kainan habang
pagtanggap ng ating nakaraan at kasalukuyan,
nagpapamalas ng ating pagkakaiba-iba sa
ngunit pati na rin sa paghahanda sa hinaharap.
pamamagitan ng pagkain, musika, at sayaw. Sa
Sa bawat yugto ng ating paglalakbay, nawa'y
bawat pista, ipinapakita natin ang ating
patuloy nating yakapin at palakasin ang mga
pasasalamat sa mga biyaya at ang ating
pundasyong ito upang maisakatuparan ang
pagkakaisa bilang isang bansa.
ating mga pangarap bilang isang bayan.
Ngunit, higit pa sa mga panlabas na porma ng
MUNGKAHING GAWAIN
kultura, ang mga di-materyal na aspekto nito—
Sumulat ng isang repleksiyong papel hinggil sa
mga paniniwala, pagpapahalaga, at mga
kahalagahan ng mga pangunahin/batayang
karanasan—ay nagbibigay nang mas malalim na
institutsoyng panlipunan at ang halaga nito sa
pundasyon sa ating lipunan. Ang mga ito ang
pagpapalawig ng kultura ng isang bansa. (Maaaring
nagtatakda ng mga tunguhin, mga pangarap, at
magbigay ng iba pang gawain o uri ng sanaysay
mga pamantayan na bumubuo sa ating
ang instruktor o propesor batay sa kaniyang nais)
kolektibong pagkilos.
Pamantayan:
Sa pamamagitan ng pamilya, nagmumula ang
Nilalaman, Kalinawan at Kaugnayan,
unang pagtuturo at pagtanggap ng mga
Balarila
kaugalian at paniniwala. Ang paaralan, sa
(5 - Lubos na kasiya-siya, 3 - Kasiya-siya, 1 -
kabilang banda, ay nagbibigay ng mas
Kailangan ng ibayong pagsasanay)
sistematikong paraan ng pagpapalawak ng
kaalaman at pag-unlad ng mga kasanayan. At sa
TALANG PANGWAKAS
relihiyon, natatagpuan natin ang pagtuturo ng [1] Bhardwaj, Lakshmi Kant. “The Sociology of Culture.” In 21st
moralidad, espirituwalidad, at pagkakaisa na Century Sociology: A Reference Handbook. Thousand Oaks: SAGE
Publication, 2007.
nagbibigay ng kahulugan sa ating mga gawain [2] Coloma, Teresita M., Milrose Llenas, Teresita Meer, and Alicia
at pagpapasiya. Villamil. Essentials of Sociology and Anthropology: An Interactive Study.
Quezon City: C&E Publishing, Inc., 2012.
[3] Hofstede Geert. Cultures and Organizations: Software of the Mind.
Gayunpaman, hindi maiiwasan ang mga hamon New York: McGraw-Hill, 1997.
[4] Rapport, Nigel and Joanna Overing. Social and Cultural Anthropology.
at pagsubok na kinakaharap ng ating lipunan sa London: Routledge, 2000.
kasalukuyan. Ang pagbabago ng teknolohiya, [5] Website of the National Commission for Culture and the Arts.
http://www/ncca/gov.ph/main.php.