Gastrointestinal Sistem &

Nükleer Tıp
Görüntüleme
 Karaciğer-Dalak Görüntüleme
 Hepatik Kan Havuzu Görüntüleme
 Gastrointestinal Kanama odağı saptanması
 Meckel Divertikülü Görüntüleme
 Hepatobiliyer sistem Görüntüleme
 Gastro-özefageal fonksiyonların değerlendirmesi
 Üre-nefes testi
 Schilling Testi
 Karaciğer-Dalak Görüntüleme
 Radyofarmasötik: Tc-99m Sülfür kolloid
 Karaciğer ve dalakta fagositoz ile tutulum
gösterir,
 Retikülo-endotelyal sistemde fagositoz yapan
hücreler tarafından hızla tutulum olur,
 2-3 dakika içinde kandan temizlenir.
 Karaciğer Dalak Görüntüleme
 Tc-99m Sülfür kolloid
 %80-90’ı Karaciğerde,

 %5-10’ı Dalakta,

 Çok küçük bir oranı ise kemik iliğinde

tutulur.
Normal Tc-99m Sülfür kolloid
Görüntüleri

Mettler
 Ektopik Yerleşimli Dalak

http://pubs.rsna.
org/doi/full/10.1
148/radiographics

Anterior planar görüntü Tc-99m Sülfür kolloid

 Sirozda Kolloid şift

Karaciğerde siroza
bağlı Tc-99m sülfür
kolloid tutulumunda
azalma, dalakta ve
kemik iliğinde ise
tutulum artışı

Tc-99m Sülfür kolloid

http://rsna2004.rsna.org
 Kolloid Şift

Hepatik veno-
oklusive
hastalığa bağlı
portal
hipertansiyon
öyküsü.
Tc-99m Sülfür kolloid
Posterior Görüntü
Siyah ok: dalak; açık ok karaciğer
http://pubs.rsna.org/doi/full/10.1148/radiographics
 Budd-Chiari Sendromu
(Hepatik ven trombozu)

Tc-99m Sülfür kolloid

Karaciğerde diffüz heterojen tutulum,
kaudat lobda artmış aktivite tutulumu (C)
Mettler
Siroza bağlı kolloid Şift

Tc-99m Sülfür kolloid

Mettler
 Splenosis

Tc-99m Sülfür kolloid

Abdominal travma sonrası splenektomi öyküsü
http://www.rcsed.ac.uk/RCSEDBackIssu
Aksesuar Dalak

Tc-99m sülfür kolloid

SPECT/BT görüntüleri
http://www.healthcare.siemens.com/molecular-imaging/case-studies/
 Hepatik Kan havuzu
Görüntüleme
 Radyofarmasötik:
 Tc-99m işaretli kırmızı küreler
 Karaciğerkavernöz hemanjiomları
görüntülenir
 Karaciğerde Hemanjiomlar
Tc-99m işaretli Kırmızı Küreler

Kontrastsız BT

Planar SPECT

Mettler
 Gastrointestinal Kanama odağı
saptanması
 Radyofarmasötikler
 Tc-99m işaretli kırmızı küreler (daha
yaygın kullanılır, spesifisitesi daha
fazla)
 Tc-99m sülfür kolloid
 Amaç
 Aktif gastrointestinal kanaması olan
hastalarda, anjiografi ve cerrahi girişim
öncesi kanama yerinin tespit edilmesi
 Kronik, çok düşük miktarlı kanaması olan
veya kronik anemili hastalarda yeri yoktur.
 Gastrointestinal kanama
 Erişkinde;
 %80 üst gastrointestinal sistem
 %20 treitz ligamentin distali orijinli

 Klinikbulgular alt ve üst GIS kanama

yerinin ayırt edilebilmesi için güvenilir
değildir.
 Anjiyografi ile kanama yerinin saptanması
ve intraarteriel vazopressin ya da koil
kullanarak kanamanın tedavisi mümkün
olabilir
 Anjiografinin kanama yeri tespitindeki
duyarlılığı kanama yeri sintigrafisinden daha
düşüktür.
 Anjiyografi ile kanama hızı 0.5-1 ml/ dak.
olan kanamalar tespit edilebilir.
 Çok düşük miktarlarda olan kanamalar
(0.04 ml/dakika) sintigrafik olarak tespit
edilebilir
 Anjiografi ile sadece kontrast enjeksiyonu
sırasında olan kanama saptanabilirken,
sintigrafik olarak daha uzun bir süre içinde
gerçekleşen intermittan kanamalar
saptanabilir.
 Sintigrafik yöntem, kanama yeri tespitinde
ucuz, güvenli ve güvenilirdir.
Tc-99m işaretli kırmızı küreler ile
aktif kanama yeri tespiti

http://www.radiologyinfo.
Meckel Divertikülü Görüntüleme
Meckel Divertikülü
 Omfalomezenterik kanal artığı

 İleoçekal valv’in 45-90 cm proksimalinde

 Normal popülasyonda görülme sıklığı %2

 Genellikle asemptomatiktir

 Semptomatik olanlarda E/K= 3:1

 Asemptomatik olanlarda E/K= 1:1

Meckel Divertikülü Görüntüleme
 Ektopik gastrik mukoza
 tüm meckel divertiküllerinin %10-30’ unda
 semptomatik olanların %60’ında

 kanama yapanların %98’ inde bulunur

 Semptomatik hastaların çoğu 2 yaşın

altındadır
 40 yaştan sonra nadiren semptomatiktir.
Meckel Divertikülü Görüntüleme
 Radyofarmasötik: Tc-99m perteknetat
 Gastrik mukoza hücrelerinde lokalize olur
 Tetkik öncesi
 H2 reseptör blokörler
 oral yolla verilirse tetkikten 2 gün önce
 i.v. yolla verilirse tetkikten 1 saat önce

 Amaç pertektetatın gastrik mukozadaki

retansiyonunu artırmaktır.
 Radyoaktif maddenin enjeksiyonundan 10
dakika sonra gastik peristalsismi azaltmak
için i.v. glukagon verilebilir.
 Hasta tetkik öncesi 4-6 saat aç olmalıdır.

 Tanı sağ alt kadranda mide ile benzer

intensitede ve eşzamanlı aktivite tutulumu
izlenmesi ile konur.
 Meckel Divertikülü
2 y, E çocuk, rektumdan
ara ara kırmızı kan
gelmesi şikayeti,
Görüntülerde sağ alt
periumblikal bölgede
meckel ile uyumlu bulgu
(oklar)
Cerrahi sonrası meckel
divertikülü tanısı
Tc-99m perteknetat sintigrafisi
 Hepatobiliyer Görüntüleme
Radyofarmasötik
Tc-99m IDA (imino diasetik asit)
bileşikleri (mebrofenin, disofenin)
Bilirubin analoğu

Benzer mekanizmalar ile karaciğerde

tutulur ve sekrete olur ancak konjuge
olmaz.
 Tc-99m IDA bileşikleri ile
hepatobiliyer görüntüleme
 Klinik Endikasyonlar
 Akut kolesistit
 Kronik kolesistit

 Biliyer obstrüksiyon

 Travma ya da cerrahi sonrası safra

kaçağının değerlendirilmesi
 Biliyer atrezi ve neonatal hepatit ayırımı
 Görüntüleme
 4 saat açlık sonrası i.v. yolla verilir
 IV enjeksiyondan hemen sonra 1 saat
boyunca dinamik görüntüler alınır
 Bu süre içinde normal olgularda duodenum
ve safra kesesinin vizüalize olması beklenir.
Normal Hepatobiliyer Sintigrafi

Mettler
Akut kolesistit değerlendirme
 Akut kolesistitli hastaların %95’den
daha fazlasında sistik kanal
obstrüksiyonu vardır
 Hepatobiliyer ajan ile safra kesesi
görüntülenemez
 Akut kolesistit
 Safra kesesi ilk bir saat içinde
görüntülenmezse 2., 4. ve gerekirse 24.
saatte geç görüntüleme yapılır.
 Alternatif olarak 1.saatten sonra i.v. morfin
verilir, (oddi sfinkterinde kontraksiyona
neden olur) safra kesesi görüntülenmezse
sistik kanalda obstrüksiyon (akut kolesistit)
ile uyumlu değerlendirilir
 Açlık süresi 4 saatin altında olursa safra
kesesi kontrakte olduğundan
görüntülenemeyebilir ve akut kolesistit gibi
görüntü ortaya çıkabilir.
 Uzun süren açlık sonrası safra kesesi vizköz
safra ile distandü olur ve radyoaktif madde
(Tc-99m IDA) safra kesesi içine giremez
akut kolesistit gibi görüntü ortaya çıkabilir.
 Kolesistokinin (CCK)
 Safra kesesinde kontraksiyona neden
olur.
 A)Uzamış açlıkta tetkikin özgüllüğünü
yükseltmek amacı ile hepatobiliyer
sintigrafi öncesi uygulanır
 Kolesistokinin
 Safra kesesinde kontraksiyona neden
olur.
 B)Hepatobiliyer sintigrafi sırasında safra
kesesi görüntülendikten sonra uygulanırsa
safra kesesi ejeksiyon fraksiyonu
hesaplanabilir.
 Kronik Kolesistit
 Safra kesesinin ilk bir saatten sonra
görülmesi genellikle kronik kolesistit
tanısını destekler.
 Biliyer Obstrüksiyon
 Biliyer obstrüksiyon şüphesinde ilk olarak US,
CT ya da MRCP tercih edilir
 Obstrüksiyon anatomik (taş, kitle) ya da
fonksiyonel (asendan kolanjit, ilaçlar ya da
hepatit sonrası oluşan intrahepatik kolestaz)
nedenli olabilir.
 Karaciğer belirgin olarak görüntülenir ancak
biliyer kanallar görüntülenmez.
Biliyer Obstrüksiyon

Mettler
 Safra kaçağının değerlendirilmesi

 Travma ya da cerrahi sonrası safra kaçağının

yerinin belirlenmesi
35 y, K. safra kesesi
karsinomu için laparoskopik
kolesistektomi.
Post op. 4. günde abdominal
drenden yüksek miktarda
safra gelmeye devam etmiş.

Hepatobiliyer sintigrafi ve
SPECT/BT görüntüleme;
Perihepatik alanda (A, C, E
ok ucu) ve batın solda
peritoneal alanlarda (B, D, F
ok) safra kaçağı saptanmış.

P. Sharma et al.: SPECT-CT in bile leak. Abdom Imaging (2012) 37:803–811

 Neonatal hepatit / Biliyer atrezi
ayırımı
 Sarılıklı bebeklerde neonatal hepatit / biliyer
atrezi ayırımı
 Biliyer atrezinin etkin bir şekilde tedavi
edilebilmesi için tanı ve cerrahi tedavi en erken
dönemde yapılmalıdır.
 Klinik, lab. ve iğne biyopsisi ile tanı konamayan
vakalarda kolesintigrafi etkin bir tanı yöntemidir.
 Sarılıklı yeni doğanda ekstra hepatik safra
yollarının gösterilmesi biliyer atreziyi ekarte
ettirir.
 Safra yollarının görülmediği durum biliyer atrezi
ile uyumlu olabilir, ancak neonatal hepatitde de
benzer bulgular izlenebilir.
 24. saate kadar görüntülenmeye devam
edilmelidir.
Neonatal Hepatit

Mettler
Biliyer Atrezi

Mettler
 Gastroözefageal fonksiyonların
değerlendirmesi
 Radyofarmasötik
 En yaygın kullanılan
 Tc-99m sülfür kolloid
 Gastroözefageal fonksiyonların
değerlendirmesi

 Özefageal geçişin değerlendirilmesi

 Gastroözefageal Reflü değerlendirilmesi

 Mide boşalma zamanı değerlendirilmesi

 Gastroözefageal fonksiyonların
değerlendirmesi
 Özefageal geçişin değerlendirilmesi;
 Çok düşük doz (300 mikroCi) radyoaktif
madde hastaya 10 ml su içerisinde içirilir,
 Yatar pozisyonda 5 dakika görüntü alınır,

 Her 15 saniyede hastaya yutkunması söylenir,

 İlk 15 saniye sonunda radyoaktif maddenin

%90’nının mideye geçmesi beklenir.
 Özefageal sintigrafinin anatomik rezolüsyonu
yetersiz olduğundan baryum grafisinin yerini
tutamaz.
 Özefageal semptomları olan hastada ilk tercih
baryumlu grafi olmalıdır.
 Gastroözefageal fonksiyonların
değerlendirmesi
 Gastroözofageal Reflü değerlendirilmesi;
 Çok düşük miktarda radyoaktif madde 300 ml
sıvı içerisinde hastaya verilir. Hastadan yatar
pozisyonda görüntü alınır.
 Bebeklerde reflü değerlendirmesi Tc-99m
sülfür kolloid işaretli süt ile yapılır.
Gastroözefageal Reflü

Mettler
 Gastroözefageal fonksiyonların
değerlendirmesi
 Mide boşalma zamanı değerlendirilmesi;
 Katı faz
 Sıvı faz

Katı faz mide boşalmasında gecikmenin

belirlenmesinde, sıvı faza göre daha duyarlıdır.
 Mide boşalma zamanı yemeğin ozmolaritesi, pH
değeri, kalorik içeriği, protein, karbonhidrat yağ
miktarı, gün içindeki zaman, kullanılan ilaçlar
gibi bir çok faktöre göre değişkenlik gösterir.
 Bu etkenleri en aza indirebilmek için ‘standart
yemek’ ile tetkikin yapılması önerilir.
Mide boşalma değerlendirilmesi
 Hastaya radyoaktif işaretli yemek verildikten
sonra hasta yatar pozisyonda ya da ayakta 90
dakika boyunca ya da midenin yarısı boşalana
dek görüntülenir.
Mide boşalma değerlendirilmesi

Zaman aktivite eğrisi

Mettler
Mide boşalma değerlendirilmesi
 Normal bireylerde mide içeriğinin yarısının
boşalması için geçen süre 90 dakikadır (45-110
dakika).
 Üre Nefes Testi
 Radyoizotop : Karbon-14 (C-14)
 Amaç: Midede H. Pylori varlığını saptamak.
 (Endoskopik biyopsi altın standart; ancak pahalı ve
invaziv girişim)
 Hastaya 1 mikroCi C-14 ile işaretli üre kapsül
formunda ağızdan verilir.
 H. Pylori midede C-14 üreyi parçalar ve C-14
işaretli CO2 oluşur.
 Radyoaktif CO2 bağırsaklardan emilir, kana karışır
ve hastanın nefesi ile dışarı verilir
 Yanlış negatif sonuçlar
 Antibiyotik kullanımı
 Pepto bismol

 Proton pompa inhibitörleri kullanımı

 Her biri tetkikten belirli süreler önce kesilmeli

 Hasta en az 6 saat aç olmalı
 Schiling Testi
 Vit. B12 eksikliğini saptamada altın standart
 Radyoaktif madde:
 Co-57 ya da Co-58 ile işaretli Vit. B12
 Üç aşamalı yapılır
 1. Aşama: Radyoaktif B12 oral yolla verilir, 2 saat
sonra 1000 mikrogr. non-radyoaktif B12 i.m. yolla
verilir
 24 saat idrar toplanır
 İdrarda atılan miktar %10’un üzerinde ise normal
 İdrarda atılan miktar %10’un altında ise:
 İntrinsik faktör eksikliği pernisiyöz anemi
 Bağırsaktan emilimde problem

 Test intrinsik faktör eklenerek tekrarlandığında

idrarda B12 atılımı normal ise pernisiyöz anemi
 Düşük ise malabsorbsiyon problemi
 Hasta antibiyotik kullandıktan sonra test
tekrarlanır.