1

SAFRA KESESİ
HASTALIKLARI
İNT DR BEYZA NUR DEMİR
 2
KOLELİTHİYAZİS

 Safra taşı oluşumunu artıran faktörler:

 Kadın cinsiyet, ileri yaş, obezite, yağlı gıda, crohn veya terminal ileum rezeksiyonu, hızlı
kilo kaybı,hemolitik anemiler, aile hikayesi, gebelik, ilaçlar (okteroid, gemfibtozil,
seftriakson).
 Safra taşı oluşumu:
 1- kolesterol taşları (süpersaturasyon)
 2-pigment taşları (siyah, kahverengi)
 3
Safra Taşı ve Klinik tablolar:

 1- asemptomatik safra taşı (en sık)

 2- kronik kolesistit (yıllardır süren ağrı)
 3- akut kolesistit
 4- akalkülöz kolesistit (taşsız kolesistit)
 5- kolesistoduodenal fistül ve safra taşı obstrüksiyonu
 6- safra taşı pankreatiti
 7- koledok taşı (koledokolithiazis)
 4
1- Asemptomatik safra taşı (en sık

 Otopsi serilerinde Ort. %20 tespit edilir. Her yıl %3 semptomatik hale gelir. Tanıda en değerli yöntem USG’dir.
Genelde takip edilirler.
 Asemptomatik safra kesesi taşında cerrahi endikasyonlar:
 1) 2 cm’den büyük taş
 2) Diyabetes mellitus (yaşlı)
 3) Porselen safra kesesi
 4) Genç hasta
 5) Kronik tifo taşıyıcılığı
 6) Uzun süren cerrahi hizmetten uzak kalacak hasta
 5
2- Kronik Kolesistit

 Yemek sonrası 2 saat kıvandıran sağ üst kadran ağrısı tipiktir. (biliyer kolik)
 USG ile tanı konur.
 Kolesistektomi ile tedavi edilirler.
 6
3- Akut Kolesistit (Safra taşının en sık komplikasyonu)

 Taş ya da tm bağlı sistik kanal obstrüksiyonu sonucunda gelişirler (%95).

 Genelde sağ üst kadranda ağır yemek sonrası oluşan şiddetli ağrı ile acil servise gelirler. (biliyer kolik)
 Bulantı, kusma, ağrı ve ateş sık bulgulardır.
 Ağrı ataklar halinde ve şiddetli gelir. Ağrının uykudan uyandırması tipiktir.
 Lab: lökositoz vardır ve genelde 13-15 bin aralığında tespit edilir.
 FM: sağ üst kadrana bastırıldığında hastanın solunumu geçici süre ile kesildiği murphy bulgusu tespit edilir.
Peritoneal irritasyonu gösterir.
 Ted: ilk 72 saat genelde cerrahi. Ancak bazı ekollerde ve 72 saatten geç gelenlerde IV sıvı + AB ve oral stop ile
tablo yatıştırılır ve sonra cerrahi planlanır.
 3- Akut Kolesistit (Safra taşının en sık 7

komplikasyonu)
 Akut kolesistitte USG ve MR bulguları:
 Safrakesesi duvar kalınlığında artış (4 mm ve üzeri)
 Perikolesistik sıvı (kese önünde sıvı birikimi)
 Kese boynunda impakte taş
 Hidropik safra kesesi
 USG probuyla Murphy pozitifliği (en sık)

 Akut kolesistitin komplikasyonları: perikolesistik abseler, amfizamatöz kolesistit, ampiyem, perforasyon, fistül.
 Tanı: ilk USG, en değerli HİDA (hidroksi amino di asetik asit) Sintigrafisi’dir.
 8
Acil Kolesistektomi Endikasyonları

 1- akut kolesistit
 2- amfizamatöz kolesistit
 3- safra kesesi perforasyonu
 4- safra kesesi ampiyemi
 5- koledok taşını kendi spontan düşüren ya da akut biliyer pankreatitte taşı spontan düşen
hastalar taburcu olmadan L/K olurlar.
 6- koledok taşı ERCP ile çıkarılan ya da akut bilier pankratit sebebi olan taş ERCP ile
çıkarılan işlemlerden hemen sonra taburcu olmadan L/K olurlar.
 9
4- Akalkülöz Kolesistit (taşsız kolesistit)

 Tüm kolesistitlerin %5’i. Kötü prognozludur.

 Risk faktörleri:
 ileri yaş, travma, sepsis, DM, cerrahi, yanık, uzun süre TPN almak(YB hastası), uzun süre
ağızdan gıda almamak (YB hastası).
 USG’de safrakesesi taşı hariç tüm bulgular aynıdır.
 Ted: hemodinami stabilse L/K. Unstabilse peruktan safra drenajı (kolesistostomi).
 10
5- Kolesistoduodenal fistül ve safra taşı
obstrüksiyonu

 Akut kolesistit varlığında safra kesesi en sık duodenum ile fistülize olur.
 Sistik kanaldan geçemeyen büyük çaplı taşlar fistülden barsağa düşer.
 Barsağa düşen taş terminal ileumdan geçemez ve intestinal obst. gelişir.
 11
6- Safra taşı pankreatiti

 Safra taşı, akut pankreatitin en sık sebebidir.

 Safra taşı olanlarda %10 pankreatit gelişebilir.
 12
7- Koledok taşı (koledokolithiazis)

 Safra kesesinde taş olanlarda %10 oranında koledoka düşüp koledok taşı haline gelebilir.
 Ekstra-hepatik biliyer obstrüksiyonun (tıkanma sarılığı) en sık sebebi koledok taşıdır.
 Tanı: ilk USG, en iyi ERCP.
 ERCP: hem tanı hem tedavi.
 Ted: ilk ERCP, en değerlisi ise cerrahidir. (TTÜP/koledoko-duodenostomi)
 13
MİRRİZİ SENDROMU

 Safra kesesinin Hartman poşuna oturan (impakte) büyükçe bir taşın ana safra kanalına dış
basısı ile ana safra kanalında obstrüksiyon (tıkanıklık) yapmasıdır (koledok ya da ana
hepatik kanal).
 Tıkanma sarılığı (obstrüktif ikter) gelişir. Ateş ve sağ üst kadran ağrısı da eşlik eder.
 Ayrıca inflamasyon da gelişir. Kronik inflamasyon, ana hepatik kanal ve-veya koledok
duvarında nekroza, sonunda da fistüle dönüşebilir (kolesistohepatik ve kolesistokoledokal
fistül). Bu fistüller de Mirizzi sendromu tanımı içinde yer alır ve sınıflanır.
 14
MİRRİZİ SENDROMU

 Mirizzi Sendromunun Tipleri (Çeşitleri) (Csendes Sınıflaması)

 Tip I (Mirizzi sendromunun % 11'i): Ana hepatik kanal ya da koledoğa dış bası. Fistül yoktur.
 Tip II (Mirizzi sendromunun % 41'i): Fistül; ana safra kanalının çevresinin üçte birinden daha azını içerir.
 Tip III (Mirizzi sendromunun % 44'ü): Fistül; ana safra kanalının çevresinin üçte biri - üçte ikisi arasında tutulma.
 Tip IV (Mirizzi sendromunun % 4'ü): Fistül; ana safra kanalının tüm duvarının fistüle dahil olması.
 Tip V - Kolesistoenterik fistül
 Tip Va: Safra taşı ileusu yok
 Tip Vb: Safra taşı ileusu var

 Ted: cerrahi.
 15
SAFRA KESESİ POLİPLERİ

 Safra kesesi polibi aslında bir ultrasonografik tanımlamadır.

 Safra kesesi polibi denen lezyonlar, safra kesesi lümenindeki polipoid görünümlü büyümelerdir, hareketsizdirler ve
en önemlisi akustik gölgelenme oluşturmazlar (taşlarda akustik gölgelenme bulunur).
 Benign Polipler (%95): Kolesterol polipleri (%50), Adenom (%30), inflamatuar polipler, Diğer Nadir Nedenler
(fibrom, lipom, leiomiyom.
 Malign Polipler (%5): Adenokarsinom (Tüm malign poliplerin %90 ı), Diğer Nadir Malign Polipler (Metastaz,
SCC, anjiosarkom).
 Ted: Semptomatik safra kesesi poliplerine laparoskopik kolesistektomi uygulanır.
 5 mm lik asemptomatik polipler senede bir, 6-9 mm polipler altı ayda bir USG ile izlenebilir.
 Büyüyen polipler ya da 10 mm den büyük poliplerde laparoskopik kolesistektomi uygulanmalıdır.
 16
SAFRA KESESİ KANSERLERİ

 En sık adenokarsinomlar görülür.

 Etyolojide en sık sebep: safta taşı. Özellikle >3 cm üzeri riskli.
 Ted: mutlak cerrahi.

Mukoza

Muskularis
tabakası

Seroza

Kolesistektomi Radikal Kolesistektomi inoperable

 17
SAFRA KESESİ KANSERLERİ

 Erken tanı zordur. Çünkü kanser iyice ilerlediğinde semptom (bulgu) verir. Karın ağrısı, bulantı-kusma, sarılık çok
geç ortaya çıkar. Safra kesi kanserlerinin %50-75’i kolesistektomi sırasında fark edilir. Kolelitiazis sırasında
yapılan USG’lerde kanser genellikle atlanır.
 Safra Kesesi Kanseri Evreleri
 Evre 1: Tümör sadece safra kesesinin iç yüzeyindedir.
 Evre 2: Tümör safra kesesinin dış yüzeyindeki müsküler tabakaya yayılmıştır.
 Evre 3: Tümör safra kesesi duvarındaki tüm katmanları sarmıştır.
 Evre 4: Tümör safra kanalları ve lenf modüllerine tutunmuş, karaciğer ve diğer yakın organlara metastaz yapmıştır.
18