ay, cái đẹp của con người rất chính đáng.

Cũng như việc ngắm bức

tranh đẹp, nghe bản nhạc hay, việc đọc một bài văn đầy rung cảm và

sâu sắc chắc chắn sẽ mang lại nhiều ích lợi cho tâm hồn. Văn mẫu

vẫn sẽ tồn tại như đã từng, nhưng cách sử dụng trong nhà trường

cần thay đổi. Lợi hay hại còn do mục đích và cách áp dụng, và ai là

người làm được điều đó?

Trước hết là giáo viên dạy văn, người trực tiếp giảng dạy và đánh giá

năng lực học tập của học sinh. Người thầy dạy như thế nào để học

sinh hiểu được văn mẫu chỉ là phương tiện tham khảo, không phải là

mục đích. Nếu giáo viên nào cũng hiểu sâu sắc rằng, việc lệ thuộc

vào văn mẫu sẽ làm giảm năng lực tư duy và diễn đạt bằng ngôn ngữ

của học sinh, có thể các em sẽ đạt điểm cao trong các kỳ thi, nhưng

sẽ làm giảm đi sự năng động và sáng tạo trong cuộc sống, họ sẽ biết

điều chỉnh cách dạy.

Ngoài giáo viên, để thực sự đổi thay, ngành giáo dục cũng cần thay

đổi cách kiểm tra, đánh giá, ra đề, chấm điểm môn ngữ văn. Thực tế,

đề thi môn văn dành cho các cấp học vẫn chưa có sự đột phá lớn, đa

số vẫn xoay quanh các đề tài quen thuộc. Và cũng luôn sẵn có một

kho văn mẫu phong phú trên Internet, học sinh chỉ cần gõ là ra.

Những năm gần đây, đề thi môn văn đã theo hướng gợi mở nhiều

hơn, đã tạo không gian lớn hơn cho học sinh bày tỏ quan điểm của

mình. Đáp án đưa ra cũng ghi rõ rằng, giám khảo cần tôn trọng quan

điểm của học sinh và khuyến khích sự sáng tạo. Tuy nhiên, có lẽ

người học trông chờ nhiều hơn thế, đó có thể là những đề văn hay,

lạ, thậm chí là ngoài sách giáo khoa để phát huy vai trò tự học, tự

nghiên cứu, mạnh dạn trình bày quan điểm và sự sáng tạo của các

em.
Đâu phải riêng Việt Nam có văn mẫu. Tôi đã đọc các đề thi văn và bài

làm đạt điểm cao trong các kỳ thi của nước khác, được công khai để

tham khảo như văn mẫu. Chúng hầu hết là những đề thi không có

trong sách giáo khoa, yêu cầu tư duy khác biệt của mỗi thí sinh, và vì

thế bài làm không ai giống ai. Rất nhiều học sinh đã thích thú, có em

còn thử giải đề văn của nước ngoài hoặc tranh luận rất hăng say.

Điều đó chứng tỏ rằng học sinh của chúng ta vẫn rất thích học văn,

vẫn rất hứng thú khi được trình bày quan điểm và lập luận của bản

thân.

Và việc ngưỡng mộ những bài văn đó cũng chứng tỏ rằng, nhu cầu

thưởng thức cái hay từ văn mẫu sẽ còn tồn tại mãi. Điều ta cần thay

đổi chính là quy cách sử dụng văn mẫu trong giáo dục để chúng sẽ

chỉ góp công chứ không còn là tội đồ.