Kiểm toán nội bộ (BM Kiểm toán, Khoa Kế toán, UEH)

Nội dung
• Bộ máy kiểm toán nội bộ tại đơn vị
• Điều lệ/Quy chế kiểm toán nội bộ (IA Charter)
• Kế hoạch kiểm toán nội bộ hàng năm
BỘ MÁY KIỂM TOÁN NỘI BỘ • Tiêu chuẩn của kiểm toán viên nội bộ
• Đạo đức nghề nghiệp kiểm toán nội bộ
Mai Đức Nghĩa • Chuẩn mực kiểm toán nội bộ

1 2

Tài liệu Bộ máy kiểm toán nội bộ tại đơn vị

• Chapter 2 – Sách AA
• Chapter 3 – Sách AZ
• Điều 14 đến 18 (NĐ05)/ Decree No5 from article
14 to 18
• Thông tư 8/2021/ (Circular 8/2021)
• Báo cáo thường niên Vietcombank, Vpbank, REE,
PNJ, REE, Vinamilk
• Chuẩn mực kiểm toán nội bộ Việt Nam
• Điều lệ đạo đức nghề nghiệp KTNB Việt Nam
• Chuẩn mực kiểm toán nội bộ quốc tế

3 4

Mai Duc Nghia

Kiểm toán nội bộ (BM Kiểm toán, Khoa Kế toán, UEH)

Các hình thức tổ chức KTNB Mô hình quản trị công ty cổ phần (Luật DN. Điều 137)

• Đại hội đồng cổ đông;

• Mô hình • Mô hình • Hội đồng quản trị;
• Ban kiểm soát và Giám đốc hoặc Tổng giám đốc.
Mô hình 1 • Trường hợp công ty cổ phần có dưới 11 cổ đông và các cổ
đông là tổ chức sở hữu dưới 50% tổng số cổ phần của công ty
thì không bắt buộc phải có Ban kiểm soát;

• Đại hội đồng cổ đông;

Kiểm toán nội bộ Kiểm toán nội bộ • Hội đồng quản trị và Giám đốc hoặc Tổng giám đốc.
Mô hình 2 • Trường hợp này ít nhất 20% số thành viên Hội đồng quản trị phải
là thành viên độc lập và có Ủy ban kiểm toán trực thuộc Hội
đồng quản trị.

5 6

Cho biết mô hình quản trị của các công ty

Ban kiểm soát
sau?
• Novaland (NVL) • Công ty cổ phần có số cổ đông từ 11 người trở lên hoặc có cổ đông là tổ
• HAGL (HAG) chức sở hữu trên 50% tổng số cổ phần của công ty phải có BKS
• Viettinbank • BKS do hội đồng thành viên (đối với công ty trách nhiệm hữu hạn) hoặc
• FPT đại hội đồng cổ đông (đối với công ty cổ phần) bầu ra.
• Coteccons • Có từ 3 đến 5 thành viên, trong đó Trưởng BKS phải có bằng tốt nghiệp
• HoaBinh construction đại học trở lên thuộc một trong các chuyên ngành kinh tế, tài chính, kế
• Masan consumer (MCH) toán, kiểm toán, luật, quản trị kinh doanh hoặc chuyên ngành có liên quan
đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp
• Vinhomes (VHM)
• Nhiệm kỳ của Kiểm soát viên không quá 05 năm và có thể được bầu
• Thép Hòa Phát lại với số nhiệm kỳ không hạn chế
• Sacombank

7 8

Mai Duc Nghia

Kiểm toán nội bộ (BM Kiểm toán, Khoa Kế toán, UEH)

Ban kiểm soát (Điều 170 Luật Doanh nghiệp 2020)

Vietcombank
• Thực hiện giám sát HĐQT, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc trong
Giám sát việc quản việc quản lý và điều hành công ty.
trị nội bộ và hoạt • Rà soát, kiểm tra và đánh giá hiệu lực và hiệu quả của hệ thống
kiểm soát nội bộ, quản lý rủi ro và cảnh báo sớm của công ty.
động kinh doanh • Kiến nghị HĐQT hoặc ĐHĐCĐ biện pháp sửa đổi, bổ sung, cải tiến
của công ty cơ cấu tổ chức quản lý, giám sát và điều hành hoạt động kinh
doanh của công ty.
• Kiểm tra tính hợp lý, hợp pháp, tính trung thực trong quản lý, điều
hành hoạt động kinh doanh và công tác kế toán, thống kê và lập
BCTC.
Xem xét, thẩm định • Thẩm định tính đầy đủ, hợp pháp và trung thực của báo cáo tình
công tác kế toán và hình kinh doanh, BCTC hằng năm và 06 tháng của công ty, báo
báo cáo tài chính cáo đánh giá công tác quản lý của HĐQT.
• Xem xét sổ kế toán, ghi chép kế toán và tài liệu khác của công ty,
của công ty công việc quản lý, điều hành hoạt động của công ty khi xét thấy
cần thiết hoặc theo nghị quyết ĐHĐCĐ hoặc theo yêu cầu của cổ
đông hoặc nhóm cổ đông.

9 10

Báo cáo thường niên VCB 2020 VPBANK

• Trong năm 2020, BKS đã chỉ đạo các bộ phận thực hiện công tác thẩm
định BCTC giữa niên độ và BCTC năm 2019 của VCB; thực hiện lập báo
cáo kết quả kiểm toán nội bộ, báo cáo phòng chống rửa tiền và báo cáo
đánh giá độc lập hệ thống kiểm soát nội bộ năm 2019 của VCB;
• Thực hiện 22 cuộc kiểm toán (bao gồm 07 cuộc kiểm toán chuyên đề
phạm vi toàn hàng, 08 cuộc kiểm toán các phòng, ban tại TSC, 02 cuộc
kiểm toán toàn diện hoạt động của các công ty con và văn phòng đại diện
tại Mỹ, 02 cuộc kiểm toán tại chi nhánh, 01 cuộc kiểm toán mô hình định
lượng PD RSME, 01 cuộc kiểm toán hệ số an toàn vốn (CAR) và đánh giá
nội bộ về mức đủ vốn (ICAAP));
• Làm đầu mối triển khai Thông tư 13/2018/TT-NHNN tại VCB; triển khai
việc tự động hóa hoạt động kiểm toán nội bộ trên phần mềm kiểm tra,
kiểm toán nội bộ VCB;

11 12

Mai Duc Nghia

Kiểm toán nội bộ (BM Kiểm toán, Khoa Kế toán, UEH)

Ủy ban kiểm toán (Điều 161 Luật Doanh nghiệp 2020)

• Là cơ quan chuyên môn thuộc Hội đồng quản trị. Có từ 02 thành viên trở lên. Chủ tịch Ủy ban phải là thành
viên độc lập Hội đồng quản trị. Các thành viên khác của Ủy ban phải là thành viên Hội đồng quản trị không
điều hành.
• a) Giám sát tính trung thực của BCTC của công ty và công bố chính thức liên quan đến kết quả tài chính của
công ty;
• b) Rà soát hệ thống kiểm soát nội bộ và quản lý rủi ro;
• c) Rà soát giao dịch với người có liên quan thuộc thẩm quyền phê duyệt của Hội đồng quản trị hoặc Đại hội
đồng cổ đông và đưa ra khuyến nghị về những giao dịch cần có phê duyệt của Hội đồng quản trị hoặc Đại
Vinamilk
hội đồng cổ đông;
• d) Giám sát bộ phận kiểm toán nội bộ của công ty;
• đ) Kiến nghị công ty kiểm toán độc lập, mức thù lao và điều khoản liên quan trong hợp đồng với công ty
kiểm toán để Hội đồng quản trị thông qua trước khi trình lên Đại hội đồng cổ đông thường niên phê duyệt;
• e) Theo dõi và đánh giá sự độc lập, khách quan của công ty kiểm toán và hiệu quả của quá trình kiểm toán,
đặc biệt trong trường hợp công ty có sử dụng các dịch vụ phi kiểm toán của bên kiểm toán;
• g) Giám sát nhằm bảo đảm công ty tuân thủ quy định của pháp luật, yêu cầu của cơ quan quản lý và quy
định nội bộ khác của công ty.

13 14

BCTN Vinamilk 2021

15 16

Mai Duc Nghia

Kiểm toán nội bộ (BM Kiểm toán, Khoa Kế toán, UEH)

(BCTN VINAMILK 2021)

(BCTN Vinamilk 2021)

17 18

Công ty cổ phần cơ điện lạnh REE

(Báo cáo thường niên REE 2022)

(Nguồn: Báo cáo thường niên PNJ 2021)

19 20

Mai Duc Nghia

Kiểm toán nội bộ (BM Kiểm toán, Khoa Kế toán, UEH)

(Nguồn: Báo cáo thường niên PNJ 2021)

(Nguồn: Báo cáo thường niên PNJ 2021)

21 22

(Nguồn: Báo cáo thường niên PNJ 2021)

(Nguồn: Báo cáo thường niên PNJ 2021)

23 24

Mai Duc Nghia

Kiểm toán nội bộ (BM Kiểm toán, Khoa Kế toán, UEH)

Báo cáo của Ủy ban kiểm toán thuộc HĐQT

• Công ty cổ phần bảo hiểm PJICO
• https://www.pjico.com.vn/wp-content/uploads/2018/04/3.-
(Xem Báo cáo của Ủy ban kiểm toán B%C3%A1o-c%C3%A1o-c%E1%BB%A7a-Ban-ki%E1%BB%83m-
Vinamilk 2021 tại trang 68)
https://static2.vietstock.vn/data/HO to%C3%A1n-n%E1%BB%99i-b%E1%BB%99.pdf
SE/2021/BCTN/VN/VNM_Baocaoth
uongnien_2021.pdf
• Công ty cổ phần phát triển bất động sản Phát Đạt
• https://www.phatdat.com.vn/wp-content/uploads/2021/03/16-BC-
ban-kiem-toan-noi-bo-nam-2020.pdf
(Nguồn: Báo cáo thường niên VNM 2021)

25 26

Chi phí
Chi phí
(Nguồn: PwC Vietnam 2021)

(Source: Internal Audit in Australia 2020)

27 28

Mai Duc Nghia

Kiểm toán nội bộ (BM Kiểm toán, Khoa Kế toán, UEH)

Tối ưu hóa bộ phận Kiểm toán nội bộ Quy chế và

Quy trình
KTNB
• Sử dụng KTNB như một cấu phần trong quy trình quản trị và quản lý rủi ro để nhận diện, đánh giá, và xây dựng các
kế hoạch quản lý rủi ro một cách hữu hiệu;
• Ban lãnh đạo cung cấp “nguyên liệu” cho KTNB khi lập kế hoạch kiểm toán hàng năm nhằm tập trung nguồn lực
vào các hoạt động, khu vực có rủi ro trọng yếu;
• Trao đổi và triển khai các kế hoạch dành cho KTNB để đảm bảo tuân thủ các yêu cầu của pháp luật liên quan đến
KTNB nói riêng và toàn doanh nghiệp nói chung;
• Đưa nội dung KTNB vào chương trình đào tạo quản trị viên cho doanh nghiệp. Xem xét luân chuyển nhân sự sang
KTNB một thời gian để các họ có cơ hội học hỏi và nâng cao kiến thức về hoạt động của doanh nghiệp, về rủi ro,
kiểm soát và quản trị công ty;
• Trao đổi và đánh giá kết quả KTNB để bổ sung các nguồn lực cần thiết;

29 30

The image part with relationship ID rId21 was not found in the file.

Quy chế mẫu KTNB (Thông tư 66/2020)

The image part with relationship ID rId2 was not found in the file. The image part with relationship ID rId2 was not found in the file.

Mục tiêu, phạm vi hoạt Quy định và hướng dẫn

động, vị trí, nhiệm vụ, chi tiết về phương thức
quyền hạn, trách nhiệm đánh giá rủi ro, lập kế
của bộ phận KTNB hoạch KTNB hàng năm,
trong đơn vị; yêu cầu về kế hoạch từng cuộc kiểm
tính độc lập, khách toán, cách thức thực hiện
quan, các nguyên tắc công việc kiểm toán, lập
cơ bản, yêu cầu về và gửi báo cáo kiểm toán,
trình độ chuyên môn, theo dõi thực hiện kiến
việc đảm bảo chất nghị sau kiểm toán, lưu hồ
lượng của KTNB và các sơ, tài liệu KTNB.
nội dung có liên quan
khác.

31 32

Mai Duc Nghia

Kiểm toán nội bộ (BM Kiểm toán, Khoa Kế toán, UEH)

Kế hoạch KTNB hàng Kế hoạch KTNB
năm do bộ phận KTNB hàng năm bao gồm:
xây dựng căn cứ mục phạm vi kiểm toán,
đối tượng kiểm toán,
tiêu, chính sách, quy
các mục tiêu kiểm
mô, mức độ rủi ro của
các hoạt động và nguồn toán, thời gian kiểm
toán và việc phân bổ
lực hiện có
các nguồn lực
Kế hoạch KTNB Kế hoạch KTNB năm
tiếp theo phải được gửi
hàng năm do cho HĐQT, HĐTV,
HDQT/ HDTV Ban kiểm soát (nếu có)
và các bộ phận khác
công ty phê theo quy định của Quy
duyệt chế KTNB của đơn vị
Vietcombank
Năm 2020 thực hiện 22 cuộc kiểm toán (bao gồm 07 cuộc kiểm toán chuyên đề phạm vi toàn hàng, 08
cuộc kiểm toán các phòng, ban tại TSC, 02 cuộc kiểm toán toàn diện hoạt động của các công ty con và văn
phòng đại diện tại Mỹ, 02 cuộc kiểm toán tại chi nhánh, 01 cuộc kiểm toán mô hình định lượng PD RSME,
01 cuộc kiểm toán hệ số an toàn vốn (CAR) và đánh giá nội bộ về mức đủ vốn (ICAAP));
VPBank
Năm 2020, có tổng số 45 cuộc kiểm toán được phê duyệt thực hiện. Kết quả của các cuộc kiểm toán đã
góp phần hoàn thiện và nâng cao hiệu quả hệ thống kiểm soát nội bộ của ngân hàng.

33 34

Các chứng chỉ

Tiêu chuẩn
• Chứng chỉ Kiểm toán – Certified Public Accountant (CPA) hoặc Chartered Accountant (CA/ACCA);

Có bằng ĐH trở lên các chuyên ngành phù
hợp với yêu cầu kiểm toán; Có kiến thức
01 đầy đủ và luôn được cập nhật về các lĩnh
vực được giao thực hiện KTNB;
Có thời gian ≥ 05 năm làm việc theo chuyên
02 ngành đào tạo; hoặc ≥ 03 năm làm việc tại
đơn vị đang công tác; hoặc ≥ 03 năm làm
kiểm toán, kế toán hoặc thanh tra.
• Chứng chỉ KTNB - Certified Internal Auditor (CIA);
Chưa bị kỷ luật ở mức cảnh cáo
04 trở lên do sai phạm trong quản lý
kinh tế, tài chính, kế toán hoặc
• Chứng chỉ Kiểm toán hệ thống CNTT – Certified Information Systems Auditor (CISA);
không đang trong thời gian bị thi • Chứng chỉ Điều tra gian lận – Certified Fraud Examiner (CFE);
hành án kỷ luật.
• Chứng chỉ Kế toán quản trị – Certified Management Accountant (CMA/CIMA).
05 Các tiêu chuẩn khác do đơn vị quy
định • Chứng chỉ phân tích tài chính – Certified Financial Analysts (CFA)

Có kiến thức, hiểu biết chung về pháp luật và • Các chứng chỉ chuyên môn khác: thiết kế, y dược, quản lý chất lượng, an toàn…
03 hoạt động của đơn vị; Có khả năng thu thập,
phân tích, đánh giá và tổng hợp thông tin; Có
kiến thức, kỹ năng về KTNB;

Mai Duc Nghia (UEH)

35 36

Mai Duc Nghia

Kiểm toán nội bộ (BM Kiểm toán, Khoa Kế toán, UEH)

Câu hỏi và những việc cần chuẩn bị

 Nên tự xây dựng phòng kiểm toán nội bộ hay thuê ngoài?
 Mối quan hệ giữa KTNB và quản lý chất lượng (ISO) gần hay xa?
 Kiểm toán nội bộ là ván bài lật ngửa hay ông cố vấn?
 Nghề kiểm toán nội bộ cần những kiến thức và kỹ năng gì?

37 38

Thông tư 08/2021-BTC Tính chính trực

Tính khách quan

Nguyên tắc
đạo đức
Năng lực chuyên môn và tính thận trọng
nghề nghiệp
KTNB
Tính bảo mật

Tư cách nghề nghiệp

39 40

Mai Duc Nghia

Kiểm toán nội bộ (BM Kiểm toán, Khoa Kế toán, UEH)

Năng lực chuyên môn

Chuẩn mực kiểm toán nội bộ của Việt Nam quy định: “Kiểm toán nội bộ phải được thực hiện với năng lực
chuyên môn ở mức độ thành thạo”.

Năng lực chuyên môn là khái niệm để chỉ kiến thức, kỹ năng và năng lực chuyên môn khác cần thiết cho
người thực hiện công tác kiểm toán nội bộ thực hiện các trách nhiệm của mình một cách hữu hiệu. Năng lực
chuyên môn cũng bao gồm cả việc cân nhắc các hoạt động hiện tại, xu hướng và các vấn đề mang tính thời sự
(Nguồn: The Relationship
để có thể đưa ra tư vấn và khuyến nghị liên quan.
Between the Internal Audit
Function and Corporate
Người phụ trách kiểm toán nội bộ phải tìm kiếm sự tư vấn và trợ giúp phù hợp về chuyên môn nếu đội ngũ
Governance in the EU)
người làm công tác kiểm toán nội bộ không có đủ kiến thức, kỹ năng và các năng lực chuyên môn khác cần
thiết trong việc thực hiện toàn bộ hoặc một phần công việc kiểm toán nội bộ.

41 42

Những thách thức đối với kiểm toán nội bộ Yêu cầu về kỹ năng

Thách thức truyền thống Thách thức thời đại

 Yêu cầu đa kỹ năng  Trí tuệ nhân tạo (AI)

(Nguồn: Report on Global Internal Audit by EY 2007, page 7)

43 44

Mai Duc Nghia

Kiểm toán nội bộ (BM Kiểm toán, Khoa Kế toán, UEH)

Chuẩn mực kiểm toán nội bộ Việt Nam Các chuẩn mực thuộc tính và hoạt động

• Nhóm chuẩn mực thuộc tính
 đề cập đến các đặc tính của
đơn vị và cá nhân thực hiện
công tác kiểm toán nội bộ
Nhóm chuẩn mực thuộc tính và nhóm chuẩn mực hoạt động được áp dụng đối với tất
cả các hoạt động kiểm toán nội bộ
• Nhóm chuẩn mực hoạt động • 1100 - Tính độc lập và khách quan
• 1110- Tính độc lập về mặt tổ chức
 mô tả bản chất của hoạt động • 1111- Báo cáo trực tiếp với cấp quản trị cao
kiểm toán nội bộ và đưa ra các
nhất
tiêu chí chất lượng để đo lường • 1112- Vai trò của người phụ trách kiểm toán
hoạt động kiểm toán nội bộ nội bộ ngoài phạm vi kiểm toán nội bộ
• 1120 - Tính khách quan của người làm công
tác kiểm toán nội bộ
• 1130 - Sự suy giảm tính độc lập hoặc khách
quan
• 1300 - Chương trình đảm bảo và nâng cao
chất lượng
• 2000 - Quản lý hoạt động kiểm toán nội bộ
• 2010 - Lập kế hoạch
• 2020 - Báo cáo và phê duyệt
• 2060 - Báo cáo ban điều hành cấp cao và cấp quản trị
cao nhất
• 2070 - Bên cung cấp dịch vụ bên ngoài và trách
nhiệm của đơn vị với kiểm toán nội bộ
• 2110 - Quản trị
• 2120 - Quản lý rủi ro
• 2130 - Kiểm soát
• 2200 - Lập kế hoạch cho các hoạt đông đảm bảo hoặc
hoạt động tư vấn

45 46

Hoạt động đảm bảo (Ký hiệu là A) và (Proposed Global

Internal Audit
Hoạt động tư vấn (Ký hiệu là C) Standards)

• Hoạt động đảm bảo là việc người làm công tác kiểm toán
nội bộ (KTNB) thực hiện đánh giá các bằng chứng một cách
khách quan để đưa ra ý kiến hoặc kết luận liên quan đến một
đơn vị, một hoạt động, một chức năng, một quy trình, một hệ
thống hay những vấn đề khác. Bản chất và phạm vi của hoạt
động đảm bảo được người làm công tác KTNB xác định.
• Thông thường, có ba bên tham gia trong hoạt động đảm bảo:
(1). Đối tượng được kiểm toán.
(2). Người làm công tác kiểm toán nội bộ.
(3). Người sử dụng.
• Hoạt động tư vấn có bản chất là đưa ra ý kiến tư
vấn và thường được thực hiện theo yêu cầu cụ
thể của cấp có thẩm quyền trong đơn vị. Bản
chất và phạm vi của hoạt động tư vấn cần được
thỏa thuận rõ.
• Hoạt động tư vấn thường có hai bên tham gia:
(Nguồn: IIA)
(1). Cá nhân hoặc nhóm người cung cấp hoạt
động tư vấn - người làm công tác KTNB.
(2). Cá nhân hoặc nhóm người tìm kiếm và
nhận hoạt động tư vấn - đối tượng cần tư
vấn.

47 48

Mai Duc Nghia

Kiểm toán nội bộ (BM Kiểm toán, Khoa Kế toán, UEH)

(Nguồn: IIA, 2023)

(Source: How to set up a new internal audit activity, IIA)

Các vấn đề cần lưu ý

49 50

51

Mai Duc Nghia