Hệ thống

Kiểm soát nội bộ

 Mục tiêu LOGO

v Hiểu biết về hệ thống kiểm soát nội bộ

trong một tổ chức
v Đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ phục
vụ cho việc kiểm toán

2
Nội dung LOGO

v Khái niệm
v Cơ cấu hệ thống KSNB
v Tìm hiểu và đánh giá KSNB

3
 Kiểm soát nội bộ là gì? LOGO

Rủi ro
quản lý

•  Làm ăn thua lỗ
•  Tài sản bị tham ô
•  Báo cáo tài chính không trung thực
CHÍNH SÁCH
•  Báo cáo nội bộ không trung thực TIÊU CHUẨN
•  Pháp luật bị vi phạm THỦ TỤC
•  Các quy định không được tuân thủ

4
CƠ CẤU KIỂM SOÁT NỘI BỘ
(TIẾP CẬN THEO COSO) LOGO

Đánh giá rủi ro Giám sát

Môi trường
kiểm soát

Các hoạt Thông tin và

động kiểm soát truyền thông

5
CÁC HOẠT ĐỘNG KIỂM SOÁT LOGO

•  Phân chia trách nhiệm hợp lý

•  Kiểm soát quá trình xử lý thông tin
•  Kiểm soát vật chất
•  Phân tích rà soát
•  Quản trị hoạt động
•  Soát xét của nhà quản lý cấp cao

6
CÁC HOẠT ĐỘNG KIỂM SOÁT
PHÂN CHIA TRÁCH NHIỆM LOGO

•  Không để một cá nhân nắm tất cả các

khâu của một nghiệp vụ: xét duyệt, thực
hiện, bảo quản tài sản và giữ sổ sách kế
toán.

•  Không cho phép kiêm nhiệm giữa một số

chức năng

7
 THÍ DỤ VỀ KIÊM NHIỆM “NGUY HIỂM” LOGO

Công việc kiêm nhiệm Rủi ro

Thu tiền và theo dõi sổ Có thể lấy tiền sau đó che dấu
sách kế toán về nợ phải bằng cách ghi xóa sổ khoản
thu nợ phải thu, hoặc bù đắp bằng
khoản thu của khách hàng
khác

Mua nguyên vật liệu và Không mua hàng nhưng

sử dụng cho sản xuất vẫn thanh toán tiền hàng

8
CÁC HOẠT ĐỘNG KIỂM SOÁT
KIỂM SOÁT QUÁ TRÌNH XỬ LÝ THÔNG TIN LOGO

•  Ủy quyền và xét duyệt

•  Kiểm soát chứng từ và sổ sách
•  Kiểm tra độc lập

9
ỦY QUYỀN VÀ XÉT DUYỆT LOGO

Ủy quyền bằng chính sách

Đưa ra chính sách chung bao gồm các
điều kiện cho phép thực hiện nghiệp vụ.

Xét duyệt cụ thể

Xét duyệt từng trường hợp cụ thể,
không có chính sách chung.

10
 LOGO

ỦY QUYỀN THEO CHÍNH SÁCH XÉT DUYỆT CỤ THỂ

Phòng kinh doanh được quyền
xét duyệt bán chịu theo chính
sách với:
• Các hoá đơn dưới 10 triệu
đồng
• Các đại lý có mức dư nợ dưới
100 triệu đồng
Phó Tổng giám đốc xét duyệt
từng trường hợp cụ thể :
• Các hoá đơn bán chịu trên
10 triệu
• Các đại lý đã có dư nợ vượt
mức 100 triệu

11
KIỂM SOÁT CHỨNG TỪ, SỔ SÁCH LOGO

v Kiểm soát chứng từ

§  Đánh số trước, liên tục
§  Biểu mẫu chứng từ đầy đủ
§  Kiểm soát chứng từ chưa sử dụng
v Lưu chuyển chứng từ
§  Tham chiếu; Dấu vết kiểm toán
v Bảo quản lưu trữ
§  Thời gian lưu trữ; Xử lý ctừ hư hỏng, hết thời hạn.
v Kiểm soát sổ sách
§  Thiết kế, Ghi chép, Bảo quản lưu trữ

12
KIỂM TRA ĐỘC LẬP LOGO

Người kiểm tra không phải là người

thực hiện nghiệp vụ để nâng cao tính
khách quan

Tiền kiểm
Kiểm tra trước khi nghiệp vụ diễn ra

Hậu kiểm
Kiểm tra sau khi nghiệp vụ xảy ra

13
 KIỂM SOÁT VẬT CHẤT LOGO

HẠN CHẾ TIẾP CẬN TÀI SẢN SỬ DỤNG THIẾT BỊ

Tổ chức kho
Máy tính tiền, POS
tàng, bảo vệ
Camera...
Quy định các
thủ tục

KIỂM KÊ TÀI SẢN

Phát hiện mất mát, hư hỏng

Nâng cao trách nhiệm thủ kho

14
PHÂN TÍCH RÀ SOÁT - Một thí dụ LOGO
LƯỢNG?
Sử dụng vượt định mức---
BÁO CÁO GIÁ THÀNH > Quy định thưởng, phạt
THÁNG 9.2001 Máy móc hư hỏng --> Sửa
Khoản mục Giá thành Giá chữa kịp thời
kế hoạch thành
thực tế Ghi chép sai --> Điều
1. Chi phí NVL TT 100 121 chỉnh kịp thời
2. Chi phí NC TT 40 42 √
3. Chi phí SXC 40 37 GIÁ ?
Cộng 180 200 Mua giá cao --> Xem xét
chính sách mua hàng
Giá thực sự tăng --> Xem
p h í t ă n g 2 1% !!! xét lại giá bán
Chi
Th ủ y, g iả i thích
Cô Áp dụng phương pháp
tính giá sai --> Điều chỉnh
kịp thời

15
PHÂN TÍCH RÀ SOÁT LOGO

Mục đích

? Phát hiện các biến động bất

thường, xác định nguyên nhân, xử
lý kịp thời
Phương pháp
Đối chiếu định kỳ tổng hợp và chi
tiết, thực tế và kế hoạch, kỳ này và
kỳ trước, sử dụng các chỉ số
Bản chất
Kiểm soát bằng ngoại lệ

16
QUẢN TRỊ HOẠT ĐỘNG LOGO

Nhà quản lý trung gian soát xét và báo

cáo về hiệu quả hoạt động so với kế
hoạch, dự toán.

Nội dung soát xét

•  Mục tiêu hoạt động
•  Mục tiêu BCTC
•  Mục tiêu tuân thủ

17
SOÁT XÉT CỦA NHÀ QUẢN LÝ CẤP CAO LOGO

Soát xét các chương trình, kế hoạch:

•  Chương trình marketing
•  Chương trình cái tiến quy trình sản
xuất
•  Chương trình sản xuất sản phẩm
mới
•  .......

18
THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG LOGO

Ban Giám đốc

BP bán hàng BP mua hàng BP nhân sự BP kế toán

19
THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG LOGO

v Thông tin
§  Có cơ chế thu thập thông tin cần thiết từ bên
ngoài và bên trong, chuyển đến người quản lý
bằng các báo cáo thích hợp.
§  Bảo đảm thông tin được cung cấp đúng chỗ, đủ
chi tiết, trình bày thích hợp và kịp thời.
§  Rà soát và phát triển hệ thống thông tin trên cơ
sở một chiến lược dài hạn.
§  Sự hậu thuẫn mạnh mẽ của người quản lý đối với
việc phát triển hệ thống thông tin.

20
THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG LOGO

v Truyền thông
§  Duy trì sự truyền thông hữu hiệu về trách nhiệm và
nghĩa vụ của mỗi thành viên
§  Thiết lập các kênh thông tin ghi nhận các hạn chế
hay yếu kém trong các hoạt động.
§  Xem xét và chấp nhận những kiến nghị của nhân
viên trong việc cải tiến hoạt động
§  Bảo đảm truyền thông giữa các bộ phận
§  Mở rộng truyền thông với bên ngoài.
§  Phổ biến cho các đối tác về các tiêu chuẩn đạo đức
của đơn vị.
§  Theo dõi phản hồi thông tin

21
Hệ thống kế toán LOGO

Một phân hệ trong hệ thống thông tin

Có thật Đánh giá

Yêu cầu Đầy đủ Tổng hợp
Đúng kỳ Trình bày và công bố

Hệ thống tài khoản

Công cụ
Sơ đồ hạch toán

22
MÔI TRƯỜNG KIỂM SOÁT LOGO

Các nhân tố tạo lập bầu không khí chung về kiểm soát
trong toàn đơn vị, phản ảnh các quan điểm nhận thức
của nhà quản lý.

23
MÔI TRƯỜNG KIỂM SOÁT LOGO

§  Triết lý quản lý và phong cách điều hành

§  Cơ cấu tổ chức
§  Phân định quyền hạn và trách nhiệm
§  Cam kết về năng lực
§  Chính sách nhân sự
§  Tính trung thực và các giá trị đạo đức
§  Hội đồng quản trị và Uỷ ban kiểm toán

24
GIÁM SÁT LOGO

Thường xuyên và định kỳ giám sát và kiểm tra các

hoạt động để đánh giá chất lượng của hệ thống KSNB
để có các điều chỉnh, cải tiến thích hợp:
• Giám sát thường xuyên
• Các chương trình đánh giá
• Kiểm toán nội bộ

25
ĐÁNH GIÁ RỦI RO LOGO

Nhận dạng rủi ro

Xác định mục tiêu
Thiết lập cơ chế nhận dạng rủi ro

Phân tích rủi ro

Thiệt hại
Xác suất xảy ra
Các biện pháp đối phó với rủi ro
Tránh né rủi ro
Chuyển giao rủi ro
Giảm rủi ro
Chấp nhận rủi ro

26
 ĐỊNH NGHĨA KSNB LOGO

QUÁ
TRÌNH
Hội Hiệu lực,
đồng hiệu quả các
quản trị hoạt động
Kiểm
Người Độ tin cậy
soát nội
quản lý thông tin
bộ

Các Tuân thủ

CON NGƯỜI nhân pháp luật và MỤC TIÊU
viên BẢO các quy
ĐẢM định
HỢP
LÝ

27
HẠN CHẾ TIỀM TÀNG CỦA KIỂM SOÁT NỘI BỘ LOGO

§  Quan hệ lợi ích - chi phí

§  Sự thông đồng
§  Gian lận quản lý
§  Những tình huống ngoài dự kiến
§  Vấn đề con người

28
Tìm hiểu và đánh giá KSNB LOGO

Mục đích
v Hiểu biết về kiểm soát nội bộ để lập kế hoạch
kiểm toán
v Xác định rủi ro kiểm soát, từ đó xác định phạm vi
thực hiện các thủ tục kiểm toán

29
TRÌNH TỰ XEM XÉT KIỂM SOÁT NỘI BỘ CỦA KIỂM TOÁN VIÊN LOGO

1.  Tìm hiểu KSNB (đủ để lập kế hoạch kiểm toán)

2.  Đánh giá ban đầu rủi ro kiểm soát
3.  Thiết kế các thử nghiệm kiểm soát
4.  Thực hiện các thử nghiệm kiểm soát
5.  Đánh giá lại rủi ro kiểm soát

30
TÌM HIỂU KIỂM SOÁT NỘI BỘ LOGO

v  NỘI DUNG TÌM HIỂU

•  Các bộ phận của kiểm soát nội bộ
•  Kiểm soát chung và các chu trình
v  PHƯƠNG PHÁP TÌM HIỂU
•  Thu thập và nghiên cứu tài liệu
•  Quan sát và Phỏng vấn
v  CÔNG CỤ TÌM HIỂU
•  Bảng câu hỏi về kiểm soát nội bộ
•  Bảng tường thuật
•  Lưu đồ
•  Phép thử Walk-through

31
ĐÁNH GIÁ RỦI RO KIỂM SOÁT LOGO

32
TRÍCH BẢNG ĐÁNH GIÁ RRKS CHU TRÌNH MUA HÀNGLOGO

Mục tiêu/ Thủ tục KS Người thực Nhận xét

Sai sót có thể xảy ra? hiện có hiện

Tất cả các nghiệp vụ đều được ghi chép

Hoá đơn đã nhận nhưng Điều tra các HĐ Bà Lan Hữu hiệu
không được ghi chép. không có Phiếu
nhập

Hàng đã nhận nhưng Đối chiếu giữa Bà Lan, cô Không hữu hiệu
không được ghi chép sổ kho và sổ nợ Thủy (không lưu hồ sơ)
phải trả
Các nghiệp vụ ghi chép thì thực sự phát sinh

Các nghiệp vụ mua hàng Đối chiếu HĐ Bà Lan Hữu hiệu

không có thực với PR, PO
trước khi ghi
chép

33
THIẾT KẾ CÁC THỬ NGHIỆM KIỂM SOÁT LOGO

v  MỤC TIÊU

Các thử nghiệm trên các thủ tục kiểm soát để chứng minh rằng kiểm
soát nội bộ thì hữu hiệu thật sự.
v  ĐIỀU KIỆN ÁP DỤNG
•  Đánh giá ban đầu về rủi ro kiểm soát là thấp hoặc trung bình
•  Tính hiệu quả của thử nghiệm kiểm soát
v  PHƯƠNG PHÁP
•  Kiểm tra chứng từ
•  Thực hiện lại thủ tục kiểm soát
•  Quan sát
•  Phỏng vấn

34
Thiết kế thử nghiệm kiểm soát LOGO

v Điều tra phiếu nhập không có hóa đơn:

v Cuối tháng, bà Lan đối chiếu các PN nhận từ
kho với các HĐ nhận từ nhà cung cấp, lập tờ kê
các PN không có HĐ và các HĐ không có PN,
tìm hiểu và giải thích chênh lệch.

35
 LOGO

Tìm hiểu KSNB

Đánh giá sơ bộ RRKS

Thiết kế và thực hiện

thử nghiệm kiểm soát

Đánh giá lại RRKS

Thực hiện
các thử nghiệm cơ bản

36