Professional Documents
Culture Documents
roái
taàng
L=0 Ñoaïn daàu chaûy taàng L=Ltôùi haïn Ñoaïn chaûy roái
Re = VL/ < Rephaân giôùi Re = VL/ > Rephaân giôùi
ÖÙùng vôùi lôùp bieân chaûy taàng ÖÙùng vôùi lôùp bieân chaûy roái
II. DOØNG CHAÛY TRONG OÁNG
Ta hình dung doøng chaûy trong oáng gioáng nhö doøng chaûy qua baûn phaúng ñöôïc
cuoän troøn laïi. Nhö vaäy theo lyù thuyeát , ôû ñaàu vaøo cuûa oáng coù moät ñoaïn maø
doøng chaûy ôû cheá ñoä chaûy taàng, roài sau ñoù môùi chuyeån sang chaûy roái.
Loõi roái
Hay: τ γJr / 2 ÖÙùng suaát tieáp tyû leä baäc nhaát theo r
r0 r
Töø pt cô baûn coù theå vieát : τ max γJ hay τ τ max
2 r0
IV.PHAÂN BOÁ VAÄN TOÁC TRONG DOØNG CHAÛY TAÀNG PHAÙT TRIEÅN HOAØN
TOAØN TRONG OÁNG
r
P.Tr.C.Baûn Newton r0
r r u
dr o
r du
τ γJ τ μ
2 dr
parabol
r
μ
du
γJ
r
du γJ
r
dr u γJ dr
dr 2 2μ 2μ
r2 r02
u γJ C Taïi r=r0 ta coù u=0 C γJ
4μ 4μ
u
γJ 2
4μ
ro r 2 Taïi r=0 ta coù u=umax u max
γJ 2
ro
4μ
ro2 r 2 r2
u u max 2
hay u u max 1 2
ro ro
Phaân boá vaän toác trong chaûy taàng coù daïng Parabol
Löu löôïng vaø vaän toác trung bình trong doøng chaûy taàng trong oáng :
dA
r2 r
u u max 1 2
ro
ro
r0 r
2umax 0 2 2
dQ udA u.2rdr Q 2 urdr (r0 r )rdr
0
r0 0
2
r02 umax Q u
Q V max
2 A 2
V.PHAÂN BOÁ VAÄN TOÁC TRONG DOØNG CHAÛY ROÁI
Ñoái vôùi doøng chaûy roái trong oáng, öùng suaát tieáp phuï thuoäc chuû yeáu vaøo ñoä chuyeån
ñoäng hoãn loaïn cuûa caùc phaân töû löu chaát, do ñoù:
du
= taàng + roái ; vì roái >> taàng neân ta boû qua taàng
Neáu ñaët: roi
dy
Theo giaû thieát cuûa Prandtl, phuï thuoäc y
2 du
vaøo chieàu daøi xaùo troän vaø gradient vaän toác, ε ρl u
goïi laø öùng suaát nhôùt roái, vaø tính baèng: dy
y : khoaûng caùch töø thaønh ñeán lôùp chaát loûng ñang xeùt
l :chieàu daøi xaùo troän
du 2
Nhö vaäy: roi l2
dy 2
Nhaän xeùt:
Theo Prandtl: öùng suaát nhôùt roái khoâng phuï thuoäc vaøo tính nhôùt cuûa löu chaát.
1/ 2
Töø thí nghieäm , Nikudrase cho raèng chieàu daøi xaùo troän l trong oáng: y
l ky 1
k : haèng soá Karman ( k = 0,4) ro
2 2 y du 2 r 2 2 y du 2
roi k y 1 2 max k y 1 2
r0 dy r0 r0 dy
Neáu ñaët goác toaï ñoä taïi thaønh oáng:
r0 y 2 2 y du 2 Đường cong logarit
τ max ρk y 1 2
r0 r0 dy y
Umax
du 2
τ max dy
2
τ max ρk 2 y 2 du 2 u
dy 2 ρk 2 y 2 ro
τ max 1 dy o ma
du x
ρ k y
max u* dy u *
Ñaët u *
du u Ln y C ( u*: vaän toác ma saùt)
k y k
u*
Taïi taâm oáng r = ro , u = umax C u max Ln ro
k
*
u r
u u max Ln o
k y
Nhö vaäy: Phaân boá löu toác trong tröôøng hôïp chaûy roái coù daïng ñöôøng logarit
Nhaän xeùt: söï phaân boá vaân toác trong tröôøng hôïp chaûy roái töông ñoái ñoàng ñeàu , gaàn
vôùi vaän toác trung bình hôn so vôùi tröôøng hôïp chaûy taàng. Ñoù cuõng laø lyù do taïi sao caùc
heä soá hieäu chænh ñoäng naêng () hay heä soá hieäu chænh ñoäng löôïng (o) coù theå laáy
baèng 1
VI. TÍNH TOAÙN MAÁT NAÊNG CUÛA DOØNG CHAÛY ÑEÀU TRONG OÁNG
1. Maát naêng ñöôøng daøi:
L V2 : heä soá ma saùt doïc döôøng oáng.
Coâng thöùc Darcy: hd
D 2g
Töø thöïc nghieäm, öùng suaát tieáp saùt thaønh oáng phuï thuoäc vaøo caùc ñaïi löôïng sau:
max = f(V, D, , , )
max = KVa.Db. c. d . e
a c d
Caân baèng thöù nguyeân: M2 L Lb M3 M Le
LT T L TL
M: 1 = c+d d e
VD
L : -1 = a + b - 3c - d + e max K D V 2
T : -2 = - a - d
suy ra: e = e ; d = d; c = 1 – d; V 2
b = -d - e; a = 2 - d f(Re, )
D 2
Vaäy max =KV2-d .D-d-e . 1-d . d. e
=4f(Re, /D)
Maët khaùc r0 V 2 h r
J f(Re, )
2 D 2
d 0
L 2 L V 2
max J
r0 hd
2 V L
h d 2f(Re, )
2
4f(Re, )
V L2
D 2g
D 2g r0 D 2g D
Tính toùan heä soá ma saùt doïc döôøng oáng :
umax Jr02 JD2 32VL 64 L V 2
Doøng chaûy taàng: V= = h d JL
VD D 2g
2 4.2 32 D2
64
Suy ra: hd V
1
Re
Doøng chaûy roái:
Roái thaønh trôn thuûy löïc: (2300 < Re < 105 ) : = f(Re).
Khi beà daøy lôùp bieân taàng ngaàm tngaàm > (chieàu cao trung bình caùc maáu nhaùm).
Caùc coâng thöùc thöïc nghieäm : 0,316
Blasius: tr 1
Re 4
1
Prandtl-Nicuradse: 2lg(Re tr) 0,8
tr
Roái thaønh nhaùm thuûy löïc: ( Re > 105 ): = f(Re, /D).
Khi beà daøy lôùp bieân taàng ngaàm tngaàm <
0,25
100
Antersun: 0,1 1,46
D Re
1 2,51
Colebrook: 2lg
3,71.D Re
Chaûy roái thaønh hoaøn toaøn nhaùm (khu söùc caûn bình phöông) = f( /D).
Khi Re raát lôùn > 4.106).
1 D D
Prandtl-Nicuradse: 2 lg 1,14 2 lg( 3,17 )
8g 1 1
Cheùzy: ; C R 6
C2 n
C laø heä soá Chezy, tính thöïc nghieäm theo Manning vôùi n laø heä soá nhaùm
Ta chöùng minh coâng thöùc Chezy nhö sau:
L V2 L V2 8g h
hd V R d C RJ
D 2g 4R 2g L
8g
2
C
Theo Chezy, vaän toác tính baèng : V C RJ Q AC RJ K J
hd E
n
J laø ñoä doác thuûy löïc : J L laø chieàu daøi ñoaïn doøng chaûy
L L
Nhö vaäy, coâng thöùc tính maát naêng ñöôøng daøi (trong tröôøng hôïp coù soá lieäu ñoä
nhaùm n) laø: Q2
hd 2 L
K
Khu chuyeån tieáp
ÑOÀ THÒ MOODY
0,1 Khu chaûy roái
Khu
0,09 thaønh nhaùm Khu chaûy roái thaønh nhaùm hoaøn toaøn (Khu söùc caûn bình phöông)
Chaûy taàng
0,08
0,07 0,05
0,04
0,06
0.03
0,05 0,02
0,015
0,04 0,01
0,008
0,006
0,004
0,03
0,025 D
0,002
0,02 0,001
0,000 6
Khu chaûy roái 0,000 4
0,015 thaønh trôn
0,000 2
0,000 1
0,000 05
0,01
0,000 005
0,009 0,000 007
0,008 0,000 01
1 2 3 45 7 14 2 3 45 7 15 2 3 45 7 16 2 3 45 7 17 2 3 4 5 7 18
x103 x10 x10 x10 x10 x10
Re =
vD/ Log(Re)
3 4 5 6 7 8
2. Maát naêng cuïc boä:
V2 2
ÔÛ mieäng ra cuûa oáng: h c c
2g
vôùi c=1
vaø V laø vaän toác cuûa ñöôøng oáng ra (vaän toác taiï m/c tröôùc khi xaûy ra toån thaát)
IV. CAÙC TÍNH TOAÙN TRONG ÑÖÔØNG OÁNG
1. Phaân bieät ñöôøng oáng daøi, ngaén: hc<5%hd : oáng daøi
hc>5%hd : oáng ngaén
Trong tröôøng hôïp oáng ngaén, khi tính toaùn phaûi tính caû toån thaát hd laãn hc
2. Ñöôøng oáng maéc noái tieáp (boû qua maát naêng cuïc boä)
Goïi H laø toång toån thaát cuûa doøng chaûy qua caùc oáng,
Ta thieát laäp ñöôïc caùc ptr: 0 0
V32
H h d1 h d 2 h d 3 H 0 3 H
2g
Q Q1 Q 2 Q3 l1; d1; l2; d2; H0-3
n1 n2 l3; d3; 3
Ta thaáy coù 4 thoâng soá thuyû löïc n3
caàn xaùc ñònh: Q, hd1, hd2, hd3, H.
3
Neáu cho tröôùc moät thoâng soá,
döïa vaøo heä phöông trình treân ta Q12 Q 22 Q 23
H hd1 hd2 hd3 2 L1 2 L 2 2 L 3
xaùc ñònh caùc thoâng soá coøn laïi K1 K2 K3
Ví duï 1: 3
H
Cho H, tìm Q, hd1, hd2, hd3.
Ta coù : Q 2
Li
K i2
Q 3
i 1
i 1
L1
K i2
i 1 L
Sau khi tìm ñöôïc HAB, ta h di i
Q 22
EJ z B hd2 z B 2 L2 (3)
K2
2
H=20m
Q Q4
V 1,273m / s
A d 2
2 2
hd
LV
0.03
25 V
0.619m 1
D 2g 0.1 2g B
E1 HB E 2 h d H B E 2 h d E1 20 0.619 20.619m
Q d=5 cm
Giaûi: Q AV1 0.059m / s 3
V 7.51m / s 1 V1
A
V2 7.512
h cv ξ v 0.5 1.41m 1
2g 2 * 9.81
V2 7.512
h ch ξ ch 0.7 2.04m V H=14m
2g 2 * 9.81
hc h v hch 3.44m B
0 0
L V2 15 7.512
hd λ 0.03 12.9m D=10cm
D 2g 0.1 2 * 9.81
hf hc hd 16.34m
V12 302
E0 H B E1 h f H B z 1 hf z 0 14 16.34 76.21m
2g 2 * 9.81
Giaûi: Q2,L2,d2, n2
L ξ L L1 ξ K 22
(2) Q 12 v 2 Q 22 22 Q 2 Q1
2
2 v
F.Q1 Vôùi F=1.144
1 K 2
K 1 2gA K2 1 2gA L 2
Q2 2 L1 V 2.1442 Q12 2 L1 V
(1,4) H Q1 2
Q1 2
2 gA2 1
K 2
2 gA 2 gA2
1
K 2
2 gA
Q1
H
0.027 m 3
/s Q2 1.144 * Q1 0.03m3 / s
2.144 L1
2
V
Q Q1 Q2 0.057m3 / s
2 gA2 K 2 2 gA2
Ví duï töï giaûi:
Moät heä thoáng hai boàn chöùa vaø bôm nhö hình veõ, cao trình taïi maët thoaùng
boàn I laø 15 m . Hai ñöôøng oáng noái töø boàn chöùa ñeán bôm coù cuøng chieàu daøi
L = 20 m, cuøng ñöôøng kính d = 10 cm vaø cuøng ñoä nhaùm n = 0,02. Neáu bôm
cung caáp coâng suaát N = 300 W cho doøng chaûy thì ñeå löu löôïng chaûy veà boàn
II laø 15 lít/s, Tính cao trình maët thoaùng boàn II
I
II
Ñaùp soá :
Bôm
z1 L d n N Q R K hd Hb z2
’B=zB+pB/
E F
qE ’ qF
C
’D
qD
QAB=qE+qF+qD QBC=qF+qD QCD=qD
A B C D
Trình töï:
1. Xaùc ñònh toång toån thaát: H=’thaùp - ’D. Töø ñoù suy ra ñoä doác thuûy löïc trung
bình cho caû ñöôøng oáng chính: J H
TB
L
2. Xem JTB laø ñoä doác thuyû löïc cho töøng ñoaïn, suy ra: K AB
Q AB Q
; K BC BC v....v.
J TB J TB
sau ñoù suy ra kích thöôùc ñöôøng oáng.
3. Treân caùc ñoaïn nhaùnh phuï, giaûi töông töï nhö baøi toaùn 1 ñeå tìm d.
6. Baøi toaùn ñöôøng oáng maïch kín: B C D
Cho Q vaøo , löu löôïng laáy ra taïi caùc nuùt
(neáu coù), caùc kích thöôùc vaø ñoä nhaùm cuûa I II
+ +
caùc nhaùnh. Tìm löu löôïng vaø chieàu doøng Q=50 lít/s A I E
chaûy trong moãi nhaùnh.
IV III
Hai Ñieàu kieän ñeå giaûi baøi toaùn laø: + +
1. Taïi moãi nhaùnh: Q ñeán Q ñi H G F
2. Choïn chieàu döông cho moãi voøng, vôùi quy öôùc: doøng chaûy thuaän chieàu döông thì
toån thaát mang daáu coäng, ngöôïc laïi mang daáu tröø. Ta coù:
h di 0
Trình töï giaûi: voøn gkín
1. Choïn chieàu döông cho moãi voøng (hình veõ). Töï phaân boá löu löôïng Q’ vaø
chieàu doøng chaûy treân caùc nhaùnh sao cho thoaû maõn ñieàu kieän 1.
2. Tieán haønh hieäu chænh löu löông treân caùc nhaùnh cho töøng voøng (laøm theo thöù
töï töø voøng 1 ñeán voøng cuoái cuøng) ñeå htoaû maõn ñieàu kieän 2 baèng phöông
phaùp Hardy-Cross.
3. Sau khi hieäu chænh löu löôïng cho voøng moät xong, tieán haønh hieäu chænh nhö
treân cho voøng 2,3,…,n
4. Laëp laïi quaù trình treân ñeán khi taát caû löu löôïng vaø toån thaát cho caùc voøng ñeàu
thoaû hai ñieàu kieän ñaõ neâu ôû ñaàu baøi
Ghi chuù:
Theo phöông phaùp Hardy-Cross, coâng thöùc tính hd caàn coù daïng sau: h d kQ x
Trong baøi toaùn, ta söû duïng coâng thöùc tính hd: Q2
hd 2 L
so saùnh vôùi daïng neâu treân, ta coù k=L/K vaø x=2.
2 K
h di 0
voøngI
k (Q' xQ'
voøngI
i
x
i
x 1
i
ΔQ I ) 0 h' di
voøn gI
k Q' k xQ'x x 1
ΔQ I 0 Q I
voøngI
i i
voøngI
i i
x k i Q' xi 1
voøn gI
xΔQ I
voøngI
k i Q'ix 1 k Q'
voøngI
i
x
i h'
voøngI
di
Sau khi tìm ñöôïc QI, tieán haønh hieäu chænh löu löôïng cho voøng 1 (ghi chuù raèng QI
coù theå aâm hoaëc döông).