11/16/2016

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ ĐÀ NẴNG

KHOA KINH TẾ
KINH TẾ VĨ MÔ

CHƯƠNG 8
KINH TẾ VĨ MÔ CỦA
NỀN KINH TẾ MỞ

Chương 18, 19
Kinh tế học vĩ mô, N Gregory Mankiw, Trường ĐHKT HCM dịch

Mục tiêu
1. Phân biệt được nền kinh tế đóng và mở
2. Xác định được tầm quan trọng của XK ròng,
dòng vốn ra nước ngoài ròng
3. Nhận xét về luồng chu chuyển hàng hóa và
vốn quốc tế
4. Tính tỷ giá hối đoái và nắm được cơ chế tác
động của tỷ giá đối với xuất nhập khẩu

1
 11/16/2016

Nội dung
Các luồng chu chuyển hàng hóa và vốn
quốc tế

Giá cả cho giao dịch quốc tế

Cung và cầu của vốn vay và thị trường

ngoại hối

Trạng thái cân bằng trong nền kinh tế

Nội dung
Các luồng chu chuyển hàng hóa và vốn
quốc tế

Giá cả cho giao dịch quốc tế

Cung và cầu của vốn vay và thị trường

ngoại hối

Trạng thái cân bằng trong nền kinh tế

2
 11/16/2016

Dòng hàng hóa – xuất khẩu ròng

Xuất khẩu Giá trị xuất Giá trị nhập

ròng khẩu khẩu

Cán cân NX > 0: Thặng dư thương mại

thương mại NX< 0: Thâm hụt thương mại
NX = 0: Cân bằng thương mại

Sở thích của
người tiêu dùng

Giá cả hàng hóa

nội địa và nước
ngoài
Thu nhập của
người tiêu dùng
trong nước và Xuất khẩu ròng
nước ngoài

Chí phí vận

chuyển

Chính sách
thương mại của
chính phủ

3
 11/16/2016

Bài tập
Xuất khẩu ròng của Mỹ sẽ bị ảnh hưởng như thế nào
trong mỗi trường hợp sau?
1. Đang xảy ra suy thoái tại Canada ( GDP giảm,
thất nghiệp tăng)
2. Người dân Mỹ có xu hướng sử dụng hàng
“Made in America” để thể hiện lòng yêu nước
3. Giá hàng hóa sản xuất tại Mexico tăng nhanh
hơn giá hàng hóa sản xuất ở Mỹ

Lưu chuyển của các nguồn lực tài

chính -Dòng vốn ra ròng

Mua tài sản nước Mua tài sản trong

Dòng vốn ra ròng nước của người
ngoài của cư dân
NCO nước ngoài
trong nước

•Người Trung quốc mua cổ

•Cư dân Việt Nam mua
phiếu vào một công ty tại Việt
cổ phiếu của Apple
Nam.
•Công ty HAGL khai
•Công ty Formosa tại Đài Loan
trương xưởng sản xuất
xây dựng một nhà máy tại khu
cao su ở Lào
công nghiệp Bình Dương

4
 11/16/2016

Bài tập
Mỗi giao dịch sau đây bao gồm trong xuất khẩu
ròng hay dòng vốn ra ròng của Mỹ? Các giao dịch
này sẽ làm tăng hay giảm của biến số đó.
1. Một người Mỹ mua một chiếc ti vi Sony
2. Một người Mỹ mua một cổ phần của hãng Sony
3. Quỹ hưu trí Sony mua một trái phiếu của một
công ty Mỹ
4. Một công nhân của nhà máy Sony ở Nhật mua
một số trái đào từ một nông trại Mỹ

Lưu chuyển của các nguồn lực tài

chính -Dòng vốn ra ròng
>0 khi cư dân nội
địa mua nhiều tài
sản nước ngoài hơn
người nước ngoài
mua tài sản trong
Dòng vốn ra Đầu tư nước nước, dòng vốn ra
ròng ngoài ròng
< 0 khi cư dân nội
địa mua ít tài sản
nước ngoài hơn
người nước ngoài
mua tài sản trong
nước, dòng vốn
vào

5
 11/16/2016

Lãi suất thực trả cho trái phiếu?

Rủi ro của trái phiếu?

Câu hỏi đúng/ sai

Lãi suất thực của Việt Nam giảm sẽ làm giảm
dòng vốn ra ròng của VN.

6
 11/16/2016

Lãi suất thực của Việt Nam giảm

Mua tài sản nước Mua tài sản trong

Dòng vốn ra ròng nước của người
ngoài của cư dân
NCO nước ngoài
trong nước

Cư dân Việt Nam Cư dân nước ngoài

mua tài sản của sẽ mua ít tài sản
nước ngoài nhiều của Vn hơn
hơn

Lãi suất thực

được trả cho tài
sản nước ngoài

Lãi suất thực

được trả cho tài
sản trong nước
NCO
Các rủi ro nhận
biết được về việc
nắm giữ tài sản
trong nước

Các rủi ro nhận

biết được về việc
nắm giữ tài sản
nước ngoài

7
 11/16/2016

Ví dụ
Người trong
Giữ nước giữ tài NCO tăng
$1000 sản nước ngoài $1000
(tiền Mỹ)

Một người VN Người trong

viết một game Mua
NX tăng nước giữ tài NCO tăng
trên điện thoại $1000 cổ
$1000 sản nước ngoài $1000
và bán cho một phiếu FB
( cổ phiếu ct
công ty ở Mỹ Mỹ
Đến ngân Ngân hàng sử
dụng $1000 NCO tăng
hàng đổi $1000
$1000 ra mua tài sản
tiền việt Mỹ, hh Mỹ,
bán cho người
VN khác

Sự ngang bằng giữa xuất khẩu ròng và

dòng vốn ra ròng

NX
Khi một quốc gia đang có
thặng dư thương mại, NX
>0, quốc gia đó sử dụng số
ngoại tệ thu được từ bán
ròng hh &dv để mua tài
sản nước ngoài, vốn đang
chảy ra và NCO >0
NCO
Khi một quốc gia đang có
thâm hụt thương mại, NX
<0, việc mua ròng hh &dv
được tài trợ bằng cách bán
tài sản ra nước ngoài, vốn
đang đi vào và NCO <0

8
 11/16/2016

Tiết kiệm, đầu tư và mối quan hệ với

các dòng vốn quốc tế
Y – C – G = I + NX

S = I + NX Vì S = Y – C - G

S = I + NCO Vì NX = NCO

Tóm tắt

Thâm hụt thương mại Cân bằng thương mại Thặng dư thương mại
Xuất khẩu < Nhập khẩu Xuất khẩu = Nhập khẩu Xuất khẩu > Nhập khẩu
NX< 0 NX = 0 NX > 0
Y<C+I+G Y=C+I+G Y > C + I +G
Tiết kiệm < đầu tư Tiết kiệm = Đầu tư Tiết kiệm > Đầu tư
NCO < 0 NCO = 0 NCO > 0

9
 11/16/2016

Thâm hụt cán cân thương mại của Mỹ

• Trong những năm 80s và đầu những năm
2000, thâm hụt ngân sách và tỷ lệ tiết kiệm tư
nhân thấp.
• Trong những năm 90s, tiết kiệm quốc gia tăng
khi nền kinh tế tăng trưởng, nhưng đầu tư
tăng nhanh hơn
Tiết kiệm của Mỹ thấp hơn đầu tư, dòng vốn
ra ròng âm ( -585 triệu USD trong năm 2004)

Tiết kiệm, Đầu tư và NCO của Mỹ

10
 11/16/2016

Thâm hụt cán cân thương mại có phải

là vấn đề của Mỹ
• Mỹ là con nợ lớn nhất thế giới.
• Mỹ trả lãi suất cho những khoản vay từ nước ngoài
thấp hơn lãi suất nhận được từ việc nắm giữ tài sản
nước ngoài
• Nếu nợ nước ngoài của Mỹ tiếp tục tăng, người nước
ngoài có thể đòi lãi suất cao hơn.
Một người, cũng như một quốc gia có thể nợ nần vì
những lý do tốt hoặc xấu.
Thâm hụt cán cân thương mại bản thân nó không phải là
một vấn đề, nhưng có thể là một triệu chứng của vấn đề.

Nội dung
Các luồng chu chuyển hàng hóa và vốn
quốc tế

Giá cả cho giao dịch quốc tế

Cung và cầu của vốn vay và thị trường

ngoại hối

Trạng thái cân bằng trong nền kinh tế

11
 11/16/2016

Tỷ giá hối đoái danh nghĩa

Tỷ giá hối đoái danh nghĩa

1USD 80 yên
1yên 1/80 USD

Sự lên giá Sự mất giá

1USD = 90 yên 1USD = 70 yên

Một đô la có thể Một đô la có thể
mua nhiều ngoại mua được ít
tệ hơn ngoại tệ hơn

12
 11/16/2016

Ví dụ

Mỹ: 100 USD/ tạ Nhật :16000 yên/ tạ

Giá một tạ gạo Mỹ đắt hơn / rẻ hơn bao nhiêu

lần so với một ta gạo Nhật ?

Tỷ giá hối đoái thực

Là mức mà tại đó một người có thể trao đổi
hàng hóa và dịch vụ của nước này lấy hàng
hóa và dịch vụ của nước khác

exP
Tỷ giá hối đoái thực =
P*

e: Tỷ giá hối đoái danh nghĩa

P: Mức giá nội địa
P*: mức giá nước ngoài

13
 11/16/2016

Tỷ giá hối đoái thực

Gạo Mỹ rẻ
bằng một nửa
gạo Nhật

exP
Tỷ giá hối đoái thực =
P*
=
80 yên/USD ) x100USD/ tạ gạo Mỹ
16000yên/tạ gạo Nhật
= 0.5 tạ gạo Nhật/ tạ gạo Mỹ

Tỷ giá hối đoái thực với nhiều loại

hàng hóa
exP
Tỷ giá hối đoái thực =
P*

Tỷ giá hối đoái thực

e: Tỷ giá hối đoái danh
tăng nghĩa là hàng
nghĩa
hóa nội địa đắt hơn
P: Mức giá chung nội
một cách tương đối
địa
so với hàng hóa
P*: mức giá chung
nước ngoài
nước ngoài
( tính bằng CPI hay chỉ
số giảm phát GDP)

14
 11/16/2016

Bài tập
Điều gì xảy ra với tỷ giá hối đoái thực tế của Mỹ
trong mỗi trường hợp sau? Hãy giải thích.
1. Tỷ giá hối đoái danh nghĩa của Mỹ không thay
đổi, nhưng giá cả ở Mỹ tăng nhanh hơn ở nước
ngoài.
2. Tỷ giá hối đoái danh nghĩa không đổi, nhưng giá
cả ở nước ngoài tăng nhanh hơn ở Mỹ
3. Tỷ giá hối đoái danh nghĩa của Mỹ giảm trong
khi giá cả ở nước ngoài không thay đổi
4. Tỷ giá hối đoái danh nghĩa ở Mỹ giảm trong khi
giá cả ở nước ngoài tăng nhanh hơn ở Mỹ

Đáp án
1. Khi giá cả ở Mỹ tăng nhanh hơn giá cả ở nước ngoài,
P/P* sẽ tăng, và tỷ giá hối đoái thực tế của Mỹ tăng
nếu tỷ giá hối đoái danh nghĩa của Mỹ không thay đổi.
2. Khi giá cả ở nước ngoài tăng nhanh hơn giá cả ở Mỹ,
P/P* sẽ giảm, tỷ giá hối đoái thực tế của Mỹ sẽ giảm
nếu tỷ giá hối đoái danh nghĩa của Mỹ không đổi.
3. Tỷ giá hối đoái danh nghĩa của Mỹ giảm tức e giảm,
làm tỷ giá hối đoái thực tế giảm nếu nếu tỷ số P/P*
không đổi.
4. Tỷ giá hối đoái danh nghĩa của Mỹ giảm tức e giảm và
giá cả nước ngoài tăng nhanh hơn ở Mỹ tức tỷ số P/P*
giảm, thì e.P/P* giảm, tức tỷ giá hối đoái thực tế giảm.

15
 11/16/2016

Nội dung
Các luồng chu chuyển hàng hóa và vốn
quốc tế

Giá cả cho giao dịch quốc tế

Cung và cầu của vốn vay và thị trường

ngoại hối

Trạng thái cân bằng trong nền kinh tế

Giả định

1.Sản lượng hang hóa (GDP thực) được cho

trước
2.Mức giá chung ( P) của nền kinh tế được cho
trước
3.Hệ thống tài chính chỉ bao gồm một thị trường
còn được gọi là thị trường vốn vay
4.Chỉ có một mức lãi suất, vửa là sinh lợi từ tiết
kiệm vừa là chi phí của việc đi vay

16
 11/16/2016

S = I + NCO
Tiết kiệm Dòng vốn ra
Đầu tư nội
địa ròng
Cầu vốn vay (I+NCO)
đến từ đầu tư nội địa (I)
và dòng vốn ra ròng
(NCO).
 NCO> 0: mua tài sản
Tiết kiệm ( S) là nguồn
nước ngoài cộng thêm
cung vốn vay, tài trợ cho
vào cầu vốn vay được
nhu cầu đầu tư trong
tạo ra từ trong nước.
nước hay cho việc mua
 NCO<0: nguồn vốn từ
tài sản nước ngoài
nước ngoài làm giảm
cầu vốn vay được tạo
ra trong nước.

Cung vốn vay

Lãi suất thực
S Lượng cung vốn vay phụ
thuộc vào lãi suất thực.
• Lãi suất thực cao hơn
làm lợi nhuận từ tiết
kiệm tăng, lượng
cung vốn vay tăng
• Lãi suất thực thấp hơn
làm lợi nhuận từ việc
Lượng cung tiết kiệm giảm, lượng
vốn vay
cung vốn vay giảm

17
 11/16/2016

Cầu vốn vay

Lãi suất
Lãi suất Lãi suất
thực
thực thực

I NCO I+NCO

Lượng cầu đầu tư Lượng cầu vv

Dòng vốn ra ròng NCO tỉ lệ
trong nước tỉ lệ
nghịch với lãi suất thực. Lãi
nghịch với lãi suất Lượng cầu
suất thực trong nước cao hơn
thực. Lãi suất thực vốn vay tỉ lệ
làm tài sản trong nước hấp
tăng làm chi phí đầu nghịch với
dẫn hơn, khiến cho cả người
tư tăng, các doanh lãi suất thực
trong nước và nước ngoài
nghiệp chi ít hơn cho
mua nhiều ts trong nước hơn
đầu tư

Cân bằng trên thị trường vốn vay

Lãi suất thực Cung vốn vay (S)

Lãi suất thực cân

bằng

Cầu vốn vay ( I+ NCO)

Lượng vốn vay Lượng vốn vay

cân bằng

18
 11/16/2016

Bài tập Đúng/ Sai

1. Lãi suất thực ở Việt Nam giảm sẽ làm giảm
dòng vốn ra ròng của Việt Nam
2. Trong nền kinh tế mở, tại mức lãi suất thực
cân bằng, lượng tiết kiệm ( bao gồm cả tiết
kiệm chính phủ) sẽ bằng đúng lượng đầu tư
nội địa mong muốn
3. Trong nền kinh tế mở, lãi suất thực ở trên
mức cân bằng sẽ gây ra thiếu hụt vốn vay.

Thị trường ngoại hối

NCO = NX

Khi người nước ngoài

Khi người trong nước
muốn mua hh & dv trong
mua tài sản nước ngoài,
nước, họ cần tiền nội tệ
họ phải bán tiền nội tệ để
( vd: đổi từ đồng yên
mua ngoại tệ
sang VND), hay họ đang
( vd: bán VNĐ để mua
cầu tiền nội tệ.
yên), do đó họ cung cấp
Xuất khẩu ròng NX thể
nội tệ trên TTNH.
hiện lượng cầu nội tệ
Dòng vốn ra ròng NCO
thể hiện lượng cung nội tệ

19
 11/16/2016

Quan hệ giữa Xuất khẩu ròng và tỷ giá hối đoái thực tế

Tỷ giá hối đoái Tỷ giá hối đoai thực tế E cho biết

thực tế giá hh&dv trong nước đắt hơn hay
rẻ hơn một cách tương đối so với
hh&dv nước ngoài.

 E tăng làm hh&dv trong nước

đắt hơn hh&dv nước ngoài, xuất
khẩu giảm, nhập khẩu tăng, xuất
khẩu ròng giảm
NX  E giảm làm hh&dv trong nước
( cầu rẻ hơn hh&dv nước ngoài, xuất
nội tệ) khẩu tăng, nhập khẩu giảm, xuất
khẩu ròng tăng.
Lượng cầu
nội tệ Đường NX ( đường cầu nội tệ) dốc
xuống vì NX tỷ lệ nghịch với tỷ giá
hối đoái thực tế

Quan hệ giữa NCO và tỷ giá hối đoái

thực tế
Cung nội
Tỷ giá hối đoái
tệ (NCO)
thực tế
Dòng vốn ra ròng NCO
không phụ thuộc vào tỷ
giá hối đoái thực tế.
( thay đổi tỷ giá hối đoái
ảnh hưởng đến cả chi phí
mua tài sản nước ngoài và
nguồn thu lợi nhuận nhận
được, hai tác động này bù
trừ lẫn nhau)
Đường cung nội tệ thăng
Lượng nội tệ đứng.

20
 11/16/2016

Cân bằng trên thị trường ngoại hối

Tỷ giá hối đoái Tỷ giá hối đoái thực
thực tế Cung nội tệ
đảm bảo cân bằng
cung cầu trên thị
trường ngoại hối

Tại mức tỷ giá hối

đoái thực cân bằng,
lượng cung nội tệ từ
Cầu nội tệ
dòng vốn ra ròng
bằng với lượng cầu
Lượng nội tệ
trao đổi với nội tệ từ xuất khẩu
ngoại tệ ròng.

Bài tập Đúng/ Sai

1. Các yếu tố khác không đổi, khi tỷ giá hối đoái
thực của đồng đô la lên giá, hang hóa của Mỹ
sẽ trở nên hấp dẫn hơn đối với người Mỹ,
nhưng kém hấp dẫn hơn đối với người nước
ngoài.
2. Trong mô hình về nền kinh tế mở, các yếu tố
khác không đổi, khi một người VN mua một
chiếc xe đạp nhập khẩu, cầu về tiền VNĐ sẽ
giảm

21
 11/16/2016

Nội dung
Các luồng chu chuyển hàng hóa và vốn
quốc tế

Giá cả cho giao dịch quốc tế

Cung và cầu của vốn vay và thị trường

ngoại hối

Trạng thái cân bằng trong nền kinh tế

Mối liên kết giữa hai thị trường

S = I + NCO và

NCO = NX

Trong thị trường Trong thị trường

vốn vay: ngoại hối:
NCO là một phần NCO là cung nội
cầu vốn vay tệ

22
 11/16/2016

Lãi suất thực Lãi suất thực

Hình a Cung Hình b

Dòng vốn ra
Cầu
ròng NCO

Lượng vốn vay Dòng vốn ra

Tỷ giá hối đoái ròng
thực Cung
Nội tệ
- Cung cầu vốn vay xác định
NCO
lãi suất thực cân bằng ( hình
a)
- Lãi suất thực cân bằng xác
định cung nội tệ NCO ( hình
b)
Cầu nội
- Tỷ giá hối đoái thực tế cân tệ NX
bằng cung cầu nội tệ ( hình c)
Hình c Lượng đô la

Bài tập

Giả sử ban đầu chính phủ có ngân sách cân

bằng. Sau đó do tăng chi tiêu hoặc giảm thu
thuế dẫn đến thâm hụt chính sách. Cho biết
tác động của thâm hụt ngân sách trên đối
với lãi suất thực, đầu tư trong nước, tỷ giá
hối đoái thực, và cán cân thương mại

23
 11/16/2016

Lãi suất thực Lãi suất thực

S2

S1

r2
r2
r1
r1
Dòng vốn ra
Cầu
ròng NCO

Lượng vốn vay Dòng vốn ra ròng

Tỷ giá hối đoái
thực S2 S1
Cung
Nội tệ
Tác động của thâm hụt ngân sách NCO
chính phủ: E2
 Lãi suất thực tăng E1
 Đầu tư trong nước bị lấn át
 Nội tệ lên giá Cầu nội
 Thâm hụt cán cân thương mại tệ NX
Lượng đô la

Bài tập Đúng/ Sai

1. Theo mô hình nền kinh tế mở, khi thâm hụt
ngân sách của chính phủ VN giảm bớt sẽ làm
tăng dòng vốn ra ròng của VN, tỷ giá hối đoái
thực tế của Việt Nam giảm giá, xuất khẩu
ròng của Việt Nam tăng.
2. Theo mô hình nền kinh tế mở, khi chính phủ
Việt Nam chuyển từ thâm hụt ngân sách sang
thặng dư ngân sách, lãi suất thực của Việt
Nam sẽ tăng và tỷ giá hối đoái thực của Việt
Nam sẽ lên giá

24
 11/16/2016

Tác động của chính sách thương mại

Chính sách thương mại là chính sách của chính

phủ có ảnh hưởng trực tiếp đến lượng hang hóa và
dịch vụ mà một quốc gia xuất khẩu hay nhập khẩu,
thường nhằm mục địch hỗ trợ một ngành công
nghiệp nội địa nào đó.

Ví dụ: Thuế nhập khẩu

Hạn ngạch nhập khẩu

Lãi suất thực Lãi suất thực

Cung

Dòng vốn ra
Cầu
ròng NCO

Lượng vốn vay Dòng vốn ra ròng

Tỷ giá hối đoái Cung
thực Nội tệ
NCO
Tác động của cs thương mại E2
- Lãi suất thực không đổi
E1
- Tỷ giá hối đoái thực tế tăng
- Xuất khẩu ròng không đổi (
vì sao nhập khẩu giảm nhưng D2
xuất khẩu ròng không đổi?)
D1

Lượng đô la

25
 11/16/2016

Bài tập Đúng/ Sai

1. Trong dài hạn, áp dụng quota nhập khẩu sẽ
làm tăng xuất khẩu ròng
2. Quota nhập khẩu do Việt Nam áp dụng sẽ
làm giảm nhập khẩu vào Việt Nam, nhưng sẽ
không ảnh hưởng đến xuất khẩu
3. Chính phủ Việt Nam áp dụng thuế nhập khẩu
lên xe ô tô sẽ làm Việt Nam giảm thâm hụt
thương mại.

26