I.

Nguồn gốc tự nhiên

1. Bộ não người đang hoạt động
- Ý thức là thuộc tính của một dạng vật chất có trình độ tổ chức cao là bộ óc người.
- Bộ não của CN hiện đại là sp của quá trình tiến hóa lâu dài về mặt sinh vật – xã
hội.
- Có cấu tạo rất phức tạp.
- Khi một kích thích tác động lên giác quan CN  tủy sống  hành tủy  não, bộ
não sẽ phân tích và trả lười kích thích (diễn ra rất nhanh).
- Qua các giác quan
 Như vậy, ý thức là chức năng của bộ não, bộ não là khí quan của ý thức. Nếu bộ
não bị tổn thương thì hoạt động ý thức sẽ bị rối loạn.

2. Thế giới khách quan tác dộng vào giác quan của con người để bộ não phản ánh
lại sự tác động đó
- Tác động từ bên ngoài  cơ thể phản ứng lại  tính cảm ứng.
- Cảm giác + tri giác + biểu tượng  phản ánh tâm lý (hình thức cao nhất trong giới
động vật cao cấp).
- Phản ánh tâm lý động vật cao cấp  phản ánh ý thức của CN.

II. Nguồn gốc xã hội

- Lao động làm hoàn thiện dần bộ não người, hoàn thiện các giác quan và giải
phóng hai chi trước.

bộc lộ
quá trình tác động tự có ý thức về
thuộc tính
lao động nhiên sự vật đó
tự nhiên

- Nhu cầu trao đổi tư tưởng, trao đổi kinh nghiệm  ngôn ngữ

B. Bản chất của ý thức

III. Chủ nghĩa duy vật biện chứng
- Về bản chất, ý thức là sự phản ánh hiện thực khách quan vào trong bộ óc con
người một cách năng động, sáng tạo. Ý thức là hình ảnh chủ quan của thế giới
khách quan.
 - Ý thức là sự phản ánh sáng tạo có nghĩa là trên cơ sở những cái đã có từ trước, ý
thức có khả năng tạo ra tri thức mới về sự vật, có thể tưởng tượng ra cái k có
trong thực tế, có thể tạo ra những giả thiết, lý thuyết khoa học mang tính khái
quát hóa và trừu tượng hóa cao. Tuy nhiên sự sáng tạo của ý thức cũng phải tuân
theo quy luật phản ánh, k đc bóp méo, xuyên tạc hiện thực.
- Ý thức là sự phản ánh năng động. tức là ý thức ra đời trong hoàn cảnh CN hoạt
động, cải tạo thế giới.
- Ý thức mang bản chất xã hội.

kết cấu của

ý thức

tri thức tình cảm ý thức

C. Quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý

thức – ý nghĩa phương pháp luận
I. Quan hệ biện chứng
1. Vật chất quyêt định ý thức: thể hiện ở chỗ:
- Vật chất là cái có trước, là nguồn gốc gây nên cảm giác, ý thức.
- Ý thức là sự phản ánh thế giới vật chất nên nội dung của ý thức do vật chất quyết
định.
- Trong đời sống xh thù tồn tại xh quyết định ý thức xh
2. Ý thức tác động trở lại vật chất thông qua hoạt động thực tiễn của con người:
- Ý thức trang bị cho CN: sự hiểu biết về TG xung quanh.
- Giups CN xđ mục tiêu, lự chọn phương pháp cho hđ của mik.
- Tạo nên ở CN tình cảm. niềm tin, ý chí, thôi thúc CN nỗ lực hđ để đạt đc mục tiêu
đề ra.
- Những ý thức tiến bộ, khoa học, cách mạng sẽ thúc đẩy sự phát triển, ý thức lạc
hạu, phản động lại sự ngăn cản sự phát triển.
II. Ý nghĩa phương pháp luận
1. Khi đã thừa nhận vật chất quyết định ý thức:
- Thì trong hđ của mik, cta phải tôn trọng khách quan, phải xuất phát từ thực tế
khách quan, lấy TTKQ làm căn cứ xuất phát cho mọi hđ xquanh.
- Pj