AEG2 00: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

MIDTERMS 2ND YEAR 2-8

WEEK 7: PAG-OORGANISA NG MGAIMPORMASYON MGA URI NG GRAP

⮚ Makikita ang kaayusan sa pagkaunawa kung mainam na I. Mga Hakbang sa Paglinang ng Apat na Makrong
naisasagawa ng mambabasa ang pagsasaayos ng impormasyon Kasanayang Pangwika: Pagbasa, Pagsulat, Pakikinig at
batay sa kahalagahan nito sa paksa. Pagsasalita
⮚Ang mga tala na nakalap sa pagbasa o pagha-highlight ay A. Pagtiyak sa Layunin
magandang ipunin at isaayos batay sa paksa. B. Paglalahad
C. Pagsasanay
⮚Maaari ding pagsunud-sunurin D. Paglilipat
batay sa:
✔ impluwensya o kung anuumang balangkas na may lohikal na 3. Tiyakin ang kaayusan ng mga ideya
tunguhin
✔ background o kaligiran
Halimbawa:

✔ debelopment
I. Balangkas ng Wika

✔ balangkas o framework
A. Ponolohiya
B. Morpolohiya
C. Sintaks
Tip para sa MABISANG PAGTATALA NG MGA IMPORMASYON
D. Diskurso
mula sa aklat nina Hauser at Gray (1987) na Writing the
Research and Term Paper:
TATLONG URI NG PAGBABALANGKAS
⮚Tiyaking buo ang iyong mga impormasyon
⮚Isulat ang lahat ng impormasyong kailangan at isipin ang mga ito sa
1. BALANGKAS NA PAPAKSA
oras na makita agad.
❑ Gumagamit ng mga salita o parirala para sa ulo o
⮚Sumulat nang maayos upang mabasa
heading.
⮚Magdaglat kung kinakailangan upang
❑ Karaniwan ay salita o parirala ang ginagamit sa paghahanay
makatipid sa oras.
sa mga kaisipan.
⮚Gawing eksakto ang mga impormasyon.
❑ Mga parirala ang ginagamit o pangunahing mga salita
⮚Sinupin ang iyong mga impormasyon.
lamang.
⮚Ayusin ang mga ideya sa indeks kard upang makita kung nananatili
at di nalalayo ang mga paksa.
2. BALANGKAS NA PAPANGUNGUSAP
⮚Organisahin ang mga tala upang hindi malayo sa balangkas.
⮚Gumagamit nang buong pangungusap sa pagpapahayag ng
pangunahing kaisipan.
⮚Gumagamit ng isang buong pahayag o pangungusap sa ulo o
PAGGAWA NG BALANGKAS heading.
⮚Ang kaisipan ay ipinahahayag sa isang buong pangungusap.
Ang Balangkas
⮚Ito ay ang maayos na paghahanda ng ulat sa pamamagitan ng
3. BALANGKAS NA PATALATA
pagsulat ng mga mahahalagang punto hinggil sa paksa.
⮚Gumagamit ng talataan ng mga pangungusap na may
⮚Sistematikong paghahanay ng mga ideya upang malinawan ang
tambilang na ang bawat isa ay naglalaman ng punong
kanilang ugnayan.
diwa.
⮚Ito ay isang iskeleton ng sulatin na nagsisilbing gabay na pagsulat.
⮚Gumagamit ng pariralang may maikling buod upang
Katangian ng isang Balangkas ipaliwanag ang bawat paksa.
⮚ binubuo ng pangunahin at pantulong na ideya.
⮚ Maaaring simple o mahaba. Mga Dapat Sundin sa Pagbuo ng Balangkas:
Kailangang iayos ang mga kategorya
Mga Hakbang sa Pagbabalangkas 1. DIBISYON-ito ay pinandaan ng mga bilang Romano (I, II,
III, IV)
1. Ayusin ang tesis na papangungusap 2. SEKSYON-pinandaan ng malalaking titik ng Alpabeto (A, B,
Halimbawa: C, D)
PAKSA: Ang Kahalagahan ng mga Kagamitang Pampagtuturo 3. SUB-DIBISYON-pinanandaan ng bilang- Arabiko ( 1,2,3,4,5)
TESIS: Nagsisilbing pagganyak sa mga mag-aaral ang mga
kagamitang pampagtuturo upang ituon ang atensyon sa
talakayan sa loob ng klase.

2. Isipin at ilista ang mga susing ideya.

Halimbawa:
MA. FRANCES ROSE P. CALVO
 AEG2 00: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

MIDTERMS 2ND YEAR 2-8

WEEK 8: ANG PAG-UNAWA SA MGAGRAPIKONG REPRESENTASYON
MGA URI NG GRAP
Ang mga grapikong representasyon
-binubuo ng mga GRAP, TALAHANAYAN, TSART, FLOW TSART at 1.Layn grap
ORGANISASYONG ISTRUKTURAL.  Ito ay binubuo ng dalawang guhit Perpendicular o hugis L.
-Ginagamit ang mga ito upang madali at malinaw na Ang patayo at ibabang linya ay may kaukulang pagtutumbas.
maipaliwanag ang mga numerikong datos na nakalap sa Gamit ang linya at tuldok tinutukoy ang interval, bilis, bagal o
pananaliksik. tagal ng mga bagay (salik) na nakatala sa bawat gilid.
-Ang mga katawagan, termino, pagtutumbas at iba pa ay
kinakatawan ng mga numero, simbolo at larawan. 2. Pay grap/ Pabilog na grap
Gumagamit ng bibig na parang pie. Ang bilog ay hinahati sa
PARAAN NG PAGPAPAKAHULUGAN kwadrant na binubuo ng 100%.
SA GRAPIKONG REPRESENTASYON Ang porsyento o digri ng pagtutumbas ay iguguhit batay sa
1.Tiyakin ang dahilan sa pagbasa at pagpapakahulugan sa grap, tsart, aktwal na hati nito sa bilog.
talahanayan at iba pang uri nito upang maging maayos ang
pagbibigay-kahulugan at pagsusuri sa mga datos. 3. Bar Grap
2. Sundin ang layunin o panuto sa paglalapat ng datos at pagsusuri Sa halip na tuldok at linya, bar ang ginagamit upang tukuyin
nito. ang kantidad. Parisukat ang anyo ng grap, maaaring patayo o
3. Basahin sa pasalaysay na teksto na naggpapaliwanag sa nilalaman pahiga ang mga datos na sinisimbulo ng bar. Maari ding
at layunin nito, tingnan din ang pamagat at sab-seksyon ng gumamit ng mga pangkulay upang mas maganda at maayos na
grap. maipaliwanag ang datos.
5. Tingnan din ang mga tala sa gilid, itaas o ibabang bahagi, suriin
ang mga kahulugan nito 4. Pikto Grap
ayon sa legend. Sa grap na ito ay mga larawan ang ginagamit upang
kumatawan sa mga datos at impormasyon. Mahalaga na
maging magkakasinlaki ang mga larawan.
GRAP
Epektibo rin ang uring ito ng grap sa paghahambing ng datos
Ayon kina Bautista at Menez (2008) sa iba’t ibang panahon.
-ang grap ang pinakamabisang paraan
upang mailarawan ang mga datos o 5. ANG FLOW TSART
impormasyon sa biswal na representasyon. Ipinakikita ng ganitong uri ng representasyon ang daloy o
flow ng isang proseso o maaaring pangyayari. Binubuo ito ng
PAGBIBIGAY- KAHULUGAN SA ibat-ibang hugis sa pinagtatalaan ng mga prosesong dapat
GRAP sundin o isagawa. Ang mga guhit o strands na nagdurugtong sa
1.Literal na kahulugan- pagsagot sa tanong na nagbibigay ng bawat proseso ay mahalaga ring maunawaan
mga impormasyong makikita sa grap. para sa pagsusuri sa takbo ng proseso.
3. Pagsusuri sa kahulugan ng datos – pagbuo ng ideya,
paghahambing, pagbibigay ng hula o prediksyon ng konklusyon 6. ANG TALAHANAYAN
tungkol sa mga inilahad na impormasyon sa grap. Nasa anyong tabulasyon ang mga datos. Mayroong kaukulang
2. Kahulugan sa antas na interpretatibo- paghango sa kolum ang bawat paksa. Katulad ito sa matrix sa istatistiks.
kahulugang ipinapahiwatig ng kaugnayan ng mga impormasyong
inilalarawan sa grap. 7. ORGANISASYONG ISTRUKTURAL
Ipinakikita nito ang ranking sa isang organisasyon, samahan, o
asosasyon. Nagsisimula sa pinakamataas na antas tungo sa
GRAPIKONG REPRESENTASYON pinakamababa.
1.Line Graph
2. Pie Graph
3. Bar Graph PAGMAMARKA (Highlighting)
4. Pictograph
5. Flow Tsart (Flow Chart) Ito ay ang paraan na ating ginagawa upang madali nating
6. Talahanayan (Table) matandaan at maunawaan ang binabasa.
7. Organisasyong Istruktural (Organizational Isa itong mabisang paraan upang hindi mawaglit
Structure sa isipan at paningin ang mga keywords na dapat tandaan.

MA. FRANCES ROSE P. CALVO

 AEG2 00: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

MIDTERMS 2ND YEAR 2-8

PAGMAMARKA (Highlighting) TALASALITAAN

Tinatawag din itong “Annotating the Text” o “Highlighting”. Ito Kahalagahan ng Talasalitaan
ay maaaring paglalagay ng makulay na bolpen o pagsalungguhit 1. Madaling pag-unawa
sa mga mahahalagang salita sa binabasa. 2. Tamang paggamit ng mga salita
sampung bahagdan (10%) lamang ng kabuuang teksto. Walang 3. Tamang pagpapa-kahulugan
kabuluhan ang pagmamarkakung ang buong tala ay kukulayan.
Mga Paraan ng Pagpapalawak ng Talasalitaan
Ang paraang ito ay mabisa para sa pagrerebyu, pananangguni at 1. Palagiang pagbasa
muling pagbasa(rereading) Cruz (2004). 2. Pakikisalamuha
3. Paglalahad ng nabasa
MGA DAHILAN SA PAGMAMARKA: 4. Pagtatanong ng kahulugan ng mga
Dahil sa ating pagbabasa ay may mga: terminolohiyang binigyang-pansin
3.Salitang nakapaglilinaw ng mga isyung nais 5. Pagkakaroon ng interes sa ibang diyalekto
masagot.
2. Salitang nagbibigay ng mga bagong impormasyon. PAGPAPALAWAK NG BOKABULARYO GAMIT
4. Salitang nakasentro sa diwang gustong mabatid. ANG TALATINIGAN O DIKSYUNARYO
Ayon kay Cruz et. al. (2004), ang diksyunaryo ay isang
Anu-ano ang Minamarkahan? alpabetikong pagkakasunod-sunod ng mga salitang
1.Ang mga (content words) at (keywords). binibigyang - kahulugan.
4. Mga teorya.  Karaniwan na ang pahina nito ay nahahati sa dalawa
5. Mga kaisipang inilahad ngmateryal sa atin.  Unang entri-makikita sa kaliwa
3. Pangyayari na mahirap nating matandaan.  Huling entri-kanan o katapat
2. Mga pangalan ng tao.
6. Mahalagang puntos, paksang pangungusap, mga susing Maliban dito ibinibigay rin ng diksyunaryo ang wastong:
pangungusap at salita. baybay, wastong gamit, etimolohiya, pagbigkas at mga uri ng
8. Idinagdag na sariling komentaryo, tanong at adisyonal na salita.
impormasyon.
7. Talataang nag-iisa-isa, nag-eenyumereyt o bumabanggit ng Ang etimolohiya ay tinatawag na disiplina ng Linguistik na
proseso o mga hakbang. may pananagutan sa pag-aaral ng pinagmulan at ebolusyon ng
9. Mga talang marginal. mga salita, pati na rin ang kanilang kahulugan at anyo.
Samakatuwid kapag pinag-uusapan natin ang etimolohiya ng
Ano ang Talang Marginal? mga salitang tinutukoy natin ang lahat ng mga aspeto na ito.
Ito ang mga simbulo, salita o drawing na nakatala sa gilid o margin/ Ang salitang etymology , tulad nito, ay nagmula sa Latin
palugit ng pahina na ginagamit ng sanay na sa gawaing etymology , at ito naman ay mula sa Greek
pagmamarka. ἐτυμολογία (etymology), na binubuo ng mga ugat na Greek
 Wala itong format o formula na sinusunod at maaring sariling likha ἐτυμος (ethimos), na nangangahulugang ‘totoo' o 'tunay', at
lamang ng gumagawa nito ang mga simbulo upang madaling λόγος (lógos) ), na isinasalin angg 'salita' o 'expression', iyon ay,
matandaan at maunawaan ang mga detalye sa binabasa. ang tunay na pinagmulan ng salita.

PAG-ALAM SA KAHULUGAN NG ISANG SALITA

Week 9: PANGUNAHING KASANAY SA PAGPAPALAWAK NG
TALASALITAAN
TALASALITAAN
 Tinatawag ding Vocabulary o bukabularyo,
pangkat ng mga salita na nasa loob ng isang wika na pamilyar sa
isang tao.
 karaniwang umuunlad na kaalinsabay ng edad
 nagsisilbing gamitin at pundamental na kasangkapan para
sa komunikasyon at pagkamit ng kaalaman.
Ang mga salita na itinuturing na pinakadiwa ng isang wika
ay ang kabuuang talasalitaan ng wikang ito.
1. Dapat ay may sapat na kaalaman at kasanayan ang isang
mag-aaral sa paggamit ng diksyunaryo.
2. Mabisang hakbang sa madaliang pagkakita sa kahulugan /
katuturan ng salita.
DIKSYUNARYO
 Nakatutulong sa pagbibigay sa mga mambabasa o manunulat
ng mga salitang maaaring magamit upang maipanghalili sa
isang palasak na salita.
 Paraan ng pagpapalawak ng mga kaalamang pansalitaan.
PAG-ALAM SA KAHULUGAN NG ISANG SALITA

MA. FRANCES ROSE P. CALVO

 AEG2 00: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

MIDTERMS 2ND YEAR 2-8

PAGMAMARKA (Highlighting) ANG PAG-ALAM SA FORMULASYON NG MGA SALITA SA FILIPINO

Mayroong ding mga diksyunaryong nilikha para sa ilang Kung ang salitang - ugat naman ay binubuo ng tatlo o
natatanging disiplina tulad ng mga: mahigit pang pantig, kunin lamang ang unang dalawang
 Synonyms pantig ng salita at gawing unang bahagi ng pag- uulit at
 Antonyms saka ikabit sa ikalawang hati ang buong salitang- ugat.
 Homonyms malayo = malayu-layo
 Phrases and idioms hiwalay = hiwa-hiwalay
 Dialect terms mataas= mataas-taas

ANG PAG-ALAM SA FORMULASYON NG MGA SALITA SA Sa pag- uulit na ganap ng salitang maylapi, -ang unlapi at
gitlapi ay isama sa unang hating pag- uulit subalit ang
FILIPINO
hulapi ay isama sa ikalawang hati.
A. PAG-UULIT NG BUONG SALITA O ILANG PANTIG NG SALITA
Halimbawa:
B. PAGTATAMBAL
1. tumakbo (takbò + -um)= tumakbu- takbo
C. PAGLALAPI
2. magsabi (mag- + sabi)= magsabi-sabi
D. PAG-ANGKIN
3. tumatlo (tatlo + -um-)= tumatlo- tatlo
E. PAGLIKHA
F. PAGHAHALO
B. PAGTATAMBAL - Pagsasama ng dalawang salita.
G. PAGPAPARIS NG MAGKASAMA
Ang salitang- tambalan - dalawang salitang magkaiba na
H. PAGPAPANGKAT-PANGKAT
pinagsama o pinag-isa upang makalikha ng isa pang salita o
I. PAGSISINGKAHULUGAN/ SYNONYM
salitang may bagong kahulugan.
J. PAGGAMIT NG CONTEXT CLUES (PAHIWATIG)
K. PAGSASALUNGATAN/ANTONYM
1. MALATAMBALANG SALITA- Karaniwang isinusulat na may
L. PAGSISINTUNUGAN/ HOMOGRAPH
gitling sa pagitan ng dalawang salita.
M. SALITANG MARAMING KAHULUGAN/ POLYSEMY
Halimbawa:
pulis, trapiko pulis-trapiko
A. PAG-UULIT NG BUONG SALITA O ILANG PANTIG NG SALITA
tubig, ulan tubig-ulan
1.Parsyal na Pag-uulit
gatas,kalabaw gatas-kalabaw
ang unang bahagi lamang ng salita ang inuulit
Halimbawa:
2. TAMBALANG -GANAP - isinusulat naman
sayaw = sasayaw
nangmagkadugtong. (may bagong salita na may bagong
lakad = lalakad
kahulugan na mabubuo)
Halimbawa:
2.Ganap na Pag-uulit
balat, sibuyas balatsibuyas
Halimbawa:
hampas, lupa hampaslupa
gabi = gabi-gabi
dugo, bughaw dugongbughaw
basa = basa nang basa
Ang salitang innulit ay isang salitang-ugat o salitang maylapi na
C. PAGLALAPI - idinurugtong ang mga panlapi sa salitang-
inuulit. Ang buong salitang-ugat o
ugat.
salitang maylapi ang inuulit.
 Ang salitang-ugat-ay mga salitang basal ang anyo o mga
salitang hindi pa
Salitang-maylapi:
nalalagyan ng panlapi; samantalang ang
sumayaw = sumayaw -sayaw
 Ang salitang- maylapi- mga salitang-ugat na nilagyan na ng
mag-isip = mag-isip- isip
panlapi.
Limang (5) Uri ng Panlapi na Ginagamit sa Paglalapi sa mga
Mga Tiyak na Tuntuning Sinusunod sa Pag - uulit ng Ganap na mga
Saligat-ugat:
salita:
1. Unlapi - (um-, maki-, mag-, pag-)
• Sa salitang- ugat, kapag ito ay dalawang pantig lamang,
2. Gitlapi - (-in-,um-)
ulitin nang buo.
3. Hulapi - (-in, -hin, -an, -han)
taon = taon – taon
4. Kabilaan - (mag-an; pag-han; pa-hin)
araw = araw-araw
5. Laguhan - (pag-um-an; mag-in-an;
ipag-um-an)

MA. FRANCES ROSE P. CALVO

 AEG2 00: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

MIDTERMS 2ND YEAR 2-8

ANG PAG-ALAM SA FORMULASYON NG MGA SALITA SA Fe.
CONTINUATION.... e.Upang hindi tayo malayo o mahiwalay sa mga pagbabagong
1. umasa, makisaya,magsaya, pagsama nagaganap sa mundo.
2.sinaing, tumawa f. Dahil tayo ay kabilang sa isang global na komunidad, ang
5. pagsumikapan, magginataan, mga pagbabago at kalakarang nagagaganap sa mundo ay
ipagsumigawan kailangan nating magaya.
4. maghiraman, pagsabihan, patakbuhin g. Upang magamit natin ang mga salitang hiram sa
3. biruin, sabihin, sulatan, takbuhan pakikipagtalastasan; pasulat man o pasalita.

D. PAG-ANGKIN/PANGHIHIRAM E. PAGLIKHA
panghihiram sa dayuhang wika Ayon kay Propesor Florentino H. Paglinang o pagdedebelop ng wika ayon sa kalikasan nito
Hornedo ng Pamantasan ng Ateneo, dapat daw ay tawagin itong ang mga ito'y lumilitaw, ginagamit
PAG-AAMPON ng salita at hindi panghihiram; sapagkat, ang ayon sa pangangailangan ng mga
anumang bagay raw na hinihiram ay sinasauli. Sa kaso ng ating tao at sa katagalan ay lumilipas
panghihiram, hindi natin hiningi ang pagsang-ayon ng bansang din
pinaghiraman natin; ginamit na lang natin ang mga salita nang  nagawang lumikha ng tao ng mga
walang paalam. katawagan sa iba't bang paraan na
ang layunin ay mapalawak ang
Bakit nga ba tayo nanghihiram? talasalitaang Filipino

a. Wala tayong pantawag na mga bagay, kaisipan, karunungang Mga Halimbawa:

hindi sa atin nagmula. Hating (telepono)
Miksipat (mikroskopyo)
Halimbawa: Lagusnilad (underpass)
• computer Binhisipan (seminar)
• internet Daktinig (mikropono)
• modem Hatidwad (telegrama)
• e-mail
• brainstorming Kabilang din sa mga likhang-salita ang mga balbal o Slang sa
• cellphone Ingles. Batay sa riserts ni Salvador (2008) mahirap
• Keyboard masumpungan kung saan nga ba nagmula ang salitang
• software slang o
• sensor balbal.

b. Wala tayong katutubong panumbas o katumbas na Ayon kay Bulanos (1982), ang salitang balbal ay Tagalog
salita para sa salitang hiniram na bersyon ng Slang. Ang balbal ay salitang Tagalog na
nangangahulugang grupo ng mga salita na hiniram sa wikang
Halimbawa: banyaga na ginagamit ng mga taong may mababang pinag-
• proton aralan.
• karate
• neutron ANG ISLANG O BALBAL
• Pizza  informal na wika sa antas ng lenggwahe na ginagamit ng
• piston tao sa komunikasyon.
• golf  Subalit, sinuman o anuman ang estado ng tao sa lipunan
• spaghetti ay nakalilikha ng sariling islang.
• jazz  Tagalog islang ay patuloy sa paglago at pagsibol.
• hamburger  Ang buhay nito ay depende sa kung paano ito nilikha at
• xray kung gaano ito kadalas gamitin.
 Nagiging usapin pa rin ito hanggang sa kasalukuyan ng
c. Mapalawak ang ating talasalitaan mga entymologist kung saan at paano na ang Tagalog
d. Dahil sa ang wikang Filipino ay isang buhay at dinamikong wika, Slang ay sumibol.
patuloy tayo sa panghihiram upang maragdagan ang ating
bokabularyo.

MA. FRANCES ROSE P. CALVO

AEG2 00: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

MIDTERMS 2ND YEAR 2-8

\Sa proseso ng komunikasyon na ginagawa ng tao, isa sa mga Halimbawa:
communication noises o filters ay Banyuhay (Bagong Anyo ng Buhay)
wika. Ang katangian ng wika bilang isang dinamiko o Tapsilog (Tapa, Sinangag, Itlog)
nagbabago ay nagbubunga ng karagdagan ng mga bagong Altanghap (Almusal, Tanghalian,
salita. Hapunan)
Dulawit (Dula at Awit)
Batay sa kinalabasan sa isang pananaliksik, narito ang mga Sayawit (Sayaw at Awit)
sumusunod na konklusyon:
1. Bagamat may tatlong grupo ang mga lumilikha ng salitang- G. PAGPAPARIS NG MAGKASAMA -
balbal: taong-kanto, bakla, at mga konyo, hindi mga bagay na kapag binanggit ay lagi nang magkasama
nangangahulugan na ang proseso ng kanilang paglikha ay Mga Halimbawa:
exklusivo sa kani-kanilang pangkat. • simula, wakas
• timog, hilaga
2. Masasabing ang proseso ng paglikha ay inklusivo sapagkat • langit, lupa
anuman ang proseso ng paglikha ng salitang-balbal ay
nagaganap sa anumang uri ng tao:edukado man o hindi, dahil H. PAGPAPANGKAT-PANGKAT/HYPONYM
dito, bukod sa nabanggit na, may mga tinatawag isinasama sa isang klasipikasyon ang mga salitang
na mga tagapagsalitang:superior,/inferior, civilizado/di- magkakasing-uri o nagtataglay ng isang katangiang
sivilisado,barbaro/edukado,di-edukado/pangmasa, katulad ng isang batayang salita
mataas/vulgar, formal/di-formal. Mga Halimbawa:
SINING: musika, sayaw, pagpipinta, tula, pag-arte, pagguhit
3. May malaking kinalaman sa paglikha ng salita ang katangian ISPORT: basketball, baseball, sipa, bilyar, volleyball, chess,
ng tagalikha sa sarili nitong proseso. MEDISINA: Optalmology, Pedyatriks, Obstetriks, Surgery,
Ang pagiging malikhain, ang kanyang kasarian, ang Dentistry.
oryentasyon sa kinabibilangang lipunan, ang heografikal
na lokasyon ng tao at ang personalidad ng mga ito ay I. PAGSISINGKAHULUGAN / SYNONYM
nakaiimfluwensya sa kaalaman at ang paglikha ng mga Kasingkahulugan- may mga salita na halos pareho ang
salitang-balbal. kahulugan.
Halimbawa:
4. Batay sa teorya ni Zorc (2000) sa kanyang Coming to Grips • magsagupa – mag-away
with Tagalog Slang na nagpapaliwanag sa mga proseso sa • mapintog – matambok
pagbuo ng mga ito. • supling – anak
Paraan ng mga Kabataan sa Pagbuo ng mga Likhang-salita:
(1) paghihiram ng mga salita; Dalawang Paraan ng Pagbibigay-kahulugan:
(2) pagbibigay ng bagong kahulugan; 1. Denotasyon - Karaniwang kahulugan dala ng diksyunaryo
(3) paglikha o pag-invento; o salitang ginagamit sa pinaka karaniwan at simpleng
(4) paggamit ng bilang o numero; pahayag.
(5) paglalaro sa mga salita; 2. Konotasyon - pansariling kahulugan ng isang tao o pangkat.
(6) metatesis; May dalang kahulugang iba kaysa sa karaniwang pakahulugan.
(7) pagpapaikli;
(8) akronim; at J. PAGGAMIT NG CONTEXT CLUES (PAHIWATIG)
(9) pagkokumbinasyon ng mga -angkop gamitin sa mga salitang iisa ang kahulugan, di
wika. madalas gamitin, at may kalaliman sa depenisyon.

Halimbawa:
chuvanes, eklavu, babuz, badaf, charuf, arip,
imbiyerna, akets, anets, itets
F. PAGHAHALO
Dalawa o higit pang pinaikling mga salita na pinaghahalo
upang bumuo ng isa pang salitang magtataglay ng pinaghalong
kahulugan ng lahat ng mga salitang pinaghanguan ng mga
pinaikling anyo. Sa paraang ito walang salita ang ginagamit ng
buo
Halimbawa:
1. Nagliwanag ang nadirimlang isip ng anak sa paliwanag ng
ina.
2. Nagliwanag ang paligid sa pagsikat ng araw.
3. Natinik siya nang kumain siya ng isda.
4. Natinik siya nang ituro siya ng itinuturing na kaibigan sa
mga alagad ng batas na naghahanap sa kanya.
5. Mabunga ang itinanim niyang punong santol.
6. Mabunga ang ginawa niyang pagtulong sa mga
nangangailangan sapagkat marami siyang nailigtas. Ang
kahulugan ng salita ay mauunawaan ayon sa pagkakagamit
nito sa pangungusap.

MA. FRANCES ROSE P. CALVO

AEG2 00: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

MIDTERMS 2ND YEAR 2-8

\K. PAGSASALUNGATAN / ANTONYM
Pagbibigay ng salungat na kahulugan
Kasalungat - Ito ay tumutukoy sa salitang kabaligtarang
kahulugan ng salita.

Mga Halimbawa:
mataba- payat
malinis - marumi
maputi - maitim
mataas - pandak

L. PAGSISINTUNUGAN/HOMOGRAPH
paggamit ng mga salitang pareho ng baybay subalit
nagkakaiba ng tunog at kahulugan

Halimbawa:
1. Ang puno ay pinutol ni Mang Benito.
2. Si Ian ay puno sa aming klase.
3. Pito silang magkakapatid.
4. Mahilig maglaro ng pito si Marky.

Bigkasin:
a. tubo-tubo
b. paso-paso
c. basa-basa

M. Salita na Maraming Kahulugan (Polysemy)

mga salita na iisa ang anyo subalit nagtataglay ng dalawa o
mahigit pang kahulugan.
Kung babasahin o di kaya’y maririnig natin ang
salitang kamay, agad na pumapasok sa ating isipan
na ito’y bahagi ng katawan. Ngunit maaari rin itong
magtaglay ng iba’t-ibang kahulugan gaya ng mga
sumusunod na halimbawa:

Halimbawa:
KAMAY – bahagi ng katawan.
KAMAY na bakal, mahabang KAMAY,
malikot na KAMAY
mga salita na iisa ang anyo subalit nagtataglay ng
dalawa o mahigit pang kahulugan.

MA. FRANCES ROSE P. CALVO