Professional Documents
Culture Documents
Nguyễn Du
Nguyễn Du
2. Số phận, thân phận người phụ nữ trong sáng tác của Nguyễn Du:
Trong toàn bộ thơ văn chữ Hán, chữ Nôm của Đại thi hào Nguyễn Du, có một kiểu, loại
hình tượng nghệ thuật đặc biệt được ông thể hiện với cảm hứng thi ca và nghiệm sinh sâu
sắc – đó là những người phụ nữ Tài – Sắc mà số phận bất hạnh, những “má hồng phận
mỏng”, những giai nhân bạc mệnh, “hồng nhan đa truân”, phải chịu số phận “Tài Mệnh
tương đố” với lời nguyền ác nghiệt: “Tài tình chi lắm cho trời đất ghen”…
- Nguyễn Du viết rất nhiều về người phụ nữ. Sáng tác quy mô, đổ sộ nhất của ông –
Truyện Kiều là sáng tác viết về người phụ nữ. Ngoài ra chúng ta còn có thể kể đến các
bài ca, bài thơ khác như Long Thành cầm giả ca, Độc Tiểu Thanh kí, Sở kiến hành..
Đặc điểm chung của những tác phẩm này là khắc họa người phụ nữ mang những vẻ đẹp
về cả ngoại hình lẫn phẩm chất. Họ là những người tài sắc vẹn toàn, nhan sắc lúc thì chim
sa cá lặn, lúc tuy bình thường nhưng vẫn có những dấu ấn riêng, tài năng thì hơn người,
đặc biệt phẩm chất trong sáng, hiền lành, chịu thương chịu khó.
- Người phụ nữ trong các tác phẩm của Nguyễn Du là người mang những chuẩn mực của
cái đẹp, là người phụ nữ tài hoa, bạc mệnh nhưng họ luôn có ý thức về bản thân sâu sắc.
Điều đó được thể hiện rõ nết nhất qua tác phẩm Truyện Kiều của ông:
Làn thu thủy nét xuân sơn,
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh.
Ông viết về ngoại hình của họ với sự trân trọng của một con người, chứ không phải chỉ là
sự ngưỡng mộ phàm tục của một nam nhân bình thường. Đặc biệt, Nguyễn Du ca ngợi tài
năng của những người phụ nữ chân yếu tay mềm này, vốn không được người đời coi
trọng, ví như Thúy Kiều cầm, kì, thi, họa đều xuất sắc; hay nàng tiểu Thanh có tài làm
thơ.
Có tài mà cậy chi tài
Chữ Tài liền với chữ Tai một vần
Đã mang lấy nghiệp vào thân
Cũng đừng trách lẫn trời gần, trời xa.
Muôn sự tại trời, trời kia bắt mỗi người có một thân phận và người càng có tài thì mệnh
càng bạc. Tài - Mệnh luôn tương ứng với nhau. Bởi vậy, hình tượng người phụ nữ được
xây dựng vừa tài sắc, lại vừa truân chuyên. Mà phần truân chuyên còn nhiều hơn tài sắc
gấp bội. Họ đều phải trải qua những tháng ngày bất hạnh, tuy là những người ở những
thời đại khác nhau, song đều gặp chung ở số phận tài hoa nhưng bạc mệnh:
Son phấn có thần chôn vẫn hận,
Văn chương không mệnh đốt còn vương.
Nỗi hờn kim cổ trời khôn hỏi,
Cái án phong lưu khách tự mang.
Bằng biện pháp ẩn dụ khi nói về nhan sắc của nàng, Nguyễn Du đã dùng từ “son phấn”.
Nhưng cái đẹp ấy lại bị vùi dập không thương tiếc.
(theo tài liệu: https://sachhay24h.com/hinh-tuong-nguoi-phu-nu-trong-cac-tac-pham-cua-
nguyen-du-a1320.html)
Hồ Xuân Hương
1. Cuộc đời:
- Hồ Xuân Hương là một nhà thơ nữ nổi tiếng trong lịch sử văn học dân tộc. Đối
với người Việt Nam, tên tuổi của Hồ Xuân Hương quen thuộc không kém bất cứ
một nhà thơ nào.
- Bà xuất thân trong một gia đình nhà nho phong kiến song hoàn cảnh cuộc sống
đã giúp nữ sĩ có điều kiện sống gần gũi với quần chúng lao động nghèo, lăn lộn và
tiếp xúc nhiều với những người phụ nữ bị áp bức trong xã hội. Bà là một phụ nữ
thông minh, có học nhưng học hành cũng không được nhiều lắm, bà giao du rộng
rãi với bạn bè, nhất là đối với những bạn bè ở làng thơ văn, các nhà nho. Nữ sĩ còn
là người từng đi du lãm nhiều danh lam thắng cảnh của đất nước.
- Hồ Xuân Hương là một phụ nữ tài hoa có cá tính mạnh mẽ nhưng đời tư lại có
nhiều bất hạnh. Hồ Xuân Hương lấy chồng muộn mà đến hai lần đi lấy chồng, hai
lần đều làm lẽ, cả hai đều ngắn ngủi và không có hạnh phúc.
=> Có thể thấy Hồ Xuân Hương không phải là một phụ nữ bình thường của thời
phong kiến mà bà đã có một cuộc sống đầy sóng gió.
2. Hình tượng người phụ nữ trong các tác phẩm của HXH:
• Người phụ nữ với số phận bé nhỏ, bất hạnh:
- Thân phận của những người phụ nữ trong thơ Hồ Xuân Hương thường nhỏ bé,
cuộc đời của họ long đong lận đận. Họ phải sống trong một chế độ xã hội phong
kiến lạc hậu, trọng nam khinh nữ, người phụ nữ không có chỗ đứng và địa vị trong
xã hội. Vì vậy, những người phụ nữ có tài như Hồ Xuân Hương thường không
được coi trọng, đồng thời việc làm của một người vợ thường ít được người chồng
cảm thông, dù cho quanh năm lam lũ vất vả nuôi chồng nuôi con chăm sóc cho gia
đình luôn được yên ấm. Họ là những người phụ nữ có tài có sắc nhưng cuộc đời
lận đận, số phận bi đát, bé nhỏ trong xã hội:
Thân em vừa trắng lại vừa tròn,
Bảy nổi, ba chìm với nước non
(Bánh trôi nước)