Nguyên Lý Máy

Chư ng 10
MỘT SỐ C CẤU KHÁC

Khoa Cơ Khí – Công Nghệ

Ths. Trương Quang Trường Trường ĐH Nông Lâm TPHCM
-1-
 I. C C U CÁC-ĐĂNG (Carơan, Universal Joint)
- Dùng truyền chuyển động giữa hai trục giao nhau một góc  không lớn lắm.
- Góc  có thể thay đổi trong quá trình chuyển động
1. Nguyên lý cấu tạo

A'
1
B'

I y
2
3
x 0  x

B II
y
A

Khoa Cơ Khí – Công Nghệ

Ths. Trương Quang Trường Trường ĐH Nông Lâm TPHCM
 I. C C U CÁC-ĐĂNG (Carơan, Universal Joint)

2. Tỷ số truyền

2 2
1 1  sin  .cos 
i12  
2
cos 

+ Khi  = const, 1 = const thì 2 thay đổi tuần hoàn theo góc quay  từ
2min = 1.cos đến 2max = 1/cos.
+ Độ không đều của trục bị dẫn được đánh giá qua hệ số :
2 max  2 min
  tg .sin
1
+ Góc  càng lớn, dao động xoắn càng lớn  dùng khớp các-đăng kép
Khoa Cơ Khí – Công Nghệ
1) Thực hiện tỷ số truyền lớn
Ths. Trương Quang Trường
-3- Trường ĐH Nông Lâm TPHCM
 I. C C U CÁC-ĐĂNG (Carơan, Universal Joint)
3. Cơ cấu các-đăng kép

Khoa Cơ Khí – Công Nghệ

Ths. Trương Quang Trường Trường ĐH Nông Lâm TPHCM
-4-
 I. C C U CÁC-ĐĂNG (Carơan, Universal Joint)
3. Cơ cấu các-đăng kép

Khoa Cơ Khí – Công Nghệ

Ths. Trương Quang Trường Trường ĐH Nông Lâm TPHCM
-5-
 I. C C U CÁC-ĐĂNG (Carơan, Universal Joint)
3. Cơ cấu các-đăng kép

Khoa Cơ Khí – Công Nghệ

Ths. Trương Quang Trường Trường ĐH Nông Lâm TPHCM
-6-
 II. C C U MAN (Malt, Geneva MeƠhanism)
 Cơ cấu Man là cơ cấu biến chuyển động quay liên tục thành
chuyển động quay gián đoạn nhờ trên khâu dẫn có chốt và trên
khâu bị dẫn có những rãnh tiếp xúc không liên tục với nhau.
 Ví dụ ứng dụng: cơ cấu ăn dao của máy bào, cơ cấu thay ụ dao
của máy tiện tự động, cơ cấu đưa phim của máy chiếu phim,…
1. Nguyên lý cấu tạo

O2
2

1
1
O1

Khoa Cơ Khí – Công Nghệ

Ths. Trương Quang Trường Trường ĐH Nông Lâm TPHCM
-7-
 II. C C U MAN (Malt, Geneva MeƠhanism)
2. Động học cơ cấu Malt
- Gọi: t1 là thời gian quay 1 vòng của chốt 1
t2 thời gian mỗi lần chuyển động của đĩa 2
Z – số rãnh trên đĩa 2
 Hệ số chuyển động của cơ cấu Malt
t1 (   2 / Z ) Z  2
k  
t2 2 2Z
- Hệ số chuyển động không thể âm k > 0
Z3
Vậy số rãnh trên đĩa 2 phải lớn hơn bằng 3
- Đối với cơ cấu Malt 4 rãnh – 1 chốt:
42 1
k 
2.4 4
 Thời gian chuyển động của đĩa 2 bằng ¼ thời
gian ngừng Khoa Cơ Khí – Công Nghệ
Ths. Trương Quang Trường Trường ĐH Nông Lâm TPHCM
-8-
 II. C C U MAN (Malt, Geneva MeƠhanism)
2. Động học cơ cấu Malt
- Có thể tăng số chốt trên đĩa 1 để tăng số lần
chuyển động của đĩa 2.
- Gọi m là số chốt trên đĩa 1:
Z 2
k  m.
2Z
- Hệ số chuyển động không thể lớn hơn 1 k  0
 Số chốt tối đa 2Z
m
Z 2
Vậy số Ơhốt tối đa trên Ơ Ơ u Man phụ
thuộƠ vào số rãnh ở trên đĩa 2
- Đối với cơ cấu Malt 4 rãnh :
2.4
m 4
42
 Số chốt tối đa là 4!
Khi truyền động, cơ cấu Malt tương đương với cơ cấu cu-lic  Khoaviệc
Cơ Khítính
– Côngtoán
Nghệ
Ths. Trương Quang Trường
các thông số động học: chuyển vị, vận tốc,
- 9 - gia tốc,… như cơ cấu
Trườngcu-lic
ĐH Nông Lâm TPHCM
 II. C C U MAN (Malt, Geneva MeƠhanism)
Khi truyền động, cơ cấu Malt tương đương với cơ cấu cu-lic  việc tính toán
các thông số động học: chuyển vị, vận tốc, gia tốc,… như cơ cấu cu-lic
- Góc quay đĩa 2:  sin 
 2  arctg 1
O2 1   cos1
2 - Vận tốc đĩa 2:
d d d d  (cos1   )
2  2  2 1  1 2  2  1
dt d1 dt d1 1  2 cos1  2
1
1
- Gia tốc đĩa 2:
d 2 d1 d 2 d 2 2 d1
O1 2    1
dt dt d1 d1 dt
2

Nếu đĩa 1 quay đều (1 = const) thì

A d 2 2 sin 1 (1  2)
2 1 2   2
1  2

(1  2 cos1  2 )
1
d1
2

O2 2 1 O1

 đĩa 1 quay đềuKhoa( = const) thì

Cơ1Khí – Công Nghệ

- 10đĩa 2 quay khôngTrường

đềuĐH Nông Lâm TPHCM
Ths. Trương Quang Trường
-
 III. C C U BÁNH CÓC (RatƠhet MeƠhanism)
 Cơ cấu bánh cóc là cơ cấu biến chuyển động qua lại thành chuyển
động 1 chiều gián đoạn thông qua con cóc và bánh cóc
1

2
1 1. Thanh lắc
2, 5. Con cóc
3
3. Bánh cóc
0 4. Giá
5
6
6. Lò xo
4

Dùng nhiều để thực hiện các chuyển động gián

đoạn như cơ cấu dịch chuyển bàn máy theo phương
ngang ở máy bào, cơ cấu thay dao ở máy tiện tự
động,… Khoa Cơ Khí – Công Nghệ
Ths. Trương Quang Trường Trường ĐH Nông Lâm TPHCM
- 11 -
 III. C C U BÁNH CÓC (RatƠhet MeƠhanism)
Chuyển động cơ cấu bánh cóc: chuyển động qua lại có thể là

C V1
1
3
2 5
E
B 4 2
1 1 7
D A
A
4
4
6

Lắc quanh bánh cóc Tịnh tiến

Khoa Cơ Khí – Công Nghệ

Ths. Trương Quang Trường Trường ĐH Nông Lâm TPHCM
- 12 -
 III. C C U BÁNH CÓC (RatƠhet MeƠhanism)

Một số dạng
của cơ cấu
bánh cóc

Khoa Cơ Khí – Công Nghệ

Ths. Trương Quang Trường Trường ĐH Nông Lâm TPHCM
- 13 -