Slajd 2 Najważniejsze wydarzenia

slajd 3
Wojna w obronie Konstytucji 3 maja zakończyła się przegraną wraz z przystąpieniem
do konfederacji tar- gowickiej króla, który nakazał kapitulację polskim od- działom.
W ten sposób został przypieczętowany los zarówno samej ustawy zasadniczej, jak i
Rzeczypospo- litej. Wbrew oczekiwaniom monarchy i szlachty, którzy liczyli, że ich
ustępstwa złagodzą gniew Katarzyny II, tym razem kraj potraktowano jak terytorium
pod oku- pacją. Rosyjskie wojska prowadziły rekwizycje i gra- bieże, w państwie
zaczęły działać cenzura i tajna po- licja. Utrata ważnych ziem wywołała całkowitą
zapaść gospodarki, co z kolei sprawiło, że w Rzeczypospolitej szerzyły się nędza i
głód. Wpływało to na wzrost spo- lecznego niezadowolenia. Jednocześnie wśród
oficerów i działaczy politycznych rosło przekonanie, że kapitu- lacja w wojnie była
przedwczesna. Ich zdaniem jedyną szansą na uniknięcie kolejnego podziału ziem
polskich jest zbrojne przeciwstawienie się zaborcom.

Sami przywódcy stronnictwa patriotycznego m.in. Hugo Kołłątaj i Ignacy Potocki w

obawie przed zemstą targowiczan wyemigrowali do Sakso- nii. Tam wraz z
Tadeuszem Kościuszką zawiązali sprzysiężenie i zaczęli przygotowania do
powstania, dla którego chcieli uzyskać pomoc od elektora sa- skiego i władz
rewolucyjnej Francji. Tajne sprzysięże- nia patriotyczne powstawały także na terenie
okro- jonej przez zaborców Rzeczypospolitej. Energiczną działalność organizacyjną
podjął tu już wiosną 1793 r. Ignacy Działyński. Oba środowiska - krajowe i emi-
gracyjne - zgodnie na przywódcę przyszłego zrywu
wyznaczyły Tadeusza Kościuszkę. Za jego kandyda- turą przemawiały
doświadczenie zebrane w trak- cie rewolucji amerykańskiej (więcej na ten temat na s.
238) oraz niezłomna postawa w czasie walk z Rosją.

Slajd 4
Tadeusz Kościuszko1746-1817
Naczelnik insurekcji kościuszkowskiej, uczestnik wojny o niepodległość Stanów
Zjednoczonych. Pochodził ze średniej szlachty. Ukończył Szkołę Rycerską, a
następnie studiowal we Francji inżynierię wojskową. W trakcie wojny o
niepodległość Stanów Zjednoczonych okazał się zdolnym inżynierem. Szczególne
zasługi odniósł w przełomowej bitwie pod Saratogą. Przeprowadzone przez niego
dokladne rozpoznanie terenu w znacznym stopniu przyczyniło się do zwycięstwa
Amerykanów. W uznaniu dla jego umiejętności powierzono mu zaprojektowanie
kluczowego dla działań wojskowych fortu w West Point. W 1783 r. został
awansowany na generała brygady armii amerykańskiej W 1784 r. powrócił do
Rzeczypospolitej. W trakcie wojny z Rosją dowodził częścią wojsk koronnych, nie
przegrał żadnej bitwy, a za udział w zwycięstwie pod Zielerńcami został odznaczony
Orderem Virtuti Militari. W 1794 r. został naczelnikiem powstania, które od jego
nazwiska nazwano kościuszkowskim. Po klęsce w bitwie pod Maciejowicami, w
której zostal ranny, trafil na dwa lata do rosyjskiej niewoli. W 1796. car Paweł I w
zamian za obietnicę zaniechania walk przeciw Rosji zwolnił go z więzienia. Ostatnie
lata życia Kościuszko spędził we Francji oraz w Szwajcani, lecz nie brał udziału w
życiu publicznym. Byl zagorzałym wrogiem niewolnictwa. Duży majątek, który
uzyskał za udział w wojnie o niepodległość, przeznaczył na wykup niewolników i
zabezpieczenie ich późniejszego bytu.

Slajd 5
Kościuszko zdawał sobie sprawę z ogromnej przewagi militarnej zaborców, dlatego
w 1793 r. udał się do Paryza, aby zabiegać o wsparcie rewolucyjnej Francji. Wobec
niepowodzenia tej misji postanowił wstrzymać wybuch walk i oczekiwać na dogodny
moment do ich rozpoczęcia, prowadząc dalsze przygotowania. Jednak w kraju
znacznemu pogorszeniu ulegla sytuacja spiskowców. Na polecenie rosyjskiego
ambasadora Rada Nieustająca podjęła decyzję o zmniejszeniu liczebności wojsk
polsko litewskich do 15 tys, żołnierzy i wcieleniu zwalnianych z armii zołnierzy
bezpośrednio do oddziałów zaborców. W odpowiedzi na rozkaz o likwidacji jego
oddziału 12 marca 1794 r. brygadier Antoni Madalinski wyruszył wraz ze swoimi
żołnierzami z Ostrołęki do Krakowa. Kilka dni później w stronę dawnej stolicy
skierował się również Tadeusz Kościuszko, Mimo że przygotowania do powstania
nie były jeszcze zakończone, jego wybuchu nie mozna już było odwlekać. Właśnie w
Krakowie 24 marca 1794 r. Tadeusz Kościuszko ogłosił akt insurekcji i jako
Najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej złożył przysięgę na wierność
narodowi polskiemu. Kościuszko zobowiązał się w akcie powsta nia także do:
uwolnienia Polski od obcego żołnierza, przywrócenia i zabezpieczenia jej granic,
wytępienia wszelkiej przemocy i uzurpacji, tak obcej jak i domowej, ugruntowania
wolności narodowej i niepodległości. Obejmując funkcję naczelnika, Kościuszko
stanął na czele polskiego wojska, ale kwestie polityczne i organizacyjne planowano
powierzyć osobnemu organowi władzy - Najwyższej Radzie Narodowej.
Przysięga Tadeusza Kościuszki miata charakter publiczny i została złożona w
obecności wojska i licznie zgromadzonych mieszkańcow masta.

Kobiety a powstanie
Ogłoszonemu 24 marca 1794 r. aktowi insurekcji towarzyszył szereg odezw, wśród
których nie za brakło apelu skierowanego bezpośrednio do kobiet Już sam fakt
nazwania ich współobywatelkami był wydarzeniem jak na owe czasy bez precedensu.
Kościuszko zachęcał kobiety do wspierania działań powstańczych, prosząc o robienie
szarpi (opatrunków) i bandaży dla wojska. Faktycznie ich udział w prowadzonych
walkach okazał się znacznie większy. Kobiety zbierały składki na insurekcję, prze-
kazywały dowódcom informacje o ruchach wojsk rosyjskich, brały również udział w
budowie wałów wokół Warszawy. W te ostatnie działania miały się angażować
solidarnie przedstawicielki wszystkich warstw ludności miasta, od dam wysoko
urodzonych [...] aż do przekupek ze straganów.