11/12/2018

Danh sách thành viên

“Cùng sẻ chia, cùng phát triển”

1/ Trương Thị Minh Thắng

VẤN ĐỀ PHÉP BIỆN CHỨNG 2/ Phạm Thị Phương Anh
3/ Phạm Thành Ân
VÀ PHƯƠNG PHÁP LUẬN CỦA VIỆC GIẢI QUYẾT 4/ Trần Thị Mỹ Duyên
5/ Trần Thị Hồng Hạnh
CÁC MÂU THUẪN TRONG THỰC TIỄN 6/ Trần Thị Kim Hân
7/ Trần Thị Nhật Lệ
8/ Nguyễn Thị Hạnh Loan
9/ Lê Hồng Thái
10/ Tạ Quang Thịnh
NHÓM 2 11/ Võ Thị Thùy Trang
12/ Phạm Phú Trong
13/ Phạm Nguyễn Duy Tùng

1 2

NỘI DUNG


1 Khái niệm phép biện chứng

Phân tích các tư tưởng cốt lõi

PHÉP BIỆN CHỨNG
2 của phép biện chứng

Phương pháp luận trong việc giải

1 Biện chứng
3 quyết các mâu thuẫn nảy sinh
trong thực tiễn
2 Phép biện chứng

4 Liên hệ vận dụng

3 Các hình thức cơ bản của phép
biện chứng

3 4

Khái niệm Biện chứng và Siêu hình 5

Khái niệm Biện chứng và Siêu hình 6

Trong xã hội Hy Lạp thời cổ đại Quan điểm của triết học Mác -Lênin

Phép siêu hình Phép biện chứng

Biện chứng Siêu hình
Chỉ nhìn thấy những sự vật riêng Không chỉ nhìn thấy sự vật cá biệt
biệt, mà không nhìn thấy mối liên mà còn thấy cả mối liên hệ và sự
v Thuật ngữ “biện chứng” v Thuật ngữ “siêu hình” có
hệ qua lại giữa những sự vật ấy tác động qua lại giữa chúng
có nguồn gốc từ tiếng Hy nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp Chỉ thấy sự tồn tại của sự vật mà Không chỉ nhìn thấy sự tồn tại của
Lạp là dialektica (với nghĩa là metaphysica, với nghĩa không thấy sự phát sinh phát triển sự vật mà còn thấy cả sự hình
là nghệ thuật đàm thoại, là “những gì sau vật lý và tiêu vong của chúng thành, phát triển và tiêu vong của
tranh luận). học”. chúng
v Theo nghĩa này, biện v Theo nghĩa này, siêu Phương pháp xem xột sự vật một Phương pháp xem xét sự vật
chứng là nghệ thuật hình được hiểu là những hiện cách máy múc, biệt lập, bất biến trong mối liên hệ ràng buộc nhau,
tranh luận nhằm tìm ra tượng “siêu vật lý” thuộc về với tư duy cứng nhắc, khụng linh vận động, biến đổi không ngừng
hoạt với tư duy sâu sắc, mềm dẻo, linh
chân lý tinh thần hoạt và uyển chuyển

5 6

1
 11/12/2018

Các giai đoạn phát triển cơ bản 7

của phương pháp biện chứng

Phân tích các tư tưởng cốt lõi

1. Phép biện chứng chất phác thời cổ đại của phép biện chứng
2. Phép biện chứng trong triết học cổ điển Đức Các nguyên lý của phép biện
3. Phép biện chứng duy vật của Mác và Ăngghen
1 chứng duy vật
Các quy luật cơ bản của phép
2 biện chứng
Các cặp phàm trù của phép biện
3 chứng duy vật
Các nguyên tắc phương pháp
4 luận cơ bản của phép biện chứng
duy vật

7 8

Mối liên hệ của các sự vật hiện tượng 9 Nguyên lý về sự phát triển 10

Mối liên hệ phổ biến của sự vật hiện tượng là phạm trù triết Phát triển là phạm trù triết học dùng để khái quát quá trình
học dùng để chỉ tính qui định, sự tác động qua lại, sự chuyển vận động tiến lên từ thấp tới cao, từ đơn giản đến phức tạp,
hóa lẫn nhau giữa các sự vật, hiện tượng hay giữa các mặt của từ chưa hòan thiện đến hoàn thiện
sự vật hiện tượng trong thế giới khách quan.

VẬN ĐỘNG TAN RÃ SỰ VẬT

VẬN
Söï tác ñoäng Sự vật , Söï chuyeån hoùa ĐỘNG
VẬN ĐỘNG TiẾN LÊN PHÁT
hiện tượng TRIỂN

Tính quy định

9 10

11 Các quy luật cơ bản của phép biện chứng duy vật 12

vTính chaát Quy luật chuyển hoá từ những sự thay đổi về lượng thành những sự
cuûa söï phaùt trieån thay đổi về chất và ngược lại ( Goïi taét laø qui luaät löôïng – chaát )

Vị trí của quy luật:

Là một trong 3 qui luật của phép biện chứng duy vật. Nó
chỉ ra phương thức chung của sự vận động và phát triển
Tính Tính Tính
của sự vật và hiện tượng.
Khách quan Phổ biến Đa dạng
Phong phú

11 12

2
 11/12/2018

Khái niệm về chất. 13 Quan hệ biện chứng giữa chất và lượng. 14

Chất là dùng để chỉ tính quy định khách quan vốn có của sự
- Chaát vaø löôïng laø hai maët thoáng nhaát toàn taïi trong baûn
vật, là sự thống nhất hữu cơ của những thuộc tính làm cho sự
thaân söï vaät hieän töôïng, chuùng khoâng taùch rôøi nhau maø
vật là nó chứ không phải là cái khác.
quan heä bieän chöùng vôùi nhau, chaát naøo thì löôïng ñoù vaø
VD ngöôïc laïi.
- Ñoä laø phaïm truø trieát hoïc duøng ñeå chæ söï thoáng nhaát
Khái niệm về lượng.
giưõa löôïng vaø chaát, noù laø khoaûng giôùi haïn maø trong ñoù
Lượng là phạm trù triết học dùng để chỉ tính quy söï thay ñoåi veà löôïng chöa laøm thay ñoåi caên baûn veà
định vốn có của sự vật về mặt số lượng, quy mô, chaát cuûa söï vaät
trình độ, nhịp điệu của sự vận động và phát triển - Ñieåm nuùt laø ñieåm giôùi haïn maø taïi ñoù söï thay ñoåi veà
cũng như các thuộc tính của sự vật. löôïng seõ laøm thay ñoåi chaát cuûa söï vật
- Böôùc nhaûy laø chæ giai ñoaïn chuyeån hoùa veà chaát cuûa söï
vaät do nhöõng thay ñoåi veà löôïng tröôùc ñoù gaây ra.
VD

13 14

15 Ý nghĩa, phương pháp luận của qui luật 16

LƯỢNG ĐỔI – CHẤT ĐỔI vTrong hoaït ñoäng thöïc tieãn chúng ta caàn quan taâm ñeán
Nhiệt ñoä noùng daàn leân ñeán ñieåm nuùt, tröùng nôû thaønh con vòt quaù trình tích luyõ veà lượng để dẫn đến thay đổi về chất
.Đồng thời phát huy tác động của chất mới theo hướng
làm thay đổi về lượng của sự vật.
vCần khắc phục tư tưởng nôn nóng, khi lượng chưa
phát triển đến điểm nút nhưng cứ muốn thay đổi về chất,
mặt khác chống lại tư tưởng bảo thủ, trì trệ không dám
thực hiện bước nhẩy khi lượng đã phát triển đến điểm
nút.
v Trong lónh vöïc xaõ hoäi quaù trình chuyeån bieán veà chaát
phuï thuoäc vaøo yù thöùc chủ quan cuûa con ngöôøi. Bôûi vaäy
cần nâng cao tính tích cực, chủ động để thúc đẩy quá
trình chuyển hóa về từ lượng đến chất một cách có hiệu
quả nhất.
15 16

17 18
Qui luaät thoáng nhaát vaø ñaáu tranh cuûa caùc maët ñoái NỘI DUNG QUY LUẬT
laäp v Theá naøo laø maët ñoái laäp
(Còn gọi là qui luật mâu thuẫn) Maët ñoái laäp laø khaùi quaùt nhöõng maët, nhöõng thuoäc
tính,nhöõng khuynh höôùng phaùt trieån ngöôïc chieàu nhau
toàn taïi trong moät söï vaät hieän töôïng vaø taïo neân söï vaät, hieän
Vị trí của quy luật töôïng ñoù.
v Mâu thuẫn
Đây là qui luật quan trọng nhất, là hạt nhân của phép biện
chứng duy vật. Nó chỉ ra nguồn gốc và động lực của sự vận Là chỉ mối liên hệ thống nhất và đấu tranh, chuyển hóa
giữa các mặt đối lập của mỗi sự vật, hiện tượng hoặc giữa
động và phát triển của sự vật và hiện tượng trong thế giới các sự vật hiện tựơng với nhau.
khách quan.
vSöï thoáng nhaát cuûa caùc maët ñoái laäp :
Thoáng nhaát cuûa caùc maët ñoái laäp laø chuùng nöông töïa vaøo
nhau, raøng buoäc laãn nhau . Maët ñoái laäp naøy laáy maët ñoái laäp
kia laøm tieàn ñeà cho söï toàn taïi cuûa chính mình . Neáu thieáu
moät trong hai maët ñoái laäp chính taïo thaønh söï vaät thì nhaát
ñònh seõ khoâng coù söï toàn taïi cuûa söï vaät...

17 18

3
 11/12/2018

19 20
v Đấu tranh của các mặt đối lập: vYÙ nghóa phöông phaùp luaän
- Trong hoaït ñoäng thöïc tieãn phaûi bieát phaân tích töøng maët
Đấu tranh của các mặt đối lập dùng để chỉ ñoái laäp ñeå nhaän thöùc ñöôïc baûn chaát, nguoàn goác, khuynh
khuynh hướng tác động qua lại, bài trừ, phủ höôùng vaän ñoäng, phaùt trieån cuûa söï vaät-hieän töôïng.
định nhau của các mặt đối lập - Phải xaùc ñònh roõ ñaâu laø maâu thuaãn cô baûn, chuû yeáu trong
- Đấu tranh của các mặt đối lập diễn ra 5 giai ñoaïn: töøng thôøi kyø ñeå taäp trung giaûi quyeát
- Phaûi uûng hoä moïi haønh vi ñaáu tranh vì noù thuùc ñaåy söï phaùt
trieån cuûa söï vaät-hieän töôïng
ĐỐI ĐẤU SỰ VẬT
KHÁC MÂU
LẬP TRANH MỚI
NHAU THUẪN

SỰ HÌNH THÀNH SỰ PHÁT TRIỂN GIẢI QUYẾT MÂU THUẪN

19 20

21 22
Quy luật phủ định của phủ định. PHUÛ ÑÒNH BIEÄN CHÖÙNG
vVị trí của quy luật trong phép biện chứng:
Quy luật phủ định của phủ định là một trong 3 qui luật của
phép biện chứng duy vật, nó chỉ ra khuynh hướng cuûa söï
vaän ñoäng vaø phát triển sự vật, hiện tựơng.

vKhái niệm phủ định biện chứng

Phủ định biện chứng laø quaù trình vaän ñoäng, bieán
ñổi, phaùt trieån cuûa baûn thaân söï vaät hieän töôïng
theo khuynh höôùng caùi môùi ra ñôøi treân cô sôû caùi
cuõ, thay theá caùi cuõ nhöng phaùt trieån hôn caùi cuõ,
hoaøn thieän hôn caùi cuõ, tieán boä hôn caùi cuõ.
CÁI HẠT NẢY MẦM THÀNH CÁI CÂY
CAÂY LUÙA ÑAÕ PHUÛ ÑÒNH HAÏT LUÙA

21 22

v Phuû ñònh cuûa phuû ñònh . 23 24

v Phuû ñònh bieän chöùng laø voâ taän. Moãi laàøn phuû ñònh laø moät
söï vaät môùi ra ñôøi, söï vaät khoâng toàn taïi vónh vieãn maø noù vQui luaät phuû ñònh cuûa phuû
laïi bị caùi môùi khaùc phuû ñònh noù , ñoù laø phuû ñònh cuûa phuû ñònh khaùi quaùt tính chaát tieán Bông
ñònh. leân cuûa söï phaùt trieån.Tuy nhiên lúa
vChu kì cuûa söï phuû ñònh bieän chöùng thường 2 lần. Qua söï phaùt trieån khoâng theo con
hai laàn phuû ñònh nhö vaäy söï vaät döôøng nhö laëp laïi caùi cuõ, ñöôøng thaúng taép maø dieãn ra Cây lúa
theo con ñöôøng “xoaùy oác”.
nhöng treân cô sôû caùi môùi cao hôn caùi cuõ

Hạt lúa

/
T H T
23 24

4
 11/12/2018

25 Những cặp phạm trù cơ bản của phép biện 26

vÝ nghĩa phương pháp luận.
chứng duy vật
vTrong nhaän thöùc vaø trong cuoäc soáng không nên phủ Phép biện chứng duy vật có 6 cặp phạm trù
nhận hoàn toàn cái cũ, mà phaûi bieát kế thừa nhöõng yeáu
toá tích cöïc hôïp lí cuûa caùi cũ a.Phạm trù Cái chung – Cái riêng..
vXu höôùng phaùt trieån cuûa söï vaät theo nguyeân taéc cái b.Phạm trù Nguyên nhân – Kết quả..
mới ra đời thay thế cái cũ, Vì vaäy phaûi có niềm tin vào c. Phạm trù Tất nhiên – Ngẫu nhiên..
cái mới, uûng hoä caùi môùi và đấu tranh cho sự thắng lợi d. Phạm trù Nội dung- Hình thức..
của cái mới.
e. Phạm trù Bản chất – Hiện tượng..
h. Phạm trù Khả năng – Hiện thực..

25 26

a.Cái riêng và cái chung . 27 28

28
Định nghĩa:
vCái chung vCái đơn nhất Bông hoa
vCái riêng
dùng để chỉ dùng để chỉ để chỉ những
một sự vật, những mặt, nét, những
một hiện mặt, những Hoa cúc v.v…
những thuộc
tượng, một thuộc tính
quá trình tính , hiện chỉ có một Hoa hồng
riêng lẻ nhất tượng những sự vật mà
định trong yếu tố tồn tại không lặp lại
thế giới phổ biến ở Cái chung
khách quan. ở sự vật,
nhiều sự vật, hiện tượng Cái riêng
hiện tượng khác.

27 28

- Thứ hai Cái riêng chỉ tồn tại trong mối liên 29 Thứ ba, cái riêng là cái
- 30

hệ với cái chung.Bất cứ cái riêng nào cũng phong phú hơn cái chung. Cái
vừa liên hệ với cái riêng khác vừa liên hệ với chung là bộ phận của cái riêng. Cái Cái riêng
chung
cái chung.
CHUNG
BỘ GIÁO DỤC –ĐÀO TẠO Sống dưới nước
Thở bằng mang Có 3
Con cá đặc điểm
Bơi bằng vây
(cái chung)
Sống dưới nước
ĐẠI HỌC ĐẠI HỌC ĐẠI HỌC ĐẠI HỌC Thở bằng mang
KINH TẾ NOÂNG LAÂM LUAÄT
Cá lóc Có 5 đặc điểm
TDTT Bơi bằng vây
(Cái riêng)
RIÊNG RIÊNG RIÊNG RIÊNG Màu đen
Hình chuối

29 30

5
 11/12/2018

vÝ nghĩa phương pháp luận. 31 vb. Nguyên nhân và kết quả. 32

-Vì cáI chung tồn tại trong cái riêng cho nên Định nghĩa:
muốn biết được cái chung thì phải xuất phát vNguyên nhân
từ cái riêng. Đây là phương pháp qui nạp là phạm trù chỉ sự tác động lẫn nhau
trong nghiên cứu khoa học. giữa các mặt trong một sự vật hoặc giữa
- Vì cái riêng gắn bó với cái chung nên khi giải
các sự vật với nhau gây ra một biến đổi
quyết các vấn đề riêng lẻ trong thực tiễn phải nhất định nào đó.
đặt nó trong nền tảng những nguyên tắc
vKết quả
chung..
là những biến đổi xuất hiện do tác động
lẫn nhau giữa các mặt trong một sự vật
hoặc giữa các sự vật với nhau gây ra

31 32

33 34
vMoái quan heä bieän chöùng giöõa nguyeân nhaân
Tác động Biến đổi vaø keát quaû
Mưa, gió Cơ thể Bị bệnh
(Nguyên nhân) (Kết quả ) Thứ nhất :Nguyeân nhaân sinh ra keát quaû cho neân
nguyeân nhaân luoân luoân coù tröôùc, keát quaû laø caùi coù
Biến đổi sau.
H20 , Oxy T/® Kim lo¹i Han rØ
( Nguyªn nh©n) (KÕt qu¶) Dòng điện Bãng ®Ìn S¸ng

Nguyªn nh©n
KẾT QuẢ

33 34

Thứ hai :Trong hieän thöïc moái quan heä nhaân – quaû bieåu 35 Thứ ba : Nguyeân nhaân sinh ra keát quaû nhöng sau khi 36

hieän raát phöùc taïp : xuaát hieän, keát quaû khoâng giöõ vai troø thuï ñoäng maø noù
+ Moät nguyeân nhaân coù theå sinh ra nhieàu keát quaû khaùc coù taùc ñoäng ngöôïc trôû laïi ñoái vôùi nguyeân nhaân sinh
nhau (nền kinh tế thị trường sinh ra nhiều kết quả) ra nó.
+ Moät keát quaû coù theå do nhieàu nguyeân nhaân khaùc nhau Nguyên nhân Kết quả
taïo neân (kết quả điểm thi cao là do nhiều nguyên nhân)
•
• Thứ tö: Moái quan heä nguyeân nhaân vaø keát quaû
mang tính tương đối, trong moái quan heä naøy laø
nguyeân nhaân thì trong moái quan heä khaùc laïi laø
keát quaû vaø ngöôïc laïi.

35 36

6
 11/12/2018

vYÙ nghóa phöông phaùp luậân cuûa moái quan heä nhaân – quaû 37 c.Tất nhiên và ngẫu nhiên. 38
• - Muoán nhaän thöùc ñaày ñuû söï vaät caàn phaûi tìm nguyeân nhaân
cuûa noù trong theá giôùi hieän thöïc, khoâng neân gaùn gheùp cho Tất nhiên là cái do những nguyên
chuùng moät nguyeân nhaân mang tính thaàn bí naøo ..
nhân cơ bản bên trong của vật chất
• - Vì moái quan heä nhaân - quaû laø moái quan heä saûn sinh, do ñoù
muoán loaïi boû moät hieän töôïng naøo ñoù thì phaûi tìm caùch loaïi quyết định và trong những điều kiện
boû nhöõng nguyeân nhaân sinh ra noù .Ngöôïc laïi muoán laøm naåy nhất định nó phải xảy ra như thế chứ
sinh moät hieän töôïng naøo ñoù phaûi taùc ñoäng vaøo nguyeân nhaân Định không thể khác được
cuûa noù ..
nghĩa.
Ngẫu nhiên là cái do các mối liên hệ
bên ngoài quyết định. Do đó nó có
thể xuất hiện, có thể không xuất hiện,
có thể xuất hiện như thế này hoặc có
thể xuất hiện như thế khác.

37 38

39 vMối quan hệ biện chứng giữa tất nhiên và ngẫu 40

Tất nhiên:gieo trồng đúng kỹ Ngẫu nhiên: nhiên.

thuật cây sẽ cho quả cây bí cho quả to, .
nhỏ khác nhau - Thứ nhất : tất nhiên và ngẫu nhiên đều
mang tính khách quan.Cái tất nhiên có tác
dụng chi phối sự phát triển của sự vật. Cái
ngẫu nhiên làm cho sự vật phát triển nhanh
hay chậm mà thôi
Tất nhiên

39 40

vThứ hai :Sự tồn tại hữu cơ giữa tất nhiên và ngẫu nhiên ở 41
d. Nội dung và hình thức 42
chỗ trong cái ngẫu nhiên tồn taïi taát nhieân, ngöôïc laïi trong
Định nghĩa:
caùi taát nhieân coù caùi ngaãu nhieân .
. Hình thức là
vYÙ nghóa phöông phaùp luaän phương thức tồn
Nội dung là
l-Trong hoaït ñoäng thöïc tieãn ta caàn döïa vaøo caùi taát tại và phát triển
tổng hợp tất cả
nhieân chöù khoâng theå döïa vaøo caùi ngaãu nhieân của sự vật, là
các mặt, những
ñöôïc. hệ thống các
yếu tố, những
l- Trong hoaït ñoäng thöïc tieãn caàn coù nhöõng quá trình tạo mối liên hệ tương
phöông aùn haønh ñoäng döï phoøng cho tröôøng hôïp nên sự vật. đối bền vững giữa
hieän töôïng ngaãu nhieân baát ngôø xuaát hieän.. các yếu tố của
sự vật đó.

41 42

7
 11/12/2018

vMối quan hệ biện chứng giữa nội dung và hình thức 43 44

vThứ nhất : Noäi dung vaø hình thöùc luoân thoáng nhaát, vThứ hai :Moät noäi dung coù theå theå hieän döôùi nhieàu hình
gắn bó vôùi nhau. Moät noäi dung bao giôø cuõng theå hieän thöùc khaùc nhau vaø ngöôïc laïi moät hình thöùc coù theå dieãn
döôùi nhöõng hình thöùc nhaát ñònh, ngöôïc laïi hình thöùc ñaït baèng nhieàu noäi dung khaùc nhau.
naøo cuõng phaûn aùnh noäi dung vaø bò noäi dung chi phoái.

v Thứ ba :Söï taùc ñoäng ngöôïc trôû laïi cuûa hình thöùc
ñoái vôùi noäi dung
Neáu hình thöùc phuø hôïp noäi dung thì laøm noäi
dung phaùt trieån, ngöôïc laïi neáu hình thöùc khoâng
phuø hôïp noäi dung thì noù seõ kìm haõm noäi dung

43 44

vý nghĩa phương pháp luận 45 e. Bản chất và hiện tượng. 46

. Định nghĩa:
Nội dung và hình thức luôn thống nhất với
nhau, vì vậy trong họat động nhân thức và
thực tiễn không đựơc tách rời giữa nội dung .
và hình thức hoặc tuyệt đối hóa một trong 2 Bản chất là tổng hợp
..

mặt đó tất cả những mặt, Hiện tượng là

Ý
Nghĩa
những mối liên hệ biểu hiện các
tất nhiên, tương đối mối liên
Vì noäi dung quyeát ñònh hình thöùc neân ñeå ổn định bên trong hệ đó ra
xem xeùt söï vaät naøo ñaáy thì tröôùc heát phaûi sự vật, quy định bên ngoài của
caên cöù vaøo noäi dung . Neáu muoán laøm sự vận động và bản chất.
thay đổi söï vaät thì tröôùc heát thay đổi noäi phát triển của sự vật.
dung cuûa noù. ..

45 46

47 48
Cày và cấy thủ công là hiện tượng; Bản chất là sản xuất vMoái quan heä bieän chöùng giöõa baûn chaát vaø hieän
nhỏ töôïng
vThöù nhất : Söï thoáng nhaát giöõa baûn chaát vaø hieän töôïng
• Baûn chaát bao giôø cuõng boäc loä thoâng qua caùc hieän töôïng,
khi baûn chaát thay ñoåi thì hieän töôïng cuõng seõ thay ñoåi
theo.
vThöù hai :sự đối lập giöõa baûn chaát vaø hieän töôïng .
• -Coù hieän töôïng phaûn aùnh ñaày ñuû ñuùng ñaén baûn chaát, coù
hieän töôïng chæ phaûn aùnh phaàn naøo baûn chaát, coù hieän
töôïng phaûn aùnh khoâng ñuùng baûn chaát, xuyeân taïc baûn chaát

47 48

8

vYÙ nghóa phöông phaùp luaän 49
vVì baûn chaát laø caùi beân trong khoù nhìn thaáy vaø chuùng
chæ boäc loä thoâng qua caùc hieän töôïng, cho neân muốn
nhận thức ñuùng ñaén söï vaät khoâng neân döøng laïi ôû
hieän töôïng maø phaûi ñi saâu tìm hieåu baûn chaát cuûa
chuùng .
vHieän töôïng ñoâi khi phaûn aùnh xuyeân taïc baûn chaát, vì
vaäy caàn phaûi thoâng qua nhieàu hieän töôïng khaùc nhau
ñeå tìm ra baûn chaát..
49
51
Moái quan heä bieän chöùng giöõa khaû naêng
vaø hieän thöïc.
vThöù nhaát : Khaû naêng vaø hieän thöïc thoáng
nhaát vôùi nhau . Khi khaû naêng ñöôïc thöïc
hieän thì khaû naêng ñaõ thaønh hieän thöïc . Hieän
thöïc laïi naåy sinh khaû naêng môùi , khaû naêng
môùi trong ñieàu kieän nhaát ñònh laïi trôû thaønh
hieän thöïc . Cöù nhö vaäy quaù trình khaû naêng
trôû thaønh hieän thöïc laø quaù trình voâ taän
trong söï phaùt trieån cuûa söï vaät.
51
NHỮNG NGUYÊN TẮC PHƯƠNG PHÁP LUẬN CƠ 53
BẢN CỦA PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT TRONG
NHẬN THỨC VÀ THỰC TIỄN
1.Những nguyên tắc phương pháp luận cơ bản
của phép biện chứng duy vật
a. Nguyên tắc toàn diện trong nhận thức và thực tiễn
vCơ sở lý luận của nguyên tắc toàn diện, là nguyên lý về
mối liên hệ phổ biến. Khi xem xeùt söï vaät phaûi thaáy ñöôïc
moái lieân heä qua laïi giöõa caùc boä phaän cuûa söï vaät ñoù. Đồng
thời phaûi thấy moái lieân heä qua laïi giöõa söï vaät ñoù vôùi söï vaät
khaùc.
vQuan điểm toàn diện không chỉ đối lập với quan điểm
phiến diện, mà còn đối lập với chủ nghĩa triết trung và thuật
ngụy biện.
53
11/12/2018
h.KHAÛ NAÊNG VAØ HIEÄN THÖÏC. 50
vÑònh nghóa
• Khaû naêng laø caùi hieän chöa coù , chöa tôùi,
nhöng seõ coù, seõ tôùi khi coù caùc ñieàu kieän
thích hôïp.
• Hieän thöïc laø taát caû nhöõng caùi gì hieän
ñang coù, hieän ñang toàn taïi thöïc söï.
QUÁ HiỆN TƯƠNG LAI
KHỨ THỰC (KHẢ NĂNG)
50
vThöù hai: Moät söï vaät coù theå toàn taïi cuøng moät luùc nhieàu 52
khaû naêng, moät trong soá khaû naêng aáy nhaát ñònh trôû
thaønh hieän thöïc khi hoäi ñuû nhöõng ñieàu kieän caàn thieát.
vYÙ nghóa phöông phaùp luaän .
l - Vìhieän thöïc laø caùi toàn taïi thöïc söï, coøn khaû
naêng laø caùi chöa co,ù neân trong hoaït ñoäng thöïc
tieãn caàn döïa vaøo hieän thöïc chöù khoâng neân döïa
vaøo khaû naêng.
l- Neáu trong söï vaät toàn taïi nhieàu khaû naêng thì
vieäc xaùc ñònh khaû naêng phuø hôïp, haïn cheá
nhöõng khaû naêng xaáu coù yù nghóa quan troïng
trong hoaït ñoäng thöïc tieãn. ..
52
b. Nguyên tắc phát triển trong nhận thức và thực tiễn 54
vCơ sở lý luận của nguyên tắc phát triển, là nguyên lý về sự
phát triển của phép biện chứng duy vật. Nguyên tắc phát
triển chæ cho chuùng ta thaáy muoán hieåu ñöôïc baûn chaát söï
vaät thì khoâng chæ thaáy söï vaät nhö caùi ñang coù maø coøn phaûi
naém ñöôïc khuynh höôùng vận ñoäng phaùt trieån trong töông
lai cuûa noù.
vNguyên tắc phát triển đòi hỏi trong nhận thức và hoạt động
thực tiễn cần sớm phát hiện ra cái mới, ủng hộ cái mới hợp
quy luật, tạo điều kiện cho cái mới đó phát triển thay thế cái
cũ; phải chống lại quan điểm bảo thủ trì trệ,
54
9

c.Nguyên tắc lịch sử - cụ thể trong nhận thức và thực tiễn
vĐiểm xuất phát của nguyên tắc lịch sử - cụ thể là sự
tồn tại, vận động phát triển của các sự vật, hiện tượng
diễn ra trong không gian, thời gian cụ thể.
vĐặc trưng cơ bản của nguyên tắc lịch sử - cụ thể chúng
ta cần phải xem xét sự hình thành, tồn tại và phát triển
của sự vật, hiện tượng trong điều kiện, môi trường cụ
thể, hoàn cảnh lịch sử - cụ thể
55
 cao độ vai trò của nhân tố chủ quan
Phương pháp luận trong việc giải quyết
các mâu thuẫn nảy sinh trong thực tiễn
57
Phương pháp luận trong việc giải quyết
các mâu thuẫn nảy sinh trong thực tiễn
Nguyên tắc 1: Nguyên tắc thống nhất giữa tuân thủ tính khách quan và phá huy
cao độ vai trò của nhân tố chủ quan
- Quan điểm tính khách quan của sự xem xét là quan điểm cơ bản, chiếm vị trí
hàng đầu trong phép biện chứng duy vật. Quan điểm này xuất phát từ nguyên
lý của chủ nghĩa duy vật biện chứng: vật chất có trước, ý thức có sau, vật chất
quyết định ý thức, ý thức là sự phản ánh của thế giới khách quan
- Yếu tố chủ quan là rất cần thiết và ngày càng có vai trò to lớn trong việc giải
quyết mâu thuẫn, nhưng yếu tố chủ quan không được đi ngược lại quy luật
khách quan. Con người chỉ có thể trên cơ sở phân tích một cách khách quan,
chính xác từng mâu thuẫn hiện thực mà có cách giải quyết
59
11/12/2018
55 2. Vận dụng các nguyên tắc phương pháp luận biện 56
chứng duy vật trong quá trình đổi mới ở Việt Nam
vTừ quan điểm toàn diện trong nhận thức, chúng ta muốn cải biến sự
vật, hiện tượng cần phải áp dụng đồng bộ một hệ thống các biện pháp,
để tác động làm thay đổi các mặt, các mối liên hệ tương ứng của sự
vật, hiện tượng. Song, trong từng bước, từng giai đoạn tác động, cần
phải nắm đúng khâu trọng tâm, then chốt để tập trung lực lượng giải
quyết.
vVận dụng nguyên tắc phát triển vào việc nhận thức về con đường tiến
lên CNXH ở nước ta, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Trên cơ sở phân
tích xu hướng phát triển của thời đại và điều kiện cụ thể của nước ta,
Đảng ta luôn kiên định con đường tiến lên chủ nghĩa xã hội với mục
tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”.
vPhải nhận thức được những mâu thuẫn cần giải quyết, đâu là mâu
thuẫn cơ bản trong thời kỳ quá độ lên CNXH và có biện pháp tập trung
giải quyết đúng đắn những mâu thuẫn này
56
Phương pháp luận trong việc giải quyết 58
các mâu thuẫn nảy sinh trong thực tiễn
Nguyên tắc 1: Nguyên tắc thống nhất giữa tuân thủ tính khách quan và phá huy
Nguyên tắc 2: Nguyên tắc giải quyết mâu thuẫn phù hợp với bản chất và điều
kiện tồn tại của mâu thuẫn
Nguyên tắc 3: Nguyên tắc giải quyết mâu thuẫn phù hợp với từng giai đoạn
phát triển của mâu thuẫn
Nguyên tắc 4: Nguyên tắc tính hệ thống và tính đồng bộ trong việc giải quyết
mâu thuẫn
58
59 Phương pháp luận trong việc giải quyết 60
các mâu thuẫn nảy sinh trong thực tiễn
Nguyên tắc 2: Nguyên tắc giải quyết mâu thuẫn phù hợp với bản chất và điều
kiện tồn tại của mâu thuẫn
Mâu thuẫn nói chung rất đa dạng, phong phú, có nhiều loại với những bản
chất khác nhau.Tùy theo sự đối lập xuất hiện ở những lợi ích nào mà trong xã
hội có sự khác nhau về bản chất của những mâu thuẫn. Chính vì thế, việc giải
quyết mâu thuẫn phải được thực hiện theo những cách cụ thể khác nhau, tùy
theo bản chất của những mâu thuẫn đó.
60
10
 11/12/2018

Phương pháp luận trong việc giải quyết 61 Phương pháp luận trong việc giải quyết 62

các mâu thuẫn nảy sinh trong thực tiễn các mâu thuẫn nảy sinh trong thực tiễn
Nguyên tắc 3: Nguyên tắc giải quyết mâu thuẫn phù hợp với từng giai đoạn
phát triển của mâu thuẫn
- Sự tồn tại và phát triển của mâu thuẫn từ khi ra đời cho đến khi hoàn toàn
Nguyên tắc 4: Nguyên tắc tính hệ thống và tính đồng bộ trong việc giải quyết
mất đi có thể chia ra thành hai giai đoạn chủ yếu: giai đoạn mâu thuẫn đang
mâu thuẫn
phát triển và giai đoạn mâu thuẫn đã chín muồi.
Mâu thuẫn không tồn tại riêng lẻ mà nằm trong một hệ thống các mâu thuẫn
- Tuy nhiên, việc xác định trình độ chín muồi của mâu thuẫn để giải quyết nó
của sự vật. Trong hệ thống đó, các mâu thuẫn có vai trò không giống nhau, có
một cách triệt để, hoàn toàn cũng không phải là đơn giản. Tiêu chuẩn để xác
mâu thuẫn cơ bản, mâu thuẫn không cơ bản, mâu thuẫn chủ yếu, mâu thuẫn
định sự chín muồi của mâu thuẫn không chỉ là vấn đề lý luận, mà còn là vấn
thứ yếu, v.v... Các mâu thuẫn của sự vật có tác động lẫn nhau, quy định lẫn
đề thực tiễn nữa.
nhau; sẽ không giải quyết được mâu thuẫn này nếu chưa giải quyết được
- Việc giải quyết triệt để mâu thuẫn khi nó đã phát triển đến trình độ chín
những mâu thuẫn khác
muồi cũng không thể tiến hành ngay lập tức mà trên thực tế cũng là một quá
trình lâu dài.

61 62

Giải quyết mâu thuẫn tiêu biểu 64

 trong cuộc sống cá nhân

Quan hệ mâu thuẫn biện chứng giữa Đơn vị kinh doanh và Đơn vị thẩm định

ĐẶC ĐIỂM ĐƠN VỊ KINH DOANH ĐƠN VỊ THẨM ĐỊNH

LIÊN HỆ VẬN DỤNG - Bán tất cả sản phẩm, dịch vụ mà

ngân hàng cung cấp
- Đưa ra đề xuất, quyết định chính xác về
hồ sơ vay
Chức năng và nhiệm vụ - Tập trung nghiệp vụ lõi là cho vay - Có sự trao đổi kịp thời, chủ động với đơn
và huy động vốn vị kinh doanh, đánh giá xem xét thực tế
khách hang để đưa ra kết luận cuối cùng
Giải quyết mâu thuẫn tiêu biểu - Doanh số, chỉ tiêu, KPI do đơn vị đề - Thời gian và độ chính xác
1 trong cuộc sống cá nhân ra - Trách nhiệm trong quá trình thẩm định
Áp lực
- Tiềm ẩn rủi ro về khách hàng, thị hồ sơ
2 Giải quyết mâu thuẫn tiêu biểu trường,...
trong thực tiễn xây dựng đất nước Luôn muốn tìm các cho vay để hoàn Luôn tìm cách giảm thiểu rủi ro thấp nhấp
Mâu thuẫn
thành chỉ tiêu đề ra

63 64

Giải quyết mâu thuẫn tiêu biểu 65 Giải quyết mâu thuẫn tiêu biểu 66

trong cuộc sống cá nhân trong thực tiễn xây dựng đất nước
Quan hệ mâu thuẫn biện chứng giữa Đơn vị kinh doanh và Đơn vị thẩm định Việt Nam tham gia CPTPP

Bản chất vấn đề:
- Đơn vị kinh doanh luôn muốn cho khách hàng vay bất chấp nhằm đặt được mục tiêu kinh
doanh
- Đơn vị thâm định tìm mọi cách để hạn chế rủi ro thấp nhất khi khách hàng vay và làm hài
hòa được cả đơn vị kinh doanh và khách hàng
-> Cách thức giải quyết mâu thuẫn: Hạn chế rủi ro và mang lại lợi ích cho ngân hàng
Ngày 09/3/2018, lễ ký kết "Hiệp định đối tác toàn diện và Tiến bộ Xuyên Thái Bình Dương -
CPTPP - Comprehensive and Progressive Agreement for Trans - Pacific Partnership" đã diễn
ra tại thủ đô Santiago de Chile.
Tham gia lễ ký có đại diện 11 quốc gia gồm Australia, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản,
Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore và Việt Nam. Chính thức có hiệu lực từ
đầu năm 2019.
-> Việt Nam gặp nhiều cơ hội và thách thức

65 66

11
 11/12/2018

Giải quyết mâu thuẫn tiêu biểu 67

trong thực tiễn xây dựng đất nước

Việt Nam tham gia CPTPP

Về kinh tế:
Tiếp cận thị trường toàn diện, đảm bảo sự dịch chuyển tự do hàng hóa dịch vụ, vốn và công
nghệ thông qua việc cam kết cắt giảm hàng rào thuế quản, tạo thuận lợi cho thương mại và
đầu tư
Về chính trị - đối ngoại:
Đem lại các lợi ích và lợi thế thiết thực, từ đó thúc đẩy xu hướng hợp tác trong khu vực
châu Á - Thái Bình Dương, từ đó giúp Việt Nam tiếp tục mở rộng và đẩy mạnh hợp tác,
khẳng định vị thế quan trọng trên trường quốc tế
Xin cảm ơn!

67 68

12