FİZYOLOJİ, HİSTOLOJİ ve EMBRİYOLOJİ

BİYOKİMYA’DA ÖNEMLİHIZLI TEKRAR

BİLGİLER 75

• Hipofizin infundibulum kısmı embriyolojik olarak beynin

ENDOKRİN SİSTEM
HİSTOLOJİSİ ve FİZYOLOJİSİ
• Steroid yapıdaki hormonlar nereden sentezlenir…
Adrenal korteks ve gonadlar
• Peptid yapıdaki hormonlar hangi organelde sentezlenir…
GER
• Kanda mutlaka taşıyıcı kullanan hormonlar hangileridir…
Lipid yapıdaki hormonlar
• Amin yapıdaki hormonlar en çok hangi aminoasitten
sentezlenir… Tirozin
• Vücuttaki en büyük hormon deposu hangi bezdedir…
Tiroid bezi
• Salınımı sirkadiyen ritm gösteren hormonlar...
Büyüme hormonu, FSH, LH, Melatonin, Kortizol (birçok
hormonun salınımı sirkadiyan ritm gösterir. Ancak
insulin, parathormon gibi çok az sayıda hormonun salınımı
sirkadiyan özellik göstermez)
• Yavaş ilerleyen sinyal iletim mekanizması... Endokrin
ileti (sinaps, otokrin, parakrin, jukstakrin iletiye göre
endokrin ileti en yavaştır)
• Protein hormonların endoplazmik retikulumda
sentezlenen şekli... Preprohormon
• Prohormondaki ilave peptid dizilerini ayıran... Golgi
cisimciği
• Polipeptid yapılı hormonların özellikleri... Kısa aktivite
süresi, reseptörleri hücre zarı dışında, enzim aktivitesini
etkilerler
• Katekolaminler ve tiroid hormonları hangi amino asitten
sentezlenir... Tirozin
• Katekolamin hormonlar veziküllerde ne ile birlikte
depolanır... Kromogranin ve ATP
• Tiroid hormonlarının özellikleri... Lipitde çözünürler,
plazma proteinlerine bağlanır, reseptörü çekirdekte
• Steroid hormonların özellikleri...
hangi kısmından gelişir... Diensefalon
• Adenohipofiz bölümleri... Pars distalis, pars intermedia,
pars tuberalis
• Nörohipofizde bulunan ileri derecede dallanmış özel bir
tip glial hücre... Pituisit
• Hipotalamusun supraoptik ve paraventriküler
çekirdeklerinde üretilen Oksitosin ve ADH‛ı taşıyan...
Nörofizinler (nörofizin-I oksitosin, nörofizin-II ADH)
• Hipotalamus supraoptik ve paraventriküler
çekirdeklerinde yer alan büyük nöronlar... Magnosellüler
nöronlar
• Asidofilik ön hipofiz hücreleri... Somatotrop,
Mamotrop
• Hipofiz ön lobunda en az görülen hücre grubu...
Kromofob
• Adenohipofizde endokrin fonksiyonu olup en fazla
bulunan hücre... Somatotrop hücre (GH salgılayan
hücre)
• Büyüme hormonu hangi ikincil haberciyi kullanır…JAK-
STAT
• Büyüme hormonu salınımını arttıran hipotalamik hormon
hangisidir… GHRH
• Adenohipofizdeki bazofil hücreler arasında en çok
bulunan ... Kortikotroplar
• Hipofiz ön lobunda en az görülen hücre grubu...
Tirotrop hücre
• Büyüme hormonunun indirekt etkilerinden sorumlu olan…
IGF-1
• IGF-1 (Somatomedin C) nereden salınır…Karaciğer
• Büyüme hormonunun kemik ve kıkırdak büyümesi
üzerindeki etkisine aracılık eden... İnsülin benzeri
büyüme faktörü-I (IGF-I)
• Büyüme hormonu plazma glukoz konsantrasyonunu...
Plazma glukoz konsantrasyonunu artırıcı etki gösterir
• Puberte öncesi dönemde fazla büyüme hormonu
salınması hangi hastalığa neden olur…Gigantizm

- Lipitde çözünürler, kolesterolden sentezlenirler • Puberte sonrası dönemde fazla büyüme hormonu
salınması hangi hastalığa neden olur…Akromegali
- Depolanmazlar, plazma proteinlerine bağlanırlar
• Laktotrop hücrelerden salınan yapıca büyüme hormonuna
• Hormon salgısının düzenlenmesinde en sık kullanılan benzeyen hormon hangisidir…Prolaktin
yöntem... Negatif feedback
• Ovulasyonda östrojenin LH‛a etkisi... Pozitif
feedback İnsanlarda büyüme hormonu salgılanması
• Pozitif geri besleme kontrol mekanizmasına GH Salgısını Uyaranlar GH Salgısını Baskılayanlar
örnekler...
- Kanamanın durdurulması, • Azalmış kan glukoz düzeyi • Artmış kan glukoz düzeyi
• Azalmış kan serbest yağ • Artmış kan serbest yağ asidi düzeyi
- Aksiyon potansiyelinin oluşumu, asidi düzeyi • Yaşlanma, şişmanlık
- Doğumda oksitosinin uterus uyarması • Açlık, protein eksikliği • Somatostatin
• Travma, stres • Somatomedinler (insülin benzeri
- Ovulasyonda östrojen ile LH ilişkisi.
• Heyecan, egzersiz büyüme faktörleri/IGF-1)
• Hedef organdan salınan hormonların hipotalamusu • Serotonin agonistleri • Büyüme hormonu (ekzojen)
etkilemesi... Uzun feedback • Testosteron, östrojen • REM uykusu
• Derin uyku (Evre III ve IV • Gebelik
• Sirkadiyen ritmin ayarlanması ile ilgili hipotalamik non-rem) • Kortizol türevleri (ekzojen
çekirdek... Suprakiazmatik • Ghrelin steroidler)
• Glukogon • Oktreotid (somatostatin analogu)
• Diğer hormonlar üzerinde genel olarak inhibe edici • GHRH
özellik gösteren... Somatostatin • L-arjinin
• Alfa-2 agonistler ve Beta
• Ön hipofiz nereden gelişir... Rathke kesesinden blokerler
• Rathke kesesi artığı... Kraniofarinjioma
76 TUSDATA
TUS
BİLİMSEL
HAZIRLIK
TOPLANTI
MERKEZLERİ
MERKEZLERİ

• Plasental laktojenin yapısal benzerlik gösterdiği hormon
çifti... GH – Prolaktin
• Proopiomelanokortin (POMC) kökenli opioid bir peptid...
Beta endorfin
• POMC ailesi ürünleri... ACTH, MSH, ß-lipotropik hormon,
ß-endorfin, CLIP, N terminal peptid
Asidik Protein (GFAP) ara filamanları, Hering cisimleri.
• İmmünohistokimyasal boyamada, hipofizin pars
nervosa‛sında pozitif sonuç verenler... Oksitosin,
Antidiüretik hormon, Glial fibriller asidik protein
(GFAP)
• Herring cisimcikleri nerde yer alır... Hipofizin pars
nevroza‛sında (Nörohipofiz)

POMC (proopio melanokortin) ailesi ürünleri

• Antidiüretik hormon salıverilmesini arttıran faktörler...

serum osmalaritesinde artış, hipovolemi
• Kan basıncının ani olarak düşmesine cevap olarak arka
hipofizden salınan hormon... ADH

Vazopressin (ADH) salgısının düzenlenmesi
Vazopressin salgısını Vazopressin salgısını
arttıranlar azaltanlar
• Plazma osmotik basıncı artışı • Plazma osmotik basınçda
• Ekstrasellüler sıvı volüm düşme
azalması • Ekstrasellüler sıvı volüm
• Ağrı, stres, egzersiz artışı
• Bulantı, kusma • Alkol
• Ayakta durma • Klonidin
• Klofibrat, karbamazepin • Haloperidol
• Anjiyotensin II
• Aşağıdakilerden hangisi hipotalamusun supraoptik
nükleusunda sentez edilir... ADH (PoSa kısaltmasına
dikkat. Paraventriküler çekirdekten en çok Oksitosin,
Supraoptik nükleustan en çok ADH sentezlenir)
• Hipovolemiye yanıt olarak salınan hormonlar... ADH,
Aldesteron, ACTH, Anjiotensin II, Renin, Adrenalin,
Noradrenalin (Renin- Anjiotensin-Aldesteron-ADH
sistemi üzerinden)
• Hipofiz arka lobu cerrahi olarak çıkarılan bir hastada
hormon yerine koyma tedavisi yapılmaması durumunda
ortaya çıkan tablo... Su kısıtlaması durumunda konsantre
idrar çıkarılamaması
• Hipotalamo-hipofizer vasküler sistemin (portal sistemin)
yetmezliğinde hangisinin salınımı etkilenmez... ADH ve
Oksitosin vasküler sistemden etkilenmez (ayrıca ön
hipofizden sentezlenen prolaktin salınımı da Hipotalamo-
hipofizer aks engellenddiğinde salınımı etkilenmez, hatta
artar. Hipotalamustan sentezlenen Dopaminin prolactin
üzerindeki inhibitor etkisi ortadan kalktığı için)
• Arka hipofizde bulunanlar... ADH vezikülleri, oksitosin
vezikülleri, arka hipofize uzanan magnosellüler nöronların
etrafında nöroglia hücresi olan pituisitler, Glial Fibriler
Magnoselüler nöronlar
• Emzirmenin ovulasyonu önleyici etkisi... Prolaktin, GnRH
sentez ve salınımını inhibe eder (LH ve FSH inhibe olur)
• Hipotalamus paraventriküler nükleustan sentezlenen
hormon hangisidir…Oksitosin
• Oksitosin salınımını en kuvvetli uyaran hangisidir…
Emzirme
• Meme bezlerinde miyoepitelyal hücrelerde kasılmaya
neden olan hormon hangisidir…Oksitosin
• Prolaktin salınımını inhibe eden hormon hangisidir…
Dopamin
• TSH salgısını azaltanlar... Somatostatin ve dopamin
• Oksitosin salınımı için en güçlü stimulus... Emzirme
• Oksitosin meme bezlerindeki hangi hücreler üzerinden
kasılma yapar... Miyoepitelyal hücreler
• Oksitosinin miyometriyum kasılmasını kolaylaştırıcı
etkisi... Connexin 43 artışı
• ACTH‛nın ilk ve akut etkisi... Kolesterol desmolazı
aktive etmek
• ADH sekresyonunu artıran ilaçlar... Klofibrat,
karbamazepin, Anjiyotensin II, morfin, nikotin,
siklofosfamid
• ADH sekresyonunu azaltan ilaçlar... Alkol, Klonidin,
Haloperidol
• Vazokonstriktör etkiye aracılık eden ADH reseptör ve
ikinci haberci... V1A (V1), IP3 sistemi
• Su tutucu etkiye aracılık eden... V2
 FİZYOLOJİ, HİSTOLOJİ ve EMBRİYOLOJİ
BİYOKİMYA’DA ÖNEMLİHIZLI TEKRAR
BİLGİLER 77

• Ön hipofizde kortikotroplardan ACTH salınımında artışa • Sırasıyla adrenal medulla ve adrenal korteks kökeni...
aracılık eden... V1B (V3) Nöral krest / Mezoderm

• V1A... • Kromafin reaksiyon gösteren hücreler nerede... Böbrek

üstü bezi medullasında
- Damar düz kasında vazokonstriksiyon,
• Kromogranin A ve ATP‛ye bağlanarak veziküller içinde
- Karaciğerde glukojenoliz, depolanan... Katekolaminler
- Beyin ve omurilikte nörotransmitter • Böbrek üstü bezi medulla hücreleri... Embriyonik gelişim
sırasında aksonlarını ve dendritlerini kaybetmiş ve salgı
hücreleri haline gelmiş, değişmiş sempatik postganglionik
nöronlar olarak kabul edilebilir
• Böbrek üstü bezi korteksinin dıştan içe tabakalanma
sırası... Zona glomerüloza – Zona fasciculata – Zona
SORULAR reticularis
• Böbrek üstü bezi korteksinden sırasıyla aldosteron,
1. Aşağıdaki “faktörler ve bunların büyüme hormonunu kortizol ve adrenalin salgılanan bölümleri... Zona
hangi yönde etkiledikleri” eşleştirmelerinden hangisi glomerulosa– Zona fasciculata – Zona reticularis
doğrudur? • Zona glomerülozadan hangi hormon grubu salınır…
Mineralokortikoid
Ağır egzersiz NonREM Evre 3-4 Ghrelin Glukagon
A) Artırır Artırır Azaltır Artırır • Zona fasikülatadan hangi hormon grubu salınır…
B) Azaltır Azaltır Artırır Azaltır Glukokortikoid
C) Artırır Azaltır Artırır Artırır • Zona retikülaristen hangi hormon grubu salınır…
D) Azaltır Artırır Azaltır Azaltır Androstenedion
E) Artırır Artırır Artırır Artırır
• Adrenal korteksteki glukokortikoid sentez yolunda yer
Doğru cevap: E almayan enzim... 18-hidroksidehidrogenaz
• Adrenal steroidlerin oluşumundaki hız kısıtlayıcı
basamak... Kolesterolün kolesterol desmolaz enzimi ile
pregnenolon‛a parçalanması
• Kadınlarda androjen sentezinin en fazla yapıldığı yer...
2. Adrenal korteks zona retikülaris
I. Somatotrop • Adrenal androjenler... DHEA ve androstenedion
II. Gonadotrop • Adrenal androjenlerin kadınlardaki etkileri... Pubik ve
III. Mamotrop aksiler tüylenme, libido artışı
IV. Tirotrop
V. Kortikotrop • Stres durumunda lizozomal membranların stabilize
olmasına, kan glukozunun artmasına ve insülin
salgısının dolaylı olarak artmasına neden olan hormon...
Adenohipofize ait yukarıdaki hücrelerden hangileri
Glukokortikoidler
asidofilik boyanma gösterir?
• İnsanlarda oluşan temel glukokortikoid... Kortizol
A) I, III B) II, V C) III, V D) I, IV, V E) II, III, IV
• Sentetik glukokortikoid türevleri... Kortizon, prednizon,
Doğru cevap: A
metilprednizon, deksametazon
• Glukokortikoid etkinliği en yüksek olan... Dexametazon,
Betametazon
• Glukokortikoidlerin etkileri... Hiperglisemik etki, lipoliz,
3. kaslarda proteoliz, karaciğerde akut faz reaktanlarının
I. Alfa MSH sentezi artışı
II. Beta MSH • Stres durumunda artanlar... Kalp atım hızı, kan basıncı,
III. Alfa endorfin epinefrin, kan glikozu, kortizol (mide peristaltizmi
IV. Beta endorfin artmaz.)
• Kortizol kan hücrelerinden hangilerini arttırır…Nötrofil,
Yukarıdakilerden hangileri POMC ailesinin eritrosit, trombosit
ürünlerindendir?
• Kortizol kan hücrelerinden hangilerini azaltır…Bazofil,
A) I ve II B) II ve III eozinofil, lenfosit
C) III ve IV D) I, II ve IV
E) II, III ve IV • Travma sonrası artan kortizolün etkileri...
Doğru cevap: D - Yara iyileşmesinin gecikmesi
- Kaslardan amino asit salınımının artması
- Glukoneogenez aktivasyonu
- Kanda yağ asitlerinin artması
- Kan glukozunun artması
78 TUSDATA
TUS
BİLİMSEL
HAZIRLIK
TOPLANTI
MERKEZLERİ
MERKEZLERİ

• Inflamasyon sırasında glukokortikoidlerin etkileri...

- IL-2 üretiminde azalma Renin salgısının düzenlenmesi
- IL-1‛i azaltır
Renin salgısını
- Lizozomal membranlarda stabilizasyon Renin salgısını azaltanlar
arttıranlar
- Mast hücrelerde stabilizasyon
• Artmış renal • Makula densada NaCl artışı,
- Lipokortin sentezinde artış
sempatik etkinlik, artmış afferent arteriyol
- Karaciğerde portein sentezinde artma prostaglandinler basıncı,
• Kortizol reseptörü nerededir... sitoplazmada • Sodyum kaybı, • Aldosteron artışı, anjiyotensin
diüretikler, II artışı, ADH artışı, ANP artışı
(Aldesteron ve Kortizolün reseptörü sitoplazmadadır)
• hipotansiyon, kanama, • İndometazin gibi
• Kortizolün etki mekanizması... Sitoplazmik reseptörlere ayakta durma, prostaglandin sentez
bağlandıktan sonra çekirdekte DNA ile etkileşir dehidratasyon, inhibitörleri
• Streste ilk artan hormon... Katekolaminler/adrenalin
• kalp yetmezliği, • propranolol gibi β -
siroz, renal arter veya adrenerjik reseptör blokeri
(Streste, sempatik sistemin deşarjı sonucu dakikalar aortanın daralması, ilaçlar
içinde katekolamin salınımı olur. Kortikosteroid, ACTH psikolojik stres • Hiperkalemi yapan durumlar
ve CRH ise daha sonra sentezlenir ve salınırlar.) • Alfa-metildopa
• Renal arter darlığının plazma aldosteron seviyesine • Klonidin
etkisi... Plazma aldosteronu yükselir
• Aldosteron nerede etkili... Distal tübül ve toplayıcı
kanallarda esas hücreler ve İnterkale hücreleri etkiler
• Katekolaminlerin idrardaki metabolitleri... Metanefrin,
• Aldosteron esas hücreleri etkileyerek... Böbreklerden normetanefrin, VMA
sodyum reabsorpsiyonunu ve potasyum sekresyonunu
artırır • Adrenalin ve noradrenalinin etkileri... Glikojenoliz,
lipoliz
• Aldosteron interkale hücreleri etkileyerek... Tübüler
hidrojen sekresyonunu artırır ve hafif alkaloza yol • ß2 mimetik etkisi ile diyastolik basıncı düşüren
açar. hormon... Adrenalin
• Aldosteronun düzenlenmesinde önem sıralamasına göre • Dopaminin etkileri...
temel rol oynayan dört faktör...
- D1 reseptörü üzerinden renal arterde
- Ekstrasellüler sıvı potasyum konsantrasyonunun vazodilatasyon
artması - ß1 üzerinden pozitif inotrop
- Renin-anjiyotensin sistem aktivitesinin artması - Alfa-1 üzerinden vazokonstriksiyon
- Ekstrasellüler sıvıda sodyum iyon konsantrasyonunun • Langerhans adacığı...
artması - Beta hücreleri: (% 60) insülin ve amilin hormonu
- ACTH - Alfa hücreleri: glukagon
• Aldosteron antagonisti olan... Spironolakton - Delta hücreleri: somatostatin
• Hangi hormon böbreklerden K ve H atılımı ile tubuli - PP hücresi (F hücresi): pankreatik polipeptid
hücresine Na ve su geri emilimini artırır... Aldosteron
• Potasyumun yükseliği ile salınımı artırılan ve kan Sodyum
düzeyinin ayarlanmasında önemli olan hormone...
Aldosteron
• Potasyumun idrarla atılımını artıran... Aldosteron
• Kan Sodyum düzeyini ayarlayan hiperkalemi ile
salgılanması uyarılan hormon... Aldosteron
• Aldesteron eksikliğinde... Sodyum ve su tutulamaz
(hipotansiyon, hipovolemi, hiponatremi), potasyum ve
hidrojen atılamaz (hiperkalemi, asidoz)
• Vazopressin, renin seviyesini... azaltır
• Kalp yetmezliği ve siroz renin seviyesini ... artırır
• Katekolaminler, renin seviyesini artırır... artırır
• Hemoraji, durumunda renin seviyesi... artar
Pankreas adacıkları
 FİZYOLOJİ, HİSTOLOJİ ve EMBRİYOLOJİ
BİYOKİMYA’DA ÖNEMLİHIZLI TEKRAR
BİLGİLER 79

• C peptid (connecting peptid)...

Memelilerde glukoz taşıyıcıları
- Sekresyon öncesi granüllere eklenir
- Ekzojen insülin kullanan hastalarda B hücre Önemli ekspresyon
İşlevi
fonksiyonunu gösterir. bölgeleri

• Pankreasın Langerhans adacıklarındaki β hücrelerinde İkincil aktif taşınma (Na+-Glukoz birlikte taşınma)
artan ATP, hangi kanalları etkileyerek hücrede Glukozun emilimi İnce bağırsak, böbrek
SGLT 1
depolarizasyona neden olur... ATP duyarlı K+ kanalı (lümenden) tübülleri
(sülfonilüre gibi oral antidiyabetikler, K+ kanalını kapatarak
Glukozun emilimi
insulin salınımına neden olurlar) SGLT 2
(lümenden)
Böbrek tübülleri

• ATP bağımlı potasyum kanalını kapatan ilaç grubu… Kolaylaştırılmış difüzyon

Sülfonilüre grubu ilaçlar
Plasenta, kan-beyin bariyeri,
GLUT 1 Bazal glukoz alımı beyin, eritrositler, böbrek,
kolon, diğer birçok organ
B hücre glukoz
Adacık B hücreleri, karaciğer,
taşıyıcısı; bağırsak
GLUT 2 ince bağırsak epiteli
ve böbrek epitel
hücreleri, böbrekler
hücrelerinden çıkış
Beyin, plasenta, böbrekler,
GLUT 3 Bazal glukoz alımı
diğer birçok organ
İnsülinle uyarılan İskelet ve kalp kası, yağ
GLUT 4
glukoz alımı dokusu, diğer dokular
GLUT 5 Fruktoz taşınımı Jejenum, sperm

GLUT 6 - Beyin, dalak, lökosit

Endoplazmik
GLUT 7 retikulumda glukoz Karaciğer, diğer dokular
6-fosfat taşıyıcısı

İnsülin salınım mekanizması
• İnsülin reseptörünün etkisini artıran element... Krom
• Glukozun hücre içine girmesi için insüline ihtiyaç
duymayan doku... beyin ve eritrosit
• Leptin insülin üzerindeki etkisi... Azaltır.
• SGLT1... İnce bağırsak, renal tübül, sekonder aktif
transportla glukoz absorpsiyonu
• SGLT2... Renal tübül, sekonder aktif transportla glukoz
absorpsiyonu
• İnsülin;...
- Lipoprotein lipaz‛ı aktive eder
- Hormona duyarlı lipazın etkisini inhibe eder
• İnsülin, kan glukoz düzeyini... azaltır, hipoglisemi yapar
(hiperglisemi yapan hormonlar; Glukagon, GH, Kortizol,
Adrenalin, Noradrenalin, Tiroid hormonu)
• Glukokinaz ve hekzokinaz aktivitesini indükleyen...
insülin
• İnsülin eksikliğinde ...
- Yağların aşırı kullanımı ketoz ve asidoza neden olur
- Protein sentezini ve depolanmasını hızlandırır
- Büyüme hormonu ile birlikte büyümeyi hızlandırıcı
sinerjistik etkileri vardır
• İnsülin Hızlı (saniyeler) etkileri... insülin duyarlı
hücrelere glukoz, amino asitler ve K+ taşınmasını artırır
• İnsülin Orta (dakikalar) etkileri...
- Protein sentezinin uyarılması
- Glikojen sentezi ve glikolitik enzimlerin
etkinleştirilmesi
- Fosforilaz ve glukoneogenik enzimlerin inhibisyonu
• İnsülinin gecikmiş (saatler) etkileri... Lipojenik ve
mRNA‛ları artırıcı etki
80 TUSDATA
TUS
BİLİMSEL
HAZIRLIK
TOPLANTI
MERKEZLERİ
MERKEZLERİ

SORULAR
İNSÜLİNİN ETKİLERİ
ü Lipojenezi artırır
1.
ü Glukoneogenezi azaltır
ü Glikojenolizi azaltır I. Yumaklar biçiminde düzenlenmiş, endokrin hücre
kümeleri içeren tabaka
ü Glukoz oksidasyonunu artırır
II. Işınsal düzenlenmiş hücre kordonları içeren en kalın
ü Keton cisimciklerinin yapımını inhibe eder tabaka
ü Yağ asidi sentezini arttırır III. Bazı hücreleri piknotik çekirdekler içeren, ağızlaşan
ü Glikojen fosforliaz aktivitesini azaltır hücre kordonları bulunduran tabaka
IV. Krom tuzlarına afiniteleri yüksek hücreler içeren
ü Yağ asidi sentezi artışı kısım
ü Yağ asidi oksidasyonunu azaltır
ü Gliserol fosfat sentezi artışı Adrenal bezin yukarıdaki sıralanan özellikleri içeren
ü Glukoz girişinde artış tabaka/kısımlar hangi seçenekte sırasıyla ve en doğru
olarak verilmiştir?
ü Glukoz-6 fosfatazı inhibe eder
ü Glokokinaz ve hekzokinaz aktivitesini uyarır A) Zona retikülaris, adrenal medulla, zona glomerüloza,
zona fasikülata
ü Lipoprotein lipaz aktivasyonu B) Adrenal medulla, zona fasikülata, zona glomerüloza,
ü Hormon sensitif lipaz inhibisyonu zona retikülaris
C) zona glomerüloza, Zona fasikülata, zona retikülaris,
• Glukagon... adrenal medulla
- Karaciğer hücre zarında adenilatsiklaz‛ı aktive eder, D) Zona fasikülata, adrenal medulla, zona retikülaris, zona
- Protein kinaz‛ı aktive eder, fosforilaz b kinazı aktive glomerüloza
eder E) Zona fasikülata, adrenal medulla, zona glomerüloza,
zona retikülaris
• Yüksek konsantrasyonda glukagon...
- Kalbin kasılma gücünü artırır Doğru cevap: C
- Safra salgılanmasını şiddetlendirir
- Mide asit salgılanmasını inhibe eder 2. İnsülinin reseptör düzeyindeki etkilerini
• Glikoneogenez, Glikojenoliz ve lipoliz yapan hormon... gerçekleştirmek için ortamda bulunması gereken
glukagon (Glukagon, kan glukozunu artıran ve en güçlü ve bu sebeple insulin tolerans faktör olarak da
glukoneogenez yapan hormondur) adlandırılan element aşağıdakilerden hangisidir?

• İnsulin yetersizliği ve glukagon fazlalığı olan bir hastada A) Bakır B) Kalsiyum

gözlenebilecek durumlar... C) Çinko D) Potasyum
- Ketonemi E) Krom
- Ketonüri Doğru cevap: E
- Glukozüri
- Asidoz
3. Pankreasın Langerhans adacıklarındaki β
- Osmotik diürez
hücrelerinde artan ATP, hangi kanalları etkileyerek
• İnsülin, glukagon üzerindeki etkisi (artırır/azaltır)… hücrede depolarizasyona neden olur?
azaltır
A) Kalsiyum B) Sodyum
• Glukagon, insulin üzerindeki etkisi (artırır/azaltır)… C) Magnezyum D) Potasyum
artırır E) Klor
• Somatostatin, pankreas hücrelerinin hangisinden Doğru cevap: D
salgılanır... D hücreleri

4. İnsülinin salgısını azaltan aşağıdakilerden hangisidir?

Glukagon İnsülin
A) Leptin
B) Gastrik inhibitor peptid
İnhibisyon
C) Hiperglisemi
Aktivasyon D) Parasempatik uyarı
E) Büyüme hormonu

Doğru cevap: A
İnsülin glukagonu
azaltırken, glukagon
Pankreas insülini arttırır.
Somatostatin
polipeptidi
• Tiroid bezi hangi embriyolojik yapıdan gelişir... Ön
Glukagon - İnsülin - Somatostatin arası etkileşimler bağırsak endoderminden
• Parafolliküler C hücreleri hangi embriyonik yapıdan
gelişir... Nöral krest
• Tiroid hormonlarının (T3-T4) tiroid folliküllerinde depo
şeklinin adı... Tiroglobulin
 FİZYOLOJİ, HİSTOLOJİ ve EMBRİYOLOJİ
BİYOKİMYA’DA ÖNEMLİHIZLI TEKRAR
BİLGİLER 81

• Tiroid hormonlarından T3 ün reseptörü nerede

bulunmaktadır... Hücre çekirdeğinde (Reseptörü hücre Tiroid hormonlarının gen ekspresyonlarına
çekirdeğinde olanlar; progesteron, Androjen, D vit, etkisi
Östrojen, Retinoik asid, Tiroid hormonu)
• Tiroid bezine iyodür girişini inhibe ederek antitiroid Artış olanlar İnhibe olanlar
etki gösteren... Tiyosiyanat
α miyozin ağır zincir geni β-miyozin ağır zinciri
• Tiroid hormonu sentezi sırasında iyodid nerede okside
olur... Kolloidde sarkoplazmik retikulum Ca +2 fosfolamban
• İyodu folikül boşluğuna taşıyan anyon protein... ATPaz
Pendrin β-adrenerjik reseptörler adenilil siklaz
• Yüksek iyot konsantrasyonunda iyot pompasının inhibe G proteinleri T3 nükleer reseptörleri
olması... Wolf- Chaikoff etkisi
+
Na , K ATPaz NCX ve Na+-Ca+2
• Tiroid hormon sentezinde hız kısıtlayıcı basamak...
İyot uptake değiştiricilerin ekspresyonu

• Tiroid sentezi sırasında mutlaka kandan alınması

gereken iyon hangisidir…İyot
• Tiroid hormonlarından en çok salınan hormon hangisidir…
T4
• Tiroid hormonlarından en fazla aktivite gösteren
hormon hangisidir…T3
• Tiroid bezine alınan iyotun okside edilip aktive olmasını
sağlayan enzim... Tiroid peroksidaz
• Tiroid hormonunun lipid metabolizmasına etkisi...
Yağların mobilizasyonunu (lipoliz) artırarak plazma yağ
asidi düzeyini arttırır, kolesterol, fosfolipit ve trigliserid
düzeyini azaltır.
• T3 ve T4 hormonlarının etkileri...
- Nükleus reseptörlerine bağlanarak RNA sentezini
arttırır.
- Mitokondride reseptörlere bağlı ATP döngüsünü
arttırır.
- T3 daha güçlüdür ancak T4 daha fazla üretilir
- Na-K-ATPazı uyararak iyon transferine neden olur
• Tiroid hormonlarının fazlalığının etkilerine örnekler...
- Oksijen tüketim hızında artma
- Kas dokusu protein katabolizmasında artma
- Vitamin ve koenzim gereksiniminde artma
- Plazma kolesterol düzeyinde azalma
• TSH‛ nın etkileri...
- İyot pompasını aktive etmek
- Tiroid hücrelerinin genişlemesini ve sayısını artırmak
- Tirozin‛in iyodinizasyonunu artırmak
- Tiroid bezinin kanlanmasını arttırır
- İyot emilimini arttırır
- Tiroid bezindeki protein sentezini arttırır.
- Göz arkasında bulunan mukopolisakkaritlerin sentezini
arttırır
• Hipertiroidi tedavisinde kullanılan Beta blokörlerin
kullanılma endikasyonu... Vücut dokularının adrenalin
ve noradrenaline hassasiyetinin artmış olması
• Kanda serbest T3 düzeyi yükselmiş olan bir hastada
TSH düzeyinin düşük olmasının nedeni... T3 ün negatif
feedback etkisi ile TSH yı baskılaması
• Tirotoksikoz durumlarında taşikardi olmasının esas
sebebi... adrenalin duyarlılığının artması
• Kalsitonin hangi organ ve hücrede üretilir... Tiroid-
parafolliküler hücre
• Alfa (α) alt birimi benzer yapıda olan hormonlar... LH,
FSH, TSH, insan koryonikgonadotropin (hCG)
• T3 miyosite girer, reseptöre bağlanır ve bazı genlerin
ekspresyonunu arttırıp bazılarını azaltır bunun
sonucundaki net etkisi... Artmış kalp hızı ve kasılma
gücü
• Tiroid hormonlarının fizyolojik etkileri...
- Lipoliz, protein katabolizması, glikoneogenez
- Diyastol basıncı düşer, GAG turnoveri
- Normal beyin gelişimi, LDL reseptör yapımı artışı
• Paratiroid bezleri nereden köken alır…Faringeal
ceplerden
• Paratiroid bezinde bulunan hangi hücre parathormon
salgılamaz…Oksifil hücre
• Kalsiyum metabolizmasını direkt etkileyen en önemli
hormon... parathormon (PTH)
• Proksimal tüplerde fosfat reabsorbsiyonunu azaltan...
Parathormon
• Parathormonun kemikler üzerindeki etkisi...
Osteoklastların aktivitesini ve proliferasyonunu
artırmak
• İdrarda cAMP artışı hangi hormonun etkisiyle olur...
parathormon
• Reseptör düzeyinde parathormon etkisi için gerekli olan
element... Magnezyum
• Parathormonun etkileri... Kalsiyum seviyesini yükseltici,
fosfat seviyesini düşürücü
• PTH reseptörleri hangi hücrelerde... Osteoblastlar
• Parathormonun böbrekler üzerine etkisi... Ca++ geri
emilimini uyarır, PO4 atılımını artırır
• Parathormonun aktif D vitamini yapımına etkisi... 1-alfa
hidroksilazı aktive eder
• D vitamininin PTH üzerine etkisi... PTH yapımını
azaltır
• Chvostek belirtisi, Trousseau belirtisi hangi durumda
gözlenir…Hipokalsemi
• Sinir ve kas hücrelerinde uyarılmayı zorlaştıran hangi
iyonların artışıdır…Ca+2 ve Mg+2
• Parathormon salgısının temel düzenleyicisi hangisidir…
Kan kalsiyum düzeyi
• Asideminin iyonize kalsiyuma etkisi... Artırır
• Alkaleminin iyonize kalsiyuma etkisi... Azaltır
82 TUSDATA
TUS
BİLİMSEL
HAZIRLIK
TOPLANTI
MERKEZLERİ
MERKEZLERİ
Asit-baz değişiklikleri iyonize kalsiyum seviyesini
etkiler
• Hipokalseminin uyarılabilirliğe etkisi... Artırır
• Kemik rezorpsiyonunu inhibe eden hormon...
Kalsitonin
• Osteolitik aktiviteyi inhibe ederek, Ca++ ve fosfat
düzeyini düşüren hormon... kalsitonin
• Kalsitoninin hızlı etkisi... Osteoklastik aktiviteyi
azaltır
• D vitamininin bağırsaklarda kalsiyum üzerine etkisine
aracılık eden... Calbindin D-28K
• D vitamininin etkileri... Böbrek ve bağırsaklardan
kalsiyum ve fosfatın emilimini artırır
• Salgısı ışık-karanlık sikluslarına göre değişen ve
biyolojik ritimlerin düzenlenmesinde görevli olan...
Pineal bez
• Epifizden (Pineal bez) salgılanan hormon… Melatonin
• Melatonin hangi amino asitten üretilir... Triptofan
• Melatonin ne zaman salınır... Karanlıkta ve gece
• Pineal bezde görülen ve beyin kumu olarak adlandırılan
histolojik yapı... acervulus cerebri veya corpora
arenesae
• İnhibinin görevi... FSH sentezini ve salınmasını
engellemek
• En aktif östrojenik hormon... Östradiol
• En zayıf östrojenik hormon... Östriol
• Gebelik sırasında plasentadan salınan başlıca östrojen...
Östriol
• Postmenopozal kadınlarda başlıca plazma östrojeni...
Östron
• Kadında ovulasyondan ve FSH‛la birlikte ovarial
foliküllerin geç maturasyonundan sorumlu... LH
• Östrojen ve progesteron nerede sentezlenir... Over
• Östrojen ve progesteron en çok hangi maddeden
sentezlenir... Kolesterol
• Östrojen ve progesteron sentezinde ilk oluşan hormon...
Progesteron
• Östrojen ve progesteron sentezinde ilk oluşan erkek
seks hormonu... Testosteron
• Testosteronun tümü ve progesteronun büyük bir kısmı
neye dönüşür... Östrojen
• Östrojene dönüşümün gerçekleştiği hücre... Granüloza
hücreleri
• Östrojen ve progesteron hormonlarını kanda taşıyan
başlıca madde... Albümin
• Gebede östrojen kaynağı... Plasenta
• Östrojenin Meme Bezlerine Etkisi... Meme duktuslarının
gelişmesini sağlar
• Östrojenin Prolaktin üzerine Etkisi... Prolaktin salınımını
hamilelikte uyarır
• Östrojenin kemik üzerine etkisi... Osteoblastik aktivite
artışı ve Epifiz plaklarının kapanması
• Östrojenin hematopoetik sisteme etkisi...
Hiperkoagulabilite
• Östrojenin glukoz üzerine etkisi... Anti-insülinerjik
(diabetojenik)
• Östrojenin kolesterol üzerine etkisi... HDL‛yi arttırır,
LDL‛yi azaltır
• Östradiol-östron dönüşümünü sağlayan enzim... 17 Beta
hidroksisteroid dehidrogenaz
• Gebe olmayanda progesteron kaynağı... Korpus
luteum
• Gebe olanda progesteron kaynağı... plasenta ve corpus
luteum
• Endometriyumda glikojen tutulumu ve endometriyal
bezlerde sekresyon oluşturan... Progesteron
• Progesteronun en önemli fonksiyonu... Siklusun 2.
yarısında endometriyumu implantasyona hazırlamak
• Desidua reaksiyonuna neden olan hormon...
Progesteron
• Embriyonun erken evrelerde beslenmesinde görevli
hormon... Progesteron
• Progesteronun miyometriuma etkisi... Gevşetir
• Zigot implantasyonu için T lenfositleri baskılayan
hormon... Progesteron
• Plasentada sentezlenen östrojenin kaynağı... Fetüs
böbrek üstü bezinden salgılanan DHEA
• Plasentadan salınan hormonlar... Östrojen, Progesteron,
hCG,ve HPL
• İnsanlardaki en büyük aktif peptid hormonu... hCG
• hCG salgılayan hücre... Sinsityotrofoblast
• hCG‛nin anne kanında ilk görüldüğü zaman...
Fertilizasyondan 6-8 gün sonra
• hCG ne zaman pik yapar... Hamileliğin 10. haftasında
• h C G ‛ n i n e n ö n e m l i i ş l e v i . . . Korpus luteumun
dejenerasyonunu engellemek
• HPL ne zaman salınır... Gebeliğin 5.haftası
• Plasenta kitlesiyle en orantılı hormon... HPL
• Gebelikte insülin rezistansı oluşturan hormon... HPL
• Büyüme hormonuna benzeyen plasenta hormonu...
HPL
• Leydig hücrelerinden testosteron sekresyonundan
sorumlu hormon... LH
 FİZYOLOJİ, HİSTOLOJİ ve EMBRİYOLOJİ
BİYOKİMYA’DA ÖNEMLİHIZLI TEKRAR
BİLGİLER 83

Granüloza ve teka hücre etkileşimi

• Aromatizasyonun başlatılmasından sorumlu... FSH

• Erkekte spermatogenezisten sorumlu hormon... FSH
• Kadında ovülasyonu, erkekte ise testosteron
sekresyonunu stimüle eden... Luteinizan hormone (LH)
• İnhibin hipofiz hormonlarından hangisinin salgılanmasını
inhibe eder... İnhibin (kadında granüloza hücrelerinden
salınır) Ovaryan siklus

• İnhibin salgılayan over tümörü... Granuloza hücreli over • Testosteron, genel etkileri: kılların büyümesine neden
tümörü olur, yüzdeki yağ bezlerinin fazla salgı yapmasıyla akneye
neden olur, kemik büyümesi ve kalsiyum depolanmasını
• Teka hücreleri... Androstenedion üretir, LH reseptörü
artırır, bazal metabolizmayı hızlandırır, eritrosit sayısını
bulundurur ve LDL kolesterolü kullanır.
artırır, Distal tübüllerden sodyum geri emilimini artırır.
• Granüloza hücreleri... FSH reseptörü bulundurur ve LDL
kolesterolü kullanır.
SORULAR
• Kadında inhibin nerden salınır... Granüloza
hücrelerinden
1. Bir araştırmacı yaptığı çalışmada artan kalsiyuma yanıt
• Sertoli hücrelerinden salgılanan ve ön hipofizden FSH olarak iki hormonu karşılaştırıyor. A hormonunun artan
salgısını baskılayan... İnhibin B kalsiyum seviyesine yanıt olarak azaldığını, B hormonunun
ise arttığını tespit ediyor.
• Menstrual siklusta progesteron salınımı... Folliküler
fazda minimaldir. Luteal fazda pik yapıp düşer Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde A ve B hormonu
doğru eşleştirilmiştir?
• Yirmi sekiz günde menstrüel siklusunu tamamlayan
sağlıklı bir kadının kanında, siklusun yirmi birinci Hormon A Hormon B
günün de hormonlardan hangileri birinci güne göre A) Kalsitonin Parathormon
daha yüksektir... Östrojen ve Progesteron B) Kalsitonin Aktif D vitamini
C) Parathormon Kalsitonin
• Erkekte pubik ve aksiller kıllanmanın artışından sorumlu
D) Parathormon Aktif D vitamini
hormon hangisidir…Testosteron
E) Aktif D vitamini Parathormon
• Erkek fetüsta iç ve dış genitalin büyümesi için hangi
hormona ihtiyaç vardır…Testosteron Doğru cevap: C

• Testosteronu sentezleyen... Leydig hücreleri 2. Gebe olanda östrojen sentezinin en yoğun olduğu yer
• Dokulara fikse olan testosteron neye dönüşür... aşağıdakilerden hangisidir?
Dihidrotestosteron A) Adrenal korteks
B) Fetal karaciğer
• Dihidrotestosteron oluşumunu katalizleyen enzim... 5 C) Over luteal hücreler
α-redüktaz D) Plasenta
E) Over granüloza hücreleri
• Dokularda fikse olmayan testosteron neye dönüşür...
Androsteron ve Dehidroepiandrosteron Doğru cevap: D

3. Aşağıdakilerden hangisi Leydig hücrelerinden

androjen salgısını stimule eder?
A) FSH B) LH
C) ACTH D) Dopamin
E) TRH

Doğru cevap: B