Bai1 HeThongDanhLua

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.
HCM
VIỆN KỸ THUẬT
BÀI 1
HỆ THỐNG ĐÁNH LỬA
TS LÊ THANH TUẤN
2/24/2024 1 TS Lê Thanh Tuấn
MỤC TIÊU BÀI HỌC
• Nêu được nhiệm vụ, yêu cầu và phân loại hệ thống đánh lửa;
1
• Nêu được các thông số đặc trưng cho quá trình đánh lửa của hệ
2 thống đánh lửa;
• Trình bày được các giai đoạn đánh lửa;

3
• Trình bày được sơ đồ cấu trúc khối và sơ đồ mạch đánh lửa cơ bản;
4
• Trình bày được cấu tạo và nguyên lý hoạt động của hệ thống đánh
5 lửa cơ bản (hệ thống CI);
• Trình bày được cấu tạo và nguyên lý hoạt động của hệ thống đánh
6 lửa loại bán dẫn;
• Phân tích được ưu nhược điểm của các loại đánh lửa bán dẫn.
7

NỘI DUNG BÀI HỌC
• NHIỆM VỤ, YÊU CẦU VÀ PHÂN LOẠI HỆ
1.1
THỐNG ĐÁNH LỬA
• LÝ THUYẾT ĐÁNH LỬA CHO ĐỘNG CƠ

1.2
XĂNG
1.3 • HỆ THỐNG ĐÁNH LỬA BẰNG VÍT
1.4 • HỆ THỐNG ĐÁNH LỬA BÁN DẪN
• HỆ THỐNG ĐÁNH LỬA QUA ECU ĐIỀU

1.5
KHIỂN
1.2.1. Nhiệm vụ
Biến dòng điện một chiều thấp áp 12-24V thành
xung cao áp 12-24kV và tạo ra tia lửa trên hai cực của
bougie để đốt cháy hỗn hợp hòa khí trong xy lanh ở
cuối kỳ nén.

1.2.1. Nhiệm vụ
Phân chia tia lửa cao áp đến các xylanh theo đúng
thứ tự của động cơ.

1.2.1. Nhiệm vụ
Phân chia tia lửa cao áp đến các xylanh theo đúng
thứ tự của động cơ.

1.2.2 Yêu cầu
- Hệ thống đánh lửa phải sinh ra sức điện động thứ
cấp đủ lớn để phóng điện qua khe hở bougie trong tất
cả các chế độ làm việc của động cơ.

1.2.2 Yêu cầu

1.2.2 Yêu cầu
- Tia tửa trên bougie phải đủ năng lượng và thời
gian phóng để sự cháy bắt đầu.
- Góc đánh lửa sớm phải đúng trong mọi chế độ
hoạt động của động cơ.

1.2.2 Yêu cầu
- Các phụ kiện của hệ thống đánh lửa phải hoạt động
tốt trong điều kiện nhiệt độ cao và độ rung xóc lớn.

1.2.2 Yêu cầu
- Sự mài mòn điện cực bougie phải nằm trong khoảng
cho phép.

1.2.3 Phân loại

1.2.3 Phân loại
Phân loại theo phương pháp tích lũy năng lượng:
- Hệ thống đánh lửa điện cảm (TI-Transistor Ignition
System);

1.2.3 Phân loại
Phân loại theo phương pháp tích lũy năng lượng:
- Hệ thống đánh lửa điện dung (CDI-Capacitor
Discharged Ignition System).

1.2.3 Phân loại
Phân loại theo phương pháp điều khiển bằng CB:
- Hệ thống đánh lửa sử dụng vít lửa (breaker);

1.2.3 Phân loại
- Hệ thống đánh lửa sử dụng cảm biến từ
(Electromagnetic Sensor)

1.2.3 Phân loại
- Hệ thống đánh lửa sử dụng cảm biến từ
(Electromagnetic Sensor)
 d 
 
 d  max
 d 
 
 d  min

1.2.3 Phân loại
- Hệ thống đánh lửa sử dụng cảm biến Hall;

1.2.3 Phân loại
Phân loại theo phương pháp điều khiển bằng CB
- Hệ thống đánh lửa sử dụng cảm biến quang;

1.2.3 Phân loại
Phân loại theo các phân bố điện cao áp:
- Hệ thống đánh lửa có bộ chia điện delco (Distributor
Ignition System);

1.2.3 Phân loại
Phân loại theo các phân bố điện cao áp:
- Hệ thống đánh lửa trực tiếp hay không có delco
(Distributorless Ignition System);

1.2.3 Phân loại
Phân loại theo PP điều khiển góc đánh lửa sớm:
- Hệ thống đánh lửa với cơ cấu điều khiển góc đánh lửa
sớm bằng cơ khí (Machanical Spark-Advance);

1.2.3 Phân loại
Phân loại theo PP điều khiển góc đánh lửa sớm:
- Hệ thống đánh lửa với bộ điều khiển góc đánh lửa
sớm bằng điện tử (ESA Electronic Spark-Advance);

1.2.3 Phân loại
Phân loại theo kiểu ngắt mạch sơ cấp:
- Hệ thống đánh lửa sử dụng vít lửa (Conventional
Ignition System);
- Hệ thống đánh lửa sử dụng Transistor (Transistor

Ignition System);
- Hệ thống đánh lửa sử dụng Thyristor (CDI)

1.2.1 Các thông số chủ yếu của hệ thống đánh lửa
1.2.1.1. Hiệu điện thế thứ cấp cực đại U2m
Hiệu điện thế thứ cấp cực đại U2m là hiệu điện thế
cực đại đo được ở hai đầu cuộn dây thứ cấp khi tách
dây cao áp ra khỏi bugi.

1.2.1.2. Hiệu điện thế đánh lửa

Hiện điện thế thứ cấp mà tại đó quá trình đánh lửa
xảy ra, được gọi là hiệu điện thế đánh lửa (Uđl).
Hiệu điện thế đánh lửa là một hàm phụ thuộc vào
nhiều yếu tố, tuân theo định luật Pashen.
P.
U dl  K .
T
P: Áp suất trong buồng đốt tại thời điểm đánh lửa.
: Khe hở bugi.
T: Nhiệt độ ở điện cực trung tâm của bugi tại thời điểm
đánh lửa.
K: Hằng số phụ thuộc vào thành phần của hỗn hợp hòa khí.
P.
U dl  K .
T
Ở chế độ khởi động lạnh, Uđl tăng khoảng 20% đến
30% do nhiệt độ điện cực bugi thấp.
Khi động cơ tăng tốc, đầu tiên Uđl tăng, do áp suất
nén tăng, nhưng sau đó Uđl giảm từ từ do nhiệt độ
điện cực bugi tăng và áp suất nén giảm do quá trình
nạp xấu đi.

P.
U dl  K .
T
Uđl có giá trị cực đại ở chế độ khởi động và tăng tốc,
có giá trị cực tiểu ở chế độ ổn định khi công suất tải
nhỏ.
Trong quá trình vận hành xe mới, sau 2.000 km đầu
tiên, Uđl tăng 20% do điện cực bugi bị mài mòn. Sau đó
Uđl tiếp tục tăng do khe hở bugi tăng. Vì vậy, để giảm
Uđl phải hiệu chỉnh lại khe hở bugi sau mỗi 10.000 km.

1.2.1. Các thông số chủ yếu của hệ thống đánh lửa
1.2.1.3. Hệ số dự trữ Kdt
Hệ số dự trữ là tỷ số giữa hiệu điện thế thứ cấp cực
đại U2m và hiệu điện thế đánh lửa Uđl:
U 2m
K dt 
U dl
Đối với hệ thống đánh lửa thường Kdt thường nhỏ

hơn 1,5.
Đối với hệ thống đánh lửa hiện đại Kdt có giá trị khá
cao từ 1,5 - 2,0.

1.2.1.4. Năng lượng dự trữ Wdt
Năng lượng dự trữ Wdt là năng lượng tích lũy dưới
dạng từ trường trong cuộn dây sơ cấp của bobine.

1.2.1.4. Năng lượng dự trữ Wdt
Để đảm bảo tia lửa điện có đủ năng lượng để đốt
cháy hoàn toàn hòa khí, hệ thống đánh lửa phải đảm
bảo được năng lượng dự trữ trên cuộn sơ cấp của
bobine ở một giá trị xác định.
2
LI
1 ng
Wđl   50  150(mJ );
2
Wdt : năng lượng dự trữ trên cuộc sơ cấp.
L1 : độ tự cảm của cuộc sơ cấp của bobine.
Ing : cường độ dòng điện sơ cấp tại thời điểm
transistor công suất ngắt.
1.2.1.5. Góc đánh lửa sớm
Góc đánh lửa sớm là góc quay của trục khuỷu động
cơ tính từ thời điểm xuất hiện tia lửa điện tại bugi cho
đến khi piston lên tới điểm chết trên.

1.2.1.5. Góc đánh lửa sớm
Góc đánh lửa sớm ảnh hưởng rất lớn đến công suất,
tính kinh tế và độ ô nhiễm của khí thải động cơ. Góc
đánh lửa sớm tối ưu phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố.
 = f(Pbđ, tbđ, p, twt, tkn, n, N0, …)

1.2.2. Lý thuyết đánh lửa
Quá trình đánh lửa được chia làm ba giai đoạn:
Quá trình tăng trưởng dòng sơ cấp (hay còn
1 gọi là quá trình tích lũy năng lượng).
Quá trình ngắt dòng sơ cấp.

2
Quá trình phóng điện ở điện cực

3

Giai đoạn 1: Quá trình tăng trưởng dòng sơ cấp (hay
còn gọi là quá trình tích lũy năng lượng)
R  R1  R f
U  U a  U T
R
U  
L1
t 
i1 (t )  1  e 
R  

U
i1 (t ) 
R
1  e  t /1

Đồ thị cho thấy độ tự cảm L1 của cuộc sơ cấp càng
lớn thì tốc độ tăng trưởng dòng sơ cấp i1 càng giảm.
120 1
U d .
nZ 1
I ng  (1  e ).
R
Nếu R, L1, Z không đổi thì khi tăng số vòng quay
trục khuỷu ĐC (n), cường độ dòng điện Ing sẽ giảm.
Sau khi đạt được giá trị U/R , dòng điện qua cuộn
sơ cấp sẽ gây tiêu phí năng lượng vô ích, tỏa nhiệt trên
cuộn sơ cấp và điện trở phụ.

Giai đoạn 2: Quá trình ngắt dòng sơ cấp
Khi transistor công suất ngắt, dòng điện sơ cấp và
từ thông do nó sinh ra giảm đột ngột. Trên cuộn thứ
cấp của bobine sẽ sinh ra một hiệu điện thế vào
khoảng từ 15 KV  40 kV.
I 2ng .L 1 C 1 .U 12m C 2 .U 22 m
  A
2 2 2
Giai đoạn 2: Quá trình ngắt dòng sơ cấp
Hình: Quy luật biến đổi

dòng điện sơ cấp i1 và hiệu
điện thế thứ cấp U2m

Giai đoạn 3: Quá trình phóng điện ở điện cực bugi
Khi điện áp thứ cấp
U2m đạt đến giá trị Uđl, tia
lửa điện cao thế sẽ xuất
hiện giữa hai điện cực
của bougie.
Bằng thí nghiệm
người ta chứng minh
được rằng tia lửa xuất
hiện ở điện cực bougie
gồm hai thành phần là
thành phần điện dung và
thành phần điện cảm.
Giai đoạn 3: Quá trình phóng điện ở điện cực bugi

1.3.1. Sơ đồ khối hệ thống đánh lửa bằng vít

1.3.1. Sơ đồ khối hệ thống đánh lửa bằng vít

1.3.2. Sơ đồ mạch điện của hệ thống đánh lửa bằng vít

1.3.3. Cấu tạo các chi tiết hệ thống đánh lửa
1.3.3.1. Điện trở phụ

1.3.3.2 Bobine đánh lửa
Đây là một loại biến áp cao thế đặc biệt nhằm biến
những xung điện có hiệu điện thế thấp (6, 12 hoặc 24V)
thành các xung điện có hiệu điện thế cao (12kV ÷ 40kVV)
để phục vụ cho việc tạo ra tia lửa ở bougie.

1. Lỗ cắm dây cao áp

2. Lò xo nối
3. Cuộn giấy cách điện
4. Lõi thép từ
5. Sứ cách điện
6. Nắp cách điện
7. Vỏ
8. Ống thép từ
9. Cuộn sơ cấp
10. Cuộn thứ cấp
11. Đệm cách điện

Lõi thép từ được ghép bằng các lá thép biến thế dầy
0,35mm và có lớp cách mặt để giảm ảnh hưởng của
dòng điện xoáy (dòng Fucô).

Cuộn dây thứ cấp, gồm rất nhiều vòng dây (W2 =
19.000 ÷ 26.000 vòng) đường kính 0,07 ÷ 0,1 mm.

Cuộn dây sơ cấp với số vòng dây không lớn lắm (W1
= 250 ÷ 400 vòng), cỡ dây 0,69 ÷ 0,8 mm.

Các bobine trước đây có dầu biến thế bên trong giải nhiệt.

Hiện nay, việc điều khiển thời gian ngậm điện bằng điện tử
giúp các bobine ít nóng. Đồng thời, để đảm bảo năng lượng đánh
lửa lớn ở tốc độ cao, người ta tăng cường độ dòng ngắt và giảm
độ tự cảm cuộn dây sơ cấp.
Chính vì vậy, các bobine ngày nay có kích thước rất nhỏ, có
mạch từ kín và không cần dầu biến áp để giải nhiệt. Các bobine
loại này được gọi là bobine khô.

1.3.3.3 Bộ chia điện
Bộ chia điện : bộ phận tạo xung điện, bộ phận chia
điện cao thế và các cơ cấu điều chỉnh góc đánh lửa.

Bộ phận tạo xung điện

Cơ cấu điều chỉnh góc đánh lửa sớm






Bộ chia điện cao áp

1.3.3.4 Bougie
Bougie là nơi xuất hiện tia lửa ban đầu để đốt
cháy hòa khí.
Hiệu điện thế cần thiết đặt vào bougie để có
thể phát sinh tia lửa tuân theo định luật Pashen.
P.
U dl  K .
T

1.3.3.4 Bougie
Do điện cực bougie đặt trong buồng đốt nên điều
kiện làm việc của nó rất khắc nghiệt:
- Nhiệt độ ở kỳ cháy có thể lên đến 2500oC
- Áp suất đạt 50kg/cm2.
- Chịu sự thay đổi đột ngột về áp suất lẫn nhiệt độ
- Dao động cơ khí, sự ăn mòn hoá học và điện thế
cao áp.

1.3.3.4 Bougie
Bugi có điện cực làm bằng đồng (loại rẻ tiền) phải
chỉnh khe hở sau mỗi 10.000 km.
Bugi có điện cực platin (loại đắt tiền) chỉ phải bảo
dưỡng sau 80.000 km tính từ lúc thay.
Khe hở bugi nằm trong khoảng 0,8 -1,3 mm.

1.3.3.4 Bougie
Bougie nóng và bugi lạnh
Nếu động cơ làm việc thường xuyên ở chế độ tải lớn
hoặc tốc độ cao dẫn tới nhiệt độ buồng đốt cao, nên sử
dụng bugi lạnh, với phần sứ ngắn để tải nhiệt nhanh.

1.3.3.4 Bougie
Bougie nóng và bugi lạnh
Nếu thường chạy xe ở tốc độ thấp và chở ít người,
bạn hãy sử dụng bugi nóng với phần sứ dài hơn.

1.3.3.4 Bougie
Nếu chọn đúng loại, mặt ren đầu của bugi khi siết
xong phải trùng với mặt nắp máy.

1.3.4. Nguyên lý làm việc

Hệ thống đánh lửa bằng IC đánh lửa (dùng transistor
đóng ngắt dòng điện cuộn sơ cấp)



1. Các cảm biến đánh lửa
a. Cảm biến điện từ loại nam châm đứng yên
Cảm biến được đặt trong delco bao gồm một rotor
có số răng cảm biến tương ứng với số xy lanh động cơ,
một cuộn dây quấn quanh một lõi sắt từ cạnh một
thanh nam châm vĩnh cữu.

1. Các cảm biến đánh lửa
Cuộn dây và lõi sắt được đặt đối diện với các răng
cảm biến rotor và được cố định trên vỏ delco.
Khe hở nhỏ nhất giữa răng cảm biến của rotor và lõi
thép từ vào khoảng 0,2 - 0,5 mm.


2. Cảm biến Hall
a. Hiệu ứng Hall

b. Cấu tạo

c. Nguyên lý hoạt động

3. Cảm biến quang
a. Cấu tạo
Cảm biến quang bao gồm hai loại, khác nhau chủ
yếu ở phần tử cảm quang:
- Loại sử dụng một cặp LED – photo transistor.
- Loại sử dụng một cặp LED – photo diode.

a. Cấu tạo
Phần tử phát quang LED và phần tử cảm quang
(photo transistor hoặc photo diode) được đặt trong
delco. Đĩa cảm biến được gắn vào trục của delco và có
số rãnh tương ứng với số xylanh động cơ.

b. Nguyên lý hoạt động

1. Hệ thống đánh lửa có bộ chia điện

1. Hệ thống đánh lửa có bộ chia điện

2. Hệ thống đánh lửa trực tiếp
a. Sơ đồ khối

b) Sơ đồ mạch điện đánh lửa

Tín hiệu IGT

Tín hiệu IGF


Bobin đơn và bobin đôi




Bai1 HeThongDanhLua

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bai1 HeThongDanhLua

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.

• Trình bày được các giai đoạn đánh lửa;

2/24/2024 2 TS Lê Thanh Tuấn

• LÝ THUYẾT ĐÁNH LỬA CHO ĐỘNG CƠ

1.3 • HỆ THỐNG ĐÁNH LỬA BẰNG VÍT

1.4 • HỆ THỐNG ĐÁNH LỬA BÁN DẪN

• HỆ THỐNG ĐÁNH LỬA QUA ECU ĐIỀU

2/24/2024 6 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 7 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 8 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 9 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 10 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 11 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 12 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 13 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 14 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 15 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 16 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 17 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 18 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 19 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 20 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 21 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 22 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 23 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 24 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 25 TS Lê Thanh Tuấn

- Hệ thống đánh lửa sử dụng Transistor (Transistor

- Hệ thống đánh lửa sử dụng Thyristor (CDI)

2/24/2024 26 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 27 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 28 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 30 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 31 TS Lê Thanh Tuấn

Đối với hệ thống đánh lửa thường Kdt thường nhỏ

2/24/2024 32 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 33 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 35 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 36 TS Lê Thanh Tuấn

Quá trình ngắt dòng sơ cấp.

Quá trình phóng điện ở điện cực

2/24/2024 37 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 40 TS Lê Thanh Tuấn

Hình: Quy luật biến đổi

2/24/2024 42 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 44 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 45 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 46 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 47 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 48 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 49 TS Lê Thanh Tuấn

1. Lỗ cắm dây cao áp

2/24/2024 50 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 51 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 52 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 53 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 54 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 55 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 56 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 57 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 58 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 59 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 60 TS Lê Thanh Tuấn

2/24/2024 61 TS Lê Thanh Tuấn