Professional Documents
Culture Documents
Chương 8 Sự Trục Trặc Của Thị Trường
Chương 8 Sự Trục Trặc Của Thị Trường
MEC: chi
phí biên A Ngoại tác tiêu cực đã
ngoại tác
tiêu cực
sản xuất quá mức hiệu
quả
Gây tổn thất kinh tế
là tam giác màu đỏ
8.1. SỰ TRỤC TRẶC CỦA THỊ TRƯỜNG TBP
• Đảm bảo các bên liên quan đều có thể gặp và thương lượng về quyền
sở hữu được sử dụng như thế nào
• Phải có hệ thống đầy đủ các thị trường để người sở hữu thu nhận được
tất cả các giá trị liên quan đến tài sản họ sở hữu
8.1. SỰ TRỤC TRẶC CỦA THỊ TRƯỜNG
8.1.2. Ảnh hưởng ngoại tác
8.1.2.3 Giải pháp tư nhân đối với ngoại tác
Ví dụ: Nhà máy nhôm và Người dân
người dân đánh cá sử dụng
chung một con sông. Xây Không
xây
Nhà Có THL
300 300
máy
300 500
Không 500 500
THL
200 100
8.1.2.3 Giải pháp tư nhân đối với ngoại tác
Sự thất bại của giải pháp tư nhân
• Quyền sở hữu không luôn được xác định rõ ràng
(HHCC thuần tuý)
• Việc phân phối quyền sở hữu ảnh hưởng đến đến
phân phối lợi ích
• Chi phí giao dịch đôi khi rất cao
• Liên quan đến nhiều người, khó có thể tiến hành đàm
phán
• Khó xác định được nguyên nhân gây thiệt hại tài sản
TBP
• Một ứng dụng của định lý Coase vào chính sách công là
sự thiết lập các giấp phép gây ô nhiễm có thể chuyển
nhượng
• Tạo ra thị trường cho các “ quyền gây ô nhiễm”
• Mỗi giấy phép cho phép người sở hữu được phép xả thải một
đơn vị nhất định
• Tổng số giấp phép cho tất cả các nguồn phát thải là giới hạn
lượng phát thải
• Các giấy phép này có thể nhượng bán
13
8.1.2.4 Giải pháp của chính phủ
Các biện pháp kinh tế
- Đánh thuế
MSC = MPC + thueá treân ñôn
MSB vò
MSB=D
MSC MPC=S
t=MEC
MEC
Q* Q Saûn xuaát
TBP
- Đánh thuế
MSC0
MPC1
MSB MPC2
MSB=D MPC=S
MSC
P2
P1
Q* Q Saûn xuaát
Biện pháp kinh tế TBP
- Trợ cấp
TBP
Biện pháp kinh tế
- Trợ cấp
MSB
MSB=D+Trôï caáp treân ñôn
MSC vò
MSC=S
MPB=D
P
Trôï
P* caáp
MEB
Q Q*
TBP
BÀI TẬP
Đường cầu về hàng hóa Y: Q = 1200 -10P
Chi phí biên sản xuất Y là: MC = 30 + 1/20Q. (MPC)
Việc sản xuất hàng hóa Y trên thị trường gây ra ô nhiễm môi trường, do đó chi phí
biên xã hội sản xuất hàng hóa Y là: MSC = 30 + 1/10Q
1. Q, P hàng hóa Y trên thị trường? P=MC
2. Q, P hàng hóa Y mang lại hiệu quả chung cho xã hội? P=MSC
3. Chi phí ngoại tác biên sản xuất hàng hóa Y? MSC=MPC + MEC, tính đc MEC
4. Tổn thất phúc lợi ròng của xã hội? DWL=1/2 (90-60)(600-450)
5. Nếu CP đánh thuế t=1/15Q hoặc t=1/30Q, có mang lại hiệu quả chung cho xã
hội không? Giải thích. T=MEC=1/20*Q
6. Tính chi phí ngoại tác tăng thêm khi doanh nghiệp sản xuất vượt sản lượng tối
ưu. Diện tích hình thang
TBP
• Đường cầu thị trường hàng hóa Y: Q=120-40/275P. Tổng
2
chi phí sản xuất TC=200+200Q+350/80Q . Việc tiêu dùng
và sản xuất hàng hóa Y mang lại tác động tốt là nâng cao
dân trí cho xã hội. Lợi ích biên xã hội là:
MSB=1450-725/60Q.
1. P, Q trên thị trường?MB=MC
2. P, Q mang lại hiệu quả chung cho xã hội? MSB=MSC
3. Lợi ích ngoại tác tăng thêm khi tư nhân sản xuất thêm sản
lượng? Cũng là hình thang ở dưới
4. Tổn thất phúc lợi khi sản xuất hàng hóa Y? tam giác
5. Biện pháp mang lại hiệu quả chung cho xã hội? Trợ cấp
S=MEB
TBP
8.1. SỰ TRỤC TRẶC CỦA THỊ TRƯỜNG
8.1.3. HÀNG HÓA CÔNG
8.1.3.1. Khái niệm và các thuộc tính cơ bản của Hàng hóa công (HHC)
Khái niệm
Hàng hóa công là những loại hàng hóa mà việc
một cá nhân này đang hưởng thụ lợi ích do hàng
hóa đó tạo ra không ngăn cản những người khác
cùng đồng thời hưởng thụ lợi ích đó.
TBP
8.1.3.1. Khái niệm và các thuộc tính cơ bản của Hàng hóa công
Các kênh truyền hình của trung ương ko có tính cạnh tranh và tính
loại trừ. Thêm người xem ko ảnh hưởng gì đến bạn, bạn mua TV là có
kênh đó
TBP
• Lý do:
• Cần khuyến khích sử dụng, việc sử dụng hàng hóa này mang lại tác
động tích cực cho xã hội: tiêm chủng phòng bệnh, vacxin phòng
dịch, sách giáo khoa….
• Không chỉ nhằm vào sự bảo đảm tính hiệu quả của nền kinh tế mà
còn nhằm vào sự phân phối lại, mục tiêu công bằng: cung cấp nhu
yếu phẩm cho người nghèo, sách vở cho học sinh vùng sâu vùng xa,
thức ăn vùng bão lũ…
TBP
Khái niệm
P P
MC MC
Q1 Q0 Q0
Nước Q1
Dịch vụ y tế
TBP
DB
D
DA
H
A B E F
MC
I
Xếp hàng
• Phương pháp này thay vì các cá nhân phải nộp tiền để
có hàng hóa, dịch vụ được cung cấp, chính phủ buộc
họ phải trả giá bằng thời gian chờ đợi.
• Hạn chế: hình thành nên đối tượng trung gian tuy cầu
về hàng hóa không cao nhưng có nhiều thời gian rãnh
rỗi => chợ đen
TBP
8.1.3.5. Đường cầu về hàng hóa công cộng
U3
U2
t1
Đường cầu cá nhân về
t2 HHC
G1 G2 HHC
Xác định đường cầu hàng hóa cá nhân
A D
qa qb
Xác định đường cầu hàng hóa công
• Ngân hàng
• Thị trường nhà đất • Thị trường bảo hiểm
• Thị trường lao động • Lãnh vực đầu tư
• Lãnh vực thể thao • Thị trường chứng khoán
• Thị trường đồ cũ
• Thị trường hàng hóa
43 8.1.4.2 Hậu quả của thông tin bất cân xứng
Thông tin bất cân xứng là một thất bại của thị trường vì nó
gây ra
• Sự lựa chọn ngược (lựa chọn bất lợi) (adverse
selection–AS)
• Rủi ro đạo đức (tâm lý ỷ lại)
(moral hazard – MH)
Lựa chọn ngược (AS)
44
Thò tröôøng xe oâ toâ chaát löôïng Vôùi thoâng tin baát caân xöùng, ngöôøi mua
cao vaø thaáp khi ngöôøi mua vaø ngöôøi seõ khoù xaùc ñònh chaát löôïng. Hoï haï thaáp
PH baùn PL kyø voïng
cuûa mình ñoái vôùi chaát löôïng trung bình cuûa
coù theå nhaän ñònh töøng chieác oâ toâ
xe oâ toâ cuõ. Caàu ñoái vôùi xe oâ toâ cuõ chaát
löôïng
SH Taêng QL laøm giaûm kyø voïng vaø caàu xuoáng
cao vaø thaáp dòch
tôùi chuyeån
D . tôùi DM.
10.000 LM
Quaù trình ñieàu chænh tieáp tuïc ñeán khi caàu =
DL
DH
SL
DM
5.000
DM
DLM
DL DLM
DL
Ví dụ (tt)
Không cố gắng khi đã được tuyển dụng chính thức, hay
được đề bạt
Mua sắm thanh toán qua thẻ tín dụng vượt quá khả
năng thu nhập.
Hội chứng nhiệm kỳ cuối
50 Sự khác nhau giữa lựa chọn ngược và tâm lý
ỷ lại
Lựa chọn ngược là hậu quả của thông tin bất cân xứng
trước khi giao dịch xảy ra.
Tâm lý ỷ lại là hậu quả của thông tin bất cân xứng sau
khi giao dịch đã xảy ra.
51 Giải pháp khắc phục tình trạng thông
tin bất cân xứng
Lựa chọn ngược và tâm lý ỷ lại là hậu quả của
nguyên nhân thông tin bất cân xứng. Vậy giải pháp
chính là những cách thức khác nhau nhằm làm
giảm đi sự bất cân xứng về thông tin cho các bên
tham gia giao dịch.
Giải pháp tư nhân và giải pháp của chính phủ
52 Giải pháp của chính phủ
Cấp giấy phép chứng nhận (trước hoạt động)
Chứng nhận tư cách pháp nhân
Chứng nhận chất lượng sản phẩm
Kiểm tra, kiểm soát (trong quá trình hoạt động)
Kiểm tra an toàn vệ sinh thực phẩm, đóng dấu chất lượng và cấp phép
lưu thông
Kiểm tra, đối chiếu thực tế và tiêu chuẩn đăng ký
53 Giải pháp của chính phủ
Thành lập hiệp hội bảo vệ người tiêu dùng
Cung cấp thông tin
Về quy hoạch
Về dịch bệnh
Về nhà đầu tư
Dự báo về cung cầu thị trường trong nước và quốc tế
Thiết lập thể chế (xây dựng khung pháp lý) để có biện
pháp chế tài, xử phạt
TBP
BÀI TẬP
• Trong điều kiện độc quyền, đường cầu về hàng hóa X trên thị
trường: Q = 50 – P.
Tổng chi phí sản xuất: TC = Q2 + 10Q + 10
1. P, Q tiêu thụ trên thị trường, lợi nhuận của nhà độc quyền?
2. P, Q mang lại hiệu quả kinh tế cao nhất?
3. Tổn thất do độc quyền gây ra?
4. Nhằm mang lại hiệu quả cao nhất cho xã hội, chính phủ nên
điều tiết giá như thế nào? Lợi nhuận thay đổi như thế nào?
5. Chính phủ đánh thuế 2đvt/sp, P, Q, lợi nhuận thay đổi như thế
nào?Tổng số thuế?
6. Chính phủ đánh thuế khoán T = 20, P, Q, Lợi nhuận?
7. Tính CS, PS trên thị trường độc quyền?
TBP
• Trong điều kiện độc quyền, đường cầu hàng hóa
X: Q = 30 – P. Tổng chi phí sản xuất : TC = 15
+15Q – 1/8Q2
1. P, Q tiêu thụ trên thị trường, lợi nhuận của nhà
độc quyền?
2. P, Q mang lại hiệu quả kinh tế cao nhất?
3. Tổn thất do độc quyền gây ra?
4. Nhằm mang lại hiệu quả cao nhất cho xã hội,
chính phủ nên điều tiết giá như thế nào? Lợi
nhuận thay đổi như thế nào?
5. Để tối hiểu hóa tổn thất và chính phủ không bù
lỗ, chính phủ nên điều tiết giá như thế nào? Lợi
nhuận và tổn thất thay đổi thế nào?
TBP
Nếu ko xét cẩn thận nếu ko sẽ gây thiệt hại nên kinh tế
Phù hợp với độc quyền
TBP
TBP
TBP
TBP
TBP
TBP
TBP
TBP
TBP
TBP
TBP
TBP
TBP
TBP
TBP
TBP
TBP
TBP
TBP
TBP
TBP