Masusing Banghay Aralin sa Araling Panlipunan 5

I. Layunin:
Pagkatapos ng 50- minutong talakayan ang mga mag-aaral ay
inaasahang:
a.) natatalakay ang mga pag-aalsang naganap sa panahon ng
kolonyalismo
b.) nasasabi ang ginawang pag-aalsang naganap sa panahon
ng kolonyalismo; at
c.) napapahalagahan ang mga ginawang pag-aalsang
naganap
sa kolonyalismo.
II. Paksang Aralin:
Paksa: Pag-aalsang naganap sa panahon ng kolonyalismo
Kagamitan: TV, Power Point
Sanggunian: Araling Panlipunan Pilipinas Bilang Isang Bansa Pahina
231- 236
III. Pamamaraan:
Gawain ng Guro Gawain ng Mag-aaral
1. Panalangin
Magsitayo ang lahat at tayo’y
Ama Namin……… Amen.
manalangin. Sa ngalan ng ama, ng anak,
(Ang mga bata ay sasayaw)
at ng Espiritu santo, Amen
2. Energizer
3. Pagbati
Magandang araw din po,
Magandang araw mga bata
Binibining Carelle.
4. Pagtala ng mga Lumiban
(Ang mga mag-aaral ay sasagot)
5. Pagsasaayos ng mga upuan
6. Balik-Aral
Ano ang inyung napag-aralan sa Tungkol sa buhay ni Heramano
nakaraang talakayan? Pule

Ano ang nanagyari sa mga ginawa ni

Hermano Pule? Nagkaroon ng Himagsikan.

Magaling mga bata! May mga Wala na po, Guro

katanungan pa ba sa nakaraang leksyon
natin?
B. Pagganyak:
May ipapakitang akong flash card at
bouhin ang letra.

1. P_G_,A_S A
2. __,O, L, O, __,Y,__,L,__,S, M, O
 Ano ang inyung nabuo na mga  PAG AALSA at
salita? KOLONYALISMO, Guro.
Ano ang ginagawa ng mga tao sa biyow
na inyung pinannoud?
Magaling mga bata!
Sa araw na ito mga bata ating
tatalakaying kung ano ba ang meron sa
pag-aalsang na naganap sa panahon ng
kolonyalismo.

Handa na ba kayo?
 Handa na po, Guro!
Kung gayon, ay maghanda mga bata,
dahil sa hapon na ito ay ating tatalakayin
ang Pag-aalsang na naganap sa
panahon ng kolonyalismo.

D. Pagtatalakay:

Mga Pag-aalsang naganap sa panahon

ng kolonyalismo

•Sa pagpapatupad ng
kolonyalismong Espanyol, ang
mga gobernador- heneral at mga
paring namalakad sa pamahalaan
at simbahan ay nagging malupit at
mahigpit sa kanilang pamumuno
sa Pilipino.
 Ang hindi makatarungang
pamumuno na ito ng mga
Espanyol ay humantong sa
tahasang pagtutol ng mga Pilipino.

Ito ay ang mga sumusunod:

1. Mataas na buwis
 2. Sapilitang paggawa
3. Diskriminasyon sa Lipunan
4. Malupit na pamamalakad ng
prayle at pinunong Espanyol

 Ang mga pag-aaklas na ito ay

nilahukan ng mga katutubong
buhat sa iba’t ibang sektor ng
lipunan at mga liblib na lugar .
 Ang pag-aalsa ni Lapu-Lapu, hari
ng Mactan, laban kay Ferdinand
Magellan ang kauna-unahang
naitalang pagpapakita ng pagtutol
ng mga Filipino sa pananakop ng
mga Espanyol.

 Nahahati ang mga pag aalsang

isinagawa ng mga Pilipino sa
tatlong pangunahing kadahilanan
ito ay ang mga sumusunod:

1. Pag-aalsang Politikal
2. Pag-aalsang Panrelihiyon
3. Pag-aalsang Ekonomiko

1. Pag –aalsang Politikal

- Pinalitan ng mga Espanyol ang
mga datu at Maharlika bilang
pinakamataas na pinuno ng
pamayanan. Ang mga babaylan at
katalonan ay tinanggalan ng
kapangyarihan bilang mga pinuno
aspektong espiritwal.
Pag-aalsa ni lakandula ( 1574 )

Raha Lakandula

Sanhi at Bunga ng Pag-aalsa ni

Lakandula

 Hindi pagtupad sa ipinangako sa

kanila ni Gobernador- Heneral
Miguel Lopez de Legazpi na
malibre sa pagbabayad ng buwis
at polo ang mga kaanak ni
Lakandula.

 Tinanggal ang mga pribilehiyong

ito nang palitan si Legazpi ni
Guido Lavezares bling
gobernador- heneral ng Pilipinas.

Pag-aalsa ng mga Datu ng Tondo

(1587-1588)
Sanhi at Bunga ng Pag-aalsa ng mga
Datu ng Tondo

 Ninais ng mga datu- sa

pangunguna nina Magat Salamat,
Martin Pangan, Juan Banal, at
Pedro Balingit- na mabawing muli
ang kanilang kalayaan at
karangalan.

2. Pag-aalsang Panrelihiyon

 Itinuturing pinakamahabang pag-

aalsa sa Pilipinas ay ang
pinamunuan ni Francisco
Dagohoy sa Bohol noong 1744.
 Simula ng magpataw ng mga
bagong patakaran pang
ekonomiya ang mga Espanyol ay
mahigpit itong tinutulan ni
Dagohoy.

Francisco Dagohoy

Pag-aalsang Panrelihiyon

 Higit na nagpaalab sa galit ni

Francisco Dagohoy ang hindi
pagbibigay ng Kristiyanong libing
ang kanyang kapatid na konstable
na namatay sa pagtugis ng isang
tulisan.
 Ang ilan pang pag-aalsang
panrelihiyo ay ang mga
sumusunod:

1. Pag-aalsa ng mga Igorot

( 1601 )
2. Pag-aalsa ni Bancao ( 1621
)
3. Pag-aalsa ni Tambalot
( 1621-1622)
4. Pag-aalsa ng mga Itneg
( 1625-1627)
5. Pag-aalsa ni Tapar sa
Panay ( 1663 )
6. Pag-aalsa ng mga
Magtangaga ng Cagayan
( 1718 )
7. Pag-aalsa ni Dagohoy
( 1744- 1829 )
8. Pag-aalsa ni Apolinario
dela Cruz sa Tayabas
( 1840-1841)

3.Pag-aalsang Pang-ekonomiya

 Mahigpit na tinutulan ng mga

katutubong Pilipino ang mga
patakarang pangkabuhayan na
ipinatupad ng mga banyaga sa
kanila gaya ng pagbubuwis,
sapilitang paggawa, monopolyo at
kalakalang galyon.
 Diego Silang

 Pinakatanyag sa pag-aalsang ito

ang ginawa ni Diego Silang.
 Ang pag-aalsa ni Diego Silang sa
Ilocos ay bunsod na malabis na
pagbabayad ng tributo sa mga
Espanyol.
 Sa pag –aalsa noong Disyembre
14, 1762 ay matagumpay nilang
napababa sa puwesto ag
gobernador at obispo ng Vigan at
agad na idineklara ang malayang
Ilocos.

Ilan sa mga pag-aalsang may mga

motibong ekonomiko ay ang mga
sumusunod:

1. Pag-aalsa ni Magalat ( 1562)

2. Pag-aalsa ni Ladia sa Malolos ,
Bulacan ( 1643 )
3. Pag-aalsa ni Sumuroy ( 1649-
1650)
4. Pag-aalsa ni Maniago ( 1660-
1661)
5. Pag-aalsa ni Malong sa San
Carlos , Pangasinan ( 1660- 1661)
6. Pag-aalsa ni Almazan sa San
Nicolas, Laoag, Ilocos Norte
( 1661)
7. Pag-aalsang Agraryo sa
Katagalugan ( 1745- 1746 )
 8. Pag-aalsa ni Diego Silang at
Gabriela Silang ( 1762- 1763)
9. Pag-aalsang Basi ( 1807 )

E. Pangkatang Gawain:
(Hatiin sa tatlong pangkat ang klase.)
Bawat grupo ay bibigyan ko ng manila
paper at doon nila malalaman kung ano
ang gagawin ng kanilang grupo.

Pangkat 1.

Panuto: Lagyan ng / kung ang

pangungusap ay tama x naman kung
ang pangungusap ay mali.

____1. Ang pagaalsa politikal ay

kadalasang nagmumula sa hindi
pagkakasundo sa mga isyu ng gobyerno
at pamamahala.

____2. Ang pag-aalsang panrelihiyon ay

kadalasang nagmumula sa labanan ng
mga relihiyon o paniniwala.

____3. Ang pag-aalsang ekonomiko ay

hindi konektado sa suliranin at isyu
tungkol sa yaman at ekonomiya ng isang
bansa.

____4. Ang pag-aalsang politikal ay ( Ang bawat grupo ay may ibat-

nagmumula sa mga isyu sa pamahalaan ibang sagot )
at gobyerno.

____5. Ang pag-aalsang panrelihiyon ay

hindi kailanman nangyayari sa
kasaysayan ng mga lipunan.

Sagot:
1. TAMA
2. TAMA
3. MALI
 4. TAMA
5. MALI

Pangkat 2

Panuto:Ibigay sa patlang kung anong

taon itong pag-aalsa.

_______1. Pag-aalsang Basi

_______2. Pag-aalsa ni Lakandula
_______3. Pag-aalsa ng mga Igorot
_______4. Pag-aalsa ng mga Datu ng
Tondo ( Pagsasabwatan
sa Tondo)
_______5. Pag-aalsa ni Diego Silang at
Gabriela Silang

Pangkat 3

Panuto: Tukuyin kung pag-aalsang

political, political o pang- ekonomiko ang
sumusunod. Isulat ang sagot sa inyong
sagutang papel.

1. Pag-aalsa ni Apolinario dela Cruz

_______2. Pag-aalsang Basi
______3.Pag-aalsang Bancao
______4. Pag-aalsa ni Diego Silang
______5. Pag-aalsa ni Lakandula

Pagkatapos gumawa ay pumili kayo ng

lider bawat pangkat, upang mag-ulat sa
inyyung ginawa.

Rubriks :
 Kriterya 5 Puntos 4 Puntos 3 Puntos
Pag-unawa Naiintindihan Bahagyang Hindi
sa nang buong- naiintindihan maayos na
Instruksyon: katwan ang mga ang mga naiintindihan
tagubilin at tagubilin at ang mga
layunin ng layunin tagubilin at
gawain. ngunit may layunin ng
mga bahagi gawain
na hindi
lubos na
naiunawa.
Pakikila- Aktibo at Kaunting o
hok sa mahusay na Nakaambag walang
Pangkat: nakikipagtulungan sa pangkat partisipasyon
sa pangkat, ngunit hindi sa pangkat,
nagbibigay ng gaanong hindi nag-
ideya at suporta. aktibo sa aambag ng
diskusyon at kahit ano.
pagpaplano.
May magandang Maayos na Ang output
Kalidad ng kalidad na output, output ay magulo,
Output malinaw, ngunit may hindi
organisado, at ilang bahagi organisado,
epektibo na at hindi
kailangan gaanong
pang epektibo.
mapagbuti o
linisin.

F. Pag-uukol
Panuto:Ibigay sa patlang kung anong
taon itong pag-aalsa.

_______1. Pag-aalsang Basi

_______2. Pag-aalsa ni Lakandula
_______3. Pag-aalsa ng mga Igorot
_______4. Pag-aalsa ng mga Datu ng
Tondo ( Pagsasabwatan
sa Tondo)
_______5. Pag-aalsa ni Diego Silang at
Gabriela Silang
  Tungkol sa pag-aalsang
naganap sa panahon ng
G. Paglalahat: kolonyalismo
 Ang tatlong iyon po ay
Ano ang napag-aralan natin sa araw na
1. Pag-aalsang Politiko
ito?
2. Pag-aalsang
Panrelihiyon
Ano-ano ang tatlong pag-aalsang
3. Pag-aalsang
isinagawa ng mga Pilipino?
Ekonomiko

Magaling mga bata at mayron kayong

natutunan sa ating talakayan sa hapon
na ito.

IV. Pagtataya

Panuto: Tukuyin kung pag-aalsang

political, political o pang- ekonomiko ang
sumusunod. Isulat ang sagot sa inyong
sagutang papel.

_______1. Pag-aalsa ni Apolinario dela

Cruz
_______2. Pag-aalsang Basi
______3.Pag-aalsang Bancao
______4. Pag-aalsa ni Diego Silang
______5. Pag-aalsa ni Lakandula
______6. Pag-aalsa ni Almazan
______7. Pag-aalsa ng mga Datu ng
Tondo
______8. Pag-aalsa ni Magalat
______9. Pag-aalsa ni Maniago
______10. Pag-aalsa ng mga Itneg

V. Takdang Aralin:

Panuto:Magsaliksik sa internet o aklat ng

iba pang pag-aalsang hindi nabanggit sa
aralin. Sagutan ang sumusunod na
tanong.

1. Ano ang dahilan ng pag-aalsa?

2. Sino-sino ang namuno at
nakilahok sa nasabing pag-aalsa?
3. Sa iyong palagay, nagtagumpay
ba ang mga ito sa kanilang naising
pagbabago laban sa pamamalakd
ng mga Espanyol? Ipaliwanag ang
iyong sagot.