XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG BẢNG KIỂM TRONG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ GIÁO DỤC

a) Khái niệm

Bảng kiểm là một danh sách ghi lại các tiêu chí về các hành vi, biểu hiện mong đợi và
phương thức để kiểm đếm (đánh dấu, khoanh tròn, gạch chân…) khi đánh giá từng tiêu chí
đã đạt được hay chưa. Dưới đây là ví dụ về một bảng kiểm đánh giá kĩ năng diễn đạt bằng
lời nói của HS khi thuyết trình.

Tiêu chí Đạt Không đạt Ghi chú

1. Diễn đạt trôi chảy, phát âm rõ

□ □
ràng
2. Tốc độ vừa phải, ngưng ngắt
□ □
câu đúng lúc, đúng chỗ

3. Âm lượng vừa phải □ □

Bảng kiểm thường chỉ rõ sự xuất hiện hay không xuất hiện (có mặt hay không có mặt,
được thực hiện hay không được thực hiện) các hành vi, các đặc điểm mong đợi nào đó nhưng
nó có hạn chế là không giúp cho người đánh giá biết được mức độ xuất hiện khác của các
tiêu chí đó.

b) Mục đích sử dụng

Bảng kiểm được sử dụng để đánh giá các hành vi hoặc các sản phẩm mà HS thực hiện.
Với một danh sách các tiêu chí đã xây dựng sẵn, GV sẽ sử dụng bảng kiểm để quyết định
xem những hành vi hoặc những đặc điểm của sản phẩm mà HS thực hiện có khớp với từng
tiêu chí có trong bảng kiểm không.

GV có thể sử dụng bảng kiểm nhằm:

− Đánh giá sự tiến bộ của HS: Họ có thể chỉ ra cho HS biết những tiêu chí nào HS đã
thể hiện tốt, những tiêu chí nào chưa được thực hiện và cần được cải thiện.
− GV còn có thể tổng hợp các tiêu chí trong bảng kiểm và lượng hóa chúng thành điểm
số theo cách tính % để xác định mức độ HS đạt được.
 Ví dụ: Có 8 tiêu chí trong bảng kiểm dùng trong đánh giá hoạt động thực hành thí
nghiệm.

Các tiêu chí Có Không Ghi chú

1. Chuẩn bị mẫu vật, dụng cụ đạt yêu cầu

□ □
của bài thí nghiệm.
2. Nêu được câu hỏi thí nghiệm. □ □
3. Nêu được giả thuyết thí nghiệm. □ □
4. Thiết kế được các bước thí nghiệm. □ □
5. Thực hiện các thao tác thí nghiệm thành
□ □
thạo.
6. Ghi chép quá trình thí nghiệm đầy đủ. □ □
7. Giải thích kết quả thí nghiệm rõ ràng. □ □
8. Rút ra kết luận chính xác. □ □
Qua lắng nghe bài trình bày và thao tác tiến hành thí nghiệm của HS A, GV nhận thấy
HS đã đạt được 6 trong số 8 tiêu chí. Nếu coi mỗi tiêu chí có vai trò, giá trị quan trọng như
nhau thì hoạt động thực hành thí nghiệm của HS A đáp ứng được 6/8 x 100 = 75% yêu cầu,
tương ứng với 7.5 điểm.

c) Thời điểm sử dụng

Bảng kiểm được sử dụng trong quá trình GV quan sát quá trình HS thực hiện nhiệm
vụ cụ thể như: làm việc nhóm, thuyết trình, đóng vai, thực hành... Bảng kiểm cũng được
dùng để ghi nhận và đánh giá các hành vi thuộc lĩnh vực phẩm chất.
Bảng kiểm còn dùng trong đánh giá kết quả hoạt động của HS.

Như vậy, tất cả các hoạt động của HS có thể phân chia thành một loạt các biểu hiện, hành
vi liên tiếp, rõ ràng và quan sát được; sản phẩm học tập của HS có thể được đo lường theo
các tiêu chí, bộ phận cấu thành cụ thể - được mô tả trước trên bảng kiểm.

d) Thiết kế bảng kiểm

GV có thể tiến hành thiết kế bảng kiểm theo những bước sau:
 − Phân tích yêu cầu cần đạt của chủ đề, bài học và xác định các mục tiêu cụ thể mà HS
cần đạt được.
− Phân chia những quá trình thực hiện nhiệm vụ hoặc sản phẩm dự kiến của HS thành
những biểu hiện, hành vi quan sát, đo lường được – phù hợp với mục tiêu cụ thể.
− Trình bày các biểu hiện hành vi mong đợi này theo trình tự trên bảng kiểm để theo
dõi và kiểm đếm trong quá trình kiểm tra, đánh giá.
Ví dụ bảng kiểm đánh giá sản phẩm xây dựng mô hình của học sinh.

Các tiêu chí Có Không Ghi chú

Chuẩn bị nguyên/ vật liệu đầy đủ. □ □
Vật liệu giá rẻ, dễ tìm. □ □
Bản thiết kế mô hình phù hợp. □ □
Sản phẩm mô hình đúng và đẹp. □ □
Thuyết trình cho mô hình rõ ràng, hấp dẫn. □ □

CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP

1. Phân tích việc sử dụng bảng kiểm trong dạy học bộ môn anh/ chị dạy học trong tương lai.
2. Hãy lựa chọn một hoạt động học tập cụ thể (xây dựng mô hình, video, thực hành,…): Xác
định mục tiêu hoạt động, nhiệm vụ HS cần thực hiện và thiết kế bảng kiểm để đánh giá xem
HS có đạt được mục tiêu mà nhiệm vụ đặt ra hay không.