Professional Documents
Culture Documents
Ulisses
Ulisses
Zdaniem Ulissesa w Troi nie ma poszanowania ani prawa ani sprawiedliwości. Na porządku dziennym
jest przekupstwo, ludzie są krótkowzroczni, nie myślą o konsekwencjach swych czynów, przekupieni
bronią łotrowskiej sprawy. Ulisses młodzież nazywa wrzodem szkodliwym na ciele Rzeczypospolitej.
Młodzież prowadzi próżniowy tryb zycia, ubożą domy i za nic mają cnotę i wstyd. Swym złym
postępowaniem psują innych dając zły przykład. Młodzież nie ma umiarkowania w jedzeniu i piciu co
prowadzi do otyłości, nie nadawają się do służby bo nie wytrwają w zbroi jeśli im jedwabne ciuchy
ciążą. Nie będą w stanie pełnić warty, jeżeli nauczeni są spać do południa i stracili rozum na
pijaństwie
Według chóru jest absolutnie niemożliwe by ludzie młodzi byli mądrzy. Do madrości dochodzi się z
wiekiem. Dopiero tracąc młodość nabiera się doświadczenia i wiedzy. Trzeba coś pożegnać aby coś
zyskać. Chór ubolewa że ten rozdźwięk między młodością a rozsądkiem jest przyczyną nieszczęść.
Nierozważni młodzi ściągają na siebie i innych kłopoty. Młodzi zamiast rozumem kierują się
namiętnościami w efekcie tego tracą zdrowie, dobre imię i majątki. Szkodę ponosi też ojczyzna.
Krytyczna opinia chóru odnosi się do Aleksandra który jest uosobieniem lekkomyślnej młodości.
Troja musi zginąć nie dlatego że takie jest zrządzenie Bogów ale dlatego że społeczeństwo przez swe
występki prowadzi Troję do zguby. Kochanowski pisząc o Troi ma na myśli Polskę.
- w dramacie jest mowa o starostach i rotmistrzach ( nie było ich w Troi ale byli w Polsce)
- w czasie obrad rady królewskiej marszałkowie stukają laskami w ziemie by uciszyć posłów
Rada trojańska rozstrzygająca konflikt dwóch ścierających się ze sobą sił to parlament polski .
Przedstawiając w ten sposób sejm Kochanowski ujawnił pierwiastki rozkładu jakie groziły polskiemu
parlamentaryzmowi na skutek rosnącej siły magnatów. Do polskich senatorów i posłów zwraca się
poeta w słowach chóru : Wy którzy pospolitą rzeczą władacie. Ukisses pietnuje polską młodzież : o
nierządne królestwo i zginienia bliskie. Kochanowski obawy o losy Polski wyraził w proroctwie
Kassandry. W utworze widać upadek moralności obywatelskiej widoczny w obradach trojańskich
stylizowanych na wzór sejmu polskiego
Troja była dla Kochanowskiego płaszczem historycznym. Poprzez nią Kochanowski potepił prywatę,
egoizm, przekupstwo, walke o wpływy polityczne, brak zainteresowania ojczyzną, zanik patriotyzmu,
upadek zasad moralnych magnaterii polskiej
CHARAKTERYSTYKA PRIAMA
Władca bierny, ucieka od odpowiedzialności za losy kraju. Zgadza się z decyzją rady , jest pozbawiony
intuicji politycznej. Nie przekonują go rzeczowe argumenty Antenora, ani proroctwa Kassandry.
Pozostaje głuchy na wszelkie oznaki końca społeczeństwa. Ulega słabości do swego syna Aleksandra i
broni jego interesów a powinien działać w interesie państwa
PSAŁTERZ DAWIDÓW
Psałterz Dawidów ukazał się w 1579 roku. Zbiór zawiera tłumaczenia wszystkich 150 psalmów
składających się na biblijną księgę psalmów. Poeta bazował na przekładzie świetego Hieronima czyli
na Wulgacie, korzystał też z biblii brzeskiej. Kochanowski dokonał nie tyle przekładu psalmów ile ich
parafrazy. pod numerem danego psalmu umieścił jako tytuł pierwszy werset odpowiedniego Psalmu
z Wulgaty
Parafraza- twórcza swobodna zmiana tekstu pierwotnego. Zachowuje związek z oryginałem, rozwija
lub zmienia treść pierwowzoru ( czasem po to by rozbawić czytelnika lub pobudzić do refleksji)
PSALM XIII
Pierwszą strofę stanowi szereg pytań retorycznych skierowanych do boga. Podmiot liryczny czuje się
odtrącony przez boga. Zanosi do boga błaganie o wysłuchanie jego próśb. Aby bóg wspierał go w
walce z nieprzyjaciółmi, by czuł obecność boga. Człowiek zawierza się boskiemu miłosierdziu.
Możemy domyślić się że podmiot liryczny jest człowiekiem samotnym, mający problemy i narażony
na złe traktowanie innych. Prosi boga by ten oświetlał mu drogę i żeby doprowadził go do życia
wiecznego. Sen nieprzenikniony oznacza w psalmie wieczną śmierć bez możliwości
zmartwychwstania. Podmiot liryczny cierpi wiele nieprzyjemności ze strony innych ludzi. Pierwszy
wers ostatniej zwrotki sugeruje że wszystkie potknięcia podmiotu lirycznego stają się źródłem
przyjemności dla jego nieprzyjaciół. Na koniec zawierza się bogu twierdząc że tylko bóg może
odmienić jego los. Jest to psalm błagalno-pochwalny
PSALM XLXVIII
Jest to psalm pochwalny, pełen radości. Podmiot liryczny zacheca wszystkich ludzi by wychwalali
boga tańcem i spiewem. Dwa ostatnie wersy pierwszej strofy prezentują boga jako wszechmocnego i
wymagającego od człowieka pełnego zawierzenia. Stąd epitet : Panu groźnemu. Kolejne wersy
podkreślają boską moc która realizowała się kiedy miasta i grody miały być zdobyte przez
wyznawców starotestamentalnych boga. 3 i 4 zwrotka psalmu ma charakter dziękczynny. Podmiot
liryczny prezentuje radość ludzi objętych boską opieką. Nastepuje wyliczenie potęgi boga .
- odwołuje się do tradycji antyku, naśladuje starożytne wzory, czerpie z dzieł antycznych
- twórca podejmował różne tematy dotyczące kondycji ludzkiej, zasad moralnych, patriotyzmu