KAKAYAHANG

SOSYOLINGGUWISTIKO
 KAKAYAHANG
SOSYOLINGGUWISTIKO
 .Ito ay ang kakayahang ng tao na gamitin ang wika upang Ito ay
umayon sa hinihinging sitwasyong ng komunikasyon.

 Halimbawa:
Sitwasyon: (Pangangamusta) Kung ang kausap ay mas matanda sa
atin o sinumang di natin gaanong kilala ang dapat sabihin ay
"Kamusta po kayo? “
 Kung ang kausap namn ay kaedad at isang kaibigan, maaring natin
sabihing. "Uy! Kamusta ka na?"

 Sa halimbawa isinaalang- alang ang estado ng kausap, at layunin

ng interaksyon sa pangungusap.
 Setting and Scene.
 (Saan ang pook ng pag-uusap o ugnayan? Kailan ito
nangyari?) Hindi maaaring ang pakikipag-usap sa
kaibigan sa gitna ng lansangan ay maging katulad ng
pakikipag-usap sa kanya sa loob ng simbahan. Ang
lugar ay may malaking influwensya sa komunikasyon.
Kung hindi ito isasaalang-alang, maaari kang
mapagkamalang bastos o walang pinag-aralan.
Subukin mong magsisigaw sa loob ng inyong klase.
Ano kaya ang kahihinatnan mo?
 Participants.
 (Sino-sino ang kalahok sa pag-uusap?) Mahalagang isaalang-
alang din kung sino ang kausap o kinakausap. Dapat ding
magbago-bago ang paraan ng ating pakikipagtalastasan
depende sa kung sino ang taong nasa ating harapan o ‘di
kaya’y sinusulatan.
Halimbawa:
maaari mong sabihing Pare, pahiram nga ng bolpen mo sa iyong
kaibigan, ngunit hindi mo maaaring sabihin iyon sa iyong ama.
Subukin mo kayang sabihin iyon sa kanya, ano kaya ang magiging
reaksiyon niya? Bakit? Paano ba ang angkop na pahayag kung
ang gayong diwa ay sasabihin mo sa kanya?
ENDS
PORMAL at
DI- PORMAL
NA MGA SALITA
 PORMAL
 Mga salitang pamantayan dahil ito ay kinikilala,
tinatanggap at ginagamit ng karamihang
nakapag aaral sa wika
 Gumagamit ng bokabularyo mas komplikado
kaysa sa ginagamit sa araw-araw na usapan
 Kalimitang ginagamit sa mga paaralan at sa iba
pang may pangkapaligiran intelekwal
 2 URI NG PORMAL NA SALITA
 PAMBANSA
 Mga salitang ginagamit sa mga aklat at
babasahing ipinapalabas sa buong kapuluan at
lahat ng paaralan
 Ang wikang ginagamit ng pamahalaan at
wikang panturo sa mga nagsisipag-aral
Halimbawa :
Kapatid, Malaki, Katulong
 PAMPANITIKAN

 Mga salitang matatayog, malalalim, makulay at sadyang

matataa ang uri
 Mga salitang ginagamit ng mga manunulat at dalubwika
Halimbawa

PAMBANSA PAMPANITIKAN
Kapatid Kapusod

Malaki Ga-Higate

Katulong Katuwang
DI-PORMAL o
IMPORMAL
 Mga salitang karaniwan at palasak sa
mga pang araw-araw na
pakikipagusap at pakikipagsulatan sa
mga kakilala
 3 URI NG DI-PORMAL
 LALAWIGAN (Provincialism)
 Mga salitang killa at saklaw lamang ng pook na
pinaggamitan nito
 May kakaibang bigkas at tono
Halimbawa :
Bisaya, Ilocano, Kapangpangan, Bikolano
BALBAL(Slang)

 Noong una ay hindi tinatanggap

ng mga matatanda at mga may
pinag-aralan dahil hindi raw
maganda pakinggan
 Kilala rin bilang salitang kanto
salitang kalye
 PORMAL BALBAL
TATAY/AMA ERPAT

NANAY/INA ERMAT

BALIW PRANING

SIGARILYO YOSI

SECURITY GUARD SIKYO

KOTSE TSIKOT

GUTOM TOM-GUTS
 KOLOKYAL(Colloquial)

 Mga salitang ginagamit sa pang-araw-araw na

pakikipagtalastasan ngunit may kagaspangan at
pagkabulgar, bagama’t may anyong repinado ata
malinis ayon kung sino ang nagsasabi.

PORMAL KALOKYAL
AYWAN EWAN

PIYESTA PISTA

NASAAN NASAN

ASAN BA? SANBA?

 IDYOLEK

 Bawat indibidwal ay may sarilingistilo ng pamamahayag at pananalita

na naiiba sa bawat isa. Gaya ng wika na nagsisilbing simbolo o tatak ng
kanilang pagkatao. Ito ay mga salitang namumukod tangi at yunik
HALIMBAWA:
“Maganda Gabi Bayan”-ni Noli de