ესეს ტიპები

 
აღწერითი ესე

 მოვლენის, ფაქტის, ადგილის, პიროვნების

აღწერა.
 ავტორის პირადი დამოკიდებულება, ემოცია
ან შთაბეჭდილება.
 აღწერითი ესე
 

 საკითხის განსაზღვრა

რის ან ვის აღწერას აპირებთ

 საკითხის მნიშვნელობა

 საკითხის მიმოხილვა

 დეტალური ანალიზი

 საკითხის შეჯამება
ილუსტრაციული ესე

 ილუსტრაციული ესე - საკითხის ირგვლივ

არსებულ ყველა თვალსაზრისისა და თეორიის
გაცნობა მკითხველისათვის.

 ამ ტიპის ესეში განსაკუთრებით

მნიშვნელოვანია კონკრეტული ინფორმაცია,
სტატისტიკა და სხვა ობიექტური მონაცემები.
განმარტებითი ესე
 

 განმარტებითი ესე - ფაქტის ან მოვლენის გამომწვევი

მიზეზების გადმოცემა

 მოსალოდნელი შედეგები

 საკითხის არსის წარმოსაჩენი სხვადასხვა მოსაზრება ან

ფაქტი
 მაგალითად, თუ ვმსჯელობთ საკითხზე - გვაქვს თუ არა
თავისუფალი ნება, პირველ რიგში, აუცილებლად უნდა
განისაზღვროს, თუ რას მოვიაზრებთ ცნებაში
"თავისუფალი ნება“. შემდგომ შეიძლება განვითარდეს
არგუმენტირებული და ლოგიკური მსჯელობა მოცემულ
საკითხზე.
განვითარებითი (ევოლუციური) ესე

 მოსაზრებები თანმიმდევრულად
ვითარდება
 თანმიმდევრულად განლაგებული
არგუმენტები
 ეტაპობრივად მოწოდებული ინფორმაცია
 სწორხაზოვანი მსჯელობითი ხაზი
განვითარებითი (ევოლუციური) ესე

მაგალითად: ესეში თუ ვმსჯელობთ

განათლების სისტემაში მიმდინარე რეფორმის
შესახებ, პირველ რიგში, უნდა გამოიკვეთოს
რეფორმის გატარების აუცილებლობა, ხოლო
შემდგომ უნდა დასახელდეს ყველა ის
არგუმენტი, რომლებიც რეფორმის გატარების
აუცილებლობაზე მიუთითებს.
არგუმენტირებული ესე

 ავტორის სუბიექტური მოსაზრება

 პოზიციის დასაბუთება

 ადეკვატური არგუმენტების მოძიება

 მსჯელობის არგუმენტებით გამყარება

 ლოგიკური დასაბუთება

 მიზანი - მკითხველის დარწმუნება

ინტერპრეტაციული ესე

 მხატვრული ნაწარმოების ანალიზი

 ავტორის სუბიექტური პოზიცია
 ავტორისეული ინტერპრეტაცია
 ფაქტებისა და მოვლენების ახსნის
ავტორისეული ხედვა
 მიზეზ-შედეგობრივი ესე

 ამა თუ იმ ფაქტისა და მოვლენის მიზეზი და

მისგან გამოწვეული ან მოსალოდნელი
შედეგი
 მიზეზსა და შედეგს შორის ლოგიკური
კავშირის თვალნათლივ გამოკვეთა
 შედარება-დაპირისპირებითი ესე

 ორი ან მეტი პოზიციის, დებულების, მოვლენის,

ფაქტის, საგნის შედარება ან დაპირისპირება.
 სამეცნიერო ან ანალიტიკური ესე;
 საკითხის მიმოხილვა;
 ძირითად ნაწილში მინიმუმ ორი პარაგრაფი;
 პირველში წარმოჩნდება საერთო ნიშნები მოცემულ
საგნებსა ან მოვლენებს შორის;
 ხოლო მეორეში – განმასხვავებელი ნიშნები და
მახასიათებლები იმავე საგნებსა და მოვლენებს
შორის.
I ვარიანტი

შესავალი

I მიზეზი
II მიზეზი
III მიზეზი
გარდამავალი მსჯელობა
I შედეგი
II შედეგი
დასკვნა
I I ვარიანტი

 შესავალი

 I მიზეზი

 II მიზეზი

 III მიზეზი

 გარდამავალი მსჯელობა

 შედეგი

 დასკვნა
III ვარიანტი

 შესავალი

 შედეგები

 გარდამავალი მსჯელობა

 I მიზეზი

 II მიზეზი

 III მიზეზი

 დასკვნა
IV ვარიანტი
 შესავალი

 I მიზეზი

 I შედეგი

 II მიზეზი

 II შედეგი

 III მიზეზი

 III შედეგი

 დასკვნა
მიზეზ-შედეგობრივი ესეს აგების
ენობრივი საშუალებები

 მიზეზი:
ამის გამომწვევი მიზეზებია... ეს იწვევს იმას, რომ...
ვინაიდან... რადგან... ამიტომაც... მას შემდეგ, რაც... ამან
გამოიწვია ის, რომ... ეს ყველაფერი გახდა იმის მიზეზი,
რომ... შეიძლება ჩამოვთვალოთ შემდეგი მიზეზები...
რამდენადაც... იმდენად რამდენადაც... ამაზე გავლენა
იქონია...
 შედეგი:
შედეგად... აქედან გამომდინარე... შესაბამისად... ასე
რომ... შედეგად მივიღეთ ის, რომ... ამის შედეგია... ამას
მოჰყვა... ლოგიკურად გამომდინარეობს... ამდენად...
ამიტომ... სწორედ ამიტომ... თუნდაც ამიტომ...
 შედარება-დაპირისპირებითი ესეს აგების
ენობრივი საშუალებები

 შედარება
როგორც ერთ, ისე მეორე შემთხვევაში... პარალელი
შეიძლება გავავლოთ... თუ შევუდარებთ... ორივეგან
ჩანს, რომ... ორივე შემთხვევაში იკვეთება... ორივე
ფაქტს/მოვლენას აერთიანებს ის, რომ... მათ შორის ჩანს
მსგავსებაც... აღნიშნულ მოვლენებს/ფაქტებს აქვს
გადაკვეთის წერტილი... აშკარად ვლინდება
მსგავსება...
 შედარება-დაპირისპირებითი ესეს აგების
ენობრივი საშუალებები:

 დაპირისპირება
ერთი მხრივ... მეორე მხრივ... ერთი
თვალსაზრისით... მეორე მოსაზრებით... ამ
პოზიციიდან გამომდინარე... სამაგიეროდ...
თუ... თუ ეს დებულება მისაღებია, მაშინ... ამის
საპირისპიროდ... ამისაგან განსხვავებით...
სრულიად საპირისპიროა... რა­დიკალურად
განსხვავებულია... აშკარად ვლინდება
განსხვავება...
 არგუმენტირებული ესეს აგების
ვერსიები

  ძირითადი დებულება
ძირითადი
დებულება  კონტრარგუმენტი
 I არგუმენტი
 I არგუმენტი
 II არგუმენტი
 II არგუმენტი  შეჯამება
 კონტრარგუმენტი  ძირითადი დებულება
 დასკვნა  I არგუმენტი
 II არგუმენტი
 III არგუმენტი
 დასკვნა
წინასწარ გასათვალისწინებელი
საკითხები

 ესეს თემის შერჩევა

 მიზნის გამოკვეთა
 აუდიტორიის გათვალისწინება
 ესეს ტიპის განსაზღვრა
 ესეს სტრუქტურის შექმნა
 სტილისა და ენობრივი საშუალებების
შერჩევა.