HMT 211

FONETIK BAHASA MELAYU

FONETIK AKUSTIK
Apa itu fonetik akustik?
Sains Pertuturan
 Kajian tentang gelombang udara yang membawa
bunyi ke telinga.

 Melibatkan ciri-ciri fizikal ucapan bahasa seperti:

◦ Nada
◦ Kelantangan/frekuensi
◦ Kepanjangan/amplitud

 Ciri-ciri ini boleh dijelaskan melalui alat seperti:

◦ Spektogram
◦ Osilograf
◦ Dr Speech
◦ lingWAVES
◦ dsb
Suprasegmental

Merujuk kepada sifat ujaran yang diaplikasi kepada segmen kumpulan, berbanding segmen individu.
Contoh: tekanan umumnya menentukan suku kata bukannya bunyi individu.
Nada
 Nada bergantung pada frekuensi/kekerapan
getaran pita suara.

 Nada mempunyai kualiti yang berbeza.

◦ Bunyi vokal dan bunyi bersuara lebih lantang

daripada bunyi tak bersuara dan bunyi bisikan.

◦ Nada vokal depan [i,e,] lebih tinggi daripada bunyi

vokal [u,o,,].
◦ Nada suara perempuan lebih tinggi daripada suara
lelaki.

◦ Suara perempuan mempunyai 240 pusingan dan

lelaki pula 150 pusingan bagi setiap saat.

◦ Nada suara berbeza antara individu.

Kelantangan (Frequancy)
 The quantity representing the number of complete cycles
(oscillations) performed by a given wave per unit time, commonly
expressed in Hertz (Hz) and represented by the symbol . For
example, a vibrating violin string that is making 400 complete
vibrations in one second is vibrating at 400 Hz. Generally
speaking, the higher the frequency of sound wave, the higher the
pitch of the preceived sound, though the relationship is not linear.

 Setiap suku kata mempunyai kelantangan berbeza.

 Kelantangan berlaku kerana terdapat perubahan nada.

 Ia dapat dikesan daripada kepadatan dan kepanjangan bunyi suku

kata.
 Kelantangan juga ada kaitan dengan tekanan
udara, saiz dan amplitud getaran.

 Bunyi yang lantang (bunyi atau suku kata

ditekan) akan menghasilkan getaran dan
amplitud yang luas.

 Contoh: bunyi [s] dan [] lebih padat

daripada bunyi [f] dan [v].
 Jumlah pusingan: setiap 1 saat = frekuensi
bagi getaran.

frekuensi
C

B X X
amplitud

A
mas
a

X …… X = satu pusingan
 Frekuensi ialah ukuran pusingan per saat
(cycles per second/cps).

 Amplitud ialah maksimum jarak gelombang

atas dan bawah.

 Getaran: dalam satu tempoh masa tidak

mengambil kira amplitud. Satu pusingan
boleh disempurnakan dalam jangka masa
yang pendek atau panjang berdasarkan masa
dan kepanjangan masa.
Kepanjangan (amplitude)
 is a characteristic of a sound wave most directly related to
the intensity of the associated sound and hence, in a
complex manner, to the preceived loudness. Amplitude
may be expressed in terms of the displacement of the
vibrating medium from its rest position or, for a sound
wave in air, in terms of the pressure if the air.

 Tempoh kepanjangan bagi bunyi atau suku kata

bergantung pada kelajuan sesuatu ujaran (lebih kurang 6-
20 fonem dituturkan dalam 21 saat).

 Kepanjangan boleh diukur dengan menggunakan

osilogram atau spektogram.
Bunyi Periodik &
Aperiodik
Bunyi periodik
 Bunyi yang terhasil apabila jarak antara
pusingan adalah sama.

 Bunyi periodik mempunyai nada yang jelas.

 Kelantangan nada boleh dikaitkan dengan

frekuensi getaran.
 Semakin tinggi frekuensi semakin tinggi
nada.

 Bunyi periodik mempunyai bentuk sinusoid.

 Contoh:
 Bunyi periodik kompleks.
 Bunyi periodiks yang lebih kompleks dikenali
sebagai bunyi harmoni
Bunyi Aperiodik
 Bunyi aperiodik tidak mempunyai harmoni
dasar.

 Bunyi yang dihasilkan wujud di setiap ruang

frekuensi dan ini menyebabkan kita tidak
dapat mendengar nada bunyi aperiodik
dengan jelas jika dibandingkan dengan nada
bunyi periodik.
 Contoh:
Alat yang mengukur akustik
pertuturan

 Ada beberapa alat yang digunakan untuk

mengukur akustik pertuturan.

◦ Spektogram
◦ Osilogram
◦ Dr Speech
◦ lingWAVES
◦ PRAAT
◦ Computerized Speech Lab (CSL)- Model
◦ Speech Studio
Spektogram
 Alat menterjemah bunyi abstrak kepada
bentuk bunyi fizikal yang boleh dilihat dalam
bentuk komunikasi frekuensi.

 Kepadatan komunikasi (nada) dapat dikesan

dengan berdasarkan tanda gelap.

 Bunyi vokal lebih jelas dilihat melalui

spektogram berbanding bunyi-bunyi
konsonan.
 Caranya: suara dirakam, gelombang bunyi
boleh dilihat pada monitor atau dicetak (print
out).

 Contoh:
Osiloskop
 Alat pengukur elektronik yang menghasilkan
graf 2 dimensi yang boleh dilihat, di atas
skrin, satu atau lebih arus atau voltan
pelbagai yang berterusan.

 Osilogram – Rekod yang dihasilkan oleh

osilograf atau osiloskop.
 Bunyi periodik osilogram

Osiligram bagi segmen

pertuturan
Dr Speech
 Dihasilkan oleh Dr Daniel Zaoming Huang
bersama Tiger DRS Inc. China.

 Terdapat 10 program dalam perisian ini:

◦ Real analysis -speech therapy
◦ Nasal view -speech training
◦ Vocal assessement -phonetogram
◦ Electroglottograph -pitch master
◦ Voice office -scope view
 Terdapat dalam beberapa versi bahasa seperti
Cina, English, sepanyol, dan lain-lain lagi.

 Banyak digunakan di klinik pertuturan-

bahasa untuk latihan terapi pertuturan
seperti di Klinik Pertuturan-bahasa, Pusat
Pengajian Sains Kesihatan, USM, Kubang
Kerian.
OBJEKTIF

 Kawalan Masa Penghasilan Suara

 Kawalan Kenyaringan Suara
 Kawalan Kekuatan Suara
 Pembelajaran Fonetik
 Kawalan Penghasilan Fonem Bersuara dan

Tidak Bersuara
 Kawalan Penghasilan Suara

 
2 bahagian penting:

 
1. Meneroka (Explore)
 Pada bahagian ini kanak-kanak diberi peluang untuk

meneroka, menguji dan memahami cara kawalan suara

sendiri bagi semua kategori seperti yang dinyatakan.

2. Latihan (Training)   
 Pada bahagian ini, kanak-kanak perlu mengawal suara

seperti yang ditetapkan. Jika mereka berjaya mengawal

suara dengan baik, ganjaran akan diperolehi.
Fig. 1. The narrow-band
Fig. 2. The pitch and intensity
spectrogram shows a large vibrato
displays show the vibrato cycle
as a quasi sinusoidal modulation
with negative and positive
of the harmonics. (From Dr.
movements. (From Dr. Speech)
Speech)
http://www.drspeech.com/Paper.html
Fig. 6 Vowel production (vowel /i/)              Fig. 7 Consonant production
(vowel /p/)

http://www.drspeech.com/Paper.html
Fig. 3. Voicing mode determines which of the
mice will run.

http://www.drspeech.com/Paper.html
(a) Real-time cartoon display                          (b) Objective information of loudness curve
Fig. 2. Loudness controls how higher the fireman climbs (target: top).

http://www.drspeech.com/Paper.html
lingWAVES – Voice Clinic Suite
 Boleh menganalisis suara secara kuantitatif dan
kualitatif.

 Komputer riba yang mengandungi perisian

lingWAVES, kunci USB, dan mikrofon.

 Boleh digunakan kepada individu yang mengalami

masalah antaranya dyslalia, dysarthria, apraksia,
pelat, gagap, dan kecelaruan suara.

 Sumber, rujukan dan bacaan lanjut :

http://www.wevosys.com/products/lingwaves/lingwaves_se
ts/lingwaves_voice_clinic_suite.html
 KEBAIKAN KEBURUKAN
Hasil data diberi dalam bentuk Kunci USB mahal-tanpa kunci ini
tersusun, mudah tafsir, dan perisian tidak dapat dibuka dan
difahami bagi individu yang mahir digunakan.
dalam pentafsiran data
spektogram.
Mesra pengguna-mempunyai Proses pengumpulan data hanya
banyak ujian untuk pengguna yang boleh dijalankan di bilik kalis bunyi
berbeza masalah. untuk mendapatkan data yang
tepat.
Data boleh simpan untuk rujukan
dalam komputer.
Data boleh cetak.
Data boleh edit.
 Dicipta oleh Boersma, P. dan Weenick, D. (1992)
di Universiti Amsterdam.

 Boleh dimuaturun dari internet secara percuma.

 Khusus untuk menganalisis data bunyi

pertuturan individu.

 Direkabentuk untuk menvisualisasikan data

bunyi ke dalam bentuk spektogram.
 KEBAIKAN
Percuma
Paparan bacaan data boleh
diperlihatkan dengan lebih jelas.
Boleh dicetak keluar untuk tujuan
pembelajaran dan penyelidikan lebih
terperinci
Boleh menghasilkan spektogram
berdasarkan tempoh masa rakaman
pertuturan yang tertentu
Data yang telah dirakam boleh
dimasukkan terus ke dalam komputer
untuk dianalisis menggunakan
perisian ini.
Usia dan jantina penutur boleh
KEBURUKAN
Perlukan spesifikasi tertentu pada
komputer sebelum boleh dimuaturun.
Komputer perlu perakam suara yang
sesuai dan berkesan untuk pastikan
data yang dirakam jelas dan boleh
dipercaya.
Rakaman perlu dijalankan dalam bilik
khas supaya tiada gangguan bunyi
persekitaran.
Menghasilkan spektogram yang
terkandung semua bunyi termasuk
bunyi bising persekitaran.
Sukar dianalisis jika bukan individu
yang biasa atau pakar dalam bidang
ini.
CSL-MODEL
 Dibangunkan oleh Kay Electronics Corporation, New
Jersey.

 Sistem analisis pertuturan terkemuka untuk fonetik

akustik, ucapan suara patologi, suara sains, laringologi,
latihan bahasa, bioakustik, akustik forensik.

 Peranti CSL merangkumi peranti input/output rakaman,

yang bekerja dengan komputer peribadi.

 Spesifikasi dan ciri-ciri menyusun data untuk

pengukuran akustik seperti peripheral component
interconnect (PCI).
 KEBAIKAN
Mudah digunakan untuk mendapatkan
dan menganalisis isyarat ucapan –
input vokal boleh dibaca dan disimpan
pada kadar sehingga 51,200
sampel/saat,
Menyediakan maklumat terperinci
kepada pengguna pada pelbagai
parameter pertuturan termasuk nada,
masa, dan tenaga.
Menawarkan analisis akustik seperti
spektogram, analisis spektral, analisis
linear pengekod dan ramalan, serta
lain-lain lagi.
KEBURUKAN
Kos kunci CSL mahal – kunci
berbentuk pendrive berharga lebih
RM500 ribu. Tanpa kunci semua
program tidak dapat dibuka dan
digunakan. Menimbulkan masalah jika
rosak atau hilang.
Sumber: http://www.kayelemetrics.com/index.php?
option=com_product&view=product&Itemid=3&controller=product
&cid[]=11&task=pro_details

Program untuk kegunaan penilaian

pesakit merangkumi pelbagai
gangguan komunikasi seperti suara,
motor pertuturan, kefasihan, dan
SELAMAT MENJAWAB SOALAN
PEPERIKSAAN AKHIR
&
TERIMA KASIH